MEABHRÁN MÍNIÚCHÁIN

1.COMHTHÉACS AN TOGRA

•Forais agus cuspóirí an togra

Is comhaontú iltaobhach trádála agus infheistíochta é an Conradh um Chairt Fuinnimh (ECT) a bhfuil feidhm aige maidir leis an earnáil fuinnimh a síníodh in 1994 agus a tháinig i bhfeidhm in 1998. Is Páirtí Conarthach é an tAontas Eorpach in ECT 1 , in éineacht le Euratom, 22 Bhallstát (ón 19 Meitheamh 2024) 2 , mar aon leis an tSeapáin, an Eilvéis, an Tuirc agus formhór na dtíortha sna Balcáin Thiar agus in iar-Aontas na bPoblachtaí Sóivéadacha Sóisialacha, cé is moite den Rúis 3 agus den Bhealarúis 4 .

In Komstroy 5 , chinn CBAE nach mór Airteagal 26(2)(c) ECT a léirmhíniú sa chaoi nach mbeidh sé infheidhme maidir le díospóidí idir Ballstát amháin agus infheisteoir ó Bhallstát eile i ndáil le hinfheistíocht a rinne an t‑infheisteoir sin sa chéad Bhallstát. Mar sin féin, leanann boird eadrána de bheith ag glacadh le dlínse agus ag tabhairt dámhachtainí in imeachtaí laistigh den Aontas. An 5 Deireadh Fómhair 2022 chuir an Coimisiún Teachtaireacht chuig an gComhairle, chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig na Ballstáit inar leagadh amach go raibh sé ar intinn aige tús a chur le caibidlíocht maidir le comhaontú idir an tAontas, Euratom agus na Ballstáit i ndáil le léirmhíniú an Chonartha um Chairt Fuinnimh lena n‑áireofaí, go háirithe, deimhniú nach raibh, nach bhfuil agus nach mbeidh feidhm riamh ag ECT laistigh den Aontas, nach féidir le ECT a bheith ina bhunús le haghaidh imeachtaí eadrána, agus nach bhfuil feidhm ag an gclásal éagtha. Rinneadh an chaibidlíocht cheana féin. Meastar anois go bhfuil téacs an chomhaontaithe inter se cobhsaí. An 26 Meitheamh 2024 cuireadh inisealacha leis an téacs, lenar tugadh le fios go bhfuil an chaibidlíocht dúnta.

•An comhaontú atá beartaithe

Ní luaitear aon rud nua sa chomhaontú. Is léiriú é ar chásdlí CBAE agus tá sé iomlán i gcomhréir le seasamh seanbhunaithe an Aontais mar a cuireadh in iúl go mion minic é, lena n‑áirítear i gcúirt oscailte i ndlínsí tríú tír. Sna haithrisí a ghabhann leis an gcomhaontú déantar cur síos ar stair agus comhthéacs an chomhaontaithe, lena n‑áirítear go háirithe léirmhíniú dhlí an Aontais arna thabhairt ag CBAE, agus aithnítear iontu go bhfuil an bonn á bhaint de chur chun feidhme éifeachtach dhlí an Aontais trí dhámhachtainí a eisiúint in imeachtaí eadrána laistigh den Aontas. Leis an bhforáil aonair substainte (Airteagal 2) leagtar amach comhthuiscint na bpáirtithe sa chomhaontú maidir le neamh‑infheidhmeacht Airteagal 26(2)(c) ECT laistigh den Aontas agus easpa aon bhunús dlí dá bharr sin le haghaidh imeachtaí eadrána laistigh den Aontas mar a chuirtear in iúl sa chomhaontú inter se.

2.BUNÚS DLÍ, COIMHDEACHT AGUS COMHRÉIREACHT

•Bunús dlí

Níor urramaigh boird eadrána breithiúnas Komstroy, ar boird iad nach ndéanann, ar bhonn comhsheasmhach, dlínse a dhiúltú de bharr easpa comhaontaithe eadrána bhailí agus, mar thoradh air sin, tugadh dámhachtainí eadrána, agus leantar de dhámhachtainí eadrána a thabhairt, ar bhealach atá contrártha le rialacha an Aontais Eorpaigh agus EURATOM. Is minic a bhíonn na dámhachtainí sin faoi réir imeachtaí forfheidhmithe, lena n‑áirítear i dtríú tíortha. Tá riosca ann go mbeadh coinbhleacht idir na Conarthaí agus ECT mar a léirmhíníonn roinnt boird eadrána é, agus i gcás ina ndeimhneodh na cúirteanna i dtríú tír é sin, bheadh coinbhleacht dhlíthiúil de facto ann mar bheadh dámhachtainí eadrána a sháraíonn dlí an Aontais i gcúrsaíocht i ndlíchórais tríú tíortha.

