●Earnáil agraibhia tharraingteach intuartha ina gcuireann ioncam ar chumas feirmeoirí a bheith rathúil, earnáil a mheallfaidh na glúine atá le teacht 15 a leanfaidh de bhia inacmhainne a tháirgeadh do chách agus a chomhlíonann éilimh na dtomhaltóirí; i gcás ina mbíonn dálaí fabhracha i bhfeidhm chun go mbeidh earnáil an agraibhia in ann a hacmhainneacht fiontraíochta a ghiaráil, le tacaíocht ó fhoinsí ioncaim agus scileanna éagsúla chun deiseanna nuálaíochta, teicneolaíochta agus an aistrithe ghlais a thapú; ina gcúitítear go cuí seirbhísí éiceachórais a théann chun tairbhe don chomhshaol, do cháilíocht an uisce, na hithreach nó an aeir, amhail san earnáil orgánach atá ag fás; ina n‑áirithítear go roinnfear ualach agus costais an aistrithe go cothrom feadh an tslabhra le biashlabhra a fheidhmíonn go cothrom.

●Earnáil agraibhia atá iomaíoch agus athléimneach i bhfianaise na hiomaíochta domhanda agus na suaití domhanda atá ag dul i méid. Tá sé sin ag brath ar chumas an Aontais a chaidrimh trádála a éagsúlú, rud a chruthóidh deiseanna nua easpórtála le haghaidh na hearnála agus a laghdóidh spleáchais chriticiúla; ina gcuireann creat agus gníomhaíochtaí domhanda ar chumas feirmeoirí dul san iomaíocht ar bhonn cothrom ar fud an domhain, ualach an mhaorlathais sa bhaile a mhaolú agus athléimneacht na hearnála a mhéadú ionas go mbeidh sí in ann ní hamháin suaití a sheasamh agus teacht slán astu ach oiriúnú agus claochlú freisin. Leanann an tAontas de bheith ag rannchuidiú leis an tslándáil bia dhomhanda agus saothraíonn sé a ról maidir le comhpháirtíocht a fhorbairt ar fud an domhain.

●Earnáil agraibhia atá slán i bhfad na haimsire agus atá ag feidhmiú laistigh de theorainneacha pláinéadacha, ina gcuireann an fheirmeoireacht agus earnáil an bhia in éineacht le cuspóirí aeráide an Aontais, agus ithreacha sláintiúla, uisce glan agus aer glan á gcaomhnú, agus bithéagsúlacht na hEorpa á cosaint agus á hathbhunú ag an am céanna. Rannchuidíonn páirtithe leasmhara feadh an bhiashlabhra go comhpháirteach leis na torthaí sin a bhaint amach agus le rioscaí aistrithe a chomhroinnt. Is fearr go mór atá gach cuid den chóras agraibhia ullmhaithe chun éifeachtaí an athraithe aeráide, chailliúint na bithéagsúlachta agus an truaillithe a sheasamh, acmhainní nádúrtha a úsáid go hinbhuanaithe agus go héifeachtúil agus oibriú i gcomhréir leis an gCur Chuige Aon Sláinte Amháin.

●Earnáil agraibhia a bhfuil meas aici ar bhia, a chothaíonn dálaí córa oibre agus maireachtála agus ceantair thuaithe agus chósta bhríomhara dhea-nasctha, lena n‑áirítear na réigiúin is forimeallaí; earnáil ina gcumasaíonn ceantair thuaithe ceart fanachta a saoránach; earnáil ina gcothaítear an nasc idir bia, críoch, séasúracht, cultúir agus traidisiúin mar chodanna lárnacha de mhodh maireachtála na hEorpa; earnáil ina bhfuil an tAontas fós ina cheannaire domhanda maidir le nuálaíocht bia agus sábháilteacht bia, agus ina bhfuil bia inacmhainne do shaoránaigh; earnáil nach geis í an mheabhairshláinte inti ach gur cuid den chóras tacaíochta sóisialta d’fheirmeoirí agus d’oibrithe í; earnáil ina meallann dálaí maireachtála agus oibre níos mó ban agus níos mó daoine óga chun na gairme agus ina n‑áirithítear cosaint chearta na n‑oibrithe ar fheirmeacha agus feadh an tslabhra luacha bia.

Breis agus 60 bliain ó shin, thug an tAontas gealltanas caighdeán cóir maireachtála a áirithiú le haghaidh an phobail talmhaíochta, mar a bunaíodh in Airteagal 39 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh. Tá an gealltanas sin chomh hábhartha anois agus a bhí sé an uair sin. Ar an meán, tá an t‑ioncam talmhaíochta foriomlán in aghaidh an oibrí fós i bhfad níos ísle ná an meánphá sa gheilleagar iomlán (60 % den mheánphá in 2023) 16 , d’ainneoin na n‑iarrachtaí a rinneadh.

Níl feirmeoirí ag iarraidh a bheith ag brath ar thacaíocht phoiblí, ach is minic a éilíonn cineál luaineach na gairme sin agus míchothromaíochtaí margaidh é sin. Agus na bearta éagsúla á sainiú againn chun caighdeán cóir maireachtála a bhaint amach, ní mór dúinn leas a bhaint as gach foinse ioncaim: ioncam margaidh, tacaíocht phoiblí chomh maith le foinsí ioncaim comhlántacha éagsúlaithe agus nua.

Biashlabhra atá cóir agus cothrom

Ar an gcéad dul síos, caithfidh feirmeoirí ioncam níos fearr a fháil ón margadh, rud a fhágfaidh go mbeidh siad in ann na hinfheistíochtaí is gá a dhéanamh chun go mbeidh a bhfeirmeacha slán i bhfad na haimsire agus chun go mbeidh siad níos athléimní. Réamhriachtanas chuige sin is ea go gceartófaí na míchothromaíochtaí atá ann faoi láthair sa bhiashlabhra ina mbíonn tionchar díréireach ag an dáileadh éagórach ioncaim, ag rioscaí agus ag ualach na gcostas ar tháirgeoirí príomhúla. Ní ghlacfar le cleachtais ina gcuirtear iallach ar fheirmeoirí go córasach díol faoi bhun na gcostas.

Rinneadh na chéad chéimeanna cheana féin chun na seasaimh a athchothromú agus chun forfheidhmiú cuí na rialacha lena dtéitear i ngleic le cleachtais éagóracha trádála a éascú leis na tograí a ghlac an Coimisiún an 9 Nollaig 2024 17 . Neartóidh siad seasamh na dtáirgeoirí maidir le conarthaí a chaibidliú agus a thabhairt i gcrích agus is fearr a chosnóidh siad feirmeoirí ar chleachtais éagóracha trádála.

Thairis sin, chuaigh roinnt Ballstát i muinín rialacha náisiúnta a bhfuil sé d’aidhm acu aghaidh a thabhairt ar dhúshlán na táirgeachta faoi bhun an chostais, rud a d’fhéadfadh a bheith ina chúis le cineálacha éagsúla cur chuige sa Mhargadh Aonair, áfach. Mar chuid den mheastóireacht ar na rialacha atá ann faoi láthair, déanfar imscrúdú breise ar chleachtais éagóracha trádála, mar aon le hathbhreithniú ar na rialacháin náisiúnta mar a moladh san Idirphlé Straitéiseach. Ar an mbonn sin, molfaidh an Coimisiún tuilleadh tionscnamh, go háirithe an t‑athbhreithniú ar an Treoir maidir le Cleachtais Éagóracha Trádála chun aghaidh a thabhairt ar an bprionsabal nár cheart iallach a chur ar fheirmeoirí a gcuid táirgí a dhíol go córasach faoi bhun na gcostas táirgeachta, chomh maith leis an athbhreithniú ar an Rialachán Chomheagrú an Mhargaidh Aonair i gcomhthéacs thograí CBT tar éis 2027.

An tráth céanna, mar a moladh san Idirphlé Straitéiseach, ní mór seasamh an fheirmeora sa slabhra luacha a neartú trína spreagadh chun dul isteach i gcomharchumainn agus/nó i gcomhlachais chun costais a laghdú, éifeachtúlacht a mhéadú agus praghsanna ón margadh a fheabhsú. Tá CBT ag tacú le feirmeoirí cheana féin i ndáil leis sin.

Ina theannta sin, príomhghné chun muinín agus cothroime a spreagadh is ea trédhearcacht maidir leis an gcaoi a ndéantar costais agus corrlaigh a fhoirmiú agus a roinnt sa bhiashlabhra. Cuirfidh an Coimisiún tuilleadh feabhais ar thrédhearcacht feadh an bhiashlabhra, lena n‑áirítear trí Fhaireachlann nua an Aontais Eorpaigh um an Slabhra Agraibhia (AFCO) lena ndéanfar táscairí a bhaineann le foirmiú praghsanna sa bhiashlabhra a mhionsaothrú agus a fhoilsiú chun gníomhaíocht bhreise a threorú. Leis na hionstraimí sin ba cheart tacú freisin le hiomaíochas fadtéarmach FBManna in earnáil an bhia agus na dí atá buailte go mór ag an mboilsciú a bhí ann le déanaí.

