Tuairim ó Choiste Eorpach na Réigiún — Iompar de bhóthar atá saor ó astaíochtaí: Bonneagar breoslaí ionadúla a imscaradh agus na caighdeáin feidhmíochta maidir le hastaíochtaí CO2 a láidriú

(2022/C 270/07)

Rapóirtéir:

Adrian TEBAN (RO/PPE), Méara Chathair Cugir, Contae Alba

Doiciméid tagartha:

Togra le haghaidh Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le himscaradh bonneagair breoslaí ionadúla, agus lena n-aisghairtear Treoir 2014/94/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle

COM(2021) 559 final

Togra le haghaidh Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle lena leasaítear Rialachán (AE) 2019/631 a mhéid a bhaineann leis na caighdeáin feidhmíochta maidir le hastaíochtaí CO2 a láidriú do ghluaisteáin nua paisinéirí agus d’fheithiclí nua tráchtála éadroma i gcomhréir le huaillmhian aeráide mhéadaithe an Aontais

COM(2021) 556 final

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún: A strategic rollout plan to outline a set of supplementary actions to support the rapid deployment of alternative fuels infrastructure [Plean straitéiseach um leathadh amach chun sraith gníomhaíochtaí forlíontacha a leagan amach chun tacú le bonneagar breoslaí ionadúla a imscaradh go tapa]

COM(2021) 560 final (níl leagan Gaeilge ann)

I. MOLTAÍ LE hAGHAIDH LEASUITHE

COM(2021) 556 final

Leasú 1

Aithris 9

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(9)

[…] Tá na caighdeáin láidrithe i ndáil le laghduithe ar astaíochtaí CO2 neodrach ó thaobh na teicneolaíochta de, maidir leis na spriocanna flíte uile atá le baint amach a shocraíonn siad. Tá teicneolaíochtaí difriúla ar fáil agus ar fáil fós chun sprioc na n-astaíochtaí nialasacha le haghaidh na flíte uile a bhaint amach. Maidir le feithiclí astaíochtaí nialasacha, áirítear leo faoi láthair feithiclí ceallra-leictreacha, breosla-chille agus feithiclí eile faoi thiomáint hidrigine, agus tá na nuálaíochtaí teicneolaíochta ag leanúint ar aghaidh. Maidir le feithiclí astaíochtaí nialasacha agus astaíochtaí ísle, lena n-áirítear feithiclí leictreacha hibride inluchtaithe a fheidhmíonn go maith freisin, is féidir leo leanúint le ról a imirt sa chonair i dtreo an aistrithe.

(9)

[…] Níl na caighdeáin láidrithe i ndáil le laghduithe ar astaíochtaí CO2 neodrach ó thaobh na teicneolaíochta de, maidir leis na spriocanna flíte uile atá le baint amach a shocraíonn siad, ach amháin má chuirtear san áireamh na hastaíochtaí CO2 den bhreosla a úsáideann siad, lena n-áirítear le linn a dtáirgthe . Tá teicneolaíochtaí difriúla ar fáil agus ar fáil fós chun sprioc na n-astaíochtaí nialasacha le haghaidh na flíte uile a bhaint amach. Maidir le feithiclí astaíochtaí nialasacha, áirítear leo faoi láthair feithiclí ceallra-leictreacha, breosla-chille agus feithiclí eile faoi thiomáint hidrigine, agus tá na nuálaíochtaí teicneolaíochta ag leanúint ar aghaidh. Maidir le feithiclí astaíochtaí nialasacha agus astaíochtaí ísle, lena n-áirítear feithiclí leictreacha hibride inluchtaithe a fheidhmíonn go maith freisin, agus feithiclí faoi thiomáint leitribhreoslaí in-athnuaite, bithbhreoslaí forbartha agus bithghás , is féidir leo leanúint le ról a imirt sa chonair i dtreo an aistrithe.

Cúis

Ní mór feithiclí astaíochtaí ísle agus breoslaí amhail bithbhreoslaí forbartha a mheas i gcomhthéacs réigiúnach ina bhfuil sé deacair feithiclí leictreacha astaíochtaí nialasacha a úsáid. Féach an leasú thíos.

Leasú 2

Aithris nua le cur isteach i ndiaidh aithris 9

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(9a)

De bharr saintréithe sonracha réigiún áirithe (amhail suíomh geografach, dálaí aeráide), d’fhéadfadh sé a bheith deacair gluaisteáin agus feithiclí éadroma iompair de bhóthar a leictriú go hiomlán. I réigiúin den sórt sin, d’fhéadfadh an fheidhmíocht maidir le hastaíochtaí CO2 i gcás feithiclí faoi thiomáint leitribhreoslaí in-athnuaite nó bithbhreoslaí, nó feithiclí hibride, ainneoin nach gcomhlíonann siad an sainmhíniú ar fheithiclí nach scaoiltear aon astaíochtaí óna sceithphíopaí, a bheith níos solúbtha agus níos buntáistí ar an iomlán ná feithiclí nach scaoiltear aon astaíochtaí óna sceithphíopaí, agus níor cheart, dá bhrí sin, iad a bhaint den mhargadh aonair ó 2035 ar aghaidh. Ba cheart don Choimisiún Eorpach, dá bhrí sin, féachaint le conas feithiclí faoi thiomáint leictribhreolsaí in-athnuaite nó bithbhreoslaí, nó feithiclí hibride, a chur san áireamh agus na spriocanna á sainiú le haghaidh fhlít uile an Aontais, spriocanna nach mór do mhonaróirí feithiclí a bhaint amach in am trátha sula gcuirfear na spriocanna sin i bhfeidhm. Ba cheart treoir shonrach a chur ar fáil do na cineálacha réigiún thuasluaite maidir le conas cuspóir na soghluaisteachta aeráidneodraí a bhaint amach. Ina theannta sin, ba cheart tacaíocht spriocdhírithe ó chistí éagsúla an Aontais a thabhairt dóibh.

Cúis

Ba cheart tacaíocht a thabhairt do na réigiúin sin ina bhfuil sé deacair feithiclí iompair de bhóthar a leictriú go hiomlán de dheasca dálaí geografacha nó aeráide.

Leasú 3

Aithris 11

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(11)

Ba cheart straitéis Eorpach a bheith ag gabháil leis na spriocanna sna caighdeáin feidhmíochta athbhreithnithe maidir le CO2 chun dul i ngleic leis na dúshláin a bhaineann le forbairt mhonarú na bhfeithiclí astaíochtaí nialasacha agus na dteicneolaíochtaí gaolmhara, mar aon leis an ngá oibrithe san earnáil a uas-sciliú agus a athsciliú agus leis an éagsúlú eacnamaíoch agus le gníomhaíochtaí a athfhorbairt. I gcás inarb iomchuí, ba cheart tacaíocht airgeadais a bhreithniú ar leibhéal an Aontais agus na mBallstát chun infheistíocht phríobháideach a chomhchruinniú , lena n-áirítear trí Chiste Sóisialta na hEorpa Plus, an Ciste um Aistriú Cóir, an Ciste Nuálaíochta, an tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta agus ionstraimí eile an Chreata Airgeadais Ilbhliantúil agus Plean an Aontais Eorpaigh don Chéad Ghlúin Eile, i gcomhréir le rialacha Státchabhrach. Leis na rialacha státchabhrach athbhreithnithe maidir leis an gcomhshaol agus le fuinneamh, cumasófar do na Ballstáit tacú le gnólachtaí a gcuid próiseas táirgeachta a dhícharbónú agus teicneolaíochtaí níos glaise a ghlacadh i gcomhthéacs na Straitéise Nua Tionsclaíche.

(11)

Ba cheart sásra Eorpach le haghaidh aistriú cóir san earnáil mótarfheithiclí agus sna réigiúin a bheith ag gabháil leis na spriocanna sna caighdeáin feidhmíochta athbhreithnithe maidir le CO2 chun dul i ngleic leis na dúshláin a bhaineann le forbairt mhonarú na bhfeithiclí astaíochtaí nialasacha, leis an aistriú glas sa tionscal mótarfheithiclí, lena n-áirítear sa slabhra soláthair , agus le himscaradh na dteicneolaíochtaí gaolmhara, mar aon leis an ngá oibrithe san earnáil a uas-sciliú agus a athsciliú agus leis an éagsúlú eacnamaíoch agus le gníomhaíochtaí a athfhorbairt. Ba cheart don sásra Eorpach sin le haghaidh aistriú cóir san earnáil mótarfheithiclí agus sna réigiúin tacaíocht airgeadais a chur ar fáil ar leibhéal an Aontais, trí leas a bhaint as cistí breise sa todhchaí nó trí úsáid chomhordaithe a bhaint faoi láthair as cistí amhail an Ciste Aeráide Sóisialta , Ciste Sóisialta na hEorpa Plus, an Ciste um Aistriú Cóir, an Ciste Nuálaíochta, an tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta agus ionstraimí eile an Chreata Airgeadais Ilbhliantúil agus Plean an Aontais Eorpaigh don Chéad Ghlúin Eile nó scéim InvestEU um aistriú cóir , i gcomhréir le rialacha Státchabhrach agus arna chomhlánú le cláir sna Ballstáit . Leis na rialacha státchabhrach athbhreithnithe maidir leis an gcomhshaol agus le fuinneamh, cumasófar do na Ballstáit tacú le gnólachtaí a gcuid próiseas táirgeachta a dhícharbónú agus teicneolaíochtaí níos glaise a ghlacadh i gcomhthéacs na Straitéise Nua Tionsclaíche.

