Éifeachtúlacht agus cothromas i gcórais AE don oideachas agus don oiliúint

ACHOIMRE AR:

CAD IS AIDHM LEIS AN TEACHTAIREACHT AGUS LE HAIRTEAGAIL AN CHONARTHA?

Tá sé mar aidhm leis an teachtaireacht béim a chur ar thábhacht na héifeachtúlachta* agus an chothromais* le haghaidh chórais AE don oideachas agus don oiliúint, ag teacht ar an tátal go bhfuil siad ríthábhachtach maidir le hiomaíochas agus comhtháthú sóisialta a fhorbairt san fhadtéarma. Iarrtar léi go gcuirfí dlús faoi athchóirithe agus leagtar amach inti bearta ar cheart do thíortha AE iad a chur i bhfeidhm.
Tá sé mar aidhm le hAirteagal 9 de CFAE a áirithiú go gcuirfear ardleibhéal fostaíochta, cosaint shóisialta dhóthanach, cuimsiú sóisialta, oideachas, oiliúint agus sláinte an duine chun cinn thrí bheartais agus trí ghníomhaíochtaí AE.
Leagtar amach in Airteagal 165 de CFAE conas is féidir le AE cion a chur le hoideachas ar ardchaighdeán a fhorbairt trí chomhar idir tíortha AE a spreagadh. Féadfaidh sé tacú lena ngníomhaíocht agus é a chomhlánú agus urraim iomlán á tabhairt dóibh seo a leanas:
- dá bhfreagracht as ábhar an teagaisc agus as eagrú na gcóras oideachais; agus
- a n–éagsúlacht chultúrtha agus theangeolaíoch.

PRÍOMHPHOINTÍ

Féadfaidh tionchar dearfach suntasach a bheith ag beartais oideachais agus oiliúna ar thorthaí eacnamaíocha agus sóisialta, ach baineann costais ollmhóra eile le héagothromaíochtaí san oideachas agus san oiliúint, lena n–áirítear caillteanais ioncaim chánach, éileamh méadaithe ar chúram sláinte, agus na costais ar rátaí coireachta níos airde. Féadfar tairbhí cothromais agus éifeachtúlachta a sholáthar le beartais lenar féidir na costais sin a laghdú.
Féadfaidh tíortha AE na torthaí óna gcórais oideachais agus oiliúna a uasmhéadú trí chothromas a bhreithniú taobh le héifeachtúlacht agus cinntí faoi athchóiriú córais á ndéanamh. Ba cheart dóibh beartais a fhorbairt le haghaidh chontanam iomlán na foghlama ar feadh an tsaoil, rud a éascóidh pleanáil fhadtéarmach ar an leibhéal áitiúil agus ar an leibhéal réigiúnach agus tosaíochtaí caiteachais á gcinneadh.

Oideachas réamh-bhunscoile: Ag díriú ar an bhfoghlaim ag aois luath

Baineann na tairbhí is mó leis an oideachas réamh-bhunscoile i gcomhthéacs gnóthú agus oiriúnú sóisialta leanaí. Ba cheart do thíortha AE níos mó infheistíochta a dhéanamh san oideachas réamh-bhunscoile mar an mbonn do bhreisoideachas, rud a chuirfidh cosc ar fhágáil na scoile, agus a mhéadóidh cothromas torthaí agus leibhéil scileanna fhoriomlána. I gcás go mbíonn easpa infheistíochta sa luathfhoghlaim, beidh leibhéil i bhfad níos airde caiteachais feabhais i gceist níos déanaí, rud nach bhfuil chomh cost-éifeachtúil agus féadfar é sin a nascadh le tuilleadh caiteachais ar choireacht, ar shláinte, ar dhífhostaíocht agus ar bheartais shóisialta eile.
Bíonn torthaí níos fearr agus éifeachtaí iarmhartacha ar feadh an tsaoil ag baint le cláir ina ndírítear ar an bhfoghlaim de ghnáth, chomh maith le hinniúlachtaí pearsanta agus sóisialta, agus tá sé riachtanach go mbeadh tuismitheoirí bainteach leo. Ní mór feabhas a chur ar sholáthar múinteoirí sainoilte réamh-bhunscoile ina lán tíortha AE.

