AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,23.9.2022

COM(2022) 482 final

TUARASCÁIL ÓN gCOIMISIÚN CHUIG AN gCOMHAIRLE AGUS CHUIG PARLAIMINT NA hEORPA

An 33ú tuarascáil bhliantúil maidir le cosaint leasanna airgeadais an Aontais Eorpaigh agus an comhrac i gcoinne na calaoise - 2021

{SWD(2022) 302 final} - {SWD(2022) 303 final} - {SWD(2022) 304 final} - {SWD(2022) 305 final} - {SWD(2022) 306 final} - {SWD(2022) 307 final}

Clár Ábhar

1.Réamhrá

1.1.Príomh‑choincheapa

1.2.Leasanna airgeadais an Aontais in 2021

2.Buaicphointí 2021

2.1.Príomhghníomhartha a glacadh

2.2.An dlí‑eolaíocht maidir le hábhair PIF

3.Struchtúr Frithchalaoise an Aontais Eorpaigh

3.1.Leibhéal na hEorpa

3.1.1.Parlaimint na hEorpa

3.1.2.An Chomhairle

3.1.3.An Coimisiún Eorpach

3.1.4.An Oifig Eorpach Frith‑Chalaoise (OLAF)

3.1.5.Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE)

3.1.6.Cúirt Iniúchóirí na hEorpa (CIE)

3.1.7.Eurojust

3.1.8.Europol

3.2.Leibhéal an Bhallstáit

3.2.1.Seirbhísí Comhordúcháin Frith‑Chalaoise (AFCOS)

3.2.2.Straitéisí Náisiúnta Frithchalaoise (NAFS)

3.2.3.Cur chun feidhme mholtaí 2020 ag na Ballstáit

4.Comhar frith‑chalaoise

4.1.Comhar idirnáisiúnta

4.1.1.Comhar le tíortha nach Ballstáit den Aontas iad agus forálacha cúnaimh fhrithpháirtigh agus frith‑chalaoise i gcomhaontuithe idirnáisiúnta

4.1.2.Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe in aghaidh an Éillithe CoSP9 agus réitigh urraithe ag an Aontas Eorpach

4.1.3.An comhrac in aghaidh na trádála aindleathaí i dtáirgí tobac

4.2.Comhar idir an tAontas Eorpach agus na Ballstáit

4.2.1.Gníomhaíochtaí an Choiste Chomhairligh um Chomhordú ar Chalaois a Chosc (COCOLAF)

4.2.2.Clár frith‑chalaoise an Aontais Eorpaigh

4.2.3.Comhar i réimse an ioncaim

4.2.3.1.An clár custaim

4.2.3.2.Clár Fiscalis

4.2.3.3.Comhoibríochtaí custaim (JCOnna)

5.príomhbhearta chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus chun calaois a chomhrac

5.1.Trasuí na Treorach PIF

5.2.Frithsciúradh airgid

5.3.An tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta

5.4.Sceithirí a chosaint

5.5.Bosca uirlisí maidir leis an Smacht Reachta

5.5.1.Tuarascáil maidir leis an smacht reachta - príomhthorthaí agus buaicphointí i ndáil le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint

5.5.2.Dul chun cinn maidir le cur chun feidhme rialachán an Aontais maidir le córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint

5.6.Beartas frithéillithe

6.Torthaí na ngníomhaíochtaí rialaithe

6.1.Foinsí sonraí agus modheolaíocht

6.2.Ioncam

6.2.1.Calaois CBL

6.2.2.Acmhainní dílse traidisiúnta

6.3.Caiteachas

6.3.1.Bainistíocht chomhroinnte

6.3.2.Bainistíocht indíreach

6.3.3.Bainistíocht dhíreach

7.Ionchas 2022, Conclúidí agus Moltaí

7.1.Réimse frithchalaoise an Aontais Eorpaigh

7.2.Trédhearcacht, bainistíocht riosca calaoise agus digitiú an chomhraic in aghaidh calaoise

ACHOIMRE FEIDHMIÚCHÁIN

Thug paindéim COVID‑19 dúshláin nua dár fhreagair an tAontas go pras, ar bhealach solúbtha agus trí ionstraimí agus acmhainní nua a imscaradh. Le tabhairt isteach na Saoráide Téarnaimh agus Athléimneachta (RRF) agus le cur chun feidhme na bpleananna náisiúnta téarnaimh agus athléimneachta, tá méadú suntasach tagtha ar ról na n‑údarás náisiúnta maidir le leibhéal leordhóthanach cosanta a áirithiú do leasanna airgeadais an Aontais. Thacaigh an Coimisiún le húdaráis náisiúnta le linn dó measúnú a dhéanamh ar na pleananna náisiúnta, agus aird ar leith á tabhairt aige ar dhearadh na mbeart chun acmhainní RRF a chosaint ar chalaois, éilliú, coinbhleacht leasa agus maoiniú dúbailte.

Neartaigh an tAontas agus gníomhaithe náisiúnta frithchalaoise ar a gcomhar ar fud 2021, i ndáil leis an gcosaint d’ioncam agus do chaiteachas an Aontais araon. Cuireadh tús le hoibríochtaí Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE) an 1 Meitheamh 2021. Léiríonn torthaí oibriúcháin na hOifige Eorpaí Frith‑Chalaoise (OLAF) agus OIPE an luach breise a chuireann comhlachtaí an Aontais le cosaint leasanna airgeadais an Aontais agus leis an gcomhrac in aghaidh na calaoise, ag sárú na dteorainneacha atá le córais náisiúnta dul i ngleic leis an gcoireacht trasteorann go háirithe.

Rinne an tAontas glacadh chláir chaiteachais 2021‑2027 a thabhairt i gcrích in 2021. Áirithítear leis an reachtaíocht go mbeidh an Coimisiún, OLAF, Cúirt Iniúchóirí na hEorpa agus OIPE in ann a sainordú a fheidhmiú agus go gcuirfidh údaráis náisiúnta bearta éifeachtacha frithchalaoise i bhfeidhm chun aon riosca a shainaithnítear a chur san áireamh. I measc na gclár sin, tugann Clár Frithchalaoise an Aontais Eorpaigh tacaíocht don chomhrac in aghaidh na calaoise trí dheontais a sholáthar le haghaidh tionscnaimh shonracha agus trína chumasú go mbeidh maoiniú ann le haghaidh ardáin agus uirlisí tiomanta teicneolaíochta faisnéise (TF) chun an malartú faisnéise idir na Ballstáit agus an tAontas a éascú.

An líon cásanna calaoise agus neamhrialtachtaí a thuairiscigh údaráis inniúla an Aontais agus údaráis inniúla náisiúnta, d’fhan sé cobhsaí in 2021 i gcomparáid le 2020, ach tháinig méadú ar na méideanna gaolmhara neamhrialtachta i ngeall ar bhraith shuntasacha i líon teoranta Ballstát. An líon neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha a tuairiscíodh i réimsí áirithe caiteachais, tá sé íseal i gcomparáid leis an gclárthréimhse roimhe seo. D’fhéadfadh sé gurb é an rud is cúis, go páirteach, leis an titim sin moilleanna i gcur chun feidhme chláir oibriúcháin, athruithe ar chleachtais tuairiscithe agus úsáid roghanna costas simplithe, mar shampla.

Le cois rioscaí athfhillteacha, beidh an brú ar riaracháin náisiúnta sna blianta amach romhainn níos mó mar gheall ar chur chun feidhme RRF, óir beidh orthu pleananna RRF agus cláir chaiteachais 2021‑2027 a chur chun feidhme an tráth céanna. Chuige sin, beidh orthu a thaispeáint go bhfuil saineolas agus rialú acu ar mhodhanna bainistíochta éagsúla a bhaineann le cur chun feidhme na gcistí éagsúla.

Féachann an tAontas le comhleanúnachas agus comhchuibheas méadaithe a shaothrú agus deireadh a chur le bealaí éalaithe féideartha san ollstruchtúr rialaithe a bhféadfadh calaoiseoirí leas a bhaint astu. Leagadh síos na treoirphrionsabail i reachtaíocht an Aontais cheana, ach is féidir iad a threisiú a thuilleadh. Ba cheart do Bhallstáit na fadhbanna sainaitheanta a bhaineann le trasuí Threoir PIF a cheartú agus feabhsú na trédhearcachta, digitiú an chomhraic in aghaidh na calaoise agus neartú agus forbairt leanúnach ar mheasúnú agus bainistiú riosca calaoise a shaothrú. Tá curtha ar aghaidh ag an gCoimisiún togra maidir le leasú ar an Rialachán Airgeadais arb é is cuspóir dó gníomhaíocht an Aontais sna réimsí sin a neartú.

LIOSTA GIORRÚCHÁN

AFIS	Córas Faisnéise Frithchalaoise
AFCOS	Seirbhís Comhordúcháin Frith‑Chalaoise
CAFS	Straitéis Frithchalaoise an Choimisiúin
CoSP	Comhdháil na bPáirtithe Stáit
Ard‑Stiúrthóireacht	Ard-Stiúrthóireacht
CIE	Cúirt Iniúchóirí na hEorpa
EDES	An Córas Luathbraite agus Eisiaimh
PE	Parlaimint na hEorpa
EPF	An tSaoráid Eorpach Síochána
EPPO	Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh
Cistí SIE	Cistí Struchtúrtha agus Infheistíochta na hEorpa
AE	An tAontas Eorpach
EUBAM	Misean Cúnaimh Teorann an Aontais Eorpaigh chuig an Moldóiv agus an Úcráin
FCTC	Creat‑Choinbhinsiún maidir le Rialú Tobac
FDR	Ráta an Bhraite Calaoise
HFC	Hidreafluaracarbóin (gáis chuisneáin):
IDR	Ráta an Bhraite Neamhrialtachta
IMS	An Córas Bainistíochta Neamhrialtachtaí
JIT	Foireann Chomhpháirteach Imscrúdaithe
CAI	Creat Airgeadais Ilbhliantúil
NGEU	NextGenerationEU
OFIS	Córas Faisnéise na Talmhaíochta Orgánaí
OLAF	An Oifig Eorpach Frith-Chalaoise
PIF	Leasanna airgeadais a chosaint
RRF	An tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta
Scorpaenidae	Roghanna Costas Simplithe
CFAE	An Conradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh
ADT	Acmhainní dílse traidisiúnta
UNCAC	Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe in aghaidh an Éillithe
CBL	Cáin Bhreisluacha
VOCU	Aonad Comhordúcháin Oibríochtaí Fíorúla
WCO	An Eagraíocht Dhomhanda Chustaim

1.Réamhrá

Tá freagracht i bpáirt ag an Aontas agus a Bhallstáit as leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus calaois a chomhrac. Déanann údaráis Bhallstáit an Aontais bainistíocht ar an sciar is mó de chaiteachas an Aontais agus bailíonn siad acmhainní dílse traidisiúnta (ADT). Déanann an Coimisiún formhaoirseacht ar an dá réimse sin, leagann sé síos caighdeáin agus déanann seiceáil ar chomhlíontacht. I gcomhréir le hAirteagal 325(5) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), tá oibleagáid ar an gCoimisiún, i gcomhar le Ballstáit an Aontais, tuarascáil bhliantúil a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus na Comhairle maidir le bearta arna nglacadh chun calaois agus gníomhaíochtaí neamhdhleathacha eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a chomhrac (Tuarascáil PIF 1 ). Comhlíonann an tuarascáil seo agus na doiciméid a ghabhann léi an oibleagáid sin le haghaidh 2021.

Cuirtear na nithe a leanas i láthair i dTuarascáil PIF 2021:

(1)forbhreathnú ar leasanna airgeadais an Aontais, ar na príomhghníomhartha dlí a glacadh chun iad a chosaint agus ar dhlí‑eolaíocht ábhartha na Cúirte Breithiúnais;

(2)na forbairtí frithchalaoise is suntasaí san Aontas ina iomláine agus sna Ballstáit;

(3)comhar frithchalaoise;

(4)príomhréimsí le haghaidh na cosanta comhsheasmhaí comhchuibhithe do leasanna airgeadais an Aontais;

(5)staidreamh agus sonraí maidir le calaois agus neamhrialtachtaí a dhéanann difear do bhuiséad an Aontais agus anailís orthu;

(6)ionchas le haghaidh 2022, conclúidí agus moltaí

1.1.Príomh‑choincheapa

Déantar achoimre i mBosca 1 ar na téarmaí is tábhachtaí a úsáidtear sa Tuarascáil PIF seo.

1.2.Leasanna airgeadais an Aontais in 2021

Áirítear le leasanna airgeadais an Aontais ioncaim, caiteachais agus sócmhainní a chumhdaítear le buiséad an Aontais agus iad siúd a chumhdaítear le buiséid institiúidí, chomhlachtaí, oifigí agus ghníomhaireachtaí an Aontais agus leis na buiséid a ndéanann siad bainistíocht agus faireachán orthu 4 .

Ar thaobh ioncaim an bhuiséid, tá acmhainní dílse traidisiúnta (ADT) 5 , cáin bhreisluacha, acmhainní dílse plaisteacha agus sciar d’ollioncam náisiúnta Bhallstáit an Aontais.

Léirítear le Fíor 1 na hacmhainní atá ar fáil don Aontas in 2021.

Fíor 1 – Ioncam an Aontais in 2021

Baineann an tAontas úsáid as na hacmhainní sin chun a bheartais a mhaoiniú (féach Fíor 2).

Fíor 2 – Caiteachais an Aontais in 2021

Cé go gcuirtear chun feidhme ar bhonn bliantúil é 6 , tá an buiséad ina chuid de bhuiséad fadtéarmach an Aontais, is é sin an Creat Airgeadais Ilbhliantúil (CAI), lena soláthraítear na teorainneacha caiteachais go ceann 7 mbliana.

2.Buaicphointí 2021

Déantar achoimre sa roinn seo ar na príomhghníomhartha a glacadh agus ar chás‑dlí Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh maidir le hábhair PIF in 2021.

2.1.Príomhghníomhartha a glacadh

Léirítear le Tábla 1 na príomhghníomhartha reachtacha a glacadh in 2021. Glacadh réimse leathan rialachán le linn na bliana sin a bhaineann le cláir chaiteachais 2021‑2027. Iontu sin tá forálacha sonracha lena n‑athdhearbhaítear inniúlacht na hOifige Eorpaí Frith‑Chalaoise (OLAF) agus Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE) leasanna airgeadais an Aontais a chosaint, agus lena gceanglaítear ar thríú tíortha atá rannpháirteach sna cláir na cearta is gá agus an rochtain a cheanglaítear a dheonú don Choimisiún, do OLAF agus do Chúirt Iniúchóirí na hEorpa (CIE) chun go bhfeidhmeoidh siad go cuimsitheach a n‑inniúlachtaí faoi seach.

Níor cuireadh tagairt do na rialacháin sin isteach sa tábla.

Tábla 1 – Príomhghníomhartha a glacadh

Teideal	Tuairisc ar conas a chosnaítear leasanna airgeadais an Aontais leis an ngníomh
Rialachán (AE) 2021/241 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 12 Feabhra 2021 lena mbunaítear an tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta 7	“Rialachán RRF”. Tá forálacha in Airteagal 22 maidir le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint 8 .
Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Meitheamh 2021 lena leagtar síos forálacha coiteanna maidir le Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, Ciste Sóisialta na hEorpa Plus, an Ciste Comhtháthaithe, an Ciste um Aistriú Cóir agus an Ciste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe agus rialacha airgeadais maidir leis na cistí sin agus maidir leis an gCiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht, an Ciste Slándála Inmheánaí agus an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí 9	Athdhearbhaítear le hAithris 71 inniúlacht OLAF agus OIPE leasanna airgeadais an Aontais a chosaint le haghaidh na gclár gaolmhar. Le hAirteagal 69, ceanglaítear ar Bhallstáit dlíthiúlacht agus rialtacht caiteachais a áirithiú agus bearta a dhéanamh chun neamhrialtachtaí, lena n‑áirítear calaois, a chosc, a bhrath, a cheartú agus a thuairisciú. Áirithítear leis freisin go mbeidh ag an gCoimisiún, OLAF agus CIE an rochtain is gá ar fhaisnéis a bhaineann le húinéirí tairbhiúla fhaighteoirí chistí an Aontais. Faoi Airteagal 74, iarrtar ar údaráis bhainistíochta bearta agus nós imeachta frithchalaoise a bheith i bhfeidhm atá éifeachtach comhréireach, ina gcuirtear san áireamh na rioscaí a shainaithnítear. Le hIarscríbhinn XII, leagtar síos rialacha mionsonraithe agus an teimpléad le haghaidh neamhrialtachtaí a thuairisciú.
Rialachán (AE) 2021/785 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 29 Aibreán 2021 lena mbunaítear Clár Frith‑Chalaoise an Aontais agus lena n‑aisghairtear Rialachán (AE) Uimh. 250/2014 10	Le Clár Frithchalaoise an Aontais Eorpaigh, a tháinig i gcomharbacht ar chlár HERCULE III, maoinítear gníomhaíochtaí chun calaois agus aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a chomhrac 11 .

