(1)

Na prionsabail chothrománacha a leagtar amach in Airteagal 3 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE) agus in Airteagail 9 agus 10 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), lena n-áirítear prionsabail na coimhdeachta agus na comhréireachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE, tá siad le hurramú agus cistí de chuid an Aontais á gcur chun feidhme, ag cur san áireamh Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh. De bhun Airteagail 8 agus 10 CFAE, tá sé le bheith mar aidhm ag an Aontas neamhionannais idir fir agus mná a dhíchur agus comhionannas eatarthu a chur ar aghaidh chomh maith le gach idirdhealú a chomhrac atá bunaithe ar ghnéas, ar thionscnamh ciníoch nó eitneach, ar reiligiún nó ar chreideamh, ar mhíchumas, ar aois nó ar chlaonadh gnéasach. Ba cheart é a bheith d’aidhm ag an gCoimisiún agus ag na Ballstáit gné na hinscne a chomhtháthú i gcur chun feidhme na gcistí. Ba cheart cuspóirí cistí de chuid an Aontais a shaothrú faoi chuimsiú na forbartha inbhuanaithe agus chuspóirí an Aontais cáilíocht an chomhshaoil a chaomhnú, a chosaint agus a fheabhsú mar a leagtar amach in Airteagal 11 agus Airteagal 191(1) CFAE, agus an prionsabal gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as á chur san áireamh.

(2)

An 17 Samhain 2017, rinne Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle agus an Coimisiún Colún Eorpach na gCeart Sóisialta (“an Colún”) a fhógairt i gcomhpháirt le chéile mar fhreagairt ar na dúshláin shóisialta atá san Eoraip. Agus aird á tabhairt aige ar na hathruithe atá ag teacht ar an saol oibre, is gá don Aontas ullmhú do dhúshláin an domhandaithe agus an digitithe atá ann cheana agus a bheidh ann amach anseo, tríd an bhfás a dhéanamh níos cuimsithí agus trí fheabhas a chur ar bheartais fostaíochta agus shóisialta. Tá 20 bunphrionsabal an Cholúin roinnte ina dtrí chatagóir: comhdheiseanna agus rochtain ar an margadh saothair; coinníollacha córa oibre; agus cosaint shóisialta agus cuimsiú sóisialta. Feidhmeoidh Colún Eorpach na gCeart Sóisialta mar chreat treorach uileghabhálach don Chiste Eorpach um Choigeartú don Domhandú d’Oibrithe Iomarcacha (CED) a bhunaítear leis an Rialachán seo, rud a chuirfidh ar chumas an Aontais na prionsabail ábhartha a chur i bhfeidhm i gcás mórtheagmhais athstruchtúrúcháin.

(3)

An 20 Meitheamh 2017, d’fhormhuinigh an Chomhairle freagairt an Aontais ar Chlár Oibre 2030 na Náisiún Aontaithe don Fhorbairt Inbhuanaithe. Leag an Chomhairle béim ar a thábhachtaí atá sé forbairt inbhuanaithe a bhaint amach i ngach ceann de na trí ghné – an ghné eacnamaíoch, an ghné shóisialta, agus an ghné chomhshaoil – ar dhóigh chothrom chomhtháite. Tá sé ríthábhachtach go ndéanfar an fhorbairt inbhuanaithe a phríomhshruthú i gcreat beartais an Aontais agus go mbeidh an tAontas uaillmhianach sna beartais a úsáideann sé chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin dhomhanda. Ba dhíol sásaimh don Chomhairle teachtaireacht ón gCoimisiún an 22 Samhain 2016 dar teideal “Na chéad chéimeanna eile i dtreo todhchaí inbhuanaithe don Eoraip” sa mhéid gur céadchéim é i bpríomhshruthú Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe agus maidir le prionsabal rialaithe sár-riachtanach a dhéanamh den fhorbairt inbhuanaithe do bheartais uile an Aontais, lena n-áirítear trína ionstraimí maoiniúcháin.

(4)

I mí Feabhra 2018, ghlac an Coimisiún teachtaireacht dar teideal “Creat Airgeadais Ilbhliantúil nua-aimseartha nua d’Aontas Eorpach a n-éiríonn leis a thosaíochtaí a bhaint amach go héifeachtúil tar éis 2020”. Sa teachtaireacht sin, cuireadh i dtábhacht go dtacaíonn buiséad an Aontais le geilleagar sóisialta margaidh uathúil na hEorpa. Tá sé fíorthábhachtach deiseanna fostaíochta a fheabhsú agus aghaidh a thabhairt ar na dúshláin scileanna, go háirithe iad sin a bhaineann leis an digitiú, uathoibriú agus aistriú i dtreo geilleagar atá inbhuanaithe agus tíosach ar acmhainní, i gcomhréir iomlán le Comhaontú Pháras, a glacadh faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (“Comhaontú Pháras”). Bunphrionsabal de chuid chreat airgeadais ilbhliantúil 2021 go 2027 (CAI 2021 go 2027) a bunaíodh le Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 ón gComhairle (4) a bheidh sa tsolúbthacht bhuiséadach. Beidh sásraí solúbthachta i bhfeidhm ionas go mbeidh an tAontas in ann freagairt ar theagmhais ar bhealach níos tráthúla, agus chun a áirithiú go mbainfear úsáid as acmhainní buiséadacha sna réimsí is mó a bhfuil práinn leo.