Bunoideachas agus meánoideachas: feabhas a chur ar cháilíocht an oideachais bhunaidh do chách

Ba cheart do na córais oideachais agus oiliúna an t–oideachas bunaidh agus na príomhinniúlachtaí a theastaíonn ó chách a sholáthar, ach tá sé sin go háirithe tábhachtach do roinnt grúpaí faoi mhíbhuntáiste agus i gcás go bhfuil soláthar á dhéanamh ag tíortha AE do líon mór imirceach agus mionlach eitneach.
Tugtar le fios i bhformhór an taighde má dhéantar dalta a rianú* ag aois luath go ndéantar éifeachtaí an chúlra shocheacnamaíoch ar ghnóthú oideachais níos measa, agus nach n–ardaíonn sé éifeachtúlacht san fhadtéarma. Dá gcuirfí rianú siar go dtí an leibhéal uachtarach meánscoile, agus dá mbeadh deis ann aistriú idir scoileanna, laghdófaí idirdheighilt agus chuirfí cothromas chun cinn gan éifeachtúlacht a laghdú.
Le féinriar áitiúil d’institiúidí agus lárchórais freagrachta féadfar feabhas a chur ar fheidhmíocht scoláire, ach ní mór tiomantas iomlán do chothromas a chuimsiú ann.
Is iad na tosca is tábhachtaí a bhaineann le héifeachtúlacht agus cothromas cáilíocht, taithí agus spreagadh na múinteoirí, a bhfuil ról tábhachtach acu i rannpháirtíocht na leanaí is mó faoi mhíbhuntáiste. Ba cheart tús áite a thabhairt do bheartais earcaíochta a fhorbairt lena n–áiritheofar teagasc ardchaighdeáin do dhaltaí faoi mhíbhuntáiste.

Ardoideachas: feabhas a chur ar infheistíocht agus rannpháirtíocht á leathnú

Ní gá go n–áirithítear cothromas le rochtain saor in aisce ar an ardoideachas. Chun éifeachtúlacht agus cothromas araon a neartú, ba cheart do thíortha AE coinníollacha agus dreasachtaí cuí a chruthú chun infheistíocht níos airde ó fhoinsí poiblí agus príobháideacha a ghiniúint lena n–áirítear, nuair is cuí, trí tháillí teagaisc mar aon le bearta airgeadais — dóibh siúd atá faoi mhíbhuntáiste.
Ba cheart d’institiúidí ardoideachais réimse níos éagsúla cúrsaí agus dreasachtaí a sholáthar chun freastal ar riachtanais shóisialta agus eacnamaíocha atá ag éirí níos éagsúla i gcónaí.
Ba cheart do thíortha AE bealaí níos soiléire agus níos éagsúla a fhorbairt tríd an ngairmoideachas agus tríd an ngairmoiliúint as a dtiocfadh tuilleadh foghlama agus fostaíocht. Ba cheart dóibh chomh maith feabhas a chur ar chláir oiliúna phoiblí do dhaoine dífhostaithe agus d’fhoghlaimeoirí faoi mhíbhuntáiste.

Gníomh AE

Tá an príomhról ag tíortha AE maidir le dul i ngleic leis na dúshláin sin, agus áirithíonn AE go mbainfidh córais éagsúla oideachais agus oiliúna leas as an dea-chleachtas a roinnt, go háirithe ar oideachas réamh-bhunscoile.
Leis an gClár um Fhoghlaim ar feadh an tSaoil tacaítear le soghluaisteacht na milliún duine, ag soláthar scileanna nua dóibh agus ag cuidiú leo oiriúnú do mhargadh saothair AE, ag baint leas as Cistí Struchtúracha AE le haghaidh athchóirithe córais agus tionscadal chun soláthar oideachais agus oiliúna a fhorbairt.