Tacaíocht phoiblí atá níos cothroime agus níos spriocdhírithe

Chun a áirithiú go leanfar den fheirmeoireacht a mheallfaidh na glúine feirmeoirí atá le teacht ar fud an Aontais, tá an tacaíocht phoiblí trí CBT fíor-riachtanach i gcónaí chun tacú le hioncam feirmeoirí. Tá ról ríthábhachtach fós ag íocaíochtaí díreacha CBT maidir le tacú le hioncam talmhaíochta agus é a chobhsú ar leibhéal na feirme, arbh é 23 % d’ioncam feirme ar an meán in 2020 18 .

Mar chuid de thograí CAI amach anseo, beidh CBT amach anseo níos simplí agus níos spriocdhírithe, chun tacú le beartas talmhaíochta uaillmhianach de chuid an Aontais atá dírithe ar an todhchaí. Saineofar leis cothromaíocht níos soiléire idir beartais rialála agus beartais atá bunaithe ar dhreasachtaí a dhéanann difear d’fheirmeoirí.

Ina theannta sin, aithníonn an Coimisiún go raibh tionchar ag braistintí maidir le heaspa cothroime i ndáileadh íocaíochtaí i gcríocha áirithe ar íomhá phoiblí CBT.

Mar phrionsabal ginearálta, dá bhrí sin, beidh tacaíocht CBT amach anseo dírithe níos mó ar fheirmeoirí a ghlacann páirt ghníomhach i dtáirgeadh bia, ar bheocht eacnamaíoch feirmeacha agus ar chaomhnú ár gcomhshaoil. Leis an gcur chuige, ba cheart breithniú freisin maidir le tús áite a thabhairt do tháirgeadh táirgí talmhaíochta atá fíor-riachtanach le haghaidh uathriail straitéiseach agus athléimneacht an Aontais.

Is iad na feirmeoirí beaga agus meánmhéide creatlach shóisialta na gceantar tuaithe, rud a chosnaíonn an dúlra agus slite beatha. Ba cheart na dálaí a bheith acu a chuireann ar a gcumas dóibh feirmeoireacht a dhéanamh gan ró-ualach riaracháin. I bhfianaise a scála, breithneoidh an Coimisiún úsáid uirlisí tacaíochta ioncaim shimplithe a dhéanamh níos tarraingtí agus a leathnú trí chóras cuíchóirithe coinníollacha agus rialuithe.

Ba cheart an tacaíocht a dhíriú a thuilleadh ar na feirmeoirí sin is mó a bhfuil gá acu léi, agus aird ar leith á tabhairt ar na feirmeoirí i limistéir a bhfuil srianta nádúrtha iontu, ar fheirmeoirí óga agus nua, agus ar fheirmeacha measctha.

Breithneofar úsáid fheabhsaithe a bhaint as bearta amhail céimlaghdaitheacht agus uasteorannú, agus réaltachtaí struchtúracha agus earnálacha éagsúla na mBallstát á gcur san áireamh. Ba cheart do gach feirmeoir leanúint de thairbhe a bhaint freisin as ionstraimí amhail íocaíochtaí le haghaidh seirbhísí éiceachórais a dhéanfar a chuíchóiriú agus a shimpliú, chomh maith le tacaíocht infheistíochta, agus uirlisí bainistithe géarchéime agus riosca.

Ag tógáil ar an taithí a fuarthas ó na Pleananna Straitéiseacha CBT atá ann faoi láthair, is gá tuilleadh cuíchóirithe a dhéanamh ar an gcaoi a gcuirtear beartas CBT chun feidhme. Mar gheall ar an gcastacht atá ann faoi láthair, tá gá le cur chuige níos straitéisí.

Beidh CBT a bheidh ann amach anseo tar éis 2027 ag brath ar bhunchuspóirí beartais agus ar cheanglais bheartais spriocdhírithe, agus ag an am céanna tabharfaidh sé tuilleadh freagrachta agus cuntasachta do na Ballstáit maidir leis an gcaoi a gcomhlíonfaidh siad na cuspóirí sin.

Tabharfar solúbthacht d’fheirmeoirí chomh maith, rud a thabharfaidh tuilleadh cumhachta dóibh maidir le cleachtais feirmeoireachta a dhearadh atá níos oiriúnaí dá bhfeirmeacha agus dá gcomhthéacs.  Déanfar an córas coinníollachta atá ann faoi láthair a shimpliú. Thug feirmeoirí freagairt dhearfach ar thabhairt isteach éiciscéimeanna, lena gcúitítear iad as éicisheirbhísí a sholáthar a théann níos faide ná na ceanglais éigeantacha. Treoróidh an Coimisiún an CBT a bheidh ann amach anseo ó choinníollacha go dreasachtaí.

Leas a bhaint as na deiseanna nuálaíochta lena gcúitítear

Is nuálaithe agus fiontraithe nádúrtha iad feirmeoirí. Is mian le feirmeoirí óga a bheith ina gceannródaithe don nuálaíocht. Bíonn deiseanna nua ar fhoinsí comhlántacha ioncaim le haghaidh feirmeoirí agus iascairí freisin ag teacht as geilleagar atá neodrach ó thaobh na haeráide de agus atá dearfach ó thaobh an dúlra de.

I gcás daoine eile, cuireann nuálaíocht deiseanna nua agus spreagúla ar fáil. Mar shampla, cuireann an bithgheilleagar agus an chiorclaíocht acmhainneacht mhór ar fáil don talmhaíocht, don fhoraoiseacht agus don chóras bia ina iomláine, agus chun ár spleáchais chriticiúla a laghdú freisin. An Straitéis Bhithgheilleagair nua a chuirfear i láthair faoi dheireadh 2025, beidh sé d’aidhm aici an tAontas Eorpach a shuí mar cheannaire domhanda sa mhargadh bithgheilleagair atá ag fás go tapa. Ní mór dúinn dlús a chur le tráchtálú réiteach bithbhunaithe agus ciorclach, biteicneolaíochtaí ceannródaíocha a mhéadú, deiseanna margaidh atá ag teacht chun cinn a ghabháil agus bearnaí infheistíochta a líonadh. Rachaidh sé sin chun tairbhe don phobal feirmeoireachta go háirithe trí éagsúlú sruthanna luacha a chumasú, iarmhair feirme a luacháil, ról na dtáirgeoirí príomhúla sa slabhra luacha a neartú agus poist nua a ghiniúint sna ceantair thuaithe. Oibreoidh an Coimisiún le comhpháirtithe idirnáisiúnta, go háirithe tríd an Eagraíocht Bhia agus Talmhaíochta, chun bealaí inbhuanaithe a shainaithint le chéile chun acmhainneacht an bhithgheilleagair a shlógadh le haghaidh feirmeoirí ní hamháin san Eoraip ach ar fud an domhain freisin.

Samplaí:

D’fhéadfadh an digitiú (lena n‑áirítear IS), taighde agus teicneolaíochtaí nuálacha AgriTech an fheirmeoireacht a athrú ó bhonn agus costais ar an bhfeirm a laghdú, rud a chuirfeadh le hioncaim níos fearr.

●Is féidir le hardáin ríomhthráchtála, uirlisí margaíochta digiteacha, agus margaí ar líne cabhrú le feirmeoirí agus le gníomhaithe eile sa chóras agraibhia bonn custaiméirí níos leithne a bhaint amach agus a sruthanna ioncaim a éagsúlú.

●Is féidir le feirmeoireacht bheacht agus réitigh shonraíbhunaithe brabúsacht a mhéadú trí leas iomlán a bhaint as ionchuir.

●Is acmhainn nach bhfacthas a leithéid riamh cheana iad na 100 saotharlann bheo de mhisean taighde agus nuálaíochta Fís Eorpach ‘Comhaontú Ithreach don Eoraip’ chun tacú le feirmeoirí feabhas a chur ar a n‑ithreacha i gcomhthéacs praghsanna arda ionchur le haghaidh leasachán agus ganntanas uisce agus feiniméin fhoircneacha eile amhail tuilte.

Clár oibre uaillmhianach infheistíochta a thógáil

Chun go mbeidh córas agraibhia athléimneach inbhuanaithe ann, tá gá le hinfheistíocht shuntasach agus, dá bhrí sin, le gníomhaíocht mhisniúil chun an t‑aistriú inbhuanaitheachta a mhaoiniú agus dhí-rioscú. Tá ar earnáil na feirme dul i ngleic le bearna shuntasach maoiniúcháin a mheastar a bheith cothrom le EUR 62 bhilliún (le haghaidh 2022), bearna atá i bhfad níos airde ná mar a bhí in 2017 20 . Ach tá sé deacair iasacht a fháil ó bhanc, ó institiúidí airgeadais nó ó infheisteoir príobháideach, go háirithe le haghaidh feirmeoirí óga. Is toradh é sin ar mhéid réasúnta beag na feirme, ar thorthaí ísle nó measartha ar infheistíocht, ar bhrabúsacht agus rioscaí an-athraitheach, ar aschur táirgthe dothuartha i ngeall ar thionchair aimsire agus aeráide agus ar nochtadh do mhargaí luaineacha tráchtearraí (domhanda).

