Fís Eorpach: clár taighde agus oiliúna (2021-2025)

ACHOIMRE AR:

Rialachán (Euratom) 2021/765 lena mbunaítear Clár Taighde agus Oiliúna an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach don tréimhse 2021-2025 lena gcomhlánaítear Fís Eorpach

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

Bunaítear leis Clár Taighde agus Oiliúna an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach don tréimhse ón 1 Eanáir 2021 go dtí an 31 Nollaig 2025 (Clár Euratom). Is cuid den chlár Fís Eorpach é agus baineann na rialacha céanna leis maidir le rannpháirtíocht.

PRÍOMHPHOINTÍ

Mairfidh an clár ar feadh 5 bliana, ó 2021 go 2025, agus cuirfear 2 bhliain eile leis in 2025 d’fhonn é a ailíniú le creat airgeadais ilbhliantúil an Aontais Eorpaigh (AE) 2021-2027.

• Féadfar codanna den chlár a chur chun feidhme trí chomhpháirtíochtaí Eorpacha.
• Cuirtear cur chuige eolaíochta oscailte i bhfeidhm maidir leis an bpróiseas eolaíoch, bunaithe ar chomhar agus uirlisí oscailte, agus scaipeadh eolais.
• Tá an clár faoi réir faireacháin, tuairisciú, measúnú agus iniúchadh.
• Aisghairtear Rialachán (Euratom) 2018/1563.

Baineann gníomhaíochtaí díreacha agus indíreacha leis an gclár.

• Is ionann gníomhaíochtaí díreacha agus gníomhaíochtaí a dhéanann Airmheán Comhpháirteach Taighde an Choimisiúin Eorpaigh mar atá mínithe i gclár oibre ilbhliantúil a chruthaigh an Coimisiún.
• Is ionann gníomhaíochtaí indíreacha agus gníomhaíochtaí taighde a dhéanann cuibhreannais il-chomhpáirtithe agus a chuirtear chun feidhme trí chláir oibre, lena n–áirítear meastachán ar dháileadh na suimeanna a leithdháiltear ar gach gníomh agus amchlár.

Buiséad

Tá buiséad iomlán de EUR 1,38 billiún leis an gclár:

• EUR 583 mhilliún le haghaidh gníomhaíochtaí indíreacha maidir le taighde agus forbairt ar fhuinneamh comhleá;
• EUR 266 mhilliún le haghaidh gníomhaíochtaí indíreacha maidir le scoilteadh núicléach, sábháilteacht agus cosaint ar radaíocht;
• EUR 532 mhilliún le haghaidh gníomhaíochtaí díreacha arna ndéanamh ag an Airmheán Comhpháirteach Taighde.

Cuspóirí an chláir agus réimsí atá incháilithe le haghaidh maoiniú:

• feabhsú ar shábháilteacht núicléach, slándáil, cosaintí agus cosaint ar radaíocht;
• úsáid shábháilte agus shlán as cumhacht núicléach;
• sábháilteacht i mbainistiú breosla spíonta agus dramhaíola radaighníomhaí agus díchoimisiúnú;
• úsáid shábháilte agus taighde leathnaithe ar fheidhmeanna neamhchumhachta radaíochta ianúcháin;
• forbairt leanúnach ar shaineolas agus inniúlacht núicléach;
• fuinnimh comhleá a chothú mar fhoinse fuinnimh ionchasach sa todhchaí;
• tacaíocht do bheartais feabhsúcháin leanúnacha AE agus Bhallstáit AE maidir le sábháilteacht agus slándáil núicléach;
• bonneagair fheabhsaithe maidir le hoideachas, oiliúint agus rochtain ar thaighde;
• feabhas ar shoghluaisteacht eolaithe núicléacha.

Rannpháirtíocht tíortha nach tíortha AE iad

Tá Fís Eorpach oscailte do rannpháirtíocht eintiteas dlítheanach ó áit ar bith ar domhan, faoi na coinníollacha atá leagtha amach sna rialacha, agus nuair is infheidhme mar aon le haon choinníoll breise ar leibhéal an chláir oibre/an ghlao. Tá rannpháirtíocht sa chlár i bhfoirm comhlachas tíortha nach tíortha AE iad oscailte dóibh seo a leanas:

• Tíortha an Limistéir Eorpaigh Eacnamaíoch (LEE) agus tíortha Chomhlachas Saorthrádála na hEorpa (CSTE);
• tíortha aontacha, tíortha is iarrthóirí agus tíortha is iarrthóirí ionchasacha;
• Tíortha i mBeartas comharsanachta na hEorpa;
• tíortha nach tíortha AE iad a bhfuil cumas maith acu san eolaíocht, sa teicneolaíocht agus sa nuálaíocht agus atá tiomanta do gheilleagar margaidh oscailte atá bunaithe ar rialacha.

Cumarsáid agus poiblíocht

Ní mór d’fhaighteoirí tionscnamh mhaoiniú an chláir a admháil, go háirithe agus na gníomhaíochtaí agus a dtorthaí á gcur chun cinn, le feachtais faisnéise comhleanúnacha agus éifeachtacha a bheidh dírithe ar iliomad lucht spéise, lena n–áirítear na meáin agus an pobal.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá feidhm leis ón 1 Eanáir 2021.

CÚLRA

• Bileog eolais: Clár taighde agus oiliúna Euratom 2021-2025 (An Coimisiún Eorpach)
• Fís Eorpach (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (Euratom) 2021/765 ón gComhairle an 10 Bealtaine 2021 lena mbunaítear Clár Taighde agus Oiliúna an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach don tréimhse 2021-2025 lena gcomhlánaítear Fís Eorpach — an Clár Réime um Thaighde agus um Nuálaíocht agus lena leasaítear Rialachán (Euratom) 2018/1563 (IO L 167 I, 12.5.2021, lgh. 81-100)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh (AE) 2021/764 ón gComhairle an 10 Bealtaine 2021 lena mbunaítear an Clár Sonrach lena gcuirtear chun feidhme Fís Eorpach — an Clár Réime um Thaighde agus um Nuálaíocht, agus lena n–aisghairtear Cinneadh 2013/743/AE (IO L 167 I, 12.5.2021, lgh. 1-80)

Rialachán (AE) 2021/695 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 28 Aibreán 2021 lena mbunaítear Fís Eorpach — an Clár Réime um Thaighde agus um Nuálaíocht, lena leagtar síos a rialacha maidir le rannpháirtíocht agus scaipeadh, agus lena n–aisghairtear Rialacháin (AE) Uimh.1290/2013 agus (AE) Uimh. 1291/2013 (IO L 170, 12.5.2021, lgh. 1-68)

Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 18 Iúil 2018 maidir leis na rialacha airgeadais is infheidhme maidir le buiséad ginearálta an Aontais, lena leasaítear Rialacháin (AE) Uimh. 1296/2013, (AE) Uimh. 1301/2013, (AE) Uimh. 1303/2013, (AE) Uimh. 1304/2013, (AE) Uimh. 1309/2013, (AE) Uimh. 1316/2013, (AE) Uimh. 223/2014, (AE) Uimh. 283/2014, agus Cinneadh Uimh. 541/2014/AE agus lena n–aisghairtear Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 966/2012 (IO L 193, 30.7.2018, lgh. 1-222)

Nuashonraithe 07.07.2021