(1)

I gcomhréir le conclúidí ón gComhairle Eorpach an 23-24 Deireadh Fómhair 2014, tá an tAontas tiomanta do chóras fuinnimh atá inbhuanaithe, iomaíoch, slán agus dícharbónaithe. I dteachtaireacht ón gCoimisiún an 22 Eanáir 2014 dar teideal “A policy framework for climate and energy for the period from 2020 to 2030” (Creat Beartais don Aeráid agus don Fhuinneamh don tréimhse ó 2020 go 2030), leagtar síos gealltanais uaillmhianacha don Aontas astaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú 40 % ar a laghad faoi 2030 i gcomparáid le leibhéil 1990, an cion fuinnimh in-athnuaite a ídítear a mhéadú go dtí 27 % ar a laghad, coigilteas fuinnimh de 27 % ar a laghad a bhaint amach, agus slándáil, iomaíochas agus inbhuanaitheacht fuinnimh an Aontais a fheabhsú. Ó shin, socraíodh i dTreoir (AE) 2018/2001 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4) sciar den fhuinneamh ó fhoinsí in-athnuaite de 32 % ar a laghad d'olltomhaltas deiridh fuinnimh an Aontais faoi 2030 agus socraíodh i dTreoir (AE) 2018/2002 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) sprioc nua éifeachtúlachta fuinnimh don Aontas de 32,5 % ar a laghad faoi 2030.

(2)

Sa teachtaireacht uaidh an 20 Iúil 2016 dar teideal A European Strategy for Low-Emission Mobility (“Straitéis Eorpach maidir le Soghluaisteacht Íseal-Astaíochtaí”), d'fhógair an Coimisiún nach mór dlús a chur le dícharbónú na hearnála iompair agus, dá bhrí sin, go mbeidh gá dícheall a dhéanamh an sprioc astaíochtaí nialasacha gás ceaptha teasa agus astaíochtaí nialasacha truailleán aeir a bhaint amach faoi lár an chéid chun na gealltanais a thug an tAontas ag an 21ú Comhdháil na bPáirtithe i gCreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide a reáchtáladh i bPáras sa bhliain 2015 a chomhlíonadh. Thairis sin, ní mór laghdú suntasach a dhéanamh gan mhoill ar astaíochtaí truailleán aeir a eascraíonn as an iompar agus atá díobhálach do shláinte an duine agus don chomhshaol. Is féidir é sin a bhaint amach le tionscnaimh bheartais éagsúla, lena n-áirítear bearta lena dtacaítear le hathrú i dtreo iompar poiblí, agus úsáid a bhaint as soláthar poiblí chun feithiclí glana a chur chun cinn.

(3)

Sa teachtaireacht uaidh an 31 Bealtaine 2017 dar teideal Europe on the Move: an agenda for a socially fair transition towards clean, competitive and connected mobility for all (“An Eoraip ag Bogadh: clár oibre le haghaidh ascnamh atá cothrom go sóisialta i dtreo na soghluaisteachta glaine iomaíche nasctha do chách”), cuireann an Coimisiún in iúl go bhfuil tairbhí iomadúla le baint ag saoránaigh, ag Ballstáit agus ag tionscail na hEorpa as méadú ar tháirgeadh agus ar úsáid feithiclí glana, as bonneagar breoslaí malartacha agus as seirbhísí nua soghluaisteachta a bhaineann leas as an digitiú agus as an uathoibriú san Aontas. Ar na tairbhí sin tá réitigh shoghluaisteachta níos sábháilte agus rianúla agus laghdú an nochta d'astaíochtaí truailleán díobhálacha. Ina theannta sin, mar a luadh in aitheasc ar Staid an Aontais an 13 Meán Fómhair 2017, is é ceann de na príomhchuspóirí don Aontas a bheith ar thús cadhnaíochta ar leibhéal domhanda i réimse an dícharbónaithe.

(4)

Mar a fógraíodh sa teachtaireacht ón gCoimisiún “An Eoraip ag Bogadh” dá dtagraítear cheana, is cuid den dara pacáiste tograí an Treoir seo, ar pacáiste é a rannchuideoidh le hiarrachtaí an Aontais soghluaisteacht íseal-astaíochtaí a bhaint amach. Leis an bpacáiste sin, a cuireadh i láthair i dteachtaireacht ón gCoimisiún an 8 Samhain 2017 dar teideal Delivering on the European Strategy for low-emission mobility — A European Union that protects the planet, empowers its consumers, and defends its industry and workers (“Soghluaisteacht Íseal-Astaíochtaí a bhaint amach — Aontas Eorpach a chaomhnaíonn an pláinéad, a thugann cumhacht don tomhaltóir agus cosaint dá thionscal agus dá oibrithe”), áirítear meascán de bhearta atá dírithe ar sholáthar agus éileamh chun an tAontas a chur ar an mbealach i dtreo soghluaisteacht íseal-astaíochtaí agus chun iomaíochas éiceachóras soghluaisteachta an Aontais a neartú ag an am céanna. Ba cheart cur chun cinn feithiclí glana a dhéanamh i gcomhthráth le tuilleadh forbartha ar an iompar poiblí mar bhealach chun brú tráchta a laghdú agus, dá bharr sin, astaíochtaí a laghdú agus cáilíocht an aeir a fheabhsú.