Leanfaidh CBT d’infheistíochtaí a mhaoiniú chun iomaíochas, inbhuanaitheacht agus athléimneacht earnáil na feirmeoireachta a chothú. Áirítear leis sin na hinfheistíochtaí ar scála measartha beag ar leibhéal na feirme go minic chomh maith leis an mbonneagar poiblí agus príobháideach is gá chun an earnáil a nuachóiriú. Ní féidir leis na hionstraimí atá ann cheana a chéile a threisiú ach amháin má úsáidtear iad ar bhealach níos cliste amach anseo.

Oibreoidh an Coimisiún chun úsáid éifeachtúil a bhaint as cistiú poiblí agus infheistíocht phoiblí agus chun caipiteal príobháideach a ghiaráil agus a dhí-rioscú, ag obair go dlúth le hinfheisteoirí institiúideacha amhail Grúpa an Bhainc Eorpaigh Infheistíochta  (GBEI) chomh maith leis an earnáil baincéireachta.

I ndáil leis sin, féachfaidh an Coimisiún ar roghanna chun scéimeanna árachais riosca a bhunú le haghaidh táirgeoirí príomhúla agus fiosróidh sé freisin comhpháirtíochtaí príobháideacha poiblí chun infheistíochtaí a mhealladh do FBManna sa talmhaíocht agus i ngnó an bhia chun dlús a chur le claochlú an tslabhra agraibhia.

Fiontraíocht a chothú: straitéis nua um athnuachan ó ghlúin go glúin

Tá todhchaí na biacheannasachta san Eoraip in 2040 ag brath ar fheirmeoirí óga agus nua an lae inniu.

Ceann de na réamhchoinníollacha chun earnáil na talmhaíochta a dhéanamh níos tarraingtí is ea dul i ngleic leis na príomhbhacainní ar athnuachan ó ghlúin go glúin, go háirithe rochtain ar thalamh, infheistíochtaí, scileanna agus tuilleadh. Is féidir ‘ceart fanachta’ a chur i bhfeidhm maidir le feirmeoirí óga a bhunú ar mian leo fanacht agus a bheith ag feirmeoireacht ina gcríocha.

Ach ní féidir leis an CBT amháin an fhreagracht sin a sheasamh. Chun fíor-athnuachan ó ghlúin go glúin a spreagadh, tá gá le cur chuige uile-shochaí agus meascán beartais thar réimsí agus freagrachtaí éagsúla, a bhfuil go leor acu laistigh d’inniúlachtaí náisiúnta agus réigiúnacha.

Beidh an Coimisiún i gceannas ar an obair ar an Straitéis um Athnuachan ó Ghlúin go Glúin a chuirfear i gcrích in 2025, i ndlúthchomhar leis na Ballstáit, le Parlaimint na hEorpa agus leis na príomhpháirtithe leasmhara. Déanfar moltaí a chur ar fáil sa straitéis sin maidir leis an bhfreagairt bheartais agus na bearta is gá, ar leibhéal an Aontais agus ar an leibhéal náisiúnta/réigiúnach araon.

Mar gheall ar infhaighteacht theoranta na talún torthúla i gcomhthéacs iomaíochta atá ag dul i méid maidir lena húsáid agus iarmhairt an athraithe aeráide, tá an pobal feirmeoireachta, agus go háirithe na hiontrálaithe nua san earnáil, i gcás deacair. Cumhdaítear go leor gnéithe leis an mbeartas talún, laistigh d’inniúlachtaí náisiúnta den chuid is mó. Ba cheart coinníollacha maidir le hinaistritheacht talún agus aistrithe talún a chur san áireamh san obair sin, chomh maith le prionsabail maidir le maolú ar thógáil talún, agus ba cheart tógáil ar na dea-shamplaí ó roinnt Ballstát i scéimeanna inaistritheachta talún. Tá trédhearcacht maidir le pleanáil agus ceannach talún chomh tábhachtach céanna. Tá sé d’acmhainn ag na Ballstáit luamháin láidre a fhorbairt ina mbosca uirlisí náisiúnta lena bhféadfaí athnuachan ó ghlúin go glúin a éascú, lena n‑áirítear trí scéimeanna scoir agus dreasachtaí cánach.

Mar fhreagairt ar an iarraidh ó Pharlaimint na hEorpa, agus i gcomhréir leis an moladh ón Idirphlé Straitéiseach, oibreoidh an Coimisiún Eorpach i dtreo Faireachlann an Aontais Eorpaigh um Thalamh Feirme a sheoladh 21 . Cuirfimid feabhas ar thrédhearcacht agus ar chomhar i réimsí amhail idirbhearta talún agus aistrithe ceart úsáide talún, treochtaí praghsanna agus iompraíocht an mhargaidh, athruithe ar úsáid talún, chomh maith le caillteanas talún talmhaíochta agus nádúrtha. Cuideoidh an fhaireachlann freisin leis na Ballstáit cinntí eolasacha a dhéanamh maidir le rialáil a margaí talaimh feirme. Le trédhearcacht fheabhsaithe maidir le forbairtí sa mhargadh agus comhar ar fud an Aontais, beidh sé níos éasca leasanna dlisteanacha an bheartais talmhaíochta a bhaint amach i gcomhréir le saoirsí an mhargaidh aonair.

I ndomhan idirnasctha ina bhfuil an tAontas Eorpach ar an onnmhaireoir agraibhia is mó ar domhan agus ar cheann de na hallmhaireoirí is mó ar domhan, an chaoi a ndéanaimid táirgí talmhaíochta a tháirgeadh, a thomhailt agus a thrádáil, tá tionchar mór aici ar ár gcaidreamh le tríú tíortha 22 .

Is iad cogaí agus coinbhleacht na príomhchúiseanna leis an neamhshlándáil bia. Os a choinne sin, d’fhéadfadh éagobhsaíocht a bheith mar thoradh ar an neamhshlándáil bia, agus san ord domhanda atá ag athrú, tá bia á úsáid mar arm. Téann ár gcomhpháirtithe trádála i muinín gníomhaíochtaí aontaobhacha lena ndírítear ar ár bpríomhearnálacha, tá bacainní fós roimh ár n‑onnmhairí agus tá slabhraí soláthair domhanda i mbaol saofa. Is minic a mheastar gur greannaitheoir trádála é ardchaighdeáin dhomhanda a bheith á saothrú ag an Aontas chun cuspóirí uilíocha maidir le cosaint an chomhshaoil, sláinte an duine, sláinte agus leas ainmhithe, sláinte plandaí agus sábháilteacht bia a chosaint. An tráth céanna, tá méadú ag teacht ar an imní atá ar fheirmeoirí san Aontas faoin iomaíocht éagórach dhomhanda agus faoin easpa cómhalartachta.

Ach ní chuirfidh na dúshláin sin bac ar an Aontas leanúint de na naisc le go leor comhpháirtithe toilteanacha a neartú, lena n‑áirítear trí straitéis infheistíochta Global Gateway. Slándáil bia agus biacheannasacht na hEorpa, leanfaidh siad de bheith ina ndlúthchuid de chlár oibre foriomlán an Aontais maidir leis an tslándáil, an t‑iomaíochas agus an inbhuanaitheacht. Le leibhéil arda ocrais, an neamhshlándáil bia mhór agus an t‑ardú ar phraghsanna bia ar fud an domhain, leanfaidh an tAontas de thacaíocht a thabhairt do thríú tíortha maidir lena mbiacheannasacht, a n‑athléimneacht agus a n‑inbhuanaitheacht, agus áiritheoidh sé rochtain ar bhia sábháilte, ar ardchaighdeán agus cothaitheach do chách, lena n‑áirítear na daoine is leochailí, trí chabhair dhaonnúil agus tríd an Dlí Daonnúil Idirnáisiúnta a urramú.

Slabhraí soláthair a éagsúlú agus athléimneacht chlaochlaitheach a chur chun cinn

Maidir le príomhspleáchais ar allmhairí, tá soláthar próitéine an Aontais ag brath go mór ar allmhairí ardcháilíochta ó líon teoranta tionscnamh, rud a fhágann go bhfuil ár gcóras bia leochaileach i leith luaineachtaí sa mhargadh domhanda agus rioscaí inbhuanaitheachta 25 . Ní mór dúinn machnamh a dhéanamh ar an gcaoi a dtáirgtear agus a gcaitear próitéin san Aontas. Dá bhrí sin, forbróidh an Coimisiún plean cuimsitheach chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin sin, lena gcomhtháthófar beartas, taighde agus iarrachtaí ar an láthair chun córas próitéine AE níos neamhthuilleamaíche agus níos inbhuanaithe a chruthú, agus allmhairí á n‑éagsúlú an tráth céanna.

