BREITHIÚNAS NA CÚIRTE (an Mór-Dhlísheomra)
8 Samhain 2022 ( *1 )
“Tarchur chun réamhrialú — an Comhshaol — Coinbhinsiún Aarhus — Rochtain ar an gceartas — Airteagal 9(3) — Cairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh — Airteagal 47, an chéad mhír — Ceart chun cosaint bhreithiúnach éifeachtach a fháil — Comhlachas um chosaint an chomhshaoil — Comhlachas den sórt sin a sheasamh os comhair cúirt náisiúnta chun agóid a dhéanamh i gcoinne chineálcheadú CE a deonaíodh d’fheithiclí áirithe — Rialachán (CE) Uimh. 715/2007 — Airteagal 5(2)(a) — Mótarfheithiclí — Innill díosail — Astaíochtaí truailleán — Comhla athshruthaithe gáis sceite EP (comhla AGS) — Laghdú ar astaíochtaí ocsaíde nítrigine (NOx) arna theorannú ag “fuinneog theochta” — Gaireas sáraithe — Údarú feiste den sórt sin i gcás ina mbeidh call leis an bhfeiste chun an t-inneall a chosaint ó dhamáiste nó ó thionóisc agus chun go n-oibreoidh an fheithicil go sábháilte; — Leibhéal teicneolaíochta”
I gCás C-873/19,
Iarraidh ar réamhrialú de bhun Airteagal 267 CFAE, ó Schleswig-Holsteinisches Verwaltungsgericht (Cúirt Riaracháin Schleswig-Holstein, an Ghearmáin), trí bhreith an 20 Samhain 2019, a fuarthas ag an gCúirt Bhreithiúnais an 20 Samhain 2019, sna himeachtaí
Deutsche Umwelthilfe eV
v
Bundesrepublik Deutschland,
páirtí leasmhar:
Volkswagen AG,
AN CHÚIRT (an Mór-Dhlísheomra),
comhdhéanta de K. Lenaerts, Uachtarán, L. Bay Larsen, Leas-Uachtarán, A. Prechal, K. Jürimäe, C. Lycourgos, E. Regan, P. G. Xuereb (Rapóirtéir), Uachtaráin Dlísheomra, M. Ilešič, J.-C. Bonichot, A. Kumin, N. Jääskinen, N. Wahl agus I. Ziemele, Breithiúna,
Abhcóide Ginearálta: A. Rantos,
Cláraitheoir: A. Calot Escobar,
ag féachaint don nós imeachta ó bhéal,
tar éis breithniú a dhéanamh ar na barúlacha a cuireadh isteach thar ceann iad seo a leanas:
– |
Deutsche Umwelthilfe eV, ag R. Klinger, Rechtsanwalt, |
– |
la Bundesrepublik Deutschland, F. Liebhart, i gcáil Gníomhaire, |
– |
Volkswagen AG, ag B. Wolfers agus R. B. A. Wollenschläger, Rechtsanwälte, |
– |
an Coimisiún Eorpach, ag A. C. Becker, G. Gattinara agus M. Huttunen, i gcáil Gníomhairí, |
tar éis éisteacht leis an Tuairim ón Abhcóide Ginearálta ag éisteacht an 3 Márta 2022
an méid seo a leanas
Breithiúnas
1 |
Baineann an tarchur chun réamhrialú le léirmhíniú Airteagal 9(3) den Choinbhinsiún maidir le Rochtain ar Fhaisnéis, Rannpháirtíocht Phoiblí i gCinnteoireacht agus Rochtain ar Cheartas i gCúrsaí Comhshaoil, arna shíniú in Aarhus (An Danmhairg) an 25 Meitheamh 1998 agus arna bhformheas thar ceann an Chomhphobail Eorpaigh le Cinneadh 2005/370/CE ón gComhairle an 17 Feabhra 2005 (IO 2005 L 124, lch. 1 an “Coinbhinsiún Aarhus”), agus Airteagal 47(1) de Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (“an Chairt”), chomh maith le hAirteagal 5(2)(a) de Rialachán (CE) Uimh. 715/2007 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le cineálcheadú mótarfheithiclí i dtaca le hastaíochtaí ó fheithiclí éadroma paisinéirí agus tráchtála (Euro 5 agus Euro 6) agus maidir le rochtain ar fhaisnéis faoi dheisiú agus faoi chothabháil feithiclí (IO 2007 L 171, lch. 1). |
2 |
Rinneadh an t-iarratas seo i gcomhthéacs díospóide idir Deutsche Umwelthilfe eV, comhlachas um chosaint an chomhshaoil, agus an Bundesrepublik Deutschland (Poblacht Chónaidhme na Gearmáine), arna ionadú ag an Kraftfahrt-Bundesamt (Údarás na Cónaidhme um Mótar-Iompar, an Ghearmáin, an “KBA”) maidir leis an gcinneadh lenar údaraigh an Coimisiún, i gcás feithiclí áirithe arna dtáirgeadh ag Volkswagen AG, úsáid a bhaint as bogearraí a laghdaíonn athchúrsáil gás truaillithe ag brath ar an teocht lasmuigh. |
An dlí lena mbaineann
Dlí idirnáisiúnta
3 |
Foráiltear leis an ochtú haithris déag de Choinbhinsiún Aarhus: “Agus é ina ábhar buartha gur cheart go mbeadh meicníochtaí éifeachtacha breithiúnacha ar fáil don phobal, eagraíochtaí ina measc, chun go gcosnaítear a leasanna dlisteanacha agus chun go gcuirtear an dlí i bhfeidhm”. |
4 |
Foráiltear le míreanna 4 agus 5 d’Airteagal 2 den Choinbhinsiún sin dar teideal “Sainmhínithe”:: “4. Ciallaíonn ‘an pobal’ duine nádúrtha nó dlíthiúil amháin nó níos mó, agus, i gcomhréir leis an reachtaíocht nó cleachtas náisiúnta, a gcomhlachais, eagraíochtaí nó grúpaí; 5. Ciallaíonn ‘an pobal atá i gceist’ an pobal a ndéanann cinnteoireacht comhshaoil difear dó nó ar dóchúil go ndéanfaidh cinnteoireacht comhshaoil difear dó, nó a bhfuil leas aige i gcinnteoireacht comhshaoil” |
5 |
Foráiltear le míreanna 3 agus 4 d’Airteagal 9 den Choinbhinsiún sin, dar teideal “Rochtain ar cheartas”: “3. Anuas air sin agus gan dochar do na nósanna imeachta athbhreithnithe dá dtagraítear i míreanna 1 agus 2 thuas, cinnteoidh gach Páirtí, sa chás go sásaíonn siad na critéir, más ann dóibh, a leagtar síos ina dhlí náisiúnta, go mbíonn teacht ar nósanna imeachta riaracháin nó breithiúnacha chun cur in aghaidh gníomhartha agus easnamh ag daoine príobháideacha agus údaráis phoiblí a sháraíonn forálacha a dhlí náisiúnta maidir leis an gcomhshaol. 4. Anuas air sin agus gan dochar do mhír 1 thuas, cuirfear réitigh leordhóthanacha agus éifeachtacha, faoiseamh urghaire ina measc, faoi mar is cuí, ar fáil sna nósanna imeachta a dtagraítear dóibh i míreanna 1, 2 agus 3 thuas, agus ní bheidh siad chomh costasach sin go gcuirfidh siad cosc ar dhaoine iad a úsáid.” |
Dlí an Aontais Eorpaigh
Rialachán (CE) Uimh. 1367/2006
6 |
Foráiltear le hAirteagal 1(1) de Rialachán (CE) Uimh. 1367/2006 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 6 Meán Fómhair 2006 maidir le forálacha Choinbhinsiún Aarhus maidir le Rochtain ar Fhaisnéis, Rannpháirtíocht Phoiblí i gCinnteoireacht agus Rochtain ar Cheartas in Ábhair Chomhshaoil a chur i bhfeidhm ar institiúidí agus comhlachtaí an Chomhphobail (IO 2006, L 264, lch. 13): “Is é is cuspóir don Rialachán seo rannchuidiú le comhlíonadh na n-oibleagáidí a eascraíonn as [Coinbhinsiún Aarhus], trí fhorálacha a leagan síos atá dírithe ar fhorálacha an Choinbhinsiúin a chur i bhfeidhm ar institiúidí agus ar chomhlachtaí an Chomhphobail, go háirithe: [...]
[Aistriúchán neamhoifigiúil] |
7 |
Foráiltear le mír 1(f) d’Airteagal 2, den Treoir sin, dar teideal “Sainmhínithe”: “Chun críocha an Rialacháin seo, beidh feidhm ag na sainmhínithe seo a leanas:
[Aistriúchán neamhoifigiúil] |
An Treoir Réime
8 |
Rinneadh Treoir 2007/46/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Meán Fómhair 2007 lena mbunaítear creat maidir le ceadú mótarfheithiclí agus a leantóirí, agus córas, comhpháirteanna agus aonad teicniúil ar leithligh atá ceaptha le haghaidh feithiclí den sórt sin, arna leasú le Rialachán (AE) Uimh. 1060/2008 ón gCoimisiún, an 7 Deireadh Fómhair 2008 (IO 2008 L 292, lch. 1) (“an Treoir Réime”) a aisghairm le Rialachán (AE) 2018/858 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 maidir le ceadú mótarfheithiclí agus a leantóirí, agus córas, comhpháirteanna agus aonad teicniúil ar leithligh atá ceaptha le haghaidh feithiclí den sórt sin, agus faireachas margaidh orthu, lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 715/2007 agus (CE) Uimh. 595/2009 agus lena n-aisghairtear Treoir 2007/46/CE (IO 2018 L 151, lch. 1), le héifeacht ón 1 Meán Fómhair 2020. Mar sin féin, i bhfianaise dháta fhíoras na díospóide sna príomhimeachtaí, tá feidhm fós ag an Treoir Réime maidir leis na príomhimeachtaí sin. |
9 |
Foráiltear le hAirteagal 1 den Treoir Réime: “Bunaítear leis an Treoir seo creat comhchuibhithe ina bhfuil na forálacha riaracháin agus na ceanglais ghinearálta theicniúla maidir le gach feithicil nua laistigh dá raon feidhme a cheadú agus maidir leis na córais, comhpháirteanna agus aonaid theicniúla ar leithligh atá ceaptha le haghaidh na feithiclí sin a cheadú, le háis a gcláraithe, a ndíol agus a gcur i seirbhís laistigh den Chomhphobal. [...] Déanfar ceanglais theicniúla shonracha maidir le déanamh agus feidhmiú feithiclí a leagan síos i gcur i bhfeidhm na Treorach seo i ngníomhartha rialála, a bhfuil a liosta uileghabhálach leagtha amach in Iarscríbhinn IV.” [Aistriúchán neamhoifigiúil] |
10 |
Foráiltear le hAirteagal 3(5) den Treoir Réime: “Chun críocha an Rialacháin seo agus chun críocha na ngníomhartha rialála a liostaítear in Iarscríbhinn IV, ach amháin má fhoráiltear a mhalairt iontu, tá feidhm ag na sainmhínithe seo a leanas: [...]