Cúis

Is gá i gcás togra reachtach a mbeidh tionchar an-mhór aige ar oibrithe, ar an tionsclaíocht agus ar na réigiúin go ndéanfaí foráil maidir le “sásra nithiúil um aistriú cóir” le haghaidh thionscal mótarfheithiclí na hEorpa agus shlabhra soláthair an tionscail sin, chomh maith leis na réigiúin ina bhfuil na tionscail sin lonnaithe. Thar aon ní eile, is ar an leibhéal réigiúnach a bheidh an tionchar sin le brath i gcás inar gá athoiliúint a eagrú i gcomhar leis an tionscal. Ní mór an sásra sin a bheith cuimsitheach don earnáil mótarfheithiclí ina hiomláine agus é a bhunú ar shonraí a thugann léargas soiléir ar thionchar na reachtaíochta sin ar na réigiúin.

Tá nasc idir an leasú seo agus leasú 4 agus leasú 6.

Leasú 4

Aithris 24

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(24)

Tá meastóireacht déanta ar an bhféidearthacht an t-ioncam ó na préimheanna astaíochtaí iomarcacha a shannadh do chiste sonrach nó do chlár ábhartha mar a cheanglaítear de bhun Airteagal 15(5) de Rialachán (AE) 2019/631, leis an gconclúid go ndéanfaí an t-ualach riaracháin a mhéadú go suntasach leis sin, agus nach rachadh sé chun tairbhe na hearnála mótarfheithiclí go díreach le linn a haistrithe. Maidir leis an ioncam ó na préimheanna astaíochtaí iomarcacha, leanfar lena bhreithniú mar ioncam dá bhrí sin le haghaidh bhuiséad ginearálta an Aontais i gcomhréir le hAirteagal 8(4) de Rialachán (AE) 2019/631. Mar sin féin, ní mór don sásra Eorpach le haghaidh aistriú cóir san earnáil mótarfheithiclí agus sna réigiúin maoiniú spriocdhírithe a chur ar fáil do na réigiúin as na cistí atá ann cheana (dá dtagraítear in aithris 11), bunaithe ar chleachtadh mapála an-mhionsonraithe ar an tionchar a bheadh ag an reachtaíocht seo ar na réigiúin éagsúla. San athbhreithniú meántéarma ar an gCreat Airgeadais Ilbhliantúil, fiosrófar mar thosaíocht an féidir na cistí atá ar fáil ó na foinsí thuasluaite a chuachadh i gceann a chéile sa sásra Eorpach le haghaidh aistriú cóir san earnáil mótarfheithiclí agus sna réigiúin.

Cúis

Tá gá le “Sásra Eorpach le haghaidh aistriú cóir san earnáil mótarfheithiclí agus sna réigiúin” chun tacú le slabhra soláthair an tionscail mótarfheithiclí ar earnáil thábhachtach eacnamaíoch í i roinnt mhaith réigiún san Eoraip. Cé go bhféadfadh sé go mbeadh na déantúsóirí buntrealaimh níos ullmhaithe do na hathruithe atá le teacht, d’fhéadfadh sé nach mbeadh na hinniúlachtaí straitéiseacha agus inmheánacha airgeadais ag tionscal an tslabhra soláthair ina iomláine, ar FBManna atá ann den chuid is mó, chun a gcuid scileanna agus a bpróisis táirgthe a oiriúnú do na hathruithe ar shlabhra luacha an tionscail mótarfheithiclí. D’fhéadfadh gá a bheith le cistí breise don Chiste um Aistriú Cóir i gcomparáid leis an EUR 17,5 billiún a bhfuiltear ar aon fhocal faoi faoi láthair le go bhféadfar aghaidh a thabhairt go leordhóthanach ar na hathruithe móra a thiocfaidh as an bpacáiste “Oiriúnach do 55”.

Tá nasc idir an leasú seo agus leasú 3 agus leasú 6.

Leasú 5

Airteagal 1, pointe (9)

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(9)

cuirtear an tAirteagal 14a seo a leanas isteach:

“Airteagal 14a

Tuarascáil ar dhul chun cinn

Faoin 31 Nollaig 2025 agus gach 2 bhliain ina dhiaidh sin, déanfaidh an Coimisiún tuairisciú ar an dul chun cinn i dtreo na soghluaiseachta astaíochtaí nialasacha de bhóthar. Déanfar faireachán agus measúnú leis an tuarascáil go háirithe ar an ngá le bearta breise féideartha chun éascú leis an aistriú, lena n-áirítear trí mhodhanna airgeadais.

(9)

cuirtear an tAirteagal 14a seo a leanas isteach:

“Airteagal 14a

Tuarascáil ar dhul chun cinn

Faoin 31 Nollaig 2023 agus gach 2 bhliain ina dhiaidh sin, déanfaidh an Coimisiún tuairisciú ar an dul chun cinn i dtreo na soghluaiseachta astaíochtaí nialasacha de bhóthar. Déanfar faireachán agus measúnú leis an tuarascáil go háirithe ar an ngá le bearta breise féideartha chun éascú leis an aistriú, lena n-áirítear trí mhodhanna airgeadais. Beidh an measúnú sin bunaithe ar mheasúnú tionchair chríochaigh ina sainaithnítear ar leibhéal NUTS 2 na dúshláin do gach réigiún agus conas na rioscaí a bhaineann leis na dúshláin sin a mhaolú.

Sa tuairisciú, breithneoidh an Coimisiún gach fachtóir a rannchuidíonn le dul chun cinn cost-éifeachtúil i dtreo na haeráidneodrachta faoi 2050. Áirítear leis sin feithiclí astaíochtaí nialasacha agus astaíochtaí ísle a chur in úsáid, dul chun cinn maidir leis na spriocanna a bhaint amach i leith an bonneagar luchtaithe agus athbhreoslaithe a chur chun feidhme go céimneach mar a cheanglaítear faoin Rialachán maidir le Bonneagar Breoslaí Malartacha, rannchuidiú féideartha na dteicneolaíochtaí nuálaíochta agus na mbreoslaí malartacha inbhuanaithe chun an tsoghluaisteacht aeráidneodrach a shroicheadh, tionchar ar thomhaltóirí, dul chun cinn san idirphlé sóisialta mar aon le gnéithe lena n-éascófar a thuilleadh le haistriú i dtreo na soghluaisteachta astaíochtaí nialasacha de bhóthar a bheidh inmharthana ar bhonn eacnamaíoch agus cóir ar bhonn sóisialta.”;

Sa tuairisciú, breithneoidh an Coimisiún gach fachtóir a rannchuidíonn le dul chun cinn cost-éifeachtúil i dtreo na haeráidneodrachta faoi 2050. Áirítear leis sin feithiclí astaíochtaí nialasacha agus astaíochtaí ísle a chur in úsáid, dul chun cinn maidir leis na spriocanna a bhaint amach i leith an bonneagar luchtaithe agus athbhreoslaithe a chur chun feidhme go céimneach mar a cheanglaítear faoin Rialachán maidir le Bonneagar Breoslaí Malartacha, rannchuidiú féideartha na dteicneolaíochtaí nuálaíochta agus na mbreoslaí malartacha inbhuanaithe chun an tsoghluaisteacht aeráidneodrach a shroicheadh, dul chun cinn agus tionchar ar leibhéal réigiúnach (NUTS II) , tionchar ar thomhaltóirí, lena n-áirítear tomhaltóirí as grúpaí leochaileacha , dul chun cinn san idirphlé sóisialta mar aon le gnéithe lena n-éascófar a thuilleadh le haistriú i dtreo na soghluaisteachta astaíochtaí nialasacha de bhóthar a bheidh inmharthana ar bhonn eacnamaíoch agus cóir ar bhonn sóisialta.”;

Cúis

Is ar an leibhéal réigiúnach a bheidh tionchar na reachtaíochta seo le brath den chuid is mó agus tabharfaidh an Coimisiún aghaidh ar na dúshláin agus na rioscaí a bhaineann leis an aistriú cóir seo trí mhapáil an-mhionsonraithe ar an tionchar ar na réigiúin.

