(1)

Foráiltear in Airteagal 176 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) go bhfuil ceaptha do Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa (CFRE) rannchuidiú leis na príomh-mhíchothromaíochtaí réigiúnacha san Aontas a cheartú. De bhun an Airteagail sin, agus faoin dara agus tríú mír d’Airteagal 174 CFAE, tá CFRE le rannchuidiú chun éagothromaíochtaí idir leibhéil fhorbartha na réigiún éagsúil, agus cúlmhaireacht na réigiún is mídheisiúla a laghdú, agus as na réigiúin sin, tá aird faoi leith le tabhairt ar réigiúin a bhfuil míbhuntáistí móra buana nádúrtha nó déimeagrafacha orthu, lena n-áirítear míbhuntáistí a eascraíonn as meath déimeagrafach, ar nós na réigiún is faide ó thuaidh a bhfuil dlús fíoríseal daonra iontu, na n-oileán agus na réigiún trasteorann agus na réigiún sléibhe.

(2)

Cuireadh an Ciste Comhtháthaithe ar bun chun rannchuidiú leis an mórchuspóir arb é comhtháthú eacnamaíoch, sóisialta, agus críochach an Aontais a neartú trí ranníocaíochtaí airgeadais a chur ar fáil i réimsí an chomhshaoil agus na ngréasán tras-Eorpach sa mhéid a bhaineann leis an mbonneagar iompair (TEN-T), mar a leagtar amach i Rialachán (AE) Uimh. 1315/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4).

(3)

Le Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) leagtar amach rialacha coiteanna is infheidhme do CFRE, Ciste Sóisialta na hEorpa Plus (CSE+), an Ciste Comhtháthaithe, an Ciste um Aistriú Cóir, an Ciste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe (“CEMID”), an Ciste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht (AMIF), an Ciste Slándála Inmheánaí (ISF), agus an ionstraim le haghaidh Tacaíocht airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí (IBTV), a fheidhmíonn faoi chreat coiteann.

(4)

Chun na rialacha a bhí infheidhme do CFRE agus don Chiste Comhtháthaithe araon a shimpliú le linn chlárthréimhse 2014-2020, ba cheart gur in aon Rialachán amháin a leagfaí amach na rialacha is infheidhme don dá chiste.

(5)

Na prionsabail chothrománacha a leagtar amach in Airteagal 3 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE) agus in Airteagal 10 CFAE, lena n-áirítear prionsabail na coimhdeachta agus na comhréireachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE, ba cheart iad a urramú agus CRFE agus an Ciste Comhtháthaithe á gcur chun feidhme, ag cur san áireamh an Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh. Ba cheart do na Ballstáit urraim a thabhairt do na ceanglais a leagtar amach i gCoinbhinsiún na Náisiún Aontaithe um Chearta an Linbh, agus i gCoinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas UNCRPD, mar aon le prionsabail Cholún Eorpach na gCeart Sóisialta, a d’fhógair Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle agus an Coimisiún i 2017, agus ba cheart dóibh rochtain a áirithiú chun teacht le hAirteagal 9 de UNCRPD, agus i gcomhréir le dlí an Aontais ina ndéantar comhchuibhiú ar na riachtanais rochtana a bhaineann le táirgí agus seirbhísí. Sa chomhthéacs sin, ba cheart CFRE agus an Ciste Comhtháthaithe, i sineirgíocht le CSE+, a chur chun feidhme ar bhealach a chuireann chun cinn an t-aistriú ó chúram institiúideach go cúram teaghlachbhunaithe agus pobalbhunaithe agus ba cheart go saothrófaí a gcuspóirí d’fhonn rannchuidiú le poist ardcháilíochta a chruthú, an bhochtaineacht a dhíothú agus cuimsiú sóisialta a chur chun cinn. Ba cheart é a bheith mar aidhm ag na Ballstáit agus ag an gCoimisiún neamhionannais a dhíothú agus an comhionannas idir fir agus mná a chur chun cinn agus gné na hinscne a chomhtháthú, chomh maith le hidirdhealú bunaithe ar ghnéas, ar thionscnamh ciníoch nó eitneach, ar reiligiún nó ar chreideamh, ar mhíchumas, ar aois nó ar chlaonadh gnéasach a chomhrac. Níor cheart do cheachtar den dá chiste tacú le gníomhaíochtaí a rannchuidíonn le hidirdheighilt nó eisiamh d’aon chineál, agus, nuair a mhaoinítear bonneagar leo, ba cheart don dá chiste inrochtaineacht do dhaoine atá faoi mhíchumas a áirithiú.

(6)

Ba cheart cuspóirí CRFE agus an Chiste Chomhtháthaithe a shaothrú faoi chuimsiú na forbartha inbhuanaithe agus mar chuid den chur chun cinn a dhéanann an tAontas ar an aidhm cáilíocht an chomhshaoil a chaomhnú, a chosaint agus a fheabhsú mar a leagtar amach in Airteagal 11 agus Airteagal 191(1) CFAE, agus an prionsabal gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as á chur san áireamh. Mar léiriú ar a thábhachtaí atá sé dul i ngleic leis an athrú aeráide chun teacht le gealltanais an Aontais Comhaontú Pháras 2015 maidir leis an athrú aeráide a d’eascair as an 21ú Comhdháil de na Páirtithe arna ghlacadh faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide a chur chun feidhme agus chun Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe (“Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe”) a bhaint amach, rannchuideofar, leis an dá chiste, leis na gníomhaíochtaí ar son na haeráide a phríomhshruthú agus le sprioc fhoriomlán a bhaint amach, arb é sin 30 % de chaiteachas buiséadach an Aontais a bheith ag tacú le cuspóirí aeráide. Chuige sin, meastar gur luach 30 % d’imchlúdach airgeadais iomlán CFRE do chuspóirí na haeráide a bheidh sna hoibríochtaí atá ann faoi CFRE. Meastar gur luach 37 % d’imchlúdach airgeadais iomlán an Chiste Chomhtháthaithe do chuspóirí na haeráide a bheidh sna hoibríochtaí atá ann faoin gCiste Comhtháthaithe. Thairis sin, ba cheart do na gníomhaíochtaí faoin Rialachán seo rannchuidiú leis an uaillmhian 7,5 % den chaiteachas bliantúil a sholáthar faoin gCreat Airgeadais Ilbhliantúil (CAI) do chuspóirí bithéagsúlachta sa bhliain 2024 agus 10 % den chaiteachas bliantúil faoi CAI do chuspóirí bithéagsúlachta in 2026 agus 2027, agus an forluí atá ann idir spriocanna aeráide agus bithéagsúlachta á gcur san áireamh ag an am céanna.

Leis an dá chiste, ba cheart tacú le gníomhaíochtaí lena n-urramaítear caighdeáin agus tosaíochtaí aeráide agus chomhshaoil de chuid an Aontais agus nach ndéantar aon dochar suntasach leo do na cuspóirí comhshaoil de réir bhrí Airteagal 17 de Rialachán (AE) 2020/852 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6) agus lena n-áirithítear an t-aistriú chuig geilleagar ísealcharbóin, rud a chabhróidh le haeráidneodracht a bhaint amach faoi 2050. Ba cheart inneachar na bpleananna náisiúnta fuinnimh agus aeráide comhtháite arna nglacadh faoi chuimsiú Rialachas an Aontais Fuinnimh agus na Gníomhaithe Aeráide a bunaíodh le Rialachán (AE) 2018/1999 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7) a chur san áireamh i gcláir CFRE agus i gcláir an Chiste Chomhtháthaithe.

