Creat ginearálta le haghaidh smachtbhannaí AE

ACHOIMRE AR:

Airteagal 29 den Chonradh ar an Aontas Eorpach

Airteagal 215 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh

CAD IS AIDHM LE HAIRTEAGAL 29 DEN CHONRADH AR AN AONTAS EORPACH (CAE) AGUS AIRTEAGAL 215 DEN CHONRADH AR FHEIDHMIÚ AN AONTAIS EORPAIGH (CFAE)?

• Le hAirteagal 29 de CAE cuirtear ar chumas Chomhairle an Aontais Eorpaigh bearta sriantacha (smachtbhannaí) a ghlacadh i gcoinne rialtais tíortha nach bhfuil ina gcuid den Aontas Eorpach (AE), i gcoinne eintitis neamhstáit (mar shampla, cuideachtaí) agus i gcoinne daoine aonair (amhail sceimhlitheoirí) chun athrú a dhéanamh ar a mbeartas nó ar a ngníomhaíocht.
• Faoi Airteagal 215 de CFAE, féadfaidh an Chomhairle bearta a ghlacadh atá riachtanach chun na cinntí a glacadh faoi Airteagal 29 CAE a chur chun feidhme lena áirithiú go gcuirfear i bhfeidhm go comhsheasmhach i mBallstáit uile AE iad.

PRÍOMHPHOINTÍ

• Glacann an tAontas Eorpaigh smachtbhannaí, mar a bhearta féin (i.e. smachtbhannaí uathrialacha) agus/nó mar bhealach chun rúin Chomhairle Slándála na Náisiún Aontaithe a chur chun feidhme, sa chás go mbaineann an méid seo a leanas le tíortha nach tíortha AE iad, daoine nádúrtha nó dlíthiúla, grúpa nó eintitis neamhstáit:
  • ní urramaíonn siad an dlí idirnáisiúnta nó cearta an duine;
  • leanann siad beartais nó gníomhartha nach gcloíonn leis an smacht reachta ná le prionsabail dhaonlathacha.
• Is ionstraimí coisctheacha neamhphionósacha iad na bearta sin, a cheaptar lena chur ar chumas AE freagairt go tapa do dhúshláin pholaitiúla agus d’fhorbairtí, i gcomhréir le prionsabail an chomhbheartais eachtraigh agus slándála.
• Ba cheart breathnú ar smachtbhannaí AE i gcomhthéacs idirphlé polaitiúil níos leithne. Ní mór bearta sriantacha a cheapadh ionas go ndéanfar na hiarmhairtí don phobal sibhialta a íoslaghdú. Maidir leis sin, measann an tAontas gur cuí é dul i ngleic leis an gcás sonrach trí smachtbhannaí spriocdhírithe agus difreáilte a fhorchur ar an tír nó ar chuid di, ar chomhaltaí an rialtais, ar dhaoine aonair, ar ghrúpaí nó ar eintitis.

Smachtbhannaí de réir a chéile

Féadfaidh an tAontas réimse smachtbhannaí de réir a chéile a fhorchur i gcoinne tíortha nach tíortha den Aontas Eorpach iad, lena n–áirítear iad seo a leanas:

• Smachtbhannaí taidhleoireachta:
  • lena ndíbrítear taidhleoirí, ag cur cuairteanna oifigiúla ar fionraí;
  • lena gcuirtear comhar déthaobhach nó iltaobhach le AE ar fionraí; agus
  • lena gcuirtear baghcat ar imeachtaí spóirt nó cultúir.
• Smachtbhannaí eacnamaíocha agus airgeadais:
  • lánchosc arm ar earraí míleata atá i liosta comhchoiteann míleata AE;
  • srianta a chur le honnmhairiú agus le hallmhairiú earraí a úsáidtear chun críocha sibhialta agus míleata araon (earraí dé–úsáide).