[Aistriúchán neamhoifigiúil] |
11 |
Is éard atá i gceist le Cuid I dar teideal “Gníomhartha rialála maidir le cineálcheadú CE feithiclí a tháirgtear i sraitheanna neamhtheoranta” d’Iarscríbhinn IV, dar teideal “Liosta de cheanglais chun críocha chineálcheadú CE feithiclí”, den Treoir Réime ná Rialachán Uimh. 715/2007 a mhéid a bhaineann le “hastaíochtaí ó fheithiclí éadroma tráchtála (Euro 5 agus Euro 6)/rochtain ar fhaisnéis”. |
Rialachán Uimh. 715/2007
12 |
De réir aithrisí 1, 6, 7 agus 12 de Rialachán Uimh. 715/2007:
[...]
[...]
|
13 |
Foráiltear le hAirteagal 1(1) den Rialachán sin: “Bunaítear leis an Rialachán seo ceanglais chomhchoiteanna theicniúla maidir le cineálcheadú mótarfheithiclí (‘feithiclí’) agus páirteanna athsholáthair, ar nós feistí athsholáthair rialaithe truaillithe, i dtaca lena n-astaíochtaí.” |
14 |
Foráiltear le hAirteagal 3(10) den Rialachán sin: “Chun críocha an Rialacháin seo agus chun críocha a bheart cur chun feidhme, beidh feidhm ag na sainmhínithe seo a leanas: [...]
|
15 |
Foráiltear le hAirteagal 4(1) agus (2) den Rialachán sin: “1. Léireoidh monaróirí go bhfuil gach feithicil nua a dhíolfar, a chlárófar nó a chuirfear i seirbhís sa Chomhphobal cineálcheadaithe i gcomhréir leis an Rialachán seo agus lena bhearta cur chun feidhme. Léireoidh monaróirí chomh maith go mbeidh gach feiste athsholáthair rialaithe truaillithe nua a mbeidh cineálcheadú riachtanach dóibh a dhíolfar nó a chuirfear i seirbhís sa Chomhphobal cineálcheadaithe i gcomhréir leis an Rialachán seo agus lena bhearta cur chun feidhme. Áirítear ar na hoibleagáidí sin na teorainneacha astaíochta a leagtar amach in Iarscríbhinn I agus na bearta cur chun feidhme dá dtagraítear in Airteagal 5 a chomhlíonadh. 2. Cinnteoidh monaróirí go gcomhlíonfar nósanna imeachta cineálcheadaithe chun comhréireacht táirgeachta, marthanacht feistí rialaithe truaillithe agus comhréireacht inseirbhíse a fhíorú. Chomh maith leis sin, caithfidh na bearta teicniúla a ghlacfaidh an monaróir a áirithiú go gcuirfear srian i gceart le hastaíochtaí sceithphíopa agus galaithe, de bhun an Rialacháin seo, ar feadh ghnáth-shaolré na bhfeithiclí agus iad á dtiomáint faoi ghnáthchoinníollacha úsáide. [...] [...]” |
16 |
Foráiltear le hAirteagal 5(1) agus (2) de Rialachán Uimh. 715/2007: “1. Feisteoidh an déantóir na feithiclí ionas go mbeidh na comhpháirteanna deartha, déanta agus cóimeáilte ar dhóigh go bhféadfaidh an fheithicil, sa ghnáthúsáid, an Rialachán seo agus a bhearta cur chun feidhme a chomhlíonadh. 2. Toirmiscfear úsáid feistí sáraithe a laghdaíonn éifeachtúlacht na gcóras rialaithe astaíochtaí. Ní bheidh feidhm ag an toirmeasc sna cásanna seo a leanas:
[...]” |
17 |
Leagtar síos in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán sin, dar teideal “Teorainneacha astaíochtaí”, inter alia na luachanna teorantacha le haghaidh astaíochtaí NOx. |
Dlí na Gearmáine
18 |
Le hAlt 42 de Verwaltungsgerichtsordnung (Cód Nós Imeachta na Cúirte Riaracháin) an 21 Eanáir 1960 (BGBl. 1960 I, lch. 17), sa leagan is infheidhme maidir leis an díospóid sna príomhimeachtaí (BGBl. 1991 I, lch. 686) (an “VwGO”), sonraítear na coinníollacha maidir le hinghlacthacht achomharc conspóideach mar seo a leanas: “1. Féadfar achomharc a thaisceadh ag iarraidh go ndéanfaí gníomh riaracháin a neamhniú (caingean le haghaidh neamhniú), nó chun go n-ordófaí don lucht riaracháin gníomh a dhéanamh a dhiúltaigh nó a staon sé as a dhéanamh (caingean le haghaidh urghaire). 2. A mhéid nach bhforáiltear a mhalairt sa dlí, ní bheidh an t-achomharc inghlactha ach amháin má éilíonn an t-iarratasóir go ndearnadh dochar dá chearta de bharr an gníomh riarachán atá i gceist nó de bharr diúltú nó staonadh ón ngníomh riaracháin sin.” [Aistriúchán neamhoifigiúil] |
19 |
Foráiltear le hAlt 113(1) de VwGO: “Sa mhéid go bhfuil an gníomh riaracháin atá i gceist mídhleathach agus go ndéantar dochar dá bharr sin don iarratasóir ina chearta, cuireann an chúirt an gníomh riaracháin sin agus, más iomchuí, an cinneadh a glacadh ar an ngearán roimhe sin, ar neamhní.” [Aistriúchán neamhoifigiúil] |
20 |
Foráiltear le hAlt 1(1) den Gesetz über ergänzende Vorschriften zu Rechtsbehelfen in Umweltangelegenheiten nach der EG-Richtlinie 2003/35/EG (Umwelt-Rechtsbehelfsgesetz — UmwRG) (Dlí an 7 Nollaig 2006 lena leagtar síos forálacha breise maidir le leigheasanna in ábhair chomhshaoil dá bhforáiltear i dTreoir 2003/35/CE (BGBl. 2006 I, lch. 2816), sa leagan is infheidhme maidir leis an díospóid sna príomhimeachtaí (BGBl. 2017). I, lch. 3290) (an “UmwRG”): “Tá an dlí seo infheidhme maidir le hachomhairc a thaisctear i gcoinne na gcinntí seo a leanas: [...]
Tá feidhm ag an dlí seo freisin sa chás nach nglactar ceann de na cinntí dá dtagraítear sa chéad mhír, contrártha leis na forálacha atá i bhfeidhm. [...] [...]” [Aistriúchán neamhoifigiúil] |
21 |
Foráiltear le hAlt 2(1) den UmwRG: “Féadfaidh comhlachas náisiúnta nó eachtrach arna fhormheas i gcomhréir le hAlt 3, gan gá a éileamh go ndearnadh dochar dá chearta, achomharc a dhéanamh i gcomhréir le VwGO i gcoinne cinnidh dá dtagraítear sa chéad fhomhír d’Alt 1(1), nó i gcoinne mainneachtain cinneadh den sórt sin a dhéanamh, i gcás go n-éilíonn an comhlachas sin
[...] I gcás achomharc i gcoinne cinnidh dá dtagraítear i míreanna 2a go 6 den chéad fhomhír d’Alt 1(1), nó i gcoinne mainneachtain cinneadh den sórt sin a dhéanamh, ní mór don chomhlachas sárú ar fhorálacha comhshaoil a líomhain freisin.” [Aistriúchán neamhoifigiúil] |
22 |
Leagtar síos le hAlt 3 de UmwRG na coinníollacha nach mór do chomhlachais náisiúnta nó eachtrach a chomhlíonadh chun bheith údaraithe achomhairc a thaisceadh faoin dlí sin mar aon leis an nós imeachta um údarú. De réir Alt 3(1) de UmwRG, formheastar comhlachas den sórt sin, arna iarraidh sin, nuair a chuireann sé chun cinn, go substaintiúil, i gcomhréir lena reachtanna, ar bhealach idéalach agus nach bhfuil sealadach go príomha cuspóirí chosaint an chomhshaoil, tá sé ann ar feadh trí bliana ar a laghad ar dháta an údaraithe agus tá sé gníomhach le linn na tréimhse sin, tugann sé ráthaíocht go gcomhlíonfar a cúraimí go cuí, go háirithe maidir le rannpháirtíocht leordhóthanach i nósanna imeachta cinnteoireachta na n-údarás, agus ceadaíonn sé d’aon duine a thacaíonn lena chuspóirí a bheith páirteach mar bhall. |
23 |
De réir Alt 25(2) den Verordnung über die EG-Genehmigung für Kraftfahrzeuge und ihre Anhänger sowie für Systeme, Bauteile und selbstständige technische Einheiten für diese Fahrzeuge (EG-Fahrzeuggenehmigungsverordnung — EG-FGV) [Rialachán maidir le cineálcheadú CE mótarfheithiclí, a leantóirí agus córas, comhpháirteanna agus aonad teicniúil ar leithligh atá beartaithe do na feithiclí sin (Rialachán maidir le cineálcheadú CE mótarfheithiclí)] an 3 Feabhra 2011 (BGBl. 2011 I, lch. 126), sa leagan is infheidhme maidir leis an díospóid sna príomhimeachtaí: “1. Má chinneann [KBA] nach gcomhlíonann feithiclí, córais, comhpháirteanna nó aonaid theicniúla an cineál ceadaithe, féadfaidh sé na bearta is gá a ghlacadh faoi Threoir [2007/46], 2002/24/CE [ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 18 Márta 2002 maidir le cineálcheadú mótarfheithiclí dhá roth nó trí roth agus lena n-aisghairtear Treoir 92/61/CEE ón gComhairle (IO 2002 L 124, lch. 1) agus 2003/37/CE [ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, an 26 Bealtaine 2003, maidir le cineálcheadú tarracóirí talmhaíochta nó foraoiseachta, a leantóirí agus a n-innealra tarraingthe idirmhalartaithe, chomh maith le córais, comhpháirteanna agus aonaid theicniúla na bhfeithiclí sin, agus lena n-aisghairtear Treoir 74/150/CEE (IO 2003, L 171, lch. 1),] atá infheidhme maidir leis an gcineál lena mbaineann, chun comhréireacht táirgeachta leis an gcineál formheasta a áirithiú. 2. Féadfaidh [KBA] forálacha coimhdeacha a fhorchur go cúlghabhálach chun aon locht atá sainaitheanta a leigheas agus chun comhréireacht feithiclí atá ar an margadh cheana, aonaid theicniúla ar leithligh nó comhpháirteanna a áirithiú.” [Aistriúchán neamhoifigiúil] |
An díospóid sna príomhimeachtaí agus na ceisteanna arna dtarchur chun réamhrialú
24 |