Leasú 6

Airteagal 1, pointe (10)(b)

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(10)

Leasaítear Airteagal 15 mar a leanas:

(b)	scriostar míreanna 2 go 5 ;

(10)

Leasaítear Airteagal 15 mar a leanas:

(b)	scriostar míreanna 2 go 4 ;

(c)

cuirtear an méid seo a leanas in ionad mhír 5:

D’fhonn a áirithiú nach bhfágfar aon duine ar lár agus go mbeidh an t-aistriú seo cothrom ó thaobh na sochaí de, ullmhóidh an Coimisiún togra le haghaidh “sásra um aistriú cóir” don earnáil mótarfheithiclí, lena n-áirítear idirphlé il-leibhéil leis na húdaráis áitiúla agus réigiúnacha lena mbaineann, agus tionchar críochach an Rialacháin seo á chur san áireamh maidir le claochlú an tionscail táirgthe agus soláthair mótarfheithiclí agus an tionchar ar na struchtúir eacnamaíocha réigiúnacha agus ar lucht saothair na hearnála mótarfheithiclí.

Cúis

Cé go bhforáiltear sa Rialachán atá i bhfeidhm go bhféadfaí clár um chúnamh airgeadais don aistriú cóir a thabhairt isteach, ba cheart sin a scriosadh leis an togra reachtach. B’fhéidir nach leor an smaoineamh bunaidh an t-aistriú cóir a mhaoiniú le hioncam ó phréimheanna astaíochtaí iomarcacha chun aistriú cóir gach réigiúin a áirithiú agus b’fhéidir nach n-áiritheofaí leis, ach an oiread, go mbeadh acmhainní airgeadais ar fáil i gcónaí sa bhuiséad.

D’fhéadfadh sé nach leor an t-aistriú um aistriú cóir amháin, agus an EUR 17,5 billiún a bhfuil comhaontú ann faoi faoi láthair, chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin a thiocfaidh as an bpacáiste “Oiriúnach do 55”. Tá sé beartaithe, dá bhrí sin, sásra comhordaithe a chruthú le haghaidh aistriú cóir san earnáil mótarfheithiclí agus sna réigiúin, agus leas á bhaint as acmhainneacht na gcistí atá ann cheana.

Tá nasc idir an leasú seo agus leasú 3 agus leasú 4.

COM(2021) 559 final

Leasú 7

Aithris 9

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

[…] Le spriocanna acharbhunaithe le haghaidh an ghréasáin TEN-T ba cheart a áirithiú go gcumhdaítear go hiomlán na pointí athluchtaithe leictreacha feadh phríomhghréasáin bóithre an Aontais agus ar an gcaoi sin, taisteal éasca rianúil ar fud an Aontais a áirithiú. I gcás ina bhfágann tosca réigiúnacha amhail an suíomh geografach nó an dlús daonra go bhfuil sé deacair infheistíocht a dhéanamh i mbonneagar atá inrochtana go poiblí, ba cheart an deis a bheith ag an Aontas Eorpach tacaíocht airgeadais a chur ar fáil.

Cúis

Le bheith i gcomhréir le nádúr tras-réigiúnach an ghréasáin TEN-T, agus le nach gcuirfear bac ar an gcomhtháthú Eorpach, ba cheart an cur chuige acharbhunaithe a choinneáil, ach an tacaíocht airgeadais chuí a fháil ó cibé ciste AE atá ar fáil; is é sin le haghaidh pointí athluchtaithe príobháideacha nó poiblí.

Leasú 8

Aithris 10

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(10)

Ba cheart spriocanna atá bunaithe ar an bhflít náisiúnta a bhunú ar bhonn líon iomlán na bhfeithiclí leictreacha a cláraíodh sa Bhallstát sin trí mhodheolaíocht choiteann a leanúint lena gcuirtear forbairtí teicneolaíochta san áireamh, forbairtí amhail raon méadaithe tiomána feithiclí leictreacha nó dul i bhfód na bpointí mearluchtaithe ar an margadh ar pointí iad ar féidir leo líon níos mó feithiclí a athluchtú in aghaidh an phointe athluchtaithe ná gnáthphointe athluchtaithe. Leis an modheolaíocht sin ní mór na patrúin dhifriúla athluchtaithe a bhaineann le feithiclí ceallra-leictreacha agus feithiclí hibride inluchtaithe a chur san áireamh freisin. Maidir le modheolaíocht lena normaítear spriocanna atá bunaithe ar an bhflít náisiúnta maidir le haschur uasta cumhachta an bhonneagair athluchtaithe atá inrochtana don phobal, ba cheart solúbthacht a bheith sa mhodheolaíocht sin chun teicneolaíochtaí athluchtaithe difriúla a chur chun feidhme sna Ballstáit.

(10)

Ba cheart spriocanna atá bunaithe ar an bhflít náisiúnta a bhunú ar bhonn líon iomlán na bhfeithiclí leictreacha a cláraíodh sa Bhallstát sin , móide lamháil idir 10 % agus 20 % atá le leagan síos , trí mhodheolaíocht choiteann a leanúint lena gcuirtear forbairtí teicneolaíochta san áireamh, forbairtí amhail raon méadaithe tiomána feithiclí leictreacha nó dul i bhfód na bpointí mearluchtaithe ar an margadh ar pointí iad ar féidir leo líon níos mó feithiclí a athluchtú in aghaidh an phointe athluchtaithe ná gnáthphointe athluchtaithe. Leis an modheolaíocht sin ní mór na patrúin dhifriúla athluchtaithe a bhaineann le feithiclí ceallra-leictreacha agus feithiclí hibride inluchtaithe a chur san áireamh freisin. Maidir le modheolaíocht lena normaítear spriocanna atá bunaithe ar an bhflít náisiúnta maidir le haschur uasta cumhachta an bhonneagair athluchtaithe atá inrochtana don phobal, ba cheart solúbthacht a bheith sa mhodheolaíocht sin chun teicneolaíochtaí athluchtaithe difriúla a chur chun feidhme sna Ballstáit.

Cúis

Ní leor líon iomlán na bhfeithiclí leictreacha atá cláraithe i mBallstát amháin a úsáid toisc nach gcuirtear san áireamh sa líon sin, mar shampla, feithiclí a thagann ó thíortha eile, go háirithe le linn tréimhsí saoire, ach freisin ar ócáidí eile amhail imeachtaí móra, aontaí, etc.

Leasú 9

Aithris 34

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(34)

Ba cheart do na spriocanna sin na cineálacha soithí a bhfreastalaítear orthu agus na méideanna tráchta féin a chur san áireamh. Ba cheart calafoirt mhuirí ina mbíonn méideanna ísle tráchta de chatagóirí áirithe soithí a dhíolmhú ó na ceanglais shainordaitheacha le haghaidh na gcatagóirí comhfhreagracha soithí bunaithe ar leibhéal íosta méid tráchta, ionas nach suiteálfar acmhainn tearcúsáidte. Ar an gcaoi chéanna, níor cheart é a bheith d’aidhm ag na spriocanna sainordaitheacha an t-éileamh uasta a bhaint amach ach méid atá ard a dhóthain, chun acmhainn tearcúsáidte a sheachaint agus chun tréithe oibrithe calafoirt a chur san áireamh. Is nasc tábhachtach é an t-iompar muirí le haghaidh chomhtháthú agus fhorbairt eacnamaíoch na n-oileán san Aontas. D’fhéadfadh sé nach mbeadh an acmhainn táirgthe fuinnimh ar na hoileáin sin leordhóthanach i gcónaí chun freastal ar an éileamh cumhachta is gá chun tacú le soláthar leictreachais cois cladaigh a sholáthar. I gcás den sórt sin, ba cheart oileáin a dhíolmhú ón gceanglas sin ach amháin má dhéantar nasc leictreach leis an mórthír agus go dtí go ndéantar an nasc sin nó má tá acmhainn leordhóthanach ann a ghintear go háitiúil ó fhoinsí fuinnimh ghlain.

(34)

Ba cheart do na spriocanna sin na cineálacha soithí a bhfreastalaítear orthu agus na méideanna tráchta féin a chur san áireamh. Ba cheart calafoirt mhuirí ina mbíonn méideanna ísle tráchta de chatagóirí áirithe soithí a dhíolmhú ó na ceanglais shainordaitheacha le haghaidh na gcatagóirí comhfhreagracha soithí bunaithe ar leibhéal íosta méid tráchta, ionas nach suiteálfar acmhainn tearcúsáidte. Ar an gcaoi chéanna, níor cheart é a bheith d’aidhm ag na spriocanna sainordaitheacha an t-éileamh uasta a bhaint amach ach méid atá ard a dhóthain, chun acmhainn tearcúsáidte a sheachaint agus chun tréithe oibrithe calafoirt a chur san áireamh. Is nasc tábhachtach é an t-iompar muirí le haghaidh chomhtháthú agus fhorbairt eacnamaíoch na n-oileán agus na réigiún is forimeallaí san Aontas. D’fhéadfadh sé nach mbeadh an acmhainn táirgthe fuinnimh ar na hoileáin ná sna réigiúin is forimeallaí sin leordhóthanach i gcónaí chun freastal ar an éileamh cumhachta is gá chun tacú le soláthar leictreachais cois cladaigh a sholáthar. I gcás den sórt sin, ba cheart oileáin agus na réigiúin is forimeallaí a dhíolmhú ón gceanglas sin ach amháin má dhéantar nasc leictreach leis an mórthír nó le tíortha comharsanacha agus go dtí go ndéantar an nasc sin nó má tá acmhainn leordhóthanach ann a ghintear go háitiúil ó fhoinsí fuinnimh ghlain.

