(1)

Le hAirteagal 122(1) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) ceadaítear don Chomhairle, ar thogra ón gCoimisiún agus de mheon dlúthpháirtíochta idir na Ballstáit, cinneadh a dhéanamh maidir leis na bearta iomchuí chun freagairt ar an staid shocheacnamaíoch ag eascairt as ráig COVID-19.

(2)

Le hAirteagal 122(2) CFAE cumasaítear don Chomhairle cúnamh airgeadais ón Aontas a dheonú do Bhallstát a bhfuil deacrachtaí aige nó atá faoi dhianbhagairt de dheasca tarluithe eisceachtúla nach bhfuil neart aige orthu.

(3)

Is é atá i ngéarshiondróm trom riospráide, choróinvíreas-2 (SARS-CoV-2), arb é is cúis leis an ngalar coróinvíris, ar thug an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte (EDS) COVID-19 air, tréithchineál nua coróinvíris nár aithníodh cheana sa duine. Tá forbairt thapa ag teacht ar ráig dhomhanda an víris sin agus tá sé fógartha ag EDS gur paindéim í. Ón uair a thosaigh ráig COVID-19 san Aontas go dtí an 30 Márta 2020, tuairiscíodh 334 396 chás agus bás 22 209 nduine sna Ballstáit.

(4)

Tá bearta urghnácha curtha chun feidhme ag na Ballstáit chun ráig COVID-19 agus tionchar na ráige sin a shrianadh. Meastar gur ard an dóchúlacht go ndéanfar COVID-19 a tharchur a thuilleadh san Aontas. Anuas ar na tionchair atá ag ráig COVID-19 ar an tsláinte phoiblí, le líon mór básanna, tá ráig COVID-19 tar éis tionchar ollmhór suaiteach a bheith aige ar chórais eacnamaíocha na mBallstát, is é is cúis le suaitheadh sochaíoch agus le méadú ar chaiteachas poiblí i líon méadaitheach Ballstát.

(5)

Leis an staid eisceachtúil sin, nach bhfuil aon neart ag na Ballstáit uirthi, agus nach bhfuil cuid shuntasach dá bhfórsa saothair in ann dul ag obair dá deasca, tá mórmhéadú tobann tagtha ar chaiteachas poiblí na mBallstát ar scéimeanna oibre gearr-ama d'fhostaithe agus ar bhearta comhchosúla, go háirithe do dhaoine féinfhostaithe, chomh maith le caiteachas a ghabhann le roinnt beart a bhaineann leis an tsláinte, go háirithe san áit oibre. Chun fócas láidir na hionstraime dá bhforáiltear sa Rialachán seo, agus leis sin a héifeachtacht, a choinneáil, féadfaidh bearta a bhfuil sé d'aidhm acu priacail cheirde a laghdú agus cosaint oibrithe agus daoine féinfhostaithe san áit oibre á áirithiú, agus, i gcás inarb iomchuí, le roinnt beart eile a bhaineann leis an tsláinte a bheith sna bearta a bhaineann leis an tsláinte chun críche na hionstraime sin. Is gá iarrachtaí na mBallstát aghaidh a thabhairt ar an mórmhéadú tobann ar an gcaiteachas poiblí a éascú go dtí go mbeidh smacht acu ar ráig COVID-19 agus ar an tionchar atá aici ar an bhfórsa saothair.

(6)

Le cruthú ionstraime Eorpaí le haghaidh tacaíocht shealadach chun rioscaí dífhostaíochta a mhaolú i gcás éigeandála (SURE) (an “ionstraim”) ag eascairt as ráig COVID-19, ba cheart an tAontas a bheith in ann freagairt ar an ngéarchéim sa mhargadh saothair ar bhealach comhordaithe, mear agus éifeachtach agus de mheon dlúthpháirtíochta i measc na mBallstát, agus, ar an gcaoi sin, an tionchar ar an bhfostaíocht a laghdú le haghaidh daoine aonair agus le haghaidh na n-earnálacha eacnamaíocha is mó a bhfuil tionchar orthu agus éifeachtaí díreacha na staide eisceachtúla seo ar chaiteachas poiblí na mBallstát a mhaolú.

(7)