(5)

Ina “Pháipéar Bán maidir le Todhchaí na hEorpa” an 1 Márta 2017, léiríonn an Coimisiún go bhfuil imní air maidir le gluaiseachtaí leithliseachais agus go bhfuil fás ag teacht faoin amhras atá ar chuid den phobal faoi shochair na trádála oscailte agus faoi gheilleagar sóisialta margaidh an Aontais go ginearálta.

(6)

Ina “Pháipéar Machnaimh maidir le leas a bhaint as an domhandú” an 10 Bealtaine 2017, shainaithin an Coimisiún go bhfuil domhandú na trádála agus athrú na teicneolaíochta ar an bpríomhchúis a bhfuil éileamh méadaithe ar fhórsa oibre oilte agus a bhfuil laghdú ar mhéid na bpost ann dóibh siúd ar bheagán cáilíochtaí. Agus aitheantas á thabhairt do na buntáistí a bhaineann le trádáil níos oscailte, is deimhin leis an gCoimisiún go bhfuil bealaí iomchuí ag teastáil chun aghaidh a thabhairt ar na tionchair dhiúltacha ghaolmhara. Ós rud é gurb amhlaidh cheana nach bhfuil sochair reatha an domhandaithe le brath go cothrom ar fud an daonra ná ar fud na réigiún, agus gur suntasach an tionchar atá aige sin ar na daoine a ndearnadh dochar dóibh, tá baol ann go gcuirfidh na hathruithe teicneolaíocha agus comhshaoil leis na tionchair dhiúltacha sin. Dá bhrí sin, i gcomhréir le prionsabail na dlúthpháirtíochta agus na hinbhuanaitheachta, is gá a áirithiú go roinnfear sochair an domhandaithe ar bhealach níos cothroime tríd an bhfás eacnamaíoch agus an dul chun cinn teicneolaíoch a thabhairt le chéile le cosaint shóisialta leormhaith agus le tacaíocht ghníomhach chun rochtain a fháil ar dheiseanna fostaíochta agus féinfhostaíochta.

(7)

Ina “Pháipéar Machnaimh ar Thodhchaí Airgeadais an Aontais” an 28 Meitheamh 2017, cuireann an Coimisiún i bhfios go láidir nach mór éagsúlachtaí eacnamaíocha agus sóisialta idir na Ballstáit agus laistigh de na Ballstáit a laghdú agus is deimhin leis, dá bhrí sin, gur príomhthosaíocht is ea é infheistíocht a dhéanamh san fhorbairt inbhuanaithe, sa chomhionannas, sa chuimsiú sóisialta, san oideachas agus oiliúint, agus sa tsláinte.

(8)

Is é is dócha go gcuirfidh an domhandú, athruithe teicneolaíocha agus an t-athrú aeráide níos mó le hidirnascacht agus idirspleáchas gheilleagair an domhain. Cuid lárnach agus cuid dhosheachanta den athrú sin is ea athdháileadh an tsaothair. Chun sochair an athraithe a dháileadh go cothrom, tá sé iontach tábhachtach cúnamh a thabhairt d’oibrithe iomarcacha agus d’oibrithe ar baol go leagfar as a bpost iad. Is iad Ciste Sóisialta na hEorpa Plus (CSE+), atá le bunú le Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus a cheaptar chun cúnamh a thabhairt ar bhealach réamhghníomhach, agus CED, a cheaptar chun cúnamh a thabhairt ar bhealach frithghníomhach i gcás mórtheagmhais athstruchtúrúcháin, príomhionstraimí an Aontais chun cúnamh a thabhairt do na hoibrithe a n-imrítear tionchar orthu. Is é teachtaireacht ón gCoimisiún dar teideal “Creat Cáilíochta an Aontais Eorpaigh um réamhaíocht ar athrú agus athstruchtúrú” an 13 Nollaig 2013 ionstraim bheartais an Aontais ina leagtar síos creat dea-chleachtais chun réamhaíocht a dhéanamh agus chun aghaidh a thabhairt ar an athstruchtúrú corparáideach. Tá creat cuimsitheach ann maidir leis an dóigh ar cheart aghaidh a thabhairt ar dhúshláin an choigeartaithe agus an athstruchtúraithe eacnamaíoch agus ar an tionchar ar an bhfostaíocht agus an tionchar sóisialta atá ag na dúshláin sin. Iarrann sé freisin ar na Ballstáit úsáid a bhaint as cistiú ón Aontas agus cistiú náisiúnta ar bhealach lena áirithítear go dtugtar cosaint níos éifeachtaí ar thionchar sóisialta an athstruchtúraithe, go háirithe na héifeachtaí díobhálacha ar an bhfostaíocht.

(9)

An Ciste Eorpach um Choigeartú don Domhandú, a bunaíodh le Rialachán (CE) Uimh. 1927/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) do CAI 2007 go 2013 (“an Ciste”), cuireadh ar bun é chun cur ar chumas an Aontais dlúthpháirtíocht a léiriú d’oibrithe a chaill a bpost mar gheall ar mhórathruithe struchtúracha i bpatrúin trádála domhanda de bharr an domhandaithe.

(10)

Rinneadh raon feidhme Rialachán (CE) Uimh. 1927/2006 a leathnú le Rialachán (CE) Uimh. 546/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6) mar chuid den Phlean Eorpach don Téarnamh Eacnamaíoch, a leagtar amach i dteachtaireacht ón gCoimisiún an 26 Samhain 2008, chun oibrithe a chaill a bpost mar thoradh díreach ar an ngéarchéim dhomhanda airgeadais agus eacnamaíochta a chur san áireamh.

