Eagrán sealadach

ORDÚ NA CÚIRTE GINEARÁLTA (an Dara Dlísheomra)

17 Meitheamh 2025 (*)

(Caingean le haghaidh neamhniú – Cinneadh an Ombudsman gan fiosrúchán a thionscnamh tar éis gearáin – Gníomh nach féidir agóid a dhéanamh ina choinne – Easpa dlínse fhollasach pháirteach – Do-ghlacthacht fhollasach pháirteach)

I gCás T‑615/24,

Asociación de ciudadanos contra la corrupción y para la defensa del estado de derecho, a bunaíodh i Maidrid (an Spáinn), dá ndéanann J. Gaspar Puig, Dlíodóir, ionadaíocht,

iarratasóir,

v

an tOmbudsman Eorpach,

cosantóir,

tugann AN CHÚIRT GHINEARÁLTA (an Dara Dlísheomra),

agus í comhdhéanta mar seo a leanas: A. Marcoulli (Rapóirtéir), Uachtarán, V. Tomljenović agus L. Spangsberg Grønfeldt, Breithiúna,

Cláraitheoir: V. Di Bucci,

an tOrdú seo a leanas:

Ordú

1        Lena chaingean de bhun Airteagal 263 CFAE, iarrann an t‑iarratasóir, Asociación de ciudadanos contra la corrupción y para la defensa del estado derecho, go bunúsach, go gcuirfí an cinneadh atá i litir an Ombudsman Eorpaigh an 3 Deireadh Fómhair 2024 gan fiosrúchán a thionscnamh agus an gearán 1604/2024/LA a dhúnadh (‘an cinneadh atá faoi chonspóid’) ar neamhní.

2        Iarrann an t‑iarratasóir, go bunúsach, ar an gCúirt Ghinearálta:

–        neamhghníomh an Ombudsman atá contrártha le dlí an Aontais a dhearbhú;

–        a ordú go ndéanfar athbhreithniú ar an ngearán arna thaisceadh aige agus go dtionscnófar fiosrúchán;

–        comhionannas na saoránach uile os comhair an dlí a athbhunú.

 An dlí lena mbaineann

3        De réir Airteagal 126 de Rialacha Nós Imeachta na Cúirte Ginearálta, i gcás inar léir nach bhfuil aon dlínse ag an gCúirt Ghinearálta caingean a éisteacht nó i gcás ina bhfuil an chaingean do-ghlactha go follasach, féadfaidh an Chúirt Ghinearálta a chinneadh breith a thabhairt trí ordú réasúnaithe gan céim eile a ghlacadh sna himeachtaí.

4        Sa chás seo, measann an Chúirt go bhfuil faisnéis leordhóthanach sa cháschomhad agus cinneann sí, de bhun an Airteagail sin, breith a thabhairt ar an gcaingean gan céim eile a ghlacadh sna himeachtaí.

 An chéad cheann éilimh

5        Ar dtús, ba cheart a thabhairt faoi deara, mar is léir ón gcaingean ina hiomláine, iarrann an t‑iarratasóir go gcuirfí an cinneadh atá faoi chonspóid de bhun Airteagal 263 CFAE ar neamhní, a mhéid a chinn an tOmbudsman an gearán a dhúnadh agus gan fiosrúchán a thionscnamh. Dá bhrí sin, cé go n‑áitíonn an t‑iarratasóir freisin go bhfuil a chaingean bunaithe ar Airteagal 265 CFAE, sa mhéid go bhfuil caingean á tionscnamh mar gheall ar mhainneachtain gníomhú i gcoinne an chinnidh atá faoi chonspóid agus go n‑iarrann an t‑iarratasóir ar an gCúirt, lena chéad cheann éilimh, neamhghníomh líomhnaithe an Ombudsman atá contrártha le dlí an Aontais a dhearbhú, ní mór a mheas nach mbaineann iarraidh den sórt sin, i ndáiríre, le mainneachtain líomhnaithe an Ombudsman gníomh a dhéanamh de réir bhrí an tríú mír d’Airteagal 265 CFAE, ach nach féidir idirdhealú a dhéanamh ón iarratas ar an gcinneadh atá faoi chonspóid a chur ar neamhní, a mhéid a chinn an tOmbudsman an gearán a dhúnadh agus gan fiosrúchán a thionscnamh. Dá bhrí sin, ba cheart a thabhairt faoi deara go bhfuil an chéad cheann éilimh bunaithe ar Airteagal 263 CFAE agus ag iarraidh an cinneadh atá faoi chonspóid a chur ar neamhní.