(5)

Tá nuálaíocht i dteicneolaíochtaí nua ina cabhair le hastaíochtaí CO2 feithiclí a laghdú agus truailliú aeir agus torainn a laghdú, agus tacú le dícharbónú na hearnála iompair ag an am céanna. Is é an toradh a bheidh ar ghlacadh méadaithe d'feithiclí bóthair astaíochtaí ísle agus astaíochtaí nialasacha ná go laghdófar astaíochtaí CO2 agus astaíochtaí truailleán áirithe (ábhar cáithníneach, ocsaídí nítrigine agus hidreacarbóin gan mheatán) agus dá bharr sin go bhfeabhsófar cáilíocht an aeir i gcathracha agus i limistéir thruaillithe eile, agus ag an am céanna go gcuirfear le hiomaíochas agus fás thionscal an Aontais sna margaí domhanda d'fheithiclí astaíochtaí ísle agus feithiclí astaíochtaí nialasacha, ar margaí iad atá ag méadú. Ba cheart don Choimisiún bearta beartais a shaothrú chun go ndéanfar glacadh forleathan na dteicneolaíochtaí nua sin sa tionscal agus fás acmhainneachta monaraíochta maidir leis na teicneolaíochtaí nua sin a chothú sna Ballstáit uile chun go rannchuideofar le cothrom iomaíochta agus le forbairt chothrom ar fud na mBallstát.

(6)

De réir réamhaisnéisí an mhargaidh, meastar go leanfaidh laghdú leanúnach ar phraghsanna ceannaigh feithiclí glana. Fágann costais oibríochtúla agus chothabhála níos ísle go bhfuil an costas iomlán úinéireachta níos iomaíche cheana féin sa lá atá inniu ann. Déanfar bacainní ar infhaighteacht agus glacadh feithiclí glana sa mhargadh a laghdú tuilleadh sa 10 mbliana atá amach romhainn a bhuí leis an laghdú ar an bpraghas ceannaigh a bhfuiltear ag súil leis.

(7)

Cé go bhfuil an tAontas ar cheann de na príomhréigiúin taighde agus éicea-nuálaíochta ardluacha, is i réigiún an Aigéin Chiúin agus na hÁise atá na táirgeoirí busanna ceallra-leictreacha agus ceallraí is mó. Ar an gcaoi chéanna, spreagann na margaí sa tSín agus sna Stáit Aontaithe forbairtí sa mhargadh domhanda ó thaobh feithiclí ceallra-leictreacha de. Le beartas uaillmhianach de chuid an Aontais maidir le feithiclí glana a sholáthar, cuideofar le nuálaíocht a spreagadh agus iomaíocht agus fás thionscal an Aontais a chur chun cinn tuilleadh i margaí na bhfeithiclí glana agus an bhonneagair teicneolaíochta lena mbaineann, ar margaí iad atá ag éirí níos domhanda. Mar a tugadh ar aire sa teachtaireacht uaidh an 3 Deireadh Fómhair 2017 dar teideal Making public procurement work in and for Europe (“Ag cur soláthar poiblí ag obair san Eoraip agus ar son na hEorpa”), leanfaidh an Coimisiún d'iarrachtaí a stiúradh chun go n-áiritheofar cothrom iomaíochta agus rochtain níos fearr ar mhargaí soláthair phoiblí tríú tíortha a chur chun cinn, lena n-áirítear chun críocha feithiclí iompair de bhóthar a cheannach, a léasú, a ghlacadh ar cíos nó a fhruilcheannach.

(8)

Trína chur san áireamh gurb ionann caiteachas poiblí ar earraí, saothair agus seirbhísí agus tuairim is 16 % de OTI in 2018, is féidir le húdaráis phoiblí, trína mbeartas um sholáthar poiblí, margaí d'earraí agus seirbhísí atá nuálach a chothú agus tacú leo. Chun an cuspóir sin a bhaint amach, ba cheart, le Treoir 2009/33/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6), ceanglais shoiléire agus thrédhearcacha a leagan amach, lena n-áirítear spriocanna soláthair soiléire agus fadtéarmacha mar aon le modh simplí chun iad a ríomh. Le Treoracha 2014/24/AE (7) agus 2014/25/AE (8) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, leagtar amach rialacha íosta maidir leis an soláthar poiblí lena gcomhordaítear an dóigh a ndéanann údaráis chonarthacha agus eintitis chonarthacha oibreacha, soláthairtí agus seirbhísí a sholáthar. Go háirithe, leagtar amach leis na Treoracha sin tairseacha airgeadaíochta foriomlána chun a chinneadh cé na conarthaí poiblí a bheidh faoi réir reachtaíocht an Aontais maidir le soláthar poiblí. Tá feidhm ag ar tairseacha sin freisin maidir le Treoir 2009/33/CE.