(7)

Chun sláine an mhargaidh inmheánaigh a chosaint, tá oibríochtaí CFRE agus an Chiste Chomhtháthaithe a théann chun tairbhe do ghnóthais le cloí le rialacha an Aontais maidir le Státchabhair mar a leagtar amach in Airteagail 107 agus 108 CFAE iad.

(8)

Bunghné de chur chun feidhme CFRE agus an Chiste Chomhtháthaithe is ea prionsabal na comhpháirtíochta, ag tógáil ar chur chuige an rialachais il-leibhéal agus ag áirithiú go bhfuil údaráis réigiúnacha, áitiúla, uirbeacha agus údaráis phoiblí eile, an tsochaí shibhialta, comhpháirtithe eacnamaíocha agus sóisialta agus, i gcás inarb iomchuí, eagraíochtaí taighde agus ollscoileanna, rannpháirteach. Le cur chun feidhme an dá chiste, ba cheart comhordú agus comhlántacht a áirithiú le CSE+, leis an gCiste um Aistriú Cóir, le CEMID agus leis an gCiste Eorpach Talmhaíochta um Fhorbairt Tuaithe (CETFT).

(9)

Ní mór forálacha maidir le tacaíocht CFRE a bhunú faoi sprioc na hInfheistíochta le haghaidh fáis agus post agus faoi sprioc an chomhair chríochaigh Eorpaigh (“Interreg”).

(10)

Chun cineálacha na ngníomhaíochtaí ar féidir leo tacaíocht a fháil ó CFRE agus ón gCiste Comhtháthaithe a shainaithint, ba cheart cuspóirí sonracha beartais a leagan síos i leith soláthar tacaíochta ón dá chiste, lena áirithiú go rannchuideoidh siad le ceann amháin ar a laghad de na comhchuspóirí beartais a leagtar amach in Airteagal 5(1) de Rialachán (AE) 2021/1060.

(11)

Ós rud é gurb iad na fiontair bheaga agus mheánmhéide (FBManna) cnámh droma an gheilleagair Eorpaigh, le CFRE, ba cheart leanúint de bheith ag tacú le forbairt FBManna trí chur lena bhfás inbhuanaithe agus lena n-iomaíochas. De bhreis air sin, agus ag cur san áireamh tionchar phaindéim COVID-19, tionchar a d’fhéadfadh a bheith tromchúiseach, nó aon ghéarchéim eile a d’fhéadfadh a bheith tromchúiseach sa todhchaí agus a mbeadh tionchar aici ar ghnólachtaí agus ar fhostaíocht, leis an CFRE, ba cheart tacú le téarnamh ó chásanna géarchéime den sórt sin trí thacú le cruthú post i gcás FBManna, lena n-áirítear trí bhíthin infheistíochtaí táirgiúla.

(12)

Ba cheart d’infheistíochtaí faoi CFRE rannchuidiú le forbairt a dhéanamh ar líonra cuimsitheach bonneagair dhigitigh ardluais, agus le soghluaisteacht ilmhódach atá inbhuanaithe, saor ó thruailliú agus a leagann béim ar iompar poiblí, ar shoghluaisteacht chomhroinnte, ar shiúl agus ar rothaíocht a chur chun cinn, mar chuid den aistriú chuig an ngeilleagar carbóin glan-nialasach.

(13)

Chun deiseanna na ré digití a thapú, le CFRE, ba cheart rannchuidiú le sochaí dhigiteach chuimsitheach a fhorbairt, ina mbainfeadh saoránaigh, eagraíochtaí taighde, gnólachtaí agus riaracháin phoiblí lántairbhe as na deiseanna a chuirtear ar fáil leis an digitiú. Chun ríomhrialtas éifeachtach a bhaint amach ar an leibhéal náisiúnta, réigiúnach agus áitiúil, is gá uirlisí a fhorbairt agus athmhachnamh a dhéanamh ar chúrsaí eagrúcháin agus ar phróisis, chun seirbhísí poiblí a sholáthar ar bhealach níos éifeachtaí, níos éasca, níos tapa agus ar chostas níos ísle. Go háirithe, ba cheart teicneolaíochtaí digiteacha agus teileachumarsáide a úsáid chun líonraí agus seirbhísí traidisiúnta a fheabhsú chun tairbhe pobail áitiúla trí thionscadail amhail cathracha agus sráidbhailte cliste a fhorbairt.

(14)

Ba cheart tacaíocht ó CFRE faoi chuspóir beartais 1 (PO 1) a bheith bunaithe ar acmhainneachtaí a fhothú do straitéisí um speisialtóireacht chliste, a shocraíonn tosaíochtaí ar an leibhéal náisiúnta nó réigiúnach, nó ar an dá leibhéal, chun a mbuntáiste iomaíoch a mhéadú trí láidreachtaí taighde agus nuálaíochta a fhorbairt agus a mheaitseáil le riachtanais ghnó agus le scileanna riachtanacha trí phróiseas fionnachtana fiontraíochta. Ba cheart don phróiseas a chur ar chumas gníomhaithe fiontraíochta, lena n-áirítear eagraíochtaí tionscail, oideachais agus taighde, riaracháin phoiblí agus an tsochaí shibhialta, na réimsí sin is mó lena ngabhann deiseanna forbartha eacnamaíocha inbhuanaithe a shainaithint bunaithe ar shainstruchtúir agus bonn eolais réigiúin. Ós rud é go bhfuil próiseas rialachais na speisialtóireachta cliste ríthábhachtach do cháilíocht na straitéise, ba cheart, le CFRE, tacaíocht a chur ar fáil d’fhorbairt agus d’fheabhsú na n-acmhainneachtaí is gá chun próiseas fionnachtana fiontraíochta éifeachtúil a bhaint amach agus chun straitéisí um speisialtóireacht chliste a ullmhú nó a nuashonrú.

(15)

Chun gnóthú Aontas a bheidh aeráidneodrach faoi 2050 a chur chun cinn, agus aird chuí á tabhairt ar na hiarmhairtí sóisialta agus eacnamaíocha a ghabhann léi, ba cheart, le CFRE agus leis an gCiste Comhtháthaithe, rannchuidiú le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú agus le dul i ngleic le bochtaineacht fuinnimh. Sa chomhthéacs sin, bheadh tábhacht ar leith ag baint le hinfheistíochtaí in éifeachtúlacht fuinnimh, lena n-áirítear scéimeanna coigilte fuinnimh, san fhuinneamh inathnuaite inbhuanaithe i gcomhréir leis na gcritéir inbhuanaitheachta a leagtar amach i dTreoir (AE) 2018/2001 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8), i gcórais chliste fuinnimh chomh maith le hinfheistíochtaí arb é is aidhm dóibh tubaistí a chosc, an bhithéagsúlacht agus an bonneagar glas a chur chun cinn, lena n-áirítear limistéir nádúrtha faoi chosaint a chaomhnú agus a luacháil agus aird a tharraingt orthu, agus bearta eile chun astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú, amhail limistéir nádúrtha lena mbaineann ardphoitéinseal ionsúite agus stórála carbóin a chaomhnú agus a athchóiriú, lena n-áirítear trí mhóinteáin a athfhliuchadh, gás láithreáin líonta a ghabháil nó trí astaíochtaí ó phróisis nó táirgí tionsclaíocha a laghdú. Ina theannta sin, ba cheart tacú le hinfheistíochtaí arb é is aidhm dóibh gach cineál truaillithe, amhail truailliú aeir, uisce, ithreach, torainn agus solais, a laghdú.