CÚLRA

Tá éifeachtúlacht agus cothromas lárnach maidir le cuspóirí AE a chomhlíonadh sna bearta atá déanta aige chun fás agus poist a chur chun cinn amhail Clár Liospóin agus an straitéis Eoraip 2020 níos déanaí.

PRÍOMHTHÉARMAÍ

Éifeachtúlacht: an gaol idir ionchuir agus aschuir i bpróiseas. Beidh córais éifeachtúil má tháirgeann na hionchuir an t–aschur uasta. Le córais oideachais tomhaistear éifeachtúlacht de ghnáth trí thrialacha agus trí scrúduithe, agus tomhaistear a n–éifeachtúlacht i dtaca leis an tsochaí i gcoitinne agus leis an ngeilleagar trí rátaí príobháideacha agus sóisialta sochair.

Cothromas: a mhéad is féidir le daoine aonair leas a bhaint as deiseanna, rochtain, láimhseáil agus torthaí oideachais agus oiliúna. Le córais chothroma oideachais áirithítear nach mbraithfidh torthaí ar chúlra socheacnamaíoch agus ar thosca eile i míbhuntáiste oideachasúil amhail inscne, stádas mionlaigh eitnigh, míchumas agus éagothromaíochtaí réigiúnacha, agus go gcuirfear riachtanais shonracha foghlama daoine aonair san áireamh iontu.

Rianú: leanaí a idirdheighilt i scoileanna ar leith ar bhonn a gcumais roimh 13 bliana d’aois. Cé nach gá go mbainfeadh sé le deighilt i rianta acadúla agus gairmoiliúna, i ngníomh is amhlaidh an cás de ghnáth. Ní chuimsítear sruthú sa sainmhíniú sin, a bhaineann leis an gcuraclam a shaincheapadh do ghrúpaí éagsúla leanaí ar bhonn cumais, ach laistigh den scoil chéanna.

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a hAon — Prionsabail — Teideal II — Forálacha a bhfuil feidhm ghinearálta leo — Airteagal 9 (IO C 202, 7.6.2016, lch. 53)

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Trí — Beartais agus gníomhaíochtaí inmheánacha an Aontais — Teideal XII — Oideachas, gairmoiliúint, an óige agus spórt — Airteagal 165 (iar-Airteagal 149 CCE) (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 120-121)

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig an gComhairle agus chuig Parlaimint na hEorpa — Éifeachtúlacht agus cothromas i gcórais Eorpacha don oideachas agus don oiliúint (COM(2006) 481 críochnaitheach, 8.9.2006)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Comhthuarascáil 2015 ón gComhairle agus ón gCoimisiún maidir le cur chun feidhme an chreata straitéisigh le haghaidh comhair Eorpaigh san oideachas agus san oiliúint (ET 2020) — Tosaíochtaí nua do chomhar Eorpach san oideachas agus san oiliúint (IO C 417, 15.12.2015, lgh. 25-35)

Conclúidí ón gComhairle maidir le hoideachas agus cúram na luath-óige: ag soláthar an túis is fearr don saol atá rompu dár leanaí uile (IO C 175, 15.6.2011, lgh. 8-10)

Teachtaireacht ón gCoimisiún — Oideachas agus Cúram na Luath-óige: Ag soláthar an túis is fearr don saol atá rompu dár leanaí uile (COM(2011) 66 críochnaitheach, 17.2.2011)

Rún ó Pharlaimint na hEorpa an 27 Meán Fómhair 2007 maidir le héifeachtúlacht agus cothromas i gcórais Eorpacha don oideachas agus don oiliúint (IO C 219E, 28.8.2008, lgh. 300-306)

Tuairim ó Choiste na Réigiún maidir le héifeachtúlacht agus cothromas i gcórais Eorpacha don oideachas agus don oiliúint agus maidir le Creat Cáilíochtaí na hEorpa um Fhoghlaim ar feadh an tSaoil: (IO C 146, 30.6.2007, lgh. 77-84)

Nuashonraithe 22.03.2018