2.2.An dlí‑eolaíocht maidir le hábhair PIF

Áirithíonn Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh go ndéantar dlí an Aontais a chur i bhfeidhm agus chun feidhme go haonfhoirmeach. Rinne an Chúirt trí chinneadh in 2021 maidir le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint.

Uimhir an cháis agus tuairisc air

C-130/19 12 , An Chúirt Iniúchóirí v. Pinxten. Sa chás sin, dhearbhaigh an Chúirt Bhreithiúnais go ndearna iarchomhalta CIE na hoibleagáidí a ghabhann lena oifig mar chomhalta CIE a shárú trí roinnt gníomhartha a dhéanamh, lena n‑áirítear acmhainní CIE a úsáid go míchuí chun gníomhaíochtaí nach raibh baint acu lena chuid dualgas a mhaoiniú agus cárta breosla a sholáthair an Chúirt a úsáid chun breosla a cheannach le haghaidh feithiclí ar le tríú páirtithe iad. Bhain an Chúirt den iarchomhalta dhá thrian dá chearta pinsin. Ina breithiúnas, chuir an Chúirt Bhreithiúnais i dtábhacht go bhfuil sé tábhachtach go gcomhlíonann comhaltaí CIE na caighdeáin iompair is airde agus go n‑áirithíonn siad go mbíonn tosaíocht i gcónaí ag leas ginearálta an Aontais, ní hamháin ar leasanna náisiúnta ach ar leasanna pearsanta freisin. I ndáil leis sin, tháinig an Chúirt Bhreithiúnais ar an gconclúid, fiú agus nach mór do dhaoine a bhfuil poist thábhachtacha acu in institiúidí agus comhlachtaí an Aontais na caighdeáin iompair is airde a chomhlíonadh, go raibh na neamhrialtachtaí a rinne an t‑iarchomhalta níos tromchúisí fós mar gheall ar fheidhm shonrach na Cúirte Iniúchóirí – rialtacht chaiteachas an Aontais agus fóntacht na bainistíochta airgeadais a sheiceáil.

C-360/20 13 , Ministerul Lucrărilor Publice, Dezvoltării şi Administraţiei. Sa bhreithiúnas sin, bhreithnigh an Chúirt nach é an t‑aon rud amháin a áirítear le coincheap na “calaoise a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais” é cistí a fháil go neamhdhleathach ó bhuiséad an Aontais, de réir bhrí Airteagal 1(1)(a) de Choinbhinsiún PIF 14 , ach go n‑áirítear leis freisin na cistí sin a choinneáil go neamhdhleathach. Dá bhrí sin, d’fhéadfadh sé gur cineál calaoise freisin é mainneachtain oibleagáidí tuairiscithe a chomhlíonadh i ndiaidh na cistí sin a fháil. Dá thoradh sin, cumhdaítear le calaois, de réir bhrí Airteagal 1(1)(a) de Choinbhinsiún PIF, úsáid a bheith á baint d’aon ghnó as ráitis bhréagacha nó mhíchearta a dhéantar i ndiaidh do thionscadal arna mhaoiniú ag an Aontas a bheith curtha chun feidhme d’fhonn an chuma bhréagach a chruthú gur comhlíonadh na hoibleagáidí faoin gcomhaontú maoiniúcháin le linn thréimhse inbhuanaitheachta an tionscadail, chun na críche cistí a choinneáil siar go neamhdhleathach ó bhuiséad an Aontais. Chuir an Chúirt Bhreithiúnais tuilleadh leis á rá go bhfuil reachtaíocht náisiúnta, ar dá réir nach féidir duine a ionchúiseamh as na ráitis sin ach amháin má rinneadh le linn chur chun feidhme an tionscadail iad, neamh‑chomhoiriúnach le hAirteagal 325 CFAE. Chun urraim a thabhairt do chearta bunúsacha na ndaoine lena mbaineann, áfach, ní bheidh oibleagáid ar chúirteanna náisiúnta reachtaíocht náisiúnta den sórt sin a léirmhíniú amhail agus go bhfuil sí infheidhme maidir le ráitis a dhéantar i ndiaidh chur chun feidhme an tionscadail i gcás ina mbeadh sárú ar ionchúiseamh sainordaitheach cionta coiriúla agus pionós mar thoradh air sin. I gcás ina bhféadfadh sárú a bheith ann, is faoin reachtóir náisiúnta a bheidh sé na bearta iomchuí a dhéanamh.

C-357/19, C-379/19, C-547/19, C-811/19 agus C-840/19 15 , Euro Box Promotion agus Páirtithe Eile. Iarradh ar an gCúirt Bhreithiúnais rialú a dhéanamh ar a chomhoiriúnaí le dlí an Aontais atá cás‑dlí Chúirt Bhunreachtúil na Rómáine i dtaca leis na rialacha nós imeachta coiriúil is infheidhme maidir le himeachtaí calaoise agus éillithe. Cinntí Ard‑Chúirt na Rómáine um Achomharc agus um Cheartas lenar ionchúisíodh roinnt daoine as calaois CBL, éilliú agus tionchar míchuí a imirt ar bhainistiú chistí an Aontais, chuir Cúirt Bhunreachtúil na Rómáine ar neamhní iad á rá, ó thaobh substainte, go raibh na painéil breithiúna a d’éist an cás comhdhéanta go neamhrialta. Cé acu a thagann nó nach dtagann riosca córasach saoirse ó phionós chun cinn sa chomhrac in aghaidh na calaoise agus an éillithe mar gheall ar chás‑dlí na Cúirte Bunreachtúla, go háirithe de bhrí go bhfágfar cionta gan phionós toisc go dtiocfaidh tréimhse teorann orthu, rinne cúirt níos ísle de chuid na Rómáine an cheist sin, i measc ábhair eile, a tharchur chun na Cúirte Breithiúnais. Ina breithiúnas, chinn an Chúirt Bhreithiúnais, bíodh is gur ceist a bhaineann le dlínse na mBallstát é, i bprionsabal, na rialacha lena rialaítear eagrúchán an chórais bhreithiúnaigh sna Ballstáit, nach mór na rialacha sin a bheith ag teacht mar sin féin lena n‑oibleagáidí faoi dhlí an Aontais. Áirítear le hoibleagáidí den sórt sin an comhrac in aghaidh gníomhaíochtaí neamhdhleathacha, lena n‑áirítear cionta éillithe, a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais trí bhíthin bearta éifeachtacha díspreagtha. Tá feidhm ag an gceanglas éifeachtachta maidir le himeachtaí agus pionóis i leith na gcionta sin agus maidir le forfheidhmiú na bpionós arna bhforchur. Is faoin reachtas náisiúnta go príomha é a áirithiú nach mbeidh riosca córasach saoirse ó phionós ann de dheasca na rialacha nós imeachta is infheidhme maidir leis na cionta sin. Ní mór do chúirteanna náisiúnta, ar a dtaobh féin, gan forálacha intíre a chur i bhfeidhm lena gcuirfí cosc ar chur i bhfeidhm pionós éifeachtach díspreagtha. Sa chás den chineál, is é iarmhairt chur i bhfeidhm chás‑dlí Chúirt Bhunreachtúil na Rómáine é nach mór athscrúdú a dhéanamh ar na cásanna calaoise agus éillithe lena mbaineann, roinnt uaireanta más gá, ag an gcéad chéim agus/nó ar achomharc. D’fhéadfadh sé go mbeidh tréimhse teorann orthu dá thoradh sin, agus leanfaí as sin nach ngearrfaí pionós ar bhealach éifeachtach ná díspreagthach ar dhaoine a ciontaíodh i gcalaois nó éilliú agus a bhfuil na poist is airde i Stát na Rómáine acu. Thiocfadh riosca na saoirse ó phionós chun bheith córasach i gcás na catagóire sin daoine agus chaithfí amhras ar an gcuspóir éilliú ardleibhéil a chomhrac. Dá réir sin, rialaigh an Chúirt Bhreithiúnais go gcuirtear cosc le hAirteagal 325 CFAE agus Airteagal 2 de Choinbhinsiún PIF ar rialacha nó cleachtais náisiúnta nach dtugtar breithiúnais fúthu maidir le cásanna éillithe agus calaoise CBL i ngeall ar na painéil breithiúna a bheith comhdhéanta go neamhrialta, i gcás ina mbeidh mar thoradh air sin riosca córasach go mbeidh gníomhaíochtaí ann, arb é atá iontu calaois thromchúiseach, a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais nó go mbeidh éilliú i gcoitinne ann a fhágfar gan phionós. Chuir an Chúirt Bhreithiúnais tuilleadh leis á rá gurbh éigean don chúirt a rinne an tarchur a chomhoiriúnaí a bhí cur chuige den chineál sin le ceart an chúisí chun triail chóir a fháil faoi Airteagal 47 den Chairt um Chearta Bunúsacha a fhíorú.

3.Struchtúr Frithchalaoise an Aontais Eorpaigh

An struchtúr casta reachtach agus eagraíochtúil atá i bhfeidhm chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint, is as próiseas leanúnach breis agus 30 bliain ar fhad a thagann sé. 16 . Cuirtear i láthair sa roinn seo na forbairtí is suntasaí sa réimse sin in 2021 17 .

3.1.Leibhéal na hEorpa

3.1.1.Parlaimint na hEorpa

Le cois a gníomhaíochtaí reachtacha, déanann Parlaimint na hEorpa (PE) grinnscrúdú ar chur chun feidhme bhuiséad an Aontais ag an gCoimisiún (agus ag institiúidí agus comhlachtaí eile) trí nós imeachta dá ngairtear “urscaoileadh”. Dheonaigh PE urscaoileadh le haghaidh bhliain airgeadais 2019 18 agus thionscain an nós imeachta le haghaidh bhliain airgeadais 2020 19 in 2021. Tá an Coiste um Rialú Buiséadach (CONT) lárnach sa nós imeachta um urscaoileadh agus dréachtaíonn sé tuarascáil bhliantúil freisin maidir le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint. Soláthraítear treoraíocht pholaitiúil leis an tuarascáil don Choimisiún agus do na Ballstáit arna glacadh mar rún i seisiún iomlánach na Parlaiminte. Díríodh i roinnt cruinnithe CONT in 2021 ar ghníomhaíochtaí OLAF agus iarradh ar an Oifig a torthaí a chur i láthair.

3.1.2.An Chomhairle

Téann Meitheal na Comhairle um Chomhrac na Calaoise i ngleic le hábhair a bhaineann le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus an chalaois agus gníomhaíochtaí neamhdhleathacha eile a dhéanann difear do na leasanna sin a chomhrac. Oibríonn sí freisin ar ábhair a bhaineann le OLAF agus lena Choiste Maoirseachta.

Tá an mheitheal freagrach as scrúdú a dhéanamh ar na nithe seo a leanas:

·tograí reachtacha maidir leis an gcalaois a chomhrac agus gníomhaíochtaí OLAF;

·tuarascálacha bliantúla maidir le cosaint leasanna airgeadais an Aontais.

Tá ionadaíocht don Choimisiún déanta ag OLAF i roinnt meithleacha de chuid na Comhairle, an Mheitheal um Chomhrac na Calaoise go háirithe.

3.1.3.An Coimisiún Eorpach

Is é an Coimisiún Eorpach a shainíonn na straitéisí agus a dhéanann na spriocanna polaitiúla foriomlána arna bhforbairt go comhchoiteann ag institiúidí an Aontais a aistriú ina mbeartais agus ina dtionscnaimh. Déanann Ard‑Stiúrthóireachtaí an Choimisiúin bainistíocht ar bheartais shonracha agus ar na cláir chaiteachais ghaolmhara a thacaíonn leo. Chun cosaint níos fearr a thabhairt do bhuiséad an Aontais, ghlac an Coimisiún in 2019 a straitéis frithchalaoise (Straitéis Frithchalaoise an Choimisiúin (CAFS)), lena ngabhann plean gníomhaíochta.

3.1.4.An Oifig Eorpach Frith‑Chalaoise (OLAF)

Déanann an Oifig Eorpach Frith‑Chalaoise (OLAF) imscrúduithe neamhspleácha ar chalaois agus éilliú lena mbaineann cistí an Aontais agus forbraíonn beartas frithchalaoise an Aontais chun calaois, éilliú agus aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a chomhrac.

3.1.5.Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE)

Tá sé de chumhacht ag Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE), ina cáil mar an chéad údarás ionchúisimh fornáisiúnta, coireanna a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a imscrúdú agus a ionchúiseamh sna 22 Bhallstát rannpháirteacha 25 .

I gcomhréir leis an ionchúiseamh sainordaitheach, tá oibleagáid ar OIPE imscrúduithe a thionscnamh in aon chás ina bhfuil forais réasúnta lena chreidiúint go ndearnadh cion, nó go bhfuil cion á dhéanamh, laistigh dá inniúlacht. Tá oibleagáid dhlíthiúil ar údaráis náisiúnta aon iompar coiriúil a mbeadh OIPE in ann a hinniúlacht a fheidhmiú ina leith a thuairisciú do OIPE. Má thosaigh údaráis náisiúnta ag déanamh imscrúdú ar chion a thagann faoi inniúlacht OIPE agus má chinneann OIPE a cheart easghairme a fheidhmiú, tá oibleagáid orthu a gcásanna a thabhairt ar láimh dó. Is iad na hIonchúisitheoirí Tarmligthe Eorpacha sna Ballstáit rannpháirteacha a thionscnaíonn imscrúduithe agus 22 Imscrúdaitheoir Eorpacha agus an Príomh‑Ionchúisitheoir Eorpach i Lucsamburg a dhéanann formhaoirseacht orthu. Tá na hIonchúisitheoirí Tarmligthe Eorpacha leabaithe i seirbhísí ionchúisimh phoiblí náisiúnta nó in oifigí breithiúnacha náisiúnta. Ní féidir ach le ceanncheathrú OIPE, trí na 15 Dhlísheomra Bhuana nó tríd an 22 Ionchúisitheoir Eorpacha, treoir a thabhairt dóibh maidir lena n‑obair oibriúcháin, áfach. Bhí 95 cinn d’Ionchúisitheoirí Tarmligthe Eorpacha gníomhach in 2021 agus beartaítear 140 díobh a cheapadh. Tháinig Coláiste OIPE le chéile 34 huaire agus ghlac sé 125 chinneadh. Leasaigh agus d’fhorlíon sé roinnt cinntí bunaithe ar na ceachtanna a foghlaimíodh an chéad uair, maidir le leithdháileadh cásanna ar na Dlísheomraí Buana, mar shampla, nó maidir le fíorú na faisnéise a cláraíodh chun measúnú a dhéanamh ar inniúlacht OIPE.

3.1.6.Cúirt Iniúchóirí na hEorpa (CIE)

Déanann Cúirt Iniúchóirí na hEorpa (CIE) measúnú ar gheilleagar, éifeachtacht, éifeachtúlacht, dlíthiúlacht agus rialtacht ghníomhaíocht an Aontais chun feabhas a chur ar chuntasacht, trédhearcacht agus bainistíocht airgeadais.

3.1.7.Eurojust

Déanann Eurojust, Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh um Chomhar Ceartais Choiriúil, comhordú ar obair údarás náisiúnta – i mBallstáit agus i dtíortha nach Ballstáit den Aontas iad – chun imscrúdú a dhéanamh ar choireacht thrasnáisiúnta agus í a ionchúiseamh. Ó thaobh leasanna airgeadais an Aontais a chosaint, is i ndáil le Ballstáit nach bhfuil rannpháirteach in OIPE is mó atá ról aige.

3.1.8.Europol

Feidhmíonn Europol, Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh i ndáil le Comhar i bhForfheidhmiú an Dlí, mar lárionad tacaíochta d’oibríochtaí forfheidhmithe dlí, mar mhol faisnéise maidir le gníomhaíochtaí coiriúla agus mar lárionad saineolais i dtaca le forfheidhmiú an dlí.

3.2.Leibhéal an Bhallstáit

3.2.1.Seirbhísí Comhordúcháin Frith‑Chalaoise (AFCOS)

Tá sé de cheangal ar na Ballstáit ó 2013 28  seirbhís comhordúcháin frith‑chalaoise (AFCOS) a ainmniú chun comhar éifeachtach agus malartú faisnéise, lena n‑áirítear faisnéis oibriúcháin, le OLAF a éascú. Tá sé de shaoirse ag na Ballstáit a chinneadh an áit is fearr AFCOS a lonnú ina struchtúr riaracháin náisiúnta agus na cumhachtaí a bheidh ag an tseirbhís.

D’fhéadfadh sainordú AFCOS a bheith éagsúil ag brath ar imthosca a bhaineann go sonrach leis an tír. I ngach cás, áfach, ba cheart a áireamh lena chúraimí comhar le OLAF agus comhordú, sa Bhallstát lena mbaineann, ar oibleagáidí agus gníomhaíochtaí reachtacha, riaracháin agus imscrúdaitheacha a bhaineann le cosaint leasanna airgeadais an Aontais.

3.2.2.Straitéisí Náisiúnta Frithchalaoise (NAFS)

Mar thoradh ar an spreagadh leanúnach a thug an Coimisiún do Bhallstáit straitéisí náisiúnta frithchalaoise (NAFS) a ghlacadh, tá méadú seasta tagtha ar an líon straitéisí náisiúnta frithchalaoise a glacadh. Faoi dheireadh 2021, rinne 17 30 mBallstát NAFS a ghlacadh nó a nuashonrú agus as an 11 31 cheann nár ghlac ceann go fóill, thuairiscigh ceithre 32 cinn díobh go raibh siad i mbun NAFS a dhréachtú, nó gar dá ghlacadh.