De réir chásdlí na Cúirte, an riosca go mbeadh coinbhleacht dhlíthiúil ann, fágann sé go bhfuil comhaontú idirnáisiúnta ar neamhréir le dlí an Aontais. I dtuairim an Choimisiúin, chun go mbeidh ECT ag luí leis na Conarthaí, ní mór deireadh a chur le gach riosca coinbhleachta. Ní mór comhlíonadh chásdlí CBAE a bhaint amach a bheith san áireamh i mbeartas fuinnimh an Aontais mar aon le coinbhleacht idir ECT, gníomh de chuid dhlí an Aontais, agus Conarthaí FAE agus AE a sheachaint. I bhfianaise sheasamh na mbord eadrána, beidh sé tábhachtach aghaidh a thabhairt ar an riosca ó thaobh an dlí idirnáisiúnta de. Chuige sin, rinne an Coimisiún Comhaontú a chaibidil maidir le léirmhíniú agus cur i bhfeidhm an Chonartha um Chairt Fuinnimh idir an tAontas Eorpach, an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach agus a mBallstáit.

Is beart riachtanach é an Comhaontú chun cuspóirí bheartas fuinnimh an Aontais a bhaint amach, mar a shonraítear thuas. Ní fhoráiltear maidir leis na cumhachtaí is gá i gConradh Euratom. Dá bhrí sin, ba cheart an cinneadh síniú an chomhaontaithe a údarú thar ceann an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach a ghlacadh ar bhonn Airteagal 203 EURATOM.

•Comhréireacht

Is Páirtí Conarthach in ECT é an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach freisin agus, dá réir sin, is faoin gComhairle atá sé cinneadh a dhéanamh ar cheart do Euratom a bheith ina pháirtí sa Chomhaontú lena léirmhínítear an Conradh sin. Cásdlí CBAE atá ann cheana agus an iliomad idirghabhálacha ón gCoimisiún os comhair boird eadrána agus cúirteanna tríú tíortha, níor leor iad chun cur chun feidhme éifeachtach dhlí an Aontais a áirithiú agus chun deireadh a chur leis an riosca coinbhleachta idir ECT agus Conarthaí FAE agus AE. Má tá an gníomh atá le glacadh chun an éifeacht inmhianaithe a bheith aige ar chleachtas cinnteoireachta na mbord eadrána, ní mór dó a bheith ina ghníomh dlí idirnáisiúnta. Dá bhrí sin, tá an Coimisiún den tuairim gurb é an freagra iomchuí ionstraim a ghlacadh i bhfoirm comhaontaithe idir na páirtithe maidir le léirmhíniú an chonartha.

3.IMPLEACHTAÍ BUISÉADACHA

dada

4.EILIMINTÍ EILE

Sna céimeanna déanacha de chaibidlíocht an Chomhaontaithe, ardaíodh an fhéidearthacht Dearbhú a dhéanamh maidir le hiarmhairtí dlíthiúla bhreithiúnas Komstroy chun go gcuirfí an chomhthuiscint a léirítear sa chomhaontú inter se ar bhonn foirmiúil. Shínigh an Coimisiún an Dearbhú sin thar ceann an Aontais.

2024/0146 (NLE)

POBLACHT NA LIOTUÁINE,

ARD-DIÚCACHT LUCSAMBURG,

POBLACHT MHÁLTA,

RÍOCHT NA hÍSILTÍRE,

POBLACHT NA hOSTAIRE,

POBLACHT NA POLAINNE,

POBLACHT NA PORTAINGÉILE,

AN RÓMÁIN,

POBLACHT NA SLÓIVÉINE,

POBLACHT NA SLÓVAICE,

POBLACHT NA FIONLAINNE,

RÍOCHT NA SUALAINNE,

AN tAONTAS EORPACH agus

AN COMHPHOBAL EORPACH DO FHUINNEAMH ADAMHACH

AG FÉACHAINT don Chonradh um Chairt Fuinnimh, arna shíniú i Liospóin an 17 Nollaig 1994 (IO 1994 L 380, lch. 24) agus arna fhormheas thar ceann na gComhphobal Eorpach le Cinneadh 98/181/CE, CEGC, Euratom ón gComhairle agus ón gCoimisiún an 23 Meán Fómhair 1997 (IO 1998 L 69, lch. 1), arna leasú ó am go chéile (‘An Conradh um Chairt Fuinnimh’),