(11)

Thar ré CAI 2014 go 2020, leathnaíodh raon feidhme an Chiste le Rialachán (AE) Uimh. 1309/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7) sa dóigh is go n-áireofaí ní hamháin daoine a leagadh as a bpost de bharr mórshuaitheadh eacnamaíoch a tharla de dhroim na géarchéime domhanda airgeadais agus eacnamaíoch a dtugtar aghaidh uirthi i Rialachán (CE) Uimh. 546/2009, ach poist a chaillfí de bharr aon ghéarchéim nua domhanda agus eacnamaíoch freisin. Anuas air sin, le Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8) (“an Rialachán Airgeadais”), leasaíodh Rialachán (AE) Uimh. 1309/2013 chun, inter alia, rialacha a thabhairt isteach lena gceadaítear don Chiste, ar bhonn eisceachtúil, comhiarratais a bhfuil fiontair bheaga agus mheánmhéide (FBManna) páirteach iontu a chumhdach, ar FBManna iad atá lonnaithe in aon réigiún amháin agus atá ag feidhmiú in earnálacha éagsúla eacnamaíocha arna sainiú ar leibhéal rannáin NACE Athbhreithniú 2, i gcás ina léireoidh an Ballstát iarrthach gur gnólachtaí de chineál FBM an príomhchineál nó an t-aon chineál gnólachta sa réigiún.

(12)

Mar fhreagairt ar an bhféidearthacht go dtarraingeodh an Ríocht Aontaithe siar as an Aontas gan comhaontú um tharraingt siar, rinneadh Rialachán (AE) Uimh. 1309/2013 a leasú le Rialachán (AE) 2019/1796 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) chun a shonrú gur faoi raon feidhme an Chiste a chumhdófaí aon iomarcaíochtaí a d’eascródh as tarraingt siar den sórt sin. Ach ó tharla go raibh comhaontú um tharraingt siar i bhfeidhm nuair a tharraing an Ríocht Aontaithe siar, níor tugadh feidhm don Rialachán sin.

(13)

Rinne an Coimisiún meastóireacht mheántéarma ar an gCiste chun measúnú a dhéanamh an bhfuil cuspóirí an Chiste á mbaint amach agus a mhéid atá siad sin á mbaint amach. Léiríodh go raibh an Ciste éifeachtach sa mhéid agus gur éirigh leis níos mó oibrithe iomarcacha a athimeascadh san fhostaíocht ná mar a rinneadh sa chlárthréimhse roimhe sin. Fuarthas amach sa mheastóireacht sin freisin go raibh breisluach an Aontais ag baint leis an gCiste. Is fíor sin go háirithe i gcás éifeachtaí toirte an Chiste, is é sin go gcuireann cúnamh ón gCiste le líon agus le héagsúlacht na seirbhísí a chuirtear ar fáil ach, sa bhreis air sin, cuireann sé le leibhéal déine na seirbhísí sin. Ina theannta sin, tá bearta idirghabhála ón gCiste iontach feiceálach agus léiríonn siad breisluach an Aontais don phobal. Mar sin féin, sainaithníodh roinnt fadhbanna. Measadh go raibh an nós imeachta slógtha rófhadálach. Ina theannta sin, thuairiscigh roinnt mhaith Ballstát go raibh deacrachtaí acu an anailís chríochnúil chúlra a chur le chéile ar an teagmhas a spreag na hiomarcaíochtaí. Ba mhinic go ndearnadh Ballstáit a dhíspreagadh cur isteach ar thacaíocht ón gCiste, go príomha i ngeall ar fhadhbanna acmhainneachta airgeadais agus institiúide. D’fhéadfadh sé nach bhfuil ann ach easpa foirne: faoi láthair, ní féidir le Ballstáit cúnamh teicniúil a iarraidh ach amháin má chuireann siad tacaíocht ón gCiste chun feidhme. Ós rud é go bhféadfadh iomarcaíochtaí tarlú gan choinne, is den tábhacht a áirithiú go mbeidh Ballstáit réidh le gníomhú láithreach agus gurbh fhéidir leo iarratas a thíolacadh gan mhoill. Ina theannta sin, i roinnt Ballstát, teastaíonn iarrachtaí níos déine fothaithe acmhainneachta institiúidí chun a áirithiú go gcuirfear cásanna a chumhdaítear faoi CED chun feidhme go héifeachtach agus go héifeachtúil. Ina theannta sin, cáineadh an tairseach a moladh i.e. íoslíon 500 duine a leagadh as a bpost, as a bheith ró-ard, go háirithe i gcás na réigiún sin inar beag an daonra.

(14)