Is monaróir gluaisteán é Volkswagen a mhargaíonn mótarfheithiclí, ina measc feithiclí ar a dtugtar an VW Golf Plus TDI, a bhí feistithe le hinneall díosail de chineál EA 189 de ghlúin Euro 5. Bhí comhla ag na feithiclí seo le haghaidh athshruthú gáis sceite (an “comhla AGS”), atá ar cheann de na teicneolaíochtaí a úsáideann monaróirí gluaisteán, lena n-áirítear Volkswagen, chun astaíochtaí NOx a rialú agus a laghdú. |
25 |
De réir na faisnéise a chuir an chúirt a rinne an tarchur ar fáil, is é a bhí sna feithiclí i dtosach ná bogearraí atá comhtháite sa ríomhaire rialaithe innill a oibríonn an córas athshruthaithe gáis sceite in dhá mhodh, eadhon, modh 0, a ghníomhachtaítear nuair a úsáidtear na feithiclí sin ar an mbóthar, agus modh 1, a oibríonn le linn na tástála cineálcheadaithe a bhaineann le hastaíochtaí truailleán, ar a dtugtar “Sraith Nua Eorpach Tiomána” (New European Driving Cycle, “NEDC”), a dhéantar sa tsaotharlann. Nuair a cuireadh modh 0 i bhfeidhm, laghdaíodh ráta athshruthaithe an gháis sceite. Faoi ghnáthchoinníollacha úsáide, bhí na feithiclí sin i modh 0 amháin beagnach agus níor chomhlíon sí na luachanna teorantachta d’astaíochtaí NOx a leagtar síos le Rialachán Uimh. 715/2007. |
26 |
Mar chuid de nós imeachta cineálcheadaithe CE le haghaidh na bhfeithiclí sin, níor chuir Volkswagen in iúl do KBA go bhfuil bogearraí den sórt sin ann. |
27 |
An 15 Deireadh Fómhair 2015, ghlac KBA cinneadh de bhun Alt 25(2) den Rialachán maidir le cineálcheadú CE mótarfheithiclí, a leantóirí agus córas, comhpháirteanna agus aonad teicniúil ar leithligh atá beartaithe do na feithiclí sin (Rialachán maidir le cineálcheadú CE mótarfheithiclí), sa leagan is infheidhme sna príomhimeachtaí, gur “feistí sáraithe” de réir bhrí Airteagal 3(10) de Rialachán Uimh. 715/2007 a bhí sna bogearraí sin, nár chomhlíon Airteagal 5 den Rialachán sin agus ordaigh sé do Volkswagen na bogearraí sin a bhaint agus na bearta is gá a ghlacadh chun a áirithiú go gcomhlíonfaidh na feithiclí sin na rialacháin náisiúnta ábhartha chomh maith le rialacháin an Aontais Eorpaigh. |
28 |
Tar éis an chinnidh seo, thug Volkswagen nuashonrú ar na bogearraí sin. Bhí éifeacht ag an nuashonrú sin an chomhla AGS a shocrú chun an ráta athshruthaithe gáis sceite a rialáil ionas go raibh an ráta athshruthaithe 0% nuair a bhí an teocht lasmuigh faoi -9 céim Celsius, ó 85% nuair a bhí sé idir -9 agus 11 céim Celsius, agus méadaithe thar 11 céim Celsius le bheith ag feidhmiú 100% sa chás go raibh an teocht lasmuigh os cionn 15 céim Celsius amháin. Mar sin, ní raibh lánéifeacht íonú na ngás sceite ag an gcóras athshruthaithe seo lánéifeachtach ach amháin sa chás ina mbíodh teocht lasmuigh os cionn 15 céim Celsius (an “fhuinneog theochta”). |
29 |
Le cinneadh an 20 Meitheamh 2016 (“an cinneadh a chonspóidtear”), thug KBA údarú do na bogearraí a bhí i gceist sna príomhimeachtaí. Chuige sin, mheas sé go raibh na feistí sáraithe atá fós sna feithiclí lena mbaineann (“na feithiclí atá i gceist sna príomhimeachtaí”) dleathach. |
30 |
An 15 Samhain 2016, thaisc Deutsche Umwelthilfe, comhlachas atá i dteideal imeachtaí dlí a thionscnamh de bhun Alt 3 de UmwRG, achomharc riaracháin i gcoinne an chinneadh a chonspóidtear, nach raibh, áfach, ina ábhar do chinneadh. |
31 |
An 24 Aibreán 2018, thug Deutsche Umwelthilfe caingean os comhair Schleswig-Holsteinisches Verwaltungsgericht (Cúirt Riaracháin Schleswig-Holstein, an Ghearmáin), an chúirt a rinne an tarchur, ag lorg an cinneadh a chonspóidtear a chur ar ceal. Áitíonn sé gur feistíodh na feithiclí atá i gceist sna príomhimeachtaí le feiste sáraithe neamhdhleathach de réir bhrí Airteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007 i gcónaí, ós rud é go gcuirtear an gléas sin i ngníomh nuair a shroichtear na meánteochtaí sa Ghearmáin. Ina theannta sin, measann sé go bhfuil an deis ag monaróirí gluaisteán innill a dhearadh nach bhfuil gá leo feidhmíocht na gcóras rialaithe astaíochtaí a laghdú ar chúiseanna teicniúla ag meánteochtaí agus a d’oibreodh dá bhrí sin faoi ghnáthchoinníollacha úsáide. |
32 |
Áitíonn Poblacht Chónaidhme na Gearmáine, an cosantóir sna príomhimeachtaí, ar dtús, nach bhfuil seasamh dlí ag Deutsche Umwelthilfe chun an cinneadh atá á chonspóid a chonspóid agus go bhfuil a caingean neamh-inghlactha dá bhrí sin. Ar an dara dul síos, tá an fhuinneog theochta atá ar fáil do na feithiclí atá i gceist sna príomhimeachtaí tar éis na mbogearraí lena mbaineann a nuashonrú ag luí le dlí an Aontais. |
33 |
Maidir le hinghlacthacht na caingne sna príomhimeachtaí, measann an chúirt a rinne an tarchur, ar an gcéad dul síos, nach bhfuil seasamh dlí ag Deutsche Umwelthilfe chun imeachtaí a thionscnamh faoi Alt 42(2) de VwGO, ar dá réir, mura bhforáiltear a mhalairt sa dlí, níl an t-achomharc inghlactha ach amháin má éilíonn an t-iarratasóir go ndearnadh difear dá chearta leis an ngníomh riaracháin atá i gceist. Mar sin is léiriú é an fhoráil seo ar an bhfíric go bhfuil an córas leigheasanna aonair dá bhforáiltear ag VwGO bunaithe ar chearta suibiachtúla. Mar sin féin, ní cosúil go mbaineann an díospóid sna príomhimeachtaí le ceart pearsanta a sáraíodh leis an gcinneadh a chonspóidtear. Leis an toirmeasc ar úsáid feistí sáraithe a laghdaíonn éifeachtacht na gcóras rialaithe astaíochtaí, a leagtar amach sa chéad abairt d’Airteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007 agus arna agairt ag Deutsche Umwelhilfe, ní thugtar ceart suibiachtúil don duine nádúrtha, ós rud é nach bhfuil an fhoráil seo beartaithe chun saoránaigh aonair a chosaint. |
34 |
Ar an dara dul síos, tá an chúirt a rinne an tarchur den tuairim nach féidir leis an gcomhlachas sin seasamh dlí a éilimh de bhun Alt 2(1) de UmwRG, arna léamh i gcomhar le hAlt 1(1) de UmwRG, lena bhforáiltear maolú dlíthiúil ar an gceanglas maidir le ceart suibiachtúil de réir bhrí an chéad fhrása d’Alt 42(2) VwGO. Míníonn an chúirt sin, ina leith sin, nach bhfuil ach na cinntí a liostaítear san Alt 1(1) sin faoi réir achomhairc ag comhlachas um chosaint an chomhshaoil de bhun UmwRG. As na cinntí sin, is iad na cinn dá dtagraítear i bpointe 5(1) den fhoráil sin amháin atá ábhartha sa chás seo, eadhon, “gníomhartha riaracháin nó conarthaí dlí poiblí lena n-údaraítear tionscadail [...] de bhun fhorálacha comhshaoil an dlí fheidearálaigh, dhlí an Land nó gníomhartha de dhlí an Aontais atá infheidhme go díreach”. |
35 |
Mar sin féin, ní cinneadh é an cinneadh a chonspóidtear de réir bhrí Alt 1(1)(5) de UmwRG, ós rud é gur údaraíodh “táirge” seachas “tionscadal” leis. Tógtar an coincheap “tionscadal”, de réir bhrí na forála sin, ón dlí pleanála baile agus ón dlí pleanála réigiúnach agus sainmhíníodh é ar bhonn Threoir 85/337/CE ón gComhairle, an 27 Meitheamh 1985, maidir le measúnú a dhéanamh ar na héifeachtaí atá ag tionscadail phoiblí agus phríobháideacha áirithe ar an gcomhshaol (IO 1985, L 175, lch. 40), lena bhforáiltear, ina hAirteagal 1(2), go gciallaíonn an téarma “tionscadal”“oibreacha tógála nó suiteála nó oibreacha eile a chur i gcrích” chomh maith le “hidirghabhálacha eile sa ghnáthóg nádúrtha nó an tírdhreach, lena n-áirítear iad siúd atá beartaithe chun acmhainní ithreach a shaothrú.” Chuige sin, is léir ón reachtaíocht náisiúnta atá i gceist sna príomhimeachtaí nach mbaineann an coincheap sin ach le suiteála seasta nó le bearta arb ionann iad agus idirghabháil dhíreach sa ghnáthóg nádúrtha nó sa tírdhreach. Dá bhrí sin, ní féidir cineálcheadú CE ar fheithiclí príobháideacha éadroma mar aon le modhnú ar chineálcheadú CE den sórt sin is ábhar don chinneadh atá faoi chonspóid a mheas mar údarú “tionscadal”, de réir bhrí an dlí náisiúnta, toisc nach mbaineann siad le suiteáil sheasta agus nach bhfuil aon idirghabháil dhíreach i gceist leo sa ghnáthóg nádúrtha ná sa tírdhreach. |
36 |
Ina theannta sin, ní féidir forálacha UmwRG a chur i bhfeidhm de réir analaí ós rud é, le linn an phlé as ar eascair leasú UmwRG, a tharla le linn 2017, gur sonraíodh go sainráite nach mbainfeadh sé sin le réimse na dtáirgí, lena n-áirítear maidir le mótarfheithiclí. |
37 |
Ar an tríú dul síos, de réir na cúirte a rinne an tarchur, ní féidir le Deutsche Umwelthilfe seasamh dlí a éilimh de bhun Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus ach an oiread, ós rud é, mar a chinn an Chúirt Bhreithiúnais i mbreithiúnas an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation (C-664/15, EU:C:2017:987, mír 45), nach bhfuil aon éifeacht dhíreach ag an bhforáil sin. Dá réir sin, ní hionann Airteagal 9 agus maolú dlíthiúil ón gceanglas maidir le ceart suibiachtúil, de réir bhrí na chéad abairte Alt 42(2) de VwGO. |
