Foilsiú iarratais ar ainm a chlárú de bhun Airteagal 50(2)(a) de Rialachán (AE) Uimh. 1151/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le scéimeanna cáilíochta do tháirgí talmhaíochta agus do bhia-earraí
(2022/C 182/05)
Leis an bhfoilseachán sin, tugtar an ceart cur i gcoinne an iarratais de bhun Airteagal 51 de Rialachán (AE) Uimh. 1151/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (1) laistigh de 3 mhí ó dháta an fhoilseacháin seo.
DOICIMÉAD AONAIR
“Alubia de Anguiano”
Uimh. AE: PDO-ES-02642 – 14.10.2020
STFC ( X ) TGFC ( )
1. Ainm
“Alubia de Anguiano”
2. Ballstát nó Tríú Tír
an Spáinn
3. Tuairisc ar an táirge talmhaíochta nó ar an mbia-earra
3.1. Cineál táirge
Aicme 1.6. Torthaí, glasraí agus gránaigh, iad úr nó próiseáilte
3.2. Tuairisc ar an táirge lena mbaineann an t-ainm in (1)
Is éard atá sa táirge a chumhdaítear le sonrúchán tionscnaimh faoi chosaint “Alubia de Anguiano” na síolta tirime, scilligthe de speiceas Phaseolus vulgaris L a bhaineann le fine Fabaceae, cineál dreaptha a bhaineann le “El Encinar”, pónaire fhrancach dhreaptha a gcuirtear taca leis agus a tháirgtear agus a phacáistítear i mbardasacht Anguiano.
Cruthaíodh saothróg “El Encinar” le réimse éicitíopaí áitiúla a roghnaíodh i gcaitheamh na gcéadta le feirmeoirí a bhí ag iarraidh cur lena saintréithe táirgiúlachta agus cáilíochta. Is deacair an patrún fáis a dhéanamh amach, baineann idirnóid fhada leis agus dá bhrí sin, ní mór taca a chur léi ionas go bhforbróidh sé i gceart. Idir 120 agus 180 lá atá an timthriall fáis.
Is léagúm é “Alubia de Anguiano” a bhfuil na saintréithe seo a leanas ann: tá sé ar mheánmhéid, é ubhchruthach, scothchorcra nó fíondaite, baineann lonrachas agus sáithiú íseal leis, tá an craiceann tanaí, cion íseal aigéid ocsalaigh (thart ar 625 mg/kg) agus céatadán ard ionsúcháin uisce (95 % ar a laghad) aige nuair a dhéantar é a mhaothú roimh chócaireacht. Is é an éifeacht atá aige sin na pónairí a bhogadh agus an t-am cócaireachta a laghdú, rud a fhágann gur táirge cócaireachta ardchaighdeáin é.
|
Méid |
Meánmhéid |
|
Leithead |
5,80 mm ± 0,5 mm |
|
Fad |
10,95 mm ± 1 mm |
|
Tiús |
5,10 mm ± 0,5 mm |
|
Meáchan 100 síol (g) |
38,36 ±1,19 |
|
Dlús g/cm3 |
1,37 ±0,03 |
|
Cruas (tástáil chomhbhrú) (N/mm2) |
0,58 ±0,10 |
|
% ionsúchán uisce |
≥ 98 ±3,29 |
|
Cruas tar éis maothú (tástáil chomhbhrú) (N/mm2) |
0,07 ±0,02 |
|
Cruas (tástáil phollta) (N/mm2) |
6,41 ±1,25 |
|
Cruas tar éis maothú (tástáil phollta) (N/mm2) |
0,3 ±0,03 |
|
Cruth |
Ubhchruthach |
|
Gile |
Lonrach |
|
Dath |
Scothchorcra/fíondaite |
|
Spotaí |
Spota ar bith |
|
Patrún |
Patrún ar bith |
Agus pacáistíocht orthu, ní mór do na pónairí a bheith iomlán, sláintiúil agus níor cheart aon mháchail a bheith orthu seachas spotaí beaga ar an dromchla nár cheart a bheith díobhálach don chuma ghinearálta, don cháilíocht ná do chur i láthair na pacáistíochta. Níor cheart cion taise na síolta a bheith níos mó ná 17 %. Ní mór do mhéid na síolta a bheith níos mó ná an criathar grádaithe 5 mm.