(16)

Is gá pleananna comhtháite náisiúnta fuinnimh agus aeráide, ina leagtar amach na beartais agus na bearta agus lena dtugtar aghaidh ar bhochtaineacht fuinnimh agus ar astaíochtaí gás ceaptha teasa, a chur san áireamh agus cláir á n-ullmhú arna gcómhaoiniú ag CFRE agus an Ciste Comhtháthaithe. D’fhonn rannchuidiú le cuspóirí náisiúnta a bhaint amach chun bochtaineacht fuinnimh a laghdú, ar cuspóirí iad a leagtar amach i bpleananna náisiúnta fuinnimh agus aeráide comhtháite, le CFRE, ba cheart tacú go háirithe le feabhsuithe éifeachtúlachta fuinnimh i dtithíocht agus i bhfoirgnimh i gcomhréir le Treoir leasaithe (AE) 2018/844 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) chun rannchuidiú le stoc foirgneamh atá dícharbónaithe a bhaint amach faoi 2050, agus ar an gcaoi sin, déanfar tomhaltas fuinnimh a laghdú agus déanfar airgead a shábháil i dteaghlaigh a ndéanann bochtaineacht fuinnimh difear dóibh.

(17)

Chun feabhas a chur ar nascacht iompair, le CFRE agus leis an gCiste Comhtháthaithe, ba cheart forbairt ghréasán thras-Eorpaigh iompair, dá dtagraítear i Rialachán (AE) Uimh 1315/2013, a chur chun cinn, trí infheistíocht a dhéanamh i mbonneagar d’iompar d’iarnród, iompar ar uiscebhealaí intíre, iompar de bhóthar, iompar muirí agus iompar ilmhódach, lena n-áirítear bearta laghdaithe torainn. Le CFRE agus leis an gCiste Comhtháthaithe, ba cheart tacú leis an tsoghluaisteacht náisiúnta, réigiúnach, áitiúil, trasteorann agus uirbeach freisin. Agus an méid sin á dhéanamh, leis an dá chiste, ba cheart aird a thabhairt ar shábháilteacht a fheabhsú, go háirithe, i gcás na ndroichead agus na dtollán atá ann cheana.

(18)

Nuair atá síorfhás ar na naisc ar fud an domhain, agus i bhfianaise na dinimice atá sa déimeagrafaíocht agus san imirce, is léir go dteastaíonn cur chuige coiteann ó bheartas imirce an Aontais a bheidh ag brath ar na sineirgí agus ar an gcomhlántacht atá sna hionstraimí maoinithe éagsúla. Dá bhrí sin, leis an CFRE, ba cheart aird a thabhairt ar dhúshláin dhéimeagrafacha agus cláir á n-ullmhú agus á gcur chun feidhme. Má tá tacaíocht chomhleanúnach láidir chomhsheasmhach le bheith ann do na hiarrachtaí ar dhlúthpháirtíocht i gcomhroinnt na bhfreagrachtaí idir na Ballstáit ag bainistiú na himirce dóibh, le CFRE, ba cheart tacaíocht a chur ar fáil, ar an leibhéal críochach is iomchuí, chun lánpháirtiú cuimsitheach, fadtéarmach náisiúnach tríú tír, lena n-áirítear imircigh, a éascú ar mhaithe le forbairt shóisialta agus eacnamaíoch, trí chur chuige a ghlacadh atá dírithe ar a ndínit agus a gcearta a chosaint.

(19)

Chun nuálaíocht shóisialta agus rochtain chuimsitheach ar fhostaíocht ar ardcháilíocht a chur chun cinn, leis an CFRE, ba cheart tacaíocht a chur ar fáil d’eintitis an “geilleagar sóisialta” amhail comharchumainn, cumainn fhrithpháirteacha, eagraíochtaí neamhbhrabúsacha agus fiontair shóisialta.

(20)

Chun cuimsiú sóisialta a chur chun cinn agus chun bochtaineacht a chomhrac, i measc pobal imeallaithe go háirithe, is gá rochtain ar sheirbhísí sóisialta, oideachais, cultúrtha agus áineasa, lena n-áirítear spóirt, a fheabhsú, lena n-áirítear tríd an mbonneagar, agus riachtanais shonracha daoine faoi mhíchumas, leanaí agus daoine scothaosta á gcur san áireamh freisin.

(21)

Le CFRE agus leis an gCiste Comhtháthaithe ba cheart cuimsiú socheacnamaíoch pobal imeallaithe a chur chun cinn, agus aird ar leith á tabhairt ar chreat beartais straitéiseach Náisiúnta um chuimsiú na Romach dá dtagraítear in Iarscríbhinn IV a ghabhann le Rialachán (AE) 2021/1060 ina leagtar amach bearta maidir le lánpháirtíocht, teaghlaigh ar ioncam íseal, lena n-áirítear teaghlaigh atá i mbaol bochtaineachta agus eisiaimh shóisialta, agus grúpaí faoi mhíbhuntáiste, lena n-áirítear daoine a bhfuil riachtanais speisialta acu. Go háirithe, ag teacht le prionsabal 19 de Cholún Eorpach na gCeart Sóisialta, ba cheart go mbeadh an CFRE agus an Ciste Comhtháthaithe, in ann tacú le soláthar tithíochta sóisialta. Agus na dúshláin atá ag pobail Romacha imeallaithe ó thaobh rochtain ar sheirbhísí bunúsacha á gcur san áireamh, ba cheart go bhféadfadh CFRE agus an Ciste Comhtháthaithe rannchuidiú le feabhas a chur ar a ndálaí maireachtála agus ar a n-ionchais forbartha.

(22)

Chun ullmhacht a neartú le haghaidh cianoideachais agus oideachas agus oiliúint ar líne atá cuimsitheach ar bhonn sóisialta, ba cheart go rannchuideofaí le hathléimneacht a chothú don chianfhoghlaim agus don fhoghlaim ar líne, go háirithe, le CFRE ina chúram chun feabhas a chur ar rochtain chomhionann ar sheirbhísí cuimsitheacha agus ardcháilíochta san oideachas, san oiliúint agus san fhoghlaim ar feadh an tsaoil. Na hiarrachtaí chun leanúnachas san oideachas agus san oiliúint a áirithiú le linn phaindéim COVID-19, nocht siad easnaimh thábhachtacha sa rochtain ar threalamh teicneolaíochta faisnéise agus cumarsáide (TFC) agus ar an nascacht is gá ag foghlaimeoirí ó chúlra faoi mhíbhuntáiste agus i réigiúin iargúlta. Sa chomhthéacs sin, ba cheart, le CFRE, tacú le trealamh TFC agus nascacht a chur ar fáil, rud a chothódh athléimneacht na gcóras oideachais agus oiliúna faoi choinne cianfhoghlama agus fhoghlaim ar líne.