Cúis

Féinmhínitheach.

Leasú 10

Aithris 37

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

[…] Ba cheart na Creataí Beartais Náisiúnta atá ann faoi láthair a athbhreithniú chun tuairisc shoiléir a thabhairt ar an gcaoi a bhfreastalóidh na Ballstáit ar an ngá an-mhór a bheidh le bonneagar athluchtaithe agus athbhreoslaithe atá inrochtana don phobal, faoi mar a chuirtear in iúl sna spriocanna sainordaitheacha. Ba cheart an t-athbhreithniú a bheith bunaithe ar anailís chríochach, ina sainaithneofar na riachtanais éagsúla atá ag eintitis fhonáisiúnta éagsúla agus ba cheart a chur san áireamh saineolas áitiúil agus réigiúnach agus na straitéisí le haghaidh imscaradh bonneagair athbhreoslaithe atá forbartha cheana féin ag údaráis áitiúla agus réigiúnacha. Ba cheart do na creataí athbhreithnithe aghaidh a thabhairt, ar bhealach cothrom, ar na modhanna iompair ar fad, lena n-áirítear na modhanna sin nach bhfuil spriocanna sainordaitheacha imscartha ann lena n-aghaidh.

Cúis

Ní mór an sainmhíniú ar chreataí beartais náisiúnta le haghaidh imscaradh breoslaí ionadúla a bhunú ar chur chuige dáiríre il-leibhéil rialachais d’fhonn leasanna na n-údarás áitiúil agus réigiúnach a chur san áireamh go hiomlán mar aon lena straitéisí imscartha bonneagair breoslaí ionadúla atá ann cheana féin i bPleananna Soghluaisteachta Uirbí Inbhuanaithe éagsúla nó i straitéisí réigiúnacha eile maidir leis an tsoghluaisteacht.

Leasú 11

Aithris 39

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(39)	Ba cheart don Choimisiún forbairt agus cur chun feidhme chreataí beartais náisiúnta athbhreithnithe na mBallstát a éascú trí bhíthin malartuithe faisnéise agus dea-chleachtas i measc na mBallstát.

(39)	Ba cheart don Choimisiún forbairt agus cur chun feidhme chreataí beartais náisiúnta athbhreithnithe na mBallstát a éascú trí bhíthin malartuithe faisnéise agus dea-chleachtas i measc na mBallstát agus na n-údarás réigiúnach agus áitiúil .

Cúis

Ní mór creat rialachais il-leibhéil a ionchorprú sa togra maidir le himscaradh bonneagair breoslaí ionadúla. D’fhéadfadh creat den sórt sin cabhrú leis an imscaradh a chomhordú sna Ballstáit agus aghaidh a thabhairt ar bhearnaí a d’fhéadfadh a bheith ann.

Leasú 12

Aithris 42

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

[…] Ba cheart do na Ballstáit ionstraimí iomchuí a bhunú agus a choinneáil ar bun chun imscaradh bonneagair athluchtaithe agus athbhreoslaithe le haghaidh flíteanna faoi chuing a chur chun cinn freisin, go háirithe le haghaidh busanna glana agus busanna astaíochtaí nialasacha ar an leibhéal áitiúil.

Cúis

Is gá deiseanna athbhreoslaithe a bheith ag gach oibreoir iompair phoiblí dá fhlít, le haghaidh luchtú thar oíche agus mearluchtú don chianiompar. Ba cheart rochtain a bheith ag an bpobal orthu. Tá gá le beartais áirithe a bhrú chun cinn agus le dreasachtaí le go bhféadfar bonneagar den sórt sin atá inrochtana go poiblí a chur ar fáil.

Leasú 13

Aithris nua le cur isteach i ndiaidh aithris 45

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(45a)

Ba cheart na treoracha oibriúcháin do phointí athluchtaithe a bheith chomh haonfhoirmeach agus is féidir do thomhaltóirí, ba cheart na próisis a chaighdeánú agus na pointí athluchtaithe a bheith sothuigthe agus éasca le húsáid le cabhair deilbhíní; ba cheart rogha teangacha a chur ar fáil. Ní mór comhoiriúnacht le córais oibriúcháin gléasanna leictreonacha a úsáidtear go coitianta (e.g. fóin chliste, táibléid) a áirithiú.

Cúis

Chun pointí athluchtaithe a dhéanamh chomh héasca agus chomh tapa agus is féidir le go bhféadfaidh tomhaltóirí úsáid a bhaint astu, ba cheart an próiseas a bheith simplí agus, i gcás inarb iomchuí, ba cheart é a bheith caighdeánaithe agus, mar shampla, ba cheart úsáideoirí nach bhfuil teanga nó teangacha na tíre i gceist ar eolas acu a chur san áireamh.

Leasú 14

Aithris 47

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

(47)

Tá sé ríthábhachtach gur féidir leis na gníomhaithe ar fad san éiceachóras soghluaisteachta leictrí idirghníomhú go héasca trí mheáin dhigiteacha chun an tseirbhís ar an gcáilíocht is fearr a sholáthar don úsáideoir deiridh. Chuige sin teastaíonn aitheantóirí uathúla na ngníomhaithe ábhartha sa luachshlabhra. Chuige sin, ba cheart do na Ballstáit Eagraíocht um Chlárú Aitheantais (“IDRO”) a cheapadh chun cóid aitheantais uathúla a eisiúint agus a bhainistiú chun oibreoirí pointí athluchtaithe agus cuideachtaí líonra iompair a shainaithint ar a laghad. Ba cheart do IDRO faisnéis faoi na cóid aitheantais leictrea-shoghluaisteachta atá in úsáid cheana sa Bhallstát féin a bhailiú; cóid nua leictrea-shoghluaisteachta a eisiúint, i gcás inar gá, le haghaidh oibreoirí pointí athluchtaithe agus cuideachtaí líonra iompair faoi loighic choiteann chomhaontaithe uile-Aontais lena ndéantar cóid aitheantais leictrea-shoghluaisteachta a fhormáidiú; malartú agus fíorú uathúlacht na gcód leictrea-shoghluaisteachta sin a cheadú trí Stóras Clárúcháin Aitheantais coiteann (“IDRR”) a d’fhéadfadh a bheith ann amach anseo. Ba cheart don Choimisiún treoir theicniúil a eisiúint maidir le heagraíocht den sórt sin a bhunú, treoir ina dtarraingeofaí ar an nGníomhaíocht Tacaíochta Cláir maidir le “Bailiú sonraí a bhaineann le pointí athluchtaithe/athbhreoslaithe le haghaidh breoslaí ionadúla agus na cóid uathúla aitheantais a bhaineann le gníomhaithe leictrea-shoghluaisteachta” (“IDCAS”).

(47)

Tá sé ríthábhachtach gur féidir leis na gníomhaithe ar fad san éiceachóras soghluaisteachta leictrí idirghníomhú go héasca trí mheáin dhigiteacha chun an tseirbhís ar an gcáilíocht is fearr a sholáthar don úsáideoir deiridh. Chuige sin teastaíonn aitheantóirí uathúla na ngníomhaithe ábhartha sa luachshlabhra. Ba cheart an réimse gníomhaithe a bheith chomh leathan agus is féidir, lena n-áirítear go háirithe táirgeoirí agus dáileoirí fuinnimh. Chuige sin, ba cheart do na Ballstáit Eagraíocht um Chlárú Aitheantais (“IDRO”) a cheapadh chun cóid aitheantais uathúla a eisiúint agus a bhainistiú chun oibreoirí pointí athluchtaithe agus cuideachtaí líonra iompair a shainaithint ar a laghad. Ba cheart do IDRO faisnéis faoi na cóid aitheantais leictrea-shoghluaisteachta atá in úsáid cheana sa Bhallstát féin a bhailiú; cóid nua leictrea-shoghluaisteachta a eisiúint, i gcás inar gá, le haghaidh oibreoirí pointí athluchtaithe agus cuideachtaí líonra iompair faoi loighic choiteann chomhaontaithe uile-Aontais lena ndéantar cóid aitheantais leictrea-shoghluaisteachta a fhormáidiú; malartú agus fíorú uathúlacht na gcód leictrea-shoghluaisteachta sin a cheadú trí Stóras Clárúcháin Aitheantais coiteann (“IDRR”) a d’fhéadfadh a bheith ann amach anseo. Ba cheart don Choimisiún treoir theicniúil a eisiúint maidir le heagraíocht den sórt sin a bhunú, treoir ina dtarraingeofaí ar an nGníomhaíocht Tacaíochta Cláir maidir le “Bailiú sonraí a bhaineann le pointí athluchtaithe/athbhreoslaithe le haghaidh breoslaí ionadúla agus na cóid uathúla aitheantais a bhaineann le gníomhaithe leictrea-shoghluaisteachta” (“IDCAS”). D’fhonn an oiread sineirgí agus is féidir a chruthú, comhar trasearnála an príomhchuspóir ba cheart a bheith ann.