Cáilíocht chócaireachta “Alubia de Anguiano”, a bhfuil baint aici leis an gcaoi a bhfreagraíonn an phónaire le linn an phróisis cócaireachta, tá tionchar díreach aici ar an mblas sainiúil nuair a dhéantar í a chócaráil. Ní chruthaíonn na pónairí cnapanna, ach fanann siad iomlán agus slán agus uigeacht mhín ime acu. Tá an craiceann do-airithe agus tá an blas an-deas sa bhéal.
Ciallaíonn na saintréithe sin go mbíonn an-éileamh ar na pónairí ar an margadh agus go bhfuil siad an-inoiriúnaithe agus oiriúnach don chócaireacht chruthaitheach. Tá sé an-éasca agus an-tapa pónairí “Alubia de Anguiano” a chócaráil agus ní bhriseann na gráinní fiú nuair a dhéantar róchócaireacht orthu.
3.3. Beatha agus amhábhair
–
3.4. Céimeanna sonracha sa táirgeadh nach mór a thabhairt sa limistéar geografach sainithe
Na próisis uile a bhaineann le táirgeadh, scilligeadh, triomú, caomhnú agus ullmhú shonrúchán tionscnaimh faoi chosaint “Alubia de Anguiano”, ní mór iad a dhéanamh sa limistéar geografach sainithe.
3.5. Sainrialacha maidir le slisniú, grátáil, pacáistiú etc. an táirge dá dtagraíonn an t-ainm cláraithe
Cé go ndéantar tar éis an táirgthe iad, déanann na hoibreoirí atá cláraithe leis an ainmniú an pacáistiú agus an lipéadú ag an bhfoinse agus meastar go bhfuil siad ríthábhachtach chun cáilíocht a áirithiú agus inrianaitheacht agus faireachán leormhaith a ráthú. Is amhlaidh atá toisc gur táirge iad pónairí is féidir a mheascadh go héasca le pónairí ó fhoinsí eile, mionphónairí, cineálacha eile nó pónairí nár leasaíodh i gceart. Cosnaíonn sé sin cáil an táirge freisin.
Is féidir an pacáistiú a dhéanamh de láimh nó trí mheaisíní meáite uathoibríocha nó leath-uathoibríocha a úsáid. Úsáidtear pacáistí ina bhfuil glanmheáchain 0,5, 1, 2 agus 3 kg. Is féidir málaí 5, 10 agus 20 kg a úsáid freisin le haghaidh díolachán le hearnáil na lónadóireachta.
Ar choinníoll go ndéantar tagairt don sonrúchán tionscnaimh faoi chosaint agus go bhfuil córas faireacháin leormhaith i bhfeidhm chun inrianaitheacht an táirge chuig an tomhaltóir deiridh a ráthú, is féidir athphacáistiú a dhéanamh agus is féidir le táirgeoirí aonair bulc-coinsíneachtaí a dhéanamh agus lipéid a chur orthu a posteriori. I gcás inarb infheidhme, ní mór cleachtais den sórt sin a chur in iúl don chomhlacht bainistíochta nó don údarás inniúil.
3.6. Sainrialacha maidir le lipéadú an táirge dá dtagraíonn an t-ainm cláraithe
Ní mór uimhir a chur ar an lipéad ar gach pacáiste agus ní mór an méid seo a leanas a bheith air: ainm shonrúchán tionscnaimh faoi chosaint “Alubia de Anguiano”, an lógó agus (i réimse amhairc eile) an bhliain inar buanadh na pónairí.
Na táirgeoirí agus na próiseálaithe uile a chomhlíonann na ceanglais a leagtar síos sa tsonraíocht, beidh rochtain acu ar an lógó sonrach lena sainaithneofar an táirge.
4. Sainmhíniú achomair ar an limistéar geografach
Sa limistéar geografach sainithe tá bardasacht Anguiano (achar iomlán 90,89 km2), atá suite i gceantar Sierra de réigiún Rioja Alta.
5. Nasc leis an limistéar geografach
Leis na dálaí sonracha aeráide agus ithreach sa limistéar geografach críochaithe agus le saineolas na dtáirgeoirí agus na bpróiseálaithe áitiúla, áirithítear go bhfuil nasc cúisíoch idir saintréithe agus cáilíocht an táirge agus an timpeallacht gheografach.