AG FÉACHAINT do rialacha dhlí idirnáisiúnta an ghnáis mar a chódaítear i gCoinbhinsiún Vín maidir le Dlí na gConarthaí (VCLT),

ÓS RUD É go léiríonn comhaltaí d’Eagraíocht Réigiúnach um Chomhtháthú Eacnamaíoch de réir bhrí Airteagal 1(3) den Chonradh um Chairt Fuinnimh leis seo comhthuiscint maidir le léirmhíniú agus cur i bhfeidhm conartha ina gcaidreamh inter se,

Á MHEABHRÚ DÓIBH nach ndéanann tarraingt siar ón gConradh um Chairt Fuinnimh aon difear do stádas an Pháirtí a tharraingíonn siar ar sínitheoir é leis an gConradh seo (Páirtí Conarthach) mar chomhalta den Eagraíocht Réigiúnach um Chomhtháthú Eacnamaíoch, agus nach gcuireann sé aon chosc ar an bPáirtí sin suim a léiriú i gcomhthuiscint maidir le léirmhíniú agus cur i bhfeidhm an Chonartha sin a fhad is go bhféadfaidh sé éifeachtaí dlíthiúla a bheith aige i ndáil leis an gcomhalta sin agus go háirithe i ndáil le hAirteagal 47(3) den Chonradh um Chairt Fuinnimh,

AG FÉACHAINT don Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE), don Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), don Chonradh ag bunú an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach (EURATOM) agus do phrionsabail ghinearálta dhlí an Aontais Eorpaigh agus EURATOM,

ÓS RUD É, maidir leis na tagairtí don Aontas Eorpach sa Chomhaontú seo, go dtuigtear gur tagairtí iad freisin dá réamhtheachtaí, Comhphobal Eacnamaíochta na hEorpa agus, ina dhiaidh sin, an Comhphobal Eorpach, go dtí gur tháinig an tAontas Eorpach in ionad an dara comhphobal sin,

Á MHEABHRÚ DÓIBH, i gcomhréir le cásdlí na Buan‑Chúirte Breithiúnais Idirnáisiúnta (Ceist Jaworzina (An Teorainn idir an Pholainn agus an tSeicslóvaic), Tuairim Chomhairleach, [1923] PCIJ Sraith B Uimh. 8, 37) agus na Cúirte Breithiúnais Idirnáisiúnta (Forchoimeádais i ndáil leis an gCoinbhinsiún maidir le Coir an Chinedhíothaithe a Chosc agus a Phionósú, Tuairim Chomhairleach, [1951] I.C.J. Tuarascálacha I.C.J., 15, 20), gur leis na páirtithe i gcomhaontú idirnáisiúnta an ceart chun léirmhíniú údarásach a thabhairt maidir le riail dlí i ndáil leis an gcomhaontú sin,

Á MHEABHRÚ DÓIBH go bhfuil an ceart sin maidir le léirmhíniú údarásach a thabhairt ar dlí an Aontais agus EURATOM sannta chuig Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh (CBAE) ag Ballstáit an Aontais Eorpaigh, mar a mhíníonn CBAE ina breithiúnas an 30 Bealtaine 2006, in An Coimisiún v Éire (Mox Plant), C-459/03 (EU:C:2006:345, míreanna 129 go 137), inar chinn sí go bhfuil feidhm ag an inniúlacht eisiach chun dlí an Aontais agus dlí EURATOM a léirmhíniú agus a chur i bhfeidhm, agus comhaontuithe idirnáisiúnta á léirmhíniú agus á gcur i bhfeidhm, comhaontuithe ina bhfuil an tAontas Eorpach, EURATOM agus na Ballstáit ina bpáirtithe, sa chaidreamh idir dhá Bhallstát nó idir an tAontas Eorpach nó EURATOM agus Ballstát,