Cúis

Ba cheart a áirithiú go mbeidh comhar idir na gníomhaithe uile lena mbaineann agus go nglacfaidh siad páirt sa phróiseas foriomlán seirbhíse do chustaiméirí agus in oibriú pointí athluchtaithe.

Leasú 15

Aithris 54

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

[…] Ba cheart don Choimisiún , dá bhrí sin, an Rialachán seo a athbhreithniú faoi dheireadh 2026 go háirithe a mhéid a bhaineann le spriocanna a shocrú maidir le pointí athluchtaithe le haghaidh feithiclí tromshaothair mar aon le spriocanna a shocrú maidir le bonneagar le haghaidh breoslaí ionadúla i gcomhair soithí agus aerárthaí astaíochtaí nialasacha in earnáil an uisce-iompair agus in earnáil na heitlíochta.

[…] Ba cheart don Choimisiún measúnú a dhéanamh ar thionchar an Rialacháin seo dhá bhliain ar a dhéanaí tar éis dó teacht i bhfeidhm, agus cuspóirí sonracha atá leagtha síos á n-úsáid aige, agus saolré iomlán na n-astaíochtaí ó fheithiclí á gcur san áireamh maidir le gach teicneolaíocht agus maidir le tionchar gach teicneolaíochta ar astaíochtaí CO2 ón iompar de bhóthar agus ar an tomhaltóir (an costas iomlán úinéireachta). Ba cheart don Choimisiún freisin an Rialachán seo a athbhreithniú faoi dheireadh 2026 go háirithe a mhéid a bhaineann le spriocanna a shocrú maidir le pointí athluchtaithe le haghaidh feithiclí tromshaothair mar aon le spriocanna a shocrú maidir le bonneagar le haghaidh breoslaí ionadúla i gcomhair soithí agus aerárthaí astaíochtaí nialasacha in earnáil an uisce-iompair agus in earnáil na heitlíochta.

Cúis

Ba cheart don mheasúnú ar an Rialachán a bheith bunaithe ar chritéir shonracha agus ba cheart, dá bhrí sin, tagairt a dhéanamh do chuspóirí sonracha atá leagtha síos.

Leasú 16

Airteagal 1(3)

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

3. Bunaítear leis an Rialachán seo sásra tuairiscithe chun comhar a spreagadh agus áirithítear leis go ndéanfar dul chun cinn a rianú go géar. Is éard a bheidh sa sásra próiseas struchtúrtha, trédhearcach, atriallach idir an Coimisiún agus na Ballstáit chun na creataí beartais náisiúnta a thabhairt i gcrích agus a chur chun feidhme ina dhiaidh sin agus chun críche gnímh chomhfhreagraigh ón gCoimisiún.

3. Bunaítear leis an Rialachán seo sásra tuairiscithe chun comhar a spreagadh agus áirithítear leis go ndéanfar dul chun cinn a rianú go géar. Is éard a bheidh sa sásra próiseas rialachais il-leibhéil struchtúrtha, trédhearcach agus atriallach idir an Coimisiún agus na Ballstáit chun na creataí beartais náisiúnta a thabhairt i gcrích agus a chur chun feidhme ina dhiaidh sin agus chun críche gnímh chomhfhreagraigh ón gCoimisiún , agus straitéisí áitiúla agus réigiúnacha le haghaidh imscaradh bonneagair breoslaí iomadúla atá forbartha cheana ag údaráis áitiúla agus réigiúnacha á gcur san áireamh .

Cúis

Leasú 17

Airteagal 3

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

1. Áiritheoidh na Ballstáit:

—	go n-imscarfar stáisiúin athluchtaithe atá inrochtana don phobal d’fheithiclí saothair éadroim i gcomhréir le glacadh feithiclí leictreacha saothair éadroim;

—	go n-imscarfar stáisiúin athluchtaithe atá inrochtana don phobal d’fheithiclí saothair éadroim i gcomhréir le glacadh feithiclí leictreacha saothair éadroim;

—	go n-imscarfar ina gcríoch stáisiúin athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí saothair éadroim, ar stáisiúin athluchtaithe iad ina soláthrófar cumhacht aschurtha leordhóthanach do na feithiclí sin.

—	go n-imscarfar go cothrom ina gcríoch stáisiúin athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí saothair éadroim, ar stáisiúin athluchtaithe iad ina soláthrófar cumhacht aschurtha leordhóthanach do na feithiclí sin.

Chuige sin, áiritheoidh na Ballstáit, ag deireadh gach bliana, ag tosú ón mbliain dá dtagraítear in Airteagal 24, go gcomhlíonfar na spriocanna cumhachta aschurtha seo a leanas go carnach:

(a)	go soláthrófar 1 kW ar a laghad de chumhacht aschurtha iomlán trí stáisiúin athluchtaithe atá inrochtana don phobal do gach feithicil cheallra-leictreach saothair éadroim atá cláraithe ar a gcríoch; agus

(a)	go soláthrófar 1 kW ar a laghad de chumhacht aschurtha iomlán trí stáisiúin athluchtaithe atá inrochtana don phobal do gach feithicil cheallra-leictreach saothair éadroim atá cláraithe ar a gcríoch; agus

(b)	go soláthrófar 0,66 kW ar a laghad de chumhacht aschurtha iomlán trí stáisiúin athluchtaithe atá inrochtana don phobal do gach feithicil hibrideach inluchtaithe saothair éadroim atá cláraithe ar a gcríoch.

(b)	go soláthrófar 0,66 kW ar a laghad de chumhacht aschurtha iomlán trí stáisiúin athluchtaithe atá inrochtana don phobal do gach feithicil hibrideach inluchtaithe saothair éadroim atá cláraithe ar a gcríoch.

2. […]

3. Áiritheoidh na Ballstáit chomharsanachta nach sárófar na hachair uasta dá dtagraítear i bpointí (a) agus (b) maidir le codanna trasteorann den chroíghréasán TEN-T agus den ghréasán cuimsitheach TEN-T.

3. Agus bonneagar athluchtaithe á imscaradh agus á chur chun cinn acu i gcomhréir le pointe 2, cuirfidh na Ballstáit cuspóirí Airteagal 174 CFAE san áireamh freisin agus áiritheoidh siad go mbeidh an bonneagar sin ar fáil i limistéir nach bhfuil an daonra chomh dlúth sin iontu.

4. Áiritheoidh na Ballstáit chomharsanachta nach sárófar na hachair uasta dá dtagraítear i bpointí (a) agus (b) maidir le codanna trasteorann den chroíghréasán TEN-T agus den ghréasán cuimsitheach TEN-T.

Cúis

Chun córais tiomána ionadúla a chur chun cinn, ní mór an bonneagar athluchtaithe riachtanach a bheith ar fáil lasmuigh den ghréasán TEN-T i limistéir ina bhfuil líon níos lú úsáideoirí mar gheall ar dhlús daonra níos ísle agus nach bhfuil an brabús céanna i gceist le himscaradh an bhonneagair sin don earnáil phríobháideach.