(23)

Chun acmhainneacht na gcóras sláinte poiblí a neartú chun éigeandálaí sláinte a chosc agus chun freagairt dóibh agus teacht astu go tapa, le CFRE, ba cheart rannchuidiú le hathléimneacht na gcóras sláinte freisin. De bhreis air sin, toisc gur nocht paindéim COVID-19 a thábhachtaí atá sé soláthairtí criticiúla a bheith ar fáil láithreach chun freagairt go héifeachtach ar staid éigeandála, ba cheart raon feidhme na tacaíochta ó CFRE a leathnú le gur féidir na soláthairtí atá ag teastáil a cheannach chun athléimneacht ó thubaistí agus athléimneacht na gcóras sláinte a neartú, lena n-áirítear an cúram príomhúil, agus chun an t-aistriú ón gcúram institiúideach go dtí an cúram teaghlachbhunaithe agus pobalbhunaithe a chur chun cinn. Agus soláthairtí á gceannach chun athléimneacht na gcóras sláinte a neartú, ba cheart dóibh a bheith comhsheasmhach le straitéis na sláinte náisiúnta agus gan dul níos faide ná an straitéis sin agus ba cheart comhlántachtaí a áirithiú leis an gClár EU4Health arna bhunú le Rialachán (AE) 2021/522 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), mar aon le hinniúlachtaí rescEU faoin Sásra Aontais um Chosaint Shibhialta arna bhunú le Cinneadh Uimh. 1313/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11).

(24)

Le CFRE, ba cheart tacú leis an aistriú ó chúram institiúideach go cúram teaghlachbhunaithe nó pobalbhunaithe agus é a chur chun cinn, trí thacaíocht a thabhairt do shaoráidí lena bhféachfaí le deighiltí ón bpobal a chosc, lena n-éascófaí lánpháirtiú daoine sa tsochaí agus lena bhféachfaí le dálaí maireachtála neamhspleácha a áirithiú.

(25)

Ba cheart foráil a dhéanamh maidir le cuspóir sonrach tiomnaithe chun tacú leis na geilleagair réigiúnacha atá an-spleách ar na hearnálacha turasóireachta agus cultúrtha. Leis sin, d’fhéadfaí lánleas a bhaint as an gcultúr agus as an turasóireacht inbhuanaithe le haghaidh téarnamh eacnamaíoch, cuimsiú sóisialta agus nuálaíocht shóisialta, gan dochar do na féidearthachtaí chun tacaíocht a sholáthar ó CFRE do na hearnálacha sin faoi chuspóirí sonracha eile.

(26)

D’fhéadfaí infheistíochtaí chun tacú le tionscail chruthaitheacha agus chultúrtha, seirbhísí cultúrtha agus láithreáin oidhreachta cultúrtha a mhaoiniú faoi aon chuspóir beartais ar choinníoll go rannchuidíonn siad leis na cuspóirí sonracha agus go dtagann siad faoi réim feidhme na tacaíochta ó CFRE.

(27)

Maidir le turasóireacht inbhuanaithe, is gá cothromaíocht idir inbhuanaitheacht eacnamaíoch, shóisialta, chultúrtha agus chomhshaoil. Ba cheart an cur chuige maidir le tacaíocht a thabhairt do thurasóireacht inbhuanaithe a bheith i gcomhréir leis an teachtaireacht ón gCoimisiún an 19 Deireadh Fómhair 2007 dar teideal “Clár oibre do thurasóireacht Eorpach inbhuanaithe agus iomaíoch”. Go háirithe, ba cheart leas turasóirí a chur san áireamh leis, an comhshaol nádúrtha agus cultúrtha a urramú agus forbairt shocheacnamaíoch agus iomaíochas na gceann scríbe agus na ngnólachtaí a áirithiú trí chur chuige beartais comhtháite agus iomlánaíoch.

(28)

Chun tacaíocht a thabhairt d’iarrachtaí na mBallstát agus na réigiún aghaidh a thabhairt ar dhúshláin nua agus ardleibhéal slándála a áirithiú dá gcuid saoránach, chomh maith le cosc an imeallaithe agus an radacaithe, ag brath dóibh ar na sineirgí agus ar an gcomhlántacht le beartais eile de chuid an Aontais, ba cheart d’infheistíochtaí faoi CFRE a bheith ag rannchuidiú leis an tslándáil i limistéir inar gá spásanna poiblí atá slán sábháilte agus bonneagar éigeandála a áirithiú, iompar agus fuinneamh mar shampla, agus ar an gcaoi sin, cabhrú le sochaithe níos cuimsithí, sábháilte a fhorbairt.

(29)

Le CFRE, ba cheart tacaíocht a chur ar fáil faoi chuspóir beartais 5 (PO 5) ar bhealach comhtháite don fhorbairt eacnamaíoch, shóisialta agus chomhshaoil a bheidh bunaithe ar straitéisí críochacha trasearnála agus úsáid á baint as uirlisí comhtháite forbartha críochaí chun forbairt chomhchuí limistéir uirbeacha agus neamhuirbeacha araon a áirithiú. Ina theannta sin, agus limistéir uirbeacha á bhforbairt, ba cheart aird ar leith a thabhairt ar thacú le limistéir uirbeacha fheidhmiúla i ngeall ar a thábhachtaí atá siad chun comhar a spreagadh idir údaráis áitiúla agus comhpháirtithe thar theorainneacha riaracháin mar aon le naisc uirbeacha-thuaithe a neartú.

(30)

Ba cheart do CFRE tacú le turasóireacht inbhuanaithe ar bhealach comhtháite, go háirithe tríd an gcomhar a neartú laistigh de chríocha feidhmiúla. Chun tionchar na turasóireachta inbhuanaithe ar an ngeilleagar a mhéadú, ba cheart d’fhiontair agus údaráis phoiblí comhoibriú go córasach chun seirbhísí ardcháilíochta a sholáthar ar bhealach níos éifeachtúla i limistéir a bhfuil ardacmhainneacht turasóireachta ag gabháil leo, agus aird chuí á tabhairt ar thimpeallacht dhlíthiúil agus riaracháin atá cobhsaí a chruthú agus a bheidh fabhrach d’fhás inbhuanaithe sna limistéir sin. D’fhéadfaí dea-chleachtais i réimse na turasóireachta inbhuanaithe, amhail cur chuige an “ceantar turasóireachta”, a chur san áireamh i ngníomhaíochtaí sa réimse seo a bhfuil tacaíocht á fáil acu.

(31)

De bharr sprioc ghinearálta an Chiste Chomhtháthaithe de réir na forála atá ann di in CFAE, maidir leis na cuspóirí beartais lena bhfuil an Ciste Comhtháthaithe le tacú, is gá iad a leagan amach agus teorainn a chur leo.

(32)

Chun feabhas a chur ar acmhainneacht fhoriomlán riaracháin na n-institiúidí agus ar rialachas i gcláir cur chun feidhme na mBallstát faoi sprioc na hInfheistíochta le haghaidh fáis agus post, is gá bearta tacaíochta a chur i bhfeidhm d’údaráis chláir agus do ghníomhaithe earnála agus críochacha atá freagrach as gníomhaíochtaí a dhéanamh atá ábhartha maidir le cur chun feidhme CFRE agus an Chiste Chomhtháthaithe faoi na cuspóirí sonracha uile atá á saothrú agus na prionsabail chothrománacha dá dtagraítear i Rialachán (AE) 2021/1060, lena n-áirítear Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe, á gcur san áireamh.