(9)

Tá sé riachtanach go mbeadh bonneagar leordhóthanach athluchtúcháin agus athbhreoslúcháin ar fáil chun go bhféadfar feithiclí breoslaí malartacha a imlonnú. An 8 Samhain 2017, ghlac an Coimisiún plean gníomhaíochta chun tacú le leathadh amach luathaithe an bhonneagair i leith breoslaí malartacha san Aontas, lena n-áirítear tacaíocht neartaithe do leathadh amach an bhonneagair atá ar fáil go poiblí trí bhíthin chistí an Aontais, rud a chabhróidh le coinníollacha níos fabhraí a chruthú le haghaidh an aistrithe i dtreo feithiclí glana, lena n-áirítear san iompar poiblí. Déanfaidh an Coimisiún athbhreithniú ar chur chun feidhme Threoir 2014/94/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9) faoin 31 Nollaig 2020, agus tíolacfaidh sé togra reachtach chun an Treoir sin a leasú, má mheasann sé go bhfuil gá leis sin bunaithe ar an athbhreithniú sin.

(10)

Le Treoir 2009/33/CE, comhlánaítear reachtaíocht chothrománach soláthair phoiblí an Aontais agus tugtar isteach critéir inbhuanaitheachta, agus ar an dóigh sin is é is aidhm léi an margadh d'fheithiclí iompair de bhóthar atá glan agus éifeachtúil ó thaobh fuinnimh de a spreagadh. Rinne an Coimisiún meastóireacht ex post ar Threoir 2009/33/CE in 2015 agus ba é a chonclúid nár spreagadh glacadh feithiclí glana sa mhargadh ar fud an Aontais de bharr na Treorach sin, go háirithe de thoradh laigí a mhéid a bhaineann lena raon feidhme agus leis na forálacha i leith ceannach feithiclí. Is é an conclúid a bhí ag an meastóireacht sin go raibh an tionchar a bhí ag an Treoir sin maidir le astaíochtaí gás ceaptha teasa agus astaíochtaí truailleán aeir a laghdú agus maidir le hiomaíochas tionscail a chur chun cinn an-teoranta.

(11)

Sa mheasúnú tionchair a rinne an Coimisiún ar athbhreithniú Threoir 2009/33/CE, leagtar béim ar na tairbhí a bhaineann le hathrú a dhéanamh ar an gcur chuige rialachais foriomlán i leith soláthar feithiclí glana ar leibhéal an Aontais. Trí spriocanna íosta soláthair a leagan síos, is féidir cuidiú leis an gcuspóir a bhaint amach glacadh feithiclí glana sa mhargadh a chur chun cinn agus a spreagadh i gcomparáid le bheith ag brath ar inmheánú costas seachtrach i gcinntí foriomlána soláthair, agus aird á tabhairt ag an am céanna ar a ábhartha atá sé gnéithe comhshaoil a mheas i ngach cinneadh soláthair. Tá bonn cirt iomlán ag an gcur chuige sin i bhfianaise na dtairbhí meántéarmacha agus fadtéarmacha a bhainfidh saoránaigh agus fiontair an Aontais as, sa mhéid go bhfágtar dóthain solúbthachta ag údaráis chonarthacha-agus ag eintitis chonarthacha maidir le rogha na dteicneolaíochtaí atá le húsáid.

(12)

Trí raon feidhme Threoir 2009/33/CE a leathnú trí chleachtais amhail feithiclí a léasú, a ghlacadh ar cíos agus a fhruilcheannach a chur san áireamh, chomh maith le conarthaí le haghaidh seirbhísí áirithe, áiritheofar go gcumhdófar gach cleachtas soláthair ábhartha. Maidir leis na seirbhísí a chumhdaítear le raon feidhme na Treorach seo, amhail seirbhísí poiblí iompair de bhóthar, seirbhísí sainchuspóireacha iompair paisinéirí de bhóthar, iompar neamhsceidealta paisinéirí, chomh maith le seirbhísí poist agus beartán agus seirbhísí bailithe bruscair, ba cheart gurb ionann iad agus na seirbhísí ina dtagann na feithiclí a úsáidtear chun na seirbhísí sin a sholáthar faoi réir na gcatagóirí feithiclí a chumhdaítear leis an Treoir seo, agus tá na feithiclí ina ngné mhór den chonradh. Ba cheart na seirbhísí sin a shainaithint trí úsáid a bhaint as a gcóid faoi seach sa Stór Focal Comhchoiteann um Sholáthar (CPV) a liostaítear san Iarscríbhinn. Níor cheart don Treoir seo difear cúlghabhálach a dhéanamh do chonarthaí atá ann cheana.