Fíor 3 - NAFS: staid na himeartha maidir le glacadh

	Eochair
	5	NAFS a glacadh nó a tugadh cothrom le dáta agus a tuairiscíodh
	4	NAFS earnálach
	3	AFS réigiúnach
	2	NAFS á dhréachtú nó a ghlacadh ar bun faoi láthair
	1	Gan aon NAFS ann

Cé go mbíonn cumhdach agus ábhar na straitéisí éagsúil i gcónaí ar fud na mBallstát 33 agus gur gá roinnt straitéisí a thabhairt cothrom le dáta, tháinig feabhas ar an staid fhoriomlán i gcomparáid le 2020. I ndiaidh mholtaí an Choimisiúin, tugadh roinnt 34 de na straitéisí atá i bhfeidhm faoi láthair cothrom le dáta chun rioscaí suntasacha nua a léiriú, amhail iad sin a bhaineann le cur chun feidhme na Saoráide Téarnaimh agus Athléimneachta (RRF) agus éifeachtaí phaindéim COVID‑19.

3.2.3.Cur chun feidhme mholtaí 2020 ag na Ballstáit 35

Ina Thuarascáil 2020 ar chosaint leasanna airgeadais an Aontais Eorpaigh, rinne an Coimisiún trí shraith moltaí do na Ballstáit, lena gcumhdaítear a) gnéithe trasearnála den chomhrac in aghaidh na calaoise; b) ioncam; agus c) caiteachas. Bhí sé mar aidhm ag na moltaí seo comhar a fheabhsú idir an tAontas Eorpach agus comhlachtaí náisiúnta; comhleanúnachas agus comhsheasmhacht na mbeart frith‑chalaoise náisiúnta a mhéadú; feidhmiú an aontais chustaim agus údaráis chustaim na mBallstát a optamú; creataí rialaithe inmheánaigh a neartú; agus solúbthacht agus athléimneacht le linn géarchéime a mhéadú.

Maidir le gnéithe trasearnála an chomhraic in aghaidh na calaoise, mhol an Coimisiún go ndéanfadh na Ballstáit nár tháinig isteach in OPIE breithniú ar an méid sin a dhéanamh.

As na cúig Bhallstát nach bhfuil ina mball den OIPE fós, léirigh an tSualainn go bhfuil sé ar intinn aici dul isteach in 2023; Dúirt an Danmhairg, Éire, an Ungáir, agus an Pholainn nach raibh sé ar intinn acu dul isteach 36 .

I réimse an ioncaim, d’fhreagair 16 37  Bhallstát gur chuir siad moladh an Choimisiúin chun feidhme go hiomlán maidir le measúnú a dhéanamh ar na rioscaí agus na heasnaimh a bhaineann lena straitéisí náisiúnta rialaithe custaim a tugadh chun cinn ag paindéim COVID‑19, chuir 4 38 chun feidhme go páirteach é, agus níor chuir 6 39 chun feidhme é. Léiríonn na freagraí sraith beart rathúil, amhail solúbthacht na rialuithe agus próifíliú riosca, a chinntigh gur leanadh de rialuithe a dhéanamh go héifeachtach le linn thréimhse COVID‑19 dá bhrí sin.

Mar fhreagra ar an moladh measúnú a dhéanamh ar na rioscaí nár tugadh aghaidh orthu in 2020 agus bearta feabhais a chur chun feidhme chun aghaidh a thabhairt orthu, chuir 16 40 Bhallstát an moladh chun feidhme go hiomlán, chuir 3 41 chun feidhme go páirteach é, agus níor chuir 7 42 chun feidhme é.

Maidir leis na moltaí maidir le caiteachas, thuairiscigh 11 43 Bhallstát gur sheol siad cleachtaí spriocdhírithe bainistíochta riosca a bhaineann le tionchar COVID‑19 agus cur chun feidhme an RRF atá le teacht, agus chuir siad an moladh chun feidhme go hiomlán; Chuir 11 44 chun feidhme go páirteach é, agus níor chuir 4 45 an moladh chun feidhme.

Maidir le cé acu a chuir nó nár chuir siad feabhas ar an mbealach a bhailítear agus a úsáidtear sonraí foluiteacha agus sonraí maidir le neamhrialtachtaí braite agus calaois, thuairiscigh 14 46 Bhallstát gur chuir siad an moladh chun feidhme go hiomlán, thuairiscigh 7 47 go raibh sé curtha chun feidhme go páirteach acu, agus thuairiscigh 5 48 nach raibh sé curtha chun feidhme acu. Thuairiscigh formhór na mBallstát gur chuir siad a n‑úsáid de chórais TF amhail an Córas Bainistíochta Neamhrialtachtaí (IMS), Arachne 49 , an Córas Luathbhraite agus Eisiaimh (EDES) 50 , chomh maith le héagsúlacht uirlisí TF náisiúnta, in oiriúint chun feabhas a chur ar cháilíocht na sonraí ar oibrigh siad leo.

Spreag an moladh deiridh maidir le caiteachas na Ballstáit chun córas comhtháite agus idir‑inoibritheach faisnéise agus faireacháin a úsáid a chuirfidh an Coimisiún ar fáil do RRF agus do bhuiséad an Aontais. Thuairiscigh 19 51 mBallstát gur chuir siad chun feidhme go hiomlán é, thuairiscigh 4 52 gur chuir siad chun feidhme go páirteach é, agus thuairiscigh 3 53 nár chuir siad an moladh chun feidhme.

4.Comhar frith‑chalaoise

Tá sé ríthábhachtach don Aontas an chalaois a chomhrac, go háirithe i bhfianaise an róil atá aige ar ardán an domhain. Tá comhar ríthábhachtach chun a áirithiú go mbeidh an comhrac sin éifeachtach. Tugtar cuntas sa roinn seo ar na forbairtí is suntasaí sa réimse seo.

4.1.Comhar idirnáisiúnta

4.1.1.Comhar le tíortha nach Ballstáit den Aontas iad agus forálacha cúnaimh fhrithpháirtigh agus frith‑chalaoise i gcomhaontuithe idirnáisiúnta

Tá comhar le comhpháirtithe idirnáisiúnta ríthábhachtach chun cistí an Aontais a chaitear lasmuigh den Eoraip agus taobh ioncaim bhuiséad an Aontais a chosaint. Chun é sin a dhéanamh, in 2021, lean OLAF ‑ in éineacht le roinn ábhartha an Choimisiúin ‑ de bheith ag áirithiú go raibh forálacha fónta frith‑chalaoise i gcomhaontuithe maoiniúcháin agus i gconarthaí eile, lena n‑áirítear an fhéidearthacht rialuithe agus imscrúduithe a dhéanamh a bhaineann le cistí a cuireadh chun feidhme lasmuigh den Aontas. Thug OLAF socruithe comhair riaracháin i gcrích freisin le dhá údarás comhpháirtíochta idirnáisiúnta, Oifig Ard‑Ionchúisitheora na hÚcráine agus an Eagraíocht Dhomhanda Chustaim (WCO). Cuidíonn socruithe den sórt sin le dlúthchaidreamh a chothú le comhpháirtithe atá rannpháirteach sa chomhrac in aghaidh na calaoise trí chreat treorach a sholáthar le haghaidh comhar praiticiúil, e.g. faisnéis nó dea‑chleachtais a chomhroinnt. In 2021, d’eagraigh OLAF imeachtaí for‑rochtana ar líne freisin chun teagmhálacha oibríochtúla nua a bhunú le húdaráis imscrúdaitheacha i dtíortha nach Ballstáit den Aontas iad agus chun tuairisciú calaoise agus neamhrialtachtaí a spreagadh trí Thoscaireachtaí an Aontais ar fud an domhain.

Tá comhar le tríú tíortha chun sáruithe ar an reachtaíocht custaim a chosc, a bhrath agus a chomhrac bunaithe ar chomhaontuithe maidir le cúnamh riaracháin frithpháirteach (MAA) in ábhair chustaim. Bíonn comhaontuithe den sórt sin ina rannchuidiú tábhachtach le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint. Tá comhaontuithe ann le 87 dtír, lena n‑áirítear le comhpháirtithe trádála móra an Aontais, amhail na Stáit Aontaithe, an tSín agus an tSeapáin faoi láthair. In 2021, tugadh caibidlíochtaí le tíortha Oirthear agus Dheisceart na hAfraice (ESA5) 54 i gcrích, agus bhí caibidlíochtaí ar bun leis an Astráil, an Indinéis agus an Ríocht Aontaithe i leith Ghiobráltar.

Is iondúil go mbíonn clásal frith‑chalaoise i gcomhaontuithe saorthrádála, lena mbaineann tarraingt siar shealadach fabhair taraife ar tháirge i gcásanna calaoise custaim tromchúisí nó ina mbíonn easpa leanúnach comhair leormhaith chun é a chomhrac. Déanta na fírinne, is conditio sine qua non é clásal den sórt sin chun fabhar taraife a dheonú ar thríú tíortha.

4.1.2.Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe in aghaidh an Éillithe CoSP9 agus réitigh urraithe ag an Aontas Eorpach

Tá an tAontas ina pháirtí i gCoinbhinsiún na Náisiún Aontaithe in aghaidh an Éillithe (UNCAC), an t‑aon ionstraim frith‑éillithe uilíoch atá ceangailteach ó thaobh dlí de. Déanann an Coimisiún ionadaíocht ar an Aontas ag gach próiseas a bhaineann le UNCAC, lena n‑áirítear rannpháirtíocht i gcruinnithe an ghrúpa athbhreithnithe cur chun feidhme agus sna meithleacha oscailte um Éilliú a Chosc agus um Aisghabháil Sócmhainní.

Tá an Sásra le haghaidh Athbhreithniú ar Chur chun Feidhme an Choinbhinsiúin ceangailteach ar gach páirtí sa Choinbhinsiún, lena n‑áirítear an tAontas Eorpach. I mí an Mheithimh 2021, d’fhógair an Coimisiún d’Oifig na Náisiún Aontaithe i leith Drugaí agus Coireachta (UNODC) go raibh sé ullamh dul faoin bpróiseas athbhreithnithe dá bhforáiltear faoi UNCAC 55 . I mí Iúil 2021, seoladh an t‑athbhreithniú um chur chun feidhme go hoifigiúil.

Ag a naoú Comhdháil de Pháirtithe Stáit (CoSP) in Sharm el‑Sheikh, an Éigipt, i mí na Nollag 2021, chuir an tAontas a chuid iarrachtaí diana leanúnacha i dtábhacht chun tacú leis an rannpháirtíocht is leithne den tsochaí shibhialta agus eagraíochtaí neamhrialtasacha ábhartha sa chomhrac in aghaidh an éilithe.

Le linn an phlé ghinearálta, thug an tAontas dá aire ról OIPE agus OLAF sa chomhrac in aghaidh an éillithe agus leag sé béim ar a thábhachtaí atá na meáin agus iriseoirí iniúchacha. Bhí ceithre cinn as na hocht rún a glacadh urraithe ag an Aontas, go háirithe maidir le héilliú a chosc, an comhar idirnáisiúnta a neartú le linn éigeandálaí agus freagairt i gcás géarchéime agus téarnaimh chomh maith leis an gcomhrac réigiúnach in aghaidh an éillithe 56 .

4.1.3.An comhrac in aghaidh na trádála aindleathaí i dtáirgí tobac

Leanadh an dara plean gníomhaíochta chun an trádáil neamhdhleathach tobac a chomhrac (2018‑2022), a chuir an Coimisiún i láthair i mí na Nollag 2018 agus ina raibh bearta beartais agus bearta oibríochtúla forfheidhmiúcháin an dlí, de bheith curtha chun feidhme i gcaitheamh 2021, agus bhí líon mór príomhghníomhaíochtaí ar siúl nó tugtha chun críche faoi dheireadh 2021.

Bíonn príomhról ag an gCoimisiún sa réimse seo ar leibhéal iltaobhach agus go déthaobhach le tíortha foinseacha agus idirthurais. Ar an leibhéal iltaobhach, is comhaontú idirnáisiúnta é an Prótacal ar mhaithe le trádáil aindleathach i dtáirgí tobac a dhíothú den Chreat‑Choinbhinsiún maidir le Rialú Tobac (Prótacal FCTC) atá dírithe ar thrádáil aindleathach tobac ar fud an domhain a laghdú go suntasach. Tá OLAF, i ndlúthchomhar le ranna ábhartha an Choimisiúin agus leis na Ballstáit, rannpháirteach go gníomhach in obair a bhaineann le Prótacal FCTC. Rinne OLAF ionadaíocht thar ceann an Aontais agus na mBallstát rannpháirteach ag an dara Cruinniú de chuid na bPáirtithe a bhí ar siúl i mí na Samhna 2021. Le linn an chruinnithe sin, formheasadh conclúidí dhá mheitheal (Rianú agus Lorgaireacht, agus Cúnamh agus Comhar), agus moladh straitéis chúnaimh nua chun tacú le cur chun feidhme an Phrótacail. Chomhaontaigh na Páirtithe uile lena mbaineann freisin leanúint ar aghaidh ag obair ar Phointe Fócasach Domhanda um Chomhroinnt Faisnéise chun córais rianaithe agus lorgaireachta a chumasú chun faisnéis a mhalartú agus chun tacú leis an gcomhrac domhanda in aghaidh na trádála aindleathaí sa tobac.

4.2.Comhar idir an tAontas Eorpach agus na Ballstáit

4.2.1.Gníomhaíochtaí an Choiste Chomhairligh um Chomhordú ar Chalaois a Chosc (COCOLAF)

Tugann an Coiste Comhairleach um Chomhordú ar Chalaois a Chosc (COCOLAF) an Coimisiún (a bhfuil OLAF mar ionadaí dó) agus saineolaithe Ballstáit le chéile. Soláthraíonn sé fóram chun na príomhfhorbairtí sa chomhrac in aghaidh na calaoise a phlé agus chun an tuarascáil seo a ullmhú. Tá a chuid oibre bunaithe ar cheithre mheitheal agus seisiúin iomlánacha.

In 2021, eagraíodh dhá chruinniú iomlánacha i mí an Mheithimh agus i mí na Nollag, reáchtáladh dhá chruinniú den fhoghrúpa maidir le tuairisciú agus anailísiú calaoise agus neamhrialtachtaí eile, agus ceann amháin den fhoghrúpa maidir le calaois a chosc. Ba dheiseanna maithe iad na cruinnithe seo chun na treochtaí is déanaí maidir le neamhrialtachtaí agus calaois a phlé agus na huirlisí TF a úsáidtear chun cistí an Aontais a bhainistiú. D’fheidhmigh siad mar nasc tábhachtach freisin idir OLAF agus a chomhpháirtithe le linn na paindéime, ag coimeád línte cumarsáide ar oscailt agus ag ligean do rannpháirtithe faisnéis agus dea‑chleachtais a chomhroinnt.

Reáchtáladh an cruinniú bliantúil idir AFCOS Ballstát i mí Mheán Fómhair, ar líne. Dhírigh na cainteanna ar RRF. I mí na Nollag, chomhaontaigh an foghrúpa maidir le calaois a chosc ar shainghrúpa a bhunú a bheidh tiomnaithe d’uirlisí TF a úsáid chun acmhainní RRF a chosaint.

4.2.2.Clár frith‑chalaoise an Aontais Eorpaigh

Cuireadh clár nua clár frith‑chalaoise an Aontais (UAFP) in ionad chlár Hercule III, a thug cúnamh do thionscadail a thacaíonn leis an gcomhrac in aghaidh na calaoise agus chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint faoin gCreat Airgeadais Ilbhliantúil (CAI) 2014‑2020 le glacadh Rialachán (AE) 2021/785.

Comhthiomsaíonn UAFP trí ghníomhaíocht dhifriúla ar leithligh a bhí ann roimhe, ach cuireann sé leis an rath a bhí ar chlár Hercule III. Cumasctar UAFP le haon creat amháin cuid maoiniúcháin Hercule, maoiniú an Chórais Faisnéise Frith‑Chalaoise (ardán AFIS), chun tacú le cúnamh frithpháirteach na mBallstát in ábhair chustaim agus ábhair thalmhaíochta, agus an Córas Bainistíochta Neamhrialtachtaí (IMS), chun neamhrialtachtaí a thuairisciú, lena n‑áirítear calaois, i gcásanna a bhaineann le bainistíocht chomhroinnte agus le cistí cúnaimh réamhaontachais.

Cuireann sé sin feabhas ar shineirgí idir na snáitheanna éagsúla agus cruthaíonn sé barainneachtaí le haghaidh acmhainní, lena n‑áirítear an tsolúbthacht airgeadais chun cistiú laistigh den chlár a ath‑leithdháileadh ar ghníomhaíocht amháin nó ar cuid de ghníomhaíocht eile, i gcás inar gá.