Cáilíocht nó saintréithe an táirge
Is ó chineál “El Encinar” amháin a fhaightear pónairí “Alubia de Anguiano” agus tá siad éagsúil leis na pónairí a fhaightear ó chineálacha eile mar gheall ar na saintréithe fisiceacha sonracha a shainítear i roinn 3,2. Tá siad an-éagsúil leis na pónairí a fhástar i gceantair in aice láimhe freisin, áfach. Is díol suntais iad na pónairí a fhástar sa limistéar geografach mar gheall ar a meáchan, a ndlús agus a n-acmhainneacht shreabheolaíoch shuntasach (frithsheasmhacht in aghaidh dífhoirmiú nó scoilteadh) agus mar gheall ar a n-acmhainneacht ard ionsúcháin uisce nuair a dhéantar iad a mhaothú roimh chócaireacht.
De bharr acmhainneacht ard ionsúcháin uisce na bpónairí, is féidir do chruas an ghráinne a thomhaistear leis an tástáil phollta titim ó 6,4 N/mm2 ar 0,30 N/mm2, rud a chuireann dlús le geilitíniú stáirse agus dínádúrúchán próitéine agus a laghdaíonn an t-am cócaireachta. Ní bhriseann gráinní “Alubia de Anguiano” fiú nuair a dhéantar róchócaireacht orthu. Tá tionchar díreach ag an tsaintréith sin ar an mblas agus is í is cúis le hardcháilíocht chócaireachta an táirge, in éineacht le tréithe eile.
Tosca nádúrtha
Tá bardasacht Anguiano suite i gcúrsa meánach/uachtarach na habhann Najerilla. Tá an airde sa limistéar faoi chosaint idir 600 m sa chuid is ísle d’abhainn Najerilla agus 750 m sna limistéir ardtalún, áit a bhfuil srianta soiléire ar an mbarr seo a fhás. Is éard atá sa rilíf sraith buaiceanna agus masaífí, rud is cúis le difríochtaí móra san airde go minic agus a chuireann cosc le creimeadh ithreach (éabhlóid).
Tá na fánaí géara agus comhdhéanamh na gcarraigeacha cailcreacha ina gcúis le fosuithe sciligh in áiteanna nach bhfuil an ithir forbartha ach ar éigean. Tagraítear do na limistéir sin mar “dhrochithir” agus fástar pónairí “Alubia de Anguiano” anseo ar bhealach atá éagsúil leis na modhanna a úsáidtear i gceantair in aice láimhe nach mbaineann na saintréithe céanna leo.
Téann na gnáth-ithreacha sléibhe sin (drochithreacha nach bhfuil forbartha go maith) siar go dtí an tréimhse Threasach agus is comhcheirtleáin, slinn agus gaineamhchloch den chuid is mó atá iontu. Léirítear acmhainn chrua na bhfosuithe sciligh sna barra, a tháirgeann fómhar níos lú síolta atá ar mhéid níos lú ach a bhfuil cáilíocht níos airde acu.
Tá draenáil an-mhaith sna hithreacha. Tá sé sin ríthábhachtach le haghaidh fhorbairt cheart phónairí “Alubia de Anguiano”, a dteastaíonn taise ina gcomhair mar fhachtóir teorantach. Mar sin féin, tá barraíocht uisce an-díobhálach freisin toisc gur féidir leis scaipeadh go leor galar a spreagadh.
Ciallaíonn na hithreacha aigéadacha atá saor ó aol sa limistéar go bhfuil craiceann níos tanaí ar phónairí “Alubia de Anguiano” agus go bhfuil cion níos ísle aigéid ocsalaigh (thart ar 625 mg/kg) sna cealla faoin eipideirm. Cuireann sé sin feabhas ar a n-acmhainneacht ionsúcháin uisce le linn na céime maothaithe agus laghdaíonn sé an t-am cócaireachta.