(13)

Tá tacaíocht fhorleathan ann i measc geallsealbhóirí lárnacha do shainmhíniú ar fheithiclí glana ina gcuirtear san áireamh na ceanglais maidir le gáis ceaptha teasa agus astaíochtaí truailleán aeir ó fheithiclí saothair éadroim a laghdú. Chun a áirithiú go mbeidh dreasachtaí leordhóthanacha ann chun glacadh feithiclí astaíochtaí ísle agus feithiclí astaíochtaí nialasacha sa mhargadh san Aontas a chur chun cinn, ba cheart forálacha dá soláthar poiblí faoin Treoir seo a ailíniú leis an sainmhíniú ar fheithiclí astaíochtaí nialasacha agus ísle dá bhforáiltear i Rialachán (AE) 2019/631 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10). Leis an ngníomhaíocht a dhéantar faoin Treoir seo, rannchuideofar le comhlíonadh cheanglais na gcaighdeán a leagtar síos i Rialachán (AE) 2019/631. Chun cáilíocht an aeir a fheabhsú, ba cheart d'fheithiclí glana feidhmiú níos fearr i gcomparáid leis na híoscheanglais le haghaidh ocsaídí de nítrigin (NOx) agus cáithníní sármhíne - Líon na gCáithníní (PN) arna socrú ag na teorainnluachanna astaíochtaí faoi fhíordhálaí tiomána (RDE) atá i bhfeidhm. De bhreis ar fheithiclí atá saor ó astaíochtaí, níl mórán feithiclí saothair éadroim ann sa lá atá inniu ann ag a bhfuil astaíochtaí truailleán aeir de 80 % nó níos lú de na teorainneacha astaíochtaí reatha. Táthar ag súil, áfach, go dtiocfaidh méadú ar líon na bhfeithiclí sin sna blianta amach romhainn, go háirithe hibridí inluchtaithe. Is féidir le cur chuige níos uaillmhianaí i leith an tsoláthair phoiblí spreagadh breise suntasach a thabhairt don mhargadh.

(14)

Ba cheart feithiclí tromshaothair glana a shainmhíniú tríd an úsáid a bhaintear as breoslaí malartacha i gcomhréir le Treoir 2014/94/AE. I gcás ina bhfuil feithiclí arna soláthar le bithbhreoslaí leachtacha, breoslaí sintéiseacha nó breoslaí pairifíneacha a úsáid, ní mór d'údaráis chonarthacha agus d'eintitis chonarthacha a áirithiú, trí chlásail chonarthacha shainordaitheacha nó trí mhodhanna éifeachtacha dá samhail laistigh den nós imeachta soláthair phoiblí, nach n-úsáidfear ach na breoslaí sin sna feithiclí sin. Cé gur féidir le breiseáin bhreosla a bheith sna breoslaí sin, mar atá i gcás breosla atá bunaithe ar eatánól le haghaidh innill díosail oiriúnaithe (ED95) mar shampla, níor cheart iad a chumasc le breoslaí iontaise.

(15)

Chun cáilíocht an aeir i mbardais a fheabhsú, tá sé ríthábhachtach an flít iompair a athnuachan le feithiclí glana. Thairis sin, i dtaca le prionsabail an gheilleagair chiorclaigh, ní mór saolré an táirge a leathnú. Dá bhrí sin, maidir le feithiclí a chomhlíonann na ceanglais maidir le feithiclí glana nó astaíochtaí nialasacha mar thoradh ar iarfheistiú, ba cheart iad a áireamh i dtreo na spriocanna íosta soláthair faoi seach a bhaint amach.

(16)

Baintear úsáid as feithiclí saothair éadroim agus feithiclí tromshaothair chun críocha difriúla agus tá leibhéil dhifriúla aibíochta margaidh ag baint leo, agus bheadh sé ina bhuntáiste dá ndéanfaí na difríochtaí sin a aithint i bhforálacha soláthair phoiblí. Aithníodh sa mheasúnú tionchair gur saintréith de chuid na margaí do bhusanna uirbeacha astaíochtaí ísle agus do bhusanna uirbeacha astaíochtaí nialasacha é an margadh a bheith níos aibí, ach go bhfuil na margaí do thrucailí astaíochtaí ísle agus do thrucailí astaíochtaí nialasacha ag céim níos luaithe den fhorbairt mhargaidh. De bharr leibhéil teoranta aibíochta an mhargaidh i gcás cóistí astaíochtaí ísle agus nialasacha, ról réasúnta teoranta an tsoláthair phoiblí sa chuid sin den mhargadh, agus a riachtanais oibríochtúla sonracha, níor cheart go n-áireofaí cóistí i raon feidhme na Treorach seo. I gcomhréir leis an gcur chuige a leantar i Rialachán (CE) Uimh. 661/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11) agus i Rialachán 107 de chuid Choimisiún Eacnamaíochta na Náisiún Aontaithe don Eoraip (UNECE), meastar gur busanna atá i bhfeithiclí de chatagóir M3 ina bhfuil limistéir inar féidir le paisinéirí seasamh iontu agus a cheadaíonn gluaiseacht mhinic paisinéirí, agus meastar gur cóistí atá i bhfeithiclí de chatagóir M3 ina bhfuil limistéar an-teoranta nó nach bhfuil aon limistéar iontu do phaisinéirí seasamh iontu. I bhfianaise an mhargaidh an-teoranta atá ann le haghaidh busanna dhá stór agus a dteorainneacha sonracha ó thaobh dearaidh de, is iomchuí, le linn na chéad tréimhse tagartha a chumhdaítear leis an Treoir seo, spriocanna soláthair íosta níos ísle a chur i bhfeidhm le haghaidh feithiclí astaíochtaí nialasacha a bhaineann leis an gcatagóir sin d'fheithiclí tromshaothair sna Ballstáit ina bhfuil busanna dhá stór ina sciar shuntasach den soláthar poiblí.