38 |
Sna himthosca sin, measann an chúirt a rinne an tarchur go mbraitheann inghlacthacht na príomhghníomhaíochta ar cibé an féidir le Deutsche Umwelthilfe seasamh dlí a éilimh chun imeachtaí a thionscnamh de bhun dhlí an Aontais go díreach. Tugann sé dá haire i ndáil leis sin, i bhfianaise bhreithiúnas an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation (C-664/15 EU:C:2017:987, mír 45), go bhféadfadh seasamh dlí a bheith ag Deutsche Umwelthilfe mar thoradh ar chomhchur i bhfeidhm Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus agus na chéad mhíre d'Airteagal 47 den Chairt. |
39 |
Deir an chúirt sin, i bhfianaise na ndifríochtaí sa chásdlí idir na cúirteanna náisiúnta maidir leis na hiarmhairtí a bhainfí as an mbreithiúnas sin, ní mór a mheas ar cheart Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, arna léamh i gcomhar leis an gcéad mhír d'Airteagal 47 den Chairt, a léirmhíniú sa chaoi gur féidir le comhlachas um chosaint an chomhshaoil, chomh maith leis na féidearthachtaí achomhairc dá bhforáiltear cheana de réir UmwRG, údarú riaracháin táirge a chonspóid, amhail an t-údarú atá i gceist sna príomhimeachtaí, más rud é go bhfuil sé mar aidhm ag an achomharc a thionscnaíonn an comhlachas sin a áirithiú go gcomhlíontar forálacha dhlí comhshaoil an Aontais nach n-eascraíonn aon cheart aonair astu. |
40 |
Deir an chúirt a rinne an tarchur go mbaineann a hamhras le léirmhíniú choincheap na “na critéir […] a leagtar síos ina dlí náisiúnta”, de réir bhrí Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus. Ar thaobh amháin, d’fhéadfaí a shamhlú go ndéanfaí an coincheap sin a léirmhíniú sa chaoi nach gclúdaítear leis critéir a fheidhmíonn chun sealbhóirí cirt achomhairc a theorannú amháin agus, dá bharr sin, go bhfuil lamháil inlíochta na mBallstát teoranta don cheist maidir le rogha na gcomhlachas um chosaint an chomhshaoil a dtabharfar an ceart dóibh an leas ginearálta i gcúrsaí comhshaoil a chosaint. Dá leanfaí an léirmhíniú sin, bheadh seasamh dlí ag Deutsche Umwelthilfe sna príomhimeachtaí, ós rud é gur leag reachtas na Gearmáine na critéir sin síos le hAlt 3 de UmwRG agus gur ceadaíodh Deutsche Umwelthilfe faoin bhforáil sin. |
41 |
Ar an taobh eile, d’fhéadfaí an coincheap sin a léirmhíniú sa chaoi go mbeadh an rogha ag na Ballstáit critéir a chinneadh freisin maidir le hábhar na gníomhaíochta agus dá bhrí sin cinntí riaracháin áirithe a dhíolmhú ó aon rialú breithiúnach ar thionscnamh comhlachas um chosaint an chomhshaoil. De réir na cúirte a rinne an tarchur, d’fhéadfaí údar a thabhairt lena leithéid de theorannú ar sheasamh ghnímh na gcomhlachas sin do chinntí áirithe, go háirithe cinn a bhfuil iarmhairtí tromchúiseacha acu don chomhshaol, mar gheall ar an líon mór cinntí riaracháin a bhfuil baint acu leis an gcomhshaol. Maidir, go sonrach, le húdaruithe táirge, tugann an chúirt sin dá haire nár glacadh leis nach bhfuil siad riamh thar a bheith tábhachtach don chomhshaol. Mar sin féin, i bhfianaise an iliomad údaruithe táirgí aonair, d’fhéadfadh cúinsí praiticiúla a bheith i bhfabhar go bhféadfadh na Ballstáit, trí bhíthin anailíse ginearálaithe, cinntí aonair áirithe a eisiamh ón neamhchinnteacht a bhaineann le gníomhaíocht arna tionscnamh ag tríú páirtithe, amhail comhlachais um chosaint an chomhshaoil. |
42 |
I gcás ina measann an Chúirt Bhreithiúnais go bhfuil seasamh dlí ag comhlachas um chosaint an chomhshaoil chun imeachtaí a thionscnamh i gcoinne an chinneadh a chonspóidtear, fiafraíonn an chúirt tagartha faoin léirmhíniú atá le tabhairt ar Airteagal 5(2)(a), de Rialachán Uimh. 715/2007. |
43 |
Measann an chúirt a rinne an tarchur gur feiste sháraithe neamhdhleathach í an fhuinneog theochta atá i gceist sna príomhimeachtaí, de réir bhrí Airteagal 3(10) de Rialachán Uimh. 715/2007. Measann an chúirt sin, cé nach bhfuil an coincheap “[c]oinníollacha a bhféadfaí a bheith ag súil go réasúnach leo i ngnáthoibriú agus i ngnáthúsáid feithicle”, atá le feiceáil san fhoráil sin, sainmhínithe le Rialachán Uimh. 715/2007, ba cheart é a choinneáil, ag féachaint do chuspóirí an Rialacháin seo, agus go háirithe d'aithrisí 4 agus 6 de, nach féidir ach coinníollacha an tráchta iarbhír ar an mbóthar a mheas mar ghnáthchoinníollacha oibriúcháin. Ina leith sin, measann an chúirt a rinne an tarchur nach féidir an cuspóir maidir le hastaíochtaí NOx a laghdú a bhaint amach ach amháin má laghdaítear na hastaíochtaí sin go hiarbhír le linn úsáid iarbhír na feithicle agus ní hamháin faoi choinníollacha saorga. Tugann sí dá haire go bhfuil teochtaí faoi bhun 15 céim Celsius mar chuid de na “gnáthchoinníollacha” san Eoraip, a “d'fhéadfaí a bheith ag súil go réasúnta”, de réir bhrí na forála sin. Go deimhin, don bhliain 2018, bhí an mheánteocht bhliantúil sa Ghearmáin 10.4 céim Celsius. Mar sin, bheadh ráta athshruthaithe gháis sceite na bhfeithiclí atá i gceist sna príomhimeachtaí laghdaithe cheana féin agus bheadh an córas rialaithe astaíochtaí díghníomhaithe go páirteach fad is a bheadh na teochtaí go hiomlán laistigh den mheán. |
44 |
I ndáil leis sin, fiafraíonn an chúirt a rinne an tarchur an gcaithfear an coincheap “riachtanas” leis an bhfeiste sháraithe de réir bhrí Airteagal 5(2)(a) de Rialachán Uimh. 715/2007, a léirmhíniú ag féachaint do leibhéal reatha na teicneolaíochta chun a chinneadh an bhfuil gá le feiste sháraithe chun an t-inneall a chosaint ó dhamáiste nó ó thionóisc agus chun go n-oibreoidh an fheithicil atá i gceist go sábháilte. Ina theannta sin, fiafraíonn sí an gcaithfear imthosca eile a chur san áireamh freisin, amhail costais do mhonaróirí agus an tionchar ar a n-iomaíochas. |
45 |
Ba sna himthosca sin a chinn an Schleswig-Holsteinisches Verwaltungsgericht (Cúirt Riaracháin, Schleswig-Holstein) bac a chur ar na himeachtaí agus na ceisteanna seo a leanas a tharchur chuig an gCúirt Bhreithiúnais le haghaidh réamhrialú:
|
Na ceisteanna arna dtarchur i gcomhair réamhrialú
An chéad cheist
46 |
Lena chéad cheist, fiafraíonn an chúirt a rinne an tarchur go bunúsach an gcaithfear Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, arna léamh i gcomhar leis an gcéad mhír d’Airteagal 47 den Chairt, a léiriú sa chaoi go gcuirtear cosc leis ar chomhlachas um chosaint an chomhshaoil atá i dteideal imeachtaí dlí a thionscnamh i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, agóid a dhéanamh os comhair cúirt náisiúnta i gcoinne cinneadh riaracháin lena ndeonaítear nó lena modhnaítear cineálcheadú CE a d’fhéadfadh a bheith contrártha d’Airteagal 5 (2) de Rialachán Uimh. 715/2007. |
47 |
Is léir ón tarchur chun réamhrialú gurb í an chúis atá leis an gcéad cheist ná, de réir na cúirte a rinne an tarchur, nach dtugann an reachtaíocht náisiúnta is infheidhme seasamh dlí chun imeachtaí a thionscnamh i gcoinne cinneadh riaracháin lena ndeonaítear nó lena leasaítear cineálcheadú CE, amhail an cinneadh atá i gceist sna príomhimeachtaí, do Deutsche Umwelthilfe. |
48 |
Mar réamhphointe, ba cheart a mheabhrú go bhfuil dlínse ag an gCúirt Bhreithiúnais réamhrialú a thabhairt ar léirmhíniú Choinbhinsiún Aarhus, arna shíniú ag an gComhphobal agus arna fhormheas le Cinneadh 2005/370, ar cuid dhílis d’ord dlíthiúil an Aontais a forálacha (breithiúnais an 8 Márta 2011, Lesoochranárske zoskupenie, C-240/09, EU:C:2011:125, mír 30, agus an 15 Márta 2018, North East Pylon Pressure Campaign agus Sheehy, C-470/16, EU:C:2018:185, mír 46 agus an cásdlí dá dtagraítear). |
49 |
Foráiltear le hAirteagal 9(3) den Choinbhinsiún, gan dochar do na nósanna imeachta achomhairc dá dtagraítear i míreanna 1 agus 2 d’Airteagal 9, nach mór do gach Páirtí a áirithiú, i gcás ina gcomhlíonann sé na critéir, más ann dóibh, a leagtar síos sa dlí náisiúnta, go mbeidh rochtain ag an bpobal ar nósanna imeachta riaracháin nó breithiúnacha chun agóid a dhéanamh in aghaidh gníomhartha agus neamhghníomhartha daoine príobháideacha agus údarás poiblí a sháraíonn forálacha an dlí náisiúnta i ndáil leis an gcomhshaol. |
50 |
Ar an gcéad dul síos, ba cheart a thabhairt faoi deara go dtagann cinneadh riaracháin lena ndeonaítear nó lena leasaítear cineálcheadú CE a d’fhéadfadh a bheith contrártha d’Airteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007 faoi raon feidhme ábhartha Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, ós rud é gur “gníomh” údaráis phoiblí é a líomhnaítear go sáraíonn sé forálacha an “dlí náisiúnta i ndáil leis an gcomhshaol”. |