Á MHEABHRÚ DÓIBH, de réir Airteagal 344 CFAE agus Airteagal 193 EURATOM, nach bhfuil Ballstáit an Aontais Eorpaigh i dteideal díospóid maidir le léirmhíniú nó cur i bhfeidhm CAE, CFAE agus EURATOM a chur faoi aon mhodh réitigh seachas na modhanna dá bhforáiltear iontu sin,

Á MHEABHRÚ DÓIBH gur chinn an Chúirt Bhreithiúnais ina breithiúnas an 6 Márta 2018, in Achmea , C-284/16 (EU:C:2018:158), gurb é an léirmhíniú nach mór a dhéanamh ar Airteagail 267 agus 344 CFAE go gcuireann siad bac ar fhoráil i gcomhaontú idirnáisiúnta a thugtar i gcrích idir na Ballstáit, faoina bhféadfaidh infheisteoir ó cheann de na Ballstáit sin, i gcás díospóide a bhaineann le hinfheistíochtaí sa Bhallstát eile, imeachtaí a thabhairt i gcoinne an Bhallstáit sin os comhair bord eadrána a bhfuil gealltanas tugtha ag an mBallstát sin glacadh lena dhlínse,

Á MHEABHRÚ DÓIBH seasamh an Aontais Eorpaigh, atá athdhearbhaithe go seasmhach, nach raibh sé i gceist go mbeadh feidhm ag an gConradh um Chairt Fuinnimh i gcaidrimh laistigh den Aontas agus nach raibh aon rún ag an Aontas Eorpach, EURATOM agus a mBallstáit, agus nach bhféadfaí aon rún a bheith acu, aon oibleagáid a chruthú eatarthu leis an gConradh um Chairt Fuinnimh ós rud é go ndearnadh é a chaibidliú mar uirlis de chuid bheartas seachtrach fuinnimh an Aontais Eorpaigh d’fhonn creat a bhunú le haghaidh comhoibriú fuinnimh le tríú tíortha agus de bhrí, os a choinne sin, gurb é atá i mbeartas inmheánach an Aontais córas casta rialacha arna ndearadh chun margadh inmheánach a chruthú i réimse an fhuinnimh lena rialaítear na caidrimh idir na Ballstáit go heisiach,

Á MHEABHRÚ DÓIBH, ina breithiúnas an 2 Meán Fómhair 2021, in Komstroy, C-741/19 (EU:C:2021:655, mír 66) (breithiúnas Komstroy) arna dheimhniú ina Tuairim 1/20 (EU:C:2022:485, mír 47), gur chinn CBAE nach mór Airteagal 26(2)(c) den Chonradh um Chairt Fuinnimh a léirmhíniú sa chaoi nach bhfuil sé infheidhme maidir le díospóidí idir Ballstát agus infheisteoir ó Bhallstát eile maidir le hinfheistíocht arna déanamh ag an infheisteoir ó Bhallstát eile sa Bhallstát sin,

Á MHEABHRÚ DÓIBH, ós rud é gur léirmhíniú é ón gcúirt inniúil agus go léiríonn sé prionsabal ginearálta den dlí idirnáisiúnta poiblí, go bhfuil feidhm ag an léirmhíniú ar an gConradh um Chairt Fuinnimh i mbreithiúnas Komstroy ón tráth a rinne an tAontas Eorpach, EURATOM agus a mBallstáit an Conradh um Chairt Fuinnimh a fhormheas,

ÓS RUD É nach mór Airteagail 267 agus 344 CFAE a léirmhíniú sa chaoi go gcuirtear cosc leo ar léirmhíniú ar Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh lena gceadaítear dhíospóidí idir, ar lámh amháin, infheisteoir ó Bhallstát amháin den Aontas Eorpach agus, ar an lámh eile, Ballstát eile den Aontas Eorpach, an tAontas Eorpach nó EURATOM a réiteach os comhair bord eadrána (imeachtaí eadrána laistigh den Aontas), agus

ÓS RUD É, i gcás nach féidir na díospóidí a réiteach go cairdiúil, go mbíonn sé de rogha ag páirtí i gcónaí, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, díospóid idir Páirtí Conarthach agus infheisteoir de chuid Páirtí Chonarthaigh eile a chur faoi bhráid na gcúirteanna inniúla nó na mbinsí riaracháin, mar a ráthaítear le prionsabail ghinearálta an dlí agus urraim do chearta bunúsacha, a chumhdaítear, inter alia, i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh,