Leasú 18

Airteagal 3(2)

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

2. Áiritheoidh na Ballstáit cumhdach íosta maidir le pointí athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí saothair éadroim ar an ngréasán bóithre ina gcríoch. Chuige sin, áiritheoidh na Ballstáit:

(a)	go n-imscarfar i ngach treo taistil, agus achar uasta 60 km eatarthu feadh an chroíghréasáin TEN-T, comhthiomsuithe athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí saothair éadroim lena gcomhlíonfar na ceanglais seo a leanas:

(a)	go n-imscarfar i ngach treo taistil, agus achar uasta 60 km eatarthu feadh an chroíghréasáin TEN-T, comhthiomsuithe athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí saothair éadroim lena gcomhlíonfar na ceanglais seo a leanas:

(i)	faoin 31 Nollaig 2025, 300 kW de chumhacht aschurtha ar a laghad a thairgfear i ngach comhthiomsú athluchtaithe agus beidh stáisiún athluchtaithe amháin ar a laghad i ngach comhthiomsú athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 150 kW ar a laghad;

(i)	faoin 31 Nollaig 2025, 500 kW de chumhacht aschurtha ar a laghad a thairgfear i ngach comhthiomsú athluchtaithe agus beidh stáisiún athluchtaithe amháin ar a laghad i ngach comhthiomsú athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 250 kW ar a laghad;

(ii)	faoin 31 Nollaig 2030, 600 kW de chumhacht aschurtha ar a laghad a thairgfear i ngach comhthiomsú athluchtaithe agus beidh dhá stáisiún athluchtaithe ar a laghad i ngach comhthiomsú athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 150 kW ar a laghad;

(ii)	faoin 31 Nollaig 2030, 900 kW de chumhacht aschurtha ar a laghad a thairgfear i ngach comhthiomsú athluchtaithe agus beidh dhá stáisiún athluchtaithe ar a laghad i ngach comhthiomsú athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 250 kW ar a laghad;

(b)	go n-imscarfar i ngach treo taistil, agus achar uasta 60 km eatarthu, feadh an ghréasáin chuimsithigh TEN-T, comhthiomsuithe athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí saothair éadroim lena gcomhlíonfar na ceanglais seo a leanas:

(b)	go n-imscarfar i ngach treo taistil, agus achar uasta 60 km eatarthu, feadh an ghréasáin chuimsithigh TEN-T, comhthiomsuithe athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí saothair éadroim lena gcomhlíonfar na ceanglais seo a leanas:

(i)	faoin 31 Nollaig 2030, 300 kW de chumhacht aschurtha ar a laghad a thairgfear i ngach comhthiomsú athluchtaithe agus beidh stáisiún athluchtaithe amháin ar a laghad i ngach comhthiomsú athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 150 kW ar a laghad;

(i)	faoin 31 Nollaig 2030, 500 kW de chumhacht aschurtha ar a laghad a thairgfear i ngach comhthiomsú athluchtaithe agus beidh aon stáisiún amháin athluchtaithe ar a laghad i ngach comhthiomsú athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 250 kW ar a laghad;

(ii)	faoin 31 Nollaig 2035, 600 kW de chumhacht aschurtha ar a laghad a thairgfear i ngach comhthiomsú athluchtaithe agus beidh dhá stáisiún athluchtaithe ar a laghad i ngach comhthiomsú athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 150 kW ar a laghad.

(ii)	faoin 31 Nollaig 2035, 900 kW de chumhacht aschurtha ar a laghad a thairgfear i ngach comhthiomsú athluchtaithe agus beidh dhá stáisiún athluchtaithe ar a laghad i ngach comhthiomsú athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 250 kW ar a laghad.

(c)

i gcásanna a bhfuil údar cuí leo, i réigiúin a bhfuil saintréithe sonracha áirithe acu (amhail suíomh geografach, topagrafaíocht achrannach nó dlús daonra) agus ina bhfuil sé deacair ceanglas acharbhunaithe a chosaint ó thaobh costas/sochar socheacnamaíoch de, is féidir cumhachtaí aschurtha níos ísle a shocrú, ach tairgfear cumhacht aschurtha 300 kW ar a laghad i ngach comhthiomsú athluchtaithe agus áireofar stáisiún athluchtaithe amháin ar a laghad ann ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 150 kW ar a laghad. Cuirfidh na Ballstáit na díolúintí sin in iúl don Choimisiún Eorpach.

Cúis

Baineadh de thátal as staidéar a rinne Parlaimint na hEorpa (1) le déanaí go bhfuil an chumhacht luchtaithe do na pointí luchtaithe sa ghréasán TEN-T agus sna nóid uirbeacha ró-íseal. D’fhéadfadh sin bac a chur ar an nglacadh a bheadh le feithiclí leictreacha.

Maidir leis na díolúintí, tá gá leo toisc nach mbeadh cur chuige atá ina chur chuige acharbhunaithe amháin i leith shuíomh an bhonneagair luchtaithe i gcomhréir leis an ngá atá le bonneagar athbhreoslaithe ar an leibhéal áitiúil agus réigiúnach. Níl na difríochtaí réigiúnacha (dlús daonra, suíomh geografach) san áireamh sna spriocanna acharbhunaithe agus sna spriocanna luchtaithe atá socraithe don Aontas ina iomláine.

Leasú 19

Airteagal 4(1)

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

[…]

(d)

faoin 31 Nollaig 2025, imscarfar i ngach nód uirbeach pointí athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí tromshaothair lena soláthrófar 600 kW de chumhacht aschurtha comhiomlánaithe ar a laghad, arna soláthar ag stáisiúin athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 150 kW ar a laghad;

(d)

faoin 31 Nollaig 2025, imscarfar i ngach nód uirbeach pointí athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí tromshaothair lena soláthrófar 900 kW de chumhacht aschurtha comhiomlánaithe ar a laghad, arna soláthar ag stáisiúin athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 300 kW ar a laghad;

(e)

faoin 31 Nollaig 2030, imscarfar i ngach nód uirbeach pointí athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí tromshaothair lena soláthrófar 1 200 kW de chumhacht aschurtha comhiomlánaithe ar a laghad, arna soláthar ag stáisiúin athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 150 kW ar a laghad.

(e)

faoin 31 Nollaig 2030, imscarfar i ngach nód uirbeach pointí athluchtaithe atá inrochtana don phobal agus atá tiomnaithe d’fheithiclí tromshaothair lena soláthrófar 2 000 kW de chumhacht aschurtha comhiomlánaithe ar a laghad, arna soláthar ag stáisiúin athluchtaithe ag a mbeidh cumhacht aschurtha aonair 300 kW ar a laghad.

(f)

i gcásanna a bhfuil údar cuí leo, i réigiúin a bhfuil saintréithe sonracha áirithe acu (amhail suíomh geografach, topagrafaíocht achrannach nó dlús daonra) agus ina bhfuil sé deacair ceanglas acharbhunaithe a chosaint ó thaobh costas/sochar socheacnamaíoch de, is féidir cumhachtaí aschurtha níos ísle a shocrú, ach tairgfear cumhacht aschurtha comhiomlánaithe 600 kW ar a laghad d’fheithiclí tromshaothair agus cumhacht aschurtha aonair 150 kW ar a laghad. Cuirfidh na Ballstáit na díolúintí sin in iúl don Choimisiún Eorpach.

Cúis

An chúis chéanna le leasú 18.

Leasú 20

Airteagal 6(1)

An téacs a mhol an Coimisiún	Leasú ó CnaR
1. Áiritheoidh na Ballstáit go gcuirfear ar bun ina gcríoch líon íosta pointí athbhreoslaithe hidrigine atá inrochtana don phobal faoin 31 Nollaig 2030 .	1. Áiritheoidh na Ballstáit go gcuirfear ar bun ina gcríoch líon íosta pointí athbhreoslaithe hidrigine atá inrochtana don phobal faoin 31 Nollaig 2027 .
Chuige sin, áiritheoidh na Ballstáit faoin 31 Nollaig 2030 maidir le stáisiúin athbhreoslaithe hidrigine atá inrochtana don phobal agus a bhfuil toilleadh íosta 2 t/lá acu agus atá feistithe le dáileoir 700 bar ar a laghad go n-imscarfar na stáisiúin sin ar achar uasta 150 km eatarthu feadh an chroíghréasáin TEN-T agus feadh an ghréasáin chuimsithigh TEN-T. […]	Chuige sin, áiritheoidh na Ballstáit faoin 31 Nollaig 2027 maidir le stáisiúin athbhreoslaithe hidrigine atá inrochtana don phobal agus a bhfuil toilleadh íosta 4 t/lá acu agus atá feistithe le dáileoir 700 bar ar a laghad go n-imscarfar na stáisiúin sin ar achar uasta 150 km eatarthu feadh an chroíghréasáin TEN-T agus feadh an ghréasáin chuimsithigh TEN-T. […]

Cúis

Tá tionscadail trucailí hidrigine ann cheana ina lán Ballstát agus réigiún. Tá práinn le pleanáil na dtionscadal sin a chobhsú. Ba cheart, dá bhrí sin, foráil a dhéanamh maidir le teorainn ama níos luaithe agus acmhainn níos airde.

Leasú 21

Airteagal 13(3)

An téacs a mhol an Coimisiún

Leasú ó CnaR

3. Áiritheoidh na Ballstáit go gcuirfear san áireamh sna creataí beartais náisiúnta , de réir mar is iomchuí, leasanna na n-údarás réigiúnach agus áitiúil, go háirithe nuair a bheidh bonneagar athluchtaithe agus athbhreoslaithe don iompar poiblí i gceist, chomh maith le leasanna na bpáirtithe leasmhara lena mbaineann.