(17)

Ionas nach ndéanfar ualaí díréireacha a fhorchur ar údaráis phoiblí agus oibritheoirí, ba cheart go mbeadh na Ballstáit in ann soláthar poiblí feithiclí áirithe a bhfuil tréithe sonracha acu i ndáil lena riachtanais oibríochtúla a dhíolmhú ó cheanglais na Treorach seo. Áirítear ar na feithiclí sin feithiclí armúrtha, otharcharranna, eileatraim, feithiclí de chatagóir M1 atá oiriúnach do chathaoireacha rothaí, crainn tógála soghluaiste, feithiclí atá deartha agus tógtha lena n-úsáid go príomha ar láithreacha tógála nó i gcairéil nó i saoráidí calafoirt nó aerfoirt, chomh maith le feithiclí atá deartha agus tógtha go sonrach nó oiriúnaithe lena n-úsáid ag na fórsaí armtha, ag an gcosaint shibhialta, ag seirbhísí dóiteáin agus ag fórsaí atá freagrach as an ord poiblí a choimeád. D'fhéadfadh baint a bheith ag na hoiriúnuithe sin le trealamh cumarsáide speisialaithe nó le soilse éigeandála a shuiteáil. Níor cheart feidhm a bheith ag na ceanglais dá bhforáiltear sa Treoir seo maidir le feithiclí atá deartha agus tógtha go sonrach le haghaidh saothar agus nach bhfuil oiriúnach chun paisinéirí ná earraí a iompar. Áirítear ar na feithiclí sin feithiclí a úsáidtear chun bóithre a chothabháil, amhail céachtaí sneachta.

(18)

Trí spriocanna íosta a leagan síos do sholáthar feithiclí glana atá le comhlíonadh in dhá thréimhse tagartha a thagann chun deiridh in 2025 agus in 2030 ar leibhéal na mBallstát, ba cheart rannchuidiú leis an gcinnteacht bheartais i gcás margaí ina bhfuil gá le hinfheistíocht a dhéanamh i soghluaisteacht astaíochtaí ísle agus astaíochtaí nialasacha. Leis na spriocanna íosta, rannchuidítear le tacaíocht a thabhairt don chruthú margaidh le haghaidh na bhfeithiclí glana ar fud an Aontais. Soláthraíonn siad am chun próisis soláthair phoiblí a choigeartú agus is follasach an comhartha a thugann siad don margadh. Thairis sin, neartaítear an tiomantas do dhícharbónú na hearnála iompair trína cheangal go gcomhlíonfar leath den sprioc íosta le haghaidh na mbusanna arna soláthar sna tréimhsí tagartha sin trí bhusanna astaíochtaí nialasacha a sholáthar. Ba cheart a thabhairt ar aird go meastar gur busanna astaíochtaí nialasacha iad busanna tralaí, ar choinníoll gur ar leictreachas amháin a ritheann siad nó gur gléasra cumhachta astaíochtaí nialasacha amháin a bhíonn in úsáid acu nuair nach bhfuil siad nasctha leis an eangach, murab amhlaidh sin áireofar fós iad mar fheithiclí glana. Tugtar faoi deara sa mheasúnú tionchair go bhfuil ag méadú ar na Ballstáit spriocanna náisiúnta a leagan síos ag brath ar a n-acmhainneacht eacnamaíoch agus ar thromchúis na faidhbe. Ba cheart spriocanna éagsúla a leagan síos do na Ballstáit éagsúla bunaithe ar a n-acmhainneacht eacnamaíoch (Olltáirgeacht Intíre per capita) agus ar a nochtadh don truailliú (dlús daonra uirbigh). Léiríodh sa mheasúnú tionchair chríochaigh a rinneadh don Treoir seo go mbeidh an tionchar dáilte go cothrom i measc na réigiún san Aontas.

(19)

Ba cheart go mbeadh an tsolúbthacht ag na Ballstáit an dícheall chun na spriocanna íosta laistigh dá gcríoch a chomhlíonadh a dháileadh, i gcomhréir lena gcreat bunreachtúil agus i gcomhréir lena gcuspóirí beartais iompair. Maidir le leithdháileadh an díchill laistigh de Bhallstát, d'fhéadfaí tosca éagsúla a chur san áireamh amhail difríochtaí idir acmhainneacht eacnamaíoch, cáilíocht an aeir, dlús daonra, saintréithe na gcóras iompair, beartais chun iompar a dhícharbónú agus truailliú aeir a laghdú, nó aon chritéir ábhartha eile.

