Rialachas an aontais fuinnimh

ACHOIMRE AR:

Rialachán (AE) 2018/1999 maidir le Rialachas an aontais fuinnimh agus gníomhú ar son na haeráide

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

Is é is aidhm leis a áirithiú go gcuirfear Straitéis ar Aontas Fuinnimh an Aontais Eorpaigh (AE) chun feidhme ar bhealach comhordaithe agus comhtháite sna cúig ghné atá mar chuid di.
Tá sé mar aidhm leis straitéisí agus bearta a chur chun feidhme atá ceaptha chun cuspóirí agus spriocanna an aontais fuinnimh a bhaint amach i ngealltanas fadtéarmach astaíochtaí gás ceaptha teasa AE atá comhsheasmhach le Comhaontú Pháras agus, don tréimhse ó 2021 go 2030, spriocanna 2030 AE maidir le fuinneamh agus aeráid.
Tá sé mar aidhm leis an sásra rialachais laghdú suntasach a dhéanamh ar an ualach riaracháin agus ar an chastacht do Bhallstáit AE.
Ar bhonn níos leithne, tá sé mar aidhm leis a áirithiú go mbainfidh an tAontas Fuinnimh a chuspóirí amach, go háirithe na spriocanna a leagadh amach mar chuid den chreat beartais um an aeráid agus fuinneamh 2030 agus de Chomhaontú Pháras ar an athrú aeráide.

PRÍOMHPHOINTÍ

Baineann cúig ghné le Straitéis an Aontais Fuinnimh:

Baineann roinnt príomhghnéithe leis an rialachán seo.

Ceanglaítear leis ar Bhallstáit AE:
- pleananna comhtháite náisiúnta fuinnimh agus aeráide a sholáthar don tréimhse 2021-2030 faoin 31 Nollaig 2019 agus ina dhiaidh sin faoin 1 Eanáir 2029, agus gach 10 mbliana ina dhiaidh sin; agus iad a thabhairt cothrom le dáta faoin 30 Meitheamh 2024, agus faoin 1 Eanáir 2034 agus gach 10 mbliana ina dhiaidh sin;
- straitéisí fadtéarmacha maidir le hastaíochtaí ísle a ullmhú a mbeidh peirspictíocht 30 bliain acu agus iad a thuairisciú don Choimisiún Eorpach, d’fhonn rannchuidiú le spriocanna forbartha inbhuanaithe níos leithne agus leis na spriocanna fadtéarmacha a leagtar síos i gComhaontú Pháras;
- tuarascálacha débhliantúla ar dhul chun cinn a sholáthar i leith cur chun feidhme na bpleananna, chun dul chun cinn a rianú thar na cúig ghné den aontas fuinnimh ón 15 Márta 2023 ar aghaidh.
Bunaítear leis próiseas comhairliúcháin leantach idir an Coimisiún Eorpach agus a Bhallstáit, agus cothaítear leis comhar réigiúnach idir na Ballstáit, go háirithe sula dtabharfar na pleananna chun críche, agus gach 10 mbliana ansin le haghaidh na dtréimhsí 10 mbliana ina dhiaidh sin.
Ceanglaítear leis ar an gCoimisiún faireachán agus measúnú a dhéanamh ar dhul chun cinn na mBallstát i dtreo na spriocanna, na gcuspóirí agus na ranníocaíochtaí atá leagtha amach ina bpleananna náisiúnta agus bearta a mholadh agus a chumhachtaí a fheidhmiú ar leibhéal AE d’fhonn a áirithiú go mbainfear na cuspóirí agus na spriocanna sin amach go comhchoiteann.
Leagtar amach ann na ceanglais maidir le córais fhardail náisiúnta agus AE d’astaíochtaí gás ceaptha teasa, beartais, beart agus réamh-mheastachán.
Déantar foráil i leith sprioc cheangailteach AE um ghlanlaghdú intíre 55% ar a laghad ar astaíochtaí gás ceaptha teasa (i gcomparáid le leibhéil 1990) faoi 2030, agus gealltar ann sprioc aeráide a leagan síos do 2040 laistigh de 6 mhí ón gcéad athbhreithniú domhanda faoi Chomhaontú Pháras, lena mholann an Coimisiún a bheith ar 90%.
Ní amháin go sonraítear ann gealltanais na mBallstát ach freisin a spriocanna náisiúnta faoi Rialachán (AE) 2018/841 maidir le hastaíochtaí agus aistrithe gás ceaptha teasa ó úsáid talún, athrú sa talamhúsáid agus foraoiseacht a chur san áireamh i gcreat 2030 don aeráid agus don fhuinneamh (ar a dtugtar rialachán LULUCF).
In 2025, tá sé beartaithe go ndéanfaidh an Coimisiún athbhreithniú cuimsitheach ar na sonraí fardail náisiúnta a chuirfidh na Ballstáit isteach chun spriocanna bliantúla na mblianta um astaíochtaí gás ceaptha teasa na mBallstát a chinneadh agus chun leithdháiltí bliantúla astaíochtaí na mBallstát a chinneadh I gcomhréir le Rialachán (AE) 2018/842, lena leagtar síos laghduithe bliantúla ceangailteacha ar astaíochtaí gás ceaptha teasa.
Tá sé mar aidhm leis é féin na spriocanna atá leagtha amach sa treoir athbhreithnithe maidir le fuinneamh inathnuaite (Treoir (AE) 2018/2001 — féach an achoimre), a fhéachann leis an sciar d’fhuinneamh inathnuaite in ídiú fuinnimh foriomlán an Aontais a mhéadú go 42.5% faoi 2030, le beart leantach 2.5% breise chun an sprioc a cheadú de 45% atá le baint amach. Ceanglaítear ar gach Ballstát cur leis an sprioc choiteann sin.
Déantar é féin a ailíniú leis na spriocanna atá leagtha amach sa treoir athbhreithnithe maidir le héifeachtúlacht fuinnimh (Treoir (AE) 2023/1791 — féach an achoimre), lena mbunaítear sprioc cheangailteach um éifeachtúlacht fuinnimh AE chun laghdú 11.7% ar a laghad a áirithiú faoi 2030 i gcomparáid le héifeachtúlacht fuinnimh AE 2020 cás tagartha.