Tá tábhacht ar leith fós ag baint le ról CED mar ionstraim sholúbtha a thacaíonn le hoibrithe a chailleann a bpost de bharr mórtheagmhais athstruchtúrúcháin agus a chuidíonn leo post eile a fháil a luaithe is féidir. Ba cheart don Aontas leanúint de bheith ag tabhairt tacaíocht shonrach aonuaire d’oibrithe iomarcacha chun athimeascadh i bhfostaíocht chuibhiúil agus inbhuanaithe a éascú i limistéir, in earnálacha, i gcríocha nó i margaí saothair atá buailte go dona ag mórshuaitheadh eacnamaíoch. I bhfianaise an idirghníomhaithe agus na n-éifeachtaí frithpháirteacha a bhaineann leis an trádáil oscailte agus na forbairtí eacnamaíocha agus airgeadais amhail rúscadh eacnamaíoch neamhshiméadrach, an t-athrú teicneolaíoch, an digitiú, athruithe suntasacha ar chaidreamh trádála an Aontais nó ar chomhdhéanamh an mhargaidh inmheánaigh, mar aon le tosca eile lena n-áirítear an t-aistriú chuig geilleagar ísealcharbóin, agus má áirítear go bhfuil sé ag éirí níos deacra toisc shonrach amháin a aimsiú ar cúis é le daoine a bheith á leagan as a bpost, is ar thionchar suntasach teagmhais athstruchtúrúcháin amháin ba cheart slógadh CED a bhunú. I bhfianaise an chuspóra atá ag CED, is é sin tacaíocht a thabhairt i gcásanna práinne, de chomhlánú ar an gcúnamh níos réamhghníomhaí a thugtar faoi CSE+, ba cheart do CED fanacht ina ionstraim sholúbtha speisialta lasmuigh d’uasteorainneacha buiséadacha CAI, mar a leagtar amach i dteachtaireacht ón gCoimisiún an 2 Bealtaine 2018 dar teideal “Buiséad nua-aimseartha d’Aontas a chumhdaíonn, a chumhachtaíonn agus a chosnaíonn – Creat Airgeadais Ilbhliantúil 2021-2027”, agus an Iarscríbhinn a ghabhann léi.

(15)

Chun gné Eorpach CED a choinneáil, ba cheart iarratas ar thacaíocht a spreagadh nuair a tharlaíonn mórtheagmhas athstruchtúrúcháin a bhfuil tionchar suntasach aige ar an ngeilleagar áitiúil nó réigiúnach. Ba cheart tionchar den sórt sin a chinneadh trí thagairt a dhéanamh d’íoslíon daoine a leagadh as a bpost laistigh de thréimhse thagartha shonrach. Agus torthaí na meastóireachta meántéarma á gcur san áireamh, ba cheart an tairseach a shocrú ag 200 daoine a leagadh as a bpost laistigh de thréimhse thagartha 4 mhí (nó 6 mhí i gcásanna earnálacha). Ós rud é go mbíonn tionchar chomh suntasach céanna ar an margadh saothair áitiúil ag babhtaí dífhostaithe in earnálacha éagsúla laistigh den réigiún céanna, ba cheart a bheith in ann iarratais réigiúnacha a dhéanamh freisin. Sna margaí saothair beaga, amhail i mBallstáit bheaga nó réigiúin iargúlta, lena n-áirítear na réigiúin is forimeallaí dá dtagraítear in Airteagal 349 CFAE, nó in imthosca eisceachtúla, ba cheart a bheith in ann iarratais a thíolacadh i gcásanna inar leagadh líon níos lú daoine as a bpost. Go hiondúil, níor cheart don Bhallstát a iarratas ar chúnamh ó CED a thíolacadh tráth is déanaí ná 12 seachtaine tar éis dheireadh na tréimhse tagartha. Mar sin féin, chun nach mbeidh bearna cistithe ann toisc go dtiocfaidh an Rialachán seo i bhfeidhm tar éis an 1 Eanáir 2021 agus chun deimhneacht dhlíthiúil a sholáthar, ba cheart an teorainn ama sin a chur ar fionraí idir an 1 Eanáir 2021 agus teacht i bhfeidhm an Rialacháin seo.

(16)

Níor cheart CED, a ceapadh mar chiste do mhórtheagmhais athstruchtúrúcháin, a shlógadh i gcásanna dífhostaithe san earnáil phoiblí a tharlaíonn de thoradh ciorruithe buiséadacha. Mar sin féin, ba cheart do CED a bheith in ann tacú le hoibrithe iomarcacha i bhfiontair atá gníomhach ar mhargadh iomaíoch, ar fiontair iad a soláthraíonn earraí nó seirbhísí d’eintiteas dá dtugtar maoiniú poiblí agus dá ndearna ciorruithe buiséadacha difear. Le CED, ba cheart a bheith in ann tacú freisin le daoine féinfhostaithe a bhfuil deireadh tagtha lena ngníomhaíocht i ngeall ar chiorruithe buiséadacha.

(17)

Chun dlúthpháirtíocht an Aontais le daoine dífhostaithe a léiriú, ba cheart ráta cómhaoinithe CED, mar chiste frithghníomhach, a ailíniú leis an ráta cómhaoinithe is airde de CSE+, mar chiste réamhghníomhach, sa Bhallstát lena mbaineann, ach níor cheart é a bheith níos lú ná 60 %.

(18)

Ba cheart don Choimisiún cuid de bhuiséad an Aontais a leithdháiltear ar CED a chur chun feidhme faoi bhainistíocht roinnte leis na Ballstáit de réir bhrí an Rialacháin Airgeadais. Dá bhrí sin, agus CED á chur chun feidhme faoi bhainistíocht roinnte, ba cheart don Choimisiún agus do na Ballstáit cloí leis na prionsabail dá dtagraítear sa Rialachán Airgeadais, amhail an bhainistíocht fhónta airgeadais, an trédhearcacht agus an neamh-idirdhealú.

(19)

Tugann an Lárionad Faireacháin Eorpach um an Athrú, atá lonnaithe san Fhoras Eorpach chun Dálaí Maireachtála agus Oibre a Fheabhsú i mBaile Átha Cliath, cúnamh don Choimisiún agus do na Ballstáit i ndáil le hanailísí cáilíochtúla agus cainníochtúla chun cuidiú leis an meastóireacht ar threochtaí domhandaithe, athruithe teicneolaíocha agus comhshaoil, athstruchtúrú agus úsáid CED. Déanann an Fhaireachlann Eorpach um Athstruchtúrú, a thugtar cothrom le dáta ar bhonn laethúil, an tuairisciú a dhéantar ar theagmhais athstruchtúrúcháin ar mórscála ar fud an Aontais a leanúint, ar bhonn líonra teagmhálaithe náisiúnta. D’fhéadfadh sí a bheith ina cuidiú chun cásanna féideartha idirghabhála a shainaithint ag céim luath.