51 |
Go deimhin, ba cheart a mheabhrú, ar thaobh amháin, gur rialaigh an Chúirt Bhreithiúnais, i mbreithiúnais an 17 Nollaig 2020, CLCV agus páirtithe eile. (Dispositif d’invalidation sur moteur diesel) (C-693/18, EU:C:2020:1040, míreanna 67, 86 agus 87), an 14 Iúil 2022, GSMB Invest (C-128/20, EU:C:2022:570, mír 43) agus an 14 Iúil 2022, Volkswagen (C-134/20, EU:C:2022:571, mír 50), gurb é an cuspóir atá á shaothrú le Rialachán Uimh. 715/2007, mar is léir ó aithrisí 1 agus 6 dó, ardleibhéal cosanta comhshaoil a áirithiú agus, go sonrach, astaíochtaí NOx ó fheithiclí díosail a laghdú go substaintiúil chun cáilíocht an aeir a fheabhsú agus na luachanna teorantachta a chomhlíonadh i dtéarmaí truaillithe. |
52 |
Mar sin féin, níl an cinneadh go bhfuil cuspóir comhshaoil den sórt sin ag Rialachán Uimh. 715/2007, agus go háirithe Airteagal 5(2) de, agus dá bhrí sin gur cuid de “dlí an chomhshaoil” é de réir bhrí Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, contrártha lena bhfuil á mhaíomh ag KBA, neamhbhailí ar dhóigh ar bith toisc gur glacadh an Rialachán sin ar bhonn Airteagal 95 CE, arb é Airteagal 114 den CFAE anois, a bhaineann le bearta maidir le comhfhogasú na bhforálacha reachtaíochta nó rialúcháin nó riaracháin atá ceaptha sna Ballstáit chun an margadh inmheánach a bhunú agus a oibriú. |
53 |
I dtaca leis sin, ba cheart a mheabhrú go bhforáiltear le hAirteagal 114(3) de CFAE go ndéanfaidh an Coimisiún, ina thograí le haghaidh bearta maidir le comhfhogasú na bhforálacha reachtaíochta nó rialúcháin nó riaracháin atá ceaptha sna Ballstáit a bhaineann le cosaint an chomhshaoil, bunaithe ar ardleibhéal cosanta, agus aon fhorbairt nua atá bunaithe ar fhíorais eolaíocha á cur san áireamh ach go háirithe. Dá bhrí sin, mar a thug an tAbhcóide Ginearálta dá aire i bpointe 50 dá Thuairim, cé nár glacadh an Rialachán ar bhonn bunús dlí a bhaineann go sonrach leis an gcomhshaol, amhail Airteagal 175 CE, arb é Airteagal 192 CFAE anois, ní hé sin le rá nach bhfuil cuspóir comhshaoil aige agus nach “dlí an chomhshaoil” é. |
54 |
Tacaítear leis an gcinneadh seo, ar an gcéad dul síos, leis an Rialachán Uimh. 1367/2006 a bhfuil sé mar aidhm aige, de réir Airteagal 1(1) (d), rannchuidiú le comhlíonadh na n-oibleagáidí a eascraíonn as Coinbhinsiún Aarhus, trí fhorálacha a leagan síos atá dírithe ar fhorálacha an Choinbhinsiúin a chur i bhfeidhm ar institiúidí agus ar chomhlachtaí an Aontais trí, go háirithe, rochtain ar cheartas i gcúrsaí comhshaoil ar leibhéal an Aontais a ráthú. Dá bhrí sin, sonraítear in Airteagal 2(1)(f) den Rialachán sin go sainmhínítear dlí an chomhshaoil chun críocha an Rialacháin sin mar aon fhoráil de dhlí an Aontais a rannchuidíonn, “beag beann ar a bunús dlí”, le gnóthú chuspóirí bheartas an Chomhphobail i réimse an chomhshaoil de réir mar a fhoráiltear le CFAE, lena n-áirítear caomhnú, cosaint agus feabhsú cháilíocht an chomhshaoil agus sláinte an duine a chosaint. |
55 |
Ar an dara dul síos, tacaítear leis an gcinneadh sin sa treoir um chur chun feidhme Choinbhinsiún Aarhus, i.e. an doiciméad a d’fhoilsigh Coimisiún Eacnamaíochta na Náisiún Aontaithe don Eoraip, dar teideal “Treoirleabhar um Chur Chun Feidhme Choinbhinsiún Aarhus” (Dara heagrán, 2014), arb é, de réir chásdlí socair na Cúirte Breithiúnais, doiciméad míniúcháin, ar chóir, más iomchuí, a chur san áireamh, i measc eilimintí ábhartha eile, chun críocha an coinbhinsiún sin a léirmhíniú, fiú mura bhfuil na hanailísí atá ann ceangailteach agus mura bhfuil raon feidhme normatach den chineál atá ag forálacha an choinbhinsiúin acu [breithiúnas an 20 Eanáir, 2021, Land Baden-Württemberg (Communications internes), C-619/19, EU:C:2021:35, pointe 51 agus an cásdlí dá dtagraítear]. |
56 |
Deimhníonn an treoir seo an bhrí leathan ar chóir a thabhairt don abairt “forálacha an dlí náisiúnta i ndáil leis an gcomhshaol”, mar a fheictear in Airteagal 9(3), de Choinbhinsiún Aarhus, a mhéid a bhforáiltear, ar leathanach 197 den treoir sin, “nach bhfuil an reachtaíocht náisiúnta i ndáil leis an gcomhshaol teoranta do na cearta chun faisnéise nó do rannpháirtíocht an phobail a ráthaítear leis an gCoinbhinsiún, ná do na téacsanna dlí a luaitear an comhshaol ina dteideal nó ceannteideal. Ina ionad sin, is í an cheist chinniúnach ná an mbaineann an fhoráil atá i gceist leis an gcomhshaol ar aon bhealach. Mar sin, tagann gníomhartha agus neamhghníomhartha a d’fhéadfadh sárú a dhéanamh ar na forálacha a bhaineann, go háirithe, le pleanáil baile, cánacha comhshaoil, rialú táirgí ceimiceacha nó dramhaíola, saothrú acmhainní nádúrtha agus truailliú ó longa faoi raon feidhme mhír 3 freisin, cibé acu atá nó nach bhfuil na forálacha san áireamh sa reachtaíocht phleanála, i ndlíthe cánach nó i ndlíthe muirí.” |
57 |
Ar an taobh eile, ní athraíonn sainghné theicniúil na chéad abairte d’Airteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007, lena gcuirtear cosc ar úsáid feistí sáraithe a laghdaíonn éifeachtúlacht na gcóras rialaithe astaíochtaí, aidhm na forála seo, trí chosc den sórt sin, chun astaíochtaí gás truaillithe a theorannú go beacht agus, dá bhrí sin, rannchuidiú leis an gcuspóir maidir le cosaint an chomhshaoil a shaothraítear leis an Rialachán sin. |
58 |
Ar an taobh eile, ní mór Airteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007, mar fhoráil de dhlí i ndáil leis an gcomhshaol atá infheidhme go díreach i ngach Ballstát, i gcomhréir le hAirteagal 288(2) CFAE, a mheas mar chuid den “dlí náisiúnta” de réir bhrí Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus. |
59 |
Ar an dara dul síos, ba cheart a thabhairt faoi deara go dtagann comhlachas um chosaint an chomhshaoil a bhfuil an chumhacht aige imeachtaí dlí a thionscnamh faoi raon feidhme pearsanta Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus. Chuige sin, ba cheart a mheabhrú, chun a bheith i dteideal na gceart dá bhforáiltear leis an bhforáil sin, nach mór d’iarratasóir go háirithe a bheith ina “duine den phobal” agus “na critéir […] a leagtar síos ina dlí náisiúnta” a chomhlíonadh. |
60 |
De réir Airteagal 2, mír 4, de Choinbhinsiún Aarhus, ciallaíonn an téarma “pobal” duine nó daoine nádúrtha nó duine nó daoine dlítheanacha agus, i gcomhréir leis an reachtaíocht nó leis an gcleachtas náisiúnta, comhlachais, eagraíochtaí nó grúpaí bunaithe ag na daoine sin; Leanann sé dá bhrí sin ó Airteagal 2(4) agus Airteagal 9(3) den Choinbhinsiún sin go bhféadfaidh na páirtithe ann critéir a leagan síos ina ndlí náisiúnta nach mór do chomhlachas um chosaint an chomhshaoil a chomhlíonadh chun go mbeidh sé in ann leas a bhaint as na cearta dá bhforáiltear leis an bhforáil dheireanach sin. |
61 |
Mar sin féin, is léir ón tarchur chun réamhrialú go bhfuil na critéir sin leagtha amach i ndlí na Gearmáine le mír 3(1) de UmwRG agus go gcomhlíonann Deutsche Umwelthilfe, a bhfuil sé mar chuspóir aici, de réir théarmaí a reachtanna, rannchuidiú le cosaint an dúlra agus an chomhshaoil chomh maith le cosaint tomhaltóirí maidir leis an gcomhshaol agus sláinte, na critéir sin agus, go bhfuil sé ceadaithe mar chomhlachas chun an comhshaol a chosaint i dteideal imeachtaí dlí a thionscnamh de réir Alt 3 de UmwRG. |
62 |
Ina theannta sin, ní mór a thabhairt faoi deara go bhfuil comhlachas den sórt sin mar chuid den “p[h]obal atá i gceist ”, de réir bhrí Airteagal 2(5) de Choinbhinsiún Aarhus, lena leagtar síos an pobal a ndéanann cinntí a dhéantar i gcúrsaí comhshaoil difear dóibh a bhféadfadh na cinntí sin difear a dhéanamh dóibh nó a bhfuil leas acu maidir leis an bpróiseas cinnteoireachta. Mar sin, de réir na forála sin, measfar go bhfuil leas ag eagraíochtaí neamhrialtasacha a bhfuil cosaint an chomhshaoil á cur chun cinn acu agus a bhfuil ceanglais faoin dlí náisiúnta á gcomhlíonadh acu. |
63 |