Gníomhartha tarmligthe

Tá sé de chumhacht ag an gCoimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh chun teimpléad na bpleananna náisiúnta fuinnimh agus aeráide a oiriúnú do leasuithe ar chreat beartais fuinnimh agus aeráide an Aontais, a bhainteach go díreach agus go sonrach le rannchuidiú Creat–Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide agus faoi Chomhaontú Pháras.
Tá sé de chumhacht acu freisin gníomhartha tarmligthe a ghlacadh chun an acmhainneacht téite dhomhanda agus treoirlínte fardail a comhaontaíodh go hidirnáisiúnta a chur san áireamh, chun ceanglais shubstainteacha a leagan síos le haghaidh chóras fardail an Aontais Eorpaigh agus chun na clárlanna a chur ar bun.
Le Rialachán Tarmligthe (AE) 2020/1044 forlíontar Rialachán (AE) 2018/1999 maidir le luachanna acmhainneachta téite domhanda agus na treoirlínte fardail maidir le gáis cheaptha teasa, agus maidir le córas fardail an Aontais Eorpaigh:
- Aisghairtear leis freisin Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 666/2014 ón 1 Eanáir 2021;
- tá feidhm aige maidir le tuarascálacha arna dtíolacadh ag na Ballstáit ó 2021 ar aghaidh;
- Úsáidfidh na Ballstáit agus an Coimisiún an acmhainneacht téite domhanda atá liostaithe in Iarscríbhinn I chun críche sonraí fardail maidir le gáis cheaptha teasa a chinneadh agus a thuairisciú.