AG TEACHT LEIS an gcomhthuiscint a léirítear sa Chomhaontú seo idir an tAontas Eorpach, EURATOM agus a mBallstáit nach bhféadfaí, dá bhrí sin, foráil amhail Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh feidhmiú mar bhunús dlí le haghaidh imeachtaí eadrána arna dtionscnamh ag infheisteoir ó Bhallstát amháin maidir le hinfheistíochtaí i mBallstát eile san am a chuaigh thart, agus nach féidir leis feidhmiú amhlaidh san am i láthair ná san am atá le teacht,

Á ATHDHEARBHÚ DÓIBH Dearbhú Uimh. 17, atá i gceangal le hIonstraim Chríochnaitheach na Comhdhála Idir-Rialtasaí a ghlac Conradh Liospóin, ina meabhraítear go bhfuil tosaíocht ag na Conarthaí agus ag an dlí arna ghlacadh ag an Aontas bunaithe ar na Conarthaí ar dhlí na mBallstát, agus gur riail easaontachta atá i bprionsabal na tosaíochta ina gcaidreamh frithpháirteach,

Á MHEABHRÚ DÓIBH, dá bhrí sin, chun aon choinbhleacht norm a réiteach, nach bhféadfaidh feidhm a bheith ag comhaontú idirnáisiúnta arna thabhairt i gcrích ag Ballstáit an Aontais Eorpaigh faoin dlí idirnáisiúnta i gcaidreamh laistigh den Aontas ach amháin a mhéid a bhfuil a fhorálacha comhoiriúnach le Conarthaí an Aontais,

ÓS RUD É, mar thoradh ar neamh‑infheidhmeacht Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh mar bhunús dlí le haghaidh imeachtaí eadrána laistigh den Aontas, nach féidir Airteagal 47(3) den Chonradh um Chairt Fuinnimh a leathnú chuig imeachtaí den chineál sin, agus níor beartaíodh go leathnófaí amhlaidh,

ÓS RUD É, mar thoradh ar neamh‑infheidhmeacht Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh mar bhunús dlí le haghaidh imeachtaí eadrána laistigh den Aontas, i gcás go bhfuil imeachtaí eadrána laistigh den Aontas atá ar feitheamh, go mba cheart do na páirtithe sa Chonradh seo lena mbaineann na himeachtaí sin, bíodh siad ina bhfreagróirí nó ina mBallstáit infheisteora, comhoibriú le chéile chun a áirithiú go ndíreofar aird an bhoird eadrána lena mbaineann ar an gComhaontú sin, chun go mbeifear in ann an chonclúid iomchuí maidir le heaspa dlínse an bhoird eadrána a bhaint amach,

ÓS RUD É, ina theannta sin, nár cheart aon imeacht eadrána úr laistigh den Aontas a chlárú, agus

Á AONTÚ DÓIBH, i gcás go seachadtar Fógra Eadrána mar sin féin, go mba cheart do na Páirtithe Conarthacha lena mbaineann na himeachtaí sin, bíodh siad ina bhfreagróirí nó ina mBallstáit infheisteora, comhoibriú le chéile chun a áirithiú go ndíreofar aird an bhoird eadrána lena mbaineann ar an gComhaontú seo, chun go mbeifear in ann an chonclúid iomchuí a bhaint amach nach féidir le hAirteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh feidhmiú mar bhunús dlí le haghaidh imeachtaí den sórt sin,

ÓS RUD É, mar sin féin, nár cheart agóid a dhéanamh i gcoinne na socraíochtaí agus dámhachtainí eadrána i gcásanna eadrána infheistíochta laistigh den Aontas nach féidir a chur ar ceal nó a neamhní a thuilleadh agus arna gcomhlíonadh ar bhonn saorálach nó arna bhforfheidhmiú go cinntitheach,