Ar an tríú dul síos, maidir leis na ceisteanna a d’ardaigh an chúirt a rinne an tarchur a bhfuil sé d’aidhm acu, go sonrach, a chinneadh an gceadaíonn an coincheap “critéir […] a leagtar síos ina dlí náisiúnta”, de réir bhrí Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, do pháirtithe sa choinbhinsiún sin critéir den sórt sin a leagan síos ní hamháin maidir leis na sealbhóirí cirt achomhairc, ach freisin maidir le hábhar an achomhairc, tá sé tábhachtach a mheabhrú gur rialaigh an Chúirt Bhreithiúnais go leanann sé ón bhforáil sin, agus go háirithe ón bhfíric go bhféadfaidh, faoina théarmaí, na leigheasanna dá dtagraítear iontu a bheith faoi réir “critéir” a bhféadfaidh na Ballstáit, i bhfeidhmiú na cumhachta lánroghnaí a fhágtar dóibh i dtaca leis sin, rialacha an dlí nós imeachta a leagan síos a bhaineann leis na coinníollacha nach mór a chomhlíonadh chun leigheasanna den sórt sin a fheidhmiú. (breithiúnais an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation, C-664/15, EU:C:2017:987, mír 86, agus an 14 Eanáir 2021, Stichting Varkens in Nood agus páirtithe eile, C-826/18, EU:C:2021:7, mír 49). |
64 |
Ba cheart a thabhairt faoi deara, áfach, ar an gcéad dul síos, faoi théarmaí Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, go mbaineann na critéir sin le cinneadh na ndaoine atá i dteideal ceart athbhreithnithe agus ní le hábhar an achomhairc a mhéid a bhaineann sé le sárú fhorálacha an dlí náisiúnta i ndáil leis an gcomhshaol. Dá bhrí sin, ní féidir leis na Ballstáit raon feidhme ábhartha an Airteagail 9(3) sin a laghdú trí chatagóirí áirithe forálacha den dlí náisiúnta i ndáil leis an gcomhshaol a eisiamh ó ábhar na gníomhaíochta. |
65 |
Ar an dara dul síos, nuair a leagann Ballstát síos rialacha maidir le dlí nós imeachta is infheidhme maidir leis na gníomhaíochtaí dá dtagraítear in Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus agus a bhaineann le feidhmiú na gceart a fhaigheann comhlachas chun an comhshaol a chosaint in Airteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007 ionas go mbeidh cinntí na n-údarás náisiúnta inniúil faoi réir athbhreithniú maidir lena n-oibleagáidí faoin Airteagal sin, cuirfidh an Ballstát sin dlí an Aontais chun feidhme, de réir bhrí Airteagal 51(1) den Chairt, agus ní mór dó dá bhrí sin go háirithe a ráthú go n-urramaítear an ceart chun leighis éifeachtaigh atá cumhdaithe in Airteagal 47 de. Féach, chuige sin, breithiúnais an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation, C-664/15, EU:C:2017:987, míreanna 44 agus 87 agus an cásdlí dá dtagraítear.) |
66 |
Mar sin, cé go bhfuil sé fíor nach bhfuil aon éifeacht dhíreach ag Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus i ndlí an Aontais agus nach féidir é a agairt, mar sin, i gcomhthéacs díospóide faoi dhlí an Aontais, chun cur i bhfeidhm forála den dlí náisiúnta a bheadh contrártha dó a eisiamh, tá sé fíor fós, ar thaobh amháin, go gceanglaíonn tosaíocht comhaontuithe idirnáisiúnta arna dtabhairt i gcrích ag an Aontas go ndéanfaí an dlí náisiúnta a léirmhíniú, a mhéid is féidir, i gcomhréir le ceanglais na gcomhaontuithe sin agus, ar an taobh eile, go bhforchuirtear leis an bhforáil sin, arna léamh i gcomhar le hAirteagal 47 den Chairt, oibleagáid ar na Ballstáit cosaint bhreithiúnach éifeachtach na gceart a thugtar le dlí an Aontais a áirithiú, go háirithe forálacha de dhlí an chomhshaoil (breithiúnas an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation, C-664/15, EU:C:2017:987, mír 45). |
67 |
Mar sin féin, bhainfí gach éifeacht úsáideach, nó aon substaint, ón gceart achomhairc dá bhforáiltear le hAirteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, arb é is aidhm dó cosaint éifeachtach an chomhshaoil a áirithiú (breithiúnas an 8 Márta 2011, Lesoochranárske zoskupenie, C-240/09, EU:C:2011:125, mír 46), dá nglacfaí leis, trí chritéir dá bhforáiltear sa dlí náisiúnta a fhorchur, go ndéanfaí catagóirí áirithe “daoine den phobal”, bhainfí aon cheart achomharc ó dhaoine den “p[h]obal atá i gceist” amhail comhlachais um chosaint an chomhshaoil a chomhlíonann na ceanglais atá leagtha amach in Airteagal 2(5), de Choinbhinsiún Aarhus i gcoinne gníomhartha nó neamhghníomhartha de chuid daoine aonair príobháideacha nó údaráis phoiblí a sháraíonn catagóirí áirithe fhorálacha an dlí náisiúnta i ndáil leis an gcomhshaol. Féach, chuige sin, breithiúnais an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation, C-664/15, EU:C:2017:987, mír 46.) |
68 |
Ní féidir le forchur na gcritéar seo, go háirithe, comhlachais um chosaint an chomhshaoil a bhaint den fhéidearthacht faireachán a dhéanamh ar chomhlíonadh na gcaighdeán a eascraíonn as dlí an Aontais maidir leis an gcomhshaol, ós rud é gur minic a bhíonn caighdeáin den sórt sin dírithe ar an leas ginearálta agus ní ar leasanna daoine aonair a chosaint agus go bhfuil misean ag na comhlachais sin an leas ginearálta a chosaint (breithiúnas an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation, C-664/15, EU:C:2017:987, mír 47, agus an cásdlí dá dtagraítear). |
69 |
Go deimhin, má thugann na focail “na critéir […] a leagtar síos ina dhlí náisiúnta”, atá in Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, le tuiscint go gcoimeádfaidh na Ballstáit cumhacht lánroghnach i gcur chun feidhme na forála seo, ní féidir leo ligean dóibh critéir a fhorchur atá chomh dian sin go mbeadh sé dodhéanta go héifeachtach do chomhlachais um chosaint an chomhshaoil agóid a dhéanamh i gcoinne na ngníomhartha nó na neamhghníomhartha a chumhdaítear leis an bhforáil sin (breithiúnas an 20 Nollaig, 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation, C-664/15, EU:C:2017:987, mír 48). |
70 |
Sa chás seo, is cosúil go n-eascródh as na heilimintí atá leagtha amach ag an gcúirt a rinne an tarchur agus a mheabhraítear i míreanna 33 go 35 den bhreithiúnas seo nach féidir le comhlachas um chosaint an chomhshaoil, de réir dhlí na Gearmáine, caingean a thabhairt os comhair cúirt náisiúnta chun agóid a dhéanamh i gcoinne cinnidh lena ndeonaítear nó lena leasaítear cineálcheadú CE a d’fhéadfadh a bheith contrártha leis an toirmeasc ar úsáid feistí sáraithe a laghdaíonn éifeachtúlacht na gcóras rialaithe astaíochtaí, dá bhforáiltear in Airteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007, in éagmais seasamh dlí chun imeachtaí a thionscnamh i gcoinne cinnidh lena ndeonaítear údarú de “táirge”, fiú má chomhlíonann sé na ceanglais a leagtar amach in Alt 3(1) de UmwRG. |
71 |
Trí chomhlachais um chosaint an chomhshaoil a eisiamh ó aon cheart chun achomhairc a thaisceadh i gcoinne cinneadh den sórt sin lena ndeonaítear nó lena modhnaítear cineálcheadú CE, tá an dlí nós imeachta náisiúnta lena mbaineann contrártha do na ceanglais a eascraíonn as léamh comhpháirteach ar Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus agus Airteagal 47 den Chairt. Féach, de réir analaí, breithiúnais an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation, C-664/15, EU:C:2017:987, mír 52.) |
72 |
Go háirithe, is ionann an neamhfhéidearthacht atá ag comhlachas um chosaint an chomhshaoil, atá údaraithe mar sin féin chun na himeachtaí dlí dá dtagraítear in Airteagal 9(3), de Choinbhinsiún Aarhus a thionscnamh, rochtain a bheith acu ar cheartas chun cur in aghaidh cinnidh lena ndeonaítear nó lena leasaítear cineálcheadú CE a d’fhéadfadh a bheith contrártha le hAirteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007 agus dá bhrí sin “foráil den dlí náisiúnta i ndáil leis an gcomhshaol” de réir bhrí Airteagal 9(3), agus teorannú ar an gceart chun leighis éifeachtaigh, arna ráthú le hAirteagal 47 den Chairt. Ní féidir a mheas go bhfuil bonn cirt le teorannú den sórt sin. |
73 |
I ndáil leis sin, maidir leis an argóint go bhféadfaí údar a thabhairt lena leithéid de theorannú ar sheasamh comhlachas um chosaint an chomhshaoil ar chinntí áirithe, go háirithe na cinn sin a bhfuil iarmhairtí tromchúiseacha acu don chomhshaol, mar gheall ar an líon mór cinntí riaracháin a bhfuil baint acu leis na cinntí sin, ní mór a thabhairt faoi deara, mar a luaigh an tAbhcóide Ginearálta i mír 71 dá Thuairim, ar thaobh amháin, nach leanann sé ó Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus go bhféadfaí an ceart achomhairc dá bhforáiltear ann a theorannú do chinntí a bhfuil iarmhairtí suntasacha acu don chomhshaol. Ar an taobh eile de, is dócha go mbainfidh cinntí lena ndeonaítear nó lena leasaítear cineálcheadú CE le go leor feithiclí agus ní féidir a mheas, ar aon nós, gur beag tábhacht iad don chomhshaol. I dtaca leis sin, ba cheart a mheabhrú go bhfuil sé soiléir ó aithris 6 de Rialachán Uimh. 715/2007 go bhfuil gá, go háirithe, le laghdú suntasach a dhéanamh ar astaíochtaí NOx ó fheithiclí díosail chun cáilíocht an aeir a fheabhsú agus chun luachanna teorantacha truaillithe a chomhlíonadh. Mar sin féin, is dócha go mbainfidh cinntí lena ndeonaítear nó lena modhnaítear cineálcheadú CE a sháraíonn an toirmeasc ar úsáid feistí sáraithe a laghdaíonn éifeachtacht na gcóras rialaithe astaíochtaí, dá bhforáiltear in Airteagal 5(2) den Rialachán sin, an bonn ó bhaint amach na gcuspóirí cosanta comhshaoil seo. |