(20)

Maidir le hoibrithe iomarcacha agus le daoine féinfhostaithe a bhfuil deireadh tagtha lena ngníomhaíocht, ba cheart rochtain chothrom a bheith acu ar CED, ar shlí nach bhfuil spleách ar chineál an chonartha fostaíochta nó ar chineál an chaidrimh fostaíochta a bhí acu. Dá bhrí sin, ba cheart oibrithe iomarcacha agus daoine féinfhostaithe a bhfuil deireadh tagtha lena ngníomhaíocht a mheas mar dhream a d’fhéadfadh tairbhe a bhaint as CED chun críocha an Rialacháin seo.

(21)

Ba cheart na ranníocaíochtaí airgeadais ó CED a dhíriú go príomha ar bhearta gníomhacha beartais maidir leis an margadh saothair agus ar sheirbhísí pearsantaithe arb é is aidhm leo tairbhithe a athimeascadh go tapa i bhfostaíocht chuibhiúil inbhuanaithe laistigh nó lasmuigh den chéad earnáil ina raibh siad gníomhach, agus iad a ullmhú do gheilleagar Eorpach níos glaise agus níos digití. Ina theannta sin, ba cheart féachaint leis an bhféinfhostaíocht agus cruthú na fiontraíochta a chur chun cinn leis an tacaíocht sin, lena n-áirítear trí chomharchumainn a bhunú. Ba cheart bearta a bheith ag teacht le riachtanais fhéideartha an mhargaidh saothair áitiúil nó réigiúnaigh. Mar sin féin, i gcás inarb ábhartha, ba cheart tacú le soghluaisteacht oibrithe iomarcacha chun cuidiú leo fostaíocht a aimsiú in áit éigin eile. Ba cheart béim ar leith a leagan ar leathadh na scileanna a theastaíonn sa ré dhigiteach agus ar steiréitíopaí inscne san fhostaíocht a shárú, i gcás inarb iomchuí. Ba cheart cuimsiú liúntas airgid i bpacáistí comhordaithe de sheirbhísí pearsantaithe a shrianadh. Níor cheart na bearta a fhaigheann tacaíocht ó CED a chur in ionad na mbeart cosanta sóisialta éighníomhach. D’fhéadfaí fostóirí a spreagadh le bheith rannpháirteach sa chomhchistiú náisiúnta do bhearta a fhaigheann tacaíocht ó CED sa bhreis ar na bearta nach mór dóibh a sholáthar de bhua an dlí náisiúnta nó de bhua comhaontuithe comhchoiteanna.

(22)

Agus pacáiste comhordaithe de sheirbhísí pearsantaithe á chur chun feidhme agus á cheapadh, arb is aidhm dó athimeascadh na dtairbhithe a bhfuiltear ag díriú orthu a éascú, ba cheart do na Ballstáit aghaidh a thabhairt ar chuspóirí an Chláir Oibre Dhigitigh agus na Straitéise maidir le Margadh Aonair Digiteach. Ba cheart aird ar leith a thabhairt ar an mbearna phá idir na hinscní in earnálacha theicneolaíochtaí na faisnéise agus na cumarsáide (TFC) agus in earnálacha na heolaíochta, na teicneolaíochta, na hinnealtóireachta agus na matamaitice (STEM) trí athoiliúint agus athcháiliú na mban a chur chun cinn sna hearnálacha sin. Agus pacáiste comhordaithe de sheirbhísí pearsantaithe á chur chun feidhme agus á cheapadh acu, ba cheart é a bheith mar aidhm ag na Ballstáit ionadaíocht na hinscne a bhfuil tearcionadaíocht á déanamh uirthi a mhéadú, rud a chuirfeadh leis na bearnaí pá agus pinsin idir na hinscní a laghdú.

(23)

Ós rud é go dteastaíonn leibhéal áirithe inniúlachta digití ón bhfórsa oibre de bharr chlaochlú digiteach an gheilleagair, ba cheart leathadh na scileanna a theastaíonn sa ré dhigiteach a mheas mar ghné chothrománach d’aon phacáiste comhordaithe de sheirbhísí pearsantaithe a thairgtear.

(24)

Agus bearta gníomhacha beartais maidir leis an margadh saothair á dtarraingt suas, ba cheart do na Ballstáit tús áite a thabhairt do bhearta a rannchuideoidh go suntasach le hinfhostaitheacht na dtairbhithe. Ba cheart do na Ballstáit a ndícheall a dhéanamh an líon is mó is féidir de thairbhithe atá rannpháirteach sna bearta sin a athimeascadh i bhfostaíocht inbhuanaithe a luaithe is féidir laistigh de 6 mhí ó dheireadh na tréimhse cur chun feidhme. Ba cheart cúiseanna na n-iomarcaíochtaí a chur san áireamh i gcás inarb ábhartha i gceapadh an phacáiste comhordaithe de sheirbhísí pearsantaithe, chomh maith lena bhfuil á thuar don mhargadh saothair amach anseo agus na scileanna a mheastar a bheidh ag teastáil. Ba cheart don phacáiste comhordaithe de sheirbhísí pearsantaithe a bheith comhoiriúnach leis an aistriú i dtreo geilleagar a bheidh tíosach ar acmhainní agus inbhuanaithe.