Is é 9,7 oC an mheánteocht bhliantúil sa limistéar geografach atá cumhdaithe ag an sonrúchán tionscnaimh faoi chosaint. Is é 13,8 oC an mheánteocht uasta agus is iad mí Iúil, mí Lúnasa agus mí an Mheitheamh (san ord sin) na míonna is teo. Is é 6 oC an mheánteocht íosta, agus is iad mí Feabhra agus mí Eanáir na míonna is fuaire. Téann an teocht thar 25 °C ar 37 lá, agus titeann sí faoi bhun 0 °C ar 58 lá (bliain). Tá éagsúlachtaí móra sa teocht idir oícheanta fuara agus laethanta níos teo ann. Tá sé sin ina chúis le fómhar níos lú ach tá sé ina chúis freisin le pónairí ar chaighdeán níos fearr.
Tá dálaí aeráide sonracha an cheantair shléibhtiúil idéalach chun go bhforbróidh pónairí “Alubia de Anguiano” i gceart. Cuirtear san earrach iad agus déantar iad a bhuain sa samhradh-san fhómhar. Tá an íosteocht fáis thart ar 8 °C. Is é 12 oC an íosteocht le haghaidh péacadh. Ós rud é go bhféadfadh an planda bás a fháil dá dtitfeadh an teocht faoi bhun 3 oC, tá sé an-soghabhálach i leith seaca.
Ní mór taise a bheith ag pónairí “Alubia de Anguiano” le go bhforbróidh siad i gceart. Is é 80 líon na laethanta ar a mbíonn báisteach shuntasach, i.e. níos mó ná l/m2. Is é 39,06 l/m2 an fhrasaíocht charntha. Is iad mí an Mhárta, mí an Mheithimh agus mí Dheireadh Fómhair na míonna is fliche agus is iad mí na Nollag, mí Eanáir agus mí na Bealtaine na míonna is lú báisteach. Is é 913,9 mm an luach tagartha imghalaithe. Is é 68,33 % bogthaise choibhneasta an aeir agus is é 185,44 W/m2 an meán-ionradantas iomlán. Is é 15,03 oC meánteocht na hithreach.
Chomh maith leis an mbáisteach, tairbhíonn an barr freisin de leibhéil arda na bogthaise coibhneasta san earrach agus fiú sa samhradh. Gintear an bhogthaise sin i limistéir na ngleannta mar gheall ar an éagsúlacht idir teocht an lae agus teocht na hoíche agus mar gheall ar ghaireacht na n-aibhneacha.
Gné dhaonna
Tá cleachtais shainiúla shóisialta agus chultúrtha sa limistéar geografach freisin. Mar shampla, an bealach inar roghnaigh na feirmeoirí cineálacha riamh anall, na cleachtais bharrmhaithe saothraithe chun na tréithe is fearr a thabhairt amach, na tacaí is gá le haghaidh chineál na pónaire francaí dreaptha, eolas faoin am ceart chun na pónairí a bhuain agus an próiseas nádúrtha a úsáidtear chun na pónairí a thriomú, is nithe iad a foghlaimíodh agus a cuireadh ar aghaidh iad i gcaitheamh na mblianta. Is toisc thábhachtach é sin freisin maidir le pónairí ardcháilíochta a tháirgeadh agus na saintréithe intreacha uile a chaomhnú a fhad is féidir.
Chun cáiliú mar phónairí “Alubia de Anguiano”, ní mór do na pónairí teacht go heisiach ón gcineál pónaire áitiúil a gcuirtear taca leis, “El Encinar”, agus ní mór riocht foirfe a bheith orthu. Tá saineolas na dtáirgeoirí áitiúla an-tábhachtach ina leith sin, ós rud é go bhfuil síolta á roghnú acu le blianta fada d’fhonn feabhas a chur ar a gcáilíocht agus ar a gcumas oiriúnú don timpeallacht gheografach chríochaithe, rud a áirithíonn go ndéantar iad a idirdhealú ón gcineál céanna a fhástar i limistéir eile (lena n-áirítear limistéir in aice láimhe).
An t-eolas sin a fuair na táirgeoirí a bhfuil aire á tabhairt acu do na plandaí is fearr agus a bhfuil na plandaí is fearr á roghnú acu ar feadh a saoil, tá sé sin fíor-riachtanach freisin chun an t-am is fearr chun na pónairí a bhuain a chinneadh, ag brath ar aibíocht na bplandaí agus ar dhath na bhfaighneog.