74 |
Ina theannta sin, contrártha lena bhfuil á mhaíomh ag KBA, níl gá ar bith leis an neamhfhéidearthacht atá ag comhlachas um chosaint an chomhshaoil, amhail Deutsche Umwelthilfe, achomharc a dhéanamh in aghaidh cinntí a dheonaíonn nó a leasaíonn cineálcheadú CE chun actio popularis a sheachaint. Mar a thug an tAbhcóide Ginearálta faoi deara i mír 73 dá Thuairim, a luaithe a bheidh comhlachas formheasta i gcomhréir leis na critéir dá bhforáiltear sa dlí náisiúnta agus, dá bhrí sin, gur deonaíodh an ceart chun imeachtaí dlí a thionscnamh i gcúrsaí comhshaoil, ní mór a mheas gur ábhar imní dó a dhóthain atá sárú fhorálacha dhlí comhshaoil an Aontais chun bheith in ann sárú den sórt sin a agairt os comhair na gcúirteanna náisiúnta. |
75 |
Dá bhrí sin, is faoin gcúirt a rinne an tarchur atá sé, a mhéid is féidir, an dlí nós imeachta a bhaineann leis na coinníollacha nach mór a chomhlíonadh chun caingean a thionscnamh i gcomhréir le cuspóirí Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus araon a léirmhíniú le cuspóirí cosanta breithiúnacha éifeachtacha na gceart a thugtar le dlí an Aontais, chun a chumasú do chomhlachas um chosaint an chomhshaoil, amhail Deutsche Umwelthilfe, agóid a dhéanamh os comhair cúirte lena ndeonaítear nó lena modhnaítear cineálcheadú CE a d’fhéadfadh a bheith contrártha le hAirteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007. Féach, de réir analaí, breithiúnais an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation, C-664/15, EU:C:2017:987, mír 54.) |
76 |
I dtaca leis sin, ba cheart a thabhairt faoi deara gur luaigh an chúirt a rinne an tarchur, ina hiarraidh ar réamhrialú, breithiúnas a tugadh sa Ghearmáin tar éis bhreithiúnas an 20 Nollaig 2017, Protect Natur-, Arten- und Landschaftsschutz Umweltorganisation (C-664/15, EU:C:2017:987), a d'aithin, trí léiriú den sórt sin i gcomhréir leis an dara habairt d’Alt 42(2) de VwGO, seasamh dlí comhlachais den sórt sin nuair a bhíonn sé ag iarraidh a áirithiú go n-urramaítear forálacha atá bunaithe ar dhlí comhshaoil an Aontais. Mar sin, ní cosúil go bhfuil sé eisiata a priori go bhféadfaí an ceart chun an gníomh seo a dheonú do chomhlachas um chosaint an chomhshaoil, amhail Deutsche Umwelthilfe, ar bhonn léirmhínithe ar dhlí na Gearmáine a urramaíonn na ceanglais a eascraíonn as Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, arna léamh i gcomhar le hAirteagal 47 den Chairt. |
77 |
Dá mbeadh sé dodhéanta léirmhíniú comhsheasmhach den sórt sin a dhéanamh, tá sé tábhachtach a thabhairt faoi deara go bhfuil oibleagáid ar aon chúirt náisiúnta ar tugadh os a comhair faoi chuimsiú a dlínse, mar orgán de chuid Ballstáit, aon fhoráil náisiúnta atá contrártha d’fhoráil de dhlí an Aontais a bhfuil éifeacht dhíreach aici sa díospóid atá os a comhair a fhágáil gan feidhm [breithiúnas an 19 Samhain 2019, A. K. agus páirtithe eile (Neamhspleáchas Dhlísheomra Araíonachta na Cúirte Uachtaraí), C-585/18, C-624/18 agus C-625/18, EU:C:2019:982, mír 161 agus an cásdlí dá dtagraítear]. |
78 |
Mar is léir ó mhír 66 den bhreithiúnas seo, níl éifeacht dhíreach ag Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, agus dá bharr sin ní féidir leis an bhforáil sin ceangal a chur ar an gcúirt a rinne an tarchur foráil náisiúnta atá contrártha di a fhágáil gan feidhm. |
79 |
Mar sin féin, ní dhéanann an corrlach breithmheasa a thugtar do na Ballstáit rialacha a leagan síos lena rialaítear an ceart achomhairc dá dtagraítear san fhoráil sin difear dá n-oibleagáid ceart chun leigheas éifeachtach a chumhdaítear in Airteagal 47 den Chairt a ráthú, mar a mheabhraítear freisin, ina theannta sin, le hAirteagal 9(4) de Choinbhinsiún Aarhus. Mar sin féin, is leor Airteagal 47 ann féin agus ní gá é a shoiléiriú le forálacha dhlí an Aontais nó an dlí náisiúnta chun ceart a thabhairt do dhaoine aonair ar féidir leo a agairt [breithiúnas an 19 Samhain 2019, A. K. agus páirtithe eile (Neamhspleáchas Dhlísheomra Araíonachta na Cúirte Uachtaraí), C-585/18, C-624/18 agus C-625/18, EU:C:2019:982, mír 162 agus an cásdlí dá bhforáiltear]. Mar sin, d’fhéadfaí a áitiú go gcuirtear teorainn ar an gcumhacht lánroghnach atá ag na Ballstáit faoi Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus leis an Airteagal sin. |
80 |
Dá réir sin, sa chás dá dtagraítear i mír 77 den bhreithiúnas seo, is faoin gcúirt a rinne an tarchur a bheidh sé forálacha an dlí náisiúnta lena gcuirtear cosc ar chomhlachas um chosaint an chomhshaoil, amhail Deutsche Umwelthilfe, agóid a dhéanamh i gcoinne cinnidh lena ndeonaítear nó lena leasaítear cineálcheadú CE a d’fhéadfadh a bheith contrártha le hAirteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007, a fhágáil gan feidhm. |
81 |
I bhfianaise an méid sin roimhe seo, is é an freagra ar an gcéad cheist ná nach mór Airteagal 9(3) de Choinbhinsiún Aarhus, arna léamh i gcomhar le hAirteagal 47 den Chairt, a léirmhíniú sa chaoi go gcuirtear cosc leis ar chomhlachas um chosaint an chomhshaoil atá i dteideal imeachtaí dlí a thionscnamh i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, gan a bheith i dteideal agóid a dhéanamh os comhair cúirt náisiúnta i gcoinne cinnidh riaracháin lena ndeonaítear nó lena modhnaítear cineálcheadú CE a d’fhéadfadh a bheith contrártha d’Airteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007. |
An dara ceist
82 |
Le ceist 2(a) agus (b), ar cheart a bhreithniú le chéile, fiafraíonn an chúirt a rinne an tarchur an gcaithfear Airteagal 5(2)(a) de Rialachán Uimh. 715/2007 a léirmhíniú sa chaoi nach mór an “gá” le feiste sháraithe, de réir bhrí na forála seo, a mheasúnú i bhfianaise leibhéal na teicneolaíochta atá ann ar dháta chineálcheadú CE agus ar cheart imthosca seachas an “gá” sin a chur san áireamh chun dlíthiúlacht an fheiste sháraithe sin a scrúdú. |
83 |
Mar réamhphointe, ba cheart a mheabhrú go sainmhínítear “feiste sháraithe” le hAirteagal 3(10) de Rialachán Uimh. 715/2007 mar “aon eilimint dearaidh lena mothaítear teocht, luas feithicle, luas innill (ISN), giar traiseolta, folús iolrúcháin nó aon pharaiméadar eile chun críocha oibriú aon chuid den chóras rialaithe astaíochta a ghníomhachtú, a mhodhnú, a mhoilliú nó a dhíghníomhachtú agus lena laghdaítear éifeachtúlacht an chórais rialaithe astaíochta i gcoinníollacha a bhféadfaí a bheith ag súil go réasúnach leo i ngnáthoibriú agus i ngnáthúsáid feithicle”. |
84 |
Sa chás seo, tá sé soiléir ón iarratas ar réamhrialú gur bhunaigh na bogearraí atá i gceist sna príomhimeachtaí fuinneog theochta faoina bhfuil an ráta athshruthaithe gáis sceite 0% nuair a bhí an teocht lasmuigh faoi -9 gcéim Celsius, ó 85% nuair a bhí sé idir -9 agus 11 céim Celsius, agus méadaithe thar 11 céim Celsius le bheith ag feidhmiú 100% sa chás go raibh an teocht lasmuigh os cionn 15 céim Celsius amháin. Mar a léiríonn an chúirt a rinne an tarchur, laghdaítear an ráta athshruthaithe gáis sceite go 85% nuair a shroichtear na meánteochtaí sa Ghearmáin, arb é 10.4 céim Celsius do 2018. |
85 |
Chuige sin, chinn an Chúirt Bhreithiúnais, maidir le fuinneog theochta amhail an ceann a bhí i gceist sna príomhimeachtaí, nach mór pointe 10 d’Airteagal 3 de Rialachán Uimh. 715/2007, arna léamh i gcomhar le hAirteagal 5, mír 1, den Rialachán sin, a léirmhíniú sa chaoi is gur “feiste sháraithe” de réir bhrí Airteagal 2007 3, pointe 10 í feiste lena n-áirithítear go gcomhlíontar na luachanna teorantacha astaíochta atá leagtha síos sa Rialachán sin ach amháin nuair atá an teocht sheachtrach idir 15 agus 33 céim Celsius agus airde an tráchta níos lú ná 1,000 méadar (breithiúnais an 14 Iúil 2022, GSMB Invest, C-128/20, EU:C:2022:570, mír 47, agus an 14 Iúil 2022, Volkswagen, C-134/20, EU:C:2022:571, mír 54). |
86 |