(25)

Agus bearta gníomhacha beartais maidir leis an margadh saothair á dtarraingt suas, ba cheart do na Ballstáit aird ar leith a thabhairt ar thairbhithe faoi mhíbhuntáiste, lena n-áirítear daoine faoi mhíchumas, daoine a bhfuil gaolta cleithiúnacha acu, daoine óga nó scothaosta atá dífhostaithe, daoine a bhfuil leibhéal íseal cáilíochtaí acu, daoine de bhunadh imirceach agus daoine atá i mbaol bochtaineachta, i bhfianaise go mbíonn fadhbanna ar leith ag na grúpaí sin dul isteach sa mhargadh saothair an athuair. Mar sin féin, ba cheart prionsabail an chomhionannais inscne agus an neamh-idirdhealaithe, ar cuid de chroíluachanna an Aontais iad agus atá cumhdaithe sa Cholún, a urramú agus a chur chun cinn nuair a bhíonn CED á chur chun feidhme.

(26)

D’fhonn tacaíocht éifeachtach agus thapa a thabhairt do thairbhithe, ba cheart do na Ballstáit a lándícheall a dhéanamh iarratais chomhlánaithe a thíolacadh agus iarratas á dhéanamh ar ranníocaíocht airgeadais ó CED. I gcás ina dteastaíonn tuilleadh faisnéise ón gCoimisiún chun measúnú a dhéanamh ar iarratas, ba cheart soláthar faisnéise den sórt sin a bheith faoi réir sprioc-ama. Ba cheart é a bheith mar aidhm ag na Ballstáit agus ag institiúidí an Aontais araon iarratais a phróiseáil a luaithe is féidir.

(27)

Ar mhaithe leis na tairbhithe agus na comhlachtaí atá freagrach as na bearta a chur chun feidhme, ba cheart don Bhallstát iarrthach na gníomhaithe uile atá páirteach sa nós imeachta um iarratas a choinneáil ar an eolas maidir leis an dul chun cinn ar an iarratas agus ba cheart dó iad a choinneáil rannpháirteach, nuair is féidir, agus bearta á gcur chun feidhme.

(28)

I gcomhréir le prionsabal na bainistíochta fónta airgeadais, níor cheart ranníocaíochtaí airgeadais ó CED a chur in ionad bearta tacaíochta atá ar fáil do thairbhithe laistigh de chistí Aontais nó beartais nó cláir eile de chuid an Aontais, ach ba cheart, i gcás inar féidir, na bearta tacaíochta sin a chomhlánú leis na ranníocaíochtaí airgeadais.

(29)

Ba cheart forálacha speisialta a dhéanamh maidir le gníomhaíochtaí faisnéise agus cumarsáide a bhaineann leis na cásanna a chumhdaítear faoi CED agus maidir le torthaí CED. Ba cheart do na Ballstáit agus do gheallsealbhóirí CED feasacht a ardú maidir lena bhfuil bainte amach le cistiú ón Aontas tríd an bpobal a chur ar an eolas. Tá gníomhaíochtaí trédhearcachta agus cumarsáide ríthábhachtach chun gníomhaíocht an Aontais a léiriú ar an talamh agus ba cheart iad a bheith bunaithe ar fhaisnéis atá cruinn agus cothrom le dáta. Ar mhaithe le CED a chur chun cinn agus a bhreisluach mar chuid de bhuiséad an Aontais a léiriú, ba cheart ábhar cumarsáide agus infheictheachta arna fhorbairt ag na Ballstáit a chur ar fáil d’institiúidí, comhlachtaí nó gníomhaireachtaí an Aontais arna iarraidh sin. Dá bhrí sin, ba cheart ceadúnas atá saor ó ríchíosanna, neamheisiach agus do-chúlghairithe a thabhairt don Aontas chun an t-ábhar sin a úsáid maille le haon chearta a bhaineann leis cheana féin.

(30)

Chun cur chun feidhme an Rialacháin seo a éascú, ba cheart caiteachas a bheith incháilithe do ranníocaíocht airgeadais ó CED ón dáta ar a dtosaíonn Ballstát ag soláthar seirbhísí pearsantaithe nó ón dáta a dtabhaíonn Ballstát caiteachas riaracháin agus CED á chur chun feidhme.

(31)

Chun na riachtanais a thagann chun cinn a chumhdach, go háirithe i rith na chéad mhíonna de gach bliain, sa chás ina bhfuil deacracht ar leith ag baint leis na féidearthachtaí le haghaidh aistrithe ó línte buiséid eile, ba cheart méid leormhaith de leithreasuithe faoi chomhair íocaíochtaí a chur ar fáil ar líne bhuiséid CED sa nós imeachta buiséadach bliantúil.

(32)

Is iad CAI 2021-2027 agus Comhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, le comhar in ábhair bhuiséadacha agus le bainistíocht fhónta airgeadais, agus maidir le hacmhainní dílse nua, lena n-áirítear treochlár i dtreo achmhainní dílse nua a thabhairt isteach (10) a chinneann creat buiséadach CED.

(33)

Ar mhaithe leis na tairbhithe, ba cheart cúnamh a chur ar fáil chomh tapa agus chomh héifeachtúil agus is féidir. Ba cheart do na Ballstáit agus d’institiúidí an Aontais atá páirteach i bpróiseas cinnteoireachta CED a ndícheall a dhéanamh amanna próiseála a laghdú agus nósanna imeachta a shimpliú ionas go ndéanfaí glacadh réidh agus mear na gcinntí maidir le slógadh CED a áirithiú.