(33)

D’fhonn bearta comhoibre a spreagadh agus a chur chun bisigh laistigh de na cláir atá á gcur chun feidhme faoin Infheistíocht i sprioc na bpost agus an fháis, is gá na bearta comhoibre idir na páirtithe a chothú laistigh de Bhallstát faoi leith, nó idir Ballstáit éagsúla, i gcoibhneas le tacaíocht a sholáthraítear faoi na cuspóirí sonracha ar fad. Is rud breise é an comhoibriú sin anuas ar an gcomhoibriú faoi Interreg, agus thar aon ní ba cheart dó tacú le comhoibriú idir páirtithe struchtúrtha d’fhonn straitéisí réigiúnacha a chur chun feidhme faoi mar a thagraítear dóibh sa teachtaireacht ón gCoimisiún an 18 Iúil 2017 dar teideal Strengthening Innovation in Europe’s Regions: Strategies for resilient, inclusive and sustainable growth [Neartú na nuálaíochta i réigiúin na hEorpa: Straitéisí don fhás cuimsitheach, inbhuanaithe, athléimneach]. Dá bhrí sin, d’fhéadfadh comhpháirtithe teacht as aon réigiún san Aontas, ach d’fhéadfaí a áireamh ar na réigiúin sin réigiúin trasteorann agus réigiúin a chumhdaítear le Grúpáil Eorpach um Chomhar Críochach faoi Rialachán (CE) Uimh. 1082/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12), le straitéis mhacrairéigiúnach nó imchuach farraige nó cumasc den dá chineál straitéisí seo.

(34)

Ba cheart go bhféadfaí cuid de na héagothromaíochtaí móra réigiúnacha atá san Aontas a leigheas a bhuí le CFRE, agus an mí-ionannas sna leibhéil forbartha i réigiúin éagsúla a laghdú, mar aon le cúlmhaireacht na réigiún is mídheisiúla, ar a n-áirítear réigiúin ar dúshlán dóibh gealltanais dícharbónaithe, agus ar an mbealach sin, chuirfí leis an athléimneacht réigiúnach. Ba cheart, dá bhrí sin, tacaíocht CFRE faoi sprioc na hInfheistíochta le haghaidh post agus fáis a chur i dtreo phríomhthosaíochtaí an Aontais, i gcomhréir leis na cuspóirí beartais a leagtar síos i Rialachán (AE) 2021/1060. Dá bhrí sin, ba cheart tacaíocht ó CFRE a chur i dtreo na gcuspóirí beartais d’Eoraip a bheadh níos iomaíche agus níos cliste trí chlaochlú eacnamaíoch atá nuálach agus cliste agus nascacht réigiúnach TFC a chur chun cinn agus d’Eoraip a bheadh athléimneach, níos glaise, a fheidhmeoidh ar bheagán carbóin agus a aistreoidh chuig geilleagar carbóin glan-nialasach, trí aistriú fuinnimh glan agus cóir, infheistíocht ghlas agus ghorm, an geilleagar ciorclach, maolú ar an athrú aeráide agus oiriúnú aeráide agus cosc agus bainistiú rioscaí agus soghluaisteacht uirbeach inbhuanaithe. Na hacmhainní a thiomnaítear don tsoghluaisteacht uirbeach inbhuanaithe agus d’infheistíocht leathanbhanda, d’fhéadfaí iad a chur san áireamh go páirteach agus comhlíonadh na gceanglas maidir le díriú téamach á ríomh. Ba cheart do na Ballstáit a chinneadh ina gComhaontuithe Comhpháirtíochta an gcomhlíonfaidh siad na ceanglais maidir le díriú téamach ar leibhéal na catagóire réigiúin nó ar an leibhéal náisiúnta don chlárthréimhse ina hiomláine. Ba cheart don trí ghrúpa Ballstát a chuirtear le chéile de réir a n-ollioncaim náisiúnta díriú téamach ar an leibhéal náisiúnta a bhunú agus ba cheart solúbthacht a fhágáil ar leibhéal na gclár aonair. Ós rud é go bhféadfadh an tacaíocht ón gCiste Comhtháthaithe rannchuidiú freisin leis an díriú téamach, ba cheart na coinníollacha a bhaineann le ranníocaíocht den sórt sin a leagan amach. Ina theannta sin, an mhodheolaíocht a bheidh ann le rangabháil a dhéanamh ar na Ballstáit, ba cheart í a leagan amach ar bhealach mionsonraithe, agus cás sonrach na réigiún is forimeallaí agus na réigiún tuaisceartach is teirce daonra a chur san áireamh.

(35)

D’fhonn an tacaíocht a dhíriú i dtreo na dtosaíochtaí is tábhachtaí atá ag an Aontas, is iomchuí chomh maith urraim a thabhairt do na ceanglais maidir le díriú téamach i rith na clárthréimhse, agus aistriú idir tosaíochtaí laistigh de chlár amháin nó idir cláir éagsúla a chur san áireamh.

(36)

Ionas go mbeidh sé ar chumas CFRE tacaíocht a chur ar fáil faoi Interreg don infheistíocht sa bhonneagar agus d’infheistíochtaí gaolmhara a bhaineann leo , mar aon le hoiliúint agus gníomhaíochtaí lánpháirtithe, ní mór a fhoráil gur cheart go mbeadh CFRE in ann tacaíocht a sholáthar freisin do ghníomhaíochtaí faoi chuspóirí sonracha CSE+, arna bhunú faoi Rialachán (AE) 2021/1057 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13).

(37)

Chun acmhainní teoranta a dhíriú ar an mbealach is éifeachtúla, ba cheart tacaíocht CFRE a thabhairt d’infheistíochtaí táirgiúla faoi chuspóir sonrach cuí, agus ba cheart don tacaíocht sin a bheith teoranta do mhicrifhiontair agus d’fhiontair bheaga agus mheánmhéide laistigh de bhrí Mholadh 2003/361/CE ón gCoimisiún (14), cé is moite d’infheistíochtaí sonracha arna leagan amach sa Rialachán seo.

(38)

I gcomhthéacs na tacaíochta CFRE d’infheistíochtaí táirgiúla, is tráthúil a shoiléiriú gur cheart infheistíocht tháirgiúil a thuiscint mar infheistíocht i gcaipiteal seasta nó sócmhainní neamhábhartha fiontar, d’fhonn earraí agus seirbhísí a tháirgeadh agus rud a chuirfidh, ar an gcaoi sin, leis an oll-infheistíocht agus le fostaíocht. Ba cheart foráil a dhéanamh freisin go bhféadfadh CFRE agus an Ciste Comhtháthaithe tacú le hinfheistíochtaí i bhfiontair nach FBManna iad, faoi choinníollacha áirithe. Thairis sin, bunaithe ar an taithí a fuarthas le linn clárthréimhsí roimhe seo, le CFRE agus leis an gCiste Comhtháthaithe, ba cheart tacú freisin le hinfheistíochtaí i bhfiontair nach FBManna iad, lena n-áirítear i bhfóntais áirithe, i gcás ina mbaineann siad le hinfheistíocht i mbonneagar lena n-áirithítear rochtain ar sheirbhísí atá ar fáil don phobail i réimse an fhuinnimh, an chomhshaoil agus na bithéagsúlachta, an iompair agus na nascachta digití.