(20)

Feithiclí nach scaoiltear aon astaíochtaí óna sceithphíopaí, fágann siad lorg comhshaoil freisin de bharr na n-astaíochtaí a thagann as slabhra soláthair an bhreosla, ón gcéim eastósctha go dtí an t-umar, agus de bharr phróiseas mhonarú na gcomhpháirteanna agus a leibhéal in-athchúrsáilteachta. Chun bheith comhréireach le cuspóirí na hinbhuanaitheachta, ba cheart go dtáirgfí ceallraí leis na hiarmhairtí comhshaoil is ísle lasmuigh agus laistigh den Aontas, go háirithe maidir le próiseas eastósctha na n-amhábhar atá le húsáid i dtáirgeadh ceallraí. Trí theicneolaíochtaí a chur chun cinn a thugann aghaidh ar an dúshlán sin, amhail ceallraí inbhuanaithe agus in-athchúrsáilte, is féidir rannchuidiú le hinbhuanaitheacht fhoriomlán feithiclí leictreacha trí thionscnaimh amhail Comhghuaillíocht Ceallraí AE agus Plean Gníomhaíochta AE do Cheallraí agus i gcomhthéacs an athbhreithnithe ar Threoir 2006/66/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12). Maidir leis an bhféidearthacht go mbeifí ag smaoineamh ar astaíochtaí CO2 saolré agus astaíochtaí CO2“ón tobar go dtí an roth” ó fheithiclí, ba cheart é sin a mheas don tréimhse tar éis 2030, agus forálacha ábhartha de dhlí an Aontais maidir lena ríomh ag an bpointe ama sin á gcur san áireamh.

(21)

Sa mholadh uaithi an 4 Aibreán 2017 chuig an gComhairle agus chuig an gCoimisiún tar éis an fhiosrúcháin maidir le tomhais astaíochtaí san earnáil gluaisteán (13), d'iarr Parlaimint na hEorpa ar na Ballstáit beartais ghlasa soláthair phoiblí a chothú trí fheithiclí astaíochtaí nialasacha agus feithiclí astaíochtaí sárísle a bheith á gceannach ag údaráis phoiblí ar mhaithe lena gcuid flíteanna féin nó ar mhaithe le cláir phoiblí nó leathphoiblí comhroinnte carranna, agus ar mhaithe le deireadh a chur le carranna nua a astaíonn CO2 de réir a chéile faoin mbliain 2035.

(22)

Beifear in ann an tionchar is mó a bhaint amach más ar limistéir a bhfuil leibhéil aerthruaillithe agus truailliú de dheasca torainn measartha ard iontu a dhírítear an soláthar poiblí feithiclí glana. Moltar d'údaráis phoiblí sna Ballstáit díriú ar na réimsí sin go háirithe agus spriocanna íosta soláthair baile á gcur chun feidhme acu. Moltar d'údaráis phoiblí freisin bearta a dhéanamh, amhail na hacmhainní airgeadais leordhóthanacha a chur ar fáil d'údaráis chonarthacha agus d'eintitis chonarthacha, chun nach mbeidh praghsanna ticéad níos airde do thomhaltóirí nó nach mbeidh laghdú ar na seirbhísí iompair phoiblí ann, nó nach ndéanfaí forbairt iompair ghlain nach iompar de bhóthar é amhail tramanna agus traenacha meitreo a dhíspreagadh mar thoradh ar na costais a bhaineann le comhlíonadh na spriocanna soláthair íosta arna mbunú sa Treoir seo. Ba cheart d'údaráis phoiblí gníomhaíocht ghaolmhar a léiriú ina dtuairisciú faoin Treoir seo. Chun ualach díréireach a sheachaint agus chun torthaí ionchasacha na Treorach seo a optamú, ba cheart cúnamh teicniúil iomchuí a chur ar fáil do na húdaráis phoiblí.

(23)

Níl an t-iompar poiblí freagrach ach as sciar beag de na hastaíochtaí a thagann ón earnáil iompair. Chun dícharbónú na hearnála iompair a chur chun cinn tuilleadh, chun cáilíocht an aeir a fheabhsú tuilleadh agus chun cothrom iomaíochta a choimeád idir na hoibreoirí éagsúla, is féidir leis na Ballstáit a chinneadh, i gcomhlíonadh dhlí an Aontais, ceanglais chomhchosúla a fhorchur freisin ar oibreoirí príobháideacha agus ar sheirbhísí lasmuigh de raon feidhme na Treorach seo, amhail cuideachtaí tacsaí, cuideachtaí carranna ar cíos agus cuideachtaí comhroinnte carranna.

(24)

Tá an chostáil saolré ina huirlis thábhachtach ag údaráis chonarthacha agus ag eintitis chonarthacha le haghaidh costais fuinnimh agus chomhshaoil a chumhdach le linn saolré feithicle, lena n-áirítear an costas a bhaineann le hastaíochtaí gás ceaptha teasa agus astaíochtaí truailleán eile ar bhonn modheolaíocht ábhartha chun a luach airgeadúil a chinneadh. I bhfianaise thearcúsáid na modheolaíochta le haghaidh costais saolré oibríochtúla a ríomh faoi Threoir 2009/33/CE agus i bhfianaise na faisnéise a chuireann údaráis chonarthacha agus eintitis chonarthacha ar fáil faoi úsáid a modheolaíochtaí féin atá sainoiriúnaithe dá n-imthosca sonracha agus dá riachtanais shonracha, níor cheart é a bheith éigeantach modheolaíocht shainordaitheach ar leith a úsáid, ach seachas sin, ba cheart d'údaráis chonarthacha agus eintitis chonarthacha a bheith in ann aon mhodheolaíocht costála saolré a úsáid chun tacú lena bpróisis soláthair ar bhonn na gcritéar tairisceana is buntáistí go heacnamaíoch (“MEAT”) mar a dtugtar tuairisc orthu in Airteagal 67 de Threoir 2014/24/AE agus in Airteagal 82 de Threoir 2014/25/AE, agus cost-éifeachtacht thar shaolré na feithicle á cur san áireamh mar aon le gnéithe comhshaoil agus sóisialta.