D’fhéadfadh an méid seo a leanas a bheith i gceist le bearta toirmisc:

• cistí agus acmhainní eacnamaíocha a reo ar le daoine aonair nó le heagraíochtaí a bhfuiltear ag orthu, nó atá á rialaítear acu siúd (amhail airgead tirim, taiscí bainc, stoic, scaireanna, etc.) nach féidir iad a rochtain, a bhogadh nó a dhíol, agus eastát réadach nach féidir é a dhíol nó a ligean ar cíos;
• toirmeasc víosa nó taistil lena gcuirtear cosc ar dhaoine dul isteach in AE;
• toirmisc bearta earnála, mar shampla, ar allmhairiú nó ar onnmhairiú earraí nó teicneolaíochtaí áirithe.

I gcásanna áirithe, d’fhéadfadh sé go gceadófaí eisceachtaí a thabhairt ar an reo sócmhainní chun gur féidir táirgí a fhreastalaíonn ar bhunriachtanais (amhail bia nó cógais) a allmhairiú.

Féadfaidh na Ballstáit díolúintí ó thoirmeasc taistil a thabhairt i gcúinsí sonracha chomh maith (mar shampla, chun cead a thabhairt do bhall ceadaithe rialtais ó thír nach tír den Aontas Eorpach í páirt a ghlacadh i gcomhdháil de chuid na Náisiún Aontaithe arna tionól ina dtír).

Tionchar agus éifeachtaí

Ceaptar smachtbhannaí le go mbeadh éifeachtaí polaitiúla agus eacnamaíocha leo. Baineann siad leis an méid seo a leanas:

• duine ar bith laistigh nó lasmuigh de chríoch AE, bídís ina náisiúnach AE nó ina náisiúnach neamh–AE;
• cuideachtaí agus eagraíochtaí atá ionchorpraithe faoi dhlí tíre de chuid an Aontais (lena n–áirítear brainsí de chuideachtaí AE i dtíortha nach tíortha den Aontas Eorpach iad);
• rialtais, eagraíochtaí agus eintitis neamhstáit tíortha nach tíortha den Aontas Eorpach iad;
• gnó a dhéantar i gcuid den Aontas nó ar fud an Aontais ar fad.

Tabhairt isteach córas um bearta sriantacha

Tugadh trí chóras um bearta sriantacha isteach in 2018 agus 2019:

• lena dtugtar aghaidh ar úsáid agus leathadh arm ceimiceach, le glacadh Chinneadh (CBES) 2018/1544 agus Rialachán (AE) 2018/1542;
• lena ndírítear orthu siúd atá freagrach as cibirionsaithe, le glacadh Chinneadh (CBES) 2019/797 agus Rialachán (AE) 2019/796;
• lena ndírítear orthu siúd atá freagrach as gníomhaíochtaí druileála neamhdhleathacha sa Mheánmhuir Thoir, le glacadh Chinneadh (CBES) 2019/1894 agus Rialachán (AE) 2019/1890.

Sárú ar bhearta sriantacha a cuireadh leis an liosta coireanna AE

I mí na Samhna 2022, ghlac an Chomhairle Cinneadh (AE) 2022/2332, lena sainaithnítear sárú ar bhearta sriantacha AE mar choir a chomhlíonann na critéir atá sonraithe in Airteagal 83(1) CFAE.

CÚLRA

• In 2004, tháinig Coiste Polaitiúil agus Slándála AE ar chomhaontú maidir le roinnt prionsabail bhunaidh i ndáil le húsáid beart sriantach, atá cuimsithe anois i sraith treoirlínte, a tugadh chun dáta an uair dheireanach in 2018.
• In 2018, ghlac an Chomhairle páipéar nuashonraithe maidir le dea–chleachtas AE chun bearta sriantacha a chur chun feidhme go héifeachtúil.
• Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:
  • An dóigh agus an tráth a nglacann an tAontas Eorpach bearta sriantacha (Comhairle an Aontais Eorpaigh)

PRÍOMHDHOICIMÉID

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar an Aontas Eorpach — Teideal V — Forálacha ginearálta maidir le gníomhaíochtaí seachtracha an Aontais agus forálacha faoi leith maidir leis an gcomhbheartas eachtrach agus slándála — Caibidil 2 — Forálacha faoi leith maidir leis an gcomhbheartas eachtrach agus slándála — Roinn 1 — Forálacha comhchoiteanna — Airteagal 29 (sean–Airteagal 15 CAE) (IO C 202, 7.6.2016, lch. 33).