(39)

Leis an Rialachán seo, ba cheart na cineálacha éagsúla gníomhaíochtaí a leagan amach arbh fhéidir tacaíocht a thabhairt do na costais a ghabhann leo trí bhíthin infheistíochtaí ó CFRE agus ón gCiste Comhtháthaithe, faoi gach cuspóir dá gcuid faoi seach de réir mar a leagtar amach in CFAE iad, agus lena n-áirítear sluachistiúchán. Ba cheart go mbeadh an Ciste Comhtháthaithe in ann tacú le hinfheistíochtaí in TEN-T agus sa chomhshaol, lena n-áirítear infheistíochtaí a bhaineann leis an bhforbairt inbhuanaithe agus le fuinneamh a bhfuil tairbhí comhshaoil ag baint leis. Sa chomhthéacs sin, ba cheart, leis an gCiste Comhtháthaithe, go mbeifí in ann tacú freisin le haisfheistiú comhcheangailte fuinnimh agus seismeach. Maidir le CFRE, ba cheart go gcuirfí san áireamh le liosta na ngníomhaíochtaí riachtanais forbartha sonraí náisiúnta agus réigiúnaí mar aon le hacmhainneacht inginiúla agus ba cheart é a shimpliú. , Ba cheart go bhféadfaí, le CFRE, tacú le hinfheistíochtaí sa bhonneagar, lena n-áirítear do bhonneagar agus saoráidí taighde agus nuálaíochta gnó do FBManna, tithíocht do chomhphobail imeallacha agus grúpaí faoi mhíbhuntáiste, teaghlaigh ar ioncam íseal agus imircigh, cultúr agus oidhreacht, turasóireacht inbhuanaithe agus seirbhísí d’fhiontair, infheistíochtaí i ndáil le rochtain ar sheirbhísí, le béim ar leith ar phobail faoi mhíbhuntáiste, imeallacha agus leithscartha, infheistíochtaí táirgiúla in FBManna, i dtrealamh, i mbogearraí agus i sócmhainní doláimhsithe, mar aon le bearta maidir le faisnéis, cumarsáid, staidéir, líonrú, comhar, malartú taithí idir comhpháirtithe agus gníomhaíochtaí a bhaineann le cnuasaigh. Chun tacú le cur chun feidhme an chláir, ba cheart freisin go bhféadfadh an dá chiste tacú le gníomhaíochtaí um chúnamh teicniúil. Ar deireadh, chun tacaíocht a chur ar fáil do raon níos leithne idirghabhálacha do chláir Interreg, ba cheart cur leis an raon feidhme chun go gcuirfear san áireamh raon leathan áiseanna agus acmhainní daonna, mar aon le costais a bhaineann le bearta laistigh de raon feidhme CSE+.

(40)

Maidir le tionscadail an ghréasán thras-Eorpaigh iompair faoi Rialachán (AE) Uimh. 1316/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15), táthar le leanúint de mhaoiniú na dtionscadal ón gCiste Comhtháthaithe trí bhainistíocht roinnte agus trí mhodh an chur chun feidhme dhírigh araon faoin tSaoráid um Chónascadh na hEorpa arna bunú le Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle lena mbunaítear an tSaoráid um Chónascadh na hEorpa (“Rialachán SCE le haghaidh 2021-2027”).

(41)

San am céanna, is den tábhacht soiléiriú a dhéanamh ar na gníomhaíochtaí sin atá lasmuigh de raon feidhme CFRE agus an Chiste Comhtháthaithe, ar a n-áirítear infheistíochtaí dar sprioc laghdú a chur ar astaíochtaí gás ceaptha teasa, ó na gníomhaíochtaí atá liostaithe in Iarscríbhinn I a ghabhann le Treoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16), chun dúbailt a sheachaint ar mhaoiniú atá ar fáil cheana mar chuid den Treoir sin, agus infheistíochtaí i ngnóthais atá i gcruachás, mar a shainmhínítear iad in Rialachán (AE) Uimh. 651/2014 ón gCoimisiún (17) mura dtugtar údarú do na hinfheistíochtaí sin faoi chabhair de minimis nó faoi rialacha státchabhrach sealadacha a bunaíodh chun aghaidh a thabhairt ar imthosca eisceachtúla. Le CFRE agus leis an gCiste Comhtháthaithe, níor cheart go dtacódh ceachtar den dá chiste le hinfheistíocht áirithe in aerfoirt, i saoráidí chun dramhaíl a chur i líonadh talún agus i gcóireáil dramhaíola iarmharaí ná i mbreoslaí iontaise ach an oiread. Dá bhrí sin, le CFRE, ba cheart go mbeifí in ann tacú le bearta spriocdhírithe maolaithe comhshaoil agus le bearta slándála agus sábháilteachta in aerfoirt réigiúnacha ar choinníoll go ndéanfaí príomhchuspóir na n-infheistíochtaí a shainaithint i dtéarmaí caighdeáin chomhshaoil, slándála nó sábháilteachta an Aontais agus go mbeadh sé i gcomhréir leis na rialacha maidir le Státchabhair.

I gcás infheistíochtaí lena ndéanfaí acmhainneacht na saoráidí maidir le dramhaíl iarmharach a chóireáil a mhéadú, ba cheart a thuiscint gurb ionann dramhaíl iarmharach go príomha agus dramhaíl chathrach nach mbailítear ar bhonn deighilte agus ábhair a diúltaíodh ón gcóireáil dramhaíola. D’fhéadfaí tacú le líonraí le haghaidh téamh ceantair a nuachóiriú d’fhonn éifeachtúlacht fuinnimh córais téimh ceantair éifeachtúla a fheabhsú, mar a shainmhínítear i dTreoir 2012/27/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18), de bhun na gcuspóirí a leagtar síos sna pleananna náisiúnta fuinnimh agus aeráide comhtháite. D’fhonn fuinneamh inathnuaite a chur chun cinn, d’fhéadfaí tacaíocht a chur ar fáil do choirí téimh ceantair arna soláthar ag cumasc de ghás agus d’fhoinsí inathnuaite fuinnimh. I gcásanna den sórt sin, ba cheart nasc pro rata a bheith ann idir tacaíocht ón dá chiste agus sciar an ionchuir ó fhuinneamh inathnuaite sna coirí sin. Ina theannta sin, maidir leis na tíortha agus na críocha thar lear atá liostaithe in Iarscríbhinn II a ghabhann le CFAE, is ceart a leagan amach go follasach nach bhfuil na tíortha agus na críocha sin i dteideal tacaíocht ó CFRE ná ón gCiste Comhtháthaithe.

(42)

Ba cheart do na Ballstáit faisnéis a chur chuig an gCoimisiún go rialta faoin dul chun cinn atá déanta, agus is iad na táscairí coiteanna aschuir agus toraidh atá leagtha amach in Iarscríbhinn I is ceart a úsáid chuige sin. D’fhéadfaí na táscairí coiteanna aschuir agus toraidh a chomhlánú, i gcás inarb ábhartha, le táscairí aschuir agus toraidh a bhaineann le cláir faoi leith. An fhaisnéis a chuireann Ballstáit ar fáil, sin é an bonn ba cheart a bheith faoin tuairisciú a dhéanann an Coimisiún chun cuspóirí sonracha a chur i gcrích le linn na clárthréimhse ar fad, ag úsáid croí-thacar táscairí dóibh a leagtar amach in Iarscríbhinn II.

(43)

De bhun mhíreanna 22 agus 23 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (19), ba cheart meastóireacht a dhéanamh ar CFRE agus ar an gCiste Comhtháthaithe ar bhonn faisnéise arna bailiú i gcomhréir le ceanglais faireacháin shonracha agus, san am céanna, ualach riaracháin, go háirithe ar na Ballstáit, agus ró-rialáil, á seachaint. Ar na ceanglais sin, ba cheart a áireamh, i gcás inarb iomchuí, táscairí intomhaiste mar bhonn chun meastóireacht a dhéanamh ar éifeachtaí an dá chiste ar an talamh.