(34)

Is iad na FBManna cnámh droma gheilleagar an Aontais. Dá bhrí sin, tá sé ríthábhachtach fiontraíocht a chur chun cinn agus tacaíocht a thabhairt do FBManna chun fás eacnamaíoch, nuálaíocht, cruthú post agus lánpháirtiú sóisialta a áirithiú. Is ar bhonn gníomhach a chuireann an tAontas fiontraíocht chun cinn trí dhaoine a spreagadh chun a ngnó féin a chur ar bun. I gcás mórtheagmhais athstruchtúrúcháin, ba cheart é a bheith indéanta cabhrú le hoibrithe iomarcacha a ngnó féin a chur ar bun. I gcás ina ndúntar fiontar, ba cheart é a bheith indéanta freisin cuidiú le hoibrithe iomarcacha cuid de ghníomhaíochtaí an iarfhostóra nó na gníomhaíochtaí go léir a ghlacadh ar láimh.

(35)

Chun críoch trédhearcachta agus faisnéise, ba cheart do na Ballstáit sonraí a nochtadh sna tuarascálacha deiridh faoi aon Státchabhair nó aon chistiú a fuair an fiontar atá ag dífhostú na n-oibrithe sna 5 bliana roimh an tuarascáil. Mar sin féin, níor cheart feidhm a bheith ag an gceanglas sin maidir le micrifhiontair ná FBManna, go háirithe gnólachtaí nuathionscanta agus gnólachtaí atá i mbun fáis, chun aon ualach díréireach riaracháin ar na Ballstáit a sheachaint, go háirithe i gcás iarratais earnála ar CED a bhaineann le níos mó ná micrifhiontar nó FBM amháin.

(36)

De bhun mhíreanna 22 agus 23 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (11), ba cheart meastóireacht a dhéanamh ar CED ar bhonn faisnéis arna bailiú i gcomhréir le ceanglais faireacháin shonracha, agus ualach riaracháin, go háirithe ar na Ballstáit, agus ró-rialáil á seachaint san am céanna. Ar na ceanglais sin, ba cheart a áireamh, i gcás inarb iomchuí sin, táscairí intomhaiste mar bhonn chun meastóireacht a dhéanamh ar éifeachtaí CED ar an láthair.

(37)

Chun go mbeidh Parlaimint na hEorpa in ann grinnscrúdú polaitiúil a dhéanamh ar na torthaí a bhaintear amach le cúnamh CED agus chun go mbeidh an Coimisiún in ann faireachán leanúnach a dhéanamh orthu, ba cheart don Bhallstát lena mbaineann tuarascáil deiridh a thíolacadh maidir le cur chun feidhme CED.

(38)

Ba cheart do na Ballstáit tacú leis an gCoimisiún agus meastóireachtaí á ndéanamh trí shonraí ábhartha atá ar fáil dóibh a sholáthar.

(39)

Chun meastóireachtaí a éascú amach anseo, ba cheart suirbhé ar na tairbhithe a dhéanamh tar éis gach ranníocaíocht airgeadais ó CED a chur chun feidhme. Ba cheart rochtain a bheith ag rannpháirtithe ar an suirbhé tairbhithe ar feadh 4 seachtaine ar a laghad agus ba cheart é a sheoladh le linn an séú mí tar éis dheireadh na tréimhse chur chun feidhme. Ba do na Ballstáit cabhrú leis an gCoimisiún an suirbhé ar na tairbhithe a dhéanamh trí na tairbhithe a spreagadh a bheith rannpháirteach trí chuireadh chun páirt a ghlacadh agus meabhrúchán amháin ar a laghad a sheoladh amach. Ba cheart do na Ballstáit an Coimisiún a chur ar an eolas faoi na hiarrachtaí a rinneadh chun teagmháil a dhéanamh leis na tairbhithe. Ba cheart don Choimisiún na sonraí arna mbailiú chun críoch meastóireachta a úsáid. Chun inchomparáideacht idir cásanna a áirithiú, ba cheart don Choimisiún teimpléad an tsuirbhé ar na tairbhithe a dhearadh i ndlúthchomhar leis na Ballstáit agus ba cheart dó aistriúcháin i dteangacha oifigiúla uile institiúidí an Aontais a chur ar fáil.

(40)

I gcomhréir leis an gcuspóir deireadh a chur le neamhionannais agus comhionannas a chur chun cinn idir fir agus mná, ba cheart faisnéis imdhealaithe ó thaobh inscne de a áireamh in anailísí agus tuarascálacha a bhaineann le CED.

(41)

Ba cheart liosta táscairí a leagan amach in iarscríbhinn a ghabhann leis an Rialachán seo chun faireachán a dhéanamh ar úsáid CED agus, go háirithe, ar an dul chun cinn maidir lena chuspóirí a bhaint amach. I gcás inar gá, féadfaidh an Coimisiún togra reachtach a thíolacadh chun na táscairí sin a leasú.

(42)

Ba cheart na Ballstáit a bheith freagrach fós as cur chun feidhme na ranníocaíochta airgeadais agus as bainistiú agus rialú na ngníomhaíochtaí a dtugtar tacaíocht dóibh le cistiú ón Aontas, i gcomhréir le forálacha ábhartha an Rialacháin Airgeadais. Ba cheart do na Ballstáit údar a thabhairt le húsáid na ranníocaíochta airgeadais a fhaigheann siad ó CED. I bhfianaise na tréimhse giorra cur chun feidhme le haghaidh idirghabhálacha CED, ba cheart na hoibleagáidí tuairiscithe a bheith ag teacht le cineál ar leith na n-idirghabhálacha sin.