(25)

Leis an tuairisciú ar sholáthar poiblí faoin Treoir seo, ba cheart forbhreathnú soiléir a fháil ar an margadh sa dóigh gur féidir faireachán éifeachtach a dhéanamh ar a chur chun feidhme. Le tuairisciú den sórt sin, ba cheart tús a chur le réamhthíolacadh na faisnéise ag na Ballstáit chuig an gCoimisiún faoin 2 Lúnasa 2022, agus ba cheart leanúint de leis an gcéad tuarascáil chuimsitheach ar chur chun feidhme na spriocanna íosta soláthair sa bhliain 2026 agus le ceann gach 3 bliana ina dhiaidh sin. Ba cheart an tréimhse ama a ailíniú le hoibleagáidí tuairiscithe atá ann cheana faoi Threoracha 2014/24/AE agus 2014/25/AE. Chun an t-ualach riaracháin ar chomhlachtaí poiblí aonair a íoslaghdú agus chun forbhreathnú éifeachtach ar an margadh a fháil, ba cheart tuairisciú simplithe a éascú. Soláthróidh an Coimisiún réitigh chun go ndéanfar clárú agus faireachán faoin mbunachar sonraí “Tender Electronic Daily” (TED), agus áiritheoidh sé go dtabharfar tuairisc chuimsitheach ar fheithiclí astaíochtaí ísle agus ar fheithiclí astaíochtaí nialasacha agus ar fheithiclí eile breoslaí malartacha i gcomhthéacs CPV an Aontais. Le cóid shonracha in CPV, cuideofar leis an gclárú agus leis an bhfaireachán faoi TED.

(26)

Is féidir tacaíocht bhreise do ghlacadh feithiclí glana agus dá mbonneagair sa mhargadh a bhaint amach trí bhearta spriocdhírithe tacaíochta poiblí a chur ar fáil ar an leibhéal náisiúnta agus ar leibhéal an Aontais. Áirítear ar bhearta den sórt sin úsáid níos mó a bhaint as cistí an Aontais chun tacú le flíteanna iompair phoiblí a athnuachan agus feabhas a chur ar an malartú eolais agus nósanna imeachta soláthair a ailíniú chun go mbeifear in ann gníomhartha a dhéanamh ar scála dóthanach chun laghduithe costais a bhaint amach agus dul i bhfeidhm ar an margadh. Aithnítear sna Treoirlínte maidir le Státchabhair do chosaint an chomhshaoil agus don fhuinneamh 2014-2020 (14) an fhéidearthacht tacaíocht phoiblí a thabhairt chun forbairt bonneagair a chur chun cinn, ar bonneagair iad a theastaíonn le haghaidh breoslaí malartacha a dháileadh. Mar sin féin, beidh feidhm ag an gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, agus go háirithe Airteagail 107 agus 108 de, maidir le tacaíocht phoiblí den sórt sin fós.

(27)

Le bearta tacaíochta spriocdhírithe le haghaidh feithiclí glana a sholáthar, féadfar cabhrú le húdaráis chonarthacha agus le heintitis chonarthacha. Faoin gCreat Airgeadais Ilbhliantúil (CAI) atá ann faoi láthair don tréimhse 2014-2020, tá réimse cistí éagsúla ag an Aontas cheana chun tacú leis na Ballstáit, le húdaráis áitiúla agus leis na hoibreoirí lena mbaineann maidir lena n-aistriú go soghluaisteacht inbhuanaithe. Go háirithe, is príomhfhoinse maoinithe le haghaidh soghluaisteacht uirbeach iad Cistí Struchtúracha agus Infheistíochta na hEorpa. Le Fís 2020, clár taighde an Aontais, a bunaíodh le Rialachán (AE) Uimh. 1291/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15), déantar cistiú ar thionscadail taighde agus nuálaíochta maidir le gluaisteacht uirbeach agus le cathracha agus pobail chliste, agus leis an tSaoráid um Chónascadh na hEorpa, a bunaíodh le Rialachán (AE) Uimh. 1316/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16), tugtar tacaíocht do bhonneagar ábhartha a imlonnú i nóid uirbeacha. Is féidir a áirithiú go n-úsáidfear ionstraimí airgeadais ar bhonn níos spriocdhírithe fós lena n-áirítear sa chéad CAI eile don tréimhse 2021-2027 trí shainmhíniú soiléir ar fheithicil ghlan a thabhairt isteach agus spriocanna íosta a shocrú dá soláthar sa Treoir seo. Leis an bearta tacaíochta sin, cuideofar leis an ard-infheistíocht tosaigh in athruithe bonneagair a laghdú agus tacófar le hiompar a dhícharbónú.