Spleáchas tábhachtach eile is ea an spleáchas ar amhábhair agus leasacháin allmhairithe atá riachtanach do tháirgeadh bia agus don tslándáil bia. Tá méadú ag teacht ar thiúchan na n‑allmhairí ó roinnt tionscnamh, go háirithe i gcás úiré, agus soláthraíonn ceithre thír thart ar 88 % d’allmhairí an Aontais 26 . Rachaidh sé chun tairbhe do chách na spleáchais sin a laghdú: (i) le haghaidh iomaíochas tionsclaíoch glan na hEorpa trí thacú le táirgeadh intíre leasachán; (ii) le haghaidh na bhfeirmeoirí ar féidir leo a bheith ag brath ar sholáthar iontaofa agus ar phraghsanna cobhsaí, agus (iii) le haghaidh an chomhshaoil agus na haeráide tríd an tacaíocht le glacadh leasachán ísealcharbóin agus cothaitheach athchúrsáilte, amhail RENURE agus díleáiteán tar éis cóireáil iomchuí, agus a n‑úsáid éifeachtúil.

Ag féachaint chun cinn, tabharfaidh méadú an Aontais amach anseo deiseanna ar athléimneacht an Aontais, agus é mar chuspóir aige acmhainneacht táirgeachta agus onnmhairiúcháin a choinneáil ar bun agus a neartú sna Ballstáit atá ann faoi láthair agus a bheidh ann amach anseo, agus ar an gcaoi sin neamhspleáchas straitéiseach agus tábhacht an Aontais sa trádáil dhomhanda agraibhia a neartú. Ach tá dúshláin ann freisin nach mór a bhreithniú go cúramach, go háirithe a mhéid a bhaineann leis an tionchar ar fheirmeoirí an Aontais. Beidh sé fíor-riachtanach ullmhú le haghaidh na ndúshlán atá roimh fheirmeoirí an Aontais agus aghaidh a thabhairt orthu go héifeachtach chun leas a bhaint as na deiseanna a chuirtear ar fáil leis an méadú, lena n‑áirítear toisc go bhféadfadh sé lánpháirtiú de réir a chéile na dtíortha is iarrthóirí sa Mhargadh Aonair a éascú, agus dul chun cinn á dhéanamh acu i dtreo ballraíocht iomlán san Aontas.

I dtreo iomaíocht dhomhanda níos cothroime

Is éard a bheidh i gcur chuige an Aontais maidir le cothrom iomaíochta domhanda níos cothroime gníomhaíocht a mbeidh dhá ghné ag baint léi agus nach mór a bheith fite fuaite ina chéile:

(a)Comhar domhanda agus déthaobhach

Sa chomhthéacs geopholaitiúil atá ann faoi láthair, is léir go mbeidh sé ag éirí níos deacra comhdhearcadh domhanda a bhaint amach maidir le caighdeáin feirmeoireachta agus bia.

Mar sin féin, leanfaidh an tAontas de bheith ag obair i gcur chuige Fhoireann na hEorpa lenár gcomhpháirtithe agus lenár bpríomheagraíochtaí idirnáisiúnta chun cur chun feidhme níos déine na ngealltanas a comhaontaíodh go hidirnáisiúnta a neartú agus chun cur lena n‑uaillmhian córais bhia inbhuanaithe dhomhanda a bhaint amach i gcomhréir le Clár Oibre 2030 agus leis na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe (SFInna). Tabharfar tús áite do chaighdeáin dhomhanda a ardú i gcomhlachtaí idirnáisiúnta a leagann síos caighdeáin i réimsí atá ríthábhachtach chun iomaíocht chóir a áirithiú, go háirithe maidir le táirgí cosanta plandaí agus leas ainmhithe. In 2025, cuirfidh an Coimisiún a líne ghníomhaíochta maidir leis an gcómhalartacht a dhoimhniú faoi bhráid na mBallstát chun tuilleadh mionsaothraithe a dhéanamh uirthi. Ar an dara dul síos, oibreoidh an tAontas le hEagraíocht Bhia agus Talmhaíochta na Náisiún Aontaithe agus lenár gcomhpháirtithe idirnáisiúnta chun forbairt cur chuige choitinn a chur chun cinn chun measúnú inchomparáide agus cothrom ar ghnéithe inbhuanaitheachta maidir le táirgeadh bia ar fud an domhain a cheadú, rud a chomhlánóidh obair an Aontais maidir le tagarmharcáil na hinbhuanaitheachta.

Beidh an tAontas níos teanntásaí maidir le honnmhairiú tháirgí an Aontais a chur chun cinn agus a chosaint go straitéiseach, agus áiritheoidh sé go mbainfeadh tríú tíortha tairbhe as cur chun feidhme beart éascaithe trádála (e.g. réamhliostú), ar choinníoll go gcuirfidh siad bearta comhchosúla i bhfeidhm maidir leis an Aontas freisin. Neartóimid ár dtaidhleoireacht eacnamaíoch agraibhia agus ár misin ardleibhéil thiomnaithe.

Ar an leibhéal déthaobhach, treiseofar na hidirphléití déthaobhacha atá ann cheana maidir leis an mbeartas talmhaíochta agus bunófar idirphlé comhpháirtíochta nua maidir leis an mbeartas Agraibhia le príomh-chomhpháirtithe déthaobhacha, réigiúnacha agus ilchríochacha. Sa chomhthéacs sin, le comhpháirtíochtaí straitéiseacha cuimsitheacha lenár gComharsanacht ó Dheas agus leis an gComhshocrú nua don Mheánmhuir atá ar na bacáin, tá deiseanna nua tábhachtacha ar fáil. Bainfidh an tAontas leas iomlán as an gCaibidlíocht agus as Comhaontuithe Saorthrádála déthaobhacha freisin. Leanfar de leas fheirmeoirí na hEorpa a chosaint. Treiseoidh an tAontas cur chun feidhme agus forfheidhmiú caibidlí/forálacha maidir leis an Trádáil agus an Fhorbairt Inbhuanaithe, chomh maith le caibidlí maidir le Córais Bhia Inbhuanaithe, ina mbeidh tosaíochtaí agus gníomhaíochtaí tírshonracha atá níos spriocdhírithe agus níos oibríochtúla, lena n‑áirítear i ndáil le hearnálacha sonracha gníomhaíochta, de réir mar is iomchuí. Inár n‑idirphléití comhpháirtíochta, tabharfaimid aird ar leith ar an tionchar a d’fhéadfadh a bheith ag beartais rialála an Aontais ar chórais agraibhia áitiúla agus áiritheoimid comhleanúnachas idir beartais inmheánacha agus sheachtracha an Aontais a bhaineann le talmhaíocht, leis an gcomhshaol, leis an aeráid agus leis an tsláinte.

(b)Creat an Aontais le haghaidh earnáil agraibhia iomaíoch

An tráth céanna, áiritheoidh an tAontas ar bhonn intíre nach mbeidh sceitheadh eacnamaíoch, comhshaoil agus sóisialta mar thoradh ar chaighdeáin uaillmhianacha an Aontais, agus nach gcuirfear earnáil agraibhia na hEorpa faoi mhíbhuntáiste iomaíoch gan cómhalartacht chomhfhreagrach. Chuige sin, cuirfidh an tAontas seiceáil FBM agus iomaíochais chun feidhme go comhleanúnach ina bheartais mar a luaitear sa Chompás Iomaíochais, déanfaidh sé measúnú comhsheasmhach ar thionchar rialacháin an Aontais ar fheirmeoirí an Aontais agus ar FBManna agraibhia, ar thrádáil agus ar na rioscaí a bhaineann le sceitheadh a chruthú, agus déanfaidh sé scrúdú críochnúil ar impleachtaí na gcomhaontuithe saorthrádála atá faoi chaibidlíocht le haghaidh fheirmeoirí an Aontais agus na hinbhuanaitheachta domhanda.

Chun a áirithiú go ndéanfar ábhair imní an Aontais maidir le leas ainmhithe agus cosaint an chomhshaoil a mheas, agus chun seasamh le luachanna morálta an Aontais mar fhreagairt ar éileamh na sochaí, saothróidh an Coimisiún, i gcomhréir le rialacha idirnáisiúnta, ailíniú níos láidre ar chaighdeáin táirgthe a chuirtear i bhfeidhm maidir le táirgí allmhairithe, go háirithe maidir le lotnaidicídí agus leas ainmhithe.

I ndáil leis sin, bunóidh an Coimisiún prionsabal nach gceadófar na lotnaidicídí is guaisí a bhfuil toirmeasc orthu san Aontas ar chúiseanna sláinte agus comhshaoil a thabhairt ar ais chuig an Aontas trí tháirgí allmhairithe. Chun dul chun cinn a dhéanamh ina leith sin, seolfaidh an Coimisiún an Measúnú Tionchair in 2025 ina measfar na tionchair ar sheasamh iomaíoch an Aontais agus na himpleachtaí idirnáisiúnta agus, más iomchuí, molfaidh sé leasuithe ar an gcreat dlíthiúil is infheidhme. Ar an gcaoi chéanna, déanfaidh an Coimisiún measúnú freisin ar an tsaincheist maidir le honnmhairiú ceimiceán guaiseach, lena n‑áirítear lotnaidicídí, a bhfuil toirmeasc orthu san Aontas 27 .