3. Áiritheoidh na Ballstáit go gcuirfear san áireamh sna creataí beartais náisiúnta leasanna na n-údarás réigiúnach agus áitiúil, go háirithe nuair a bheidh bonneagar athluchtaithe agus athbhreoslaithe don iompar poiblí i gceist, chomh maith le leasanna na bpáirtithe leasmhara lena mbaineann. Áireofar sna creataí beartais náisiúnta sásra comhairliúcháin ar an leibhéal fo-náisiúnta chun lúb buan aiseolais ar an leibhéal áitiúil a chuimsiú i straitéisí na mBallstát faoi seach maidir le himscaradh bonneagair breoslaí ionadúla. Ní mór bonneagar breoslaí ionadúla a bheith ar fáil i ngach réigiún. Ba cheart, dá bhrí sin, spriocanna maidir le himscaradh breoslaí ionadúla ar bhonn réigiúnach (NUTS 2) a chur san áireamh d’fhonn comhtháthú an Aontais a áirithiú.

Cúis

Cé go dtugtar le fios in aithris 16 agus in aithris 38 go bhfuil gá le cur chuige il-leibhéil a chur san áireamh sna creataí beartais náisiúnta, ní dhéantar aon sainiú breise air sin san airteagal comhfhreagrach. Ar an gcaoi sin, tá deis á scaoileadh tharainn chun sásra comhairliúcháin d’údaráis áitiúla agus réigiúnacha a chuimsiú sna creataí beartais náisiúnta, rud a thabharfadh caoi don leibhéal réigiúnach aiseolas luachmhar a chur ar fáil do straitéisí na mBallstát maidir le himscaradh bonneagair breoslaí ionadúla agus rud a chuirfeadh le comhtháthú foriomlán an bhonneagair sin.

Leasú 22

Airteagal 13(4)

An téacs a mhol an Coimisiún	Leasú ó CnaR
4. I gcás inar gá, r achaidh Ballstáit i gcomhar, trí bhíthin comhairliúchán nó comhchreataí beartais, chun a áirithiú go mbeidh na bearta is gá chun cuspóirí an Rialacháin seo a bhaint amach ina mbearta comhleanúnacha, comhordaithe. […]	4. R achaidh Ballstáit i gcomhar, trí bhíthin comhairliúchán nó comhchreataí beartais, chun a áirithiú go mbeidh na bearta is gá chun cuspóirí an Rialacháin seo a bhaint amach ina mbearta comhleanúnacha, comhordaithe i gcomhar leis an leibhéal fo-náisiúnta agus go n-urramóidh siad prionsabal na coimhdeachta agus prionsabal an rialachais il-leibhéil . […]

Cúis

An chúis chéanna le leasú 21.

II. MOLTAÍ BEARTAIS

TÁ COISTE EORPACH NA RÉIGIÚN (CnaR)

An t-aistriú cóir

á chur i bhfios go láidir nach mór taighde agus mapáil a dhéanamh ar na hiarmhairtí agus na treochtaí fostaíochta a bhaineann leis an athrú go tionscal mótarfheithiclí atá aeráidneodrach. Ba cheart don Choimisiún, dá bhrí sin, meastóireacht a dhéanamh ar an tionchar críochach a bheidh ag an Rialachán seo ar an tionscal mótarfheithiclí, ar a lucht saothair agus ar na réigiúin ina bhfuil an tionscal sin;

á chur i bhfáth gurb é claochlú earnáil mótarfheithiclí na hEorpa go feithiclí astaíochtaí nialasacha an t-athrú struchtúrach is cuimsithí san earnáil go dtí seo agus go mbeidh a lán impleachtaí éagsúla ag an athrú sin d’oibrithe, do sholáthróirí agus do ghrúpaí monaraíochta gluaisteán san Eoraip. I bhfianaise an athraithe mhóir sin ar cheann de na príomhearnálacha Eorpacha, tá CnaR ag iarraidh ar an gCoimisiún Eorpach tús a chur le hidirphlé straitéiseach iomlánaíoch agus fadtéarmach leis na geallsealbhóirí ábhartha uile (déantúsóirí buntrealaimh, soláthróirí, ceardchumainn, lucht léinn, comhlachais chomhshaoil, eagraíochtaí neamhrialtasacha, an tsochaí shibhialta, réigiúin agus cathracha, etc.) maidir le claochlú na hearnála mótarfheithiclí san Aontas, d’fhonn tacaíocht pholaitiúil a chur ar fáil d’athrú struchtúrach na hearnála agus chun anailís a dhéanamh ar riachtanais na hearnála agus tacaíocht a thabhairt chun na riachtanais sin a shásamh; ag tacú leis na cineálacha éagsúla comhair atá ann cheana ar leibhéal an Aontais, ina mbeidh páirt ag na húdaráis réigiúnacha agus áitiúla, amhail Automotive Skills Alliance [Comhaontas Scileanna in Earnáil na nGluaisteán], lena ndírítear ar ath-sciliú agus uas-sciliú oibrithe san earnáil mótarfheithiclí, ar fhaisnéis a fhorbairt agus ar idirphlé a chothú i measc na gcomhpháirtithe agus na ngeallsealbhóirí ábhartha uile san earnáil;

ag tacú le pleananna sonracha a fhorbairt le haghaidh ath-sciliú, uas-sciliú, oiliúint agus ath-imscaradh oibrithe in earnáil mótarfheithiclí an Aontais, go háirithe sna réigiúin sin is mó a ndéanfaidh an claochlú difear dóibh;

ag tacú le hacmhainní poiblí a chur ar fáil le haghaidh Clár um Aistriú Cóir don éiceachóras mótarfheithiclí. Is é an tArdán um Aistriú Cóir atá ann faoi láthair ba cheart a úsáid mar mhúnla chuige sin. Tá an maoiniú do phleananna réigiúnacha tríd an Sásra um Aistriú Cóir ag cabhrú leis na milliúin oibrithe i limistéir thionsclaíocha atá dian ar charbón ar nós limistéir na mianadóireachta guail, lena n-áirítear Ciste ar leith um Aistriú Cóir;

á áitiú ar an gCoimisiún “sásra Eorpach le haghaidh aistriú cóir san earnáil mótarfheithiclí agus sna réigiúin” a bhunú, sásra ar cheart dó leas a bhaint as na cistí Eorpacha, agus a áirithiú go dtabharfar aghaidh sa sásra sin ar na dúshláin atá sna réigiúin sin is mó a ndéanfaidh an claochlú difear dóibh agus go mbeidh fáil ag gach FBM sa slabhra soláthair air le go bhféadfaidh siad oiriúnú do na hathruithe ar shlabhra luacha an tionscail mótarfheithiclí;

á chur in iúl gur cheart an Sásra um Aistriú Cóir a bhunú ar na prionsabail seo a leanas:

a)	Leordhóthain acmhainní

b)	Tacaíocht bheartais agus malartú dea-chleachtas

c)	Pleanáil don aistriú agus an t-idirphlé sóisialta.

Cistí a leithdháiltear faoin sásra, ní mór iad a dhíriú go díreach ar an lucht saothair a ndéanfaidh an t-aistriú difear dóibh agus a dháileadh go trédhearcach trí réigiúin agus trí chathracha i ndlúthchomhar leis na húdaráis phoiblí atá inniúil ar an oiliúint agus ar an bhfoghlaim ar feadh an tsaoil. Ní tarrtháil do chuideachtaí mótarfheithiclí ba cheart a bheith iontu, ach infheistíocht phoiblí in uas-sciliú, in éagsúlú agus in oiliúint an lucht saothair;

i bhfabhar an tionscnaimh maidir le “Comhghuaillíocht na réigiún le haghaidh aistriú cóir thionscal mótarfheithiclí na hEorpa agus shlabhra soláthair an tionscail sin”. Is mian leis na réigiúin sin, ina bhfuil earnáil láidir mótarfheithiclí, ról gníomhach a imirt chun a áirithiú nach bhfágfar aon réigiún ar lár agus go mbeidh an córas soghluaisteachta nua inbhuanaithe faoi thiomáint breoslaí ionadúla inacmhainne agus inrochtana do gach saoránach i ngach réigiún. Tacaíonn CnaR go hiomlán leis an iarraidh ón gComhghuaillíocht sásra um aistriú cóir a bhunú do na réigiúin, sásra a bhraithfeadh ar an tionscal mótarfheithiclí d’fhonn na hathruithe san earnáil a bhainistiú;

á chur i bhfios go láidir gur cheart na hinfheistíochtaí sa ghairmoideachas agus san oideachas ardteicneolaíochta a theastaíonn do na scileanna nua sa leictrea-shoghluaisteacht a chur ar fáil ar an leibhéal áitiúil agus ar an leibhéal réigiúnach;

i bhfabhar oibríochtaí nua maidir le roghanna malartacha iompair sa chuideachta chéanna mótarfheithiclí a choimeád sa chríoch chéanna, agus tosaíocht á tabhairt do na gléasraí atá ann cheana;

Bonneagar breoslaí ionadúla

10.

den tuairim gur príomhchoinníoll é chun na spriocanna aeráide a bhaint amach ar an leibhéal Eorpach, ar an leibhéal náisiúnta agus ar an leibhéal réigiúnach an bonneagar luchtaithe agus athbhreoslaithe le haghaidh córais faoi thiomáint breoslaí ionadúla, mar aon leis na caighdeáin nua maidir le hastaíochtaí CO2, a chur i bhfeidhm agus, go háirithe, borradh a chur faoin leictrea-shoghluaisteacht. Ní leor chun na críche sin na hoibleagáidí atá ar an Aontas Eorpach faoi láthair maidir leis na ceanglais le haghaidh bonneagar athluchtaithe agus athbhreoslaithe;

11.