Faoi Airteagal 5(2) de Rialachán Uimh. 715/2007, tá toirmeasc ar úsáid feistí sáraithe lena laghdaítear éifeachtacht na gcóras rialaithe astaíochtaí. Mar sin féin, tá trí eisceacht ón toirmeasc sin, lena n-áirítear an toirmeasc in Airteagal 5(2)(a) den Rialachán sin, maidir leis an “gcás ina mbeidh call leis an bhfeiste chun an t-inneall a chosaint ó dhamáiste nó ó thionóisc agus chun go n-oibreoidh an fheithicil go sábháilte”. |
87 |
A mhéid a leagtar síos leis an bhforáil sin eisceacht ón toirmeasc ar úsáid feistí sáraithe lena laghdaítear éifeachtacht na gcóras rialaithe astaíochtaí, ní mór í a léirmhíniú go docht (breithiúnais an 14 Iúil 2022, GSMB Invest, C-128/20, EU:C:2022:570, mír 50; an 14 Iúil 2022, Volkswagen, C-134/20, EU:C:2022:571, mír 63 agus an 14 Iúil 2022, Porsche Inter Auto agus Volkswagen, C-145/20, EU:C:2022:572, mír 61). |
88 |
Is léir ón bhfoclaíocht atá in Airteagal 5(2)(a) de Rialachán Uimh. 715/2007 gur cheart, d’fhonn teacht faoin eisceacht dá bhforáiltear san fhoráil sin, chun údar a bheith le feiste sháraithe, gá a bheith ann léi ní hamháin chun an t-inneall a chosaint ar dhamáiste nó ar thionóisc, ach freisin chun an fheithicil a oibriú go sábháilte. Go deimhin, i bhfianaise na húsáide a bhaintear as an bhfocal “agus” san fhoráil sin, ní mór é a léirmhíniú sa chaoi go bhfuil na coinníollacha a leagtar síos ann carnach (breithiúnais an 14 Iúil 2022, GSMB Invest, C-128/20, EU:C:2022:570, mír 61; an 14 Iúil 2022, Volkswagen, C-134/20, EU:C:2022:571, mír 73 agus an 14 Iúil 2022, Porsche Inter Auto agus Volkswagen, C-145/20, EU:C:2022:572, mír 72). |
89 |
Dá réir sin, i bhfianaise an léirmhínithe dhocht nach mór a thabhairt don eisceacht sin, ní féidir bonn cirt a thabhairt le feiste sháraithe amhail an ceann atá i gceist sna príomhimeachtaí faoi chuimsiú na heisceachta sin ach amháin sa mhéid go suitear go gcomhlíonann an fheiste go docht an gá atá ann rioscaí láithreacha damáiste nó tionóisce don inneall a sheachaint, arbh é ba chúis leis sin mífheidhmiú de chomhpháirt den chóras athshruthaithe gáis sceite, atá chomh tromchúiseach go mbaineann contúirt nithiúil agus an fheithicil atá feistithe leis an bhfeiste chéanna á tiomáint. Mar sin féin, tarlaíonn fíorú den sórt sin, sa díospóid sna príomhimeachtaí, laistigh den mheasúnú ar fhíorais don chúirt atreoraithe amháin (breithiúnais an 14 Iúil 2022, GSMB Invest, C-128/20, EU:C:2022:570, mír 62; an 14 Iúil 2022, Volkswagen, C-134/20, EU:C:2022:571, mír 74 agus an 14 Iúil 2022, Porsche Inter Auto agus Volkswagen, C-145/20, EU:C:2022:572, mír 73). |
90 |
Ina theannta sin, maidir le fuinneog theochta amhail an ceann a bhí i gceist sna príomhimeachtaí, chinn an Chúirt Bhreithiúnais, cé gur fíor nach bhforchuirtear go foirmiúil le hAirteagal 5(2)(a) de Rialachán Uimh. 715/2007 coinníollacha eile maidir le cur i bhfeidhm na heisceachta dá bhforáiltear san fhoráil sin, is fíor fós gur léir go rachadh feiste sháraithe, ar cheart di, i ngnáthchoinníollacha tiomána, a oibriú ar feadh an chuid is mó den bhliain chun an t-inneall a chosaint ar dhamáiste nó ar thionóisc agus oibriú sábháilte na feithicle a áirithiú i gcoinne an chuspóra atá á shaothrú leis an Rialachán sin, agus nach gceadaítear leis an bhforáil sin maolú uaidh sin ach amháin i gcúinsí an-sonrach, agus go n-eascródh dochar díréireach don phrionsabal féin maidir le teorannú ar astaíochtaí NOx ó fheithiclí (breithiúnais an 14 Iúil 2022, GSMB Invest, C-128/20, EU:C:2022:570, mír 63; an 14 Iúil 2022, Volkswagen, C-134/20, EU:C:2022:571, mír 75 agus an 14 Iúil 2022, Porsche Inter Auto agus Volkswagen, C-145/20, EU:C:2022:572, mír 74). |
91 |
Dá bhrí sin, chinn an Chúirt Bhreithiúnais, i bhfianaise an léirmhínithe dhocht atá le tabhairt d’Airteagal 5(2)(a), nach féidir bonn cirt a thabhairt d’fheiste sháraithe den sórt sin faoin bhforáil sin. Dá nglacfaí leis go bhféadfadh feiste sháraithe den sórt sin teacht faoin eisceacht dá bhforáiltear san fhoráil sin, bheadh sé mar thoradh air sin go mbeadh an eisceacht infheidhme i rith an chuid is mó den bhliain sna dálaí tiomána iarbhír i gcríoch an Aontais Eorpaigh, agus go bhféadfaí, go praiticiúil, an prionsabal maidir le feistí sáraithe den sórt sin a thoirmeasc, a bhunaítear in Airteagal 5 (2), de Rialachán Uimh. 715/2007 a chur i bhfeidhm níos lú minice ná an eisceacht sin (breithiúnais an 14 Iúil, 2022, GSMB Invest, C- 128/20, EU:C:2022:570, míreanna 64 agus 65; an 14 Iúil 2022, Volkswagen, C-134/20, EU:C:2022:571, míreanna 76 agus 77, agus an 14 Iúil 2022, Porsche Inter Auto agus Volkswagen, C-145/20, EU:C:2022:572, míreanna 75 agus 76). |
92 |
Ina theannta sin, chuir an Chúirt Bhreithiúnais in iúl, ar thaobh amháin, gur léir ó aithris 7 de Rialachán Uimh. 715/2007 gur cuireadh san áireamh leasanna eacnamaíocha na monaróirí agus, go háirithe, na costais a gcuirfear ar ghnóthais de bharr an ghá na luachanna sin a chomhlíonadh nuair a chinn reachtóir an Aontais Eorpaigh na luachanna teorantacha astaíochta. Tá sé de dhualgas, dá bhrí sin, ar mhonaróirí feistí teicniúla a bhaineann go sonrach le hurramú na luachanna sin a oiriúnú agus a chur i bhfeidhm, ní fhorchuirtear leis an Rialachán sin úsáid teicneolaíochta ar leith (breithiúnais an 14 Iúil 2022, GSMB Invest, C-128/20, EU:C:2022:570, mír 67; an 14 Iúil 2022, Volkswagen, C-134/20, EU:C:2022:571, mír 79 agus an 14 Iúil 2022, Porsche Inter Auto agus Volkswagen, C-145/20, EU:C:2022:572, mír 78). |
93 |
Ar an taobh eile,, tacaíonn an cuspóir atá á shaothrú le Rialachán Uimh. 715/2007 leis an léirmhíniú sin, a bhfuil sé mar chuspóir aige ardleibhéal cosanta don chomhshaol a áirithiú agus cáilíocht an aeir a fheabhsú laistigh den Aontas Eorpach, rud a chiallaíonn nach mór astaíochtaí NOx a laghdú go héifeachtach i gcaitheamh ghnáth-shaolré na bhfeithiclí. Dá ndéanfaí feiste sháraithe a údarú faoi Airteagal 5(2)(a) den Rialachán sin ar an aon fhoras amháin go bhfuil, mar shampla, na costais taighde ard, an fheiste theicniúil costasach nó cothabháil na feithicle níos minice agus níos costasaí don úsáideoir, thabharfaí an cuspóir sin faoi cheist (breithiúnais an14 Iúil 2022, GSMBInvest, C-128/20, EU:C:2022:570, mír 68; an 14 Iúil 2022, Volkswagen, C-134/20, EU:C:2022:571, mír 80 agus an 14 Iúil 2022, Porsche Inter Auto agus Volkswagen, C-145/20, EU:C:2022:572, mír 79). |
94 |
Sna himthosca sin, agus ós rud é nach mór an fhoráil sin a léirmhíniú go docht, ní mór a mheas nach ann don “gá” le haghaidh feiste sháraithe, de réir bhrí na forála sin, ach amháin i gcás, tráth chineálcheadú CE na feiste sin nó na feithicle atá feistithe léi, nach bhfuil ann d’aon réiteach teicniúil eile chun cosc a chur ar rioscaí láithreacha damáiste nó tionóisce don inneall is cúis le contúirt nithiúil agus an fheithicil atá feistithe leis an bhfeiste chéanna á tiomáint (breithiúnais an 14 Iúil 2022, GSMB Invest, C-128/20, EU:C:2022:570, mír 69; an 14 Iúil 2022, Volkswagen, C-134/20, EU:C:2022:571, mír 81 agus an 14 Iúil 2022, Porsche Inter Auto agus Volkswagen, C-145/20, EU:C:2022:572, mír 80). |
95 |
Dá bhrí sin, is é an freagra ar an dara ceist ná nach mór Airteagal 5(2)(a) de Rialachán Uimh. 715/2007 a léirmhíniú sa chaoi is nach féidir faoin bhforáil sin bonn cirt a thabhairt d’fheiste sháraithe, mura suitear go bhfreagraíonn an fheiste sin go docht don ghá rioscaí láithreacha damáiste nó tionóisce don inneall a eascraíonn as mífheidhmiú ceann de na comhpháirteanna den chóras athshruthaithe gáis sceite, ar mhífheidhmiú é a d’fhéadfadh a bheith ina chúis le contúirt nithiúil agus an fheithicil atá feistithe leis an bhfeiste chéanna á tiomáint, a sheachaint. Thairis sin, níl ann don “gá” le haghaidh feiste sháraithe, de réir bhrí na forála sin, ach amháin i gcás, tráth chineálcheadú CE na feiste sin nó na feithicle atá feistithe léi, nach bhfuil ann d’aon réiteach teicniúil eile chun cosc a chur ar rioscaí láithreacha damáiste nó tionóisce don inneall a gcruthófar contúirt nithiúil agus an fheithicil atá feistithe leis an bhfeiste chéanna á tiomáint. |
Costais
96 |
Ós rud é, a mhéid a bhaineann leis na príomhpháirtithe sna príomhimeachtaí, go bhfuil na himeachtaí mar chéim sa chás os comhair na cúirte náisiúnta, baineann ceist na gcostas leis an gcúirt sin. Níl na costais a tabhaíodh trí bharúlacha a cuireadh faoi bhráid na Cúirte Breithiúnais, seachas costais na bpáirtithe sin, inghnóthaithe. |
Ar na forais sin, rialaíonn an Chúirt Bhreithiúnais (an Mór-Dhlísheomra) mar seo a leanas: |
|
|
Sínithe |
( *1 ) Teanga an cháis: Gearmáinis.