6        Maidir leis an iarratas sin le haghaidh neamhniú, mar réamhphointe, ba cheart a mheabhrú gur léir ón gcomhad os comhair na Cúirte Ginearálta gur chuir an t‑iarratasóir gearán isteach leis an Ombudsman, an 28 Lúnasa 2024, i gcoinne an Choimisiúin Eorpaigh. Chuir an tOmbudsman in iúl don iarratasóir, tar éis di a admháil ar dtús go bhfuarthas an gearán agus tar éis faisnéis a iarraidh ón iarratasóir, i litir dar dáta an 18 Meán Fómhair 2024, nach raibh dóthain fianaise ann, tar éis scrúdú a dhéanamh ar an ngearán, chun fiosrúchán a thionscnamh agus go ndúnfaí an gearán. Tar éis don iarratasóir iarraidh a chur isteach, d’athdhearbhaigh an tOmbudsman a freagra roimhe sin, trí ríomhphost an 27 Meán Fómhair 2024. Tar éis iarraidh nua a fháil ón iarratasóir, mheabhraigh an tOmbudsman, leis an gcinneadh atá faoi chonspóid, na freagraí a thug sí roimhe sin agus thug sí freagra ar iarraidh an iarratasóra go seolfadh sí fiosrúchán ar a tionscnamh féin.

7        Beag beann ar a mhéid nach ndéanann an cinneadh atá faoi chonspóid ach cinneadh an 18 Meán Fómhair 2024 a dheimhniú, ní mór a lua nach gníomh ar féidir agóid a dhéanamh ina choinne é an cinneadh atá faoi chonspóid de réir bhrí 263 CFAE – amhail cinneadh an 18 Meán Fómhair 2024.

8        I ndáil leis sin, ba cheart a mheabhrú mar is léir ó Airteagal 228 CFAE agus Airteagail 2 go 4 de Rialachán (AE, Euratom) 2021/1163 ó Pharlaimint na hEorpa an 24 Meitheamh 2021 lena leagtar síos na rialacháin agus na coinníollacha ginearálta lena rialaítear comhlíonadh dhualgais an Ombudsman (Reacht an Ombudsman Eorpaigh) agus lena n‑aisghairtear Cinneadh 94/262/CECA, CE, Euratom (IO 2021 L 253, lch. 1) go ndéanfaidh an tOmbudsman fiosrúchán ar ghearáin a fhaigheann sí maidir le cásanna drochriaracháin i ngníomhaíochtaí institiúidí, chomhlachtaí, oifigí nó ghníomhaireachtaí an Aontais agus fiosrúcháin a dhéanamh a bhfuil údar leo dar léi (an chéad fhomhír agus an dara fomhír d’Airteagal 228(1) CFAE). Go háirithe, déanfaidh an tOmbudsman gearáin a dhíbhe atá lasmuigh dá sainchúram nó mura bhfuil na ceanglais nós imeachta áirithe á gcomhlíonadh (Airteagal 2(4) de Reacht an Ombudsman); i gcás ina gcinnfidh an tOmbudsman gur follasach go bhfuil gearán gan bhunús, dúnfaidh sí an comhad agus cuirfidh sí an gearánach ar an eolas faoin gcinneadh sin (Airteagal 2(5) den Reacht sin) agus, i gcás ina measann sí go bhfuil údar leis, féadfaidh an tOmbudsman cinneadh a dhéanamh fiosrúchán a thionscnamh (Airteagal 2(7) agus Airteagal 3(1) den Reacht sin). Sa chomhthéacs sin, cuirfidh an tOmbudsman an gearánach ar an eolas a luaithe is féidir faoin ngníomhaíocht a rinneadh i leith an ghearáin agus féadfaidh sí réiteach a mholadh don ghearánach agus don institiúid, don chomhlacht, don oifig nó don ghníomhaireacht de chuid an Aontais Eorpaigh lena mbaineann chun an cás drochriaracháin dá dtagraítear sa ghearán a réiteach agus, má ghlacann siad leis an réiteach sin, féadfaidh sí an comhad a dhúnadh (Airteagal 2(10) den Reacht sin). I gcás ina n‑aimsíonn an tOmbudsman cás drochriarachán i ndiaidh fiosrúcháin, cuirfidh sí an institiúid, an comhlacht, an oifig nó an ghníomhaireacht lena mbaineann ar an eolas faoi thorthaí an fhiosrúcháin agus, i gcás inarb iomchuí, déanfaidh sí moltaí (Airteagal 4(1) den Reacht sin). Tar éis na cumarsáide deireanaí sin, tá 3 mhí ag an institiúid, comhlacht, oifig nó gníomhaireacht lena mbaineann chun tuairim mhionsonraithe a chur chuig an Ombudsman (Airteagal 4(2) den Reacht sin), agus ina dhiaidh sin féadfaidh an tOmbudsman an fiosrúchán a dhúnadh agus í a chur ar aghaidh chuig an institiúid, chuig an gcomhlacht, chuig an oifig nó chuig an ngníomhaireacht lena mbaineann, agus i gcásanna áirithe chuig Parlaimint na hEorpa, tuarascáil ina bhféadfadh sí moltaí a dhéanamh inti. Ar deireadh, cuirfidh an tOmbudsman an gearánach ar an eolas faoi thoradh an fhiosrúcháin, faoin tuairim arna fáil agus faoi aon mholtaí arna ndéanamh sa tuarascáil (Airteagal 4(3) den Reacht sin).