Tá dhá chuspóir ghinearálta ag UAFP 57 . Ar an gcéad dul síos, tá sé mar aidhm leis leasanna airgeadais an Aontais a chosaint. Ar an dara dul síos, tá sé mar aidhm leis tacú le cúnamh frithpháirteach idir údaráis riaracháin na mBallstát, agus maidir le comhar idir na Ballstáit agus an Coimisiún chun a áirithiú go gcuirtear an dlí i bhfeidhm i gceart maidir le hábhair chustaim agus ábhair thalmhaíochta.

Tá trí chuspóir shonracha ag an gclár:

(1)calaois, éilliú agus aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a chosc agus a chomhrac;

(2)tacú le tuairisciú neamhrialtachtaí, lena n‑áirítear calaois, maidir le cistí bainistíochta comhroinnte agus cistí cúnaimh réamhaontachais bhuiséad an Aontais;

(3)uirlisí a sholáthar le haghaidh malartú faisnéise agus tacaíocht le haghaidh gníomhaíochtaí oibríochtúla i réimse an chúnaimh riaracháin fhrithpháirtigh in ábhair chustaim agus ábhair thalmhaíochta.

4.2.3.Comhar i réimse an ioncaim

4.2.3.1.An clár custaim

Cé nach dtugann an clár custaim (Rialachán (AE) 2021/444) aghaidh go díreach ar an gcomhrac in aghaidh na calaoise, is comhpháirtí tábhachtach é i gcosaint leasanna airgeadais agus eacnamaíocha an Aontais agus na mBallstát. Mar cholún den chlár, tá ról fíor‑riachtanach ag a chórais TF in éascú a dhéanamh ar mhalartú faisnéise agus sonraí, lena n‑áirítear faisnéis riosca, idir na Ballstáit, mar sin ag tacú le bailiú na ndleachtanna éagsúla (e.g. dleachtanna custaim, CBL agus dleachtanna máil ar allmhairí). Tacaíonn an clár freisin le gníomhaíochtaí comhair, lena n‑áirítear grúpaí tionscadail, líonraí saineolaithe, ceardlanna agus gníomhaíochtaí oiliúna agus tacaíocht forbartha inniúlachtaí daonna eile, a chuireann ar a gcumas d’údaráis na mBallstát dea‑chleachtais a chomhroinnt agus feabhas a chur ar rialuithe custaim agus ar bhailiú dleachtanna. Ina theannta sin, ba cheart go dtacódh an Ionstraim nuabhunaithe le haghaidh Tacaíocht Airgeadais um Threalamh Rialaithe Custaim (Rialachán (AE) 2021/1077), atá beartaithe le húsáid ag gach cineál teorainneacha, leis an aontas custaim agus le hobair na n‑údarás custaim, go háirithe trí chuidiú a thabhairt dóibh chun leasanna airgeadais agus eacnamaíocha an Aontais a chosaint, chun slándáil agus sábháilteacht a áirithiú san Aontas agus chun é a chosaint ar thrádáil éagórach agus neamhdhleathach, amhail góchumadh earraí, agus gníomhaíocht ghnó dhlisteanach á éascú.

4.2.3.2.Clár Fiscalis

Cuimsítear le clár Fiscalis (Rialachán (AE) 2021/847) raon leathan gníomhaíochtaí chun tacú le comhar idir údaráis chánach na mBallstát chun leasanna airgeadais agus eacnamaíocha an Aontais agus a chuid Ballstát a chosaint, lena n‑áirítear iad a chosaint ó chalaois cánach, imghabháil cánach agus seachaint cánach. Cuireann clár Fiscalis deiseanna ar fáil freisin d’údaráis náisiúnta dul i gcomhar trí chórais TF a úsáid, trí ghníomhaíochtaí comhoibríocha agus trí ghníomhaíochtaí forbartha inniúlachta.

4.2.3.3.Comhoibríochtaí custaim (JCOnna)

Is gníomhaíochtaí spriocdhírithe lena mbaineann tréimhse theoranta iad comhoibríochtaí custaim (JCO) chun calaois agus smuigleáil earraí íogaire i limistéir shonracha atá i mbaol agus/nó ar bhealaí trádála sainaitheanta a chomhrac.

I dteannta imscrúduithe dá chuid ar chásanna calaoise ioncaim agus góchumtha, comhordaíonn OLAF JCOnna mórscála a bhaineann le comhpháirtithe oibríochtúla an Aontais agus idirnáisiúnta. Cuirtear an tacaíocht a sholáthraíonn OLAF in oiriúint do gach JCO agus féadfaidh úsáid a bhonneagair theicniúil bhuain, uirlisí cumarsáide agus TF, go háirithe VOCU le haghaidh malartú slán faisnéise, chomh maith le hanailís straitéiseach, tacaíocht riaracháin agus airgeadais a áireamh. In 2021, d’eagraigh nó chomheagraigh OLAF dhá oibríocht maidir le haghaidhmhaisc agus táirgí tobac, agus bhí baint aige le roinnt oibríochtaí arna dtionscnamh ag na Ballstáit, Europol, an Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta (FRONTEX) nó WCO.

Tábla 2 - JCOnna in 2021

Oibriú	Tuairisc
S’CARE FACE	Arna eagrú ag OLAF, i ndlúthchomhar le hArd‑Stiúrthóireachtaí eile (Ard‑Stiúrthóireachtaí TAXUD, GROW, SANTE agus JUST) chun feabhas a chur ar eolas ar fud an Aontais maidir leis an bpróiseas chun aghaidhmhaisc a cheadú isteach san Aontas. Bhí S’CARE FACE i bhfeidhm idir Eanáir agus Márta 2021. Le linn na hoibríochta, chuir na Ballstáit rannpháirteacha cosc ​​ar 49 milliún aghaidhmhasc góchumtha nó faoi bhun an chaighdeáin ó theacht isteach i margadh an Aontais.
SCORPION II	Arna chomheagrú ag Misean Cúnaimh Teorann de chuid an Aontais Eorpaigh go dtí an Mholdóiv agus an Úcráin (EUBAM) agus OLAF, bhí urghabháil 8.5 milliún toitín mar gheall ar an JCO seo, a dhírigh ar smuigleáil táirgí tobac ag teorainn thoir an Aontais.
POSTBOX III	Arna chomheagrú ag custaim na hIodáile agus Guardia di Finanza le tacaíocht ó OLAF, comhar idir Europol agus rannpháirtíocht 20 Ballstát. Dhírigh an oibríocht ar thrádáil neamhdhleathach táirgí góchumtha, táirgí cógaisíochta agus earraí a bhaineann le COVID‑19, drugaí, speicis ainmhithe agus plandaí i mbaol, agus gearrluacháil earraí ag úsáid an ghréasáin oscailte agus dhorcha araon. Mar thoradh ar an oibríocht coimeádadh breis agus 1 400 lastas earraí aindleathacha, lena n‑áirítear breis agus 35 000 píosa earraí góchumtha, nótaí bainc góchumtha dar luach thart ar EUR 240 000, breis agus 1 500 ítim d’ábhair a bhaineann le COVID‑19, 240 kg de thoitíní agus tobac smuigleáilte agus breis agus 20 kg de channabas agus fíorchnáib.
ATHENA V	Maidir le smuigleáil airgid san Aontas ag úsáid seirbhísí cúiréara, poist agus beartán. Chomhordaigh údarás custaim na Spáinne an oibríocht sin le tacaíocht ó OLAF agus rannpháirtíocht 13 Bhallstát agus Europol. Rialaíodh níos mó ná 14 000 pacáiste le linn na hoibríochta. Tá meastóireacht ar na torthaí fós ar siúl.
ARKTOS 3	Gníomhaíocht chomhpháirteach arna stiúradh ag FRONTEX, an Ghníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta, agus arna comhstiúradh ag an Liotuáin agus ag an bPolainn le tacaíocht ó INTERPOL, OLAF, Eurojust agus Europol chomh maith le gardaí teorann, póilíní agus oifigigh chustaim ón Eastóin, ón bhFionlainn, ón Laitvia, ón tSlóvaic agus ón tSualainn. Dhírigh sé ar chalaois mháil, go háirithe smuigleáil tobac, calaois doiciméad agus smuigleáil imirceach ag pointí trasnaithe teorann roghnaithe ag teorainneacha talún thoir an Aontais. De thoradh ar an ngníomh, bhraith údaráis forfheidhmithe dlí níos mó ná 400 táirge tobac nuálach, amhail toitíní leictreonacha agus leachtanna toitíní leictreonacha. I measc na n‑earraí neamhdhleathacha a urghabhadh bhí 6.7 milliún toitín neamhdhleathach agus 2.6 tonna de thobac amh, chomh maith le leath‑thona de dhrugaí neamhdhleathacha. Gabhadh cúig smuigléir déag, agus braitheadh ​​níos mó ná 200 doiciméad brionnaithe.
Gníomhaíocht Chomhpháirteach CELBET 8	Arna heagrú ag Foireann Saineolaithe Teorann Talún an Oirthir agus an Oirdheiscirt (CELBET) le tacaíocht ó OLAF. Dhírigh sé ar rialuithe airgid, agus ar bhrath toitíní neamhdhleathacha agus táirgí tobac eile chomh maith le páirteanna góchumtha feithiclí, éadaí, bróga agus cosmaidí a thagann isteach san Aontas trína theorainn thoir.
STOP II	Arna eagrú ag an WCO, ba í seo an oibríocht dhomhanda faoi stiúir custaim ba mhó riamh a raibh baint ag 146 údarás custaim Ballstáit léi, le tacaíocht ó Europol, INTERPOL, Oifig na Náisiún Aontaithe i leith Drugaí agus Coireachta (UNODC) agus an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte (WHO), in éineacht le cuideachtaí cógaisíochta agus gníomhaithe eile san earnáil phríobháideach. Ba í sprioc na hoibríochta ná trádáil aindleathach i gcógais, vacsaíní agus feistí leighis a bhaineann le COVID‑19. De thoradh air urghabháil 365.7 milliún aonad, a bhain 195.5 milliún leigheas le COVID‑19, 156.7 milliún feiste leighis (amhail fearais tástála COVID‑19, aghaidhmhaisc, lámhainní caite, glóthach díghalráin agus sorcóirí ocsaigine) agus thart ar 13.5 milliún dáileog de vacsaíní COVID‑19.
LUDUS II	Arna heagrú ag Europol le rannpháirtíocht OLAF, Oifig Maoine Intleachtúla an Aontais Eorpaigh (EUIPO), an WCO agus 21 thír. De thoradh air sin, urghabhadh breis agus 5 mhilliún bréagán falsa agus neamhdhleathach, arbh fhiú EUR 18 milliún iad. Bhí rioscaí ag baint leis na hearraí urghabhála amhail nochtadh do cheimiceáin, tachtadh, turraing leictreach, damáiste don éisteacht agus contúirtí dóiteáin.
OPSON X	Oibríocht chomhpháirteach Europol/INTERPOL a dhíríonn ar bhia agus ar dheochanna bréige agus faoi bhun an chaighdeáin. Bhí OLAF i gceannas ar ghníomhaíocht spriocdhírithe maidir le fíon agus deochanna alcólacha agus chomhordaigh sé obair 19 mBallstát agus 3 thír nach Ballstáit den Aontas iad. De thoradh ar an ngníomh sin urghabhadh beagnach 1.8 milliún lítear fíona agus de dheochanna alcólacha ag údaráis chustaim agus phóilíneachta na hEorpa: 215 000 lítear de dheochanna alcólacha góchumtha, fíon agus vodca den chuid is mó; agus 1 550 000 lítear de dheochanna alcólacha, fíonta agus beoracha éagsúla, a sháraíonn rialacha fioscacha nó caighdeáin sábháilteachta bia.
SHIELD II	Arna eagrú ag Europol. Bhí OLAF i gceannas ar ghníomhaíocht spriocdhírithe le 17 mBallstát in aghaidh substaintí góchumtha agus hormónacha, forlíontaí bia agus leigheasanna le haghaidh mífheidhmiú ardúcháin, ag stopadh 254 731 táibléad agus 131 027 fial de chógais leighis éagsúla agus 278 kg d’fhorlíontaí bia san iomlán ó theacht isteach san Aontas.
DEMETER VII	Arna comhordú ag an WCO chun dul i ngleic le gáinneáil aindleathach ar dhramhaíl, substaintí ídithe ózóin (ODS) agus hidreafluaracarbóin (HFCanna). Ghlac 102 gníomhaireacht forfheidhmithe dlí rannpháirt san oibríocht seo. Ba é ról OLAF idirchaidreamh a dhéanamh idir tíortha an Aontais agus tíortha nach Ballstáit den Aontas iad chun faisnéis a fháil, as ar braitheadh ​​agus ar urghabhadh breis agus 4 000 tonna dramhaíola (e.g. ítimí leictreonacha úsáidte, ceallraí dramhaíola, feithiclí athláimhe, meaisíní priontála), agus 493 ítim ODS agus HFCanna.
SILVER AXE VI	Oibríocht bhliantúil faoi stiúir Europol. Ghlac OLAF rannpháirt trí shaineolas a sholáthar maidir le lastais amhrasacha a shainaithint agus a rianú. Urghabhadh breis agus 1 200 tonna de lotnaidicídí neamhdhleathacha san oibríocht, a raibh baint ag 35 thír dhifriúla léi. De thoradh air sin, urghabhadh táirgí neamhdhleathacha agus góchumtha arbh fhiú EUR 80 milliún iad. Chomhroinn OLAF faisnéis oibríochtúil le húdaráis chustaim na mBallstát agus na Síne, na hÚcráine, na Rúise agus na Colóime. Rinne sé rianú ar lastais amhrasacha lotnaidicídí neamhdhleathacha, as ar urghabhadh thart ar 39 dtonna díobh san iomlán mar thoradh air sin.

5.príomhbhearta chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus chun calaois a chomhrac

5.1.Trasuí na Treorach PIF

Tháinig Treoir (AE) 2017/1371 maidir leis an gcomhrac in aghaidh na calaoise ar leasanna airgeadais an Aontais trí bhíthin an dlí choiriúil (Treoir CLA) i bhfeidhm an 5 Iúil 2017. Chuaigh an sprioc‑am chun an Treoir a thrasuí sa dlí náisiúnta in éag an 6 Iúil 2019.

D’fhoilsigh an Coimisiún an chéad cheann de thrí thuarascáil ar thrasuí na Treorach, mar a cheanglaítear faoi Airteagal 18 di, an 6 Meán Fómhair 2021. Tagtar ar an gconclúid sa tuarascáil, cé gur thrasuigh na Ballstáit uile an Treoir, tá gá le gníomhaíocht bhreise chun aghaidh a thabhairt ar shaincheisteanna comhlíontachta atá fós gan réiteach. Cuireann sé i dtábhacht gur gá sainmhínithe, smachtbhannaí, rialacha dlínse, agus tréimhsí teorann le haghaidh calaoise agus cionta eile Treorach CLA a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a thrasuí go cuí chun é a chur ar a chumas do OIPE imscrúduithe agus ionchúisimh éifeachtacha a dhéanamh. Cuireann an tuarascáil i dtábhacht freisin go bhfuil comhar idir EPPO agus na Ballstáit ríthábhachtach.

I mí na Nollag 2021, chinn an Coimisiún imeachtaí um shárú a oscailt in aghaidh ocht mBallstát 60 as gan Treoir CLA a thrasuí i gceart. I mí Feabhra 2022, d’oscail an Coimisiún imeachtaí um shárú in aghaidh chúig Bhallstát eile 61 . I mí na Bealtaine 2022, d’oscail an Coimisiún imeachtaí um shárú in aghaidh cheithre Bhallstát eile 62 .

Leanfaidh an Coimisiún de na céimeanna uile is gá a ghlacadh chun a áirithiú go ndéanfar an Treoir CLA a thrasuí i gceart agus go cuimsitheach, le himeachtaí um shárú breise, más gá.

Tá an dara tuarascáil trasuí maidir leis an Treoir CLA á hullmhú ag an gCoimisiún, le foilsiú sa tríú ráithe de 2022. Díreoidh an tuarascáil seo ar oiriúnacht na tairsí CBL EUR 10 milliún agus ar éifeachtacht fhorálacha na Treorach i réimse na calaoise soláthair phoiblí agus na dtréimhsí teorann.

5.2.Frithsciúradh airgid

D’fhéadfadh coireanna eile tarlú i ndiaidh calaoise in aghaidh bhuiséad an Aontais freisin (i.e. féadfaidh sí a bheith ina coir phreideacáide). Dá réir sin, fiú mura bhfuil baint dhíreach aige le cosaint bhuiséad an Aontais, tá creat dlíthiúil an Aontais maidir le frithsciúradh airgid agus maoiniú frithsceimhlitheoireachta ábhartha sa chomhthéacs seo.

Thuairiscigh na Ballstáit uile trasuí iomlán an chúigiú treoir um fhrithsciúradh airgid 63 maidir le húsáid an chórais airgeadais chun sciúradh airgid nó maoiniú sceimhlitheoireachta a chosc 64 .