(44)

Faoi chreat rialacha ábhartha an Chomhshocruithe Cobhsaíochta agus Fáis, mar a soiléiríodh sa Chód Iompair, ba cheart go mbeadh na Ballstáit in ann iarraidh chuí-réasúnaithe a dhéanamh ar sholúbthacht bhreise don chaiteachas struchtúrach poiblí nó comhionann, lena dtacaíonn an riarachán poiblí trí bhíthin cómhaoiniú ar infheistíochtaí arna ngníomhachtú mar chuid de CFRE agus den Chiste Comhtháthaithe. Ba cheart don Choimisiún meastóireacht a dhéanamh ar iarraidh den sórt sin i gcomhréir leis an gComhshocrú Cobhsaíochta agus leis an gCód Iompair.

(45)

Le CFRE, ba cheart aghaidh a thabhairt ar na fadhbanna atá ag ceantair faoi mhíbhuntáiste, go háirithe limistéir thuaithe agus limistéir a bhfuil míbhuntáistí móra buana nádúrtha nó déimeagrafacha ag baint leo, lena n-áirítear meath déimeagrafach, rochtain ar sheirbhísí bunúsacha, lena n-áirítear seirbhísí digiteacha, agus a dtarraingteacht le haghaidh infheistíochta a fheabhsú, lena n-áirítear trí infheistíochtaí gnó agus nascacht le margaí móra. Agus an méid sin á dhéanamh, ba cheart le CRFE, aird a thabhairt ar dhúshláin shonracha forbartha a bhíonn ag réigiúin oileánacha, teorann nó sléibhe áirithe. Ina theannta sin, le CFRE, ba cheart aird ar leith a thabhairt ar na deacrachtaí sonracha atá ag limistéir NUTS leibhéal 3 agus ag leibhéal an aonaid riaracháin áitiúil, faoi mar a thagraítear dó i Rialachán (CE) Uimh. 1059/2003 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (20), is teirce daonra, i gcomhréir leis na critéir a leagtar amach i bpointe 161 de na Treoirlínte maidir le Státchabhair Réigiúnach 2014-2020, eadhon na limistéir sin ag a bhfuil dlús daonra níos lú ná 12,5 áitritheoir in aghaidh an chiliméadair chearnaigh, nó limistéir ar tháinig meánlaghdú bliantúil 1 %, ar a laghad, ar a ndaonra in imeacht na tréimhse 2007-2017. Ba cheart do na Ballstáit féachaint le pleananna gníomhaíochta sonracha deonacha a fhorbairt ar an leibhéal áitiúil do na limistéir sin chun dul i ngleic leis na dúshláin daonra sin.

(46)

Chun an rannchuidiú le dul i ngleic ar bhealach níos éifeachtaí le dúshláin eacnamaíocha, dhéimeagrafacha, chomhshaoil agus shóisialta a uasmhéadú go háirithe i gceantair atá faoi mhíbhuntáistí nádúrtha nó déimeagrafacha, mar a fhoráiltear in Airteagal 174 CFAE, ba cheart gníomhaíochtaí i réimse na forbartha críochaí a bhunú ar straitéisí críochacha comhtháite i gceantair uirbeacha agus pobail tuaithe agus aird á tabhairt ar naisc uirbeacha-thuaithe. Dá bhrí sin, ba cheart an tacaíocht ó CFRE a thabhairt trí na foirmeacha dá dtagraítear in Airteagal 28 de Rialachán (AE) 2021/1060 agus rannpháirtíocht iomchuí na n-údarás áitiúil, réigiúnach agus uirbeach á háirithiú, mar aon le rannpháirtíocht comhpháirtithe eacnamaíocha agus sóisialta agus ionadaithe na sochaí sibhialta agus eagraíochtaí neamh-rialtais. Ba cheart go mbeadh straitéisí críochacha in ann tairbhiú freisin ó chur chuige ilchiste agus comhtháite, a mbeadh baint ag CFRE, CSE+, CEMID agus CETFT leis.

(47)

Chun athléimneacht pobail i limistéir thuaithe agus a ndálaí eacnamaíocha, sóisialta agus comhshaoil a fheabhsú, ba cheart tacaíocht ó CFRE a úsáid chun tionscadail amhail sráidbhailte cliste a fhorbairt, dá dtagraítear sa Rún ó Pharlaimint na hEorpa an 3 Deireadh Fómhair 2018 maidir le haghaidh a thabhairt ar riachtanais shonracha na limistéar tuaithe, sléibhtiúla agus iargúlta, go háirithe trí dheiseanna nua a fhorbairt, amhail seirbhísí díláraithe agus réitigh fuinnimh, teicneolaíochtaí digiteacha agus nuálaíochtaí.

(48)

Faoi chreat na forbartha inbhuanaithe uirbí, meastar gur gá tacú le gníomhaíochtaí comhtháite chun dul i ngleic ar bhealach níos éifeachtaí leis na dúshláin eacnamaíocha, chomhshaoil, aeráide, dhéimeagrafacha agus shóisialta a théann i gcion ar limistéir uirbeacha, lena n-áirítear limistéir uirbeacha feidhme, agus an gá chun naisc uirbeacha-thuaithe a chur chun cinn á chur san áireamh. D’fhéadfadh tacaíocht a dhírítear ar limistéir uirbeacha a bheith i bhfoirm cláir nó tosaíochta ar leithligh agus ba cheart go mbeadh an tacaíocht sin in ann tairbhe a bhaint as cur chuige ilchiste. Na prionsabail atá ann chun na limistéir uirbeacha a roghnú ina mbeidh gníomhaíochtaí comhtháthaithe le haghaidh forbartha inbhuanaithe uirbí a chur chun feidhme, agus na suimeanna táscacha do na gníomhaíochtaí sin, ba cheart iad a leagan amach sna cláir faoin sprioc na hInfheistíochta le haghaidh fáis agus post, agus sprioc nach lú ná 8 % d’acmhainní CFRE a leithdháileadh ar an leibhéal náisiúnta chun na críche sin. Ba cheart a shuí freisin go ndéanfar an céatadán sin a urramú i rith na clárthréimhse ar fad i gcás aistriú idir tosaíochtaí laistigh de chlár nó idir cláir, lena n-áirítear ag an athbhreithniú meántéarma.

(49)

Chun réitigh a shainaithint nó a sholáthar a thugann aghaidh ar cheisteanna a bhaineann le forbairt comhshaoil inbhuanaithe ar leibhéal an Aontais, ba cheart Tionscnamh Uirbeach Eorpach a chur in ionad na nGníomhaíochtaí Uirbeacha Nuálacha i réimse na forbartha uirbí inbhuanaithe, rud a chuirfí chun feidhme faoi bhainistíocht dhíreach nó indíreach. Ba cheart don tionscnamh sin gach limistéar uirbeach a chlúdach, lena n-áirítear limistéir uirbeacha fheidhmiúla, agus tacú leis an gClár Oibre Uirbeach don Aontas Eorpach. Chun rannpháirtíocht na n-údarás áitiúil sna comhpháirtíochtaí téamacha faoin gClár Oibre Uirbeach a spreagadh, ba cheart, le CFRE, tacú le costais eagraíochtúla a bhaineann le rannpháirtíocht den sórt sin. D’fhéadfaí go n-áiritheofaí sa tionscnamh sin comhar idir-rialtais maidir le hábhair uirbeacha, go háirithe comhar atá dírithe ar fhothú acmhainneachta chun Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe a bhaint amach. Ba cheart do na Ballstáit agus na húdaráis réigiúnacha agus áitiúla a bheith rannpháirteach go gníomhach i mbainistiú agus i gcur chun feidhme an Tionscnaimh Uirbigh Eorpaigh. Ar na gníomhaíochtaí arna gcomhaontú faoi shamhail bhainistithe d’fhéadfaí malartú d’ionadaithe réigiúnacha agus áitiúla a áireamh. Leis na gníomhaíochtaí a dhéantar faoi chuimsiú an Tionscnaimh Uirbigh Eorpaigh, ba cheart naisc uirbeacha-thuaithe laistigh de limistéir uirbeacha fheidhmiúla a chur chun cinn. Tá tábhacht ar leith le comhar leis an nGréasán Eorpach um Fhorbairt Tuaithe i ndáil leis an méid sin.