Á CHUR IN IÚL GUR OTH LEO, gur thug boird eadrána dámhachtainí eadrána cheana féin in imeachtaí eadrána laistigh den Aontas arna dtionscnamh le tagairt d’Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh, go bhfuil siad á dtabhairt go fóill agus go bhféadfadh sé go dtabharfar iad amach anseo ar shlí atá contrártha le rialacha an Aontais Eorpaigh agus EURATOM, lena n‑áirítear mar a chuirtear in iúl i léirmhínithe CBAE,

agus Á CHUR IN IÚL GUR OTH LEO go bhfuil dámhachtainí eadrána den sórt sin faoi réir imeachtaí forfheidhmithe, lena n‑áirítear i dtríú tíortha, nach ndiúltaíonn boird eadrána dlínse in imeachtaí eadrána laistigh den Aontas atá ar feitheamh a mhaítear go bhfuil siad bunaithe ar Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh, agus go bhfuil institiúidí eadrána ag leanúint d’imeachtaí eadrána nua a chlárú agus nach bhfuil siad á ndiúltú toisc é a bheith neamh‑inghlactha mar gheall ar easpa toilithe chun iad a chur faoi bhráid eadrána,

ÓS RUD É, dá bhrí sin, gur gá seasamh comhsheasmhach an Aontais Eorpaigh, EURATOM agus a mBallstát a athdhearbhú, go sainráite agus go soiléir, trí chomhaontú lena athdhearbhaítear a gcomhthuiscint ar léirmhíniú agus cur i bhfeidhm an Chonartha um Chairt Fuinnimh, mar a léirmhínigh CBAE é, a mhéid a bhaineann sé le himeachtaí eadrána laistigh den Aontas,

OS RÚD É, i gcomhréir le breithiúnas na Cúirte Breithiúnais Idirnáisiúnta an 5 Feabhra 1970, Barcelona Traction, Light and Power Company Limited (an Bheilg v. an Spáinn) (Tuarascálacha CBI 1970, lch. 3, míreanna 33 agus 35) agus mar a mhíníonn CBAE i mbreithiúnas Komstroy, tá sé beartaithe ag forálacha áirithe den Chonradh um Chairt Fuinnimh caidreamh déthaobhach a rialú,

OS RUD É, dá bhrí sin, nach mbaineann an comhaontú seo ach leis an gcaidreamh déthaobhach idir an tAontas Eorpach, EURATOM agus a mBallstáit, faoi seach, agus, dá réir sin, le hinfheisteoirí ó na Páirtithe Conarthacha sin leis an gConradh um Chairt Fuinnimh, agus mar thoradh, nach bhfuil éifeacht ag an gcomhaontú sin ach ar na páirtithe atá faoi rialú rialacha an Aontais Eorpaigh agus EURATOM mar Eagraíocht Réigiúnach um Chomhtháthú Eacnamaíochta de réir bhrí Airteagal 1(3) den Chonradh um Chairt Fuinnimh agus nach ndéanann sé difear do pháirtithe eile sa Chonradh um Chairt Fuinnimh a gcearta a theachtadh nó a n‑oibleagáidí a chomhlíonadh faoin gConradh sin,

Á MHEABHRÚ DÓIBH gur chuir an tAontas Eorpach, EURATOM agus a mBallstáit in iúl do Pháirtithe Conarthacha eile an Chonartha um Chairt Fuinnimh go bhfuil sé ar intinn acu an comhaontú seo maidir leis an léirmhíniú agus cur i bhfeidhm an Chonartha um Chairt Fuinnimh a thabhairt i gcrích,

ÓS RUD É, ar an mbealach sin agus i gcomhréir lena n‑oibleagáidí dlíthiúla faoi dhlí an Aontais agus EURATOM, ach gan dochar dá gceart éilimh den sórt sin a mheasfaidh siad is iomchuí maidir leis na costais arna dtabhú acu mar fhreagróirí i ndáil le himeachtaí eadrána laistigh den Aontas, go n‑áirithíonn an tAontas Eorpach, EURATOM agus a mBallstáit comhlíonadh iomlán agus éifeachtach bhreithiúnas Komstroy, neamh‑fhorfheidhmitheach na ndámhachtainí atá ann cheana, an oibleagáid atá ar bhoird eadrána deireadh a chur láithreach le haon imeacht eadrána laistigh den Aontas atá ar feitheamh, agus an oibleagáid atá ar institiúidí eadrána gan aon chás a chlárú amach anseo, i gcomhréir lena gcuid cumhachtaí faoi Airteagal 36(3) de Choinbhinsiún ICSID agus Airteagal 12 de Rialacha Eadrána SCC, agus go bhfógróidh boird eadrána nach bhfuil aon bhunús dlí ag imeachtaí eadrána laistigh den Aontas,

