An ceart chun faisnéise in imeachtaí coiriúla

ACHOIMRE AR:

Treoir 2012/13/AE maidir leis an gceart chun faisnéise in imeachtaí coiriúla

CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?

Leagtar amach léi íoschaighdeáin chomhchoiteanna maidir leis an gceart chun faisnéise in imeachtaí coiriúla ar fud an Aontais Eorpaigh (AE).

PRÍOMHPHOINTÍ

Cur i bhfeidhm

Tá feidhm leis an treoir:

• ón uair a chuirfidh údaráis inniúla Ballstáit de AE in iúl do dhaoine go bhfuil drochamhras ann go ndearnadh siad cion cóiriúil nó gur cúisíodh iad as cion coiriúil a dhéanamh;
• go dtí críoch na n–imeachtaí coiriúil, lena n–áirítear, más infheidhme, pianbhreith a ghearradh agus réiteach achomhairc ar bith.

Cearta nós imeachta

• Ní mór do na Ballstáit a áirithiú go gcuirfear a gcearta nós imeachta seo a leanas in iúl d’amhrastaigh nó do dhaoine cúisithe:
  • an ceart chun dlíodóir a fháil;
  • teidlíocht ar bith i leith comhairle dlí saor in aisce agus na coinníollacha maidir le comhairle dá leithéid a fháil;
  • an ceart go gcuirfí an cúiseamh in iúl dóibh, i.e. an gníomh coiriúil a bhfuil drochamhras ann go ndearna siad é nó an gníomh coiriúil ar cúisíodh iad as é a dhéanamh;
  • an ceart chun ateangaireachta agus aistriúcháin;
  • an ceart bheith ina dtost.
• Ní mór an fhaisnéis thuas ar fad a sholáthar ó bhéal nó i scríbhinn, i dteanga shimplí inrochtana, agus riachtanais ar leith daoine leochaileacha á gcur san áireamh.

Litir na gceart

• Ní mór litir na gceart i scríbhinn a chur ar fáil d’amhrastaigh nó do dhaoine cúisithe a ghabhtar nó a choimeádtar, litir ar féidir leo í a léamh agus a bhfuil cead acu í a choinneáil ar feadh na tréimhse a choimeádfar iad.
• Chomh maith leis an bhfaisnéis maidir leis na cearta nós imeachta thuas, ní mór faisnéis a chuimsiú i litir na gceart maidir leo seo a leanas de réir mar atá feidhm leo faoin dlí náisiúnta:
  • an ceart chun ábhair an cháis a rochtain;
  • an ceart go gcuirfí údaráis chonsalacha agus duine amháin ar an eolas;
  • an ceart chun cúnamh leighis práinne a fháil;
  • an t–uaslíon uaireanta nó laethanta a fhéadfar amhrastaigh nó daoine cúisithe a choimeád sula gcuirfear os comhair údarás breithiúnach iad;
  • deis ar bith le hagóid a dhéanamh i gcoinne dhlíthiúlacht na gabhála agus athbhreithniú ar an gcoimeád a fháil nó iarratas ar scaoileadh sealadach a dhéanamh.
• Ní mór litir na gceart a dhréachtú i dteanga shimplí inrochtana, agus í a thabhairt do na hamhrastaigh nó do na daoine cúisithe i dteanga a thuigfidh siad. I gcás nach bhfuil litir na gceart ar fáil sa teanga chuí, ní mór a gcearta a chur in iúl do na daoine ó bhéal i dteanga a thuigfidh siad. Ba cheart litir na gceart a sholáthar a luaithe is féidir ansin i dteanga a thuigfidh siad.
• Daoine a ghabhtar chun críocha Barántas Gabhála Eorpach a fhorghníomhú, a tugadh isteach le Cinneadh Réime 2002/584/CGB — féach an achoimre), ní mór litir na gceart a sholáthar dóibh go pras ina mbeidh faisnéis faoina gcearta de réir dhlí náisiúnta an Bhallstáit lena mbaineann.

An ceart faisnéis a fháil faoin gcúiseamh

• Ní mór do na Ballstáit a áirithiú go gcuirfear na hamhrastaigh nó na daoine cúisithe ar an eolas faoin ngníomh coiriúil a bhfuil drochamhras ann go ndearna siad é nó faoin ngníomh coiriúil ar cúisíodh iad as é a dhéanamh agus faoi na cúiseanna lena ngabháil nó lena gcoimeád.
• Ar a dhéanaí, ar fhiúntais an chúisimh a chur faoi bhráid cúirte, ní mór faisnéis mhionsonraithe a sholáthar maidir leis an gcúiseamh, lena n–áirítear cineál agus aicmiú dlíthiúil an chiona choiriúil, chomh maith le cineál rannpháirtíochta an duine cúisithe.
• Ní mór do na Ballstáit a áirithiú go gcoinneofar amhrastaigh nó daoine cúisithe ar an eolas faoi athruithe ar bith ar an bhfaisnéis:

An ceart chun ábhair an cháis a rochtain

I gcás go ngabhfar agus go gcoimeádtar duine le linn imeachtaí coiriúla, ní mór gach doiciméad i ndáil leis an gcás atá i seilbh na n–údarás inniúil, agus atá riachtanach chun dlíthíocht na gabhála nó an choimeádta a cheistiú, a chur ar fáil do na daoine cúisithe agus dá ndlíodóirí.

Ní foláir go mbeidh rochtain ag amhrastaigh agus ag daoine cúisithe ar an bhfianaise ábhartha ar fad atá i seilbh na n–údarás inniúil nó a ndlíodóirí in am agus i dtráth chun a gcearta cosanta a fheidhmiú go héifeachtúil agus ar a dhéanaí ar fhiúntais an chúisimh a chur faoi bhráid breithiúnas cúirte.

Caithfidh rochtain ar ábhair an cháis a bheith saor in aisce.

Leigheasanna

Ní mór do na Ballstáit a áirithiú go mbeidh an ceart chun agóid a dhéanamh ag amhrastaigh nó ag daoine cúisithe nó ag a ndlíodóirí i gcoinne mainneachtain nó diúltú ar bith ag na húdaráis inniúla maidir le faisnéis a sholáthar i gcomhréir leis an treoir seo.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA TREORACH?

Tá feidhm léi ón 21 Meitheamh 2012 agus b’éigean dlí a dhéanamh di sna Ballstáit faoin 2 Meitheamh 2014.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Cearta cosantóirí in imeachtaí coiriúla (An tairseach don r-Cheartas).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Treoir 2012/13/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 22 Bealtaine 2012 maidir leis an gceart chun faisnéise in imeachtaí coiriúla (IOL 142, 1.6.2012, lgh. 1-10)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh Réime 2002/584/CGB ón gComhairle an 13 Meitheamh 2002 maidir leis an mbarántas gabhála Eorpach agus na nósanna imeachta um thabhairt suas idir Ballstáit (IO L 190, 18.7.2002, lgh. 1-20)

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh Réime 2002/584/CGB a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Nuashonraithe 03.06.2021