5.3.An tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta

Tháinig an tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta (RRF) i bhfeidhm an 19 Feabhra 2021. Maoiníonn RRF athchóirithe agus infheistíochtaí sna Ballstáit ó thús na paindéime i mí Feabhra 2020 go dtí an 31 Nollaig 2026. Chun tairbhiú den RFF, ní mór do na Ballstáit a bpleananna náisiúnta gnóthaithe agus athléimneachta a chur faoi bhráid an Choimisiúin Eorpaigh. Leagtar amach i ngach plean na hathchóirithe agus infheistíochtaí atá le cur chun feidhme faoi dheireadh 2026, a thugann deis do na Ballstáit maoiniú a fháil suas le leithdháileadh arna chomhaontú roimh ré.

Ba cheart go dtabharfadh gach plean aghaidh ar na dúshláin arna sainaithint sa Seimeastar Eorpach 65 , go háirithe na moltaí a bhaineann go sonrach le tír faoi leith 66 in 2019 agus 2020 arna nglacadh ag an gComhairle. Ba cheart dó freisin na haistrithe glasa agus digiteacha a chur chun cinn agus geilleagair agus sochaithe na mBallstát a dhéanamh níos athléimní. Ní mór d'infheistíochtaí an prionsabal Gan dochar suntasach a dhéanamh a chomhlíonadh 67 .

Is ionstraim feidhmíocht‑bhunaithe é RRF. Trí gharspriocanna agus spriocanna comhaontaithe a chomhlíonadh i dtreo na n‑athchóirithe agus na n‑infheistíochtaí sna pleananna a bhaint amach, cumasaítear deontais agus iasachtaí a eisíocadh leis an mBallstát.

Ceanglaítear le Rialachán RRF 68 go nglacfaidh na Ballstáit gach beart is iomchuí chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus chun a áirithiú go gcomhlíonfaidh an úsáid a bhainfear as na cistí dlí an Aontais agus an dlí náisiúnta is infheidhme. Chuige sin, soláthróidh an Ballstát córas rialaithe inmheánaigh a bheidh éifeachtach agus éifeachtúil, agus déanfaidh siad méideanna a íocadh go míchuí nó a úsáideadh go mícheart a aisghabháil. Leis an tsamhail seachadta nua seo, tugtar freagracht mhór do na Ballstáit chun a áirithiú go ndéantar na hacmhainní sin a chosaint ar chalaois, ar éilliú, ar choinbhleacht leasa (a shainmhínítear mar “neamhrialtachtaí tromchúiseacha”) agus ar chistiú dúbailte.

Fíor 4 - Próiseas measúnaithe na bpleananna náisiúnta

Dá bhrí sin tá roinnt rialaithe agus iniúchta i ngach plean ina dtugann na Ballstáit tuairisc ar na bearta (lena n‑áirítear bearta frith‑chalaoise) a chuirfidh siad chun feidhme agus ina sainaithneofar garspriocanna agus spriocanna sonracha chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint ar neamhrialtachtaí tromchúiseacha agus ar chistiú dúbailte. Ní féidir leis an gCoimisiún measúnú deimhneach a dhéanamh ar phlean ach amháin má thugann sé rátáil dheimhneach ar a chórais rialaithe. Mar sheirbhís de chuid an Choimisiúin, rannchuidigh OLAF le measúnú an Choimisiúin ar phleananna téarnaimh agus athléimneachta na mBallstát, trí chomhairle spriocdhírithe frith‑chalaoise a sholáthar. Tá comhar ar siúl le húdaráis náisiúnta chun tuairimí a mhalartú agus chun scaipeadh dea‑chleachtas agus eispéireas a éascú (amhail uirlisí TF a úsáid ‑ féach freisin Roinn  4.2.1).

I measc oibleagáidí na mBallstát i ndáil le bearta chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint, tá bailiú sonraí maidir le tairbhithe, conraitheoirí, fochonraitheoirí agus úinéirí tairbhiúla le feiceáil go ríshoiléir. Chuir an Coimisiún Arachne ar fáil do na Ballstáit lena úsáid i ndáil le RRF.

Glacadh 22 phlean náisiúnta faoi dheireadh 2021. Glacadh 25 faoin 31 Iúil 2022 69 .

5.4.Sceithirí a chosaint

D’fhéadfadh gníomhaíochtaí neamhdhleathacha agus mí‑úsáid dlí tarlú in aon eagraíocht, cé acu eagraíocht phríobháideach nó phoiblí, mhór nó bheag a bheadh inti. Is féidir leo a bheith ann i gcruthanna éagsúla, amhail éilliú, calaois, míchleachtas gnólachtaí nó faillí. Mura dtugtar aghaidh orthu, féadfaidh gníomhaíochtaí den sórt sin dochar suntasach a dhéanamh do leas an phobail. Is minic a bhíonn daoine a oibríonn d’eagraíocht nó a bhíonn i dteagmháil léi ina ngníomhaíochtaí a bhaineann le hobair ar na chéad daoine le fios a bheith acu ar tharluithe den sórt sin agus, dá bhrí sin, bíonn stádas iontach acu dóibh siúd ar féidir leo dul i ngleic leis an bhfadhb a chur ar an eolas faoi.

Sceithirí, i.e. daoine a thuairiscíonn (san eagraíocht lena mbaineann nó d’údarás seachtrach) nó a nochtann faisnéis maidir le héagóir a fuarthas i gcomhthéacs a bhaineann leis an obair (don phobal), a chuidíonn le damáiste a chosc agus bagairt nó díobháil a bhrath do leas an phobail a d’fhéadfadh nach dtabharfaí aird orthu murach sin.

Ar an leibhéal Eorpach agus ar an leibhéal náisiúnta, áfach, tá cosaint sceithirí míchothrom agus ilroinnte. Mar thoradh air sin is minic a dhíspreagtar sceithirí gan a n‑ábhair imní a thuairisciú ar eagla na frithbheartaíochta.

Leis an Treoir maidir le cosaint daoine a thuairiscíonn sáruithe ar dhlí an Aontais, arna glacadh an 23 Deireadh Fómhair 2019, tugadh go dtí an 17 Nollaig 2021 do na Ballstáit í a thrasuí sa dlí náisiúnta. Clúdaítear léi go leor príomhréimsí de dhlí an Aontais, amhail frithsciúradh airgid, cosaint sonraí, cosaint leasanna airgeadais an Aontais, sábháilteacht bia agus táirgí, sláinte phoiblí, cosaint an chomhshaoil ​​agus sábháilteacht núicléach.

Faoi dheireadh 2021 ní raibh reachtaíocht shonrach glactha ach ag cúig Bhallstát 70 . Faoi mhí an Mheithimh 2022, rinne ceithre Bhallstát 71 eile amhlaidh. Níl ach Ballstát amháin 72 nár cuireadh tús le haon nós imeachta fós. Leathnaigh trí Bhallstát 73 raon feidhme na Treorach fiú.

Faoin 17 Nollaig 2023, ní mór don Choimisiún tuarascáil a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus faoin gComhairle ar chur chun feidhme agus ar chur i bhfeidhm na Treorach.

5.5.Bosca uirlisí maidir leis an Smacht Reachta

Mar chuid den bhosca uirlisí maidir leis an Smacht Reachta, mar a thugtar air, d’fhorbair an Coimisiún roinnt ionstraimí chun freagairt do dhúshláin éagsúla a bhaineann leis an smacht reachta.

Áirítear leis sin Sásra Eorpach an Smachta Reachta, a bhfuil an Tuarascáil bhliantúil maidir leis an Smacht Reachta ina lár. Tá sé d'aidhm aige feasacht agus tuiscint níos láidre a fhorbairt ar fhorbairtí sna Ballstáit, chun a bheith in ann dúshláin i leith an smachta reachta a shainaithint, réitigh fhéideartha a fhorbairt, agus díriú ar thacaíocht go luath. Soláthraíonn an Sásra próiseas le haghaidh idirphlé bliantúil idir an Coimisiún, an Chomhairle agus Parlaimint na hEorpa in éineacht leis na Ballstáit chomh maith le parlaimintí náisiúnta, an tsochaí shibhialta agus páirtithe leasmhara eile maidir leis an smacht reachta freisin.

5.5.1.Tuarascáil maidir leis an smacht reachta - príomhthorthaí agus buaicphointí i ndáil le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint

Cuirtear i láthair sa Tuarascáil maidir leis an Smacht Reachta 2021 74 , lena n‑áirítear na 27 gcaibidil maidir leis na tíortha, forbairtí dearfacha agus diúltacha, le linn na tréimhse Iúil 2020 go Meitheamh 2021, ar fud na mBallstát i gceithre phríomhréimse maidir leis an smacht reachta: an córas ceartais, an creat frithéillithe, iolrachas na meán agus saoirse na meán agus saincheisteanna institiúideacha eile a bhaineann le srianta agus ceartúcháin. Féadfaidh saincheisteanna a bhaineann leis an gcóras ceartais nó leis an gcreat frithéillithe tionchar suntasach a bheith acu ar an gcaoi a ndéantar leasanna airgeadais an Aontais a chosaint i mBallstát ar leith.

Cumhdaíonn an tríú tuarascáil maidir leis an Smacht Reachta, arna glacadh i mí Iúil 2022 75 , an tréimhse idir Iúil 2021 agus Meitheamh 2022 agus áirítear leis den chéad uair moltaí sonracha do na Ballstáit uile, mar a d’fhógair an tUachtarán von der Leyen ina haitheasc ar Staid an Aontais Eorpaigh 2021. I gcomhréir le cineál coisctheach na tuarascála, is é is cuspóir do na moltaí tacú leis na Ballstáit ina n‑iarrachtaí athchóirithe leanúnacha nó atá beartaithe a thógáil ar aghaidh, forbairtí dearfacha a spreagadh, agus cuidiú leo réimsí inar ghá feabhsuithe nó bearta leantacha ar athruithe nó ar athchóirithe le déanaí a shainaithint, d'fhonn aghaidh a thabhairt ar dhúshláin shistéamacha i gcásanna áirithe freisin.

5.5.2.Dul chun cinn maidir le cur chun feidhme rialachán an Aontais maidir le córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint

Tá sé mar aidhm ag Rialachán (AE, EURATOM) 2020/2092 maidir le córas ginearálta coinníollachta buiséad an Aontais a chosaint ar sháruithe ar phrionsabail an smachta reachta a dhéanann difear dá bhainistíocht fhónta airgeadais, nó sáruithe lena mbaineann baol tromchúiseach go ndéanfaidh siad difear don bhainistíocht sin, nó do chosaint leasanna airgeadais an Aontais ar bhealach díreach leormhaith.

An 2 Márta 2022, ghlac an Coimisiún treoirlínte 76 ag míniú conas a chuirfidh sé an rialachán i bhfeidhm, lena n‑áirítear conas a chosnófar cearta fhaighteoirí deiridh agus cearta thairbhithe cistiúchán an Aontais (féach Roinn 7).

Thionscain an Coimisiún nós imeachta amháin faoin Rialachán Coinníollachta.

5.6.Beartas frithéillithe

In 2021, lean an Coimisiún de thacaíocht theicniúil a sholáthar do Bhallstáit i réimse an fhrithéillithe agus an ionracais strína chláir, eadhon an Clár Tacaíochta um Athchóiriú Struchtúrach agus An Ionstraim um Thacaíocht Theicniúil nuabhunaithe. D'éascaigh an tacaíocht theicniúil athbhreithniú ar nósanna imeachta chun breithiúna agus ionchúisitheoirí a roghnú agus a bhreithmheas, agus bearta frithéillithe in oideachas a fhorfheidhmiú, in ábhair comhshaoil ​​agus spóirt. Fuair ​​roinnt údarás náisiúnta tacaíocht chun sásraí faireacháin a bhunú dá bplean náisiúnta frithéillithe, chun a rialacha a athbhreithniú chun coinbhleachtaí leasa a bhainistiú, chun maoirseacht ar chaiteachas poiblí a áirithiú nó chun ullmhacht chun dul isteach i gCoinbhinsiún Frithbhreabaireachta na hEagraíochta um Chomhar agus Forbairt Eacnamaíochta (ECFE) a léiriú.

Eagraíonn an Coimisiún ceardlanna frithéillithe comhroinnte taithí ar fud an Aontais. An 13 Nollaig 2021, thug an 14ú Ceardlann Comhroinnte Taithí ionadaithe ó Bhallstáit an Aontais, ón gCoimisiún Eorpach, ó Europol agus ón lucht léinn le chéile chun téama na hathléimneachta frithéillithe le linn géarchéimeanna a phlé. Tacaíonn an Coimisiún le tionscadail freisin atá dírithe ar ionracas a fheabhsú agus aghaidh a thabhairt ar éilliú i mBallstáit an Aontais, i measc tíortha eile. In 2021, bhí tionscadail frithéillithe á gcistiú faoi Phóilíní an Chiste Slándála Inmheánaí (ISFP) 2014‑2020 agus áirítear leo, i measc nithe eile, tionscadal C.O.R.E. a bhfuil sé mar aidhm aige nós imeachta in‑mhacasamhlaithe a fhorbairt agus a bhailíochtú chun riosca éillithe a ríomh i soláthar poiblí le linn na paindéime, bunaithe ar bhailiúchán agus tras‑phróiseáil sonraí soláthair phoiblí. Tá sé mar aidhm ag an nós imeachta brathadóireacht níos luaithe riosca éillithe a fheabhsú agus bonn fianaise níos láidre le haghaidh athchóiriú beartais a chothú, trí fhreastal go príomha ar údaráis frithéillithe agus ar ghníomhaireachtaí forfheidhmithe dlí, ach ar iriseoirí agus ar an bpobal i gcoitinne freisin maidir le cuspóirí cuntasachta.

Spreagann an Coimisiún na Ballstáit freisin straitéisí náisiúnta frithéillithe a ghlacadh, mar go n‑áirithítear leo an méid seo a leanas:

·aistrítear gealltanais pholaitiúla ina ngníomhaíochtaí coincréiteacha;

·tugtar aghaidh ar bhearnaí reachtacha nó institiúideacha ar bhealach comhleanúnach, cuimsitheach agus comhordaithe; agus

·cuirtear iarrachtaí frithéillithe in oiriúint do thimpeallacht a bhfuil forbairtí ag teacht uirthi.

6.Torthaí na ngníomhaíochtaí rialaithe

6.1.Foinsí sonraí agus modheolaíocht

Tá an roinn seo bunaithe go príomha ar shonraí arna dtuairisciú ag Ballstáit i réimsí na n‑acmhainní dílse traidisiúnta (ADT) agus na bainistíochta comhroinnte agus arna dtuairisciú ag tíortha is iarrthóirí i réimse an réamhaontachais. Baintear sonraí a bhaineann le caiteachas díreach (Roinn 6.1.2) ó chóras cuntasaíochta inmheánach an Choimisiúin. Sonraítear leBosca 2 na coinníollacha faoina mbíonn tuairisciú ó Bhallstáit ar siúl agus conas a úsáidtear iad sa roinn seo.

Tuairiscíodh 11 218 neamhrialtacht san iomlán, lenar bhain thart ar EUR 3.24 billiún in 2021. I dtéarmaí líon na neamhrialtachtaí tuairiscithe tá an staid cobhsaí i gcomparáid le 2020, le laghdú beag de thart ar 5 %. Is ionann na méideanna ábhartha agus méadú suntasach i gcomparáid leis an mbliain roimhe, áfach, mar mhéadaigh siad níos mó ná faoi dhó (+121 %).

Soláthraíonn Bosca 3 nóta gearr modheolaíochta ar conas na sonraí seo a léirmhíniú agus iad siúd a fhoilsítear sna ranna seo a leanas.

6.2.Ioncam

In 2021, ghlac an Coimisiún togra chun an Rialachán maidir le cur ar fáil 78 a leasú a bhfuil de chuspóir leis an córas chun acmhainní dílse a chur ar fáil a neartú tuilleadh chun íocaíochtaí tráthrialta agus tráthúla le buiséad an Aontais a áirithiú. Thairis sin, cuireadh straitéis fhorfheidhmithe nua i bhfeidhm a bhfuil sé mar aidhm aici freagairt níos tapúla ar rioscaí atá le teacht agus ADT a chosaint níos fearr. 

6.2.1.Calaois CBL

Tá sé d’inniúlacht ag OIPE imscrúdú a dhéanamh ar chionta tromchúiseacha in aghaidh an chórais chomhchoitinn CBL. Ba cheart go mbeadh cionta den sórt sin nasctha le críoch dhá Bhallstát nó níos mó ná dhá Bhallstát agus go mbainfeadh damáiste iomlán EUR 10 milliún ar a laghad leo.

In 2021, rinne OIPE imscrúdú ar 91 chás den sórt sin le haghaidh damáistí measta dar luach EUR 2.5 billiún 79 .

6.2.2.Acmhainní dílse traidisiúnta

In 2021, lean paindéim COVID‑19 de bheith ag déanamh difear do shaol gach duine aonair agus gnó san Aontas Eorpach. Cé gur tharla an phaindéim mar éigeandáil in 2020, in 2021 rinneadh talamh slán de, agus tacaíonn na figiúirí leis sin maidir le méideanna allmhairí: tar éis an laghdaithe shuaite 11.6 % ar allmhairí AE‑27 in 2020, tháinig méadú 23 % ar allmhairí in 2021.

