Straitéis “ón bhfeirm go dtí an forc” do chóras bia atá cóir, sláintiúil agus neamhdhíobhálach don chomhshaol

ACHOIMRE AR:

Teachtaireacht:Straitéis “ón bhfeirm go dtí an forc” do chóras bia atá cóir, sláintiúil agus neamhdhíobhálach don chomhshaol

CAD IS AIDHM LEIS AN TEACHTAIREACHT?

Leagtar amach léi an straitéis “ón bhfeirm go dtí an forc” a bhfuil sé mar aidhm léi dlús a chur le haistriú an Aontais Eorpaigh go córas bia inbhuanaithe lena mbainfidh an méid seo a leanas:

• beidh tionchar neodrach nó dearfach aige ar an gcomhshaol;
• cabhróidh sé leis an athrú aeráide a mhaolú agus oiriúnú dá thionchair;
• aisiompóidh sé caillteanas na bithéagsúlachta;
• áiritheofar leis slándáil bia, cothú agus sláinte an phobail, ag áirithiú go mbeidh rochtain ag gach duine ar bhia leordhóthanach, sábháilte, cothaitheach agus inbhuanaithe;
• caomhnófar leis inacmhainneacht bia agus torthaí eacnamaíocha níos cothroime á gcruthú, iomaíochas earnáil soláthair an Aontais á chothú agus trádáil chóir á cur chun cinn.

PRÍOMHPHOINTÍ

Comhaontú Glas don Eoraip

Is príomhghné den “Chomhaontú Glas don Eoraip” é an straitéis ón bhfeirm go dtí an forc (féach an achoimre) agus oibríonn sé i gcomhpháirt le Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais do 2030 (féach an achoimre).

Córas bia inbhuanaithe

Tá an straitéis saincheaptha chun córas bia inbhuanaithe a chur i gcrích trí aghaidh a thabhairt ar roinnt saincheisteanna:

• táirgeadh bia inbhuanaithe a áirithiú;
• slándáil bia inbhuanaithe a áirithiú;
• cleachtais phróiseála bia inbhuanaithe, mórdhíola, miondíola, fáilteachais agus seirbhísí bia a spreagadh;
• tomhaltas bia inbhuanaithe a chur chun cinn agus an t–aistriú chuig aistí bia sláintiúla inbhuanaithe a éascú;
• caillteanas bia agus dramhaíl a laghdú;
• calaois bia a chomhrac feadh shlabhra an tsoláthair bia.

Plean gníomhaíochta

Tá dréachtphlean gníomhaíochta i gceangal leis an teachtaireacht. Tá liosta tograí ann le haghaidh reachtaíocht nua agus liosta den reachtaíocht reatha atá le hathbhreithniú, chomh maith le roinnt athbhreithnithe agus tionscnamh eile. Ina measc sin tá:

• togra chun athbhreithniú a dhéanamh ar Threoir 2009/128/CE maidir le húsáid inbhuanaithe lotnaidicídí (féach an achoimre) chun an úsáid, an riosca agus an spleáchas ar lotnaidicídí a laghdú go suntasach agus chun bainistíocht chomhtháite lotnaidí a fheabhsú;
• togra le haghaidh lipéadú cothúcháin ar aghaidh an phacáiste comhchuibhithe éigeantach le tomhaltóirí a chumasú chun roghanna bia atá feasach ar shláinte a dhéanamh, a leanann tuarascáil ón gCoimisiún Eorpach maidir le lipéadú cothúcháin aghaidh an phacáiste a eascraíonn ó Rialachán (AE) Uimh. 1169/2011 (féach an achoimre);
• comhdhéanamh cothaitheach a shocrú chun cur chun cinn bia ina bhfuil a lán salainn, siúcraí agus/nó saille a shrianadh, a leanann an doiciméad oibre ón gCoimisiún maidir le meastóireacht ar Rialachán (CE) Uimh. 1924/2006 maidir le maímh i leith cothaithe agus sláinte (féach an achoimre);
• meastóireacht agus athbhreithniú a dhéanamh ar an reachtaíocht atá ann cheana i ndáil le leas ainmhithe, lena n–áirítear iompar ainmhithe agus marú ainmhithe, a nascann le treochlár an Choimisiúin i ndáil le seiceáil folláine na reachtaíochta maidir le leas ainmhithe an Aontais Eorpaigh.