(28)

Chun a áirithiú go saothrófar na tairbhí ionchasacha go hiomlán, ba cheart don Choimisiún treoir a sholáthar do na Ballstáit maidir le cistí éagsúla an Aontais a d'fhéadfaí a úsáid, agus ba cheart dó malartú eolais agus dea-chleachtas a éascú agus a struchtúrú idir na Ballstáit chun ceannach, léasú, glacadh ar cíos nó fruilcheannach feithiclí iompair de bhóthar atá glan agus éifeachtúil ó thaobh fuinnimh de ag údaráis chonarthacha agus ag eintitis chonarthacha a chur chun cinn. Ba cheart don Coimisiún leanúint de sheirbhísí comhairleoireachta teicniúla agus airgeadais a chur ar fáil d'údaráis agus oibreoirí áitiúla trí ionstraimí amhail an Mol Comhairleach Eorpach maidir le hInfheistíocht, JASPERS agus JESSICA. Ba cheart a áireamh leis an gcúnamh sin údaráis chonarthacha agus eintitis chonarthacha a spreagadh chun a gcuid acmhainní a chomhthiomsú i soláthar comhpháirteach feithiclí iompair de bhóthar astaíochtaí ísle agus atá éifeachtúil ó thaobh fuinnimh de, chun barainneachtaí scála a bhaint amach agus chun gnóthú chuspóirí na Treorach seo a éascú.

(29)

Chun go mbeadh an tionchar is mó is féidir ag na hinfheistíochtaí, is gá comhordú níos fearr a dhéanamh ar an tsoghluaisteacht agus ar an bpleanáil uirbeach, amhail trí phleananna maidir le soghluaisteacht uirbeach inbhuanaithe (PSUInna) a úsáid. Is ionann PSUInna agus pleananna a fhorbraítear i réimsí beartais aonair agus i gcomhar le leibhéil éagsúla rialachais trína ndéantar modhanna difriúla iompair, sábháilteacht ar bhóithre, seachadadh lasta, bainistíocht soghluaisteachta agus córais chliste iompair a chónascadh. Is féidir ról tábhachtach a bheith ag PSUInna i ngnóthú spriocanna an Aontais maidir leis na laghduithe ar astaíochtaí CO2, aerthruailliú agus truailliú torainn.

(30)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Treoir seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún i dtaca le formáid choiteann na dtuarascálacha ó na Ballstáit agus a gcuid socruithe tarchuir a leagan amach. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17).

(31)

Faoin 31 Nollaig 2027, ba cheart don Choimisiún athbhreithniú a dhéanamh ar chur chun feidhme Threoir 2009/33/CE. Ba cheart go mbeadh togra reachtach ag gabháil leis an athbhreithniú, i gcás inarb iomchuí, chun an Treoir sin a leasú don tréimhse i ndiaidh 2030, lena n-áirítear maidir le spriocanna uaillmhianacha nua a shocrú agus an raon feidhme a leathnú go catagóirí eile feithiclí, amhail feithiclí de chatagóir L agus innealra láithreacha tógála. Ina athbhreithniú, ba cheart don Choimisiún measúnú a dhéanamh chomh maith, inter alia, ar an bhféidearthacht an Treoir seo a ailíniú le haon mhodheolaíocht arna forbairt i gcomhthéacs caighdeáin feidhmíochta maidir le hastaíochtaí CO2 d'fheithiclí AE chun astaíochtaí CO2 ar feadh na saolré agus astaíochtaí CO2“ón tobar go dtí an roth” a chomhaireamh, chomh maith leis an bhféidearthacht ceallraí inbhuanaithe agus in-athchúrsáilte mar aon le húsáid bonn ardghráid agus atráchta a chur chun cinn.

(32)

Cé nach bhfuil feidhm ag na spriocanna íosta soláthair a leagtar amach sa Treoir seo maidir le hinstitiúidí an Aontais, is inmhianaithe go dtabharfadh institiúidí an Aontais ceannaireacht le dea-shampla.

(33)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí na Treorach seo, eadhon spreagadh ar thaobh an éilimh a thabhairt d'fheithiclí glana chun tacú le hascnamh chuig soghluaisteacht íseal-astaíochtaí, a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr creat beartais comhchoiteann fadtéarmach agus de bharr fairsinge, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Treoir seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(34)

I gcomhréir le Dearbhú Comhpháirteach Polaitiúil an 28 Meán Fómhair 2011 ó na Ballstáit agus ón gCoimisiún maidir le doiciméid mhíniúcháin (18), ghlac na Ballstáit mar chúram orthu féin, i gcásanna a bhfuil údar cuí leo, doiciméad amháin nó níos mó a chur leis an bhfógra maidir lena mbearta trasuite, ar doiciméid iad lena mínítear an gaol idir codanna de threoir agus páirteanna comhfhreagracha na n-ionstraimí náisiúnta trasuite. I ndáil leis an Treoir seo, measann an reachtóir go bhfuil údar cuí le doiciméid den sórt sin a tharchur.

(35)

Ba cheart, dá bhrí sin, Treoir 2009/33/CE a leasú dá réir sin,