(43)

Ba cheart do na Ballstáit aon neamhrialtachtaí, lena n-áirítear calaois, arna ndéanamh ag tairbhithe, a chosc agus a bhrath agus déileáil go héifeachtach leo. Ina theannta sin, i gcomhréir le Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12), agus Rialacháin (CE, Euratom) Uimh. 2988/95 (13) agus (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 ón gComhairle (14), tá an chumhacht ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) imscrúduithe riaracháin a dhéanamh, lena n-áirítear seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, d’fhonn a shuí ar tharla calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais. Tugtar de chumhacht d’Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE), i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939 ón gComhairle (15), cionta coiriúla a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais, dá bhforáiltear i dTreoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16), a imscrúdú agus a ionchúiseamh.

Ba cheart do na Ballstáit na bearta is gá a dhéanamh lena áirithiú go gcomhoibreoidh aon duine nó eintiteas a fhaigheann cistí de chuid an Aontais go hiomlán i gcosaint leasanna airgeadais an Aontais, go dtabharfaidh sé na cearta agus an rochtain is gá don Choimisiún, do OLAF, don Chúirt Iniúchóirí agus, i dtaca leis na Ballstáit sin atá rannpháirteach sa chomhar feabhsaithe de bhun Rialachán (AE) 2017/1939, do OIPE, agus go n-áiritheoidh sé go dtabharfaidh aon tríú páirtithe a bheidh páirteach i gcur chun feidhme cistí de chuid an Aontais cearta coibhéiseacha. Ba cheart do na Ballstáit tuairisc a thabhairt don Choimisiún maidir le haon neamhrialtachtaí a bhraitear, lena n-áirítear calaois, agus maidir le haon ghníomhaíocht leantach a rinne siad i dtaca leis na neamhrialtachtaí sin agus maidir le haon imscrúduithe de chuid OLAF. Ba cheart do na Ballstáit comhoibriú leis an gCoimisiún, le OLAF, leis an gCúirt Iniúchóirí agus, i gcás inarb infheidhme, le OIPE, i gcomhréir le pointe (d) d’Airteagal 63(2) den Rialachán Airgeadais maidir le gach ábhar a bhaineann le calaois amhrasta nó calaois bhunaithe.

(44)

Chun feabhas a chur le cosaint bhuiséad an Aontais, ba cheart don Choimisiún córas comhtháite idir-inoibritheach faisnéise agus faireacháin a chur ar fáil, lena n-áirítear uirlis aonair mianadóireachta sonraí agus scórála riosca chun measúnú agus anailís a dhéanamh ar na sonraí ábhartha, agus ba cheart don Choimisiún úsáid an chórais sin a spreagadh d’fhonn go gcuirfidh na Ballstáit i bhfeidhm ar bhealach ginearálta é.

(45)

Leis an Rialachán Airgeadais, leagtar síos rialacha maidir le cur chun feidhme bhuiséad an Aontais, lena náirítear na rialacha maidir le deontais, duaiseanna, soláthar, bainistíocht indíreach, ionstraimí airgeadais, ráthaíochtaí buiséadacha, cúnamh airgeadais agus aisíocaíocht a dhéanamh le saineolaithe seachtracha. Áirítear freisin leis na rialacha arna nglacadh ar bhonn Airteagal 322 CFAE córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint.

(46)

Ag léiriú a thábhachtaí atá sé dul i ngleic leis an athrú aeráide i gcomhréir le gealltanais an Aontais chun Comhaontú Pháras a chur chun feidhme, agus leis an ngealltanas do Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe, ba cheart do na gníomhaíochtaí faoin Rialachán seo rannchuidiú le sprioc a bhaint amach 30 % de chaiteachas bhuiséid an Aontais a bheith ag tacú le cuspóirí aeráide agus leis an uaillmhian go mbeadh 7,5 % de bhuiséad an Aontais ag léiriú caiteachais bhithéagsúlachta in 2024 agus 10 % in 2026 agus in 2027, agus na forluí atá ann cheana idir spriocanna aeráide agus bithéagsúlachta á gcur san áireamh.

(47)

Chun gur féidir faireachán níos fearr a dhéanamh ar úsáid CED, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún chun an Rialachán seo a fhorlíonadh trí na critéir a leagan amach lena gcinntear na cásanna neamhrialtachta atá le tuairisciú agus na sonraí atá le soláthar ag na Ballstáit chun neamhrialtachtaí, lena n-áirítear calaois, a chosc, a bhrath agus a cheartú agus méideanna a íocadh go míchuí, mar aon le hús ar íocaíochtaí déanacha, a ghnóthú. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(48)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme a mhéid a bhaineann le suirbhéanna ar na tairbhithe a dhéanamh agus an fhormáid chun neamhrialtachtaí a thuairisciú, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17).

(49)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr a scála agus a n-éifeachtaí, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(50)

Chun leanúnachas a áirithiú maidir le tacaíocht a sholáthar sa réimse ábhartha beartais agus ionas gur féidir an Clár a chur chun feidhme amhail ó thús CAI 2021-2027, ní mór foráil a dhéanamh do chur i bhfeidhm an Rialacháin seo ó thús na bliana airgeadais 2021. Níor cheart don Choimisiún, áfach, tús a chur leis an nós imeachta buiséadach go dtí go dtiocfaidh an Rialacháin seo i bhfeidhm.

(51)

Ba cheart, dá bhrí sin, Rialachán (AE) Uimh. 1309/2013 a aisghairm,