Tá saineolas teicniúil na dtáirgeoirí tábhachtach maidir leis na teicnící cearta a chur i bhfeidhm ionas gur féidir leis an bplanda triomú go nádúrtha tar éis é a stoitheadh agus a leagan amach. Má dhéantar é sin sa pháirc, ní mór a bheith an-chúramach leis an mbuaileadh, agus ní mór é sin a dhéanamh ag an am ceart freisin ag brath ar chion taise na pónaire. Tá sé ríthábhachtach freisin na pónairí is fearr a roghnú le linn an phróisis uile, toisc nach féidir ach pónairí ardcháilíochta a chur ar an margadh. Tagraíonn sé sin dá stádas sláinte (baintear pónairí scoilte nó máchaileacha) agus don chaoi ar cheart na pónairí sa bhaisc chéanna a thriomú go cothrom agus don chaoi ar cheart an cion taise céanna a bheith sna pónairí sin.
Ós rud é gur féitheacha iad gais phónaire “Alubia de Anguiano” agus ós rud é gur féidir leo fás i ngach treo, ní mór an talamh a ullmhú le tacaí chun a áirithiú go bhforbróidh an planda i gceart. Ní mór na tacaí a chur isteach agus a dhaingniú i gceart. Tá go leor scile ag teastáil, ós rud é gur féidir le damáiste gaoithe a bheith ina chúis le caillteanais shuntasacha má leagtar na plandaí, má bhristear iad nó má théann siad in aimhréidh. Leis sin, bheadh gá freisin le tacaí nua a chur, leis na costais bhreise saothair atá i gceist.
Le blianta beaga anuas, tá laghdú mór tagtha ar an limistéar atá tiomnaithe don phónaire dhearg dhreaptha nó don phónaire fhrancach dhreaptha (ar a dtugtar “Alubia de Anguiano” freisin). Mar thoradh air sin, tháinig laghdú ar an táirgeacht, ní hamháin mar gheall ar iomaíocht ó bharra eile atá níos brabúsaí ach toisc gur cuireadh mionchineálacha in ionad na gcineálacha dreaptha, cineálacha lena mbaineann costais táirgeachta níos ísle agus lena gcumasaítear meicniú iomlán na gcleachtas fáis uile.
Tá fíor-riosca ann go ndéanfar ró-homaiginiú ar chineál síl na pónaire dreaptha agus go mbeidh gá le síolta eile ó áiteanna eile – nach mbaineann tréithe orgánaileipteacha na gcineálacha traidisiúnta leo - a thabhairt isteach. Fadhb eile atá ag teacht chun cinn is ea an iomaíocht éagórach, ina ndíoltar cineálacha mionphónairí amhail is cineálacha dreaptha iad, ar bhonn na cosúlachta is dealraitheach a bheith eatarthu agus d’ainneoin na cáilíochta níos ísle. Tá sé ríthábhachtach oibriú le chéile chun acmhainní géine plandaí a chaomhnú agus bithéagsúlacht phónairí “Alubia de Anguiano” a chosaint trí stoic den chineál “El Encinar” a athshlánú, cineál a forbraíodh agus a fásadh sa limistéar geografach faoi chosaint go traidisiúnta.
Is eol freisin go dtéann cosaint na gcineálacha dúchasacha chun tairbhe do thimpeallachtaí tuaithe, go háirithe i limistéir iargúlta faoi mhíbhuntáiste amhail an limistéar geografach ina bhfástar pónairí “Alubia de Anguiano”. Tá cúiseanna doshéanta géiniteacha, sóisialta, cultúrtha, comhshaoil agus eacnamaíocha ann chun tacú le hathshlánú, caomhnú agus forbairt na gcineálacha plandaí dúchasacha. Is fíor sin go háirithe maidir le críocha atá suite i limistéir shléibhtiúla, amhail Anguiano. Chun dul in iomaíocht le réigiúin táirgeoirí níos speisialaithe, tuigeann saothraithe sa bhardasacht gurb é an t-aon rogha atá acu go bunúsach béim a leagan ar shainiúlacht táirgí amhail an ceann sin.
Tagairt d’fhoilsiú na sonraíochta
I roinn na sonraíochta táirge:
https://www.larioja.org/agricultura/es/calidad-agroalimentaria