Cóipcheart agus cearta gaolmhara sa Mhargadh Aonair Digiteach

ACHOIMRE AR:

Treoir (AE) 2019/790 maidir le cóipcheart sa Mhargadh Aonair Digiteach

CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?

Tá 3 phríomhchuspóir leis an treoir:

• eisceachtaí tábhachtacha áirithe maidir le cóipcheart a oiriúnú don timpeallacht dhigiteach agus trasteorann;
• cleachtais cheadúnaithe a fheabhsú agus rochtain níos leithne ar inneachar a áirithiú; agus
• margadh dea-fheidhmithe le haghaidh cóipchirt a bhaint amach.

PRÍOMHPHOINTÍ

Nuashonraítear leis an treoir na 11 threoir lena gcuimsítear le chéile an dlí maidir le cóipcheart AE ach ní ghabhann sí in ionad na 11 threoir sin. Áirítear orthu sin:

• Treoir 2001/29/CE maidir le comhchuibhiú cóipchirt sa tsochaí faisnéise; agus
• na treoracha maidir le:
  • forfheidhmiú ceart maoine intleachtúla (Treoir 2004/48/CE);
  • saothar dílleachta (Treoir 2012/28/AE);
  • comhbhainistiú ar chóipcheart agus cearta gaolmhara (Treoir 2014/26/AE).

Eisceachtaí ar chóipcheart chun rochtain níos leithne a thabhairt

Éascaítear leis an treoir ábhar atá faoi chosaint cóipchirt a úsáid chun críocha éagsúla, a bhaineann go príomha le rochtain ar eolas, trí eisceachtaí éigeantacha a thabhairt isteach chun cóipchirt leis an méid a leanas a chothú:

• mianadóireacht téacs agus mianadóireacht sonraí*;
• úsáidí digiteacha saothar chun léargas a thabhairt ar theagasc; agus
• caomhnú na hoidhreachta cultúrtha.

Éascaítear leis ceadúnú chun rochtain níos leithne a thabhairt ar inneachar, go háirithe tríd an méid a leanas a sholáthar:

• córas nua chun go mbeidh sé níos éasca do na hinstitiúidí oidhreachta cultúrtha, amhail leabharlanna, músaeim agus cartlanna, saothair nach bhfuil ar fáil ar bhonn tráchtála atá acu ina mbailiúcháin a dhigitiú agus a scaipeadh, lena n–áirítear ar líne agus thar theorainneacha san Aontas Eorpach;
• riail shonrach maidir le ceadúnú comhchoiteann sínte agus meicníochtaí comhchosúla;
• meicníocht chaibidlíochta chun cabhrú le páirtithe leasmhara teacht ar chomhaontuithe chun saothair chlosamhairc a chur ar fáil ar ardáin físe ar éileamh.

Soiléirítear leis an treoir freisin gur féidir le duine ar bith cóipeanna de shaothair ealaíne san fhearann poiblí a úsáid agus a roinnt gan srianadh (mar shampla, pictiúr de dhealbhóireacht nach bhfuil clúdaithe ag cóipcheart a thuilleadh), faoi choinníollacha áirithe.

Cosaint preasfhoilseachán le haghaidh úsáide ar líne

• Tá cearta nua tugtha d’fhoilsitheoirí preasa atá bunaithe in AE chun a bpreasfhoilseacháin a úsáid go digiteach, cé nach mbaineann na cearta sin ach le húsáidí soláthraithe seirbhíse ar líne agus ní le húsáidí príobháideacha nó neamhthráchtála ag úsáideoirí aonair. Níl gníomhaíochtaí maidir le hipearnascadh agus sleachta an-ghearra ó phreasfhoilseacháin faoi réir na gceart nua sin.
• Ba chóir go bhfaigheadh údair saothar a áirítear i bpreasfhoilseacháin sciar cuí den ioncam a fhaightear óna úsáid.

Úsáid inneachair chosanta ag ardáin a roinneann ábhair ar líne

• Ba cheart do sholáthraithe seirbhíse a roinneann inneachar ar líne cead a fháil ó shealbhóirí ceart chun saothair a uaslódálann a n–úsáideoirí a chur ar fáil don phobal, mar shampla trí chomhaontú ceadúnaithe. Mura dtabharfar ceadúnas i gcrích, bainfidh na hardáin lena mbaineann leas as sásra maolaithe dliteanais, ach ní mór dóibh “a sárdhícheall” a dhéanamh chun a áirithiú nach bhfuil inneachar neamhúdaraithe ar fáil ar a láithreáin ghréasáin. Ní mór dóibh na hiarrachtaí sin a dhéanamh ar bhonn faisnéis ábhartha agus riachtanach arna soláthar ag na sealbhóirí cirt.
• Tá cead ag úsáideoirí inneachar a phostáil chun críocha sonracha luachana, léirmheasa, athbhreithnithe, scigléirithe, scigaithrise nó paistíse agus féadfaidh siad sásraí gearáin agus sásaimh a úsáid i gcás díospóidí faoi inneachar ar cuireadh bac air nó a baineadh de na hardáin go hearráideach.

Luach saothair cothrom d’údair agus do thaibheoirí

Ba cheart do thíortha AE a áirithiú go bhfuil feidhm ag prionsabal an luacha saothair iomchuí agus chomhréirigh i gcás go ndéanann údar nó taibheoir a chearta a aistriú agus a cheadúnú lena saothrú ag páirtí eile (e.g. foilsitheoir nó táirgeoir).

Trédhearcacht agus cúlghairm

Ba chóir go bhfaigheadh údair agus taibheoirí go rialta — uair sa bhliain ar a laghad — faisnéis a bheidh cothrom le dáta, ábhartha agus cuimsitheach ar shaothrú a gcuid saothar agus a gcuid taibhithe. Tá sé de cheart acu cúlghairm a dhéanamh, tar éis tréimhse réasúnta ama, i gcás nach n–úsáidtear an saothar nó an taibhiú.

Conarthaí a mhodhnú

Neartaítear cearta caibidlíochta údar agus taibheoirí. Tá sé de cheart acu éileamh a dhéanamh ón bpáirtí lena bhfuil conradh acu chun cearta, luach saothair breise cuí agus cothrom a shaothrú i gcásanna ina bhfuil an luach saothair a comhaontaíodh ar dtús i bhfad ró-íseal i ndáil leis an ioncam uile ina dhiaidh sin mar thoradh ar shaothrú na saothar.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA TREORACH?

Tá feidhm léi ón 6 Meitheamh 2019 agus ní mór dlí a dhéanamh di í i ngach tír AE faoin 7 Meitheamh 2021.

CÚLRA

Le haghaidh breis faisnéise, féach:

• Cóipcheart (An Coimisiún Eorpach)
• Margadh Aonair Digiteach — Bileog eolais (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Treoir 2019/790 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Aibreán 2019 maidir le cóipcheart agus cearta gaolmhara sa Mhargadh Aonair Digiteach agus lena leasaítear Treoir 96/9/CE agus Treoir 2001/29/CE (IO L 130, 17.5.2019, lgh. 92-125)

DOICIMÉAD GAOLMHAR

Treoir 2001/29/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 22 Bealtaine 2001 maidir le comhchuibhiú gnéithe áirithe den chóipcheart agus cearta gaolmhara sa tsochaí faisnéise (IO L 167, 22.6.2001, lgh. 10-19)

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 2001/29/CE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Nuashonraithe 12.07.2019