Spriocanna le haghaidh 2030

Leagtar amach sa straitéis roinnt spriocanna nithiúla atá le baint amach faoi 2030:

• Lotnaidicídí. Laghdú 50% a dhéanamh ar úsáid agus riosca lotnaidicídí ceimiceacha chomh maith le húsáid níos mó lotnaidicídí guaiseacha.
• Cothaithigh. Cailliúint cothaitheach a laghdú 50% ar a laghad agus gan aon chaillteanas i dtorthúlacht na hithreach a áirithiú agus úsáid leasacháin a laghdú 20% ar a laghad.
• Frithsheasmhacht in aghaidh ábhair fhrithmhiocróbaigh. Go ndéanfar laghdú 50% ar úsáid frithmhiocróbach amhail antaibheathaigh le haghaidh ainmhithe feirme agus dobharshaothraithe.
• Feirmeoireacht orgánach. Go bhfeicfear 25% ar a laghad den talamh feirme faoi fheirmeoireacht orgánach.

Tá sé mar aidhm leis an straitéis freisin leathanbhanda tapa a bheith ar fáil i ngach ceantar tuaithe faoi 2025.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Ón bhfeirm go dtí an forc (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún — Straitéis ón bhFeirm go dtí an Forc le haghaidh córas bia atá cóir, sláintiúil agus neamhdhíobhálach don chomhshaol (COM(2020) 381 final, 20.5.2020)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Tuarascáil ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle — Maidir leis an taithí a fuair na Ballstáit ar chur chun feidhme spriocanna náisiúnta a bunaíodh ina bPleananna Gníomhaíochta Náisiúnta agus maidir leis an dul chun cinn i gcur chun feidhme Threoir 2009/128/CE maidir le húsáid inbhuanaithe lotnaidicídí (COM(2020) 204 final, 20.5.2020)

Doiciméad inmheánacha oibre an Choimisiúin: Meastóireacht ar Rialachán (CE) Uimh. 1924/2006 maidir le maímh i leith cothaithe agus sláinte a dhéantar ar bhianna maidir le próifílí cothaitheach agus maímh i leith sláinte a dhéantar ar phlandaí agus a gcuid ullmhóidí agus maidir leis an gcreat rialála ginearálta lena n–úsáid ar bhianna (SWD(2020) 95 final, 20.5.2020)

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún — Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais do 2030 — An dúlra a thabhairt ar ais inár saol (COM(2020) 380 final, 20.5.2020)

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle Eorpach, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún — An Comhaontú Glas don Eoraip (COM(2019) 640 final, 11.12.2019)

Rialachán (AE) Uimh. 1169/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 25 Deireadh Fómhair 2011 maidir le faisnéis faoi bhia a sholáthar do thomhaltóirí, lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 1924/2006 agus (CE) Uimh. 1925/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, agus lena n–aisghairtear Treoir 87/250/CEE ón gCoimisiún, Treoir 90/496/CEE ón gComhairle, Treoir 1999/10/CE ón gCoimisiún, Treoir 2000/13/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, Treoir 2002/67/CE ón gCoimisiún agus Treoir 2008/5/CE ón gCoimisiún agus Rialachán (CE) Uimh. 608/2004 ón gCoimisiún (IO L 304, 22.11.2011, lgh. 18-63)

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (AE) Uimh. 1169/2011 a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Treoir 2009/128/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 21 Deireadh Fómhair 2009 lena mbunaítear creat le haghaidh gníomhaíocht Chomhphobail chun úsáid inbhuanaithe lotnaidicídí a bhaint amach (IO L 309, 24.11.2009, lgh. 71-86)

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 05.02.2021