9        Dá bhrí sin, is léir ó na forálacha sin nach ndéanann an tOmbudsman ach an gearánach a chur ar an eolas a luaithe is féidir faoin ngníomhaíocht a rinneadh i leith a ghearáin agus, má aimsíonn an tOmbudsman cás drochriaracháin, tar éis di an t‑ábhar a tharchur chuig an institiúid, comhlacht, oifig nó gníomhaireacht lena mbaineann, cuirfidh sí an gearánach ar an eolas faoi thoradh an fhiosrúcháin agus faoin tuairim a thug an institiúid, an comhlacht, an oifig nó an ghníomhaireacht lena mbaineann agus faoi aon mholtaí (féach, de réir analaí, ordú an 26 Feabhra 2019, Rimlinger v an tOmbudsman, T‑676/18, nár foilsíodh, EU:T:2019:125, mír 10).

10      Go háirithe, tar éis gearán a scrúdú, níl sé de chumhacht ag an Ombudsman bearta ceangailteacha a ghlacadh agus tá an tuarascáil a sheolann sí chuig an institiúid, chuig an gcomhlacht, chuig an oifig nó chuig an ngníomhaireacht lena mbaineann, i gcás ina n‑aithníonn sí go bhfuil cás drochriaracháin ann, teoranta do chás den sórt sin a shuíomh agus, i gcás inarb iomchuí, moltaí a dhéanamh. Dá bhrí sin, níl aon éifeacht dhlíthiúil ag an tuarascáil sin, de réir sainmhínithe, i ndáil le tríú páirtithe, de réir bhrí Airteagal 263 CFAE, ná níl an tuarascáil sin ina ceangal ar an institiúid, ar an gcomhlacht, ar an oifig nó ar an ngníomhaireacht lena mbaineann, atá saor cinneadh a dhéanamh, i bhfeidhmiú na gcumhachtaí a thugtar le dlí an Aontais, maidir leis an mbeart atá le déanamh (féach, de réir analaí, ordú an 26 Feabhra 2019, Rimlinger v an tOmbudsman, T‑676/18, nár foilsíodh, EU:T:2019:125, mír 11 agus an cásdlí dá dtagraítear). Sa chomhthéacs sin, níl sé de chumhacht ag an Ombudsman cinntí ceangailteacha a dhéanamh (féach, chuige sin, breithiúnais an 25 Deireadh Fómhair 2007, Komninou agus páirtithe eile v an Coimisiún, C‑167/06 P, nár foilsíodh, EU:C:2007:633, míreanna 36 agus 44, agus an 12 Eanáir 2023, HSBC Holdings agus páirtithe eile v an Coimisiún, C‑883/19 P, EU:C:2023:11, mír 245).

11      Dá bhrí sin, ní hionann cinneadh réasúnaithe an Ombudsman lena ndúntar an fiosrúchán ar ghearán trí é a dhúnadh, lena n‑áirítear i gcás nár tionscnaíodh aon fhiosrúchán, agus gníomh ar féidir agóid a dhéanamh ina choinne trí chaingean le haghaidh neamhniú, a mhéid nach bhfuil éifeachtaí dlíthiúla ag cinneadh den sórt sin i leith tríú páirtithe, de réir bhrí Airteagal 263 CFAE (féach, de réir analaí, ordú an 26 Feabhra 2019, Rimlinger v an tOmbudsman, T‑676/18, nár foilsíodh, EU:T:2019:125, mír 12 agus an cásdlí dá dtagraítear).

12      Dá bhrí sin, ós rud é, leis an gcinneadh atá faoi chonspóid, gur chuir an tOmbudsman an t‑iarratasóir ar an eolas maidir leis na cúiseanna gur dúnadh an gearán gan fiosrúchán a thionscnamh, agus fiú faoi na cúiseanna nach raibh sí chun fiosrúchán a oscailt ar a tionscnamh féin, ní gníomh é an cinneadh sin ar féidir agóid a dhéanamh ina choinne de réir bhrí Airteagal 263 CFAE.