Gníomhartha cur chun feidhme

Tá trí ghníomh cur chun feidhme glacthc an gCoimisiún:

Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1208 maidir le struchtúr, formáid, próisis tíolactha agus athbhreithniú ar fhaisnéis a thuairiscíonn na Ballstáit i gcomhréir le Rialachán (AE) 2018/1999;
Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1294 maidir le sásra maoinithe fuinnimh in-athnuaite an Aontais; agus
Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2022/2299 maidir le struchtúr, formáid, mionsonraí teicniúla agus próiseas na dtuarascálacha comhtháite náisiúnta fuinnimh agus aeráide ar dhul chun cinn.

Aisghairm

Aisghairtear leis an rialachán Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 maidir le sásra chun faireachán agus tuairisciú a dhéanamh ar astaíochtaí gás ceaptha teasa.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá sé i bhfeidhm ón 24 Nollaig 2018.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

Éifeachtúlacht fuinnimh (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (AE) Uimh. 2018/1999 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 11 Nollaig 2018 maidir le Rialachas an Aontais Fhuinnimh agus Gníomhaithe ar son na hAeráide, lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 663/2009 agus Rialachán (CE) Uimh. 715/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, agus Treoir 94/22/CE, 98/70/CE, 2009/31/CE, 2009/73/CE, 2010/31/AE, 2012/27/AE agus 2013/30/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, Rialachán 2009/119/CE agus Rialachán (AE) 2015/652 ón gComhairle agus lena n–aisghairtear Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 328, 21.12.2018, lgh. 1–77).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (AE) 2018/1999 a chorprú sa buntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Rialachán Tarmligthe (AE) 2020/1044 ón gCoimisiúin an 8 Bealtaine 2020 lena bhforlíontar Rialachán (AE) 2018/1999 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le luachanna i ndáil le hacmhainneacht téite domhanda agus treoirlínte an fhardail agus maidir le córas fardail an Aontais agus lena n–aisghairtear Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 666/2014 ón gCoimisiún (IO L 230, 17.7.2020, lgh. 1–6).

Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/1208 ón gCoimisiún an 7 Lúnasa 2020 maidir le struchtúr, formáid, próisis tíolactha agus athbhreithniú ar fhaisnéis arna tuairisciú ag na Ballstáit de bhun Rialachán (AE) 2018/1999 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus lena n-aisghairtear Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 749/2014 ón gCoimisiún (IO L 278, 26.8.2020, lgh. 1–132).

Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2022/2299 ón gCoimisiún an 15 Samhain 2022 lena leagtar síos rialacha maidir le cur i bhfeidhm Rialachán (AE) 2018/1999 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le struchtúr, formáid, mionsonraí teicniúla agus próiseas na dtuarascálacha comhtháite náisiúnta fuinnimh agus aeráide ar dhul chun cinn (IO L 306, 25.11.2022, lgh. 1–98).

Rialachán (AE) 2018/841 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 maidir le hastaíochtaí agus aistrithe gás ceaptha teasa ó úsáid talún, athrú ar úsáid talún agus foraoiseacht a chur san áireamh i gcreat 2030 don aeráid agus don fhuinneamh, agus lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 agus Cinneadh Uimh. 529/2013/AE (IO L 156, 19.6.2018, lgh. 1–25).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) 2018/842 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 maidir le laghduithe bliantúla ceangailteacha ar astaíochtaí gás ceaptha teasa ag na Ballstáit ó 2021 go 2030 lena rannchuidítear leis an ngníomhú ar son na haeráide agus chun gealltanais a tugadh faoi Chomhaontú Pháras a chomhlíonadh, agus lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 (IO L 156, 19.6.2018, lgh. 26–42).

Féach an leagan comhdhlúite.

Cinneadh (AE) 2016/1841 ón gComhairle an 5 Deireadh Fómhair 2016 maidir le tabhairt i gcrích, thar ceann an Aontais Eorpaigh, Chomhaontú Pháras arna ghlacadh faoi Creat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe maidir leis an Athrú Aeráide (IO L 282, 19.10.2016, lgh. 1–3).

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún: Creat beartais um an aeráid agus fuinneamh don tréimhse 2020 agus 2030 (COM(2014) 15 final/2, 28.1.2014).

Nuashonraithe 27.05.2024