Gné dhoshannta eile de bheartas an Aontais i leith allmhairí is ea an tsábháilteacht bia agus an tsábháilteacht beatha, sláinte ainmhithe agus plandaí. Tá caighdeáin táirgí an Aontais ar na caighdeáin is airde ar domhan agus áirithíonn siad go bhfuil gach táirge agraibhia a allmhairítear sábháilte. Áiritheoidh an Coimisiún go ndéanfar an reachtaíocht ábhartha maidir leis an tsábháilteacht bia a chur chun feidhme agus a fhorfheidhmiú i gceart. Bunófar tascfhórsa tiomnaithe, a tharraingeoidh saineolas agus fórsaí ón gCoimisiún agus ó na Ballstáit, rud a chuirfidh go mór le freagairt an Aontais chun an rialú ar allmhairí a neartú tuilleadh, lena n‑áirítear neartú cumhachtach na rialuithe ar an láthair

I réimse leas na n‑ainmhithe, áiritheoidh an Coimisiún go gcuirfidh tograí reachtacha amach anseo na caighdeáin chéanna i bhfeidhm maidir le táirgí a tháirgtear san Aontas agus maidir le táirgí a allmhairítear ó thríú tíortha, agus tabharfaidh sé aghaidh freisin ar shaincheisteanna a bhaineann le forfheidhmiú agus ar ábhair imní a chuireann saoránaigh an Aontais in iúl. Deis a bheidh san athbhreithniú spriocdhírithe ar an reachtaíocht maidir le leas ainmhithe é sin a chur i bhfeidhm, ar bhealach atá comhlíontach leis an Eagraíocht Dhomhanda Trádála agus bunaithe ar mheasúnú tionchair.

ina dtéann ár gcomhpháirtithe trádála i muinín iomaíocht éagórach agus gníomhaíochtaí aontaobhacha a dhíríonn go neamhdhleathach ar ár n‑earnáil agraibhia nó ar earnáil agraibhia na mBallstát aonair agus é mar aidhm acu sinn a dheighilt mar Aontas, úsáidfidh an tAontas na huirlisí cosanta uile atá ar fáil dó. Forbróidh an tAontas (in 2025) Líontán Sábhála Aontachtach uaillmhianach le haghaidh earnáil agraibhia an Aontais. I gcásanna comhéigin eacnamaíoch an Aontais nó a Bhallstát ag tíortha nach bhfuil san Aontas, cosnóidh an tAontas earnáil an agraibhia trí gach modh atá ar fáil, lena n‑áirítear i gcomhthéacs EDT nó ionstraimí uathrialacha an Aontais amhail an Ionstraim Frith-Chomhéigin, i gcás inarb iomchuí.

Oibreoidh an Coimisiún freisin le BEI chun creidmheasanna onnmhairiúcháin a sholáthar lena ndéantar onnmhairí le haghaidh earnáil agraibhia an Aontais a dhí-rioscú.

Sa chomhthéacs sin, beidh ról tábhachtach ag an gcúlchiste EUR 1 bhilliún a fógraíodh i gcomhthéacs chomhaontú AE-Mercosur sa chéad CAI eile.

Ina theannta sin, oibreoidh an Coimisiún ar iomaíochas agus athléimneacht earnálacha íogaire amhail beostoc a neartú, pacáiste simpliúcháin a chur i láthair a chuirfidh le hiomaíochas fheirmeoirí na hEorpa agus an rannchuidiú le cuspóirí sa tsochaí á chaomhnú, molfaidh sé lipéadú na tíre tionscnaimh a leathnú i gcomhréir le sainiúlachtaí earnálacha agus rialacha an Mhargaidh Aonair agus géaróidh sé ar a bheartas cur chun cinn.

Ullmhacht agus earnáil an agrabhia a dhéanamh riosca-dhíonach

‘Ní mór dúinn a bheith níos ullmhaithe, ní hamháin chun fanacht beo, ach chun go mbeidh rath orainn sa saol nua seo freisin’, a deirtear i dtuarascáil Niinistö 28 . Tá suaití suntasacha ag baint leis an saol nua sin, ón bpaindéim, cogadh foghach na Rúise agus suaitheadh sa mhargadh go galair ainmhithe/plandaí agus staid gheopholaitiúil luaineach. Thairis sin, teagmhais adhaimsire, a bhí sách neamhchoitianta roimhe, tá siad ag tarlú níos minice agus tá patrúin frasaíochta ag athrú.

Tá feirmeoirí ar an líne thosaigh in go leor de na géarchéimeanna sin. Mar gheall ar an líon méadaitheach rioscaí, bagairtí agus éiginnteachtaí atá ann anois, tá gá le cur chuige uaillmhianach Eorpach maidir le bainistiú riosca agus géarchéime lena ndéanfaí an bosca uirlisí a athbhreithniú agus a neartú chun rioscaí agus géarchéimeanna a bhainistiú ar bhealach níos fearr ar leibhéal an Aontais.

Ar an gcéad dul síos, treiseofar na dreasachtaí le haghaidh feirmeoirí chun a leochaileacht agus a neamhchosaint ar rioscaí a laghdú trí oiriúnú ar leibhéal na feirme, chomh maith le dreasachtaí le haghaidh feirmeoirí rioscaí a roinnt (e.g. trí eagraíochtaí táirgeoirí nó comharchumainn). Ní mór earnáil talmhaíochta AE atá athléimneach ó thaobh na haeráide de a bheith ag brath ar bheartais atá saincheaptha le haghaidh riachtanais áitiúla, réigiúnacha agus náisiúnta, beartais lena dtacaítear le cleachtais talmhaíochta agus le hidirghabhálacha a fhágann go mbeidh an táirgeadh talmhaíochta áitiúil oiriúnach do dhálaí aeráide a bheidh ann amach anseo.

Ag tógáil ar thaithí ó thionscnaimh a rinneadh le blianta beaga anuas 29 , tá gá le céimeanna breise. Beidh ról tábhachtach ag an bPlean Eorpach um Oiriúnú don Athrú Aeráide atá ar na bacáin, agus ag an Straitéis Eorpach maidir le hAthléimneacht i réimse an Uisce atá ar na bacáin, go háirithe maidir le tacú leis na Ballstáit i ndáil le hullmhacht agus pleanáil, agus maidir le haghaidh a thabhairt ar rioscaí agus tionchair an athraithe aeráide ar fhuinneamh, ar iompar agus ar bhonneagar eile, ar uisce, ar bhia agus ar thalamh i gcathracha agus i gceantair thuaithe.

Tacóidh CBT a bheidh ann amach anseo, ar bhealach níos spriocdhírithe, le bearta agus le hinfheistíochtaí lena ndéanfar earnáil na talmhaíochta níos athléimní in aghaidh na ndálaí athraitheacha. Beidh gá le hathruithe claochlaitheacha níos uaillmhianaí in áiteanna nach bhfuil an táirgeadh atá ann faoi láthair inbhuanaithe san fhadtéarma, mar shampla trí straitéisí áitiúla nua, taighde agus nuálaíocht, lena n‑áirítear teicnící géanómaíocha nua chun barra atá níos athléimní ó thaobh na haeráide de a tháirgeadh.

Ar an dara dul síos, tá gá le gníomhaíocht uaillmhianach maidir le riosca-ullmhacht, árachas agus dí-rioscú. Sa réimse sin, beidh comhar leis an mBanc Eorpach Infheistíochta (BEI), le bainc, le cuideachtaí árachais agus athárachais agus le gníomhaithe slabhra luacha ríthábhachtach. Ba cheart comhthiomsú níos fearr rioscaí agus feabhas ar infhaighteacht agus inacmhainneacht árachas talmhaíochta le haghaidh feirmeoirí a bheith mar thoradh air sin.

Ar an tríú dul síos, ní mór don Choimisiún agus do na Ballstáit comhleanúnachas beartais a áirithiú idir uirlisí bainistithe riosca agus géarchéime chomh maith le solúbthacht níos mó. Ba cheart go spreagfadh uirlisí bainistithe géarchéime feirmeoirí le rioscaí a bhainistiú go réamhghníomhach agus ba cheart do na Ballstáit oibriú i dtreo straitéisí bainistithe riosca atá éifeachtúil agus oiriúnaithe.

Thairis sin, ba cheart measúnú cúramach a dhéanamh ar fheidhmiú an chúlchiste talmhaíochta d’fhonn é a athdhíriú ar ghéarchéimeanna sonracha ar mhéid shuntasach, amhail mórshuaitheadh sa mhargadh agus saincheisteanna sláinte ainmhithe/plandaí. Ina theannta sin, ba cheart soláthar tacaíochta eisceachtúla d’fheirmeoirí a nascadh níos fearr le bearta bainistithe riosca iomchuí agus bearta coisctheacha iomchuí.