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid 5 — Gníomhaíochtaí seachtracha an Aontais — Teideal IV — Bearta sriantacha — Airteagal 215 (sean–Airteagal 301 CCE) (IO C 202, 7.6.2016, lch. 144).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh (AE) 2022/2332 ón gComhairle an 28 Samhain 2022 maidir le sárú ar bhearta sriantacha an Aontais a shainaithint mar limistéar coireachta a chomhlíonann na critéir a shonraítear in Airteagal 83(1) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (IO L 308, 29.11.2022, lgh. 18-21).

Liosta Comhchoiteann Míleata an Aontais Eorpaigh a ghlac an Chomhairle an 21 Feabhra 2022 (trealamh a chumhdaítear le Comhsheasamh 2008/944/CBES ón gComhairle lena sainmhínítear comhrialacha lena rialaítear rialú onnmhairithe teicneolaíochta míleata agus trealaimh mhíleata) (IO C 100, 1.3.2022, lgh. 3-35).

Rialachán (AE) 2021/821 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 20 Bealtaine 2021 lena mbunaítear córas Aontais chun onnmhairiú, bróicéireacht, cúnamh teicniúil, idirthuras agus aistriú ítimí dé–úsáide a rialú (athmhúnlú) (IO L 206, 11.6.2021, lgh. 1-461).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (AE) 2021/821 a chorprú sa téacs bunaidh. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Rialachán (AE) 2019/1890 ón gComhairle an 11 Samhain 2019 maidir le bearta sriantacha i bhfianaise ghníomhaíochtaí druileála neamhúdaraithe na Tuirce sa Mheánmhuir thoir (IO L 291, 12.11.2019, lgh. 3-12).

Féach an leagan comhdhlúite.

Cinneadh (CBES) 2019/1894 ón gComhairle an 11 Samhain 2019 maidir le bearta sriantacha i bhfianaise ghníomhaíochtaí druileála neamhúdaraithe na Tuirce sa Mheánmhuir thoir (IO L 291, 12.11.2019, lgh. 47-53).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán(AE) 2019/796 ón gComhairle an 17 Bealtaine 2019 maidir le bearta sriantacha i gcoinne cibirionsaithe atá ina mbagairt ar an Aontas nó ar a Bhallstáit (IO L 129 I, 17.5.2019, lgh. 1-12).

Féach an leagan comhdhlúite.

Cinneadh (CBES) 2019/797 ón gComhairle an 17 Bealtaine 2019 maidir le bearta sriantacha i gcoinne cibirionsaithe atá ina mbagairt ar an Aontas nó ar a Bhallstáit (IO L 129 I, 17.5.2019, lgh. 13-19).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán(AE) 2018/1542 ón gComhairle an 15 Deireadh Fómhair 2018 maidir le bearta sriantacha in aghaidh leathadh agus úsáid arm ceimiceach (IO L 259, 16.10.2018, lgh. 12-21).

Féach an leagan comhdhlúite.

Cinneadh (CBES) 2018/1544 ón gComhairle an 15 Deireadh Fómhair 2018 maidir le bearta sriantacha in aghaidh leathadh agus úsáid arm ceimiceach (IO L 259, 16.10.2018, lgh. 25-30).

Féach an leagan comhdhlúite.

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Trí — Beartais an Aontais agus gníomhaíochtaí inmheánacha — Teideal V — Limistéar saoirse, slándála agus ceartais — Caibidil 4 — Comhar breithiúnach in ábhair choiriúla — Airteagal 83 (sean–Airteagal 31 CAE) (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 80-81).

Nuashonraithe 05.05.2023