Cumhachtaí intuigthe

Luaitear in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE) go bhfuil cumhachtaí (inniúlachtaí) an Aontais Eorpaigh (inniúlachtaí) á rialú ag prionsabal na tabhartha, ina luaitear “nach ngníomhóidh an tAontas ach laistigh de theorainneacha na n-inniúlachtaí a thugann Ballstáit an Aontais dó sna Conarthaí chun na cuspóirí a leagtar amach iontu a bhaint amach”.

Cumhachtaí intuigthe — nó barúlach — áfach, is cumhachtaí iad nár tugadh go sainráite don Aontas sna conarthaí ach a eascraíonn as na cumhachtaí a thugtar go sainráite nó as cuspóirí an Aontais.

Tá an teagasc maidir le cumhachtaí intuigthe aitheanta ag Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh roinnt uaireanta, amhail sa chomhaontú Eorpach maidir le cás iompair de bhóthar (Cás 22–70), nuair a rialaigh sí go bhfuil sé de cheart ag AE comhaontuithe idirnáisiúnta a chaibidliú i gcúrsaí ina bhfuil inniúlacht aige rialacha inmheánacha a ghlacadh. Dá bhrí sin, sa bhreis ar na hinniúlachtaí a bhronn na Ballstáit go sainráite ar an Aontas Eorpach, tugtar leis an bhfoirceadal sin na hinniúlachtaí is gá don Aontas chun cuspóirí áirithe de chuid na gconarthaí a bhaint amach, cé nach bhfuil foráil déanta sna conarthaí do chumhachtaí gníomhaíochta chun é sin a dhéanamh.

Leagtar amach in Airteagal 352(1) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) an bunús le húsáid na cumhachta intuigthe. Cuireann sé ar chumas an AE bearta a ghlacadh a bhaineann le beartas nó le cuspóir a shainítear sna conarthaí, ach nár tugadh na cumhachtaí dó é sin a dhéanamh go sonrach, i gcúinsí áirithe. Is iad na coinníollacha atá le comhlíonadh go vótálann Comhairle an Aontais Eorpaigh, tar éis di toiliú Pharlaimint na hEorpa a fháil, d’aon toil i bhfabhar na mbeart iomchuí ar bhonn togra ón gCoimisiún Eorpach.

I gcás ina nglacfaidh an Chomhairle na bearta sin i gcomhréir le nós imeachta reachtach speisialta, ní mór di gníomhú d’aon toil freisin ar thogra ón gCoimisiún agus tar éis di toiliú a fháil ó Pharlaimint na hEorpa cheana féin. Ní mór don Choimisiún aird pharlaimintí na mBallstát a tharraingt ar aon tograí a eisíonn sé bunaithe ar Airteagal 352 CFAE.

Ní fhéadfar Airteagal 352 CFAE a úsáid mar bhonn do bhearta lena ngabhann comhchuibhiú ar dhlíthe náisiúnta nó do rialacháin i gcás ina n-eisiatar comhchuibhiú den sórt sin i gconarthaí AE, ná ní fhéadfaidh sé a bheith mar bhonn chun cuspóirí a bhaineann leis an gcomhbheartas eachtrach agus slándála a bhaint amach. Ní mór do gach gníomh a ghlactar agus Airteagal 352 CFAE mar bhonn aige na teorainneacha a leagtar amach in Airteagal 40(2) CAE a urramú.

FÉACH FREISIN