Mar obair leantach ar thuarascáil Niinistö, ba cheart don Aontas dlús a chur lena leibhéal ullmhachta maidir leis an tslándáil bia ar fud an bhiashlabhra ina iomláine. Ba cheart leanúint de ghníomhaíochtaí an tSásra Eorpaigh um Ullmhacht agus um Fhreagairt i leith Géarchéimeanna Slándála Bia (EFSCM) agus ba cheart iad a fhorbairt a thuilleadh agus a nascadh le bainistiú géarchéime foriomlán an Aontais laistigh de chur chuige uile-rialtais. I gcomhréir leis an Straitéis um Aontas na hUllmhachta atá ar na bacáin, ba cheart sineirgí agus níos mó comhordaithe a lorg ó thaobh na hullmhachta de. Ina theannta sin, d’fhéadfaí féachaint ar uirlisí nua talmhaíochta agus biashonracha a bhaineann le cúlchistí bia, soláthar comhpháirteach, agus trédhearcacht mhéadaithe le linn géarchéimeanna. Mar a dhéantar i gcás earnálacha fíor-riachtanacha eile amhail an tsláinte, ba cheart pleananna iomlánaíocha ullmhachta agus freagartha a fhorbairt ar an leibhéal náisiúnta agus réigiúnach lena gcumhdófar gach gné atá ábhartha do shlabhra iomlán an tsoláthair bia laistigh de chur chuige níos leithne de chuid an Aontais i leith ullmhachta.

Tacú le hathléimneacht margaí talmhaíochta

Tá earnáil beostoic an Aontais an-leochaileach i leith suaití éagsúla agus i leith iomaíocht dhomhanda. Le hardchaighdeáin an Aontais, ceanglaítear ar fheirmeoirí beostoic an Aontais a bheith ar thús cadhnaíochta ar domhan, ach ní fheictear na hiarrachtaí céanna ar fud an domhain mar gheall nach bhfuil cothrom iomaíochta ann. Bíonn costas le híoc as caighdeáin den sórt sin, costas nach gcúitíonn an margadh i gcónaí. Cuid fhíorthábhachtach de thalmhaíocht, d’iomaíochas agus de chomhtháthú an Aontais is ea an beostoc agus leanfaidh sé de bheith amhlaidh. Tá beostoc inbhuanaithe ríthábhachtach do gheilleagar an Aontais, d’inmharthanacht ceantar tuaithe agus do chaomhnú an chomhshaoil agus na dtírdhreach tuaithe. Is earnáil í inar féidir rath a bheith ar an nuálaíocht agus inar féidir leis an nuálaíocht tairbhí nithiúla a chur ar fáil.

Rómhaorlathas a laghdú chun earnáil agraibhia iomaíoch a chothú

Is féidir le gníomhaíochtaí talmhaíochta carbón a aistriú ón atmaisféar isteach in ithreacha agus i mbithmhais; i bhformhór na gcásanna, déanann na gníomhaíochtaí sin táirgeadh bia níos athléimní in aghaidh damáiste a bhaineann leis an aeráid, agus dá bhrí sin cuireann siad leis an tslándáil bia. Ós rud é gur gá do gach earnáil rannchuidiú leis an laghdú astaíochtaí, tá an gníomhú ar son na haeráide in earnáil an agrabhia fíorthábhachtach chun an mhórsprioc maidir le hAontas aeráidneodrach athléimneach a bhaint amach faoi 2050.

Tá coinne ag an gCoimisiún go mbainfidh an talmhaíocht na ciorruithe astaíochtaí amach i gcomhréir le sprioc aeráide an Aontais le haghaidh 2030. Ag tógáil air sin, breithneoidh an Coimisiún conairí le haghaidh rannchuidiú earnáil na talmhaíochta le sprioc aeráide 2040 an Aontais, agus sainiúlachtaí na hearnála á gcur san áireamh chomh maith le haird á díriú ar a hiomaíochas, ar an ngá atá le slándáil bia a áirithiú agus an bithgheilleagar a neartú, agus idirphlé á dhéanamh leis an earnáil agus leis na Ballstáit. Léireofar an cur chuige sin san athbhreithniú ar an reachtaíocht ábhartha lena rialaítear astaíochtaí gás ceaptha teasa agus aistrithe ó earnálacha na talmhaíochta agus na hÚsáide Talún, an Athraithe ar Úsáid Talún agus na Foraoiseachta.

Le beartais éifeachtacha lena gcúitítear dea-chleachtais agus cuir chuige atá saincheaptha le haghaidh riachtanais shonracha, is féidir astaíochtaí ón talmhaíocht a laghdú a thuilleadh ar ráta níos tapúla agus aistrithe carbóin a fheabhsú san earnáil talún, in ithreacha agus i bhforaoisí an tráth céanna. I gcás na n‑astaíochtaí atá ann ó bheostoc, beidh na moltaí ón sruth oibre Beostoic mar bhonn d’fhorbairt bhreise bosca uirlisí de bhearta saincheaptha chun tacú leis an earnáil agus leis na réigiúin ina n‑iarrachtaí astaíochtaí a laghdú. Beidh an dul chun cinn teicneolaíoch ina rannchuidiú freisin, lena n‑áirítear i straitéisí beathaithe. Ar an ábhar sin, déanfar measúnú leis an CBT a bheidh ann amach anseo ar an mbealach is fearr chun tacú leis na feirmeoirí astaíochtaí gás ceaptha teasa breise óna ngníomhaíochtaí feirmeoireachta agus beostoic a laghdú.

Tá ról ríthábhachtach le himirt ag tionscal an bhia agus na dí, chomh maith leis an earnáil mhiondíola, maidir le rannchuidiú le sprioc aeráide 2040 agus le cosaint an chomhshaoil. Ba cheart beartais agus dreasachtaí soiléire a chur i bhfeidhm chun an acmhainneacht nuálaíochta sa chóras bia agus sa bhithgheilleagar i gcoitinne a bhaint amach agus chun bia atá sláintiúil, inacmhainne agus inbhuanaithe a sholáthar do shaoránaigh an Aontais.

Sampla de thagarmharcáil: Compás Inbhuanaitheachta ar an bhfeirm

Ba cheart an compás inbhuanaitheachta a bheith ina ionad ilfhreastail lena gcuíchóirítear an tuairisciú agus lena laghdaítear an t‑ualach riaracháin le haghaidh feirmeoirí, rud a fhágann gur féidir leo faireachán agus taifeadadh a dhéanamh ar shonraí inbhuanaitheachta aon uair amháin. Ar an dara dul síos, tacóidh sé le feirmeoirí cleachtais níos inbhuanaithe a ghlacadh de réir a chéile agus foinsí nua maoiniúcháin a mhealladh. Cuirfidh sé ar a gcumas dóibh a bhfeidhmíocht inbhuanaitheachta a thomhas agus a thagarmharcáil ar bhealach níos fearr agus a soláthar seirbhísí éiceachórais a léiriú trí chomhroinnt sonraí níos éasca. Ar an tríú dul síos, is féidir le tomhas agus tuairisciú feabhsaithe cuidiú le beartais phoiblí a dhearadh ar bhealach comhréireach. Forbrófar an córas deonach sin le haghaidh measúnuithe inbhuanaitheachta ar an bhfeirm ar bhonn cur chuige ón mbun aníos a bheidh rannpháirteach agus ‘bunaithe ar chustaiméirí’.

Tá an talmhaíocht ag brath go mór ar uisce, agus éilíonn sí soláthar seasta agus sábháilte chun sláinte agus folláine barra, beostoic agus gach cineál beatha a áirithiú. Mar sin féin, tá leochaileacht ag an uisce do roinnt dúshlán lena n‑áirítear astarraingt agus truailliú a bhaineann leis an talmhaíocht. Tá an strus maidir le huisce ag dul i bhfeidhm ar an Aontas níos mó agus níos mó ós rud é go bhfuil an ganntanas uisce níos measa fós mar gheall ar an athrú aeráide. Tá teagmhais adhaimsire mar gheall ar an athrú aeráide ina bpríomhriosca do tháirgeadh barr, go háirithe i nDeisceart na hEorpa 32 . Cuirfidh an Coimisiún Straitéis maidir le hAthléimneacht i réimse an Uisce i láthair go luath ina leagfar amach freagairt an Choimisiúin ar an ngá práinneach atá le húsáid níos éifeachtúla uisce, truailliú uisce a laghdú agus aghaidh a thabhairt ar na dúshláin a bhaineann le ró-astarraingt acmhainní uisce.

Ní mór aird ar leith a thabhairt ar bhainistiú cothaitheach a fheabhsú ar leibhéal na feirme agus ar chiorclaíocht cothaitheach a mhéadú. Ba cheart tús áite a thabhairt d’aghaidh a thabhairt ar theophointí truaillithe cothaitheach agus do chuir chuige críochacha comhtháite a chur chun cinn. Príomhghné de sin is ea cothaithigh ó fheirmeoireacht beostoic a bhainistiú agus a rialú chun teorainn a chur le seachtrachtaí diúltacha, tacú le fairsingiú i réigiúin ina bhfuil tiúchan ard beostoic, agus ciorclaíocht a chur chun cinn a d’fhéadfadh cabhrú le húsáid leasachán sintéiseach a laghdú. Leis an meastóireacht ar an Treoir maidir le níotráití atá le déanamh ag deireadh 2025, cuirfear tuilleadh fianaise ar fáil chun bonn eolais a chur faoin bplé.