Á THUISCINT DÓIBH go gcumhdaíonn an Comhaontú seo imeachtaí eadrána idir infheisteoirí agus Stáit a bhfuil baint ag an Aontas Eorpach, EURATOM nó a mBallstáit leo mar pháirtithe i ndíospóidí laistigh den Aontas bunaithe ar Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh faoi aon choinbhinsiún eadrána nó sraith rialacha, lena n‑áirítear an Coinbhinsiún maidir le Díospóidí Infheistíochta idir Stáit agus Náisiúnaigh Stát Eile a Shocrú (Coinbhinsiún ICSID) agus rialacha eadrána ICSID, rialacha eadrána Institiúid Eadrána Chomhlachas Tráchtála Stócólm (SCC), rialacha eadrána Choimisiún na Náisiún Aontaithe um Dhlí Trádála Idirnáisiúnta (UNCITRAL) agus eadráin ad hoc,

AG CUIMHNEAMH DÓIBH go bhfuil forálacha an Chomhaontaithe seo gan dochar do dheis an Choimisiúin Eorpaigh nó aon Bhallstáit gníomh a thabhairt os comhair CBAE bunaithe ar Airteagail 258, 259 agus 260 CFAE,

TAR ÉIS COMHAONTÚ MAR A LEANAS:

ROINN 1

COMHTHUISCINT MAIDIR LE NEAMH-INFHEIDHMEACHT AIRTEAGAL 26 DEN CHONRADH UM CHAIRT FUINNIMH MAR BHUNÚS LE hAGHAIDH IMEACHTAÍ EADRÁNA LAISTIGH DEN AONTAS

AIRTEAGAL 1

Sainmhínithe

Chun críocha an Chomhaontaithe seo, beidh feidhm ag na sainmhínithe seo a leanas:

(1)Ciallaíonn ‘Conradh um Chairt Fuinnimh’ an Conradh um Chairt Fuinnimh, arna shíniú i Liospóin an 17 Nollaig 1994 (IO 1994 L 380, lch. 24) arna fhormheas thar ceann na gComhphobal Eorpach le Cinneadh 98/181/CE, CEGC, Euratom ón gComhairle agus ón gCoimisiún an 23 Meán Fómhair 1997 (IO 1998 L 69, lch. 1), arna leasú ó am go chéile;

(2)Ciallaíonn ‘caidreamh laistigh den Aontas’ caidreamh idir Ballstáit den Aontas Eorpach agus EURATOM, sin nó idir Ballstát, ar thaobh amháin, agus an tAontas Eorpach nó EURATOM, ar an taobh eile;

(3)Ciallaíonn ‘imeachtaí eadrána laistigh den Aontas’ aon imeacht os comhair bord eadrána de bhun Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh chun díospóid a réiteach idir infheisteoir i mBallstát amháin den Aontas Eorpach, ar thaobh amháin, agus Ballstát eile den Aontas Eorpach, an tAontas Eorpach, nó EURATOM, ar an taobh eile;

AIRTEAGAL 2

Comhthuiscint idir an tAontas Eorpach, EURATOM agus a mBallstáit maidir le léirmhíniú agus neamh‑infheidhmeacht leanúnach Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh agus an easpa bunús dlí le haghaidh imeachtaí eadrána laistigh den Aontas

(1)Leis seo, athdhearbhaíonn na Páirtithe Conarthacha, ar mhaithe le cinnteacht níos fearr, go bhfuil comhthuiscint acu ar léirmhíniú agus cur i bhfeidhm an Chonartha um Chairt Fuinnimh, ar dá réir nach féidir agus nárbh fhéidir riamh Airteagal 26 den Chonradh sin feidhmiú mar bhunús dlí le haghaidh imeachtaí eadrána laistigh den Aontas.