á chur in iúl gur díol sásaimh dó go bhfuil sé á bheartú ag an gCoimisiún den chéad uair riamh, trí rialachán a dhéanamh den Treoir maidir le Bonneagar Breoslaí Malartacha (AFID), íoscheanglais éigeantacha a bheidh aonfhoirmeach agus, thar aon rud eile, trasmhódach a thabhairt isteach ar fud an Aontais don bhonneagar seo sna Ballstáit;

12.

ag tacú le dícharbónú iomlán na hearnála iompair de bhóthar faoi 2050;

13.

á chur i bhfáth, i bprionsabal, gur cheart do na monaróirí a bheith solúbtha maidir le cineálacha éagsúla tiomána agus le réitigh theicniúla d’fhonn an cuspóir a bhaint amach nach gclárófaí ach feithiclí astaíochtaí nialasacha san Aontas ó 2035 ar aghaidh;

14.

á chur in iúl nach mór don Choimisiún, de réir phrionsabal na neodrachta teicneolaíche, iomaíocht teicneolaíochta a áirithiú, chomh maith le roghanna malartacha do limistéir thuaithe agus iargúlta, amhail bithbhreoslaí forbartha (féach na critéir inbhuanaitheachta le haghaidh bithbhreoslaí in Iarscríbhinn IX a ghabhann leis an Treoir maidir le Fuinneamh Inathnuaite);

15.

á iarraidh go ndéanfaí measúnú ar dhéine astaíochtaí bithbhreoslaí (2). Ba cheart timthriall iomlán an bhithbhreosla agus an tionchar aige ar an athrú ar thalamhúsáid, ar thosca indíreacha a bhaineann leis an athrú ar thalamhúsáid, ar an mbithéagsúlacht, agus ar an tslándáil bia, a mheas sa mheasúnú sin;

16.

á chur in iúl gur cheart aird ar leith a thabhairt ar na nithe a leanas:

—	pointí luchtaithe poiblí sna limistéir uirbeacha sin nach bhfuil rochtain ag líon mór feithiclí leictreacha ar pháirceáil phríobháideach iontu

—	pointí luchtaithe poiblí i limistéir iargúlta agus thuaithe;

17.

á iarraidh go ndéanfaí bearta chun cur le húsáid na teicneolaíochta hidrigine san iompar, teicneolaíocht a bhfuil an-bhorradh fúithi faoi láthair, agus go gcuirfí dálaí i bhfearas le go bhféadfaí gréasán sách cuimsitheach de phointí athbhreoslaithe hidrigine a chur ar fáil a luaithe a bheadh na réitigh theicneolaíocha is gá agus an t-eolas ar an éileamh ar fáil. Is céimeanna nádúrtha i dtreochlár ina bhfuil bearta comhfhreagracha iad na blianta 2027 agus 2035. Áirítear ar na bearta sin freisin na gníomhartha dlíthiúla agus na cinntí gaolmhara is gá a ullmhú. Mar sin féin, ní mór é a bheith indéanta maoluithe a dheonú i gcásanna a bhfuil údar cuí leo nuair a fhágann saintréithe sonracha réigiún áirithe (amhail an suíomh geografach nó dlús daonra) go bhfuil sé deacair na ceanglais atá leagtha síos a chosaint ón taobh socheacnamaíoch de;

18.

ag leagan béim ar an ngá atá le bonneagar ar leith d’fheithiclí tromshaothair, go háirithe san iompar poiblí;

19.

á chur in iúl go bhfuil sé ríthábhachtach go mbeadh rochtain éasca ar sheirbhís luchtaithe chliste agus ghasta agus ar fhaisnéis faoi infhaighteacht stáisiún luchtaithe, réiteach íocaíochta, taraifí luchtaithe (trédhearcacht praghsanna), etc.;

20.

á iarraidh, nuair a bhíonn measúnú á dhéanamh ar infheistíochtaí i gcórais ionadúla tiomána de bhóthar, go dtabharfaí tosaíocht do bhearta lena bhféadfaí an t-iompar lasta a aistriú chuig an iarnród;

Barúlacha ginearálta

21.

á chur in iúl gur díol sásaimh dó an rún atá ag an gCoimisiún aghaidh a thabhairt ar na caighdeáin maidir le hastaíochtaí ó fheithiclí d’fhonn cuspóir na neodrachta carbóin a bhaint amach. Is ó ghluaisteáin agus veaineanna a thagann an sciar is mó, i ndearbhthéarmaí, d’astaíochtaí CO2 ón iompar, agus tá an meánlíon astaíochtaí ó ghluaisteáin ina bhfuil innill dócháin inmheánaigh ag ardú;

22.

ag leagan béim ar fhadhb na margaí carranna athláimhe a sholáthraíonn carranna truaillitheacha i mBallstáit Oirthear agus Lár na hEorpa, lena n-aistrítear fadhbanna an truaillithe thocsainigh agus na bhfadhbanna sceite carbóin chuig réigiúin bheagfhorbartha. Tá an méid sin ag cur bac ar chomhtháthú an Aontais agus tá sé ag teacht salach ar an mbunluach Eorpach go bhfuil an ceart ag gach saoránach den Aontas ar aer glan. Ba cheart don Choimisiún, dá bhrí sin, a áirithiú go gcuirfear srianta i bhfeidhm maidir leis an sreabhadh de sheanfheithiclí truaillitheacha, srianta a chosnóidh an comhshaol agus an tsláinte phoiblí, agus a bheidh i gcomhréir leis an Margadh Aonair;

23.

á mholadh go gceapfaí norm Euro 7/VII nua trí leas a bhaint as modh atá in oiriúint do na féidearthachtaí teicniúla atá ann cheana maidir leis an truailliú a laghdú. Níor cheart, i bprionsabal, do cheanglais an noirm Euro 7/VII cur isteach ar bhaint amach na gcuspóirí aeráide, ainneoin na gcostas ard dosheachanta a bhaineann le córais tiomána nua a fhorbairt san earnáil sin;

24.

á chur i bhfios go láidir, i bhfianaise an tionchair a d’fhéadfadh a bheith ag an Rialachán seo ar na húdaráis áitiúla agus réigiúnacha, a thábhachtaí atá sé go gcuirfidh na comhreachtóirí CnaR ar an eolas faoi na hathruithe uile ar an togra bunaidh ag gach céim den nós imeachta reachtach, lena n-áirítear caibidlíocht thríthaobhach, i gcomhréir le prionsabal an chomhair dhílis, le go bhféadfaidh CnaR a shainchumais de réir na gConarthaí (Airteagal 91 CFAE) a chomhlíonadh go cuí;

25.

den tuairim go gcomhlíonann an dá dhréachtrialachán ceanglais phrionsabail na coimhdeachta agus na comhréireachta. Tá an breisluach a bhaineann le gníomhaíocht an Aontais sa réimse seo agus oiriúnacht na mbunús dlí a roghnaigh an Coimisiún soiléir agus comhsheasmhach. Is oth le CnaR, áfach, nach raibh greille mheastóireachta ar choimhdeacht ag gabháil leis an dréachtrialachán maidir le himscaradh bonneagair breoslaí ionadúla (COM(2021) 559), murab ionann agus na tograí eile atá sa phacáiste “Oiriúnach do 55”, agus tugann sé dá aire gur eisigh dhá pharlaimint náisiúnta tuairim réasúnaithe maidir le neamhchomhlíonadh phrionsabal na coimhdeachta faoin spriocdháta le haghaidh aighneachtaí, an 8 Samhain 2021.

An Bhruiséil, 26 Eanáir 2022.

Uachtarán Choiste Eorpach na Réigiún

Apostolos TZITZIKOSTAS

(1) https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document.html?reference=IPOL_STU(2021)690901

(2) The land use change impact of biofuels consumed in the EU Quantification of area and greenhouse gas impacts https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/Final%20Report_GLOBIOM_publication.pdf.