In Airteagal 220(1) de Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (1), luaitear go bhféadfaidh an cúnamh airgeadais a fhaigheann na Ballstáit ón Aontas a bheith i bhfoirm iasachta. Ba cheart na hiasachtaí sin a dheonú ar na Ballstáit i gcás inarb é toradh a bhí ar ráig COVID-19 mórmhéadú tobann, amhail ón 1 Feabhra 2020, ar chaiteachas iarbhír, agus ar chaiteachas a d'fhéadfadh a bheith pleanáilte freisin, i ngeall ar bhearta náisiúnta. Áirithítear leis an dáta sin cóir chomhionann do na Ballstáit uile, agus cuirtear cumhdach ar fáil leis le haghaidh a gcaiteachais iarbhír agus le haghaidh méaduithe a d'fhéadfadh a bheith pleanáilte freisin ar a gcaiteachas a bhaineann leis na héifeachtaí ar mhargaí saothair na mBallstát gan beann ar an uair a tharla ráig COVID-19 i ngach Ballstát ar leith. Ba cheart go mbeadh baint dhíreach ag na bearta náisiúnta, a thuigtear a bheith i gcomhréir le prionsabail ábhartha na gceart bunúsach, le scéimeanna oibre gearr-ama a chruthú nó síneadh ama a chur leo agus le bearta comhchosúla, lena n-áirítear bearta do dhaoine féinfhostaithe, nó le roinnt bearta a bhaineann leis an tsláinte. Is éard atá i scéimeanna oibre gearr-ama cláir phoiblí lena gcuirtear ar chumas gnóthaí, in imthosca áirithe, a bhfuil deacrachtaí eacnamaíocha acu, uaireanta oibre a bhfostaithe a laghdú, a gcuirtear tacaíocht ioncaim phoiblí ar fáil dóibh i leith na n-uaireanta nár oibríodh.

Tá scéimeanna den chineál céanna ann d'athsholáthar ioncaim le haghaidh daoine féinfhostaithe. An Ballstát a iarrann cúnamh airgeadais, ba cheart dó fianaise a sholáthar maidir le mórmhéadú tobann ar chaiteachas poiblí iarbhír agus ar chaiteachas poiblí a d'fhéadfadh a bheith pleanáilte freisin le haghaidh scéimeanna oibre gearr-ama nó bearta comhchosúla eile. Má dheonaítear cúnamh airgeadais ar bhearta a bhaineann leis an tsláinte, ba cheart don Bhallstát a iarrann cúnamh airgeadais fianaise a chur ar fáil freisin maidir le caiteachas iarbhír nó caiteachas pleanáilte, a bhaineann leis na bearta ábhartha a bhaineann leis an tsláinte.

(8)

Ionas go gcuirfear acmhainní airgeadais leordhóthanacha ar fáil faoi théarmaí fabhracha do na Ballstáit atá buailte le go mbeidh siad in ann déileáil le tionchar ráig COVID-19 ar a margadh saothair, ba cheart oibríochtaí de chuid an Aontais trína bhfaightear agus trína dtugtar iasachtaí faoin Ionstraim a bheith sách mór. Dá bharr sin ba cheart an cúnamh airgeadais arna dheonú ag an Aontas i bhfoirm iasachtaí a mhaoiniú trí dhul ar iontaoibh margaí caipitil idirnáisiúnta.

(9)

Is ollmhór suaiteach an tionchar atá ag ráig COVID-19 ar chórais eacnamaíocha na mBallstát uile. Dá dheasca sin tá ranníocaíochtaí comhchoiteanna ó na Ballstáit, i bhfoirm ráthaíochtaí lena dtacaítear leis na hiasachtaí ó bhuiséad an Aontais, de dhíth. Tá na ráthaíochtaí sin riachtanach le go mbeidh an tAontas in ann iasachtaí mór a ndóthain a thabhairt do na Ballstáit d'fhonn tacú leis na beartais i dtaca le margaí saothair is mó a bhfuil brú orthu. Lena áirithiú go mbeidh an dliteanas teagmhasach a eascraíonn as na hiasachtaí sin comhoiriúnach leis an gcreat airgeadais ilbhliantúil (“CAI”) is infheidhme agus le huasteorainneacha na n-acmhainní dílse, ba cheart na ráthaíochtaí a thugann na Ballstáit a bheith neamh-inchúlghairthe, neamhchoinníollach, ba cheart iad a bheith ar éileamh, agus an tráth céanna, ba cheart do choimircí breise cur le stóinseacht an chórais. I gcomhréir le ról comhlántach na ráthaíochtaí sin, agus gan dochar dá gcineál neamh-inchúlghairthe, neamhchoinníollach agus ar éileamh, meastar go mbainfidh an Coimisiún leas as an gcorrlach a bheidh ar fáil faoi uasteorainn na n-acmhainní dílse le haghaidh leithreasuithe íocaíochta a mhéid a mheasfaidh an Coimisiún sin a bheith inbhuanaithe, ag féachaint inter alia do theagmhasacha iomlána an Aontais, lena n-áirítear faoin tsaoráid um chomhardú na híocaíochta arna bunú ag Rialachán (CE) Uimh. 332/2002 ón gComhairle (2) sula nglaofaidh sé isteach na ráthaíochtaí sin arna dtabhairt ag na Ballstáit. Sa ghlao ábhartha ar ráthaíochtaí, ba cheart don Choimisiún na Ballstáit a chur ar an eolas faoin méid ar baineadh leas as an gcorrlach atá ar fáil. Féadfar athbhreithniú a dhéanamh ar an ngá atá le ráthaíochtaí atá dtabhairt ag na Ballstáit má thagtar ar chomhaontú maidir le huasteorainn athbhreithnithe acmhainní dílse.