Nascann bia daoine le chéile ar fud na gcríoch agus na réigiún. Nascann sé feirmeoirí le tomhaltóirí agus nascann sé lárionaid uirbeacha le cónaitheoirí tuaithe. Is iad feirmeoirí, iascairí agus táirgeadh bia an gliú a choinníonn pobail tuaithe agus chósta láidir agus atá mar bhunús le gníomhaíocht eacnamaíoch bhreise. Cothaíonn ceantair thuaithe dhinimiciúla táirgeadh bia ar ardchaighdeán, rud a thacaíonn lena ngeilleagar. Beidh sé fíorthábhachtach na naisc sin idir bia agus críoch a athbheochan agus ceantair thuaithe a athbheochan ar mhaithe le todhchaí na feirmeoireachta san Eoraip.

Dálaí córa maireachtála agus oibre ar fud cheantair thuaithe agus chósta na hEorpa

Mar thoradh ar dhúshláin dhéimeagrafacha, ar aosú agus ar threochtaí dídhaonraithe go háirithe, in éineacht le hathnuachan lag ó ghlúin go glúin, tá laghdú ag teacht ar an daonra in aois oibre i bhformhór na limistéar tuaithe agus i roinnt mhaith limistéar cósta ar fud an Aontais.

Chomh maith le rochtain ar thalamh agus ar chaipiteal, is réamhchoinníollacha iad infhaighteacht oideachais níos fearr, poist ardcháilíochta agus deiseanna gairme, soghluaisteacht níos fearr, seirbhísí sláinte bunúsacha, agus nascacht le haghaidh bheocht na gceantar tuaithe agus chun lucht saothair nua a mhealladh in earnáil an bhia. Tá táirgeadh bia agus beatha san Aontas ag brath freisin ar oibrithe feirme, a thagann go minic ó Bhallstáit eile den Aontas nó ó thríú tíortha agus a oibríonn go rómhinic faoi dhálaí forbhásacha. Ní mór, níos mó ná riamh, aghaidh a thabhairt air sin go réamhghníomhach agus é a chur san áireamh i mbeartais phoiblí. Ar an ábhar sin, tá ról tábhachtach ag an idirphlé sóisialta agus ag an gcómhargáil, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta agus le traidisiúin.

Is gairm thairbheach í an fheirmeoireacht ach is gairm dhian í freisin, arb é is príomhthréithe coitianta di easpa cothromaíochta oibre is saoil, a bheith scoite amach go minic agus uaigneas, rud a mbíonn tionchar aige in go leor cásanna ar an meabhairshláinte. Tá rátaí féinmharaithe i measc feirmeoirí 20 % níos airde ná an meán náisiúnta i mBallstáit áirithe 33 . Is féidir ról lárnach a bheith ag na Seirbhísí Comhairleacha Feirme faoi CBT maidir le feasacht a mhúscailt faoi mheabhairshláinte agus ar thionóiscí ag an obair trí chomhairle shonrach a thabhairt d’fheirmeoirí. Mar shampla, tá Teagasc in Éirinn ag tacú go gníomhach le meabhairshláinte feirmeoirí agus ag ardú feasachta trína ghníomhaíochtaí iomadúla 34 .

I dteannta CBT, tá tionchar mór ag roinnt beartas eile, lena n‑áirítear an beartas Comhtháthaithe, ar cheantair thuaithe agus rannchuidíonn siad le comhtháthú sóisialta, eacnamaíoch agus críochach san Eoraip. Is féidir ról níos mó a bheith ag rannchuidiú an Bheartais Comhtháthaithe le héagsúlú eacnamaíoch agus le soláthar bonneagair agus seirbhísí gaolmhara chun cabhrú le ceantair thuaithe leanúint de bheith ina n‑áiteanna tarraingteacha cónaithe le haghaidh feirmeoirí, dá dteaghlaigh agus d’áitritheoirí tuaithe eile, agus le turasóireacht a spreagadh freisin. Is féidir leis an agrathurasóireacht go háirithe ioncam comhlántach a chur ar fáil d’fheirmeoirí.

Ní mór sineirgí agus comhlántachtaí a fheabhsú a thuilleadh chun tacaíocht éifeachtach agus tionchar inbhraite a áirithiú i gceantair thuaithe. Trí ionstraimí cistiúcháin a chomhordú ar bhealach níos dlúithe le beartais earnála, is féidir rannchuidiú le forbairt na gceantar tuaithe trí iarrachtaí comhtháite pleanála agus cur chun feidhme.

In 2025, seolfaidh an Coimisiún Plean Gníomhaíochta nuashonraithe an Aontais um an Tuath a dhéanfar a chomhdhlúthú le tionscadail, tionscnaimh agus gníomhaíochtaí ón iliomad beartas de chuid an Aontais chun freagairt do na tosaíochtaí beartais Eorpacha nua tar éis 2027. An prionsabal maidir le promhadh leas na tuaithe, lena n‑áirítear measúnuithe tionchair chríochaigh, déanfar é a oibríochtú a thuilleadh agus cuirfear acmhainní leordhóthanacha ar fáil dó ar leibhéal an Aontais. Thairis sin, an Comhshocrú um an Tuath 35 , a seoladh in 2021 chun creat a chur ar fáil le haghaidh comhar le páirtithe leasmhara, neartófar é mar ionstraim le haghaidh idirphlé agus rannpháirtíocht na sochaí sibhialta agus na bpobal tuaithe – chun tacú le cur chun feidhme agus pléití beartais araon. Déanfaidh an Coimisiún breis gníomhaíochta freisin chun aghaidh a thabhairt ar scaipeadh spriocdhírithe na bréagaisnéise i gceantair thuaithe.

Ina theannta sin, tá acmhainneacht mhór ag an ngeilleagar ciorclach le haghaidh gheilleagar na gceantar tuaithe, go háirithe tríd an mbithgheilleagar. San Fhís fhadtéarmach le haghaidh cheantair thuaithe 36 , mheas an Coimisiún go gcruthófar 400 000 post nua ardoilte faoi 2035 agus suas le 700 000 post faoi 2050, i gceantair thuaithe den chuid is mó, mar thoradh ar fhorbairt bhreise an bhithgheilleagair.

Neartófar a thuilleadh uirlisí rannpháirtíochta forbartha áitiúla, mar shampla LEADER/forbairt áitiúil faoi stiúir an phobail agus cineálacha eile comhair amhail Sráidbhailte cliste, a bhfuil a n‑éifeachtúlacht cruthaithe acu. Déanfar breis forbartha ar choincheap na gceantar tuaithe feidhmiúil d’fhonn aghaidh a thabhairt ar an mbearna in infhaighteacht agus inacmhainneacht seirbhísí le haghaidh saoránaigh tuaithe, i gcomhréir le gealltanas an Choimisiúin aghaidh a thabhairt ar an ngá atá le ‘ceart fanachta’ éifeachtach do shaoránaigh uile na hEorpa. Baineann sé sin le gach ceantar tuaithe, agus tá sé ábhartha do cheantair iargúlta agus do cheantair nach bhfuil rochtain láithreach acu ar sheirbhísí a bhíonn ar fáil i mbailte agus i gcathracha. Chuige sin, tá ról tábhachtach ag bailte beaga agus meánmhéide maidir le rochtain ar sheirbhísí agus ar bhonneagar a sholáthar.

Chun níos mó ban a mhealladh chuig an bhfeirmeoireacht agus chun malartú taithí a éascú, bunóidh an Coimisiún ardán maidir le Mná san Fheirmeoireacht lena neartófar rannpháirtíocht na mban agus comhdheiseanna in earnáil na feirmeoireachta a bhuí leis na gníomhaíochtaí a dhéanann comhaltaí an Ardáin. Beidh sé ina fhóram freisin chun dea-chleachtais a phlé agus a mhalartú.

Luach a chur ar bhia: an nasc riachtanach idir feirmeoireacht, críoch agus bia a athbhunú agus leas a bhaint as cumhacht na nuálaíochta

An digitiú mar spreagadh chun an t‑aistriú a chur chun cinn a thuilleadh

Bogann an t‑aistriú digiteach ar luas nach bhfacthas riamh roimhe seo agus is féidir leis rannchuidiú le feidhmíocht eacnamaíoch, athléimneacht agus inbhuanaitheacht feirme a fheabhsú go tapa. Is féidir le hardteicneolaíochtaí digiteacha, lena n‑áirítear an intleacht shaorga, i gcomhar le sonraí ó Idirlíon na Rudaí Nithiúla agus ó fhoinsí eile feabhas suntasach a chur ar oibríochtaí agus nuálaíocht a spreagadh agus an bealach a dtáirgimid bia a athrú ó bhonn, agus aire á tabhairt don chomhshaol, don aeráid agus do dhaoine. Mar sin féin, tá glacadh uirlisí digiteacha chun deiridh in earnáil na talmhaíochta agus i gcodanna eile den chóras bia. Tá na costais arda a mheastar a bheith ann, easpa scileanna digiteacha agus easpa muiníne, easpa réiteach saincheaptha agus deacrachtaí nascachta ar na príomhchúiseanna nach bhfuil feirmeoirí ag baint leas iomlán as rabharta an digitithe.