Tábla 3- Ioncam: Neamhrialtachtaí a bhraith agus a thuairiscigh na Ballstáit - ADT - in 2021

Earnáil bhuiséadach	Neamhrialtachtaí calaoiseacha		Neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha			FDR 80		IDR 81
	Níl	EUR (milliún)		Níl	EUR (milliún)		%		%
Acmhainní dílse traidisiúnta AE‑27	482	157.1		3 506	366.8		0.63 %		1.48 %

In 2021, bhí líon na neamhrialtachtaí calaoiseacha agus neamhchalaoiseacha a bhaineann le ADT (féach Tábla 3) cuibheasach cobhsaí, le laghdú de 3 % i gcomparáid leis an meán 5 bliana. Tháinig méadú 1 % ar líon na neamhrialtachtaí calaoiseacha agus tháinig laghdú 4 % ar neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha. As gach cás calaoiseach agus neamhchalaoiseach a braitheadh ​​in 2021, aicmíodh 12 % díobh mar chásanna calaoiseacha. Mhéadaigh méid gaolmhar ADT agus ba é an méid ADT is airde a braitheadh ​​le linn na 5 bliana anuas. I gcás neamhrialtachtaí calaoiseacha agus neamhchalaoiseacha, tháinig méadú 32 % agus 13 % faoi seach ar mhéid ADT a braitheadh ​​i gcomparáid leis an meán 5 bliana. San iomlán, tháinig méadú 18 % ar mhéid ADT in 2021 os cionn an mheáin le haghaidh 2017‑2021 82 .

Bhí ról lárnach ag seirbhísí frithchalaoise náisiúnta in éineacht leis na seirbhísí custaim maidir le cásanna calaoiseacha a bhrath in 2021. Ba iad imscrúduithe na seirbhísí frithchalaoise an bealach ba rathúla chun cásanna calaoiseacha a bhrath agus sháraigh siad rialuithe iarscaoilte agus rialuithe scaoilte chun imghabháil dleachta chalaoiseach a bhrath. Braitheadh neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha go príomha trí rialuithe iarscaoilte.

In 2021, lean an Coimisiún, a chuairteanna faireacháin agus rialaithe ar an láthair nó go cianda, chun cur i bhfeidhm ceart reachtaíocht custaim agus ADT an Aontais a áirithiú. I gcás ina meastar go bhfuil an comhar agus an dul chun cinn atá déanta maidir le dul i ngleic le fadhbanna gan réiteach neamhleor, tá bearta ceartaitheacha á gcur i bhfeidhm.

Mar a shonraítear i dtuarascáil PIF 2020, tá bearta ceartaitheacha den sórt sin curtha i bhfeidhm cheana féin ag an gCoimisiún in aghaidh na Ríochta Aontaithe i ndáil le teicstílí agus coisbheart faoi bhun luacha ón tSín 83 . An 8 Márta 2022, d’eisigh an Chúirt Bhreithiúnais a rialú i gcás C‑213/19 84 in aghaidh na Ríocht Aontaithe. Tá an Coimisiún i mbun anailíse ar impleachtaí an rialaithe CBAE sin, don Ríocht Aontaithe (e.g. caillteanais ADT a athríomh), agus do na Ballstáit eile.

6.3.Caiteachas

Cé gur tugadh solúbthachtaí agus ionstraimí isteach chun aghaidh a thabhairt ar an ngéarchéim a tharla de bharr na paindéime COVID‑19, bhí dúshláin agus rioscaí nua os comhair bhuiséad an Aontais 88 . Ar an iomlán, d’éirigh leis an gCoimisiún ardleibhéal cumhdaigh iniúchta agus dearbhaithe a choinneáil ar bun. B’amhlaidh an cás freisin sna Ballstáit, a dhéanann formhór na n‑iniúchtaí agus na rialuithe uile i mbainistíocht chomhroinnte.

D’áirithigh sé seo nach raibh maolú ar na rialuithe mar thoradh ar an tsolúbthacht a cuireadh ar fáil. Bhí na rialacha leasaithe a tugadh isteach i nósanna imeachta um rialú na mBallstát teoranta ó thaobh ama agus raon feidhme de. Chabhraigh sé seo le tairbhithe agus leis na Ballstáit i gcúinsí deacra 89 .

Cuireadh bearta maolaitheacha láidre i bhfeidhm freisin, nó bhí siad i bhfeidhm cheana féin, chun na rioscaí a bhaineann leis an neamhfhéidearthacht iniúchtaí agus rialuithe ar an láthair a dhéanamh a mhaolú. Áiríodh orthu sin athsholáthar iniúchtaí ar an láthair le hathbhreithnithe deisce agus cian‑iniúchóireachtaí, agus an fhéidearthacht réitigh TF a chur in ionad iniúchtaí ar an láthair (grianghraif le geochlib orthu, íomhánna satailíte, cruinnithe físeáin, etc.) 90 .

Ar an gcúlra sin, agus i gcomhréir leis an treocht lena bhfuil coinne, le 5 bliana anuas, tá laghdú tagtha ar líon na neamhrialtachtaí a tuairiscíodh (calaoiseacha agus neamhchalaoiseacha) a bhaineann le caiteachas an Aontais le haghaidh chlárthréimhse 2007‑2013, agus tá méadú ag teacht orthu siúd a bhaineann le creat airgeadais 2014‑2020 91 , ar bhealach comhsheasmhach leis na timthriallta chur chun feidhme, ionas gurb ionann iad anois agus tromlach mór na neamhrialtachtaí tuairiscithe (thart ar 90 %). Bhí neamhrialtachtaí tuairiscithe a bhaineann le caiteachas bliantúil (cabhair dhíreach d’fheirmeoirí agus bearta tacaíochta margaidh) fós cobhsaí.

Tábla 4 - Caiteachas: Neamhrialtachtaí a bhraith agus a thuairiscigh an earnáil bhuiséadach in 2021

Earnáil bhuiséadach	Neamhrialtachtaí calaoiseacha		Neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha		FDR 92	IDR 93
	Níl	EUR (milliún)	Níl	EUR (milliún)	%	%
Talmhaíocht	250	30.0	3 455	204.0	0.06 %	0.38 %
Forbairt Tuaithe	144	16.5	2 400	94.7	0.12 %	0.68 %
Tacaíocht le talmhaíocht	98	13.0	1 015	107.5	0.03 %	0,27 %
An dá cheann/Doiléir	8	0,5	40	1.8	-	-
Cistí Struchtúrtha agus Infheistíochta na hEorpa	215	1 624.0	2 271	812.9	2.57 %	1.29 %
Comhtháthú agus réigiúnach	155	1 605.5	1 627	588.5	3.42 %	1.25 %
Beartas sóisialta	50	16.7	614	217.6	0.11 %	1.39 %
Iascaigh	10	1.8	70	6.8	0.35 %	1.32 %
Cistí eile atá faoi bhainistíocht chomhroinnte	0	0	45	4.3	0.00 %	0.22 %
Réamhaontachas	29	1.9	86	4.2	0.10 %	0.22 %
Cúnamh Réamhaontachais			1	0,4	-	-
Ionstraim um Chúnamh Réamhaontachais I	4	0,4	29	2.3	-	-
Ionstraim um Chúnamh Réamhaontachais II	25	1.5	56	1.5	-	-
Caiteachas díreach	54	7.0	825	35.9	0.03 %	0,16 %
IOMLÁN	548	1 662.9	6 682	1 061.3	1.0 %	0.63 %

6.3.1.Bainistíocht chomhroinnte

Talmhaíocht 94  - Deimhníonn anailís na tréimhse 5 bliana (2017‑2021) na príomhphatrúin a cuireadh i dtábhacht i dtuarascálacha PIF roimhe seo 95 . Fiú má bhíonn méadú de réir a chéile ag teacht orthu, is lú na neamhrialtachtaí calaoiseacha i bhforbairt na tuaithe a bhaineann leis an gclárthréimhse 2014‑2020 fós ná na cinn a tuairiscíodh le haghaidh na tréimhse 2007‑2013 tar éis tréimhse cur chun feidhme inchomparáide. Tá tuairisciú calaoise mar thacaíocht don talmhaíocht (lena n‑áirítear cabhair dhíreach agus bearta margaidh) cobhsaí go maith fós le himeacht ama, fiú má léiríonn sé laghdú 17 % in 2021 ón mbliain roimhe sin. Tá minicíocht na calaoise tuairiscithe mar sciar de na híocaíochtaí fós an‑íseal le haghaidh íocaíochtaí díreacha. Is í an mhinicíocht is airde maidir le bearta margaidh, go háirithe san earnáil torthaí agus glasraí agus i ndáil le cláir náisiúnta tacaíochta in earnáil an fhíona. Bhí na méideanna airgeadais lena mbaineann cuibheasach ard freisin don bheart margaidh a bhain go sonrach le táirgí talmhaíochta a chur chun cinn.

Maidir le forbairt tuaithe agus íocaíochtaí díreacha le feirmeoirí, déanann anailís riosca agus faisnéis spontáineach ón tsochaí shibhialta, lena n‑áirítear ó na meáin, rannchuidiú imeallach le neamhrialtachtaí calaoiseacha agus neamhchalaoiseacha a bhrath. I ndáil le bearta margaidh, tá ról níos láidre ag anailís riosca maidir le brath, mar gheall ar ghrinnscrúdú rioscabhunaithe ar dhoiciméid tráchtála na n‑eintiteas sin a fhaigheann íocaíochtaí.

Thart ar 10 mbliana i ndiaidh an tuairiscithe tosaigh, tá cion na gcásanna calaoise amhrasta nár lean ciontú orthu fós an‑ard, agus tá sciar na gcásanna ina suitear calaois íseal. D’fhéadfaí gur comhartha é seo go bhfuil gá le níos mó infheistíochta a dhéanamh chun é a imscrúdú agus a ionchúiseamh. 

Cistí Struchtúracha agus Infheistíochta na hEorpa (ESIF) 98  - Idir 2017 agus 2021, tháinig laghdú ar líon na neamhrialtachtaí calaoiseacha agus neamhchalaoiseacha a bhaineann leis an gclárthréimhse  2007‑2013don ESIF. Mhéadaigh líon na neamhrialtachtaí a tuairiscíodh le haghaidh chlárthréimhse  2014‑2020. Tá na dinimicí sin i gcomhréir le treochtaí agus patrúin aitheanta maidir le neamhrialtachtaí a bhrath agus a thuairisciú agus tá siad nasctha le timthriall chur chun feidhme na gclár ilbhliantúil.

Bhí líon na neamhrialtachtaí a tuairiscíodh mar neamhrialtachtaí calaoiseacha le haghaidh chlárthréimhse 2014‑2020 i gcomhréir leo siúd a braitheadh le haghaidh chlárthréimhse 2007‑2013 tar éis an líon céanna blianta ó thús na tréimhse; ag thart ar 1 %, bhí FDR níos airde ná don tréimhse 2007‑2013 99 . Ní hamhlaidh an cás le haghaidh neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha. I gcás neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha, tá an titim ar an líon agus ar na méideanna airgeadais a thuairiscítear tar éis 8 mbliana ó thús na clárthréimhse thar a bheith suntasach (féach Léargas 17 le haghaidh anailís ar na cúiseanna leis an laghdú).

Is cosúil go bhfuil rioscaí neamhrialtachtaí níos airde i réimsí an bheartais comhtháthaithe a bhaineann le hiompar, cosaint an chomhshaoil, taighde, forbairt teicneolaíochta agus nuálaíocht (RTD&I), cuimsiú sóisialta agus cur chun cinn na fostaíochta agus soghluaisteacht an lucht saothair.

Tarraingíonn anailís aird ar rioscaí a bhaineann leis an aistriú glas, lena n‑áirítear infheistíochtaí in éifeachtúlacht fuinnimh, soláthar uisce óil, bainistíocht dramhaíola, fuinneamh in‑athnuaite (gréine) agus cosc ​​rioscaí. Is cosúil go bhfuil rioscaí aistrithe dhigitigh níos suntasaí i seirbhísí agus in iarratais ar fhiontair bheaga agus mheánmhéide (FBManna), i dtéarmaí líon na neamhrialtachtaí, agus i seirbhísí agus in iarratais ar r‑rialtas, i dtéarmaí na méideanna airgeadais lena mbaineann. Tuairiscíodh neamhrialtachtaí freisin maidir le hinfheistíochtaí i mbonneagar maidir leis an aistriú digiteach.

Maidir le RTD&I, tugtar le fios san anailís go bhfuil rioscaí níos airde ann d'infheistíochtaí chun cúnamh a sholáthar do na gníomhaíochtaí sin i gcuideachtaí. Rinneadh dochar do bhearta chun taighde, nuálaíocht agus fiontraíocht a spreagadh in FBManna go háirithe.

Bíonn rioscaí arda ann i ndáil le hinfheistíochtaí i mbonneagar iompair, mar gheall ar mhinicíocht neamhrialtachtaí i dtionscadail chineálacha bóthair, a dhéanann difear do leibhéil réigiúnacha agus áitiúla, agus mar gheall ar na méideanna arda airgeadais a bhaineann le neamhrialtachtaí a bhaineann le hiarnróid agus le bóithre an ghréasáin thras‑Eorpaigh (GTE). Is cosúil go bhfuil infheistíochtaí i mbonneagar ilmhódach GTE agus i ngréasáin leictreachais rioscúil freisin.

Is cosúil go bhfuil rioscaí i ndáil le cuimsiú sóisialta, bochtaineacht agus idirdhealú níos airde d'infheistíochtaí a bhaineann le (i) cuimsiú gníomhach; (ii) bonneagar sláinte; (iii) rochtain fheabhsaithe ar chúram sláinte agus ar sheirbhísí sóisialta; (iv) bonneagar sóisialta agus athghiniúint ceantar tuaithe agus uirbeach; (v) infheistíochtaí i bhfabhar pobail imeallaithe agus (vi) bonneagair cúraim leanaí.

Maidir le fostaíocht agus soghluaisteacht an lucht saothair a chur chun cinn, is cosúil go bhfuil rioscaí níos airde ann d'infheistíochtaí in (i) oiriúnú d'athrú oibrithe agus fiontar, go háirithe oibríochtaí chun bealaí oibre atá nuálach agus níos táirgiúla a dhearadh agus a scaipeadh; (ii) rochtain ar fhostaíocht, go háirithe oibríochtaí do chuardaitheoirí poist agus do dhaoine neamhghníomhacha, lena n‑áirítear daoine atá dífhostaithe go fadtéarmach agus daoine i bhfad ó mhargadh an tsaothair; agus (iii) tacaíocht d'fhéinfhostaíocht agus chun gnó a chur ar bun.

Rannchuidíonn anailís riosca go himeallach fós maidir le calaois a bhrath, agus tá ról suntasach agus atá ag fás ag faisnéis ón tsochaí shibhialta (lena n‑áirítear faisnéis a foilsíodh sna meáin). Ní hamhlaidh an cás do neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha. D’fhéadfaí feabhas a chur ar bhrath calaoise agus neamhrialtachtaí trí thionscadail anailíse riosca téamacha ex‑post a dhíríonn ar ghrúpaí idirbheart roimhe sin.

Thart ar 10 mbliana i ndiaidh an tuairiscithe tosaigh, tá líon na gcásanna calaoise amhrasta nár lean ciontú astu fós an‑ard, agus tá cion na gcásanna ina suitear calaois íseal. D’fhéadfaí gur comhartha é sin go bhfuil gá le níos mó infheistíochta a dhéanamh chun é a imscrúdú agus a ionchúiseamh.

Cistí atá faoi bhainistíocht chomhroinnte eile 101  - Maidir le cistí atá faoi bhainistíocht chomhroinnte do bheartais inmheánacha eile, ba é an Ciste um Chabhair Eorpach do na Daoine is Díothaí (FEAD) an ciste is mó a ndearna calaois difear air. Bhain níos mó ná 90 % de bhrath na neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha leis na cistí a leanas: An Ciste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht (AMIF), FEAD agus TFAO (Tionscnamh um Fhostaíocht don Aos Óg).

6.3.2.Bainistíocht indíreach

Réamhaontachas 102  - Tá neamhrialtachtaí a tuairiscíodh sa réimse seo in 2021 ag dul i laghad i gcomparáid leis an meán 5 bliana (-23 % ar líon agus -48 % i dtéarmaí méideanna airgeadais neamhrialta). Le linn na tréimhse céanna, bhain an líon is airde de neamhrialtachtaí braite le cúnamh réamhaontachais forbartha tuaithe (IPARD) agus comhar trasteorann.

6.3.3.Bainistíocht dhíreach

Tá laghdú tagtha ar neamhrialtachtaí calaoiseacha braite a bhaineann le caiteachas díreach an Choimisiúin ó 2016 i leith, agus d’fhan siad cobhsaí le 4 bliana anuas, d’ainneoin méadú imeallach in 2021. Lean neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha de bheith ag laghdú agus ba í 2021 an bhliain leis an bhfigiúr ab ísle maidir le líon na gcásanna agus na méideanna lena mbaineann 103 .