(50)

Ba cheart tráchtálú agus uas-scálú tionscadal nuálaíochta idir-réigiúnacha a chur chun cinn ar fud chríoch iomlán an Aontais trí na hinfheistíochtaí nuálaíochta idir-réigiúnacha atá le bainistiú ag an gCoimisiún. Agus tacaíocht á tabhairt do thionscadail nuálaíochta i réimsí speisialtóireachta cliste, lena n-áirítear treoirthionscadail agus bearta forbartha acmhainneachtaí, rachaidh siad chun tairbhe na réigiún beagfhorbartha, cuirfidh siad lena n-éiceachórais nuálaíochta agus lena n-acmhainneacht iad féin a chomhtháthú i slabhraí luacha móra an Aontais. Ba cheart dóibh freisin rannchuidiú le cur chun feidhme na teachtaireachta ón gCoimisiún an 18 Iúil 2017 dar teideal Strengthening Innovation in Europe’s Regions: Strategies for resilient, inclusive and sustainable growth [An Nuálaíocht i Réigiúin na hEorpa a Neartú: Straitéisí don fhás athléimneach, cuimsitheach agus inbhuanaithe], go háirithe chun tacú le hardáin théamacha don speisialtóireacht chliste le haghaidh réimsí ríthábhachtacha.

(51)

Ba cheart aird faoi leith a thabhairt ar na réigiúin is forimeallaí, is é sin bearta a ghlacadh faoi Airteagal 349 CFAE ina bhfuil foráil le haghaidh leithdháileadh breise do na réigiúin is forimeallaí i gcoinne na gcostas breise a bhíonn ar na réigiúin sin de bharr ceann nó cuid de na bacainní buana a dtagraítear dóibh in Airteagal 349 CFAE, mar atá an iargúltacht, an t-oileánachas, easpa méide, deacrachtaí topagrafaíochta agus aeráide, spleáchas eacnamaíoch ar líon beag táirgí, deacrachtaí buana a chuireann bac agus laincis mhór ar an bhforbairt sna réigiúin sin le chéile. Leis an leithdháileadh sin, ba cheart go mbeifí in ann infheistíochtaí a chlúdach, mar aon le costais oibriúcháin agus le hoibleagáidí seirbhíse poiblí a bhfuil sé mar aidhm leo costais bhreise a shú, ar costais iad a bhíonn ann de thoradh na mbac sin. Le cúnamh oibriúcháin, ba cheart go mbeifí in ann costas seirbhísí iompair lastais a chlúdach, agus cúnamh tús saoil le haghaidh seirbhísí iompair, mar aon le caiteachas ar oibriúcháin atá nasctha le srianta stórála, le rómhéid agus le cothabháil na n-uirlisí táirgeachta, agus leis an easpa caipitil dhaonna sa mhargadh áitiúil. Níor cheart an leithdháileadh sin a bheith faoi réir na gceanglas maidir le díriú téamach. Chun sláine an mhargaidh inmheánaigh a chosaint, agus faoi mar atá i gcás na n-oibríochtaí ar fad atá á gcómhaoiniú le CFRE agus leis an gCiste Comhtháthaithe, ba cheart go gcomhlíonfadh tacaíocht ar bith de chuid CFRE atá ann don mhaoiniú ar chúnamh oibríochta agus infheistíochta sna réigiúin is forimeallaí na rialacha maidir le státchabhair faoi mar a leagtar amach iad in Airteagail 107 agus 108 CFAE.

(52)

Chun gur féidir mearfhreagairt a thabhairt ar imthosca eisceachtúla agus neamhghnácha dá dtagraítear sa Chomhshocrú Cobhsaíochta agus Fáis agus a d’fhéadfadh teacht chun cinn le linn na clárthréimhse, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún d’fhonn bearta sealadacha a ghlacadh chun úsáid na tacaíochta ó CFRE a éascú mar fhreagairt ar na himthosca sin. Ba cheart don Choimisiún na bearta is iomchuí a ghlacadh i bhfianaise na n-imthosca eisceachtúla nó neamhghnácha ina bhfuil Ballstáit agus cuspóirí an chiste á gcaomhnú ag an am céanna. Thairis sin, ba cheart na cinntí cur chun feidhme maidir le beart sealadach chun CFRE a úsáid mar fhreagairt ar imthosca eisceachtúla nó neamhghnácha a ghlacadh gan nósanna imeachta coiste ós rud é gurb é an Comhshocrú Cobhsaíochta agus Fáis a chinneann raon feidhme an chur i bhfeidhm agus go bhfuil sé teoranta don bheart a leagtar amach sa Rialachán seo. Ba cheart don Choimisiún faireachán a dhéanamh ar chur chun feidhme na mbeart agus measúnú a dhéanamh ar a n-oiriúnacht.

(53)

Chun cuid de na heilimintí neamhriachtanacha atá sa Rialachán seo a leasú, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca le coigeartuithe a dhéanamh, áit a bhfuil údar leis sin, ar Iarscríbhinn II ina leagtar amach liosta táscairí a úsáidtear mar bhonn le faisnéis a sholáthar do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle ar fheidhmíocht na gclár. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(54)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon comhtháthú eacnamaíoch, sóisialta agus críochach a neartú trí cheartú na bpríomh-mhícothromaíochtaí san Aontas, a ghnóthú go leordhóthanach agus de bharr mhéid na n-éagothromaíochtaí idir leibhéil forbartha na réigiún éagsúil agus chúlmhaireacht na réigiún is mídheisiúla agus an tsriain atá le hacmhainní airgeadais na mBallstát agus na réigiún, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(55)

I bhfianaise ghlacadh an Rialacháin seo tar éis thús na clárthréimhse, agus ag cur san áireamh gur gá CFRE agus an Ciste Comhtháthaithe araon a chur chun feidhme ar bhealach comhordaithe agus comhchuibhithe, agus chun go bhféadfar é a chur chun feidhme go pras, ba cheart dó teacht i bhfeidhm an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh,

CAIBIDIL I

Airteagal 1

Airteagal 2

Airteagal 3

Airteagal 4

Airteagal 5

Airteagal 6

Airteagal 7

Airteagal 8

CAIBIDIL II

Airteagal 9

Airteagal 10

Airteagal 11

Airteagal 12

Airteagal 13

Airteagal 14

CAIBIDIL III

Airteagal 15

Airteagal 16

Airteagal 17

Airteagal 18

IARSCRÍBHINN I

IARSCRÍBHINN II