Is é an tosaíocht a bheidh ann nascacht a áirithiú i gceantair thuaithe, go háirithe i gceantair iargúlta, agus leas á bhaint ag an am céanna as na deiseanna a chuirtear ar fáil le réitigh nascachta mhalartacha agus le himeall-ríomhaireacht. Tá sé ríthábhachtach freisin infheistíocht a dhéanamh sa timpeallacht chumasúcháin, amhail oiliúint ar feadh an tsaoil i scileanna digiteacha agus i gcomhairle dhigiteach, chomh maith le tástáil agus glacadh a spreagadh, agus trí chomhar freisin (e.g. trí chomharchumainn). Ní mór córais dhigiteacha a chomhtháthú agus a chomhchuibhiú a thuilleadh, le haghaidh bailiú sonraí ag feirmeoirí, gníomhaithe eile sa chóras bia agus córais na mBallstát. Saothróidh an Coimisiún prionsabal ‘bailigh uair amháin, bain úsáid as níos mó ná uair amháin’, lena laghdófar an t‑ualach tuairiscithe ar fheirmeoirí i bhfianaise na dtionscnamh ar leibhéal an Aontais atá ann cheana agus atá ag athrú cheana, amhail an Spás Coiteann Sonraí do Shonraí Talmhaíochta na hEorpa.

Chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin sin, seolfaidh an Coimisiún straitéis dhigiteach an Aontais Eorpaigh maidir leis an talmhaíocht chun an t‑aistriú chuig earnáil feirmeoireachta agus bia atá réidh don digitiú agus atá dírithe ar an todhchaí a chumasú agus ag an am céanna aon deacracht a d’fhéadfadh a bheith ann a sheachaint 37 .

Eolas, Taighde agus an Nuálaíocht mar spreagadh le haghaidh athraithe

Ní mór eolas agus nuálaíochtaí nua a chur ar fáil d’fheirmeoirí agus do ghníomhaithe eile sa chóras bia ar bhealach níos tapúla agus ar scála níos leithne, agus ní mór na réitigh nuálacha a bheith infheidhme go nithiúil ar an bhfeirm agus ar an láthair. Agus ní ag tosú ón nua atáimid. Tacaíonn Misean Ithreach Fís Eorpach le feirmeoirí maidir lena n‑aistriú chuig cleachtais ithreach inbhuanaithe trí mheascán de T&N agus tástáil agus turgnamh ar an láthair, agus ba cheart leanúint de chun ithreacha sláintiúla a bhaint amach san Aontas faoi 2050.

Tá dul chun cinn á dhéanamh sa nuálaíocht agus ba cheart glacadh léi. Mar shampla, trí thástáil a dhéanamh ar thionscnaimh rialála, ar theicneolaíochtaí nua nó ar shamhlacha gnó i mboscaí gainimh (e.g. le haghaidh uirlisí digiteacha sa talmhaíocht) sula gcuirfear i bhfeidhm iad, agus trí bhíthin soláthar nuálaíochta, cuideofar le deireadh a chur le bacainní ar níos mó nuálaíochta a bheadh réidh le húsáid ag feirmeoirí.

Chun torthaí atá saincheaptha chun riachtanais feirmeoirí a bhaint amach, ba cheart méadú a dhéanamh ar chomhchruthú eolais agus nuálaíochta i láithreáin áitiúla turgnamhaíochta ar an bhfeirm le feirmeoirí, eolaithe, nuálaithe agus gnólachtaí e.g. i saotharlanna beo.

Beidh sé ríthábhachtach cur chuige straitéiseach nua de chuid an Aontais a fhorbairt i leith T&N chun feabhas a chur ar iomaíochas na talmhaíochta, na foraoiseachta agus na gceantar tuaithe chun díriú go héifeachtúil ar infheistíochtaí, chun tosaíochtaí amach anseo a ailíniú le forbairtí eolaíocha agus chun deiseanna nua a thapú.

Agus an méid sin á dhéanamh, beidh sé ríthábhachtach comhpháirtíochtaí T&N poiblí poiblí agus comhpháirtíochtaí príobháideacha poiblí atá ann cheana a neartú a thuilleadh agus comhpháirtíochtaí nua a bhreithniú chun acmhainní, daoine tréitheacha agus bonneagair thaighde a chomhthiomsú. I ndáil leis an méid sin, tá comhar neartaithe leis an mBuanchoiste um an Taighde Talmhaíochta (BCTT) ríthábhachtach. Ar an leibhéal domhanda, trí bhíthin comhpháirtíochtaí idirnáisiúnta agus an chomhair le heagraíochtaí idirnáisiúnta amhail FAO, WOAH, CGIAR agus ECFE a threisiú, cuideofar le réitigh nuálacha ar na dúshláin dhomhanda agus ar Chlár Oibre 2030 don Fhorbairt Inbhuanaithe a bhaint amach.

Tá ríthábhacht le nuálaíochtaí póraithe plandaí, lena n‑áirítear úsáid uirlisí biteicneolaíocha amhail teicnící géanómaíocha nua (TGNanna) chun dlús a chur le forbairt cineálacha atá athléimneach ó thaobh an athraithe aeráide de, atá tíosach ar acmhainní, cothaitheach agus ar cineálacha ardtáirgeachta iad, agus ar an gcaoi sin rannchuidíonn siad leis an tslándáil bia agus biacheannasacht an Aontais. Is féidir le TGNanna miocrorgánaigh a tháirgeadh freisin a bhfuil tionchar dearfach acu ar tháirgeadh talmhaíochta, e.g. tríd an ngá atá le leasacháin shintéiseacha a laghdú.

Chun tairbhe a bhaint as na nuálaíochtaí sin, tá gá le creat rialála cumasúcháin san Aontas. Áirithítear leis sin freisin cothrom iomaíochta le líon méadaitheach tríú tíortha, atá i mbun a reachtaíocht a oiriúnú nó a bhfuil sin déanta acu cheana. Tá sé thar a bheith tábhachtach, dá bhrí sin, an nós imeachta reachtach le haghaidh an togra ón gCoimisiún maidir le TGNanna a thabhairt chun críche agus an reachtaíocht a chur chun feidhme go tapa. Tá an Coimisiún tiomanta do bheith ag obair i ndlúthchomhar leis an gComhairle agus le Parlaimint na hEorpa chun teacht ar chomhréiteach réamhbhreathnaitheach roimh i bhfad.

Córais eolais agus nuálaíochta sa talmhaíocht agus soláthar comhairle a neartú

Ní mór rochtain fhorleathan a bheith ar eolas agus nuálaíochtaí nua a eascraíonn as cláir T&N an Aontais agus ní mór iad a úsáid sa chleachtas. Ní mór do na Ballstáit iarrachtaí móra a dhéanamh chun Córais um Eolas agus Nuálaíocht Talmhaíochta (AKIS) a neartú agus acmhainní a mheaitseáil leis an raon níos leithne riachtanas atá os comhair na hearnála, go háirithe chun tacaíocht níos fearr a thabhairt d’fheirmeoirí maidir lena n‑aistriú chuig an inbhuanaitheacht. Chuige sin, leanfaidh CBT de thacaíocht láidir a chur ar fáil chun straitéisí AKIS a chur chun feidhme agus Comhpháirtíocht Eorpach um Nuáil AGRI (CEN) mar bhunchloch. Ina theannta sin, cuirfidh sé gníomhaíochtaí breise chun cinn chun ról na gcomhairleoirí neamhspleácha inniúla a neartú agus chun tairiscintí tarraingteacha oiliúna a fhorbairt a fhreagróidh do riachtanais na bhfeirmeoirí feadh a saoil ghairmiúil agus a oirfidh go háirithe don éileamh athraitheach ar scileanna atá ag an nglúin nua feirmeoirí agus dá n‑ionchais ghairme.

Beidh sé ríthábhachtach aghaidh a thabhairt ar ghanntanais scileanna agus ar neamhréireanna scileanna in earnáil na feirmeoireachta trí réamhaíocht agus infheistíocht thiomnaithe in oiliúint agus comhairle ardcháilíochta chun glúin nua fiontraithe feirme éirimiúla a mhealladh, agus chun córas talmhaíochta agus bia atá iomaíoch, inbhuanaithe agus athléimneach a thógáil. Le hAontas na Scileanna atá ar na bacáin, cuirfear móiminteam nua ar fáil chun cur chuige níos straitéisí a spreagadh maidir le foghlaim chuimsitheach ar feadh an tsaoil agus forbairt scileanna sa talmhaíocht, agus chun an leas is fearr is féidir a bhaint as na huirlisí atá ar fáil chun an fheirmeoireacht a athshuíomh mar rogha ghairme tharraingteach agus thairbheach.