13      Dá bhrí sin, ní mór an chéad cheann éilimh, lena n‑iarrtar an cinneadh atá faoi chonspóid a chur ar neamhní, a dhiúltú toisc é a bheith do-ghlactha go follasach.

14      Ina theannta sin, ar na cúiseanna céanna, ag glacadh leis go bhfuil raon feidhme an chéad cheann éilimh éagsúil ón iarraidh go ndéanfaí an cinneadh atá faoi chonspóid a chur ar neamhní agus go lorgaítear dearbhú, trí chaingean mar gheall ar mhainneachtain gníomhú atá bunaithe ar Airteagal 265 CFAE, gur mhainnigh an tOmbudsman fiosrúchán a thionscnamh, nó fiú tuarascáil agus moltaí a sheoladh chuig an gCoimisiún, ní mór a mheas nach féidir le gníomhartha den sórt sin a bheith ina n‑ábhar caingne mar gheall ar mhainneachtain gníomhú faoin tríú mír d’Airteagal 265 CFAE. Is é is cuspóir do chaingean mar gheall ar mhainneachtain gníomhú ná pionós a ghearradh ar mhainneachtain gníomh atá ceangailteach ó thaobh dlí a ghlacadh (féach, chuige sin, breithiúnas an 23 Márta 2004, an tOmbudsman v Lamberts, C‑234/02 P, EU:C:2004:174, mír 59). Mar is léir ó mhíreanna 8 go 11 thuas, ní ghlacann an tOmbudsman bearta ceangailteacha i leith an ghearánaigh, ná i leith na hinstitiúide, an chomhlachta, na hoifige nó na gníomhaireachta lena mbaineann. Dá bhrí sin, ní mór caingean mar gheall ar mhainneachtain gníomhú agus ceann éilimh den sórt sin, fiú más rud é, sa chás seo, go bhfuil raon feidhme neamhspleách agus éagsúil ón gcaingean go ndéanfaí an cinneadh atá faoi chonspóid a chur ar neamhní, a dhiúltú freisin toisc iad a bheith do-ghlactha go follasach.

 An dara agus an tríú ceann éilimh

15      Lena dhara agus a thríú ceann éilimh, iarrann an t‑iarratasóir ar an gCúirt Ghinearálta athscrúdú a ordú ar an ngearán agus fiosrúchán a thionscnamh, chomh maith le ‘comhionannas na saoránach uile os comhair an dlí’ a athbhunú.

16      I ndáil leis sin, is leor a mheabhrú, i gcomhthéacs an athbhreithnithe ar dhlíthiúlacht bunaithe ar Airteagal 263 CFAE, nach bhfuil dlínse ag an gCúirt Ghinearálta treoracha a eisiúint chuig institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí an Aontais, fiú má bhaineann siad leis na rialacha mionsonraithe chun a breithiúnais a chur chun feidhme (féach ordú an 26 Deireadh Fómhair 1995, Pevasa agus Inpesca v an Coimisiún, C‑199/94 P agus C‑200/94 P, EU:C:1995:360, mír 24 agus an cásdlí dá dtagraítear).

17      Dá bhrí sin, ní mór diúltú don dara agus don tríú ceann éilimh mar gheall ar easpa dlínse fhollasach.

18      Leanann sé ó na breithnithe roimhe seo nach mór an chaingean seo a dhíbhe go páirteach mar gheall ar easpa dlínse fhollasach agus, i bpáirt, toisc í a bheith do-ghlactha go follasach, gan é a bheith riachtanach í a sheirbheáil ar an Ombudsman.

 Costais

19      Ós rud é gur glacadh an t‑ordú seo sular seirbheáladh an t‑iarratas ar an Ombudsman agus sula bhféadaidís costais a thabhú ag an Ombudsman, is leor a chinneadh go n‑íocfaidh an t‑iarratasóir a chostais féin, i gcomhréir le hAirteagal 133 de na Rialacha Nós Imeachta.

Ar na forais sin,

tugann AN CHÚIRT GHINEARÁLTA (an Dara Dlísheomra)

an tOrdú seo a leanas:

1.      Déantar an chaingean a dhíbhe mar gheall ar easpa dlínse fhollasach agus i bpáirt toisc í a bheith do-ghlactha go follasach.

2.      Ordaítear do Asociación de ciudadanos contra la corrupción y para la defensa del estado de derecho a chostais féin a íoc.

Arna dhéanamh i Lucsamburg, an 17 Meitheamh 2025.

An Cláraitheoir An tUachtarán

*      Teanga an cháis: an Spáinnis.