7.Ionchas 2022, Conclúidí agus Moltaí

Thug paindéim COVID‑19 dúshláin nua a d’fhreagair an tAontas go pras, ar bhealach solúbtha agus ionstraimí agus acmhainní nua á n‑imscaradh. Níl dúshláin agus iarmhairtí na géarchéime sin thart go fóill, ach le hionradh na Rúise ar an Úcráin, tarraingíodh dinimicí suntasacha nua aníos le himpleachtaí tromchúiseacha ar an Aontas agus a gheilleagar agus a shochaí.

An 18 Bealtaine 2022, chuir an Coimisiún pacáiste i láthair chun déileáil leis na hábhair atá tagtha chun cinn ó ionradh na Úcráine, idir slándáil an tsoláthair fuinnimh agus bearna infheistíochta cosanta an Aontais agus atógáil fhadtéarmach na hÚcráine. Bíonn iarmhairtí ag na hábhair seo uile maidir le buiséad an Aontais.

Tá buiséad an Aontais faoi bhrú cheana féin, mar go bhfuil bearta nua á gcur i bhfeidhm chun déileáil le hiarmhairtí na dteagmhas le déanaí (e.g. REPowerEU), tá tosaíochtaí ag athrú (imirce) agus ní mór an pacáiste smachtbhannaí is leithne a comhaontaíodh riamh in aghaidh tíre (go ginearálta, ach i ndáil le daoine aonair spriocdhírithe freisin) a fhorfheidhmiú, le héifeachtaí ar ioncam an Aontais (allmhairiú agus onnmhairiú earraí) agus ar chaiteachas (eisiaimh ó nósanna imeachta soláthair phoiblí agus deontais).

Le tabhairt isteach RRF agus le cur chun feidhme na bpleananna náisiúnta téarnaimh agus athléimneachta cheana féin, méadaíodh ról na n‑údarás náisiúnta maidir le leibhéal leordhóthanach cosanta a áirithiú do leasanna airgeadais an Aontais go suntasach. Beidh an brú ar riaracháin náisiúnta fós ard le linn 2022 agus ina dhiaidh sin, mar beidh orthu freisin caiteachas timthrialla clársceidealaithe 2021‑2027 a chur chun feidhme agus saineolas agus rialú ar mhodhanna bainistíochta éagsúla a bhaineann le cur chun feidhme na gcistí éagsúla a thaispeáint.

7.1.Réimse frithchalaoise an Aontais Eorpaigh

104 Léiríonn torthaí OLAF agus OIPE in 2021 an luach breise a fhéadfaidh gné an Aontais Eorpaigh a thabhairt chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus don chomhrac in aghaidh na calaoise, ag sárú bunteorainneacha na gcóras náisiúnta chun déileáil leis an gcoireacht trasteorann go háirithe.

Níos tábhachtaí fós, léiríonn siad freisin an gá atá le leanúint ar aghaidh ag obair i dtreo réimse frithchalaoise an Aontais atá ag éirí níos comhchuibhithe, rud a éilíonn, go háirithe, go mbeadh an reachtaíocht náisiúnta i gcomhréir le dlí an Aontais agus lena phrionsabail.

Tá Rialachán 2020/2092 maidir le córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint (rialachán coinníollachta) curtha i bhfeidhm ón 1 Eanáir 2021 agus tá sé in‑fhorfheidhmithe ón dáta sin. Cumhdaítear leis gach sárú ar phrionsabail an smachta reachta i mBallstát lena ndéantar difear do bhainistíocht fhónta airgeadais ar bhuiséad an Aontais, nó sáruithe lena mbaineann baol tromchúiseach go ndéanfaidh siad difear don bhainistíocht sin agus do leasanna airgeadais an Aontais ar bhealach díreach leormhaith tar éis an dáta sin.

Leis an Rialachán maidir le Coinníollacht féadfaidh an tAontas Eorpach bearta a dhéanamh – íocaíochtaí a chur ar fionraí nó ceartuithe airgeadais a dhéanamh – chun an buiséad a chosaint, agus a áirithiú ag an am céanna go leanfaidh tairbhithe deiridh chistí an Aontais ag fáil a gcuid íocaíochtaí go díreach ó na Ballstát lena mbaineann. Tá iompar na n‑údarás poiblí i ndáil le calaois ar cheann de na cásanna, má bhaineann sáruithe ar phrionsabail an smachta reachta leo, a d’fhéadfadh a bheith ábhartha faoin nós imeachta a leagtar síos sa rialachán coinníollachta.

An 16 Feabhra 2022, dhiúltaigh Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh do na caingne arna dtionscnamh ag dhá Bhallstát (C-156/21 105 agus C-157/21 106 ) á rialú go dtiteann an rialachán laistigh den chumhacht a thugtar leis na Conarthaí chun rialacha airgeadais maidir le cur chun feidhme bhuiséad an Aontais a bhunú. An 2 Márta 2022, d’eisigh an Coimisiún treoirlínte chun an rialachán a chur i bhfeidhm, ag cur bhreithiúnas na Cúirte Breithiúnais san áireamh.

Cuidíonn réimse frithchalaoise an Aontais atá comhleanúnach agus atá ag éirí níos comhchuibhithe freisin le deireadh a chur le bealaí éalaithe féideartha san ollstruchtúr rialaithe foriomlán ar féidir le calaoiseoirí í a bhradaíl.

7.2.Trédhearcacht, bainistíocht riosca calaoise agus digitiú an chomhraic in aghaidh calaoise

Maidir le CAI agus NextGenerationEU 2021‑2027, tá tograí curtha chun cinn ag an gCoimisiún chun feabhas a chur ar cháilíocht na sonraí agus ar idir‑inoibritheacht na gcóras TF maidir le faighteoirí chistiú an Aontais, i gcás ina gcuirtear an buiséad chun feidhme faoi bhainistíocht chomhroinnte agus faoin tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta.

I gceann de na tograí ón gCoimisiún a choinnigh na comhreachtóirí do RRF agus don Bheartas comhtháthaithe ceanglaítear ar na Ballstáit sonraí a thaifeadadh agus a stóráil ar fhaighteoirí chistiú an Aontais agus ar a n‑úinéirí tairbhiúla. Maidir le CBT, baileoidh na Ballstáit sonraí ar ghrúpaí a bhfuil na tairbhithe rannpháirteach iontu, i gcás inarb infheidhme.

Leis an leasú spriocdhírithe ar an Rialachán Airgeadais 107 , tá sé ar intinn ag an gCoimisiún tuilleadh feabhais a chur ar an mbealach a chuirtear faisnéis ar fáil don phobal maidir le húsáid bhuiséad an Aontais agus maidir le faighteoirí chistiú an Aontais. Mhol sé go gceanglófaí ar na Ballstáit agus ar chomhlachtaí eile a chuireann buiséad an Aontais chun feidhme faoi gach modh bainistíochta faisnéis a sholáthar don Choimisiún maidir lena bhfaighteoirí de chistiú an Aontais uair amháin sa bhliain, lena n‑áirítear aitheantóirí uathúla más daoine dlítheanacha iad na faighteoirí. Ba cheart cearta na dtairbhithe chun a saol príobháideach agus a sonraí pearsanta a urramú a chosaint 108 . Chuirfeadh an Coimisiún na sonraí atá aige maidir le bainistíocht dhíreach leis an bhfaisnéis sin agus bheadh sé freagrach as an bhfaisnéis a chomhdhlúthú, a lárú agus a fhoilsiú i mbunachar sonraí ar shuíomh gréasáin aonair, ag cumhdach na modhanna bainistíochta go léir. Bheadh an suíomh gréasáin mar thoradh air sin ina leagan feabhsaithe den Chóras Trédhearcachta Airgeadais atá in úsáid faoi láthair le haghaidh bainistíocht dhíreach.

Soláthraíonn an leasú spriocdhírithe ar an Rialachán Airgeadais deis eile chun cosaint bhuiséad an Aontais ar neamhrialtachtaí, ar chalaois, ar éilliú agus ar choinbhleachtaí leasa a fheabhsú tuilleadh.

Ar an gcéad dul síos, tá sé beartaithe ag an gCoimisiún ​córas TF comhtháite aonair a úsáid le haghaidh mianadóireacht sonraí agus scóráil riosca a dhéanamh ​éigeantach​. Tá úsáid an chórais atá ann cheana féin, Arachne, ina húsáid dheonach agus, cé go n‑úsáidtear é den chuid is mó cheana féin sa bheartas comhtháthaithe agus go bhfuiltear á thabhairt isteach le haghaidh chaiteachas talmhaíochta, ba chéim mhór chun cinn é a dhéanamh éigeantach.

Ar an dara dul síos, tá sé beartaithe ag an gCoimisiún freisin raon feidhme agus éifeachtúlacht an Chórais Luathbhraite agus Eisiaimh (EDES) a leathnú. Tá tacar beart in aghaidh oibreoirí eacnamaíocha neamhiontaofa sa chóras. Go háirithe, cuireann sé ar chumas d’oibreoirí eacnamaíocha calaoiseacha nó oibreoirí eacnamaíocha neamhiontaofa a bhrath go luath agus eisiamh féideartha na n‑oibreoirí ó chistiú an Aontais. I measc na gcleachtas toirmiscthe tá raon leathan iompraíochtaí a dhéanann difear d’ionracas gairmiúil (amhail calaois, éilliú agus mí‑iompar gairmiúil tromchúiseach) agus teipeanna i bhfeidhmíocht chonarthach (mar shampla easnaimh shuntasacha maidir le conarthaí atá maoinithe ag an Aontas a chur chun feidhme) 109 . I ndáil leis sin, mhol an Coimisiún freisin síneadh a chur leis an gcóras chuig tairbhithe faoi bhainistíocht chomhroinnte le cur chuige comhréireach agus spriocdhírithe. Is é an cuspóir a áirithiú go ndéanfaidh údaráis na mBallstát cinntí maidir le heisiamh a dhéantar ar leibhéal an Aontais a fhorfheidhmiú i mbainistíocht chomhroinnte. Molann an Coimisiún freisin cead a thabhairt d'eintitis chleamhnaithe agus/nó d'úinéirí tairbhiúla eintitis phríomha eisiata a eisiamh ó thairiscintí ar chonarthaí poiblí agus ar deireadh ó chistí AE a fháil.

Ar an tríú dul síos, leis na leasuithe atá beartaithe don Rialachán Airgeadais, má fhormhuiníonn an comhreachtóir é, méadófar éifeachtúlacht agus cáilíocht na rialuithe agus na n‑iniúchtaí le cabhair ón digitiú agus ó na teicneolaíochtaí atá ag teacht chun cinn amhail meaisínfhoghlaim, uathoibriú próiseas róbatach agus intleacht shaorga. Tugtar níos mó infheictheachta do na gnéithe sin sa Rialachán Airgeadais maidir le húsáid níos leithne agus níos comhsheasmhaí iniúchtaí agus rialuithe digiteacha, agus costas rialuithe agus iniúchtaí a laghdú. Beidh digitiú an chomhraic in aghaidh na calaoise ina ábhar freisin don athbhreithniú ar an bplean gníomhaíochta a ghabhann le Straitéis Frith‑Chalaoise an Choimisiúin, a bhfuil coinne leis in 2023.

Tá cur chuige tráthúil agus réamhghníomhach maidir le measúnú agus faireachán a dhéanamh ar rioscaí riachtanach chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint go héifeachtach. Áirítear leis seo foinse uile faisnéise atá ar fáil a úsáid, faisnéis a mhalartú i measc na seirbhísí atá i gceist agus aiseolas pras a thabhairt ar ghníomhaíochtaí a dhéantar. Is gá measúnú buan den sórt sin, malartú faisnéise agus faireachán ar rioscaí, treochtaí calaoise agus aiseolas chun na bearta atá le déanamh chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint níos fearr a mhionchoigeartú.

(1)    Leis an tuarascáil seo, dá ngairtear freisin Tuarascáil PIF, acrainm a thagann ón leagan Fraincise Protection des Intérêts Financiers, gabhann sé dhoiciméad inmheánacha oibre de chuid an Choimisiúin lena mbaineann na nithe seo a leanas:

(2)    Airteagal 1.2 de Rialachán (CE, EURATOM) Uimh. 2988/95 ón gComhairle an 18 Nollaig 1995, Iris Oifigiúil na gComhphobal Eorpach 23.12.1995 L312, agus Airteagal 2(35) de Rialachán (AE) Uimh. 1303/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Nollaig 2013, IO 20.12.2013, L347.

(3)    Féach mar shampla Airteagal 2(a) de Rialachán Tarmligthe (AE) 2015/1970 ón gCoimisiún an 8 Iúil 2015, IO L293, 10.11.2015.

(4)    Treoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Iúil 2017, Airteagal 2.1(a), IO 28.07.2017 L198, lch. 29.

(5)    Is éard atá in ADT go príomha dleachtanna custaim tar éis an ráta coinneála 25 % a asbhaint.

(6)    Chun an nós imeachta bliantúil maidir le glacadh bhuiséad an Aontais a fháil, féach https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/about_the_european_commission/eu_budget/budgetary-procedure.pdf  

(7)    IO L 57, 18.2.2021, lch. 17.

(8)    Tá tuilleadh faisnéise i Roinn 5.2 maidir lena chur chun feidhme.

(9)    IO L 231, 30.6.2021, lch. 159.

(10)    IO L 172, 17.5.2021, lgh. 110–122.

(11)    Chun tuilleadh faisnéise a fháil, féach Roinn 4.2.2.

(12)    Breithiúnas an 30 Meán Fómhair 2021, AE:C:2021:782

(13)    Breithiúnas an 14 Deireadh Fómhair 2021, AE:C:2021:856

(14)    Coinbhinsiún arna dhréachtú ar bhonn Airteagal K.3 den Chonradh ar an Aontas Eorpach, maidir le leasanna airgeadais na gComhphobal Eorpach a chosaint (IO C 316, 27.11.1995, lgh. 49‑57

(15)    Breithiúnas an 21 Deireadh Fómhair 2021, AE:C:2021:1034

(16)    Chun tuilleadh faisnéise a fháil maidir le forbairt reachtaíochta chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint in imeacht na chéad 30 bliain (1989‑2018) de ghné PIF i gcuid oibre an Aontais, féach an Coimisiún Eorpach, Annual report on the protection of the EU’s financial interests and the fight against fraud – 2018[Tuarascáil bhliantúil maidir le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus an chalaois a chomhrac – 2018], COM(2019) 444 final, 11.10.2019. Chun tuilleadh faisnéise a fháil maidir leis an 2 bhliain dheireanacha (2019‑2020), faoi seach, féach Annual report on the protection of the EU’s financial interests and the fight against fraud – 2019 [Tuarascáil bhliantúil maidir le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus an chalaois a chomhrac – 2019], COM(2020) 363 final, 3.9.2020, agus Annual report on the protection of the EU’s financial interests and the fight against fraud – 2020 [Tuarascáil bhliantúil maidir le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus an chalaois a chomhrac – 2020], COM(2021) 578 final, 20.9.2021.

(17)    Cuireadh struchtúr frithchalaoise an Aontais agus na príomhghníomhaithe lena mbaineann i láthair in COM(2021) 444 final, cit., Roinn 3, lgh. 11‑19.

(18)    2020/2140(DEC) an 28.4.2021.

(19)    2021/2106(DEC). Ghlac PE an rún um urscaoileadh i mí na Bealtaine 2021. D’fhormheas sí an rún um urscaoileadh, maidir leis an gCoimisiún, a ghabh leis an gcinneadh maidir le hurscaoileadh agus 451 vóta ina fhabhar, 175 vóta ina aghaidh agus 17 gcinn de staonadh ó vótáil.

(20)    Comhad nós imeachta 2020/2246(INI), Protection of the EU’s financial interests - combatting fraud - annual report 2019 [Leasanna airgeadais an Aontais a chosaint - an chalaois a chomhrac - tuarascáil bhliantúil 2019].

(21)     – Chun tuilleadh faisnéise a fháil maidir le staid chur chun feidhme phlean gníomhaíochta CAFS, féach “Plean Gníomhaíochta CAFS - A staid faoin Meitheamh 2022” a ghabhann leis an tuarascáil seo.

(22)    Gearrluacháil a braitheadh sa Ríocht Aontaithe, tuairiscíodh cheana i dtuarascáil PIF 2020 í, cit., Léargas 1, lch. 13.

(23)    Leis an gcreat dlíthiúil lena rialaítear an caidreamh idir OIPE agus OLAF, déantar foráil maidir le comhshocruithe oibre idir an dá chomhlacht agus leagtar síos gnéithe praiticiúla an chaidrimh sin. Síníodh na comhshocruithe oibre an 5 Iúil 2021.

(24)    An Oifig Eorpach Frith‑Chalaoise (OLAF), Tuarascáil OLAF 2021 , lch. 38.

(25)    Níl an Danmhairg, Éire, an Ungáir, an Pholainn ná an tSualainn rannpháirteach in OIPE. Tá coinne leis go dtiocfaidh an tSualainn isteach in OIPE in 2023.

(26)    Chun staidreamh níos mionsonraithe a fháil, go háirithe in aghaidh an Bhallstáit rannpháirtigh, féach Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh, Tuarascáil Bhliantúil 2021 .

(27)    Cúirt Iniúchóirí na hEorpa, Annual Report on the implementation of the EU budget for the financial year 2020 [Tuarascáil Bhliantúil maidir le cur chun feidhme bhuiséad an Aontais le haghaidh bhliain airgeadais 2020], 26.10.2021.

(28)    I gcomhréir le hAirteagal 12a de Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 11 Meán Fómhair 2013 maidir le himscrúduithe arna ndéanamh ag an Oifig Eorpach Frith‑Chalaoise (OLAF) agus lena n‑aisghairtear Rialachán (CE) Uimh. 1073/1999 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus Rialachán (Euratom) Uimh. 1074/1999 ón gComhairle, arna leasú le Rialachán (AE, Euratom) 2016/2030 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 26 Deireadh Fómhair 2016 agus Rialachán (AE, Euratom) 2020/2223 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Nollaig 2020.

(29)    Chun tuilleadh faisnéise a fháil maidir le tionscnaimh náisiúnta chun feabhas a chur ar chosaint leasanna airgeadais an Aontais, féach “Bearta a ghlac na Ballstáit chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint in 2021 – Cur chun feidhme Airteagal 325 CFAE” a ghabhann leis an tuarascáil seo.

(30)    An Bhulgáir, an tSeicia, an Danmhairg, an Ghearmáin, an Eastóin, an Ghréig, an Fhrainc, an Chróit, an Iodáil, an Laitvia, an Liotuáin, an Ungáir, Málta, an Ostair, an Phortaingéil, an tSlóvaic, an tSualainn. Astu sin, níor tharchuir an Ghearmáin ná an Phortaingéil na doiciméid riachtanacha chuig OLAF go fóill. Thuairiscigh an Ostair in 2020 go raibh straitéis i bhfeidhm aici go dtí deireadh na bliana, ach níor tharchuir sí aon nuashonrú breise le haghaidh 2021.

(31)    An Bheilg, Éire, an Spáinn, an Chipir, Lucsamburg, an Ísiltír, an Pholainn, an Rómáin, an tSlóivéin, an Fhionlainn.

(32)    An Bheilg, an Spáinn, Lucsamburg, an Rómáin.

(33)    Féach roinn 5.6 freisin.

(34)    An Bhulgáir, an Ghréig, an Fhrainc, an Iodáil, an Ungáir.

(35)    Chun forbhreathnú iomlán a fháil ar na bearta leantacha a thug na Ballstáit, féach “Cur chun feidhme mholtaí 2020 ag na Ballstáit” a ghabhann leis an tuarascáil seo.

(36)    Tá rogha gan a bheith páirteach ag an Danmhairg agus ag Éirinn i réimse na saoirse, na slándála agus an cheartais.

(37)      an Bhulgáir, an tSeicia, an Eastóin, Éire, an Ghréig, an Iodáil, an Chipir, an Laitvia, an Liotuáin, Lucsamburg, an Ungáir, an Pholainn, an Phortaingéil, an Rómáin, an tSlóivéin, an tSualainn.

(38)      An Bheilg, an Ghearmáin, an Spáinn, an Fhrainc.

(39)      An Danmhairg, an Chróit, Málta, an Ísiltír, an tSlóvaic, an Fhionlainn.

(40)      An tSeicia, an Eastóin, Éire, an Ghréig, an Spáinn, an Iodáil, an Chipir, an Laitvia, an Liotuáin, Lucsamburg, an Ungáir, an Pholainn, an Phortaingéil, an Rómáin, an tSlóivéin, an tSualainn

(41)      An Bheilg, an Bhulgáir, an Fhrainc.

(42)      An Danmhairg, an Ghearmáin, an Chróit, Málta, an Ísiltír, an tSlóvaic, an Fhionlainn.

(43)      An Danmhairg, an Eastóin, an Ghréig, an Iodáil, an Chipir, an Laitvia, Lucsamburg, Málta, an Pholainn, an Phortaingéil, an tSualainn

(44)      An Bheilg, an Bhulgáir, an tSeicia, an Spáinn, an Fhrainc, an Chróit, an Ungáir, an Ísiltír, an Rómáin, an tSlóvaic, an Fhionlainn.

(45)      An Ghearmáin, Éire, an Liotuáin, an tSlóivéin.

(46)      An Bhulgáir, an Ghréig, an Chróit, an Iodáil, an Chipir, an Laitvia, Lucsamburg, an Ungáir, Málta, an Ísiltír, an Pholainn, an Phortaingéil, an tSlóvaic, an tSualainn.

(47)      An Bheilg, an tSeicia, an Danmhairg, an Spáinn, an Fhrainc, an Rómáin, an Fhionlainn.

(48)      An Ghearmáin, an Eastóin, Éire, an Liotuáin, an tSlóivéin.

(49)    Is córas TF comhtháite aonair le haghaidh mhianadóireacht sonraí scóráil riosca é Arachne a d’fhorbair an Coimisiún agus a chuir siad ar fáil do na Ballstáit i réimsí an chomhtháthaithe, na talmhaíochta agus RRF.

(50)    Le haghaidh tuairisc ar an gcóras, féach Roinn 7.2.

(51)      An Bhulgáir, an Bheilg, an tSeicia, an Danmhairg, Éire, an Ghréig, an Spáinn, an Fhrainc, an Iodáil, an Chipir, an Laitvia, Lucsamburg, an Ungáir, Málta, an Ísiltír, an Pholainn, an Phortaingéil, an tSlóvaic, an tSlóvaic.

(52)      An Chróit, an Liotuáin, an Rómáin, an Fhionlainn.

(53)      An Ghearmáin, an Eastóin, an tSualainn.

(54)    Oileáin Chomóra, Madagascar, Oileán Mhuirís, na Séiséil agus an tSiombáib.

(55)    Trí bhíthin litir ón gCoimisinéir Johansson chuig Stiúrthóir Feidhmiúcháin UNODC.

(56)      Tuarascáil chríochnaitheach ar COSP 9.

(57)    Chun tuilleadh eolais a fháil féach “Forbhreathnú bliantúil le faisnéis ar thorthaí chlár frithchalaoise an Aontais in 2021” a ghabhann leis an tuarascáil seo.

(58)    Rialachán (CE) Uimh. 515/97 ón gComhairle an 13 Márta 1997 maidir le cúnamh frithpháirteach idir údaráis riaracháin na mBallstát agus maidir le comhar idir na Ballstáit agus an Coimisiún chun a áirithiú go gcuirtear an dlí i bhfeidhm i gceart maidir le hábhair chustaim agus ábhair thalmhaíochta (IO L 82, 22.3.1997, lch. 1).

(59)    Le haghaidh tuairisc ar an gcóras, féach Roinn 7.2.

(60)    An Chróit, an Fhionlainn, an Ghréig, an Laitvia, Lucsamburg, an Phortaingéil, an Rómáin agus an Spáinn.

(61)    An Bheilg, an Chipir, an tSlóvaic, an tSlóivéin agus an tSualainn.

(62)    An Eastóin, an Ungáir, Málta agus an Ísiltír.

(63)    Treoir (AE) 2018/843 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 lena leasaítear Treoir (AE) 2015/849 maidir le húsáid an chórais airgeadais chun sciúradh airgid nó maoiniú sceimhlitheoireachta a chosc, agus lena leasaítear Treoir 2009/138/CE agus Treoir 2013/36/AE (Téacs atá ábhartha maidir le LEE), IO L 156, 19.6.2018, lgh. 43‑74.

(64)     https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/banking-and-finance/financial-supervision-and-risk-management/anti-money-laundering-and-counter-terrorist-financing_en#eu ”

(65)     https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/economic-and-fiscal-policy-coordination/eu-economic-governance-monitoring-prevention-correction/european-semester_ga  

(66)     https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/economic-and-fiscal-policy-coordination/eu-economic-governance-monitoring-prevention-correction/european-semester/european-semester-timeline/spring-package_en  

(67)    Níor cheart go mbeadh cuspóirí gan dochar suntasach a dhéanamh mar thoradh ar aon bheart a áirítear in RRF, mar a shainmhínítear le hAirteagal 17 de Rialachán (AE) 2020/852 maidir leis an Tacsanomaíocht.

(68)    Airteagal 22 de Rialachán (AE) 2021/241 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 12 Feabhra 2021 lena mbunaítear an tSaoráid Téarnaimh agus Athléimneachta (IO L 57, 18.2.2021, lgh. 17‑75.

(69)     Níor ghlac an Ungáir agus an Ísiltír plean fós.

(70)    An Danmhairg, an Liotuáin, Málta, an Phortaingéil agus an tSualainn.

(71)    An Chróit, an Chipir, an Fhrainc agus an Laitvia.

(72)    An Ungáir.

(73)    An Danmhairg, an Fhrainc agus an Laitvia.

(74)    COM(2021) 700 final an 20.07.2021.

(75)      COMM(2022) 500 final an 13.07.2022

(76)    COM(2022 1382 final an 2.3.2022.

(77)    Is ionann í seo an bhearna ama a thomhaistear le haghaidh neamhrialtachtaí a thuairiscítear sa bheartas comhtháthaithe. Féach “Meastóireacht staidrimh ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh in 2021”, a ghabhann leis an tuarascáil seo, roinn 4.5.1.

(78)    Glacadh Rialachán (AE, Euratom) 2022/615 ón gComhairle lena leasaítear Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 609/2014 an 5 Aibreán 2022.

(79)    Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh, Tuarascáil Bhliantúil 2021, lch. 10.

(80)    FDR - Ráta an Bhraite Calaoise: Cóimheas méideanna airgeadais a bhaineann le neamhrialtachtaí calaoiseacha ar na hacmhainní dílse iomlána bunaithe agus ar an méid measta.

(81)    IDR - Ráta an Bhraite Neamhrialtachta: Cóimheas méideanna airgeadais a bhaineann le neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha ar na hacmhainní dílse iomlána bunaithe agus ar an méid measta.

(82)    Le haghaidh anailís iomlán ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh in ADT, féach “Meastóireacht staidrimh ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh le haghaidh 2021”, a ghabhann leis an tuarascáil seo, Roinn 2.

(83)    An Coimisiún Eorpach, 32ú Tuarascáil bhliantúil maidir le leasanna airgeadais an Aontais a chosaint agus an comhrac in aghaidh na calaoise‑2020, léargas 1, lch. 13.

(84)    Breithiúnas an 8 Márta 2022. EU: C:2022:167.

(85)      Bunaithe ar Airteagal 13 den bhun‑Rialachán Frithdhumpála, tarlaíonn imchéimniú nuair a théann táirgeoirí onnmhairiúcháin i dtríú tíortha i mbun cleachtas amhail an táirge a sheoladh trí thír nach bhfuil faoi réir dleachtanna (trasloingsiú), agus an táirge á mhodhnú beagán ionas nach dtagann sé faoi na dleachtanna, nó onnmhairiú trí tháirgeoir onnmhairiúcháin a bhfuil rátaí aonair níos ísle de dhleachtanna frithdhumpála nó frithchúitimh aige (treorú cuideachta).

(86)

     Cleachtas eile is ea iompar na dleachta nuair a laghdaíonn onnmhaireoirí, d’ainneoin na mbeart arna bhforchur, a bpraghsanna chun na dleachtanna a shárú nó nuair nach léiríonn allmhaireoirí an dleacht agus an táirge á athdhíol san Aontas.

(87)      Úsáidtear fabraicí snáithíní gloine, mar shampla, chun lanna le haghaidh tuirbíní gaoithe a tháirgeadh, i dtáirgeadh bád, trucailí agus trealaimh spóirt, chomh maith le córas athshlánúcháin píobán

(88)    Féach 32ú Tuarascáil PIF, cit., Roinn 6.2, lgh. 37‑40.

(89)    An Coimisiún Eorpach, Tuarascáil ón gCoimisiún Eorpach chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle ar na bearta leantacha ar an urscaoileadh le haghaidh na bliana airgeadais 2020, COM(2022) 331 final, 30.6.2022, lch. 2.

(90)    Ibidem.

(91)    Baineann réimsí caiteachais a bhaineann le clárthréimhsí le forbairt tuaithe, le comhtháthú, le beartais iascaigh agus le beartais inmheánacha.

(92)    FDR - Ráta an Bhraite Calaoise: Cóimheas méideanna airgeadais a bhaineann le neamhrialtachtaí calaoiseacha ar na híocaíochtaí iomlána a rinneadh.

(93)    IDR - Ráta an Bhraite Neamhrialtachta: Cóimheas méideanna airgeadais a bhaineann le neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha ar na híocaíochtaí iomlána a rinneadh.

(94)    Le haghaidh anailís iomlán ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh sa talmhaíocht, féach “Meastóireacht staidrimh ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh le haghaidh 2021”, a ghabhann leis an tuarascáil seo, Roinn 3.

(95)    Féach 32ú Tuarascáil PIF 2020, cit., lch. 35.

(96)    COM(2021) 141.

(97)    Is é TRACES ardán ar líne an Choimisiúin Eorpaigh do dheimhniú sláintíochta agus fíteashláintíochta a éilítear chun ainmhithe, táirgí ainmhithe, bia agus beatha nach de bhunadh ainmhíoch iad agus plandaí a allmhairiú isteach san Aontas Eorpach, agus sa trádáil laistigh den Aontais agus onnmhairí ainmhithe agus táirgí ainmhithe áirithe ón Aontas.

(98)    Le haghaidh anailís iomlán ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh i ndáil le Cistí SIE, féach “Meastóireacht staidrimh ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh le haghaidh 2021”, a ghabhann leis an tuarascáil seo, Roinn 4.

(99)    Maidir le clárthréimhse 2014‑2020, tá tionchar mór ag anlíon suntasach neamhrialtachtaí aonair a raibh méideanna móra airgeadais i gceist leo, a bhraith an Rómáin agus an tSlóvaic, ar FDR. Bhí tionchar suntasach ag na neamhrialtachtaí sin ar FDR an AE‑27 freisin. Tá an chomparáid idir an dá chlárthréimhse tábhachtach mar go bhfágann sé gur féidir a thuiscint go bhfuil an méadú 186 % in 2021 i gcomparáid leis an meán 5 bliana nasctha le cásanna eisceachtúla.

(100)     https://ec.europa.eu/regional_policy/en/policy/how/improving-investment/integrity-pacts/  

(101)    Le haghaidh anailíse ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh i ndáil leis na cistí seo, féach “Meastóireacht staidrimh ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh le haghaidh 2021”, a ghabhann leis an tuarascáil seo, Roinn 4.6.

(102)    Le haghaidh anailíse ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh maidir le réamhaontachas, féach “Meastóireacht staidrimh ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh le haghaidh 2021”, a ghabhann leis an tuarascáil seo, Roinn 5.

(103)    Le haghaidh anailíse ar neamhrialtachtaí a braitheadh i mbainistíocht dhíreach, féach “Meastóireacht staidrimh ar neamhrialtachtaí a tuairiscíodh le haghaidh 2021”, a ghabhann leis an tuarascáil seo, Roinn 6.

(104)    Féach léargais 3 agus 4.

(105)    Breithiúnas an 16 Feabhra 2022. AE:C: 2022:97.

(106)    Breithiúnas an 16 Feabhra 2022. AE:C:2022:98.

(107)    COM(2022) 184 final, 22.4.2022.

(108)    I gcomhréir le Rialacháin (AE) 2016/679 (RGCS) agus (AE) 2018/1725.

(109)    Chun forbhreathnú mionsonraithe a fháil ar na cinntí a rinne an Painéal in 2021, féach “An Córas Luathbhraite agus Eisiaimh (EDES) — Painéal dá dtagraítear in Airteagal 143 den Rialachán Airgeadais” a ghabhann leis an tuarascáil seo.

AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,23.9.2022

COM(2022) 482 final

IARSCRÍBHINNÍ

a ghabhann leis an

TUARASCÁIL ÓN gCOIMISIÚN CHUIG AN gCOMHAIRLE AGUS CHUIG PARLAIMINT NA hEORPA

An 33ú tuarascáil bhliantúil maidir le cosaint leasanna airgeadais an Aontais Eorpaigh agus an comhrac i gcoinne na calaoise - 2021

{SWD(2022) 302 final} - {SWD(2022) 303 final} - {SWD(2022) 304 final} - {SWD(2022) 305 final} - {SWD(2022) 306 final} - {SWD(2022) 307 final}

Iarscríbhinn 1 - Neamhrialtachtaí a tuairiscíodh mar neamhrialtachtaí calaoiseacha in 2021

Líon na neamhrialtachtaí a thuairiscítear mar bhearta calaoiseacha de thoradh obair na mBallstát chun calaois agus gníomhaíochtaí neamhdhleathacha eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a chomhrac. Dá bhrí sin, níor cheart na figiúirí a léirmhíniú mar léiriú ar leibhéal na calaoise i gcríocha na mBallstát. Ní áirítear leis an Iarscríbhinn a ghabhann le Tuarascáil PIF tríú tíortha (réamhaontachas), an Ríocht Aontaithe agus caiteachas díreach.

Iarscríbhinn 2 - Neamhrialtachtaí a thuairiscítear mar neamhrialtachtaí neamhchalaoiseacha in 2021

Ní áirítear leis an Iarscríbhinn a ghabhann le PIF tríú tíortha (réamhaontachas), an Ríocht Aontaithe agus caiteachas díreach.