Tá an chomhthuiscint sin a chuirtear in iúl sa chéad fhomhír bunaithe ar na gnéithe seo a leanas de dhlí an Aontais:

(a)léirmhíniú Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh ar dá mbun nach bhfuil feidhm ag Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh, agus nár ceart riamh é a chur i bhfeidhm, mar bhunús le haghaidh imeachtaí eadrána laistigh den Aontas; agus

(b)tosaíocht dhlí an Aontais Eorpaigh, a athdhearbhaítear i nDearbhú Uimh. 17, atá i gceangal le hIonstraim Chríochnaitheach na comhdhála idir-rialtasaí a ghlac Conradh Liospóin, mar riail den dlí idirnáisiúnta lena rialaítear coinbhleacht norm ina gcaidreamh frithpháirteach agus é mar thoradh air sin in aon chás nach bhfuil feidhm ag Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh mar bhunús le haghaidh imeachtaí eadrána laistigh den Aontas, agus nach bhféadfadh feidhm a bheith aige amhlaidh.

(2)Athdhearbhaíonn na Páirtithe Conarthacha, ar mhaithe le cinnteacht níos fearr, go bhfuil comhthuiscint acu, mar thoradh ar an easpa bunús dlí le haghaidh imeachtaí eadrána laistigh den Aontas de bhun Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh, nach féidir Airteagal 47, mír 3 den Chonradh um Chairt Fuinnimh a leathnú, agus nach bhféadfaí é a leathnú, chuig imeachtaí den sórt sin. Dá réir sin, ina leith sin, níorbh fhéidir aon éifeacht dlí i gcaidreamh laistigh den Aontas a bheith ag Airteagal 47, mír 3 nuair a tharraing Ballstát siar ón gConradh um Chairt Fuinnimh roimh an gcomhaontú seo, ná ní bheidh aon éifeacht dlí i gcaidreamh laistigh den Aontas aige má tharraingíonn Páirtí Conarthach siar ón gConradh um Chairt Fuinnimh amach anseo.

(3)Ar mhaithe le cinnteacht níos fearr, tá na Páirtithe Conarthacha ar aon intinn, i gcomhréir leis an gcomhthuiscint a chuirtear in iúl i bhfomhíreanna 1 agus 2, agus gan dochar di, nach bhfuil feidhm ag Airteagal 26 den Chonradh um Chairt Fuinnimh mar bhunús le haghaidh imeachtaí eadrána laistigh den Aontas agus, ina leith sin, nach mbeidh éifeachtaí dlíthiúla ag Airteagal 47, mír 3 den Chonradh um Chairt Fuinnimh i gcaidrimh laistigh den Aontas.

(4)Tá míreanna 1 go 3 gan dochar do léirmhíniú agus cur i bhfeidhm fhorálacha eile an Chonartha um Chairt Fuinnimh a mhéid a bhaineann siad le caidreamh laistigh den Aontas.

ROINN 2

FORÁLACHA CRÍOCHNAITHEACHA

AIRTEAGAL 3

Taiscí

(1)Is é Ardrúnaí Chomhairle an Aontais Eorpaigh a ghníomhóidh mar Thaiscí an Chomhaontaithe seo.

(2)Tabharfaidh Ardrúnaí Chomhairle an Aontais Eorpaigh fógra do na Páirtithe Conarthacha maidir leis an méid seo a leanas:

(a)taisceadh aon ionstraime um dhaingniú, glacadh nó formheas de réir Airteagal 5;

(b)dáta theacht i bhfeidhm an Chomhaontaithe seo i gcomhréir le hAirteagal 6, mír 1;

(c)dáta theacht i bhfeidhm an Chomhaontaithe seo i gcás gach Páirtí Chonarthaigh i gcomhréir le hAirteagal 6, mír 2.

(3)Foilseoidh Ardrúnaí Chomhairle an Aontais Eorpaigh an Comhaontú in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh agus tabharfaidh sé fógra do Thaisclann an Chonartha um Chairt Fuinnimh, mar aon le Rúnaíocht na Cairte Fuinnimh, faoina ghlacadh agus faoina theacht i bhfeidhm. Tabharfar cuireadh do Thaisclann an Chomhaontaithe seo an Comhaontú a chur in iúl do na páirtithe conarthacha eile sa Chonradh um Chairt Fuinnimh.

(4)Déanfaidh an Taiscí an Comhaontú seo a chlárú le Rúnaíocht na Náisiúin Aontaithe, i gcomhréir le hAirteagal 102 de Chairt na Náisiúin Aontaithe, tar éis a theacht i bhfeidhm.

AIRTEAGAL 4

Forchoimeádais

Ní dhéanfar aon fhorchoimeádas maidir leis an gComhaontú seo.

AIRTEAGAL 5

Daingniú, formheas nó glacadh