(10)

Is éard is ceart a bheith sna coimircí breise chun cur le stóinseacht an chórais, beartas coimeádach bainistíochta airgeadais, neamhchosaint bhliantúil uasta agus éagsúlú leordhóthanach ar an bpunann iasachta.

(11)

Ba cheart gurb éard a bheadh sna hiasachtaí a dheonófar faoin Ionstraim cúnamh airgeadais de réir bhrí Airteagal 220 de Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046. I gcomhréir le pointe (g) d'Airteagal 282(3) den Rialachán sin, ní bheidh feidhm ag Airteagal 220 den Rialachán sin maidir leis na hiasachtaí arna ndeonú faoin Ionstraim ach amháin ó dháta chur i bhfeidhm an CAI le haghaidh na tréimhse tar éis 2020. Mar sin féin, is iomchuí go bhfuil feidhm ag na ceanglais a leagtar amach in Airteagal 220(5) de Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 maidir le hoibríochtaí trína bhfaightear agus trína dtugtar iasachtaí faoin Ionstraim ó dháta theacht i bhfeidhm an Rialacháin seo.

(12)

Chun an dliteanas teagmhasach a eascraíonn ó iasachtaí arna ndeonú faoin Ionstraim a chur i gcomhoiriúint leis an CAI is infheidhme agus le huasteorainneacha na n-acmhainní dílse ní mór rialacha stuamachta a leagan síos, lena n‐áirítear maidir leis an deis na hiasachtaí a ndearna an tAontas conradh ina leith a thar-rolladh.

(13)

I bhfianaise a n-impleachtaí airgeadais ar leith, is gá cumhachtaí cur chun feidhme a fheidhmiú le haghaidh cinntí cúnamh airgeadais a dheonú de bhun an Rialacháin seo, cumhachtaí ba cheart a thabhairt don Chomhairle. Agus cinneadh á dhéanamh maidir le méid na hiasachta, ba cheart don Chomhairle, ar thogra ón gCoimisiún, riachtanais reatha agus riachtanais ionchasacha an Bhallstáit iarrthaigh a mheas, chomh maith le hiarrataí ar chúnamh airgeadais de bhun an Rialacháin seo a chuir Ballstáit eile isteach cheana nó a bheartaíonn Ballstáit eile a chur isteach, ag féachaint do phrionsabail na córa comhionainne, na dlúthpháirtíochta, na comhréireachta agus na trédhearcachta agus ar bhealach lena dtugtar lánurraim d'inniúlacht na mBallstát.

(14)

Teorannaítear le hAirteagal 143(1) den Chomhaontú maidir le Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann a bheith ag tarraingt siar as an Aontas Eorpach agus as an gComhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach (3) (an “Comhaontú um Tharraingt Siar”) dliteanas na Ríochta Aontaithe as a sciar de dhliteanais theagmhasacha airgeadais an Aontais i leith na ndliteanas teagmhasach airgeadais de chuid an Aontais a eascraíonn ó oibríochtaí airgeadais a rinne an tAontas roimh dháta theacht i bhfeidhm an Chomhaontaithe Um Tharraingt Siar. Aon dliteanas teagmhasach airgeadais don Aontas a thagann as cúnamh airgeadais faoin Rialachán seo, ní bheadh feidhm aige go dtí tar éis dháta theacht i bhfeidhm an Chomhaontaithe um Tharraingt Siar. Dá bhrí sin, níor cheart don Ríocht Aontaithe páirt a ghlacadh sa chúnamh airgeadais faoin Rialachán seo.

(15)

De bhrí gur de chineál sealadach í an Ionstraim d'fhonn aghaidh a thabhairt ar ráig COVID-19, ba cheart don Choimisiún a mheas an ann fós, gach sé mhí, do na himthosca eisceachtúla is cúis leis an suaitheadh tromchúiseach sna Ballstáit agus tuairisciú don Chomhairle ina leith sin. I gcomhréir leis an mbunús dlí chun an Rialachán seo a ghlacadh, níor cheart aon chúnamh airgeadais a chur ar fáil faoin Rialachán seo nuair a bheidh éigeandáil COVID-19 thart. Chuige sin, is iomchuí teorainn a chur le hinfhaighteacht na hIonstraime in am agus i dtráth. Ba cheart an Chomhairle a chumhachtú, ar thogra ón gCoimisiún, chun síneadh a chur le tréimhse infhaighteachta na hIonstraime i gcás ina leanfaidh na tarluithe eisceachtúla a thugann bonn cirt do chur i bhfeidhm an Rialacháin seo ar aghaidh.

(16)

Thug Banc Ceannais na hEorpa an tuairim uaidh an 8 Bealtaine 2020.

(17)

I bhfianaise thionchar ráig COVID-19, agus an gá atá ann le freagairt phráinneach ar iarmhairtí na ráige sin, ba cheart don an Rialachán seo teacht i bhfeidhm an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh,