AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,27.9.2017

COM(2017) 548 final

2017/0237(COD)

Togra le haghaidh

RIALACHÁN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE

maidir le cearta agus oibleagáidí paisinéirí iarnróid

(athmhúnlú)

(Téacs atá ábhartha maidir le LEE)

{SWD(2017) 317 final}
{SWD(2017) 318 final}

MEABHRÁN MÍNIÚCHÁIN

1. COMHTHÉACS AN TOGRA

1.1.Forais agus cuspóirí an togra

Is é is aidhm do Rialachán (CE) Uimh. 1371/2007 maidir le cearta agus oibleagáidí paisinéirí iarnróid 1 (an Rialachán) paisinéirí iarnróid san Aontas Eorpach a chosaint. Amhail paisinéirí aeir, paisinéirí iompair d’uisce, paisinéirí bus agus cóiste, tá cearta ag paisinéirí iarnróid a bhaineann le faisnéis, áirithintí agus ticéid, cúnamh, cúram agus cúiteamh i gcás moille nó cealú seirbhíse, cúnamh saor in aisce (do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe), cúiteamh i gcás tionóisce, córas láimhseála gearán atá inrochtana agus tapa, agus cur i bhfeidhm iomlán agus forfheidhmiú éifeachtach dhlí an Aontais ag comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe arna nainmniú ag na Ballstáit.

Sa Rialachán cuirtear leis an gcóras dlí idirnáisiúnta atá ann cheana (na rialacha comhionanna maidir leis an gConradh le haghaidh Iompar Idirnáisiúnta Paisinéirí agus Bagáiste d’Iarnród (CIV) 2 ) agus leathnaítear a raon feidhme chun seirbhísí iarnróid intíre do phaisinéirí a chuimsiú.

I mbreithiúnas uaithi sa bhliain 2013 3 , rialaigh Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh (CBAE) nach gceadaítear gnóthais iarnróid, faoi Airteagal 17 den Rialachán mar atá sé i láthair na huaire, a dhíolmhú ó phaisinéirí a chúiteamh as moilleanna arb é force majeure is cúis leo. Déantar, ar an dóigh sin, idirdhealú idir iompar d’iarnród agus modhanna eile iompair.

Féadfaidh na Ballstáit na seirbhísí intíre seo a leanas a dhíolmhú ó chur i bhfeidhm an Rialacháin (cé is moite de cheanglais éigeantacha áirithe):

·seirbhísí fadachair, go dtí uastréimhse cúig bliana is féidir a athnuachan faoi dhó, i.e. go dtí 2024;

·seirbhísí uirbeacha, fouirbeacha agus réigiúnacha, go ceann tréimhse gan teorainn; agus

·seirbhísí a ndéantar codanna suntasacha díobh a oibriú lasmuigh den Aontas Eorpach, ar feadh tréimhse inathnuaite cúig bliana (de facto gan aon teorainn ama).

Sa tuarascáil uaidh in 2013 ar chur i bhfeidhm an Rialacháin 4 , leag an Coimisiún béim ar réimsí áirithe a bhfuil deacrachtaí ag baint leo ar dheimhnigh measúnú tionchair iad in 2016/2017 5 . Tugtar a gcóir féin, sa togra seo, do chearta paisinéirí iarnróid a neartú agus don ualach ar ghnóthais iarnróid a laghdú, mar seo a leanas:

·Sa tuarascáil in 2013 ar chur i bhfeidhm agus i dtuarascáil in 2015 ar dhíolúintí 6 , sainaithníodh an úsáid fhorleathan a bhaintear as díolúintí mar bhac suntasach ar chur i bhfeidhm aonfhoirmeach an Rialacháin. Leis an togra cuirfear deireadh le díolúintí le haghaidh seirbhísí intíre fadachair faoi 2020. I gcás seirbhísí a oibrítear lasmuigh den Aontas Eorpach, ceanglófar ar na Ballstáit gan díolúintí ina leith a dheonú ach amháin más féidir leo a chruthú go ndéanfar na paisinéirí a chosaint go hiomchuí ina gcríoch. Chun deimhneacht dhlíthiúil a áirithiú i réigiúin trasteorann, beidh feidhm ag an Rialachán ina iomláine maidir le seirbhísí uirbeacha, fouirbeacha agus réigiúnacha a oibríonn thar theorainneacha.

·Leis an togra neartaítear cearta daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe. I gcás daoine faoi mhíchumas, comhlíonann sé Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas (UNCRPD) 7 . Ní féidir leis na Ballstáit soláthar cúnaimh ná cúiteamh i leith damáiste do threalamh soghluaisteachta a dhíolmhú níos mó 8 . Ní mór faisnéis a chur ar fáil i bhformáidí inrochtana i gcomhréir leis na ceanglais a bheartaítear sa Ghníomh Eorpach Inrochtaineachta 9 . Caithfear oiliúint dá réir a chur ar bhaill foirne iarnróid.

·Ní thugtar i gcónaí faisnéis leordhóthanach do phaisinéirí nuair nach niompaíonn a dturas amach de réir mar a bhí beartaithe. Leis an togra táthar ag éileamh go dtabharfaí faisnéis bhunúsach dóibh maidir lena gcearta tráth a dhéantar an áirithint, e.g. í clóite ar an ticéad nó go leictreonach. Ní mór fógraí a chuireann paisinéirí ar an eolas maidir lena gcearta a chur in áiteanna feiceálacha sna stáisiúin agus ar bord traenach.

·Deimhníodh sa mheasúnú tionchair nach raibh ach líon teoranta tréthicéad ar fáil. Mar thoradh ar thicéid a dhíol le haghaidh codanna den turas agus le haghaidh sin amháin, ceadaítear do ghnóthais iarnróid dul timpeall ar oibleagáidí a bhaineann le cúiteamh, athródú agus cúnamh. Trí bhíthin tréthicéid ar a gcuid seirbhísí féin, agus ar na seirbhísí sin amháin, a dhíol, coimeádann gníomhaithe móra an mhargaidh iontrálaithe nua nach féidir leo tréthurais a thairiscint as an margadh.

·Leis an togra cuirfear faisnéis níos cuimsithí maidir le tréthicéid ar fáil do phaisinéirí. I gcomhréir le Treoirlínte léirmhínitheacha 2015 10 agus an Ceathrú Pacáiste Iarnróid in 2016 11 , caithfidh gnóthais iarnróid agus díoltóirí ticéad iarracht a dhéanamh tréthicéid a thairiscint. Is gá dóibh a chruthú gur chuir siad na paisinéirí ar an eolas i gcás nach bhfuil feidhm ag a gcearta paisinéirí maidir leis an turas ina iomláine ach le codanna den turas agus leo sin amháin.

·Níl sé iomlán soiléir faoi láthair cén chaoi ar ceart do chomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe gearáin a láimhseáil agus ciallaíonn sé sin go mbíonn easpa forfheidhmithe ann. Ní urramaítear i gcónaí cearta paisinéirí. Leis an togra leagtar amach ar bhealach mionsonraithe an próiseas chun gearáin a láimhseáil agus na spriocanna ama. Ar an gcéad dul síos, ba cheart do phaisinéirí gearán a dhéanamh leis na hoibreoirí iarnróid agus ansin, más gá, le comhlacht um réiteach malartach díospóide (i gcomhréir le Treoir 2013/11/AE 12 ) nó le comhlacht náisiúnta forfheidhmithe. Sonraítear sa togra freagrachtaí na gcomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe i gcásanna trasteorann agus ceanglaítear orthu comhoibriú le chéile go héifeachtach.

·Leis an togra tugtar isteach clásal ginearálta lena gcuirtear cosc ar chineál ar bith idirdhealaithe, e.g. bunaithe ar náisiúntacht, áit chónaithe, suíomh nó airgeadra íocaíochta. Ciallaíonn sé sin go mbeidh an tiompar d’iarnród ag teacht le modhanna eile iompair. I gcás paisinéirí a bhraitheann gur sáraíodh a gcearta, is féidir leo dul i muinín comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe in ionad imeachtaí cúirte a thionscnamh faoi Airteagal 18 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh.

·Toisc gur in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán atá na rialacha comhionanna CIV faoi láthair, féadfaidh fadhbanna comhsheasmhachta a bheith ann ar an ábhar nach féidir leasuithe ar CIV a léiriú gan athbhreithniú cuimsitheach ar an Rialachán. Ós rud é gur aontaigh an tAontas Eorpach don Choinbhinsiún maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (COTIF) 13 in 2013, is comhalta anois é den Eagraíocht Idir-rialtasach um Iompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (OTIF) agus tá sé páirteach san obair atá ar siúl aici le CIV a athbhreithniú. Chun deimhneacht dhlíthiúil agus trédhearcacht a áirithiú, áfach, coinneofar an téacs in Iarscríbhinn I. Chun comhsheasmhacht le COTIF agus CIV a áirithiú, tugann an togra de chumhacht don Choimisiún Iarscríbhinn I a thabhairt cothrom le dáta chun leasuithe ar CIV a chur san áireamh.

·Faoin gCeathrú Pacáiste Iarnróid, ní mór do ghnóthais iarnróid pleananna teagmhais a tharraingt suas chun paisinéirí a chosaint agus chun cúnamh a thabhairt dóibh i gcás mórbhiseadh seirbhíse iompair. Ní bhaineann oibleagáidí den sórt sin leis na gníomhaithe eile. Chun an tualach ar ghnóthais iarnróid a laghdú, cuirfidh an togra oibleagáid ar bhainisteoirí stáisiúin agus ar bhainisteoirí bonneagair pleananna teagmhais a bheith acu chomh maith. I gcomhar leis na húdaráis náisiúnta, déanfaidh na Ballstáit cinneadh maidir le mionsonraí agus comhordú na bpleananna mar shampla.

·Ag brath ar na rialacha náisiúnta is infheidhme, féadfaidh sé go mbeidh deacrachtaí ag gnóthais iarnróid sásamh a fháil ó thríú páirtí atá freagrach as moill. Leis an togra tugtar de chumhacht do ghnóthais iarnróid cearta chun sásaimh a úsáid, i gcomhréir leis an dlí is infheidhme, más locht nó faillí tríú páirtí is cúis le moill. Mar thoradh ar an mbeart, beidh ceart an phaisinéara iarnróid i gcomhréir le cearta an aerphaisinéara 14 .

·Caithfidh gnóthais iarnróid paisinéirí a chúiteamh as moilleanna arb é force majeure is cúis leo. Sular thug Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh an rialú uaithi in 2013, thuig na páirtithe leasmhara go coitianta go raibh clásal force majeure sa Rialachán lena ndéantar iompróirí a dhíolmhú ó chúiteamh. Tar éis an rialaithe, mheas gnóthais iarnróid go raibh idirdhealú á dhéanamh orthu le hais oibreoirí iompair eile a dtéann na díolúintí force majeure chun tairbhe dóibh.

·Ba é an tátal a baineadh sa mheasúnú tionchair nach raibh aon fhianaise láidir ann a léirigh gur cuireadh ualach mór eacnamaíoch ar ghnóthais iarnróid in éagmais clásal den sórt sin. Tá baol ann, áfach, go ndéanfar prionsabail na cothroime dlíthiúla agus na comhréireachta a shárú má tá ar na gnóthais iarnróid cúiteamh a íoc de dheasca cásanna nárbh iad ba chúis leo agus nach bhféadfaidís a chosc. Leis an togra, chun an srian ar chearta paisinéirí a theorannú agus chun deimhneacht dhlíthiúil a áirithiú, tugtar isteach clásal force majeure a mbeidh feidhm leis i gcásanna fíoreisceachtúla, agus sna cásanna sin amháin, arb iad drochdhálaí aimsire agus tubaistí nádúrtha is cúis leo 15 .

1.2.Comhsheasmhacht le forálacha beartais atá sa réimse beartais cheana

I bPáipéar Bán 2011 maidir le cúrsaí iompair 16 , leagadh béim ar an ngá atá le seirbhísí iarnróid do phaisinéirí atá ar ardchaighdeán, inrochtana agus ar féidir brath orthu agus le leanúnachas seirbhíse soghluaisteachta i gcás briseadh seirbhíse iompair. Iarradh ann freisin go soiléireofaí an reachtaíocht maidir le cearta paisinéirí agus go bhfeabhsófaí seirbhísí iompair do phaisinéirí aosta agus do phaisinéirí atá faoi mhíchumas nó a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe.

Leis an togra déantar seirbhísí iompair d’iarnród a ailíniú le gnéithe ginearálta den reachtaíocht maidir le cearta paisinéirí ar mhodhanna eile iompair, go háirithe neamh-idirdhealú, pleanáil theagmhasach, oiliúint maidir le míchumas, gearáin a láimhseáil agus forfheidhmiú. Cuirtear san áireamh ann sainiúlachtaí an iompair d’iarnród, trí ligean do na Ballstáit seirbhísí uirbeacha, fouirbeacha agus réigiúnacha a dhíolmhú ó fhorálacha áirithe mar shampla.

A bhuí le cearta treisithe, déanfar paisinéirí a chosaint sa mhargadh léirscaoilte atá beartaithe faoin gCeathrú Pacáiste Iarnróid.

Ina theannta sin, trí chlásal force majeure a thabhairt isteach, áiritheofar leis an togra comhsheasmhacht le reachtaíocht eile ón Aontas Eorpach, amhail reachtaíocht maidir le cearta paisinéirí ar mhodhanna eile iompair agus an Treoir maidir le Taisteal Láneagraithe 17 a dhíolmhaíonn oibreoirí ó chúiteamh a íoc i gcás moilleanna de dheasca dálaí eisceachtúla.

1.3.Comhsheasmhacht le beartais eile de chuid an Aontais

Liostófar an Rialachán san Iarscríbhinn a ghabhann leis an Rialachán athbhreithnithe maidir le comhar ar mhaithe le cosaint tomhaltóirí 18 lena leagtar amach íoschumhachtaí imscrúdúcháin agus forfheidhmiúcháin do lucht forfheidhmithe náisiúnta agus nósanna imeachta i gcomhair imscrúduithe agus forfheidhmithe i gcás ina bhfuil dhá Bhallstát ar a laghad i gceist. Táthar ag súil go neartóidh sé sin an forfheidhmiú trasteorann.

Tá cearta daoine faoi mhíchumas a neartú i gcomhréir leis an gCoinbhinsiún ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas (UNCRPD) agus le Straitéis Eorpach um Míchumas 2010-2020 19 . Ina theannta sin, tá tagairtí d’inrochtaineacht i dTreoir (AE) 2016/797 maidir le hidirinoibritheacht an chórais iarnróid (athmhúnlú) 20 . Beidh feidhm ag ceanglais an Ghnímh Eorpaigh maidir le hInrochtaineacht i dtaobh faisnéis inrochtana. Rachaidh inrochtaineacht níos fearr chun sochair do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe freisin.

Sa togra, déantar tagairtí do COTIF (rialacha comhionanna CIV) agus, ar an dóigh sin, leathnaítear rialacha an togra chun iompar intíre d’iarnród san Aontas Eorpach a chuimsiú. Ós comhaltaí den Eagraíocht Idirrialtasach um Iompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (OTIF) iad, cuireann an tAontas Eorpach agus a Bhallstáit rialacha CIV i bhfeidhm, glacann siad páirt i gcomhthionóil ghinearálta OTIF agus caitheann siad vóta maidir le hathbhreithnuithe ar CIV.

2.BUNÚS DLÍ, COIMHDEACHT AGUS COMHRÉIREACHT

2.1.Bunús dlí

Is é Airteagal 91(1) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, arb infheidhme an nós imeachta comhchinnteoireachta maidir leis, is bunús dlí leis an togra.

2.2.Coimhdeacht (maidir le hinniúlacht neamheisiach)

Tá gné thrasteorann ag baint leis an iompar d’iarnród agus, go deimhin, úsáideann daoine a bhfuil cónaí orthu i mBallstáit ar leith seirbhísí intíre Ballstáit eile. Toisc go gcuirtear an Rialachán i bhfeidhm agus go bhforfheidhmítear ar bhealaí difriúla é, cruthaítear éiginnteacht dhlíthiúil, lagaítear cearta paisinéirí agus déantar difear don iomaíochas idir oibreoirí iarnróid. Is le hidirghabháil chomhordaithe an Aontais Eorpaigh amháin a thabharfar aghaidh ar na saincheisteanna sin.

Leis an togra, áiritheofar leibhéil chomhchosúla cosanta do phaisinéirí ar fud an Aontais trí dhíolúintí náisiúnta a laghdú. A bhuí le rialacha níos stóinsithe, áiritheofar cothrom iomaíochta san earnáil iarnróid agus, ag an am céanna, comhchuibheofar cearta bunúsacha paisinéirí ar fud an Aontais Eorpaigh.

2.3.Comhréireacht

Comhlíonann an togra prionsabal na comhréireachta. Teorannaítear na costais bhreise don earnáil iarnróid agus d’údaráis náisiúnta do chostais atá riachtanach chun cur i bhfeidhm agus forfheidhmiú chearta na bpaisinéirí a fheabhsú. Mar thoradh ar laghdú ar an líon díolúintí agus, dá réir sin, ar ardú ar an gcúram, ar an gcúnamh agus ar an gcúiteamh a sholáthraítear, déantar na costais níos airde a chothromú inter alia trí bhíthin clásal force majeure a thabhairt isteach.

2.4.An rogha ionstraime

Toisc go bhfuil sé mar aidhm ag an togra seo Rialachán atá ann cheana a leasú, coimeádfar an ionstraim chéanna.

3.TORTHAÍ Ó MHEASTÓIREACHTAÍ EX POST, Ó CHOMHAIRLIÚCHÁIN LEIS NA PÁIRTITHE LEASMHARA AGUS Ó MHEASÚNUITHE TIONCHAIR

3.1.Meastóireachtaí ex post/seiceálacha oiriúnachta ar reachtaíocht atá ann cheana

Ní dhearnadh meastóireacht ex post ar leithligh le cois thuarascáil 2013. Leis an measúnú tionchair, deimhníodh torthaí na tuarascála agus, i gcás inar ghá, rinneadh iad a thabhairt cothrom le dáta.

3.2.Comhairliúcháin leis na páirtithe leasmhara

Don mheasúnú tionchair, úsáideadh bealaí éagsúla chun ionchur na bpáirtithe leasmhara a bhailiú, lena náirítear comhairliúchán poiblí oscailte agus comhairliúcháin spriocdhírithe déanta ag conraitheoir seachtrach. Lorgaíodh ionchur cáilíochtúil (tuairimí, dearcthaí, moltaí) agus faisnéis chainníochtúil (sonraí, staitisticí).

Ar na páirtithe leasmhara, bhí rannpháirtithe ó earnáil na tionsclaíochta, grúpaí a dhéanann ionadaíocht ar phaisinéirí/tomhaltóirí, ar dhaoine faoi mhíchumas agus ar dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, agus údaráis phoiblí, i.e. iad siúd a ndéanann an beartas difear dóibh, iad siúd a chuireann an beartas i bhfeidhm agus iad siúd ag a bhfuil leas dílsithe sa bheartas.

3.2.1.Comhairliúchán poiblí oscailte

Reáchtáladh an comhairliúchán poiblí oscailte idir Feabhra agus Bealtaine 2016 ar an suíomh gréasáin Do ghuthsa san Eoraip 21 chun tuairimí na bpáirtithe leasmhara a bhailiú ar fhadhbanna a mheastar a bheith ann maidir leis an Rialachán, maille le réitigh fhéideartha agus an tionchar is dócha a bheadh acu. Fuarthas190 freagra ó na catagóirí éagsúla freagróra: saoránaigh, comhlachais paisinéirí/tomhaltóirí, eagraíochtaí daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, údaráis phoiblí, gnóthais iarnróid, bainisteoirí bonneagair, díoltóir ticéad agus daoine eile.

3.2.2.Comhairliúcháin spriocdhírithe

Sraith agallamh ceistneoirbhunaithe leis na páirtithe leasmhara éagsúla a bhí sna comhairliúcháin spriocdhírithe. Cuireadh tacar 13 chásstaidéar i dtoll a chéile agus úsáideadh na torthaí chun sainiú na faidhbe a bheachtú agus a shocrú. Ina theannta sin, ullmhaíodh 13 staidéar nach cásstaidéar iad chun sonraí breise a bhailiú.

3.2.3.Anailís ar na torthaí i gcás na bpríomhfhadhbanna a sainaithníodh

3.2.3.1.Feasacht agus faisnéis maidir le cearta paisinéirí

Rinne comhlachais paisinéirí agus tomhaltóirí gearán faoin leibhéal íseal feasachta atá ann maidir le cearta paisinéirí. As na heagraíochtaí do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, thug cúig cinn díobh (63 %) le fios nach raibh a ndóthain faisnéise faoina gcearta ag daoine faoi mhíchumas agus ag daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe agus d’iarr siad go gcuirfí faisnéis níos fearr ar fáil do phaisinéirí. Dhearbhaigh formhór na núdarás poiblí go raibh leibhéil ísle feasachta ann agus fuair siad locht ar an leibhéal faisnéise a chuirtear ar fáil le linn turais. Bhí na gnóthais iarnróid den tuairim go dtugtar a ndóthain faisnéise do phaisinéirí.

3.2.3.2.Díolúintí

As na comhlachais paisinéirí agus tomhaltóirí, d’aontaigh seacht gcinn díobh (47 %) gur cheart níos lú díolúintí a bheith ann. Theastaigh ó roinnt eagraíochtaí do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe go gcuirfí deireadh le díolúintí ach ní raibh “aon tuairim” ina leith sin ag ceithre cinn de na heagraíochtaí (50 %). Bhí cónaidhmeanna tionscail agus gnóthais iarnróid i bhfabhar díolúintí.

3.2.3.3.Cúnamh do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe.

Rinne eagraíochtaí do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe gearán faoi chearta a mball a bheith as dáta agus faoi fhaisnéis easnamhach. Bhí na comhlachais paisinéirí agus tomhaltóirí den tuairim chéanna. Baineann na fadhbanna eile le rochtain ar stáisiúin agus ar rothstoc, le próisis chostasacha réamh-fhógra, le diúltú cúnamh a sholáthar agus le heaspa cúnaimh a bheith ar fail ag tráthanna áirithe i rith an lae. Ba é an túdar imní ba mhó a bhí ag na gnóthais iarnróid an mhí-úsáid a bhaintear as an gcúnamh do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, i.e. go núsáidtear an cúnamh sin mar sheirbhís “póirtéireachta” saor in aisce.

3.2.3.4.Cúraimí na gcomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe agus forfheidhmiú

Rinne saoránaigh, comhlachais paisinéirí agus tomhaltóirí, agus eagraíochtaí do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, rinne siad gearán go raibh na nósanna imeachta maidir le gearáin a láimhseáil easnamhach. D’iarr na comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe an ról atá acu agus na cúraimí atá le cur i gcrích acu a shoiléiriú. Bhí na bainisteoirí bonneagair den tuairim nár cheart ach do ghnóthais iarnróid gearáin a láimhseáil. Níor aontaigh na cónaidhmeanna tionscail leis an moladh go neartófaí ról na gcomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe. Bhí siad siúd agus na bainisteoirí bonneagair i bhfabhar sprioc trí mhí a leagan síos chun gearáin a thaisceadh.

3.2.3.5.Ticéadú

D’iarr na comhlachais paisinéirí agus tomhaltóirí go ndéanfaí ceist na dtréthicéad a shoiléiriú. As na gnóthais iarnróid, bhí ocht gcinn díobh (73 %) den tuairim go raibh na coincheapa “iompróir” agus “nasc a chailleadh” doiléir ach, ag an am céanna, bhí seacht gcinn díobh (64 %) den tuairim go raibh an coincheap “tréthicéad” soiléir. Mheas comhlacht náisiúnta forfheidhmithe amháin gur fhág na Treoirlínte léirmhínitheacha ceist na dtréthicéad níos casta, ach níor aontaigh na cónaidhmeanna tionscail leis an tuairim sin.

3.2.3.6.Force majeure

Dhiúltaigh formhór na bhfreagróirí as measc na saoránach, na gcomhlachas paisinéirí agus tomhaltóirí agus na gcomhlachas do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, agus roinnt comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe clásal force majeure a thabhairt isteach. Bhí cónaidhmeanna tionscail agus gnóthais iarnróid i bhfabhar clásal den sórt sin, áfach, chun an tiompar d’iarnród a chur i gcomhréir le modhanna eile iompair agus chun soiléire agus comhsheasmhacht dhlíthiúil a áirithiú. Léirigh comhairliúchán neamhfhoirmiúil leis na Ballstáit go raibh formhór díobh i bhfabhar clásal force majeure.

3.3.Bailiú agus úsáid saineolais

D’iarr an Coimisiún saineolas ó chonraitheoir seachtrach (Steer Davies Gleeve), bhailigh sé sonraí, d’ullmhaigh sé cás-staidéir agus chuir sé uirlis anailíseach ar fáil maidir leis an measúnú tionchair. Beidh an tuarascáil ar an staidéar ar fáil go poiblí a luaithe a fhormheasfar í.

3.4.Measúnú tionchair

Cuireadh an chéad tuarascáil ar an measúnú tionchair faoi bhráid an Bhoird um Ghrinnscrúdú Rialála an 18 Eanáir 2017. D’eisigh an Bord tuairim dhiúltach bunaithe ar easnaimh a bhain, go háirithe, leis an údar eacnamaíoch maidir le clásal force majeure a thabhairt isteach. Bhain saincheisteanna eile le struchtúr agus inneachar na roghanna beartais, ionadaíocht ar thuairimí na bpáirtithe leasmhara, agus anailís ar na torthaí beartais agus comparáid eatarthu, go háirithe maidir le costas agus socruithe faireacháin.

Tugadh aghaidh ar na heasnaimh mar seo a leanas: i bhfianaise an lín aird roghanna nach bhfuil nasctha, rinneadh na roghanna beartais a bhriseadh síos, bunaithe ar chur chuige seicheamhach lena ndéantar anailís ar na costais agus na buntáistí agus comparáid eatarthu agus lena roghnaítear cás tosaíochta beartais de réir téama. Is meascán de chásanna tosaíochta de réir na topaice aonair í an rogha thosaíochta dheiridh. Maidir le force majeure, léirigh an fhianaise fhíortheoranta atá ar fáil gur mionfhadhb é ar an scála eacnamaíoch. Mar sin féin, tugadh aghaidh ar an gceist sa mheasúnú tionchair mar fhreagairt ar éileamh nach beag ó pháirtithe leasmhara na hearnála iarnróid agus ó na Ballstáit, chun a áirithiú go háirithe go nurramófaí prionsabail na cothroime dlíthiúla agus na comhréireachta.

Cuireadh tuarascáil athbhreithnithe ar an measúnú tionchair faoi bhráid an Bhoird um Ghrinnscrúdú Rialála an 7 Aibreán 2017, tuarascáil ar chuir an Bord tuairim dhearfach in iúl ina leith an 12 Bealtaine 2017. Tá an tuarascáil deiridh, lena bhfreagraítear do mholtaí an Bhoird um Ghrinnscrúdú Rialála maidir le gnéithe áirithe a shoiléiriú a thuilleadh, á tíolacadh in éineacht leis an togra seo.

3.4.1.Saincheisteanna a bhaineann leis an anailís eacnamaíoch 

Rinneadh na príomhchostais agus na príomhbhuntáistí eacnamaíocha agus sóisialta a ríomh go cainníochtúil de réir na sonraí a bhí ar fáil. Rinneadh na costais agus na buntáistí eile a mheas go cáilíochtúil. Rinneadh an glanluach sóisialta foriomlán a mheas ar bhonn leasanna coinbhleachta an dá phríomhpháirtí leasmhara: na paisinéirí agus an earnáil iarnróid. Scrúdaíodh tionchar na nithe seo a leanas ar chostais na ngnóthas iarnróid sa mheasúnú tionchair:

(a)    cúiteamh ar mhoilleanna;

(b)    cúnamh do phaisinéirí i gcás briseadh seirbhíse/moilleanna; agus

(c)    oiliúint a chur ar bhaill foirne maidir le saincheisteanna a bhaineann le daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe.

Tá baint dhíreach idir costais agus leas paisinéirí, dá mhéad an cúiteamh ar mhoilleanna, is amhlaidh is fearr an leas paisinéirí cuir i gcás.

Déantar gach costas agus buntáiste a anailísiú thar thréimhse 15 bliana (2020–2035).

3.4.2.Anailís ar roghanna beartais de réir téama a dhealaíonn idir saincheisteanna móra agus saincheisteanna tánaisteacha

Saincheisteanna móra

Roghnaíodh Cás B mar rogha thosaíochta sa mheasúnú tionchair. Comhréiteach atá tomhaiste go cothrom é idir leasanna coinbhleachta paisinéirí agus gnóthais iarnróid trí chosaint paisinéirí a mhéadú gan ualach rómhór airgeadais a fhorchur ar an tionscal iarnróid (meastar go mbeidh méadú 0.13 % ar an gcostas foriomlán san earnáil iarnróid). Ualach rómhór a bheadh ann don earnáil iarnróid dá gcealófaí go hiomlán díolúintí le haghaidh seirbhísí uirbeacha, fouirbeacha agus réigiúnacha agus bheadh baol ann dá bharr go gcinnfeadh roinnt oibreoirí deireadh a chur le seirbhísí.

Roghnaíodh Cás B mar rogha thosaíochta sa mheasúnú tionchair. A bhuí leis, is líonmhaire na buntáistí a bheidh ann do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe agus is beag ualach é do thionscal an iarnróid.

Roghnaíodh Cás B mar rogha thosaíochta sa mheasúnú tionchair. Is cur chuige cuimsitheach é a rachaidh i ngleic le fadhb na faisnéise nach bhfuil inrochtana, ach nach bhfuil costais mhóra don earnáil iarnróid ag baint leis.

Ní ualach mór é don earnáil iarnróid oiliúint maidir le feasacht ar mhíchumas a chur ar fáil, agus gan i gceist ach méadú 0.31 % ar a costais fhoriomlána. Ar an ábhar sin, roghnaíodh Cás B mar rogha thosaíochta sa mheasúnú tionchair.

Roghnaíodh Cás B mar rogha thosaíochta sa mheasúnú tionchair. Beidh ar an earnáil iarnróid próiseas atá soiléir agus mionsonraithe a leanúint chun gearáin a láimhseáil. Is fearr na modhanna a bheidh ag paisinéirí chun gearán a dhéanamh agus chun cúiteamh a lorg.

Roghnaíodh Cás B mar rogha thosaíochta sa mheasúnú tionchair. Is éard atá i gceist leis seo, ní hamháin tréthicéid a shainmhíniú ach, ina theannta sin, gnóthais agus díoltóirí a spreagadh chun iad a thairiscint agus ceangal a chur orthu na paisinéirí a chur ar an eolas maidir lena gcearta.

Roghnaíodh Cás B mar rogha thosaíochta sa mheasúnú tionchair. Leis an rogha sin, soiléirítear róil agus freagrachtaí na gcomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe maidir le gearáin a láimhseáil agus maidir le comhoibriú, lena náirítear saincheisteanna trasteorann. Is fearr a bheidh an forfheidhmiú de thoradh socruithe feabhsaithe oibre na gcomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe.

A bhuí le tabhairt isteach clásail force majeure, laghdófar an tualach airgeadais ar ghnóthais iarnróid. Ag an am céanna, laghdóidh sé ceart chun cúitimh na bpaisinéirí. Le Cás B, atá bunaithe ar shainmhíniú leathan ar force majeure, is mó an faoiseamh airgeadais a bheidh ann do na gnóthais iarnróid (EUR 1 299 milliún níos mó ná an cás bunlíne agus EUR 737 milliún níos mó ná Cás A). Leis an sainmhíniú cúng (Cás A), teorannófar an laghdú ar chearta paisinéirí ach, fós féin, laghdófar an tualach ar na gnóthais iarnróid i gcomparáid leis an gcás bunlíne.

Déantar an laghdú ar chearta paisinéirí a chúiteamh trí níos mó buntáistí a chur ar fáil do phaisinéirí, go háirithe trí laghdú ar dhíolúintí agus ar bhearta i leith daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, buntáistí a mheastar gur luach EUR 191 milliún a bheidh orthu. Ar an ábhar nach ndéanfaidh an clásal difear do na cearta ar chúnamh, ar chúram agus ar fhaisnéis, áiritheofar go mbeidh ardleibhéal cosanta do thomhaltóirí ann fós. D’fhéadfadh an tualach ar chomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe méadú de bheagán i gcásanna conspóideacha. A bhuí leis an sainmhíniú cúng ar force majeure, fágtar gur lú an tslí chun tátail éagsúla a bhaint as agus gur lú na hidirghabhálacha a bheidh ann dá bharr.

Ar an ábhar sin, roghnaíodh Cás A mar rogha thosaíochta sa mheasúnú tionchair óir áirithítear leis cothromaíocht chóir idir leas na bpaisinéirí agus tionscal an iarnróid. Cuirtear an tualach ar an ngnóthas iarnróid a chruthú go bhfuil force majeure ann.

Saincheisteanna tánaisteacha

Maidir le roinnt saincheisteanna tánaisteacha a bhaineann le faisnéis, neamh-idirdhealú, pleanáil theagmhasach CIV, an ceart chun sásaimh agus gearáin a láimhseáil ag gnóthais iarnróid, ní mholtar ach cás beartais amháin.

Neamh-idirdhealú

·Cosc a chur le hidirdhealú bunaithe ar náisiúntacht, suíomh nó airgeadra.

CIV

·Comhsheasmhacht idir an Rialachán agus rialacha COTIF/CIV

Trí shainchumhacht don Choimisiún a thabhairt isteach chun Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán a thabhairt cothrom le dáta chun leasuithe ar CIV a chur san áireamh, áiritheofar comhsheasmhacht idir an Rialachán agus CIV.

Cuirfear teorainn le costais na ngnóthas iarnróid a bhuí leis an gcomhroinnt dualgas le páirtithe leasmhara eile.

Beidh rochtain níos éasca ag gnóthais iarnróid ar shásamh ó thríú páirtithe atá freagrach as moilleanna.

A bhuí le spriocanna ama chun gearán a thaisceadh, laghdófar costais mar ní bheidh gá le sonraí teagmhais a stóráil ar feadh tréimhse fada ama.

3.5.Cearta bunúsacha

Ceanglaítear le hAirteagal 38 den Chairt um Chearta Bunúsacha go náiritheoidh beartais an Aontais ardleibhéal cosanta do thomhaltóirí. Le hAirteagal 26 den Chart, éilítear go ndéanfar daoine faoi mhíchumas a lánpháirtiú agus ceanglaítear ar na Ballstáit bearta a dhéanamh chun a neamhspleáchas, a lánpháirtiú sóisialta agus gairmiúil agus a rannpháirtíocht i saol an phobail a áirithiú. Trí chearta paisinéirí iarnróid san Aontas Eorpach a neartú, ardófar an tardleibhéal cosanta do thomhaltóirí a thuilleadh.

4.IMPLEACHTAÍ BUISÉADACHA

Ní bheidh aon impleachtaí ag an togra maidir le buiséad an Aontais Eorpaigh.

5.EILIMINTÍ EILE

5.1.Pleananna cur chun feidhme, agus socruithe faireacháin, meastóireachta agus tuairiscithe

Déanfaidh an Coimisiún faireachán ar chur chun feidhme agus ar éifeachtacht an tionscnaimh seo ar bhonn táscairí ar dhul chun cinn amhail líon na seirbhísí díolmhaithe, céatadán na mball foirne atá ag freastal ar chúrsaí oiliúna maidir le míchumas, líon na niarrataí ar chúnamh, comhlíonadh na gceanglas maidir le faisnéis, an líon tréthicéad a dhíoltar, an líon gearán a dhéantar agus líon na níocaíochtaí cúitimh. Cúig bliana tar éis theacht i bhfeidhm na reachtaíochta atá beartaithe, déanfaidh an Coimisiún meastóireacht ar ghnóthú na gcuspóirí.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

2017/0237 (COD)

Togra le haghaidh

RIALACHÁN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE

maidir le cearta agus oibleagáidí paisinéirí iarnróid

(athmhúnlú)

(Téacs atá ábhartha maidir le LEE)

TÁ PARLAIMINT NA hEORPA AGUS COMHAIRLE AN AONTAIS EORPAIGH,

Ag féachaint don Chonradh ag bunú an Chomhphobail Eorpaigh Ö ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh Õ , agus go háirithe Airteagal 71 Ö 91 Õ (1) de,

Ag féachaint don togra ón gCoimisiún Ö Eorpach Õ,

Ö Tar éis dóibh an dréachtghníomh reachtach a chur chuig na parlaimintí náisiúnta, Õ

Ag féachaint don tuairim ó Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa 22 ,

Ag féachaint don tuairim ó Choiste na Réigiún 23 ,

Ag gníomhú dóibh i gcomhréir leis an nós imeachta a leagtar síos in Airteagal 251 den Chonradh, i bhfianaise an téacs chomhpháirtigh a ghlac an Coiste Idir-réitigh an 31 Iúil 2007 24 Ö an ngnáthnós imeachta reachtach Õ ,

De bharr an méid seo a leanas:

ò nua

(1)Táthar chun roinnt leasuithe substaintiúla a dhéanamh ar Rialachán (CE) Uimh. 1371/2007 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 25 . Ar mhaithe le soiléireacht, ba cheart an Rialachán sin a athmhúnlú.

ê 1371/2007/CE aithris 1 (oiriúnaithe)

(2)Faoi chuimsiú an chomhbheartais iompair, tá sé tábhachtach cearta úsáideoirí maidir le paisinéirí iarnróid a choimirciú Ö i gcás Õ paisinéirí iarnróid agus cáilíocht agus éifeachtúlacht na seirbhísí iarnróid do phaisinéirí a fheabhsú chun cuidiú le scair Ö sciar Õ an iompair d'iarnród i gcomparáid le modhanna eile iompair a mhéadú.

ê 1371/2007/CE aithris 2 (oiriúnaithe)

Leagtar síos mar aidhm sa chumarsáid ón gCoimisiún dar teideal ‘Straitéis an Bheartais Tomhaltóirí 2002-2006’ 26 ardleibhéal cosanta don tomhaltóir a bhaint amach i réimse an iompair i gcomhréir le hAirteagal 153(2) den Chonradh.

ò nua

(3)D'ainneoin dul chun cinn nach beag maidir le tomhaltóirí a chosaint san Aontas, tá tuilleadh feabhsuithe fós le déanamh i dtaca le cearta paisinéirí iarnróid a chosaint.

ê 1371/2007/CE aithris 3

(4)Ós é an paisinéir iarnróid an páirtí is laige sa chonradh iompair, caithfear cearta na bpaisinéirí a choimirciú ina leith sin.

ò nua

(5)Trí na cearta céanna a dheonú do phaisinéirí iarnróid atá ar thurais idirnáisiúnta agus ar thurais intíre, ba cheart cur leis an leibhéal cosanta don tomhaltóir san Aontas, cothrom iomaíochta a áirithiú do ghnóthais iarnróid agus cearta ar leibhéal comhionann a ráthú do phaisinéirí.

(6)Ní hionann carachtar seirbhísí iarnróid uirbeacha, fo-uirbeacha agus réigiúnacha do phaisinéirí agus carachtar seirbhísí fadachair. Dá bhrí sin, ba cheart cead a bheith ag na Ballstáit seirbhísí iarnróid uirbeacha, fo-uirbeacha agus réigiúnacha do phaisinéirí, nach seirbhísí trasteorann laistigh den Aontas iad, a dhíolmhú ó fhorálacha áirithe maidir le cearta paisinéirí.

ê 1371/2007/CE aithris 24 (oiriúnaithe)

ð nua

(7)Áirítear ar aidhmeanna an Rialacháin seo feabhas a chur ar sheirbhísí iarnróid do phaisinéirí Ö san Aontas Õ sa Chomhphobal. Dá bhrí sin, ba chóir do ba cheart na Ballstáit a bheith in ann díolúintí a dheonú le haghaidh seirbhísí i réigiúin ina bhfuil cuid shuntasach den tseirbhís á hoibriú lasmuigh den Ö Aontas, Õ Chomhphobal ð ar choinníoll go ndéanfaí cearta paisinéirí ar leibhéal iomchuí a áirithiú ar an gcuid sin de na seirbhísí sin a sholáthraítear ar chríoch na mBallstát sin, i gcomhréir lena ndlí náisiúnta ï.

ò nua

(8)Níor cheart feidhm a bheith ag na díolúintí maidir leis na forálacha sin de chuid an Rialacháin seo lena n-éascaítear úsáid seirbhísí iarnróid do dhaoine faoi mhíchumas nó do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, áfach. Thairis sin, níor cheart feidhm a bheith ag díolúintí maidir leis na cearta atá ag daoine ar mian leo ticéid le haghaidh taistil d'iarnród a cheannach, é sin a dhéanamh gan aon deacracht mhíchuí, ná maidir leis na forálacha maidir le dliteanas gnóthas iarnróid i ndáil le paisinéirí agus a gcuid bagáiste, ná maidir leis an gceanglas árachas iomchuí a bheith ag gnóthais iarnróid, ná maidir leis an gceanglas go nglacfaidís bearta iomchuí chun sábháilteacht phearsanta na bpaisinéirí a áirithiú i stáisiúin traenach agus ar thraenacha agus chun riosca a bhainistiú.

ê 1371/2007/CE aithris 4 (oiriúnaithe)

ð nua

(9)Folaítear Ö Cuimsítear Õ le cearta na n-úsáideoirí chun seirbhísí iarnróid faisnéis a fháil maidir leis an tseirbhís roimh an turas agus lena linn. Aon uair is féidir, ba chóir Ö cheart Õ do ghnóthais iarnróid agus do dhíoltóirí ticéad an fhaisnéis sin a chur ar fáil roimh ré agus a luaithe is féidir. ð Ba cheart an fhaisnéis sin a sholáthar i bhformáidí inrochtana le haghaidh daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe. ï 

ê 1371/2007/CE aithris 5 (oiriúnaithe)

(10)Leagtar amach ceanglais mhionsonraithe maidir le soláthar faisnéise taistil a leagan amach sna sonraíochtaí teicniúla don idir-inoibritheacht (STIanna) dá dtagraítear i Rialachán (AE) Uimh. 454/2011 ón gCoimisiún 27  dTreoir 2001/16/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 19 Márta 2001 maidir le hidir-inoibritheacht an ghnáthchórais iarnróid 28 .

ê 1371/2007/CE aithris 6 (oiriúnaithe)

(11)Le neartú ceart paisinéirí iarnróid ba chóir go gcuirfí Ö cheart cur Õ leis an gcóras dlí idirnáisiúnta atá ann maidir leis an ábhar seo agus a chuimsítear in Iarscríbhinn A — Rialacha comhionanna maidir leis an gConradh le haghaidh Iompar Idirnáisiúnta Paisinéirí agus Bagáiste d’Iarnród (CIV) a ghabhann le Coinbhinsiún an 9 Bealtaine 1980 maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (COTIF), arna mhodhnú le Prótacal an 3 Meitheamh 1999 lena modhnaítear an Coinbhinsiún maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (Prótacal 1999). Is inmhianaithe, áfach, raon feidhme an Rialacháin seo a leathnú ionas go gcosnófaí ní amháin paisinéirí idirnáisiúnta ach paisinéirí intíre chomh maith. Ö An 23 Feabhra 2013, d'aontaigh an tAontas do COTIF. Õ

ò nua

(12)I ndáil le díolachán ticéad le haghaidh iompar paisinéirí, ba cheart do na Ballstáit na bearta uile is gá a dhéanamh chun toirmeasc a chur ar idirdhealú ar bhonn náisiúntachta nó áit chónaithe, gan beann ar an bpaisinéir lena mbaineann a bheith i láthair, go buan nó ar bhonn sealadach, i mBallstát eile. Leis na bearta sin, ba cheart gach cineál idirdhealaithe cheilte a chumhdach a d'fhéadfadh an éifeacht chéanna a bheith aige, trí chritéir eile a chur i bhfeidhm, amhail áit chónaithe, suíomh fisiceach nó suíomh digiteach. I bhfianaise na forbartha ar ardáin ar líne a dhíolann ticéid iompair paisinéirí, ba cheart do na Ballstáit ard ar leith a thabhairt ar a áirithiú nach ndéantar aon idirdhealú le linn phróiseas na rochtana ar chomhéadain ar líne nó le linn ticéid a cheannach. Níor cheart bac a chur go huathoibríoch ar scéimeanna iompair a bhfuil taraifí sóisialta ina gcuid díobh, ar choinníoll go bhfuil siad comhréireach agus neamhspleách ar náisiúntacht na ndaoine lena mbaineann.

(13)Tá impleachtaí ag an méadú ar an tóir ar an rothaíocht ar fud an Aontais don tsoghluaisteacht agus don turasóireacht ar an mórgóir. Le méadú ar an gcion módach atá ag úsáid an iarnróid agus na rothaíochta, laghdaítear tionchar an iompair ar an gcomhshaol. Dá bhrí sin, ba cheart do ghnóthais iarnróid é a éascú a oiread agus is féidir turais rothaíochta agus turais traenach a dhéanamh le chéile, go háirithe trí iompar rothar ar bord traenacha a cheadú.

ê 1371/2007/CE aithris 7 (oiriúnaithe)

(14)Ba cheart chóir do ghnóthais iarnróid comhoibriú chun aistriú paisinéirí iarnróid ó oibreoir go hoibreoir a éascú trí thréthicéid a chur ar fáil, aon uair is féidir.

ê 1371/2007/CE aithris 8

Ba chóir soláthar faisnéise agus ticéad do phaisinéirí iarnróid a éascú trí chórais ríomhairithe a oiriúnú ar chomhshonraíocht.

ê 1371/2007/CE aithris 9

Ba chóir cur chun feidhme na gcóras faisnéise taistil agus áirithinte taistil a fhorfheidhmiú amach anseo i gcomhréir leis na STIanna.

ê 1371/2007/CE aithris 10 (oiriúnaithe)

ð nua

(15)ð I bhfianaise Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas agus chun deiseanna taistil de bhus agus de chóiste atá inchomparáide leis na deiseanna atá ag saoránaigh eile a thabhairt do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, ba cheart rialacha a bhunú maidir le neamh-idirdhealú agus maidir le cúnamh le linn a dturais. ï Ba chóir do sheirbhísí iarnróid do phaisinéirí dul chun sochair do na saoránaigh i gcoitinne. Dá bhrí sin, ba chóir go mbeadh deiseanna taistil d’iarnród atá inchomórtais leis na deiseanna atá ag saoránaigh eile ann do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaitheTá an ceart céanna chun saorghluaiseachta, chun saor-rogha agus chun neamh-idirdhealaithe ag daoine faoi mhíchumas agus ag daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, más cibé acu míchumas, aois nó aon toisc eile is cúis leis, ba chúis leis seo. Tá an ceart céanna chun saorghluaiseachta, chun saor-rogha agus chun neamh-idirdhealaithe ag daoine faoi mhíchumas agus ag daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe agus atá ag gach saoránach eile. Inter alia, ba cheart chóir aird ar leith a thabhairt ar fhaisnéis a sholáthar do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe maidir le hinrochtaineacht seirbhísí iarnróid, le coinníollacha rochtana an rothra Ö rothstoic Õ agus leis na háiseanna ar bord. Chun an fhaisnéis is fearr faoi mhoilleanna a sholáthar do phaisinéirí a bhfuil mallachar céadfa orthu, ba chóir Ö cheart Õ córais amhairc agus inchloiste a úsáid, de réir mar is iomchuí. Ba cheart chóir go mbeadh daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe a bheith in ann ticéid a cheannach ar an traein gan táillí breise. ð Ba cheart oiliúint iomchuí a bheith ar na baill foirne le freastal ar riachtanais daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, go háirithe nuair atá cúnamh á thabhairt acu dóibh. Le coinníollacha comhionanna taistil a áirithiú, ba cheart cúnamh a thabhairt do na daoine sin ag stáisiúin agus ar bord traenach na huaireanta uile a oibrítear na traenacha agus ní ag uaireanta áirithe den lá amháin. ï

ê 1371/2007/CE aithris 11 (oiriúnaithe)

ð nua

(16)Ba cheart chóir do ghnóthais iarnróid agus do bhainisteoirí stáisiúin aird a thabhairt ar riachtanais daoine faoi mhíchumas agus riachtanais daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, tríd an STI do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe a chomhlíonadh,. lena áirithiú, Ö Chomh maith leis sin,  Õ i gcomhréir le rialacha soláthair phoiblí an Chomhphobail Ö Aontais Õ, ð go háirithe Treoir 2014/24/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 29 , ba cheart ï go mbeidh gach foirgneamh agus rothra  Ö rothstoc a dhéanamh Õ inrochtana trí dheireadh a chur de réir a chéile le constaicí fisiceacha agus bacainní feidhmithe agus ábhar nua á fháil nó nuair a bheidh obair thógála nó mórobair athchóirithe ar siúl.

ê 1371/2007/CE aithris 14 (oiriúnaithe)

ð nua

(17)Is inmhianaithe go gcruthódh an Rialachán seo córas cúitimh do phaisinéirí i gcás moille a mbeadh baint aici le dliteanas an ghnóthais iarnróid, ar an mbonn céanna leis an gcóras idirnáisiúnta dá bhforáiltear le COTIF agus go háirithe le foscríbhinn Ö rialacha comhionanna Õ CIV a ghabhann leis maidir le cearta paisinéirí. ð I gcás moill ar sheirbhís paisinéirí, ba cheart do ghnóthais iarnróid cúiteamh a thabhairt do phaisinéirí bunaithe ar chéatadán de phraghas an ticéid. ï 

ê 1371/2007/CE aithris 12 (oiriúnaithe)

ð nua

(18)Ba chóir Ö cheart Õ go mbeadh gnóthais iarnróid Ö a bheith Õ faoi cheangal árachas a bheith acu, nó socruithe coibhéiseacha a dhéanamh, in aghaidh a ndliteanais i leith paisinéirí iarnróid i gcás tionóisce. Ba chóir go ndéanfaí athbhreithniú ar íosmhéid an árachais do ghnóthais iarnróid amach anseo. ð I gcás ina socróidh na Ballstáit uasmhéid do dhamáistí cúiteacha as bás paisinéirí nó díobháil phearsanta do phaisinéirí, ba cheart an méid sin a bheith coibhéiseach, ar a laghad, leis an méid a leagtar amach i rialacha comhionanna CIV. ï 

ê 1371/2007/CE aithris 13 (oiriúnaithe)

(19)Ba chóir go dtabharfadhÖ Le Õ neartú na gceart chun cúitimh agus chun cúnaimh i gcás ina mbeidh moill ar sheirbhís Ö moille Õ, ina gcaillfear nasc léi Ö nasc a chailleadh Õ, nó ina gcealófar í Ö cealú seirbhíse, Õ Ö ba cheart go dtabharfaí Õ spreagadh níos láidre don mhargadh iompair paisinéirí d'iarnróid, Ö rud a rachadh Õ chun sochair do na paisinéirí.

ò nua

(20)I gcás moille, ba cheart roghanna iompair ar leanúint nó athródaithe ar choinníollacha iompair inchomparáide a chur ar fáil do na paisinéirí. Ba cheart riachtanais daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe a chur san áireamh ina leithéid sin de chás.

(21)Níor cheart iallach a bheith ar ghnóthas iarnróid cúiteamh a íoc, áfach, más féidir leis a chruthú gur rí-dhrochaimsir nó mórthubaistí nádúrtha a chuirfeadh oibriú sábháilte na seirbhísí i mbaol ba chúis leis an moill. Ba cheart aon teagmhas den sórt sin a bheith ina mhatalang nádúrtha eisceachtúil, seachas gnáthaimsir an tséasúir a bheith ann, amhail stoirmeacha fómhair nó tuilte uirbeacha a tharlaíonn go tráthrialta de dheasca na dtaoidí nó leá sneachta Ba cheart do ghnóthais iarnróid a chruthú nár fhéad siad an mhoill a thuar ná a chosc fiú dá ndéanfaí gach beart réasúnta. 

(22)I gcomhar le bainisteoirí bonneagair agus le gnóthais iarnróid, ba cheart do bhainisteoirí stáisiúin pleananna teagmhais a ullmhú chun an tionchar de dheasca mórbhriseadh ar sheirbhísí a íoslaghdú trí fhaisnéis iomchuí agus aire iomchuí a thabhairt do phaisinéirí atá sáinnithe.

(23)Níor cheart srian a chur leis an Rialachán seo ar chearta na ngnóthas iarnróid cúiteamh a lorg ó aon duine, lena n-áirítear tríú páirtithe, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta infheidhme.

ê 1371/2007/CE aithris 15

(24)I gcás ina ndeonaíonn ndeonóidh Ballstát díolúine do ghnóthais iarnróid ó fhorálacha an Rialacháin seo, ba cheart dó chóir go spreagfadh sé gnóthais iarnróid a spreagadh, i gcomhairle le heagraíochtaí a dhéanann ionadaíocht ar phaisinéirí, chun socruithe a bhunú le haghaidh cúitimh agus cúnaimh i gcás mórbhriseadh ar sheirbhís iarnróid do phaisinéirí.

ê 1371/2007/CE aithris 16

(25)Is inmhianaithe freisin íospartaigh tionóiscíe agus a gcleithiúnaithe a shaoradh ó imní ghearrthéarmach airgid sa tréimhse díreach tar éis na tionóisce.

ê 1371/2007/CE aithris 17 (oiriúnaithe)

(26)Is ar mhaithe le leas na bpaisinéirí iarnróid go nglacfaí bearta leordhóthanacha Ö iomchuí Õ, i gcomhaontú leis na húdaráis phoiblí, chun a slándáil phearsanta a áirithiú sna stáisiúin agus ar na traenacha.

ê 1371/2007/CE aithris 18

(27)Ba cheart chóir go mbeadh paisinéirí iarnróid a bheith in ann gearán a dhéanamh le haon ghnóthas iarnróid lena mbaineann a bheidh i dtreis maidir leis na cearta agus na hoibleagáidí a thugtar leis an Rialachán seo agus a bheith i dteideal freagra a fháil laistigh de thréimhse réasúnach réasúnta.

ê 1371/2007/CE aithris 19

ð nua

(28)Ba cheart chóir do ghnóthais iarnróid ð agus do bhainisteoirí stáisiúin ï caighdeáin cháilíochta seirbhíse do sheirbhísí iarnróid do phaisinéirí a shainiú, ð a chur ar fáil don phobal, ï a bhainistiú agus faireachán a dhéanamh orthu.

ê 1371/2007/CE aithris 20

Ba chóir athbhreithniú a dhéanamh ar a bhfuil sa Rialachán seo a mhéid a bhaineann le méideanna airgid a choigeartú don bhoilsciú agus maidir le ceanglais cháilíochta na faisnéise agus na seirbhíse i bhfianaise na bhforbairtí ar an margadh agus i bhfianaise éifeachtaí an Rialacháin seo ar cháilíocht na seirbhíse.

ò nua

(29)Chun ardleibhéal cosanta don tomhaltóir a choinneáil san iompar d'iarnród, ba cheart ceangal a bheith ar na Ballstáit comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe a ainmniú chun faireachán grinn a dhéanamh ar a chur chun feidhme agus an Rialachán seo a fhorfheidhmiú ar an leibhéal náisiúnta. Ba cheart na comhlachtaí sin a bheith in ann bearta forfheidhmiúcháin éagsúla a dhéanamh. Ba cheart paisinéirí a bheith in ann gearán a dhéanamh leis na comhlachtaí sin faoi sháruithe líomhnaithe ar an Rialachán seo. Chun a áirithiú go láimhseálfar go sásúil na gearáin sin, ba cheart do na comhlachtaí comhoibriú le chéile freisin.

ê 1371/2007/CE aithris 21 (oiriúnaithe)

ð nua

(30)ð Ba cheart próiseáil sonraí pearsanta a dhéanamh i gcomhréir le dlí an Aontais maidir le cosaint sonraí pearsanta, go háirithe ï Níor chóir don Rialachán seo dochar a dhéanamh do Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 30  Threoir 95/46/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Deireadh Fómhair 1995 maidir le daoine aonair a chosaint i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil agus maidir le saorghluaiseacht sonraí den sórt sin 31 .

ê 1371/2007/CE aithris 22

(31)Ba cheart chóir do na Ballstáit pionóis a leagan síos a bheidh infheidhme maidir le sáruithe ar an Rialachán seo agus a áirithiú go gcuirfear na pionóis sin i bhfeidhm. Ba cheart chóir do na pionóis sin a bheith éifeachtúil, comhréireach agus athchomhairleach agus d'fhéadfadh íocaíocht cúitimh leis an duine a bheadh i gceist a bheith san áireamh leo.

ê 1371/2007/CE aithris 23 (oiriúnaithe)

(32)Ós rud é Ó tharla nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, eadhon iarnróid an Ö Aontais Õ Chomhphobail a fhorbairt agus cearta paisinéirí a thabhairt isteach, a ghnóthú go leordhóthanach agus gur fearr dá bhrí sin is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Ö Aontais Õ Chomhphobail, féadfaidh an Ö tAontas Õ Comhphobal bearta a ghlacadh i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta, mar a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh é. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta, mar a leagtar amach san Airteagal sin é, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a bhaint amachÖ I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú Õ.

ò nua

(33)Chun ardleibhéal cosanta don phaisinéir a áirithiú, ba cheart cumhacht a thabhairt don Choimisiún gníomhartha a ghlacadh, i gcomhréir le hAirteagal 290 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, chun leasú a dhéanamh ar Iarscríbhinn I, Iarscríbhinn II agus Iarscríbhinn III i ndáil le rialacha comhionanna CIV, i ndáil leis an íosmhéid faisnéise atá le cur ar fáil ag gnóthais iarnróid agus díoltóirí ticéad, agus i ndáil le híoschaighdeáin cháilíochta seirbhíse, agus chun na méideanna airgeadais dá dtagraítear sa Rialachán a choigeartú i bhfianaise an bhoilscithe. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfar na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr an 13 Aibreán 2016 32 . Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, gheobhaidh Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus beidh rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bheidh ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

ê 1371/2007/CE aithris 25 (oiriúnaithe)

D'fhéadfadh sé go mbeadh fadhbanna ag roinnt Ballstát forálacha an Rialacháin seo a chur i bhfeidhm ina n-iomlán ar theacht i bhfeidhm dó. Dá bhrí sin, ba chóir go mbeadh na Ballstáit in ann díolúintí sealadacha a dheonú ar chur i bhfeidhm fhorálacha an Rialacháin seo maidir le seirbhísí iarnróid intíre fadachair do phaisinéirí. Níor chóir go mbeadh feidhm ag an díolúine sealadach, áfach, ar fhorálacha an Rialacháin seo faoina bhfuil sé de cheart ag daoine faoi mhíchumas nó daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe rochtain a bheith acu ar thaisteal d’iarnród, ná ar fhorálacha an Rialacháin seo faoina bhfuil sé de cheart ag daoine ar mian leo ticéid le haghaidh taistil d’iarnród a cheannach, é sin a dhéanamh gan aon deacracht mhíchuí, ná ar na forálacha maidir le dliteanas gnóthas iarnróid i ndáil le paisinéirí agus a gcuid bagáiste, an ceanglas go mbeadh gnóthais árachaithe go leordhóthanach ná ar an gceanglas go nglacfaidh na gnóthais sin bearta leordhóthanacha chun sábháilteacht phearsanta na bpaisinéirí a áirithiú i stáisiúin traenach agus ar thraenacha agus chun priacail a bhainistiú.

ê 1371/2007/CE aithris 26

Ní hionann carachtar seirbhísí iarnróid uirbeacha, fo-uirbeacha agus réigiúnacha do phaisnéirí agus carachtar seirbhísí fadachair. Dá bhrí sin, cé is moite d’fhorálacha áirithe ar chóir feidhm a bheith acu maidir le gach seirbhís iarnróid do phaisinéirí ar fud an Chomhphobail, ba chóir go mbeadh na Ballstáit in ann díolúintí a dheonú maidir le cur i bhfeidhm fhorálacha an Rialacháin seo ar sheirbhísí iarnróid uirbeacha, fo-uirbeacha agus réigiúnacha do phaisinéirí.

ê 1371/2007/CE aithris 27

33 Ba chóir na bearta is gá chun an Rialachán seo a chur chun feidhme a ghlacadh i gcomhréir le Cinneadh 1999/468/CE ón gComhairle an 28 Meitheamh 1999 lena leagtar síos na rialacha mionsonraithe maidir le feidhmiú na gcumhachtaí cur chun feidhme arna dtabhairt don Choimisiún.

ê 1371/2007/CE aithris 28

Ba chóir, go háirithe, go mbeadh sé de chumhacht ag an gCoimisiún bearta cur chun feidhme a ghlacadh. Ó tharla go bhfuil raon feidhme ginearálta ag na bearta sin agus gur ceapadh iad le heilimintí neamhriachtanacha den Rialachán seo a leasú, nó lena fhorlíonadh le heilimintí nua neamhriachtanacha, caithfear iad a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta lena ngabhann grinnscrúdú agus dá bhforáiltear in Airteagal 5a de Chinneadh 1999/468/CE,

ò nua

(34)Urramaíonn an Rialachán seo na cearta bunúsacha agus comhlíonann sé na prionsabail a aithnítear i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, go háirithe Airteagail 21, 26, 38 agus 47 maidir le cosc ar idirdhealú de chineál ar bith, lánpháirtíocht daoine faoi mhíchumas, ardleibhéal cosanta don tomhaltóir, agus an ceart chun leighis éifeachtaigh agus trialach córa, faoi seach. Ní mór do chúirteanna na mBallstát an Rialachán seo a chur i bhfeidhm ar bhealach atá comhsheasmhach leis na cearta agus leis na prionsabail sin,

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

TAR ÉIS AN RIALACHÁN SEO A GHLACADH:

Caibidil I

Forálacha Ginearálta

Airteagal 1

Ábhar

BunaíonnBunaítear leis an Rialachán seo rialacha Ö is infheidhme maidir leis an iompar d'iarnród Õ i dtaca maidir leis na nithe seo a leanas:

(a) an fhaisnéis a bheidh le soláthar ag gnóthais iarnróid, conarthaí iompair a thabhairt i gcrích, ticéid a eisiúint agus Córas Ríomhairithe Faisnéise agus Áirithinte don Iompar d’Iarnród a chur chun feidhme,

ò nua

(a) neamh-idirdhealú idir paisinéirí i ndáil le coinníollacha iompair;

ê 1371/2007/CE

(b) dliteanas gnóthas iarnróid agus a n-oibleagáidí árachais i leith paisinéirí agus a gcuid bagáiste,;

 (c) oibleagáidí gnóthas iarnróid i leith paisinéirí i gcás moille,

ò nua

(c)cearta na bpaisinéirí i gcás tionóisce a eascróidh as úsáid seirbhísí iarnróid agus is cúis le bás, le díobháil phearsanta nó le cailleadh a mbagáiste nó le damáiste dá mbagáiste;

(d)cearta na bpaisinéirí i gcás cealú nó moille;

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

ð (e) an t-íosmhéid ï Ö faisnéise le cur ar fáil do phaisinéirí; Õ

(df) cosaint ð neamh-idirdhealú ï agus cúnamh ð éigeantach ï do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe agus atá ag taisteal d’iarnród,;

(eg) caighdeáin cháilíochta seirbhíse a shainiú agus faireachán a dhéanamh orthu, Ö agus Õ na priacal Ö rioscaí Õ do shlándáil phearsanta na bpaisinéirí a bhainistiú; agus 

(h) gearáin a láimhseáil,; agus

(fi) rialacha ginearálta maidir le Ö forfheidhmiú Õ forghníomhú.

Airteagal 2

Raon feidhme

1.Beidh feidhm ag an Rialachán seo maidir le gach aistear agus gach seirbhís Ö turais agus seirbhísí Õ iarnróid ar fud an Chomhphobail Ö Aontais Õ arna soláthar ag gnóthas iarnróid amháin nó níos mó ná gnóthas iarnróid amháin atá ceadúnaithe i gcomhréir le Treoir 2012/34/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 34  Treoir 95/18/EC ón gComhairle an 19 Meitheamh 1995 maidir le ceadúnú gnóthas iarnróid 35 .

2. Ní bheidh feidhm ag an Rialachán seo i leith gnóthas iarnróid agus seirbhísí taistil nach bhfuil ceadúnaithe faoi Threoir 95/18/CE.

3. Ar theacht i bhfeidhm don Rialachán seo beidh feidhm ag Airteagail 9, 11, 12, 19, 20(1) agus 26 maidir le gach seirbhís iarnróid do phaisinéirí ar fud an Chomhphobail

4. Cé is moite de na forálacha a leagtar amach i mír 3, féadfaidh Ballstát, díolúine a dheonú, ar bhonn trédhearcach neamh-idirdhealaitheach, ó chur i bhfeidhm fhorálacha an Rialacháin seo maidir le seirbhísí iarnróid intíre do phaisinéirí ar feadh tréimhse nach faide ná 5 bliana, tréimhse a fhéadfar a athnuachan faoi dhó, ar feadh uastréimhse 5 bliana ar gach ócáid.

36 5. Cé is moite de na forálacha a leagtar amach i mír 3 den Airteagal seo, d’fhéadfadh Ballstát seirbhísí iarnróid uirbeacha, fo-uirbeacha agus réigiúnacha do phaisinéirí a dhíolmhú ó chur i bhfeidhm fhorálacha an Rialacháin seo. Chun idirdhealú a dhéanamh idir seirbhísí iarnróid uirbeacha, seirbhísí fo-uirbeacha agus seirbhísí réigiúnacha do phaisinéirí, cuirfidh na Ballstáit na sainmhínithe i bhfeidhm atá le fáil i dTreoir 91/440/CEE ón gComhairle an 29 Iúil 1991 maidir le forbairt iarnród an Chomhphobail. Agus na sainmhínithe sin á gcur i bhfeidhm, tabharfaidh na Ballstáit aird ar na critéir seo a leanas: fad, minicíocht seirbhísí, líon stadanna sceidealta, rothra a mbaintear úsáid as, scéimeanna ticéadaithe, luaineacht sa líon paisinéirí ag buaic-amanna agus ag amanna seachbhuaice, cóid agus amchláir traenacha.

6. Ar feadh uastréimhse 5 bliana, féadfaidh Ballstát, ar bhonn trédhearcach neamh-idirdhealaitheach, díolúine, a fhéadfar a athnuachan, a dheonú ó chur i bhfeidhm fhorálacha an Rialacháin seo ar sheirbhísí nó ar thurais áirithe mar go ndéantar cuid shuntasach den tseirbhís iarnróid do phaisinéirí, lena n-áirítear ar a laghad stad sceidealta amháin i stáisiún, a oibriú lasmuigh den Chomhphobal.

7. Cuirfidh na Ballstáit an Coimisiún ar an eolas faoi dhíolúintí a dheonaítear de bhun mhír 4, mhír 5 agus mhír 6. Rachaidh an Coimisiún i mbun gníomhaíochta iomchuí má mheastar nach bhfuil díolúine den sórt sin i gcomhréir le forálacha an Airteagail seo. Tráth nach déanaí ná 3 Nollaig 2014 cuirfidh an Coimisiún tuarascáil faoi dhíolúintí a dheonaítear de bhun mhír 4, mhír 5 agus mhír 6 faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus faoi bhráid na Comhairle.

ò nua

2.Faoi réir mhír 4, féadfaidh na Ballstáit na seirbhísí seo a leanas a dhíolmhú ó chur i bhfeidhm an Rialacháin seo:

(a)seirbhísí iarnróid uirbeacha, fo-uirbeacha agus réigiúnacha do phaisinéirí dá dtagraítear i dTreoir 2012/34/AE, ach amháin seirbhísí trasteorann laistigh den Aontas;

(b)seirbhísí iarnróid idirnáisiúnta do phaisinéirí a n-oibrítear cuid shuntasach díobh, lena n-áirítear aon stad stáisiúin sceidealta amháin ar a laghad, lasmuigh den Aontas, ar choinníoll go n-áirithítear go hiomchuí cearta na bpaisinéirí faoin dlí náisiúnta ábhartha ar chríoch an Bhallstáit atá ag deonú na díolúine.

3.Cuirfidh na Ballstáit an Coimisiún ar an eolas faoi dhíolúintí arna ndeonú de bhun phointe (a) agus phointe (b) de mhír 2, agus faoi iomchuibheas a ndlí náisiúnta ar a gcríoch chun críocha phointe (b) de mhír 2.

4.Beidh feidhm ag Airteagail 5, 10, 11 agus 25 agus ag Caibidil V maidir le gach seirbhís iarnróid do phaisinéirí dá dtagraítear i mír 1, lena n-áirítear seirbhísí arna ndíolmhú i gcomhréir le pointe (a) agus pointe (b) de mhír 2.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 3

Sainmhínithe

Chun críocha an Rialacháin seo beidh feidhm ag na sainmhínithe seo a leanas:

(1)ciallaíonn "gnóthas iarnróid" gnóthas iarnróid mar a shainmhínítear in Airteagal 2 3(1) de Threoir 2001/14/CE 37  2012/34/AE, é, agus aon ghnóthas poiblí nó príobháideach eile arb í a ghníomhaíocht iompar earraí agus/nó paisinéirí d’iarnród a sholáthar ar chuntar nach foláir don ghnóthas tarraingt a áirithiú; áirítear leis sin freisin gnóthais nach soláthraíonn ach tarraingt;

(2) ciallaíonn "iompróir" an gnóthas iarnróid conarthach a bhfuil an conradh iompair tugtha i gcrích ag an bpaisinéir leis nó sraith de ghnóthais iarnróid atá faoi dhliteanas ar bhonn an chonartha sin;

(3) ciallaíonn "iompróir ionadach" gnóthas iarnróid nach bhfuil conradh iompair tugtha i gcrích aige leis an bpaisinéir ach ar chuir gnóthas iarnróid is páirtí sa chonradh de chúram air, go hiomlán nó go páirteach, an t-iompar d’iarnród a fheidhmiú;

(42) ciallaíonn "bainisteoir bonneagair" ð bainisteoir bonneagair ï aon chomhlacht nó aon ghnóthas atá freagrach go háirithe as bonneagar iarnróid, nó cuid de, mar a shainmhínítear le hAirteagal in Airteagal 3 de Threoir 91/440/EEC 2012/34/AE é , a bhunú agus a chothabháil, lenar féidir a áireamh freisin bainistiú chórais rialúcháin agus shábháilteachta an bhonneagair; féadfar feidhmeanna an bhainisteora bonneagair maidir le gréasán nó cuid de ghréasán a chionroinnt ar chomhlachtaí éagsúla nó ar ghnóthais éagsúla;

(53) ciallaíonn "bainisteoir stáisiúin" eintiteas eagraíochtúil i mBallstát, ar cuireadh de fhreagracht air stáisiúin iarnróid a bhainistiú agus a fhéadfaidh a bheith ina bhainisteoir bonneagair;

(64) ciallaíonn "tionscnóir turas" eagraí nó miondíoltóir, seachas gnóthas iarnróid, de réir bhrí Airteagal 23, pointe (2)(8) agus pointe (3) (9) de Threoir 90/314/CEE 38  (AE) 2015/2302 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 39 ;

(75)ciallaíonn "díoltóir ticéad" aon mhiondíoltóir seirbhísí iompair d'iarnród, a thugann conarthaí iompair i gcrích agus a dhíolann ticéid thar ceann gnóthas gnóthais iarnróid nó ar a chuntas féin;

(86)ciallaíonn "conradh iompair" conradh iompair ar luaíocht nó saor in aisce idir gnóthas iarnróid nó díoltóir ticéad agus an paisinéir chun seirbhís iompair amháin nó níos mó ná seirbhís iompair amháin a sholáthar;

(97)ciallaíonn "áirithint" údarú, ar pháipéar nó i bhfoirm leictreonach, a thugann teidlíocht chun iompair faoi réir socruithe iompair phearsantaithe arna ndeimhniú roimh ré;

(108)ciallaíonn "tréthicéad" ticéad nó ticéid a fhreagraíonn do chonradh iompair Ö aonair Õ do sheirbhísí iarnróid leanúnacha arna n-oibriú ag gnóthas iarnróid amháin nó níos mó ná gnóthas iarnróid amháin;

ò nua

(9)ciallaíonn "seirbhís" seirbhís iompair iarnróid do phaisinéirí a oibrítear idir stáisiúin traenach nó stadanna traenach de réir amchláir;

(10)ciallaíonn "turas" iompar paisinéara idir stáisiún an imeachta agus stáisiún an teachta faoi chonradh iompair aonair;

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

(11) ciallaíonn "Ö seirbhísí iarnróid intíre do phaisinéirí Õ seirbhís paisinéara d'iarnród intíre" seirbhís iarnróid do phaisinéirí nach dtrasnaíonn aon teorainn ar bith de chuid Ballstáit;

ð (12)ciallaíonn "seirbhís iarnróid idirnáisiúnta do phaisinéirí" seirbhísí iarnróid idirnáisiúnta do phaisinéirí mar a shainmhínítear in Airteagal 3(5) de Threoir 2012/34/AE; ï

(1213)ciallaíonn "moill" an difríocht Ö ama Õ idir am sroichte sceidealta an phaisinéara i gcomhréir leis an amchlár foilsithe agus am iarbhír nó ionchais a theachta shroichte nó a sroichte Ö chuig stáisiún an chinn scríbe chríochnaithigh Õ;

(1314)ciallaíonn "pas taistil" nó "ticéad séasúir" ticéad do líon neamhtheoranta Ö turas Õaistear a thugann cead taisteal d'iarnród don sealbhóir údaraithe ar bhealach faoi leith nó ar líonra faoi leith le linn tréimhse sonraithe;

ò nua

(15)ciallaíonn "nasc a chailleadh" cás ina gcaillfidh an paisinéir seirbhís amháin nó níos mó le linn turais de thoradh moill ar sheirbhís amháin nó níos mó roimhe sin nó de thoradh cealú seirbhíse amháin nó níos mó roimhe sin;

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

(14) ciallaíonn "Córas Ríomhairithe Faisnéise agus Áirithinte don Iompar d’Iarnród (CRFAII)" córas ríomhairithe ina bhfuil faisnéis maidir leis na seirbhísí iarnróid arna dtairiscint ag gnóthais iarnróid; folóidh an fhaisnéis arna stóráil i CRFAII faisnéis maidir leis na nithe seo a leanas:

(a) sceidil agus amchláir sheirbhísí paisinéara;

(b) fáil ar shuíocháin ar sheirbhísí paisinéara;

(c) táillí agus coinníollacha speisialta;

(d) inrochtaineacht na dtraenacha do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe;

(e) áiseanna lenar féidir áirithintí a dhéanamh nó ticéid nó tréthicéid a eisiúint a mhéid a chuirfear na háiseanna sin uile nó roinnt díobh ar fáil d'úsáideoirí;

(1516)ciallaíonn "duine faoi mhíchumas" nó Ö agus Õ "duine a bhfuil a shoghluaisteacht nó a soghluaisteacht laghdaithe" aon duine a bhfuil a shoghluaisteacht nó a soghluaisteacht laghdaithe nuair a bhíonn córas iompair á úsáid aige nó aici de bharr Ö ar a bhfuil mallachar fisiceach, meabhrach, intleachta nó céadfach, buan nó sealadach, Õaon mhíchumais choirp (míchumas céadfach nó gluaisluaile, buan nó sealadach), de bharr míchumais nó mallachair intleachta, de bharr cúis mhíchumais ar bith eile ð a d'fhéadfadh, ar idirghníomhú le bacainní éagsúla dó, bac a chur air úsáid iomlán agus éifeachtach a bhaint as córacha iompair ar bhonn comhionann le paisinéirí eile ï nó de bharr Ö a bhfuil a shoghluaisteacht laghdaithe le linn córacha iompair a úsáid dó de thoradh a Õ aoise, agus ar gá aird iomchuí a thabhairt air nó uirthi agus an tseirbhís a chuirtear ar fáil do na paisinéirí uile a oiriúnú dá riachtanais speisialta;

(1617)ciallaíonn "Coinníollacha Ginearálta Iompair" coinníollacha an iompróra Ö ghnóthais iarnróid Õ i bhfoirm coinníollacha ginearálta nó taraifí atá infheidhme go dleathach i ngach Ballstát agus a thagann chun bheith ina gcuid dhílis den chonradh iompair nuair a thugtar i gcrích é;

(1718)ciallaíonn "feithicil" mótarfheithicil nó leantóir a iompraítear tráth iompar na bpaisinéirí;

ò nua

(19)ciallaíonn "rialacha comhionanna CIV" na rialacha comhionanna maidir leis an gConradh le haghaidh Iompar Idirnáisiúnta Paisinéirí agus Bagáiste d’Iarnród (CIV) a leagtar amach in Iarscríbhinn A a ghabhann leis an gCoinbhinsiún maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (COTIF).

ê 1371/2007/ CE

Caibidil II

Conradh iompair, faisnéis agus ticéid

Airteagal 4

Conradh iompair

Faoi réir fhorálacha na Caibidle seo, beidh tabhairt i gcrích agus comhlíonadh conartha iompair agus soláthar faisnéise agus ticéad faoi rialú ag forálacha Theideal II agus Theideal III d'Iarscríbhinn I.

ò nua

Airteagal 5 

Coinníollacha neamh-idirdhealaitheacha an chonartha iompair

Gan dochar do tharaifí sóisialta, cuirfidh gnóthais iarnróid nó díoltóirí ticéad coinníollacha conartha agus taraifí ar fáil don phobal i gcoitinne gan idirdhealú, díreach ná indíreach, ar bhonn náisiúntacht nó áit chónaithe an chustaiméara deiridh, nó ar bhonn na háite ina bhfuil an gnóthas iarnróid nó an díoltóir ticéad bunaithe laistigh den Aontas.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 5 6

Rothair

Cuirfidh gnóthais iarnróid ar chumas paisinéirí Ö Beidh paisinéirí i dteideal Õ rothair a thabhairt Ö bhreith leo Õ Ö ar bhord na traenach Õ ar an traein, ar tháille ð réasúnta ï i gcás inar iomchuí, má tá siad éasca a láimhseáil, mura gcuirfidh sé sin isteach ar an tseirbhís áirithe sin agus má cheadaíonn an rothra é sin. ð Coinneoidh siad a rothair faoina gcúram le linn an turais agus áiritheoidh siad nach ndéanfar aon chiotaí ná damáiste do phaisinéirí eile, do threalamh soghluaisteachta, do bhagáiste ná d'oibríochtaí iarnróid. Féadfar diúltú rothair a iompar, nó srian a chur leis, ar chúiseanna sábháilteachta nó oibríochta, ar choinníoll go gcuirfidh gnóthais iarnróid, díoltóirí ticéad, tionscnóirí turas agus, i gcás inarb iomchuí, bainisteoirí stáisiúin, paisinéirí ar an eolas faoi na coinníollacha le haghaidh diúltú nó srian den sórt sin i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 454/2011. ï 

Airteagal 6 7 

Tarscaoileadh agus leagan síos teorainneacha a eisiamh

1.Ní fhéadfar na hoibleagáidí i leith paisinéirí de bhun an Rialacháin seo a theorannú ná a tharscaoileadh, go háirithe trí mhaolú nó clásal sriantach sa chonradh iompair.

2.Féadfaidh gnóthais iarnróid coinníollacha conarthacha a thairiscint a bheidh níos fabhraí don phaisinéir ná na coinníollacha a leagtar síos sa Rialachán seo.

Airteagail 7 8

Oibleagáid chun faisnéis a sholáthar maidir le scor seirbhísí iarnróid

Poibleoidh na gnóthais iarnróid nó, i gcás inarb inar iomchuí, na húdaráis inniúla atá freagrach as conradh seirbhísí poiblí iarnróid, trí mheán iomchuí ar na dóigheanna is iomchuí, ð lena n-áirítear faisnéis i bhformáidí inrochtana le haghaidh daoine faoi mhíchumas i gcomhréir leis na ceanglais inrochtaineachta a leagtar síos i dTreoir XXX 40 , ï cinntí maidir le scor seirbhísí iarnróidð , bíodh sé buan nó sealadach, ï agus déanfar é sin roimh chur chun feidhme na gcinntí sin.

Airteagal 8 9

Faisnéis taistil

1.Gan dochar d’Airteagal 10, gGnóthais iarnróid agus díoltóirí ticéad a thairgeann conarthaí iompair thar ceann gnóthas gnóthais iarnróid amháin nó níos mó ná gnóthas iarnróid amháin, soláthróidh siad don phaisinéir, arna iarraidh sin dó nó di, ar a laghad an fhaisnéis a leagtar amach in Iarscríbhinn II, Cuid I, maidir leis na Ö turais Õ haistir a bhfuil an gnóthas iarnróid lena mbaineann ag tairiscint conradh iompair ina leith. Déanfaidh díoltóirí ticéad a thairgeann conarthaí iompair ar a gcuntas féin, agus tionscnóirí turas, an fhaisnéis sin a sholáthar i gcás ina mbeidh fáil uirthi uaithi.

2.I rith an aistirÖ turais Õ ð , ag stáisiúin naisc san áireamh, ï soláthróidh gnóthais iarnróid ð agus, i gcás inar féidir, díoltóirí ticéad ï don phaisinéir ar a laghad an fhaisnéis a leagtar amach in Iarscríbhinn II, Cuid II.

3.Soláthrófar an fhaisnéis dá dtagraítear i mír 1 agus i mír 2 san fhormáid is mó is iomchuí ð lena n-áirítear teicneolaíochtaí cumarsáide atá suas chun dáta a úsáid ï. Tabharfar aird ar leith i dtaca leis seo ar riachtanais daoine a bhfuil mallachar cloisteála agus/nó amhairc ag gabháil dóibh ð a áirithiú go bhfuil an fhaisnéis sin inrochtana ag daoine faoi mhíchumas i gcomhréir leis na ceanglais inrochtaineachta a leagtar síos i dTreoir XXX agus i Rialachán 454/2011 ï.

ò nua

4.Déanfaidh bainisteoirí stáisiúin agus bainisteoirí bonneagair sonraí fíor-ama maidir le traenacha, lena n-áirítear na traenacha a oibríonn gnóthais iarnróid eile, a chur ar fáil do ghnóthais iarnróid agus do dhíoltóirí ticéad, ar bhealach neamh-idirdhealaitheach.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 9 10

Ticéid, tréthicéid agus áirithintí a bheith ar fáil

1.Tairgfidh gnóthais iarnróid agus díoltóirí ticéad ticéid Ö agus, i gcás ina mbeidh siad ar fáil, Õ, tréthicéid agus áirithintí i gcás ina mbeidh siad ar fáil. ð Déanfaidh siad a ndícheall tréthicéid a chur ar fáil, lena n-áirítear tréthicéid le haghaidh turais trasna teorainneacha agus le níos mó ná gnóthas iarnróid amháin. ï 

2.Gan dochar do mhír 3 ná do mhír 4, dáilfidh na gnóthais iarnróid ð agus na díoltóirí ticéad ï ticéid ar phaisinéirí trí cheann amháin ar a laghad de na díolphointí seo a leanas:

(a)oifigí ticéad nó díolmheaisíní Ö meaisíní ticéadaithe Õ;

(b)teileafón, an t-idirlíon nó aon mheán eile de theicneolaíocht an eolais Ö teicneolaíocht faisnéise Õ atá ar fáil go forleathan;

(c)ar thraenacha.

3. Gan dochar do mhír 4 ná do mhír 5, dáilfidh na gnóthais ð Féadfaidh na Ballstáit ceangal a chur ar ghnóthais ï iarnróid ticéid i gcomhair seirbhísí a chuirfear ar fáil Ö a sholáthraítear Õ faoi chonarthaí seirbhíse poiblí Ö a chur ar fáil Õ trí cheann amháin ar a laghad de na ð níos mó ná díolphointe ï díolphointí seo a leanas Ö amháin Õ.

(a) oifigí ticéad nó díolmheaisíní;

(b) ar thraenacha.

43.Tairgfidh gnóthais iarnróid an fhéidearthacht ticéid don tseirbhís lena mbaineann a fháil ar an traein, mura ndéantar an fhéidearthacht sin a theorannú nó a dhiúltú ar fhorais a bhaineann le beartas slándála nó frithchalaoise, toisc go bhfuil áirithint traenach éigeantach nó ar fhorais tráchtála réasúnacha réasúnta.

54.I gcás nach mbeidh oifig ticéad nó díolmheaisín Ö meaisín ticéadaithe Õ sa stáisiún imeachta, cuirfear in iúl do na paisinéirí ag an stáisiún:

(a)    go bhféadfar ticéid a cheannach ar an teileafón nó ar an idirlíon nó ar an traein, mar aon leis an nós imeachta do cheannach den sórt sin;

(b)    an stáisiún iarnróid nó an áit is cóongaraí a mbeidh fáil ar oifigí ticéad agus/nó díolmheaisín Ö meaisín ticéadaithe Õ.

ò nua

5.I gcás nach mbeidh oifig ticéad ná meaisín ticéadaithe inrochtana sa stáisiún imeachta, ceadófar do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe ticéid a cheannach ar bhord na traenach gan costas breise.

6.I gcás ina bhfaighidh an paisinéir ticéid ar leith don aon turas amháin lena gcuimseofar seirbhísí iarnróid a oibreoidh gnóthas iarnróid amháin nó níos mó i ndiaidh a chéile, beidh cearta an phaisinéara ar fhaisnéis, ar chúnamh, ar chúram agus ar chúiteamh coibhéiseach leis na cearta a ghabhann le tréthicéad agus cumhdófar leo an turas ina iomláine ón imeacht go dtí an ceann scríbe críochnaitheach, ach amháin má chuirtear a mhalairt in iúl go sainráite i scríbhinn don phaisinéir. Go háirithe, cuirfear in iúl amhlaidh don phaisinéir nach mbeadh sé, dá gcaillfeadh sé nasc, i dteideal cúnaimh ná cúitimh bunaithe ar fhad iomlán an turais. Is ar an ngnóthas iarnróid, ar a ghníomhaire, ar a thionscnóir turais nó ar a dhíoltóir ticéad a bheidh an dualgas cruthúnais gur soláthraíodh an fhaisnéis sin.

ê 1371/2007/CE

Airteagal 10

Córais faisnéise agus áirithinte taistil

1. Chun an fhaisnéis a sholáthar agus na ticéid a eisiúint dá dtagraítear sa Rialachán seo, úsáidfidh gnóthais iarnróid agus díoltóirí ticéad an CRFAII, a bhunófar de réir na nósanna imeachta dá dtagraítear san Airteagal seo.

2. Chun críocha an Rialacháin seo, cuirfear i bhfeidhm na sonraíochtaí teicniúla don idir-inoibritheacht (STIanna) dá dtagraítear i dTreoir 2001/16/CE.

3. Glacfaidh an Coimisiún, ar thogra a thíolacfaidh an Ghníomhaireacht Eorpach Iarnróid (ERA), STI le haghaidh na bhfeidhmiúchán teileamaitice do phaisinéirí tráth nach déanaí ná 3 Nollaig 2010. Éascóidh an STI soláthar na faisnéise a leagtar amach in Iarscríbhinn II agus eisiúint na dticéad arna rialú ag an Rialachán seo.

4. Cuirfidh gnóthais iarnróid a CRFAII in oiriúint de réir na gceanglas arna leagan amach san STI i gcomhréir le plean imscartha arna leagan amach san STI sin.

5. Faoi réir fhorálacha Threoir 95/46/CE, ní nochtfaidh aon ghnóthas iarnróid ná aon díoltóir ticéad faisnéis phearsanta maidir le háirithintí leithleacha do ghnóthais iarnróid eile agus/nó do dhíoltóirí ticéad eile.

CAIBIDIL III

DLITEANAS GNÓTHAS IARNRÓID I LEITH PAISINÉIRÍ AGUS A gCUID BAGÁISTE

Airteagal 11

Dliteanas i leith paisinéirí agus a gcuid bagáiste

Faoi réir fhorálacha na Caibidle seo agus gan dochar don dlí náisiúnta is infheidhme lena ndeonaítear do phaisinéirí tuilleadh cúitimh i leith damáistí, beidh dliteanas gnóthas iarnróid i leith paisinéirí agus a gcuid bagáiste faoi rialú ag Caibidil I, ag Caibidil III agus ag Caibidil IV de Theideal IV, de Theideal VI agus de Theideal VII d’Iarscríbhinn I.

ê 137 1/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 12

Árachas Ö agus cumhdach dliteanais i gcás bás paisinéara nó díobháil phearsanta do phaisinéir Õ

1. Tuigfear go gcuireann an oibleagáid a leagtar amach in Airteagal 9 de Threoir 95/18/CE, a mhéid a bhaineann sí le dliteanas i leith paisinéirí, de cheanglas ar ghnóthas iarnróid Ö Beidh Õ árachas leordhóthanach Ö ag gnóthas iarnróid Õ a bheith aigeð , i gcomhréir le hAirteagal 22 de Threoir 2012/34/AE agus ar bhonn measúnú ar a rioscaí, ï nó Ö déanfaidh sé Õ socruithe coibhéiseacha a dhéanamh chun a dhliteanais faoin Rialachán seo a chumhdach.

2. Cuirfidh an Coimisiún faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa agus faoi bhráid na Comhairle tráth nach déanaí ná 3 Nollaig 2010 tuarascáil maidir le híosmhéid árachais a shocrú do ghnóthais iarnróid. Más iomchuí, gabhfaidh tograí oiriúnacha nó moltaí ar an ábhar sin leis an tuarascáil sin.

Airteagal 13

Réamhíocaíochtaí

1.Má mharaítear nó má ghortaítear paisinéir, déanfaidh an gnóthas iarnróid mar a thagraítear dó in Airteagal 26(5) d’Iarscríbhinn I gan mhoill, agus ar aon chuma tráth nach déanaí ná cúig lá dhéag tar éis Ö sainaithint Õ céannacht an duine nádúrtha Ö atá i dteideal Õ cúitimh a shuíomh, na réamhíocaíochtaí sin is gá chun freastal ar riachtanais eacnamaíocha láithreacha ar bhonn comhréireach leis an damáiste a fulaingíodh.

2.Gan dochar do mhír 1, ní lú ná EUR 21 000 in aghaidh an phaisinéara réamhíocaíocht i gcás báis.

3.Ní chiallóidh réamhíocaíocht go n-aithnítear dliteanas agus féadfar í a fhritháireamh in aghaidh aon suimeanna a íocfar ina dhiaidh sin ar bhonn an Rialacháin seo ach ní bheidh sí in-aischurtha ach amháin i gcásanna ina ndearnadh an damáiste de dheasca faillí nó locht de chuid an phaisinéara nó murab é an duine a fuair an réamhíocaíocht an duine a bhí i dteideal cúitimh.

Airteagal 14

Dliteanas a chonspóid

Fiú amháin má chonspóideann an gnóthas iarnróid a fhreagracht as díobháil choirp a tharlaíonn do phaisinéir atá ar iompar aige, déanfaidh sé gach iarracht Ö dícheall Õ réasúnach cúnamh a thabhairt do phaisinéir agus cúiteamh á éileamh aige ó thríú páirtithe i leith damáiste.

CAIBIDIL IV

MOILLEANNA, NAISC A CHAILLEADHTEAR AGUS CEALUITHE

Airteagal 15

Dliteanas i leith moilleanna, i leith nasc a chailleadhtear agus i leith cealuithe

Faoi réir fhorálacha na Caibidle seo, beidh dliteanas gnóthas iarnróid i leith moilleanna, naisc a chailleadhtear agus cealuithe faoi rialú ag Caibidil II de Theideal IV d’Iarscríbhinn I.

ê 137 1/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 16

Aisíocaíocht agus athródú

1.I gcás ina bhféadfar a bheith ag súil go réasúnach ð , tráth an imeachta nó i gcás nasc a chailleadh i rith turas le tréthicéad, ï go rachaidh an mhoill ar shroicheadh an chinn scríbe chríochnaithigh faoin gconradh iompair thar 60 nóiméad, beidh rogha ag an bpaisinéir láithreach idir Ö ceann de Õ na nithe seo a leanas:

(a)    aisíocaíocht chostas iomlán an ticéid, ar faoi na coinníollacha céanna ar faoinar ceannaíodh é, don chuid nó do na codanna de thuras an phaisinéara nach ndearnadh agus don chuid nó do na codanna a rinneadh cheana mura bhfónann an turas a thuilleadh do phlean taistil tosaigh an phaisinéara, maille le seirbhís fillte, nuair is ábhartha, chuig an gcéad áit imeachta a luaithe is féidir. Íocfar an aisíocaíocht ar faoi choinníollacha is ionann leis na coinníollacha ar a faoina n-íoctar an cúiteamh dá dtagraítear in Airteagal 17; nó

(b)leanúint nó athródú, ar faoi choinníollacha iompair inchomparáide, chuig an gceann scríbe a luaithe is féidir; nó

(c)leanúint nó athródú, ar faoi choinníollacha iompair inchomparáide, chuig an gceann scríbe ar dháta níos déanaí de réir mar is áisiúil don phaisinéir.

ò nua

2.Chun críocha phointe (b) de mhír 1, féadfaidh aon ghnóthas iarnróid athródú inchomparáide a oibriú agus féadfar leas a bhaint as córacha iompair de ghrád níos airde agus as modhanna malartacha iompair nach bhfágfaidh costais bhreise ar an bpaisinéir. Déanfaidh gnóthais iarnróid iarracht réasúnta naisc bhreise a sheachaint. Beidh an t-am taistil iomlán ar mhodh malartach iompair don chuid sin den turas nár críochnaíodh mar a bhí beartaithe, beidh sé inchurtha le ham taistil sceidealta an turais bhunaidh. Ní dhéanfar paisinéirí a íosghrádú chuig saoráidí iompair de ghrád níos ísle ach amháin más saoráidí den sórt sin an t-aon mhodh amháin don athródú atá ar fáil.

3.Tabharfar soláthraithe seirbhísí athródaithe iompair aird ar leith ar leibhéal inchomparáide d'inrochtaineacht ar an tseirbhís mhalartach a chur ar fáil do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe. 

ê 137 1/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 17

Cúiteamh i leith phraghas an ticéid Ö Praghas an ticéid a chúiteamh Õ

1.Gan an ceart chun iompair a chailliúint chailleadh, féadfaidh paisinéir cúiteamh i leith moilleanna a iarraidh ar an ngnóthas iarnróid má bhíonn moill roimhe nó roimpi idir an áit imeachta agus an ceann scríbe a luaitear ar an ticéad ð sa chonradh iompair ï agus nach ndearnadh an ticéad ina leith a aisíoc i gcomhréir le hAirteagal 16. Is iad seo a leanas íosmhéideanna an chúitimh i leith moilleanna:

(a)25 % de phraghas an ticéid le haghaidh moille idir nach lú ná 60 nóiméad agus nach mó ná 119 nóiméad,

(b)50 % de phraghas an ticéid le haghaidh moille de 120 nóiméad nó níos mó.

2.Ö Tá feidhm ag mír 1, freisin, maidir le Õ Féadfaidh paisinéirí a mbeidh bhfuil Ö pas taistil nó Õ ticéad séasúir acu. Ö Má chuirtear moill orthu nó má bhaineann cealú dóibh Õ agus a dtarlóidh moilleanna nó cealuithe arís is arís eile dóibh le linn thréimhse bailíochta ð an phas taistil nó an ticéid séasúir, féadfaidh siad ïa dticéad séasúir cúiteamh Ö iomchuí Õ a iarraidh i gcomhréir le socruithe cúitimh an ghnóthais iarnróid. Sonrófar sna leis na socruithe sin na critéir le haghaidh moille agus chun an cúiteamh a chinneadh Ö lena gcinnfear moill agus lena ríomhfar an cúiteamh Õ. ð I gcás ina mbeidh moill is lú ná 60 nóiméad ann arís is arís eile le linn thréimhse bailíochta an phas taistil nó an ticéid séasúir, áireofar go carnach na moilleanna agus cúiteofar leis na paisinéirí iad i gcomhréir le socruithe cúitimh an ghnóthais iarnróid. ï

3.Ríomhfar cúiteamh ar mhoill le haghaidh moille i gcoibhneas an phraghais Ö iomláin Õ a d’íoc an paisinéir go hiarbhír as an tseirbhís Ö ar cuireadh moill uirthi Õ mhoillithe. I gcás ina mbainfidh an conradh iompair le turas fillte, déanfar cúiteamh i leith moille don turas amach nó don turas ar ais a ríomh ar bhonn leath an phraghais a íocadh ar an ticéad. Ar an gcaoi chéanna, déanfar an cúiteamh i leith Ö seirbhís ar cuireadh moill uirthi Õ seirbhíse moillithe faoi chonradh iompair d'aon chineál eile faoinar féidir céimeanna éagsúla den turas a dhéanamh ina dhiaidh sin a ríomh Ö i gcomhréir Õ ar comhréir leis an bpraghas iomlán.

4.Ní chuirfear san áireamh i ríomh na tréimhse moille aon mhoill is féidir leis an ngnóthas iarnróid a léiriú a tharla lasmuigh de chríocha Ö an Aontais Õ ina bhfuil an Conradh ag bunú an Chomhphobail Eorpaigh i bhfeidhm.

25.Íocfar an cúiteamh i leith phraghas an ticéid laistigh d’aon mhí amháin tar éis chur faoi bhráid na hiarrata ar chúiteamh. Féadfar an cúiteamh a íoc i bhfoirm dearbhán agus/nó seirbhísí eile má bhíonn na téarmaí solúbtha (go háirithe maidir leis an tréimhse bhailíochta agus leis an gceann scríbe). Íocfar an cúiteamh in airgead arna iarraidh sin ag an bpaisinéir.

36.Ní asbhainfear den chúiteamh i leith phraghas an ticéid costais idirbheart airgid amhail táillí, costais teileafóin ná stampaí. Féadfaidh gnóthais iarnróid íostairseach a chinneadh nach n-íocfar íocaíochtaí cúitimh faoina bhun. Ní rachaidh an tairseach sin thar EUR 4 Ö in aghaidh an ticéid Õ.

47.Ní bheidh aon cheart chun cúitimh ag an bpaisinéir má thugtar fógra dó sula gceannaíonn gceannóidh sé ticéad go mbeidh moill ann, ná más lú ná 60 nóiméad an mhoill Ö a tháinig as Õ thig ó leanúint Ö ar aghaidh Õ ar sheirbhís eile nó Ö as Õ ó athródú.

ò nua

8.Ní bheidh iallach ar ghnóthas iarnróid cúiteamh a íoc más féidir leis a chruthú gurb é ba chúis leis an moill rí-dhrochaimsir nó mórthubaistí nádúrtha a chuirfeadh oibriú sábháilte na seirbhísí i mbaol agus nach bhféadfaí a thuar ná a chosc fiú dá ndéanfaí gach beart réasúnta.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 18

Cúnamh

1.I gcás moille ar theacht nó ar imeacht, coinneoidh an gnóthas iarnróid, ð an díoltóir ticéad ï nó an bainisteoir stáisiúin na paisinéirí ar an eolas maidir leis an staid Ö , maidir leis an am imeachta measta Õ agus maidir leis an am teachta measta agus leis an am imeachta measta a luaithe a bheidh an fhaisnéis sin ar fáil.

2.I gcás moille dá dtagraítear i mír 1 is mó ná 60 nóiméad, déanfar na nithe seo a leanas a thairiscint Ö saor in aisce Õ freisin do na paisinéirí saor in aisce Ö freisin Õ:

(a)béilí agus Ö deochanna Õ pronnlach ar comhréir réasúnachta leis an tréimhse fanachta, má bhíonn siad ar fáil ar an traein nó sa stáisiún, nó más féidir iad a sholáthar go réasúnachta ð ag cur san áireamh critéir amhail an fad ón soláthróir, an t-am is gá don seachadadh agus an costas ï;

(b)nuair is féidir sin go táigiúil, óstán nó cóiríocht eile, agus iompar idir an stáisiún iarnróid agus Ö áit na Õ an t-ionad cóiríochta, i gcásanna Ö inar gá Õ ina dtiocfaidh fanacht oíche amháin nó níos mó ná oíche amháin nó fanacht breise chun a bheith riachtanachÖ , in áit ina bhfuil sin indéanta go fisiceach agus nuair atá sin indéanta go fisiceach Õ;

(c)i gcás ina go mbeidh an traein blocáilte ar an iarnród Ö ar na ráillí Õ, iompar ón traein go dtí an stáisiún iarnróid, go dtí pointe imeachta malartach nó go dtí ceann scríbe na seirbhíse, nuair Ö atá sin indéanta go fisiceach Õis féidir sin go táigiúil.

3.Mura féidir leanúint leis an tseirbhís iarnróid a thuilleadh, eagróidh na gnóthais iarnróid seirbhísí iompair malartacha do na paisinéirí a luaithe is féidir.

4.Arna iarraidh sin ag an bpaisinéir, Ddeimhneoidh gnóthais iarnróid ar an ticéad ð nó ar shlí eile ï Ö , ar iarratas an phaisinéara Õ go raibh moill ar an tseirbhís iarnróid, gur chaill sí nasc nó gur cealaíodh í, de réir mar a bheidh.

5.Agus míreanna 1, mír 2, agus mír 3 ð agus 4 ï á gcur i bhfeidhm aige, tabharfaidh an gnóthas iarnróid a oibríonn an tseirbhís aird Ö ar leith Õleithleach ar riachtanais daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe agus daoine a bheidh á dtionlacan.

ò nua

6.I dteannta na n-oibleagáidí atá ar ghnóthais iarnróid de bhun Airteagal 13a (3) de Threoir 2012/34/AE, áiritheoidh an bainisteoir stáisiúin ar stáisiún iarnróid a láimhseálann ar a laghad 10 000 paisinéir in aghaidh an lae ar an meán thar thréimhse bliana, áiritheoidh sé go mbeidh oibríochtaí an stáisiúin, na gnóthais iarnróid agus an bainisteoir bonneagair comhordaithe trí phlean teagmhais cuí chun ullmhú le haghaidh na féidearthachta go mbeadh mórbhriseadh seirbhíse agus moilleanna fada ann a d'fhágfadh go mbeadh líon mór paisinéirí sáinnithe sa stáisiún. Áiritheofar leis an bplean sin go dtabharfar cúnamh iomchuí agus faisnéis leordhóthanach do phaisinéirí atá sáinnithe, lena n-áirítear faisnéis i bhformáidí inrochtana i gcomhréir leis na ceanglais inrochtaineachta a leagtar síos i dTreoir XXX. Nuair a iarrfar é, cuirfidh an bainisteoir stáisiúin an plean, maille le haon leasuithe air, ar fáil don chomhlacht náisiúnta forfheidhmithe nó d'aon chomhlacht eile arna ainmniú ag an mBallstát. Déanfaidh bainisteoirí stáisiúin na stáisiún iarnróid a láimhseálann níos lú ná 10 000 paisinéir in aghaidh an lae ar an meán thar thréimhse bliana, déanfaidh siad gach dícheall réasúnach lucht úsáide an stáisiúin a chomhordú agus chun cúnamh agus faisnéis a thabhairt do phaisinéirí atá sáinnithe i gcásanna den sórt sin. 

Airteagal 19

An ceart chun sásaimh

I gcás ina n-íocfaidh gnóthas iarnróid cúiteamh nó ina gcomhlíonfaidh sé na hoibleagáidí eile atá air i gcomhréir leis an Rialachán seo, ní fhéadfar aon fhoráil den Rialachán seo ná den dlí náisiúnta a fhorléiriú mar shrian ar cheart an ghnóthais sin cúiteamh a chostas a lorg ar aon duine, lena n-áirítear tríú páirtithe, i gcomhréir leis an dlí is infheidhme. Go háirithe ní chuirfidh an Rialachán seo srian ar aon bhealach ar cheart an ghnóthais iarnróid chun aisíocaíocht a lorg ar thríú páirtí a bhfuil conradh aige leis agus a chuir leis an eachtra ba chionsiocair le cúiteamh nó le hoibleagáidí eile. Ní fhéadfar aon fhoráil den Rialachán seo a fhorléiriú mar shrian ar cheart an tríú páirtí, seachas paisinéir, a bhfuil conradh ag gnóthas iarnróid leis, aisíocaíocht nó cúiteamh a lorg ar an ngnóthas iarnróid i gcomhréir leis na dlíthe ábhartha is infheidhme.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

CAIBIDIL V

DAOINE FAOI MHÍCHUMAS AGUS DAOINE A bhFUIL A SOGHLUAISTEACHT LAGHDAITHE

Airteagal 19 20 

An ceart chun iompair

1.Bunóidh gnóthais iarnróid agus bainisteoirí stáisiúin, le rannpháirtíocht ghníomhach eagraíochtaí a dhéanann ionadaíocht ar dhaoine faoi mhíchumas agus ar dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, rialacha neamh-idirdhealaitheacha rochtana chun daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe ð ,lena n-áirítear a gcúntóirí pearsanta, ï a iompar nó beidh rialacha den sórt sin i bhfeidhm acu. ð Ceadófar don phaisinéir sna rialacha sin madra cúnaimh a bheith ina chuideachta i gcomhréir le haon rialacha ábhartha náisiúnta. ï 

2.Tairgfear áirithintí agus ticéid do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe gan costas breise. Ní fhéadfaidh gnóthas iarnróid, díoltóir ticéad ná tionscnóir turas diúltiú áirithint a ghlacadh ó dhuine faoi mhíchumas nó ó dhuine a bhfuil a shoghluaisteacht nó a soghluaisteacht laghdaithe ná diúltiú ticéad a eisiúint chuige nó chuici ná ní fhéadfaidh gnóthas iarnróid Ö a Õ  éileamh go dtionlacfadh duine eile an duine sin mura mbeidh dianghá leis sin chun na rialacha rochtana dá dtagraítear i mír 1 a chomhlíonadh.

Airteagal 20 21

Faisnéis le haghaidh daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe

1. Ö nuair a iarrfar é Õ Arna iarraidh sin, soláthróidh ð bainisteoir stáisiúin, ï gnóthas iarnróid, díoltóir ticéad nó tionscnóir turas faisnéis do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe ð , lena n-áirítear faisnéis i bhformáidí inrochtana i gcomhréir leis na ceanglais inrochtaineachta a leagtar síos i Rialachán (AE) Uimh. 454/2011 agus i dTreoir XXX, ï  maidir le hinrochtaineacht ð an stáisiúin agus na saoráidí gaolmhara, ï seirbhísí iarnróid agus maidir le coinníollacha rochtana an rothra Ö rothstoic Õ i gcomhréir leis na rialacha rochtana dá dtagraítear in Airteagal 2019(1) agus cuirfidh an gnóthas iarnróid, díoltóir ticéad nó tionscnóir turas Ö sé Õ daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe ar an eolas faoi na saoráidí a bheidh ar bord.

2. I gcás ina bhfeidhmeoidh gnóthas iarnróid, díoltóir ticéad agus/nó tionscnóir turas an maolú dá bhforáiltear in Airteagal 2019(2), arna iarraidh sin Ö nuair a iarrfar é, Õ cuirfidh sé faisnéis i scríbhinn maidir leis na cúiseanna leis sin chuig an duine faoi mhíchumas nó chuig an duine a bhfuil a shoghluaisteacht nó a soghluaisteacht laghdaithe laistigh de chúig lá oibre ón dáta a dhiúltaigh sé áirithint a dhéanamh nó ticéad a eisiúint nó a d'fhorchuir sé an coinníoll go ndéanfaí an duine a thionlacan. ð Déanfaidh an gnóthas iarnróid, díoltóir ticéad nó tionscnóir turas iarracht réasúnta cóir iompair mhalartach a thairiscint don duine i gceist ag cur san áireamh a riachtanas inrochtaineachta. ï 

Airteagal 21

Inrochtaineacht

1. Áiritheoidh gnóthais iarnróid agus bainisteoirí stáisiúin, tríd an STI do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe a chomhlíonadh, go mbeidh na stáisiúin, na hardáin, an rothra agus saoráidí eile inrochtana do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe.

Airteagal 22

Cúnamh ag stáisiúin iarnróid

1.Tráth duine faoi mhíchumas nó duine a bhfuil a shoghluaisteacht nó a soghluaisteacht laghdaithe a imeacht as ó stáisiún a bhfuil foireann ar fáil Ö ag obair Õ ann, idirthuras a dhéanamh tríd ann nó é a shroichint Ö shroicheadh Õ , tabharfaidh an bainisteoir stáisiúin ð nó an gnóthas iarnróid nó an dá dream ï cúnamh dó nó di saor in aisce chun go bhféadfaidh an duine sin dul ar an tseirbhís Ö bhord na seirbhíse Õ imeachta nó tuirlingt den ón tseirbhís teachta a bhfuil ticéad ceannaithe aige nó aici di, gan dochar do na rialacha rochtana dá dtagraítear in Airteagal 2019(1).

2. Mura mbeidh foireann tionlacain ar thraein nó mura mbeidh foireann ag stáaisiún, déanfaidh gnóthais iarnróid agus bainisteoirí stáisiúin gach iarracht Ö dícheall Õ réasúnach chun go mbeidh rochtain ag daoine faoi mhíchumas nó ag daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe ar thaisteal d'iarnród.

2. Féadfaidh na Ballstáit a fhoráil go ndéanfar maolú ar mhír 1 i gcás daoine a bheidh ag taisteal ar sheirbhísí atá faoi réir conartha seirbhíse poiblí arna dheonú i gcomhréir le dlí Comhphobail, ar choinníoll go mbeidh áiseanna nó socruithe malartacha curtha ar fáil ag an údarás inniúil lena rathaítear leibhéal coibhéiseach nó leibhéal níos airde rochtana ar sheirbhísí iompair.

3.I stáaisiún nach mbeidh foireann ar fáil Ö ag obair Õ iontu, áiritheoidh gnóthais iarnróid agus bainisteoirí stáaisiúin go mbeidh faisnéis a mbeidh teacht uirthi go furasta ð , lena n-áirítear faisnéis i bhformáidí inrochtana i gcomhréir leis na ceanglais inrochtana a leagtar síos i dTreoir XXX, ï ar taispeáint i gcomhréir leis na rialacha rochtana dá dtagraítear in Airteagal 2019(1) maidir leis an stáisiún iarnróid is congaraí a mbeidh foireann ar fáil Ö ag obair Õ ann agus maidir le cúnamh a bheidh ar fáil go díreach do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe.

ò nua

4.    Beidh cúnamh ar fáil i stáisiúin na huaireanta uile a oibrítear na seirbhísí iarnróid.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

Airteagal 23

Cúnamh ar an traein

1.Gan dochar do na rialacha rochtana dá dtagraítear in Airteagal 2019(1), soláthróidh gnóthais iarnróid cúnamh saor in aisce ar an traein do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe agus le linn dó nó di dul ar an traein agus tuirlingt di.

Ö 2.Mura mbeidh foireann tionlacain ar thraein, déanfaidh gnóthais iarnróid iarracht réasúnta chun go mbeidh rochtain ag daoine faoi mhíchumas nó ag daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe ar thaisteal d'iarnród.  Õ

3. Chun críocha an Airteagail seo, ciallóidh cúnamh Ö is éard a bheidh i gcúnamh Õ ar bord gach iarracht réeasúnta chun cúnamh a thairiscint Ö thabhairt Õ do dhuine faoi mhíchumas nó do dhuine a bhfuil a shoghluaisteacht nó a soghluaisteacht laghdaithe chun go mbeidh rochtain ag an duine sin Ö rochtain Õ ar na seirbhísí céanna ar an traein leis na paisinéirí eile, mura gceadaíonn míchumas an duine nó grád na soghluaisteachta laghdaithe don duine sin Ö más rud é go bhfágann méid an mhíchumais atá ar an duine nó méid an laghdaithe ar a shoghluaisteacht nach bhfuil sé in ann Õ rochtain a bheith aige nó aici ar na seirbhísí sin Ö a fháil Õ go neamhspleách agus go sábháilte Ö ar na seirbhísí sin Õ .

ò nua

4. Beidh cúnamh ar fáil ar bord traenacha na huaireanta uile a oibrítear na seirbhísí iarnróid. 

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 24

Coinníollacha faoina Ö ar Õ a soláthraítear cúnamh

Comhoibreoidh gnóthais iarnróid, bainisteoirí stáisiúin, díoltóirí ticéad agus tionscnóirí turas le chéile chun cúnamh a sholáthar do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe i gcomhréir le hAirteagal 2022 agus Airteagal 2123 agus leis na pointí seo a leanas:

(a)soláthrófar cúnamh ar choinníoll go dtabharfar fógra don ghnóthas iarnróid, don bhainisteoir stáisiúin, don díoltóir ticéad nó don tionscnóir turas ónar ceannaíodh an ticéad go mbeidh cúnamh ag teastáil, ar a laghad 48 n-uair sula mbeidh an cúnamh ag teastáil. I gcás ina gceadaítear ilturais leis an Ö le Õ ticéad Ö nó le ticéad séasúir Õ, is leor fógra amháin ar choinníoll go ndéanfar faisnéis leormhaith Ö iomchuí Õ a sholáthar faoi am na dturas ina dhiaidh sin. ð Déanfar fógra den sórt sin a chur ar aghaidh chuig na gnóthais iarnróid uile eile agus chuig na bainisteoirí stáisiúin uile eile a bhfuil baint acu le turas an duine; ï

(b)glacfaidh gnóthais iarnróid, díoltóirí ticéad agus tionscnóirí turas gach beart is gá maidir le fógraí a fháil;

(c)mura ndéanfar fógra i gcomhréir le pointe (a), déanfaidh an gnóthas iarnróid agus an bainisteoir stáisiúin gach iarracht Ö dícheall Õ réasúnach chun cúnamh a sholáthar ionas go bhféadfaidh an duine faoi mhíchumas agus an duine a bhfuil a shoghluaisteacht nó a soghluaisteacht laghdaithe taisteal;

(d)gan dochar do chumhachtaí eintiteas eile maidir le limistéir atá suite lasmuigh d'áitreabh an stáisiúin iarnróid, ainmneoidh an bainisteoir stáisiúin nó aon duine eile a bheidh údaraithe pointí, laistigh den stáisiún iarnróid agus lasmuigh de, ag a bhféadfaidh daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe cur in iúl go bhfuil siad tagtha chuig an stáisiún iarnróid agus cúnamh a iarraidh más gá;

(e)soláthrófar cúnamh ar choinníoll go mbeidh an duine faoi mhíchumas agus an duine a bhfuil a shoghluaisteacht nó a soghluaiseacht laghdaithe i láthair ag an bpointe ainmnithe tráth arna shonrú ag an ngnóthas iarnróid nó ag an mbainisteoir stáaisiúin a chuirfidh an cúnamh sin ar fáil. Ní bheidh aon am a shonrófar níos mó ná 60 nóiméad roimh an am imeachta foilsithe nó roimh an am a n-iarrfar ar na paisinéirí go léir cláarú. Mura sonrófar Ö aon Õ am a mbeidh ar an duine faoi mhíchumas nó an duine a bhfuil a shoghluaisteacht nó a soghluaiseacht laghdaithe a bheith i láthair, beidh an duine i láthair ag an bpointe ainmnithe ar a laghad 30 nóiméad roimh an am imeachta foilsithe nó roimh an am a n-iarrfar ar na paisinéirí go léir cláarú.

Airteagal 25

Cúiteamh i leith trealaimh Ö soghluaisteachta Õ ghluaiseachta , nó trealaimh shonraigh Ö trealamh sonrach Õ eile Ö nó feistí cúnta Õ

1.Má tá Ö I gcás inar cúis iad Õ an gnóthas iarnróid Ö na gnóthais iarnróid nó na bainisteoirí stáisiúin Õ faoi dhliteanas i leith chaillteanas iomlán nó pháirt-chaillteanas Ö le cailleadh cathaoireacha rothaí, trealaimh soghluaisteachta eile nó feistí cúnta Õ ð agus madraí cúnaimh ï trealaimh ghluaiseachta nó trealaimh shonraigh eile arna n-úsáid ag daoine faoi mhíchumas Ö agus Õ nó ag daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, Ö nó le damáiste do na nithe sin, Õ nó i leith damáiste a bhainfidh don trealamh sin, ní bheidh aon teorainn airgeadais infheidhme ð beidh siad faoi dhliteanas i leith an chaillteanais nó an damáiste sin agus cúiteoidh siad iad ï.

ò nua

2.Beidh an cúiteamh dá dtagraítear i mír 1 comhionann leis an gcostas a ghabhann le hathsholáthar nó deisiú an trealaimh nó na bhfeistí a cailleadh nó a ndearnadh damáiste dóibh.

3.I gcás inar gá, déanfaidh gnóthais iarnróid agus bainisteoirí stáisiúin go mear gach dícheall réasúnach chun earra ionaid a sholáthar le haghaidh trealamh sonrach agus feistí cúnta a mbeidh gnéithe teicniúla agus feidhmiúla acu atá coibhéiseach le gnéithe na n-earraí a cailleadh nó a ndearnadh damáiste dóibh. Ceadófar don duine faoi mhíchumas nó an duine a bhfuil a shoghluaisteacht laghdaithe an trealamh sealadach athsholáthair nó an fheiste shealadach athsholáthair a choinneáil go dtí go n-íocfar an cúiteamh dá dtagraítear i mír 1 agus i mír 2. 

Airteagal 26

Oiliúint foirne

Déanfaidh gnóthais iarnróid agus bainisteoirí stáisiúin an méid seo a leanas:

(a)a áirithiú gurb eol do gach ball foirne, lena n-áirítear an fhoireann sin atá fostaithe ag aon pháirtí eile feidhmithe, a sholáthróidh cúnamh díreach do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe conas freastal ar riachtanais daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, lena n-áirítear daoine a bhfuil mallachair meabhrach nó intleachta orthu;

(b)oiliúint a sholáthar chun feasacht faoi riachtanais daoine faoi mhíchumas a mhéadú i measc na mball foirne uile a oibríonn ag an stáisiún agus a dhéileálann go díreach leis na daoine a bhíonn ag taisteal;

(c)a áirithiú go bhfaighidh gach fostaí nua, tráth a n-earcófar é, oiliúint maidir le míchumas agus go bhfreastalóidh na baill foirne go tráthrialta ar chúrsaí oiliúna athnuachana.

(d)glacadh, ar iarratas, le rannpháirtíocht fostaithe faoi mhíchumas, paisinéirí faoi mhíchumas agus paisinéirí a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe, agus/nó eagraíochtaí a dhéanann ionadaíocht orthu, san oiliúint.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

CAIBIDIL VI

SLÁNDAÁIL, GEARÁIN AGUS CÁILÍOCHT SEIRBHÍSE

Airteagal 26 27

Slándáil phearsanta paisinéirí

Le comhaontú na n-údarás poiblí, déanfaidh gnóthais iarnróid, bainisteoirí bonneagair agus bainisteoirí stáisiúin bearta leordhóthanacha Ö iomchuí Õ ina réimsí freagrachta faoi seach Ö féin Õ agus déanfaidh siad iad a oiriúnú don leibhéal slándála a shaineoidh na húdaráis phoiblí chun slándáil phearsanta paisinéirí a áirithiú i stáisiúin iarnróid agus ar thraenacha agus chun priacail Ö rioscaí Õ a bhainistiú. Comhoibreoidh siad agus malartóidh siad faisnéis faoi dhea-chleachtais maidir le gníomhartha a chosc ar dóigh dóibh meath a chur ar an leibhéal slándála.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 27 28

Gearáin

1.Bunóidh Ö gach Õ gnóthais iarnróid ð , díoltóir ticéad, bainisteoir stáisiúin agus bainisteoir bonneagair ar stáisiúin a láimhseálann níos mó ná 10 000 paisinéir in aghaidh an lae ar an meán thar thréimhse bliana ï Ö a shásra láimhseála féin le haghaidh Õ meicníocht chun déileáil le gearáin maidir leis na cearta agus na hoibleagáidí a fholaítear leis an Ö chumhdaítear sa Rialachán seo Õ. Cuirfidh an gnóthas iarnróid a shonraí Ö siad a sonraí Õ teagmhála agus a dtheanga nó a dtheangacha oibre i bhfios go forleathan do phaisinéirí.

2.Féadfaidh paisinéirí gearán a chur faoi bhráid aon ghnóthais iarnróid ð, an díoltóra ticéad, an bhainisteora stáisiúin nó an bhainisteora bonneagair ï lena mbaineann. ð Cuirfear an gearán isteach laistigh de shé mhí den eachtra is ábhar don ghearán. ï Laistigh d’aon mhí amháin Ö den ghearán a fháil Õ, tabharfaidh an seolaí an ghearáin freagra réasúnaithe nó, i gcásanna inchosanta, tabharfaidh sé fógra don phaisinéir faoin dáta, laistigh de thréimhse nach faide ná trí mhí ð ón dáta a fuarthas an gearán, ï ó dháta an ghearáin a bhféadfar a bheith ag súil le freagra. ð Coinneoidh gnóthais iarnróid, díoltóirí ticéad, bainisteoirí stáisiúin, agus bainisteoirí bonneagair na sonraí teagmhais is gá chun an gearán a mheas ar feadh dhá bhliain agus cuirfidh siad na sonraí sin ar fáil do chomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe arna iarraidh sin. ï

ò nua

3.Beidh fáil ag daoine faoi mhíchumas agus ag daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe ar mhionsonraí an phróisis láimhseála gearán. 

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

34. Foilseoidh an gnóthas iarnróid sa tuarascáil bhliantúil dá dtagraítear in Airteagal 2928 líon agus catagóirí na ngearán a fuarthas, líon na ngearáin a próiseáladh, an t-am freagartha agus Ö aon Õ na ghníomhartha féideartha feabhsaitheúcháin a rinneadh.

Airteagal 28 29

Caighdeáin cháilíochta seirbhíse

1.Déanfaidh gnóthais iarnróid ð agus bainisteoirí iarnróid ï caighdeáin cháilíochta seirbhíse a shainiú Ö leagan síos Õ agus córas bainistíochtaithe cáilíochta a thabhairt isteach Ö chur chun feidhme Õ chun an caighdeán seirbhíse a chothabháil Ö choinneáil Õ. Folóidh Ö Cumhdóidh Õ na caighdeáin cháilíochta seirbhíse, ar a laghad, na hítimí a liostaítear in Iarscríbhinn III.

2.Déanfaidh gnóthais iarnróid ð agus bainisteoirí stáisiúin ï faireachán ar an gcaoi a gcruthóidh siad Ö a bhfeidhmíocht Õ féin, mar a bheidh le brath ar Ö léireoidh Õ na caighdeáin cháilíochta seirbhíse Ö í Õ. Déanfaidh gnóthais iarnróid tuarascáil a fhoilsiú gach bliain ar a gcruthúnas Ö bhfeidhmíocht Õ cáilíochta seirbhíse chomh maith Ö maille Õ lena dtuarascáil bhliantúil. Ö Foilseoidh gnóthais iarnróid na tuarascálacha ar a bhfeidhmíocht cáilíochta seirbhíse ar a suíomh gréasáin Õ Foilseofar na tuarascálacha um chruthúnas cáilíochta seirbhíse ar láithreán gréasáin idirlín na ngnóthas iarnród. Ina theannta sin, beidh na tuarascálacha sin le fáil ar láithreán Ö shuíomh Õ gréasáin an ERA Ö Ghníomhaireacht Iarnróid an Aontais Eorpaigh Õ.

CAIBIDIL VII

FAISNÉIS AGUS CUR I bhFEIDHM Ö FORFHEIDHMIÚ Õ

Airteagal 29 30 

Faisnéis do phaisinéirí faoina gcearta

1.Agus ticéid le haghaidh aistir Ö turais Õ d'iarnród á ndíol acu, cuirfidh gnóthais iarnróid, bainisteoirí stáisiúin ð , díoltóirí ticéad ï agus tionscnóirí turas paisinéirí ar an eolas faoina gcearta agus a n-oibleagáidí faoin Rialachán seo. Chun an ceanglas seo maidir le faisnéis a chomhlíonadh, is féidir le gnóthais iarnróid, bainisteoirí stáisiúin agus tionscnóirí turas Ö leo Õ úsáid a bhaint as achoimre d'fhorálacha an Rialacháin seo a ullmhóidh an Coimisiún i dteangacha oifigiúla uile institiúidí an Aontais Eorpaigh agus a chuirfear ar fáil dóibh. ð Ina theannta sin, soláthróidh siad fógra ar an ticéad, i bhformáid pháipéir nó i bhformáid leictreonach nó ar aon bhealach eile, lena n-áirítear fógra i bhformáidí inrochtana le haghaidh daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe i gcomhréir leis na ceanglais inrochtaineachta a leagtar síos i dTreoir XXX.  San fhógra sin, sonrófar cá bhfuil an fhaisnéis sin le fáil i gcás cealú, nasc a chailleadh nó moill fhada. ï 

2.Cuirfidh gnóthais iarnróid agus bainisteoirí stáisiúin paisinéirí ar an eolas ar mhodh iomchuí, ð lena n-áirítear formáidí inrochtana i gcomhréir leis na ceanglais inrochtaineachta i dTreoir XXX, ï ag an stáisiún agus ar an traein, ð maidir lena gcearta agus maidir lena n-oibleagáidí faoin Rialachán seo, agus ï maidir le mionsonraí teagmhála an chomhlachta nó na gcomhlachtaí a bheidh ainmnithe Ö arna n-ainmniú Õ ag na Ballstáit de bhun Airteagal 3031.

Airteagal 30 31

Forfheidhmiú Ö Comhlachtaí forfheidhmithe a ainmniú Õ 

1. Ainmneoidh gach Ballstát comhlacht nó comhlachtaí a bheidh freagrach as forfheidhmiú an Rialacháin seo. Glacfaidh gach comhlacht na bearta is gá chun a áirithiú go n-urramaítear cearta na bpaisinéirí.

Beidh gach comhlacht neamhspleách ó thaobh a eagrúaithe, a chinntí maoinithe, a struchtúir dhlíthiúil agus a chinnteoireachta de ar aon bhainisteoir bonneagair, ar aon chomhlacht muirearaithe nó leithroinnte nó ar aon ghnóthas iarnróid.

Cuirfidh na Ballstáit an comhlacht nó na comhlachtaí a ainmneofar i gcomhréir leis an mírAirteagal seo chomh maith lena dhualgais nó lena ndualgais faoi seach in iúl don Choimisiún.

2. Féadfaidh gach paisinéir gearán a dhéanamh leis an gcomhlacht iomchuí arna ainmniú de réir mhír 1, nó le haon chomhlacht iomchuí eile arna ainmiú ag Ballstát, faoi shárú líomhnaithe ar an Rialachán seo.

ò nua

Airteagal 32

Cúraimí forfheidhmiúcháin

1.Déanfaidh na comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe faireachán grinn ar chomhlíonadh an Rialacháin seo agus déanfaidh siad na bearta is gá chun a áirithiú go n-urramófar cearta paisinéirí. Chuige sin, tabharfaidh gnóthais iarnróid, bainisteoirí stáisiúin agus bainisteoirí bonneagair na doiciméid ábhartha agus an fhaisnéis ábhartha dóibh má iarrann siad iad. Ar dhéanamh a bhfeidhmeanna dóibh, cuirfidh na comhlachtaí san áireamh an fhaisnéis arna cur faoina mbráid ag an gcomhlacht arna ainmniú faoi Airteagal 33 chun gearáin a láimhseáil, más comhlacht eile é sin. Thairis sin, is féidir leo cinneadh a dhéanamh maidir le gníomhartha forfheidhmiúcháin bunaithe ar ghearáin aonair arna gcur ar aghaidh ag an gcomhlacht sin.

2.Foilseoidh na comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe staidreamh maidir lena ngníomhaíocht, lena n-áirítear staidreamh maidir le smachtbhannaí arna gcur i bhfeidhm, gach bliain, ag deireadh mhí Aibreáin den chéad bhliain féilire eile ar a dhéanaí.

3.Tabharfaidh gnóthais iarnróid a sonraí teagmhála do chomhlacht náisiúnta forfheidhmithe nó do chomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe na mBallstát ina n-oibríonn siad.

Airteagal 33

Láimhseáil gearán ag comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe

1.Gan dochar do chearta na gcustaiméirí sásamh a lorg ar bhealach eile de bhun Threoir 2013/11/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 41 , tar éis don phaisinéir gearán a dhéanamh, gan sásamh a fháil, leis an ngnóthas iarnróid, leis an díoltóir ticéad, leis an mbainisteoir stáisiúin nó leis an mbainisteoir bonneagair de bhun Airteagal 28, féadfaidh an paisinéir gearán a dhéanamh le comhlacht forfheidhmithe. Cuirfidh na comhlachtaí forfheidhmithe na gearánaithe ar an eolas maidir lena gceart gearán a dhéanamh le comhlachtaí um réiteach malartach díospóide chun sásamh aonair a fháil.

2.Féadfaidh aon phaisinéir gearán a dhéanamh leis an gcomhlacht náisiúnta forfheidhmithe, nó le haon chomhlacht eile arna ainmniú ag Ballstát chun na críche sin, faoi shárú líomhnaithe ar an Rialachán seo.

3.Admhóidh an comhlacht go bhfuarthas an gearán laistigh de dhá sheachtain den ghearán a bheith faighte aige. Mairfidh an nós imeachta lena láimhseálfar an gearán trí mhí ar a mhéad. I gcásanna casta, féadfaidh an comhlacht, faoina lánrogha féin, an tréimhse sin a shíneadh go sé mhí. I gcásanna den sórt sin, cuirfidh sé in iúl don phaisinéir na cúiseanna leis an síneadh agus an méid ama a mheastar a bheidh de dhíth chun an nós imeachta a chríochnú. Féadfaidh cásanna a mbaineann imeachtaí dlíthiúla leo, agus na cásanna sin amháin, maireachtáil níos faide ná sé mhí. I gcás inar comhlacht um réiteach malartach díospóide faoi bhrí Threoir 2013/11/AE an comhlacht, tabharfar tús áite do na teorainneacha ama a leagtar síos sa Treoir sin.

Beidh an próiseas láimhseála gearán inrochtana ag daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe.

4.Is é comhlacht náisiúnta forfheidhmithe an Bhallstáit sin a dheonaigh a cheadúnas don ghnóthas iarnróid i gceist a láimhseálfaidh gearáin paisinéirí faoi aon eachtra a bhaineann leis an ngnóthas iarnróid sin.

5.I gcás ina mbainfidh gearán le sáruithe a líomhnaítear a rinne bainisteoirí stáisiúin nó bainisteoirí bonneagair, is é comhlacht náisiúnta forfheidhmithe an Bhallstáit inar tharla an eachtra a bheidh sa chomhlacht náisiúnta forfheidhmithe.

6.I gcreat an chomhoibrithe de bhun Airteagal 34, féadfaidh comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe maolú ó mhír 4 nó ó mhír 5 i gcás ar le leas na bpaisinéirí é sin a dhéanamh ar chúiseanna cuí-réasúnaithe, go háirithe ó thaobh teanga nó áit chónaithe.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 31 34

Ö Malartú faisnéise agus  Õ Ccomhoibriú Ö trasteorann Õ idir chomhlachtaí Ö náisiúnta Õ forfheidhmithe

ò nua

1.I gcás ina mbeidh comhlachtaí éagsúla arna n-ainmniú faoi Airteagal 31 agus Airteagal 33, cuirfear sásraí tuairiscithe ar bun chun malartú faisnéise eatarthu a áirithiú, i gcomhréir le Rialachán (AE) 2016/679, chun cuidiú leis an gcomhlacht náisiúnta forfheidhmithe a chuid cúraimí maoirseachta agus forfheidhmiúcháin a dhéanamh, agus ionas gur féidir leis an gcomhlacht láimhseála gearán arna ainmniú faoi Airteagal 33 an fhaisnéis a bhailiú is gá chun gearáin aonair a scrúdú.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

2. Déanfaidh comhlachtaí Ö náisiúnta Õ forfheidhmithe dá dtagraítear in Airteagal 30 faisnéis a mhalartú faoina gcuid oibre agus faoina bprionsabail chinnteoireachta agus faoina gcleachtas cinnteoireachta chun Ö críche comhordaithe Õ comhordú a dhéanamh ar a bprionsabail chinnteoireachta ó cheann ceann an Chomhphobail. Tabharfaidh an Coimisiún tacaíocht dóibh i mbun an taisc seo Ö leis an tasc sin Õ.

ð 3.Leanfaidh na comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe an nós imeachta a leagtar amach in Iarscríbhinn IV. ï 

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

CAIBIDIL VIII

FORÁLACHA CRÍOCHNAITHEACHA

Airteagal 32 35

Pionóis

1.Leagfaidh na Ballstáit síos na rialacha maidir leis na pionóis a bheidh infheidhme i gcás sáruithe ar fhorálacha an Rialacháin seo agus glacfaidh siad na bearta uile is gá chun a áirithiú go gcuirfear chun feidhme iad. Beidh na pionóis dá bhforáiltear éifeachtúil, comhréireach agus athchomhairleach. Tabharfaidh na Ballstáit fógra don Choimisiún faoi na rialacha agus na bearta sin faoin 3 Meitheamh 2010 agus tabharfaidh siad fógra dó láithreach Ö gan mhoill Õ faoi aon leasú a dhéantar ina dhiaidh sin Ö leasú Õ a dhéanfaidh difear dóibh Ö do na rialacha nó do na bearta sin Õ.

ð 2.I gcreat an chomhoibrithe dá dtagraítear in Airteagal 34, déanfaidh an comhlacht forfheidhmithe náisiúnta atá inniúil chun críocha Airteagal 33(4) nó (5), ar iarratas ón gcomhlacht náisiúnta forfheidhmithe a bhfuil an gearán á láimhseáil aige, imscrúdú ar an sárú ar an Rialachán seo atá sainaitheanta ag an gcomhlacht sin agus, más gá, cuirfidh sé smachtbhannaí i bhfeidhm. ï

Airteagal 33

Iarscríbhinní

Na bearta a cheapfar chun eilimintí neamhriachtanacha den Rialachán seo a leasú trí na hIarscríbhinní a ghabhann leis, cé is moite d’Iarscríbhinn I, a chur in oiriúint, glacfar iad i gcomhréir leis an nós imeachta rialúcháin lena ngabhann grinnscrúdú agus dá dtagraítear in Airteagal 35(2).

Airteagal 34 36 

Forálacha leasaitheachaÖ Tarmligean cumhachtaí Õ

1.Na bearta a cheapfar chun eilimintí neamhriachtanacha den Rialachán seo a leasú trína fhorlíonadh, agus a mbeidh gá leo chun Airteagal 2, Airteagal 10 agus Airteagal 12 a chur chun feidhme, glacfar iad i gcomhréir leis an nós imeachta rialúcháin lena ngabhann grinnscrúdú agus dá dtagraítear in Airteagal 35(2).

2.Na bearta a cheapfar chun eilimintí neamhriachtanacha den Rialachán seo a leasú trí na méideanna airgeadais dá dtagraítear ann, seachas in Iarscríbhinn I, a choigeartú i bhfianaise an bhoilscithe, glacfar iad i gcomhréir leis an nós imeachta rialúcháin lena ngabhann grinnscrúdú agus dá dtagraítear in Airteagal 35(2).

ð Tabharfar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 37 chun: ï 

ð (i) na méideanna airgeadais dá dtagraítear in Airteagal 13 a choigeartú i bhfianaise an bhoilscithe; ï 

ð (ii) Iarscríbhinn I, Iarscríbhinn II agus Iarscríbhinn III a leasú chun leasuithe ar rialacha comhionanna CIV agus forbairtí teicneolaíocha sa réimse seo a chur san áireamh. ï 

ò nua

Airteagal 37

An tarmligean a fheidhmiú

1.Is faoi réir na gcoinníollacha a leagtar síos san Airteagal seo a thugtar an chumhacht don Choimisiún chun gníomhartha tarmligthe a ghlacadh.

2.Déanfar an chumhacht chun gníomhartha tarmligthe a ghlacadh dá dtagraítear in Airteagal 36 a thabhairt don Choimisiún go ceann tréimhse cúig bliana amhail ón [dáta a dtiocfaidh an Rialachán seo i bhfeidhm]. Déanfaidh an Coimisiún, tráth nach déanaí ná naoi mí roimh dheireadh na tréimhse cúig bliana, tuarascáil a tharraingt suas maidir le tarmligean na cumhachta. Déanfar tarmligean na cumhachta a fhadú go hintuigthe go ceann tréimhsí comhfhaid, mura rud é go gcuireann Parlaimint na hEorpa nó an Chomhairle in aghaidh an fhadaithe sin tráth nach déanaí ná trí mhí roimh dheireadh gach tréimhse.

3.Féadfaidh Parlaimint na hEorpa nó an Chomhairle tarmligean na cumhachta a chúlghairm aon tráth. Déanfaidh cinneadh chun cúlghairm a dhéanamh deireadh a chur le tarmligean na cumhachta atá sonraithe sa chinneadh sin. Tiocfaidh sé i bhfeidhm ar an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh nó ar dháta níos déanaí arna shonrú ann. Ní dhéanfaidh sé difear do bhailíocht aon ghníomhartha tarmligthe atá i bhfeidhm cheana.

4.Roimh dó gníomh tarmligthe a ghlacadh, rachaidh an Coimisiún i mbun comhairliúchán le saineolaithe arna n-ainmniú ag gach Ballstát i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr 42 .

5.A luaithe a ghlacfaidh sé gníomh tarmligthe, tabharfaidh an Coimisiún fógra, an tráth céanna, do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle faoi.

6.Ní thiocfaidh gníomh tarmligthe a ghlactar de bhun an Airteagail seo i bhfeidhm ach amháin mura mbeidh aon agóid curtha in iúl ag Parlaimint na hEorpa ná ag an gComhairle laistigh de thréimhse dhá mhí tar éis fógra faoin ngníomh sin a thabhairt do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle nó más rud é, roimh dhul in éag na tréimhse sin, go mbeidh Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle araon tar éis a chur in iúl don Choimisiún nach ndéanfaidh siad aon agóid. Déanfar an tréimhse sin a fhadú dhá mhí ar thionscnamh Pharlaimint na hEorpa nó na Comhairle.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

ð nua

Airteagal 35

An nós imeachta coiste

1.Tabharfaidh an Coiste arna thionscnamh le hAirteagal 11a de Threoir 91/440/CEE cúnamh don Choimisiún.

2.I gcás ina ndéanfar tagairt don mhír seo, beidh feidhm ag Airteagal 5a(1) go (4) agus ag Airteagal 7 de Chinneadh 1999/468/CE, ag féachaint d’fhorálacha Airteagal 8 de.

Airteagal 36 38

Tuarascáil

Ö Tuairisceoidh Õ Tabharfaidh an Coimisiún, faoin 3 Nollaig 2012, tuarascáil do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle maidir le cur chun feidhme an Rialacháin seo agus na torthaí a bheidh air, ð [cúig bliana tar éis ghlacadh an Rialacháin seo] ï agus go háirithe maidir leis na caighdeáin cháilíochta seirbhíse.

Beidh an tuarascáil seo Ö sin Õ bunaithe ar fhaisnéis a chuirfear ar fáil de bhun an Rialacháin seo agus de bhun Airteagal 10b de Threoir 91/440/CEE. Beidh tograí Ö moltaí Õ iomchuí ag gabháil leis an tuarascáil, i gcás inar gá.

ò nua

Airteagal 39

Aisghairm

Déantar Rialachán (CE) 1371/2007 a aisghairm.

Déanfar tagairtí don Rialachán aisghairthe a fhorléiriú mar thagairtí don Rialachán seo agus léifear iad i gcomhréir leis an tábla comhghaoil atá in Iarscríbhinn V.

ê 1371/2007/CE (oiriúnaithe)

Airteagal 37 40

Teacht i bhfeidhm

Tiocfaidh an Rialachán seo i bhfeidhm 24 mhí tar éis dháta Ö an fichiú lá tar éis lá Õ a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Beidh an Rialachán seo ina cheangal go huile agus go hiomlán agus beidh sé infheidhme go díreach i ngach Ballstát.

Arna dhéanamh sa Bhruiséil,

(1) Rialachán (CE) Uimh. 1371/2007 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Deireadh Fómhair 2007 maidir le cearta agus oibleagáidí paisinéirí iarnróid (IO L 315, 3.12. 2007, lch. 14).

(2) Iarscríbhinn A a ghabhann le Coinbhinsiún an 9 Bealtaine 1980 maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (COTIF), arna leasú leis an bPrótacal an 3 Meitheamh 1999 maidir le COTIF a mhodhnú (Prótacal 1999).

(3) Cás C 509/11 ÖBB-Personenverkehr.

(4) Tuarascáil ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle maidir le cur i bhfeidhm Rialachán (CE) Uimh. 1371/2007 (COM(2013) 0587).

(5) (SWD link to be added).

(6) COM(2015) 117.

(7) https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html

(8) Airteagail 19-25 den Rialachán.

(9) Togra le haghaidh Treoir maidir le comhfhogasú dhlíthe, rialacháin agus fhorálacha riaracháin na mBallstát maidir le ceanglais inrochtaineachta le haghaidh táirgí agus seirbhísí (COM/2015/0615 final – 2015/0278 (COD)).

(10) Teachtaireacht ón gCoimisiún, Treoirlínte léirmhínitheacha maidir le Rialachán (CE) Uimh. 1371/2007 (IO C 220, 4.7.2015, lch. 1).

(11) Treoir (AE) 2016/2370 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 14 Nollaig 2016 lena leasaítear Treoir 2012/34/AE maidir leis an margadh le haghaidh seirbhísí intíre iompair do phaisinéirí d’iarnród a oscailt agus maidir le rialachas an bhonneagair iarnróid (IO L 352, 23.12.2016, lch. 1).

(12) Treoir 2013/11/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 21 Bealtaine 2013 maidir le réiteach malartach díospóide le haghaidh díospóidí tomhaltais agus lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 2006/2004 agus Treoir 2009/22/CE (IO L 165, 18.06.2013, lch. 63).

(13) An Comhaontú idir an tAontas Eorpach agus an Eagraíocht Idir-rialtasach um Iompar Idirnáisiúnta d’Iarnród maidir le hAontachas an Aontais Eorpaigh leis an gCoinbhinsiún maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (COTIF) an 9 Bealtaine 1980, arna leasú le Prótacal Vilnias an 3 Meitheamh 1999 (IO L 51, 23.2.2013, lch. 8);
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:22013A0223(01)&from=EN  

(14) Airteagal 13 de Rialachán (CE) Uimh. 261/2004 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 11 Feabhra 2004 lena mbunaítear comhrialacha maidir le cúiteamh agus cúnamh do phaisinéirí i gcás nach gceadófar dóibh bordáil agus i gcás ina gcuirfear eitiltí ar ceal nó i gcás ina gcuirfear moill fhada orthu, agus lena n-aisghairtear Rialachán (CEE) Uimh. 295/91 (IO L 46, 17.2.2004, lch. 1).

(15) Féach cuid 6 den mheasúnú tionchair.

(16) An Treochlár um Limistéar Iompair Eorpach Aonair – I dtreo córas iompair atá iomaíoch agus tíosach ar acmhainní (COM/2011/0144 final).

(17) Rialachán (AE) Uimh. 2015/2302 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 25 Samhain 2015 maidir le taisteal láneagraithe agus socruithe taistil gaolmhara, lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 2006/2004 agus Treoir 2011/83/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus lena n-aisghairtear Treoir 90/314/CEE ón gComhairle (IO L 326, 11.12.2015, lch. 1).

(18) Togra le haghaidh Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le comhar idir údaráis náisiúnta atá freagrach as dlíthe cosanta tomhaltóirí a fhorfheidhmiú (COM(2016) 283).

(19) An Straitéis Eorpach um Míchumas 2010-2020: Tiomantas Athnuaite don Eoraip Saor ó Bhacainní, COM(2010) 636 final, 15.11.2010.

(20) IO L 138, 26.5.2016, lch. 44.

(21) https://ec.europa.eu/transport/content/stakeholder-consultation-regulation-ec-13712007-rail-passengers-rights-and-obligations_en

(22) IO C , , lch. .

(23) IO C , , lch. .

(24) Tuairim ó Pharlaimint na hEorpa an 28 Meán Fómhair 2005 (IO C 227 E, 21.9.2006, lch. 490), Comhsheasamh ón gComhairle an 24 Iúil 2006 (IO C 289 E, 28.11.2006, lch. 1), Seasamh ó Pharlaimint na hEorpa an 18 Eanáir 2007 (gan foilsiú fós san Iris Oifigiúil), Rún Reachtach ó Pharlaimint na hEorpa an 25 Meán Fómhair 2007 agus Cinneadh ón gComhairle an 26 Meán Fómhair 2007.

(25) Rialachán (CE) Uimh. 1371/2007 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Deireadh Fómhair 2007 maidir le cearta agus oibleagáidí paisinéirí iarnróid (IO L 315, 3.12. 2007, lch. 14).

(26) IO L 137, 8.6.2002, lch. 2.

(27) Rialachán (AE) Uimh. 454/2011 ón gCoimisiún an 5 Bealtaine 2011 maidir leis an tsonraíocht theicniúil d'idir-inoibritheacht a bhaineann leis an bhfochóras ‘feidhmchláir teileamaitice i gcomhair seirbhísí paisinéirí’ den chóras iarnróid tras-Eorpach ( IO L 123, 12.5.2011, lch. 11).

(28) IO L 110, 20.4.2001, lch. 1. Treoir arna leasú go deireanach le Treoir 2007/32/CE ón gCoimisiún (IO L 141, 2.6.2007, lch. 63).

(29) Treoir 2014/24/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 26 Feabhra 2014 maidir le soláthar poiblí agus lena n-aisghairtear Treoir 2004/18/CE (IO L 94, 28.3.2014, lch. 65).

(30) Rialachán (AE) Uimh. 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 27 Aibreán 2016 maidir le daoine nádúrtha a chosaint i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil agus maidir le saorghluaiseacht sonraí den sórt sin, agus lena n-aisghairtear Treoir 95/46/CE (An Rialachán Ginearálta maidir le Cosaint Sonraí) (IO L 119, 4.5.2016, lch. 1).

(31) IO L 281, 23.11.1995, lch. 31. Treoir arna leasú le Rialachán (CE) Uimh. 1882/2003 (IO L 284, 31.10.2003, lch. 1).

(32) IO L 123, 12.5.2016, lch. 1.

(33) IO L 184, 17.7.1999, lch. 23. Cinneadh arna leasú le Cinneadh 2006/512/CE (IO L 200, 22.7.2006, lch. 11).

(34) IO L 343, 14.12.2012, lch. 32.

(35) IO L 143, 27.6.1995, lch. 70. Treoir arna leasú go deireanach le Treoir 2004/49/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 164, 30.4.2004, lch. 44).

(36) IO L 237, 24.8.1991, lch. 25. Treoir arna leasú go deireanach le Treoir 2006/103/CE (IO L 363, 20.12.2006, lch. 344).

(37) Treoir 2001/14/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 26 Feabhra 2001 maidir le toilleadh bonneagair iarnróid a leithroinnt agus muirir ar úsáid bhonneagair a ghearradh (IO L 75, 15.3.2001, lch. 29). Treoir arna leasú go deireanach le Treoir 2004/49/CE.

(38) Treoir 90/314/CEE ón gComhairle an 13 Meitheamh 1990 maidir le taisteal láneagraithe, saoire láneagraithe agus turais láneagraithe (IO L 158, 23.6.1990, lch. 59).

(39) Treoir (AE) Uimh. 2015/2302 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 25 Samhain 2015 maidir le taisteal láneagraithe agus socruithe taistil gaolmhara, lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 2006/2004 agus Treoir 2011/83/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus lena n-aisghairtear Treoir 90/314/CEE ón gComhairle (IO L 326, 11.12.2015, lch. 1).

(40) Treoir XXX maidir le comhfhogasú dhlíthe, rialacháin agus fhorálacha riaracháin na mBallstát maidir le ceanglais inrochtaineachta le haghaidh táirgí agus seirbhísí (an Gníomh Eorpach Inrochtaineachta) (IO L X, X.X.XXXX, lch. X).

(41) Treoir 2013/11/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 21 Bealtaine 2013 maidir le réiteach malartach díospóide le haghaidh díospóidí tomhaltais agus lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 2006/2004 agus Treoir 2009/22/CE (IO L 165, 18.06.2013, lch. 14).

(42) Comhaontú Idirinstitiúideach idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (IO L 123, 12.5.2016, lch. 1–14).

AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,27.9.2017

COM(2017) 548 final

IARSCRÍBHINNÍ

a ghabhann le

Togra le haghaidh Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle

maidir le cearta agus oibleagáidí paisinéirí iarnróid

(athmhúnlú)

{SWD(2017) 317 final}
{SWD(2017) 318 final}

IARSCRÍBHINNÍ

ê1371/2007/CE Iarscríbhinn I (oiriúnaithe)

IARSCRÍBHINN I

Sliocht as na rialacha comhionanna maidir leis an gConradh le haghaidh Iompair Idirnáisiúnta Paisinéirí agus Bagáiste d'iIarnród (civ Ö CIV Õ )

Foscríbhinn A

aA ghabhann le Coinbhinsiún an 9 Bealtaine 1980 maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’Iarnród (COTIF) arna mhodhnú le Prótacal an 3 Meitheamh 1999 lena modhnaítear an Coinbhinsiún maidir le hIompar Idirnáisiúnta d’Iarnród

TEIDEAL II

AN CONRADH IOMPAIR A THABHAIRT I GCRÍCH AGUS A FHEIDHMIÚ

Airteagal 6

Conradh iompair

1.   Leis an gconradh iompair, gabhfaidh an tiompróir air féin an paisinéir a iompar chomh maith le bagáiste agus feithiclí, i gcás inarb iomchuí, chuig an gceann scríbe agus an bagáiste agus na feithiclí a sheachadadh ag an gceann scríbe.

2.   Ní mór an conradh iompair a dhaingniú le ticéad amháin nó le níos mó a eiseofar chuig an bpaisinéir Ö a thabharfar don phaisinéir Õ. Ar a shon sin, faoi réir Airteagal 9, ní dhéanfaidh easpa, mírialtacht ná cailleadhteanas ticéid difear do mharthain Ö bheithsine Õ ná do bhailíocht an chonartha a fhanfaidh Ö agus leanfaidh an conradh de bheith Õ faoi réir na Rialacha Comhionanna seo.

3.   Beidh an ticéad ina fhianaise prima facie ar thabhairt i gcrích an chonartha iompair agus ar a bhfuil ann.

Airteagal 7

An ticéad

1.   Cinnfidh na Coinníollacha Ginearálta Iompair foirm na dticéad agus a mbeidh orthu chomh maith leis an teanga agus leis na carachtair ina ndéanfar iad a chló agus a dhéanamh amach.

2.   Caithfear na nithe seo a leanas, ar a laghad, a chur isteach ar an ticéad:

3.   Caithfidh an paisinéir a áirithiú, ar an ticéad a fháil Ö ar fháil an ticéid dó Õ, go ndearnadh amach i gcomhréir lena threoracha é.

4.   Beidh an ticéad inaistrithe mura ndearnadh amach in ainm an phaisinéara é agus murar cuireadh tús leis an turas.

5.   Féadfar an ticéad a bhunú i bhfoirm chlárú sonraí leictreonacha, a fhéadfar a thrasfhoirmiú ina siombail inléite scríofa. Caithfidh an nós imeachta a úsáidtear chun sonraí a chlárú agus a chóireáil a bheith coibhéiseach ó thaobh feidhme de, go háirithe a mhéid a bhaineann le luach fianaiseach an ticéid a léiríonn na sonraí sin.

Airteagal 8

An muirear ar iompar a íoc agus a aisíoc

1.   Faoi réir aon chomhaontaithe dá mhalairt idir an paisinéir agus an tiompróir, beidh an muirear ar iompar iníoctha roimh ré.

2.   Cinnfear leis na Coinníollacha Ginearálta Iompair na coinníollacha faoina ndéanfar an muirear ar iompar a aisíoc.

Airteagal 9

An ceart chun iompair. Eisiamh ó iompar

1.   Caithfidh an paisinéir, ó thús an turais, ticéad bailí a bheith ina sheilbh agus é a thabhairt ar aird tráth iniúchta ticéad. Féadfar foráil don mhéid Ö a dhéanamh maidir leis an méid Õ seo a leanas leis na Coinníollacha Ginearálta Iompair:

2.   Maidir le paisinéirí a dhéanann na nithe seo a leanas:

féadfar a fhoráil leis na Coinníollacha Ginearálta Iompair go ndéanfar iad a eisiamh ó iompar nó go gceanglófar orthu scor dá dturas agus nach mbeidh na daoine sin i dteideal aisíocaíochta ar a muirear ar iompar ná ar mhuirear ar bith ar iompar bagáiste chláraithe a d’fhéadfadh a bheith íoctha acu.

Airteagal 10

Foirmiúlachtaí riaracháin a chomhlíonadh

Caithfidh an paisinéir na foirmiúlachtaí a cheanglaíonn údaráis chustaim nó údaráis eile riaracháin air a chomhlíonadh.

Airteagal 11

Traenacha a bheith curtha ar ceal agus ag rith mall. Naisc a chailleadhtear

Caithfidh an tiompróir, i gcás inar gá, a dheimhniú ar an ticéad gur cuireadh an traein ar ceal nó gur cailleadh an nasc.

TEIDEAL III

IOMPAR BAGÁISTE LÁIMHE, AINMHITHE, BAGÁISTE CHLÁRAITHE AGUS FEITHICLÍ

Caibidil I

Forálacha cComhchoiteanna

Airteagal 12

Earraí agus ainmhithe inghlactha

1.   Féadfaidh an paisinéir earraí a thabhairt leis is furasta a láimhsiú (bagáiste láimhe) agus ainmhithe beo freisin, i gcomhréir leis na Coinníollacha Ginearálta Iompair. Ina theannta sin, féadfaidh an paisinéir earraí liopasta a thabhairt leis i gcomhréir leis na forálacha speisialta atá sna Coinníollacha Ginearálta Iompair. Ní cheadófar mar bhagáiste láimhe earraí nó ainmnithe ar dóigh dóibh paisinéirí a chrá nó ar dóigh dóibh a bheith ina gcúis damáiste.

2.   Féadfaidh an paisinéir earraí agus ainmhithe a choinsíniú mar bhagáiste cláraithe i gcomhréir leis na Coinníollacha Ginearálta Iompair.

3.   Féadfaidh an tiompróir iompar feithiclí a cheadú tráth paisinéirí a iompar i gcomhréir le forálacha speisialta atá sna Coinníollacha Ginearálta Iompair.

4.   Caithfidh iompar earraí contúirteacha mar bhagáiste láimhe, mar bhagáiste cláraithe agus iompar na nearraí sin i bhfeithiclí nó ar fheithiclí, a dhéantar d'iarnród i gcomhréir leis an Teideal seo, an Rialachán maidir le hIompar Earraí Contúirteacha d'Iarnród (RID) a chomhlíonadh.

Airteagal 13

Scrúdú

1.   Nuair a bheidh amhras ann, agus cúis mhaith leis, gur mainníodh na coinníollacha iompair a chomhlíonadh, beidh sé de cheart ag an iompróir a scrúdú, an bhfuil na hearraí (bagáiste láimhe, bagáiste cláraithe, feithiclí lena náirítear a luchtú) agus na hainmhithe Ö atáthar a iompar Õ a iompraítear, ag comhlíonadh na gcoinníollacha iompair, mura gcoisctear scrúdú den sórt sin le dlíthe agus le saintreoracha an Stáit ina ndéanfaí é. Caithfear a iarraidh ar an bpaisinéir Ö bheith i láthair ag Õ freastal ar an scrúdú. Mura láithreoidh sé Ö dtiocfaidh sé i láthair Õ nó mura féidir dul i dteagmháil leis, caithfidh an tiompróir a cheangal go mbeidh beirt fhinnéithe neamhspleácha i láthair.

2.   Má shuitear nár urramaíodh na coinníollacha iompair, féadfaidh an tiompróir a cheangal ar an bpaisinéir na costais a thiocfaidh as an scrúdú a íoc.

Airteagal 14

Foirmiúlachtaí riaracháin a chomhlíonadh

Caithfidh an paisinéir na foirmiúlachtaí a chomhlíonadh a cheanglaíonn na húdaráis chustaim nó údaráis eile riaracháin a chomhlíonadh nuair a bheidh earraí (bagáiste láimhe, bagáiste cláraithe, feithiclí lena náirítear a luchtú) nó ainmhithe á niompar aige agus é á iompar. Beidh sé i láthair ag iniúchadh na nearraí seo ach amháin i gcás ina bhforáiltear a mhalairt le dlíthe agus le saintreoracha gach Stáit.

Caibidil II

Bagáiste Láimhe agus Ainmhithe

Airteagal 15

Maoirsiú

Beidh sé de fhreagracht ar an bpaisinéir maoirsiú a dhéanamh ar an mbagáiste láimhe agus ar na hainmhithe a thabharfaidh sé leis.

Caibidil III

Bagáiste Cláraithe

Airteagal 16

Bagáiste cláraithe a choinsíniú

1.   Caithfear na hoibleagáidí conarthacha a bhaineann le bagáiste cláraithe a eiseofar chuig an bpaisinéir a chur ar aghaidh a shuíomh le dearbhán cláraithe bagáiste Ö a thabharfar don phaisinéir Õ.

2.   Faoi réir Airteagal 22, ní dhéanfaidh easpa, mírialtacht ná cailleadhteanas an dearbháin chláraithe bagáiste difear do mharthain Ö bheithsine Õ ná do bhailíocht na gcomhaontuithe maidir leis an mbagáiste cláraithe a chur ar aghaidh, a fhanfaidh Ö agus leanfaidh an conradh de bheith Õ faoi réir na Rialacha Comhionanna seo.

3.   Beidh an dearbhán cláraithe bagáiste ina fhianaise prima facie ar chlárú an bhagáiste agus ar choinníollacha a iompair.

4.   Faoi réir a mhalairt d’fhianaise, toimhdeofar gur dealraitheach go raibh bail mhaith ar an mbagáiste cláraithe nuair a thóg an tiompróir idir lámha é, agus go raibh líon agus mais na nearraí Ö mball Õ bagáiste ar comhréir leis na hiontrálacha ar an dearbhán cláraithe bagáiste.

Airteagal 17

An dearbhán cláraithe bagáiste

1.   Cinnfidh na Coinníollacha Ginearálta Iompair foirm an dearbháin chláraithe bagáiste agus a mbeidh air chomh maith leis an teanga agus leis na carachtair ina ndéanfar é a chló agus a dhéanamh amach. Beidh feidhm mutatis mutandis ag Airteagal 7(5).

2.   Caithfear na nithe seo a leanas, ar a laghad, a chur isteach ar an dearbhán cláraithe bagáiste:

3.   Caithfidh an paisinéir a áirithiú, ar an dearbhán cláraithe bagáiste a fháil Ö ar fháil an dearbháin chláraithe dó Õ, go ndearnadh amach i gcomhréir lena threoracha é.

Airteagal 18

Clárú agus iompar

1.   Mura bhforáiltear a mhalairt leis na Coinníollacha Ginearálta Iompair, ní dhéanfar bagáiste a chlárú go dtí go dtabharfar ticéad ar aird a bheidh bailí go dtí ceann scríbe an bhagáiste ar a laghad. Ar gach bealach eile, déanfar an bagáiste a chlárú i gcomhréir leis na saintreoracha a bheidh i bhfeidhm in áit an choinsínithe.

2.   Nuair a fhorálfar leis na Coinníollacha Ginearálta Iompair go bhféadfar an bagáiste a ghlacadh chun iompair gan ticéad a thabhairt ar aird, beidh feidhm mutatis mutandis ag na Rialacha Comhionanna seo lena gcinntear cearta agus oibleagáidí an phaisinéara i ndáil lena bhagáiste cláraithe maidir le coinsíneoir bagáiste chláraithe.

3.   Féadfaidh an tiompróir an bagáiste cláraithe a chur ar aghaidh ar thraein eile nó ar mhodh eile iompair agus ar chonair nach ionann agus an chonair a chuaigh Ö rachaidh Õ an paisinéir.

Airteagal 19

Muirir d’iompar an bhagáiste chláraithe a íoc

Faoi réir aon chomhaontaithe dá mhalairt idir an paisinéir agus an tiompróir, beidh an muirear ar iompar bagáiste chláraithe iníoctha ar é a chlárú.

Airteagal 20

Bagáiste cláraithe a mharcáil

Ní mór don phaisinéir a shonrú ar gach ítim Ö ball Õ bagáiste in áit a bheidh le feiceáil go soiléir agus ar mhodh a bheidh sách buan agus sách inléite:

Airteagal 21

An ceart chun bagáiste cláraithe a dhiúscairt

1.   Má cheadaítear leis na cúinsí agus mura sáraítear amhlaidh ceanglais ná riachtanais Ö ceanglais chustaim ná ceanglais údarás riaracháin eile Õ, féadfaidh an paisinéir a iarraidh go ndéanfar bagáiste a thabhairt ar ais ar láimh ag áit an choinsínithe ar thabhairt suas an dearbháin chláraithe bagáiste agus, má cheanglaítear amhlaidh leis na Coinníollacha Ginearálta Iompair déanamh amhlaidh, ar thabhairt ar aird an ticéid.

2.   Féadfaidh forálacha eile a bhaineann leis an gceart chun bagáiste cláraithe a dhiúscairt a bheith sna Coinníollacha Ginearálta Iompair, go háirithe modhnuithe ar an gceann scríbe agus na hiarmhairtí airgeadais a d’fhéadfaí a bheith le hiompar ag an bpaisinéir.

Airteagal 22

Seachadadh

1.   Déanfar bagáiste cláraithe a sheachadadh ar an dearbhán cláraithe bagáiste a thabhairt suas agus, i gcás inarb iomchuí, ar na méideanna is inmhuirearaithe in aghaidh na coinsíneachta a íoc.

Beidh an tiompróir i dteideal a scrúdú an bhfuil sealbhóir an dearbháin i dteideal glacadh le seachadadh, ach ní bheidh sé d’oibleagáid air é sin a scrúdú.

2.   Beidh na nithe seo a leanas coibhéiseach le seachadadh do shealbhóir an dearbháin chláraithe bagáiste, más rud é, i gcomhréir leis na saintreoracha a bheidh i bhfeidhm ag an gceann scríbe:

3.   Féadfaidh sealbhóir an dearbháin chláraithe bagáiste a cheangal go ndéanfar an bagáiste a sheachadadh ag an gceann scríbe a luaithe a bheidh an tam caite a comhaontaíodh agus, i gcás inarb iomchuí, a luaithe a bheidh an tam caite is gá do na hoibríochtaí a dhéanfaidh na húdaráis chustaim nó riaracháin Ö údaráis riaracháin eile Õ.

4.   Má mhainnítear an dearbhán cláraithe bagáiste a thabhairt suas, ní bheidh sé d'oibleagáid ar an iompróir an bagáiste a sheachadadh ach chuig an duine a chruthóidh a cheart chuige; más dealraitheach nach bhfuil an cruthúnas a thairgtear leordhóthanach, féadfaidh an tiompróir a cheangal go dtabharfar urrús.

5.   Déanfar bagáiste a sheachadadh ag an gceann scríbe ar dó a cláraíodh é.

6.   Féadfaidh sealbhóir dearbháin chláraithe bagáiste nach ndearnadh a bhagáiste a sheachadadh a cheangal Ö éileamh Õ go ndéanfar an lá agus an tam a d'iarr sé an seachadadh a fhormhuiniú ar an dearbhán i gcomhréir le mír 3.

7.   Féadfaidh an duine atá ina theideal a dhiúltú an bagáiste a ghlacadh mura gcomhlíonfaidh an tiompróir an iarraidh uaidh scrúdú a dhéanamh ar an mbagáiste cláraithe d’fhonn damáiste a líomhnaítear a shuíomh.

8.   Ar gach bealach eile, déanfar an bagáiste a sheachadadh i gcomhréir leis na saintreoracha a bheidh i bhfeidhm ag an gceann scríbe.

Caibidil IV

Feithiclí

Airteagal 23

Coinníollacha iompair

Sonrófar go sonrach sna forálacha speisialta maidir le hiompar feithiclí atá sna Coinníollacha Ginearálta Iompair, na coinníollacha lena rialaítear glacadh chun iompair, clárú, luchtú agus iompair, díluchtú agus seachadadh, chomh maith le hoibleagáidí an phaisinéara.

Airteagal 24

Dearbhán iompair

1.   Caithfear na hoibleagáidí conarthacha a bhaineann le feithiclí a iompar a bhunú le dearbhán cláraithe a eiseofar chuig an bpaisinéir Ö a thabharfar don phaisinéir Õ. Féadfar an dearbhán iompair a lánpháirtiú i dticéad an phaisinéara.

2.   Cinnfidh na coinníollacha ginearálta lena rialaítear iompar feithiclí, atá sna Coinníollacha Ginearálta Iompair, foirm an dearbháin iompair agus a mbeidh air chomh maith leis an teanga agus leis na carachtair ina ndéanfar é a chló agus a dhéanamh amach. Beidh feidhm mutatis mutandis ag Airteagal 7(5).

3.   Caithfear na nithe seo a leanas, ar a laghad, a chur isteach ar an dearbhán iompair:

4.   Caithfidh an paisinéir a áirithiú, ar an dearbhán iompair a fháil Ö ar fháil an dearbháin iompair dó Õ, go ndearnadh amach i gcomhréir lena threoracha é.

Airteagal 25

An dlí is infheidhme

Faoi réir fhorálacha na Caibidle seo, beidh feidhm maidir le feithiclí ag forálacha Chaibidil III a bhaineann le bagáiste a iompar.

TEIDEAL IV

DLITEANAS AN IOMPRÓRA

Caibidil I

Dliteanas i gcás Báis Phaisinéirí nó Díobhála Pearsanta do Phaisinéirí Báis Phaisinéirí nó Díobhála Pearsanta do Phaisinéirí Ö bás paisinéirí nó díobháil phearsanta do phaisinéirí Õ

Airteagal 26

Bonn an dliteanais

1.   Is é an tiompróir a bheidh faoi dhliteanas i leith caillteanais nó damáiste as eascróidh as bás paisinéara nó as díobháil phearsanta nó aon díobháil eile choirp nó intinne do phaisinéir, arb é is cúis leis tionóisc a eascraíonn Ö d'eascair  Õ as oibriú an iarnróid agus a tharla le linn don phaisinéir a bheith i bhfeithiclí iarnróid, nó ag dul isteach orthu nó ag tuirlingt díobh, is cuma cén bonneagar iarnróid a úsáidtear.

2.   Saorfar an tiompróir ón dliteanas sin:

3.   Más é iompar Ö iompraíocht Õ tríú páirtí is cúis leis an tionóisc, agus d'ainneoin sin, nach ndéantar an tiompróir a shaoradh go hiomlán óna dhliteanas i gcomhréir le mír 2(c), beidh dliteanas iomlán air suas go dtí na teorainneacha a leagtar síos sna Rialacha Comhionanna seo ach gan dochar d'aon cheart cúláraigh a d'fhéadfadh an tiompróir a bheith aige Ö a bheith ag an iompróir Õ in aghaidh an tríú páirtí.

4.   Ní dhéanfaidh na Rialacha Comhionanna seo difear d'aon dliteanas a d'fhéadfadh an tiompróir a thabhú i gcásanna nach bhforáiltear dóibh Ö maidir leo Õ i mír 1.

5.   Más iompróirí comhleanúnacha Ö leantacha Õ a dhéanann iompar atá faoi rialú aon chonartha amháin, beidh an tiompróir atá faoi cheangal, de bhun an chonartha iompair, seirbhís iompair a sholáthar ar lena linn a tharla an tionóisc, beidh sé faoi dhliteanas i gcás báis phaisinéirí bás paisinéirí, agus i gcás díobhálacha pearsanta do phaisinéirí. I gcás nach é an tiompróir a sholáthair an tseirbhís seo, ach iompróir ionadach, beidh an dá iompróir faoi dhliteanas go comhpháirteach agus go leithleach i gcomhréir leis na Rialacha Comhionanna seo.

Airteagal 27

Damáistí i gcás báis

1.   I gcás bhás an phaisinéara, is éard a bheidh sna damáistí:

2.   Más rud é, de bharr bhás an phaisinéara, go mbaintear a Ö dtacaíocht Õ gcothú de dhaoine a raibh nó a mbeadh sé de dhualgas dlíthiúil air iad a chothabháil, déanfar an caillteanas sin a chúiteamh leis na daoine sin. Is faoi rialú an dlí náisiúnta a bheidh cearta caingne le haghaidh damáistí ag daoine a bhí á Ö gcothabháil Õ gcothú ag an bpaisinéir cé nach raibh ceangal dlíthiúil air amhlaidh a dhéanamh.

Airteagal 28

Damáistí i gcás díobhála pearsanta díobháil phearsanta

I gcás díobhála pearsanta díobháil phearsanta nó aon díobhála eile coirp nó intinne don phaisinéir, is éard a bheidh sna damáistí:

Airteagal 29

Cúiteamh as díobháil ar dhíobháil eile choirp

Cinnfear le dlí náisiúnta an gcaithfidh an tiompróir damáistí a íoc i leith díobhála coirp díobháil choirp seachas díobháil choirp dá bhforáiltear in Airteagal 27 agus in Airteagal 28 agus a mhéid a chaithfidh sé damáistí a íoc.

Airteagal 30

Foirm agus méid na ndamáistí i gcás báis nó díobhála pearsanta díobháil phearsanta

1.   Caithfear na damáistí faoi Airteagal 27(2) agus faoi Airteagal 28(b) a dhámhachtain i bhfoirm cnapshuime. Ar a shon sin, má cheadaítear le sa dlí náisiúnta blianacht a íoc, déanfar na damáistí a dhámhachtain san fhoirm sin má iarrann an paisinéir díobhálaithe nó na daoine atá ina dteideal dá dtagraítear in Airteagal 27(2) amhlaidh.

2.   Déanfar méid na ndamáistí atá le dámhachtain de bhun mhír 1 a chinneadh i gcomhréir leis an dlí náisiúnta. Chun críocha na Rialacha Comhionanna seo, áfach, socrófar an uasteorainn in aghaidh an phaisinéara ag 175 000 aonad cuntais mar chnapshuim nó mar bhliantacht bhliantúil a fhreagróidh don tsuim sin, i gcás ina bhforálfar leis an sa dlí náisiúnta d'uasteorainn is ísle ná an méid sin.

Airteagal 31

Modhanna eile iompair

1.   Faoi réir mhír 2, ní bheidh feidhm ag na forálacha a bhaineann le dliteanas an iompróra i gcás báis phaisinéirí, nó i gcás díobhála pearsanta díobháil phearsanta dóibh, maidir le caillteanas nó damáiste a eascraíonn Ö tharlóidh Õ le linn an iompair, nach iompar d'iarnród a bhí ann, i gcomhréir leis an gconradh iompair.

2.   I gcás ina mbeidh feithiclí iarnróid á niompar d’fharantóireacht Ö de bhád farantóireachta Õ, áfach, beidh feidhm ag na forálacha a bhaineann le dliteanas i gcás báis phaisinéirí nó as Ö i gcás Õ díobháil phearsanta do phaisinéirí, i leith caillteanais nó damáiste dá dtagraítear in Airteagal 26(1) agus Airteagal 33(1) arb é is cúis leis tionóisc a d'eascair as oibriú an iarnróid agus a tharla le linn don phaisinéir a bheith sna feithiclí sin, nó ag dul isteach orthu nó ag tuirlingt díobh.

3.   Nuair a chuirtfear oibriú an iarnróid ar fionraí go sealadach, de bharr imthosca eisceachtúla, agus go ndéantfar na paisinéirí a iompar de mhodh eile iompair, beidh dliteanas ar an iompróir de bhun na Rialacha Comhionanna seo.

Caibidil II

Dliteanas i gcás go Mainnítear Cloí leis an Amchlár Ö nach gcloífear leis an amchlár Õ

Airteagal 32

Dliteanas i gcás cealuithe, i gcás traenacha a bheith ag rith mall nó i gcás nasc a chailltear Ö chailleadh Õ

1.   Beidh an tiompróir faoi dhliteanas don phaisinéir i leith caillteanais nó damáiste a eascraíonn de bharr nach bhféadfaí, de bhíthin cealaithe, traein a bheith ag rith mall nó nasc a chailltear, leanúint lena thuras an lá céanna sin, nó nach bhféadfaí go réasúnach a cheangal go leanfaí leis an turas de bharr imthosca áirithe. Ö Beidh an tiompróir faoi dhliteanas don phaisinéir i leith caillteanas nó damáiste arb é is cúis leis, mar gheall ar chealú, rith mall traenach nó cailleadh naisc, nach bhféadfaí leanúint de thuras an phaisinéara an lá céanna, nó nach bhféadfaí a éileamh go réasúnach sna himthosca go leanfaí den turas an lá céanna. Õ Is éard a bheidh sna damáistí costais réasúnacha cóiríochta chomh maith leis na costais réasúnacha a tháinig ar tháinig ann dóibh toisc go raibh gá fógra a thabhairt do dhaoine a bhí ag súil leis an bpaisinéir.

2.   Saorfar an tiompróir ón dliteanas sin i gcás ina mbeidh an cealú, an rith mall nó nasc caillte inchurtha i leith ceann de na cúiseanna seo a leanas:

3.   Cinnfear leis an le dlí náisiúnta an gcaithfidh an tiompróir damáistí a íoc i leith díobháil choirp díobhála coirp seachas díobháil choirp dá ndéantar foráil i mír 1 agus a mhéid a chaithfidh sé damáistí a íoc. Ní dhéanfaidh an fhoráil sin dochar d'Airteagal 44.

Caibidil III

Dliteanas i leith Bagáiste Láimhe, Ainmhithe, Bagáiste Chláraithe agus Feithiclí

ROINN 1

Bagáiste lLáimhe agus aAinmhithe

Airteagal 33

Dliteanas

1.   I gcás báis phaisinéirí nó díobháil phearsanta díobhála pearsanta dóibh, beidh an tiompróir faoi dhliteanas freisin i leith caillteanais iomláin nó páirt chaillteanais earraí a bhí ag an bpaisinéir nó a bhí leis nó léi mar bhagáiste láimhe nó i leith damáiste do na hearraí sin; beidh feidhm ag an méid seo freisin maidir le hainmhithe a thug an paisinéir leis nó léi. Beidh feidhm mutatis mutandis ag Airteagal 26.

2.   Thairis sin, ní bheidh an gnóthas iarnróid faoi dhliteanas i leith caillteanais iomláin nó páirt chaillteanais earraí nó ainmhithe a raibh an paisinéir freagrach as a maoirseacht i gcomhréir le hAirteagal 15, ná i leith damáiste dóibh, murab é locht an iompróra ba chúis leis an gcaillteanas nó leis an damáiste sin. Ní bheidh feidhm ag na hAirteagail eile de Theideal IV, ach amháin Airteagal 51, ná ag Teideal VI maidir leis an gcás sin.

Airteagal 34

Teorainn le damáistí i gcás caillteanais earraí nó damáiste dóibh

Nuair a bheidh an tiompróir faoi dhliteanas faoi Airteagal 33(1), caithfidh sé cúiteamh a íoc go feadh theorainn 1 400 aonad cuntais in aghaidh an phaisinéara.

Airteagal 35

Eisiamh dliteanais

Ní bheidh an tiompróir faoi dhliteanas don phaisinéir i leith caillteanais nó damáiste a eascraíonn as mainneachtain Ö tharlóidh de dheasca mhainneachtain Õ an phaisinéara na foirmiúlachtaí a cheanglaíonn na húdaráis custaim nó údaráis riaracháin eile a chomhall.

ROINN 2

Bagáiste cCláraithe

Airteagal 36

Bonn an dliteanais

1.   Is é an tiompróir a bheidh faoi dhliteanas i leith caillteanais nó damáiste a eascraíonn as Ö arb é is cúis leis Õ caillteanas iomlán nó páirt chaillteanas bagáiste chláraithe idir an tam a dtógfaidh an tiompróir an bagáiste idir lámha agus am an tseachadta, agus as moill ar sheachadadh.

2.   Saorfar an tiompróir ón dliteanas sin a mhéid ba chúis leis an gcaillteanas, leis an damáiste nó leis an moill ar an seachadadh moillithe locht an phaisinéara, ordú a thug an paisinéir seachas de thoradh locht an iompróra Ö nár thoradh ar locht an iompróra é Õ, fabht bhunúsach sa bhagáiste cláraithe nó imthosca nárbh fhéidir leis an iompróir a sheachaint agus nárbh fhéidir leis a niarmhairtí a chosc.

3.   Saorfar an tiompróir, áfach, ón dliteanas sin a mhéid a d'eascair an caillteanas nó an damáiste as priacal faoi leith Ö na rioscaí speisialta Õ atá ann go bunúsach in imthoisc Ö a bhaineann le ceann Õ amháin nó níos mó de na himthosca seo a leanas:

Airteagal 37

An dualgas cruthúnais

1.   Is ar an iompróir a bheidh an dualgas a chruthú gur ceann de na cúiseanna a shonraítear in Airteagal 36(2) ba chúis leis an gcaillteanas, leis an damáiste nó leis an moill seachadta Ö ar an seachadadh Õ.

2.   Má shuíonn an tiompróir, ag féachaint d'imthosca cáis áirithe, go bhféadfadh an caillteanas nó an damáiste eascairt as priacal Ö riosca Õ amháin nó níos mó de na priacail Ö rioscaí Õ speisialta dá dtagraítear in Airteagal 36(3), toimhdeofar gur as priacal Ö riosca Õ den sórt sin a d'eascair sé. Beidh de cheart ag an duine a mbeidh teidlíocht aige a chruthú, áfach, nach raibh an caillteanas náó an damáiste inchurtha go hiomlán nó go páirteach i leith ceann de na priacail Ö rioscaí Õ sin.

Airteagal 38

Iompróirí comhleanúnacha

Más líon iompróirí comhleanúnacha Ö roinnt iompróirí leantacha Õ a dhéanann iompar atá faoi rialú aon chonartha amháin, tiocfaidh gach iompróir, de bhíthin an bagáiste i dteannta an dearbháin chláraithe bagáiste nó an fheithicil i dteannta an dearbháin iompair a thógáil idir lámha, chun bheith ina pháirtí sa chonradh iompair maidir leis an mbagáiste a chur ar aghaidh nó na feithiclí a iompar, i gcomhréir le téarmaí an dearbháin chláraithe bagáiste nó an dearbháin iompair agus glacfaidh sé air féin na hoibleagáidí a eascraíonn as sin. I gcás den sórt sin beidh gach iompróir freagrach as an iompar thar an mbealach ar fad go dtí an seachadadh.

Airteagal 39

Iompróir ionadach

1.   I gcás inar chuir an tiompróir comhlíonadh an chúraim iompair, go hiomlán nó go páirteach, de chúram ar iompróir ionadach, bíodh nó ná bíodh sé de bhun cirt faoin gconradh iompair chun é sin a dhéanamh, leanfaidh an tiompróir de bheith faoi dhliteanas i leith an iompair iomláin.

2.   Forálacha uile na Rialacha Comhionanna seo lena rialaítear dliteanas an iompróra, beidh feidhm acu freisin ar dhliteanas an iompróra ionadaigh i leith an iompair arna dhéanamh aige. Beidh feidhm ag Airteagal 48 agus ag Airteagal 52 má thionscnaítear caingean in aghaidh na seirbhíseach nó aon duine eile ar bhain an tiompróir ionadach úsáid as a sheirbhísí chun an tiompar a dhéanamh.

3.   Aon chomhaontú speisialta faoina nglacann an tiompróir oibleagáidí air nach bhforchuirtear leis na Rialacha Comhionanna seo nó faoina dtarscaoileann sé cearta arna dtabhairt leis na Rialacha Comhionanna seo, ní bheidh aon éifeacht aige i leith an iompróra ionadaigh mura mbeidh glactha aige leis an gcomhaontú sin go sainráite agus i scríbhinn. Cibé acu ar ghlac nó nár ghlac an tiompróir ionadach leis, leanfaidh an tiompróir fós de bheith faoi cheangal aon oibleagáidí nó aon tarscaoiltí a thig ó chomhaontú speisialta den sórt sin.

4.   I gcás ina mbeidh agus a mhéid a bheidh an tiompróir agus an tiompróir ionadach araon faoi dhliteanas, beidh a ndliteanas ina dhliteanas comhpháirteach agus leithleach.

5.   Méid comhiomlán an chúitimh a bheidh le híoc ag an iompróir, ag an iompróir ionadach agus ag a seirbhísigh agus aon daoine eile a mbaineann siad úsáid as a seirbhísí chun an tiompar a dhéanamh, ní rachaidh sé thar na teorainneacha dá bhforáiltear sna Rialacha Comhionanna seo.

6.   Ní dhéanfaidh an tAirteagal seo dochar do chearta cúláraigh a d’fhéadfadh a bheith ann idir an tiompróir agus an tiompróir ionadach.

Airteagal 40

Toimhde an chaillteanais

1.   Féadfaidh an duine a mbeidh teidlíocht aige, gan é a bheith de cheangal air tuilleadh cruthúnais a thabhairt, a mheas go bhfuil mír Ö ball Õ bagáiste caillte nuair nach ndearnadh í é a sheachadadh náó a chur ar fáil dó laistigh de cheithre lá dhéag ón lá a rinneadh iarraidh ar sheachadadh i gcomhréir le hAirteagal 22(3).

2.   Má aisghabhtar mír Ö ball Õ bagáiste a measadh a bheith caillte laistigh de bhliain ón iarraidh ar sheachadadh, caithfidh an tiompróir fógra a thabhairt don duine a mbeidh teidlíocht aige más eol a sheoladh nó más féidir é a fháil amach fhionnadh.

3.   Laistigh de thríocha lá ón bhfógra dá dtagraítear i mír 2 a fháil, féadfaidh an duine a mbeidh teidlíocht aige a éileamh go ndéanfaí an mhír Ö ball Õ bagáiste a sheachadadh dó. Sa chás sin, caithfidh sé na muirir a íoc i leith iompar na míre Ö an bhaill bagáiste sin Õ ón áit a choinsínithe go dtí an áit ina ndéantfar í é a sheachadadh agus an cúiteamh a fuarthas a aisíoc lúide, más iomchuí, aon chostas a áiríodh ann. Ar a shon sin, coinneoidh sé a chearta, dá bhforáiltear in Airteagal 43, chun cúiteamh a éileamh as moill ar sheachadadh ar mhoill ar sheachadadh a éileamh.

4.   Mura ndéanftar mír Ö ball Õ bagáiste a aisghabhadh a éileamh laistigh den tréimhse a shonraítear i mír 3 nó má aisghabhtar í é níos mó ná bliain tar éis na hiarrata ar sheachadadh í, déanfaidh an tiompróir í é a dhiúscairt i gcomhréir leis na dlíthe agus na saintreoracha atá i bhfeidhm san áit ina bhfuil an mhír Ö ball Õ bagáiste.

Airteagal 41

Cúiteamh as caillteanas ar chaillteanas

1.   I gcás ina gcaillfear bagáiste cláraithe, go hiomlán nó go páirteach ina iomláine nó i bpáirt, caithfidh an tiompróir a íoc mar a leanas íoc as, d'eisiamh gach damáiste eile:

Cinnfidh na Coinníollacha Ginearálta Iompair modh an chúitimh, cibé acu in aghaidh gach cileagraim atá in easnamh nó in aghaidh gach míre Ö baill Õ bagáiste.

2.   Caithfidh an tiompróir ina theannta sin an muirear ar iompar an bhagáiste agus na suimeanna eile a íocadh i ndáil le hiompar na míre Ö an bhaill bagáiste Õ caillte a aisíoc maille leis na dleachtanna custaim agus na dleachtanna máil a íocadh cheana.

Airteagal 42

Cúiteamh as damáiste ar dhamáiste

1.   I gcás damáiste do bhagáiste cláraithe, caithfidh an tiompróir cúiteamh is ionann le caillteanas luacha an bhagáiste a íoc, d’eisiamh gach damáiste eile.

2.   Ní rachaidh an cúiteamh thar:

Airteagal 43

Cúiteamh as moill ar mhoill ar sheachadadh

1.   I gcás moille ar sheachadadh bagáiste chláraithe, caithfidh an tiompróir na méideanna seo a leanas a íoc as gach tréimhse iomlán de cheithre uair is fiche tar éis iarraidh an tseachadtaadh a iarradh, ach faoi réir uastréimhse ceithre lá dhéag:

Cinnfear leis na Coinníollacha Ginearálta Iompair modhanna an chúitimh, cibé acu in aghaidh gach cileagraim atá in easnamh nó in aghaidh gach míre Ö baill Õ bagáiste.

2.   I gcás chaillteanas iomlán an bhagáiste, ní bheidh an cúiteamh dá bhforáiltear i mír 1 iníoctha de bhreis ar an gcúiteamh dá bhforáiltear in Airteagal 41.

3.   I gcás pháirt chaillteanas an bhagáiste, beidh an cúiteamh dá bhforáiltear i mír 1 iníoctha in aghaidh an chuid na coda sin den bhagáiste nár cailleadh.

4.   I gcás damáiste do bhagáiste nach dtig de thoradh moille ar sheachadadh Ö é Õ, beidh an cúiteamh dá bhforáiltear i mír 1 iníoctha, i gcás inarb iomchuí, de bhreis ar an gcúiteamh dá bhforáiltear in Airteagal 42.

5.   Ní rachaidh an cúiteamh iomlán dá bhforáiltear i mír 1, i dteannta an chúitimh is iníoctha faoi Airteagal 41 agus faoi Airteagal 42, ar aon chúinse thar an gcúiteamh a bheadh iníoctha i gcás chaillteanas iomlán an bhagáiste.

ROINN 3

Feithiclí

Airteagal 44

Cúiteamh as moill ar mhoill

1.   I gcás moille ar luchtú ar chúis is inchurtha i leith an iompróra nó moill ar sheachadadh feithicle, má chruthaíonn an duine a mbeidh teidlíocht aige gur tharla caillteanas nó damáiste dá bharr sin, caithfidh an tiompróir cúiteamh a íoc nach rachaidh thar mhéid an mhuirir ar iompar.

2.   I gcás moille ar luchtú ar chúis is inchurtha i leith an iompróra, má roghnaíonn an duine a mbeidh teidlíocht aige gan dul ar aghaidh leis an gconradh iompair, aisíocfar an muirear ar iompar leis. Ina theannta sin, má chruthaíonn sé gur tharla caillteanas nó damáiste de dheasca na moille, féadfaidh an duine a mbeidh teidlíocht aige cúiteamh a éileamh nach rachaidh thar mhéid an mhuirir ar iompar.

Airteagal 45

Cúiteamh as caillteanas ar chaillteanas

I gcás caillteanais iomláin nó páirt chaillteanais feithicle, déanfar an cúiteamh is iníoctha leis an duine a mbeidh teidlíocht aige a ríomh ar bhonn ghnáthluach na feithicle. Ní rachaidh sé thar 8 000 aonad cuntais. Measfar gur feithicil leithleach í leantóir luchtaithe nó leantóir díluchtaithe.

Airteagal 46

Dliteanas i leith earraí eile

1.   Maidir le hearraí a fhágftar san fheithicil nó atá i mboscaí (e.g. boscaí bagáiste nó boscaí scíonna) atá daingnithe don fheithicil, ní bheidh an tiompróir faoi dhliteanas ach i leith caillteanais nó damáiste a tharlóidhaíonn ar air féin atá an locht gur tharla sé Ö dá locht féin Õ. Ní rachaidh an cúiteamh iomlán is iníoctha thar 1 400 aonad cuntais.

2.   A mhéid a bhaineann le hearraí a stuáilftear ar an taobh amuigh den fheithicil, lena náirítear na boscaí dá dtagraítear i mír 1, ní bheidh an tiompróir faoi dhliteanas i leith earraí atá ar an taobh amuigh den fheithicil ach amháin má chruthaítear gur tharla an caillteanas nó an damáiste de dheasca gníomh nó neamhghníomh a rinne an tiompróir le hintinn caillteanas nó damáiste den sórt sin a dhéanamh, nó go meargánta agus le fios gur dócha go mbeadh caillteanas nó damáiste den sórt sin mar thoradh air.

Airteagal 47

An dlí is infheidhme

Faoi réir fhorálacha na Ranna seo, beidh feidhm maidir le feithiclí ag forálacha Roinn 2 a bhaineann le dliteanas i leith bagáiste.

Caibidil IV

Forálacha cComhchoiteanna

Airteagal 48

An ceart a chailleadhiúint chun teorainneacha le dliteanas a agairt

Ní bheidh feidhm ag na teorainneacha le dliteanas dá bhforáiltear sna Rialacha Comhionanna seo i dteannta na bhforálacha den dlí náisiúnta lena dteorannaítear an cúiteamh go méid socraithe, má chruthaítear gur tharla an caillteanas nó an damáiste de dheasca gníomh nó neamhghníomh a rinne an tiompróir le hintinn caillteanas nó damáiste den sórt sin a dhéanamh, nó go meargánta agus le fios gur dócha go mbeadh caillteanas nó damáiste den sórt sin mar thoradh air.

Airteagal 49

Comhshó agus ús

1.   I gcás inar gá suimeanna a shonraítear in airgeadra eachtrach a chomhshó chun an cúiteamh a ríomh, déanfar an comhshó ag an ráta malairte is infheidhme lá íoctha an chúitimh in áit íoctha an chúitimh.

2.   Féadfaidh an duine a mbeidh teidlíocht aige ús ar an gcúiteamh a éileamh, a dhéanfar a ríomh ag cúig faoin gcéad in aghaidh na bliana, ó dháta an éilimh dá bhforáiltear in Airteagal 55 nó, mura ndearnadh éileamh den sórt sin, ón lá a tionscnaíodh imeachtaí dlíthiúla.

3.   I gcás cúiteaimh is iníoctha de bhun Airteagal 27 agus Airteagal 28, áfach, ní fhabhróidh ús ach ón lá a tharla na teagmhais is ábhartha chun méid an chúitimh a mheas, más déanaí an lá sin ná lá an éilimh nó an lá a tionscnaíodh imeachtaí dlíthiúla.

4.   I gcás bagáiste, ní bheidh ús iníoctha ach amháin más mó an cúiteamh ná 16 aonad cuntais in aghaidh an dearbháin chláraithe bagáiste.

5.   I gcás bagáiste, mura gcuirfidheann an duine a mbeidh teidlíocht aige na doiciméid tacaíochta is gá chun an téileamh a shocrú go críochnaitheach faoi bhráid an iompróra laistigh de thréimhse réasúnach arna deonú dó, ní fhabhróidh aon ús idir dul in éag na tréimhse sin agus taisceadh iarbhír na ndoiciméad.

Airteagal 50

Dliteanas i gcás taismí Ö eachtraí Õnúicléacha

Saorfar an tiompróir ó dhliteanas de bhun na Rialacha Comhionanna seo i leith caillteanais nó damáiste de dheasca taisme núicléiche Ö eachtra núicléach Õ nuair is oibreoir gléasra núicléach nó duine eile a ghabhann a ionad atá faoi dhliteanas i leith an chaillteanais nó an damáiste de bhun dlíthe agus saintreoracha Stáit lena rialaítear an dliteanas i réimse an fhuinnimh núicléach.

Airteagal 51

Daoine a bhfuil an tiompróir faoi dhliteanas thar a gceann

Beidh an tiompróir faoi dhliteanas thar ceann a sheirbhíseach agus daoine eile a mbaineann sé úsáid as a seirbhísí chun an tiompar a dhéanamh, i gcás ina mbeidh na seirbhísigh sin agus na daoine eile sin ag gníomhú faoi raon a bhfeidhmeanna. Measfar gur daoine a mbaineann an tiompróir úsáid as a seirbhísí chun an tiompar a dhéanamh iad bainisteoirí an bhonneagair iarnróid ar a ndéantar an tiompar.

Airteagal 52

Caingne eile

1.   I ngach cás ina mbeidh feidhm ag na Rialacha Comhionanna seo, ní fhéadfar aon chaingean a thionscnamh Ö i gcoinne an iompróra Õ i ndáil le dliteanas, is cuma cad iad na forais, ach amháin faoi réir na gcoinníollacha agus na dteorainneacha a leagtar síos sna Rialacha Comhionanna seo.

2.   Is amhlaidh a bheidh maidir le haon chaingean arna tabhairt in aghaidh na seirbhíseach nó na ndaoine eile a bhfuil an tiompróir faoi dhliteanas thar a gceann de bhun Airteagal 51.

TEIDEAL V

DLITEANAS AN PHAISINÉARA

Airteagal 53

Prionsabail speisialta an dliteanais

Beidh an paisinéir faoi dhliteanas don iompróir i leith aon chaillteanais nó damáiste:

(b)	arb é ba chúis leis na hearraí agus na hainmhithe a thugann an paisinéir in éineacht leis,

mura gcruthóidhaíonn sé gurb é ba chúis leis an gcaillteanas nó an damáiste imthosca nárbh fhéidir leis a sheachaint agus nárbh fhéidir leis a niarmhairtí a chosc, cé gur fheidhmigh Ö léirigh Õ sé an dúthracht is gá do Ö a éilítear ar Õ phaisinéir coinsiasach. Ní dhéanfaidh an fhoráil seo aon difear do dhliteanas an iompróra de bhun Airteagal 26 agus Airteagal 33(1).

TEIDEAL VI

DEARBHÚ NA gCEART

Airteagal 54

Páirt-chaillteanas nó damáiste a fhionnadh

1.   I gcás ina bhfaighidh an tiompróir amach nó i gcás ina dtoimhdeoidh an tiompróir, nó i gcás ina líomhnóidh an duine, a mbeidh teidlíocht aige gur tharla páirt chaillteanas earra a iompraítear arna iompar faoi chúram an iompróra (bagáiste, feithiclí), nó i gcás ina ndearnadh damáiste dó, caithfidh an tiompróir tuarascáil a dhréachtú láithreach, i láthair an duine a mbeidh teidlíocht aige más féidir, lena sonrófar, de réir chineál an chaillteanais nó an damáiste, bail an earra agus, a mhéid is féidir, méid an chaillteanais nó an damáiste, an chúis a bhí leis agus an uair a tharla sé.

2.   Caithfear cóip den tuarascáil a chur ar fáil saor in aisce don duine a mbeidh teidlíocht aige.

3.   I gcás nach nglacfaidh an duine a mbeidh teidlíocht aige leis na conclúidí sa tuarascáil, féadfaidh sé a iarraidh go ndéanfadh saineolaí arna cheapadh ag na páirtithe sa chonradh iompair nó ag cúirt nó binse bail an bhagáiste nó na feithicle agus cúis agus méid an chaillteanais nó an damáiste a fhionnadh. Beidh an nós imeachta a bheidh le leanúint á rialú ag dlíthe agus saintreoracha an Stáit ina ndéantar an fionnadh sin.

Airteagal 55

Éilimh

1.   Caithfear éilimh a bhaineann le dliteanas an iompróra i gcás báis phaisinéirí bás paisinéirí, nó i gcás díobhála pearsanta díobháil phearsanta dóibh, a dhíriú i scríbhinn chuig an iompróir ar féidir caingean a thabhairt ina choinne. I gcás iompair atá faoi rialú conartha aonair agus arna chur i gcrích ag iompróirí comhleanúnacha Ö leantacha Õ, féadfar na héilimh a dhíriú freisin chuig an gcéad iompróir nó chuig an iompróir deireanach chomh maith leis an iompróir a bhfuil a phríomháit ghnó nó an brainse nó an ghníomhaireacht a thug an conradh iompair i gcrích sa Stát ina bhfuil sainchónaí nó gnáthchónaí ar an bpaisinéir.

2.   Caithfear éilimh eile a bhaineann leis an gconradh iompair a dhíriú i scríbhinn chuig an iompróir a shonraítear in Airteagal 56(2) agus (3).

3.   Tabharfar ar aird na doiciméid sin a measann an duine a mbeidh teidlíocht aige gur cuí iad a thaisceadh leis an éileamh, an leagan bunaidh nó cóipeanna díobh, i gcás inarb iomchuí, agus na cóipeanna arna ndeimhniú go cuí má éilíonn an tiompróir amhlaidh. Nuair a shocrófar éileamh, féadfaidh an tiompróir a cheangal go dtabharfar suas an ticéad, an dearbhán cláraithe bagáiste agus an dearbhán iompair.

Airteagal 56

Iompróirí a bhféadfar caingean a thabhairt ina gcoinne

1.   Is in aghaidh an iompróra a bheidh faoi dhliteanas de bhun Airteagal 26(5) amháin a fhéadfar caingean a thabhairt a bheidh bunaithe ar dhliteanas an iompróra i gcás báis phaisinéirí bás paisinéirí, nó i gcás díobhála pearsanta díobháil phearsanta dóibh.

2.   Faoi réir mhír 4, is in aghaidh an chéad iompróra, in aghaidh an iompróra dheireanaigh nó in aghaidh an iompróra a rinne an chuid sin den iompar ar lena linn a tharla an teagmhas ba chúis leis na himeachtaí, agus ina aghaidh sin amháin, a fhéadfar caingne eile arna dtabhairt ag paisinéirí a bheidh bunaithe ar an gconradh iompair a thabhairt.

3.   I gcás iompair arna dhéanamh ag iompróirí comhleanúnacha Ö leantacha Õ, nuair a dhéanfar Ö luafar, le toiliú uaidh, Õ an tiompróir a chaithfidh an bagáiste nó an fheithicil a sheachadadh a lua le toiliú uaidh ar an dearbhán cláraithe bagáiste nó ar an dearbhán iompair, féadfar caingean a thabhairt ina choinne i gcomhréir le mír 2 fiú mura bhfuair sé an bagáiste nó an fheithicil.

4.   Caingean chun suim a íocadh de bhun an chonartha iompair a ghnóthú, féadfar í a thabhairt in aghaidh an iompróra a bhailigh an tsuim sin nó in aghaidh an iompróra ar bailíodh thar a cheann í.

5.   Féadfar caingean a thabhairt in aghaidh iompróra seachas na hiompróirí a shonraítear i mír 2 agus i mír 4 nuair a thionscnófar mar fhrithéileamh nó mar eisceacht í in imeachtaí a bhaineann leis an bpríomhéileamh a bheidh bunaithe ar an gconradh iompair céanna.

6.   A mhéid a bheidh feidhm ag na Rialacha Comhionanna seo ar an iompróir ionadach, féadfar caingean a thabhairt ina choinne freisin.

7.   Má bhíonn rogha ag an ngearánaí idir líon roinnt iompróirí, múchfar a cheart chun rogha a dhéanamh a luaithe a thabharfaidh sé caingean in aghaidh duine ceann díobh;

Airteagal 58

Múchadh an chirt chun chaingne i gcás báis nó díobhála pearsanta díobháil phearsanta

1.   Aon cheart chun caingne ag an duine a mbeidh teidlíocht aige a bheidh bunaithe ar dhliteanas an iompróra i gcás báis phaisinéirí, nó i gcás díobhála pearsanta díobháil phearsanta dóibh, múchfar é i gcás nach dtabharfaidh an duine a mbeidh teidlíocht aige fógra faoin tionóisc a tharla don phaisinéir do dhuine de na hiompróirí a bhféadfar éileamh a dhíriú chuige i gcomhréir le hAirteagal 55(1), laistigh de dhá mhí dhéag ón dáta ar tháinig sé ar an eolas faoin gcaillteanas nó faoin damáiste. I gcás ina dtabharfaidh an duine a mbeidh teidlíocht aige fógra faoin tionóisc ó bhéal don iompróir, cuirfidh an tiompróir admháil maidir leis an bhfógra sin ó bhéal ar fáil dó.

2.   Ar a shon sin, ní mhúchfar an ceart caingne:

Airteagal 59

Múchadh an chirt chun chaingne a eascraíonn as iompar bagáiste

1.   Le glacadh an bhagáiste ag an duine, múchfar gach ceart caingne in aghaidh an iompróra a eascraíonn as an gconradh iompair i gcás páirt chaillteanais, damáiste nó moille ar sheachadadh.

2.   Ar a shon sin, ní mhúchfar an ceart caingne:

Airteagal 60

Caingne a theorannú

1.   Is é a bheidh sa tréimhse teorann le haghaidh caingne Ö maidir le damáistí Õ a bheidh bunaithe ar dhliteanas an iompróra i gcás báis phaisinéirí, nó i gcás díobhála pearsanta díobháil phearsanta dóibh:

2.   Bliain amháin a bheidh sa tréimhse teorann le haghaidh caingne a eascróidhaíonn as an gconradh iompair. Ar a shon sin, dhá bhliain a bheidh sa tréimhse teorann i gcás caingne maidir le caillteanas nó damáiste de dheasca gníomh nó neamhghníomh a rinne an tiompróir le hintinn caillteanas nó damáiste den sórt sin a dhéanamh, nó go meargánta agus le fios gur dócha go mbeadh caillteanas nó damáiste den sórt sin mar thoradh air.

3.   Beidh feidhm ag an tréimhse teorann dá bhforáiltear i mír 2 maidir le caingne:

Ní chuirfear an lá a shonraítear do theacht i bhfeidhm na tréimhse teorann in san áireamh sa tréimhse.

4.   […]

5.   […]

6.   Seachas sin, beidh fionraí agus briseadh tréimhsí teorann faoi rialú ag an dlí náisiúnta.

TEIDEAL VII

CAIDREAMH IDIR IOMPRÓIRÍ

Airteagal 61

Cionroinnt an mhuirir ar iompar

1.   Caithfidh aon iompróir a bhailigh muirear ar iompar nó ar chóir dó muirear ar iompar a bhailiú a sciartha faoi seach den mhuirear sin a íoc leis na hiompróirí lena mbaineann. Socrófar na modhanna íoctha le comhaontú idir na hiompróirí.

2.   Beidh feidhm ag Airteagal 6(3), Airteagal 16(3) agus Airteagal 25 ar an gcaidreamh idir iompróirí comhleanúnacha Ö leantacha Õ.

Airteagal 62

Ceart cúláraigh

1.   Beidh ceart cúláraigh ag iompróir a d’íoc cúiteamh de bhun na Rialacha Comhionanna seo in aghaidh na niompróirí a bhí páirteach san iompar i gcomhréir leis na forálacha seo a leanas:

2.   I gcás duine de na hiompróirí a bheith dócmhainneach, déanfar an sciar a bheidh dlite de agus gan íoc aige a chionroinnt idir na hiompróirí eile a bhí páirteach san iompar i gcomhréir lena sciartha faoi seach den mhuirear ar iompar.

Airteagal 63

An nós imeachta cúláraigh

1.   Ní fhéadfaidh an tiompróir a ndéantar ceart cúláraigh a fheidhmiú ina choinne de bhun Airteagal 62 bailíocht na híocaíochta a rinne an tiompróir a bheidh ag feidhmiú an chirt cúláraigh a dhíospóid nuair is cúirt nó binse a chinn an cúiteamh agus nuair a tugadh deis idiragartha sna himeachtaí don iompróir céadluaite a fuair fógra cuí i dtaobh na nimeachtaí. Cinnfidh an chúirt nó an binse ar tugadh an phríomhchaingean os a comhair nó os a chomhair an tam a cheadófar don fhógra sin faoi na himeachtaí agus don idiragairt sna himeachtaí.

2.   Caithfidh iompróir a fheidhmeoidh a cheart cúláraigh a éileamh a thíolacadh in aon imeachtaí amháin Ö sna himeachtaí ceannann céanna Õ in aghaidh na niompróirí go léir nach bhfuil socrú déanta aige leo; dá uireasa sin, caillfidh sé a cheart cúláraigh i gcás na niompróirí siúd nach ndearna sé imeachtaí a thionscnamh ina gcoinne.

3.   Tabharfaidh an chúirt nó an binse a cinneadh nó a chinneadh in aon bhreith amháin maidir leis na héilimh cúláraigh go léir a thugtar os a comhair nó os a chomhair.

4.   Féadfaidh iompróir ar mian leis a cheart cúláraigh a fhorfheidhmiú a chaingean a thabhairt os comhair chúirt nó bhinse an Stáit ina bhfuil a phríomháit ghnó ag ceann de na hiompróirí a bhí páirteach san iompar, nó an brainse nó an ghníomhaireacht a thug an conradh iompair i gcrích.

5.   I gcás ina dtabharfar caingean in aghaidh líon roinnt iompróirí, beidh an tiompróir is gearánaí i dteideal an chúirt nó an binse a dtionscnóidh sé na himeachtaí os a comhair nó os a chomhair a roghnú as na cúirteanna agus na binsí a bheidh inniúil de bhun mhír 4.

6.   Ní fhéadfar imeachtaí cúláraigh a cheangal le himeachtaí maidir le cúiteamh arna dtionscnamh ag an duine a mbeidh teidlíocht aige faoin gconradh iompair.

Airteagal 64

Comhaontuithe a bhaineann le cúlárach

Féadfaidh na hiompróirí comhaontuithe a chur i gcrích lena ndéantar maolú ar Airteagal 61 agus ar Airteagal 62.

ê 1371/2007/CE Iarscríbhinn II (oiriúnaithe)

ð nua

IARSCRÍBHINN II

ÍOSMHÉID FAISNÉISE LE CUR AR FÁIL AG GNÓTHAIS IARNRÓID AGUS/NÓ DÍOLTÓIRÍ TICÉAD

Cuid I:    Faisnéis roimh an turas

–Coinníollacha ginearálta is infheidhme ar an gconradh

–Amchláir agus coinníollacha don turas is tapúla

–Amchláir agus coinníollacha do na táillí is ísle

–Inrochtaineacht, coinníollacha rochtana agus áiseanna Ö saoráidí Õ ar bord do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe ð i gcomhréir leis na ceanglais inrochtaineachta a leagtar síos i dTreoir XXX ï

–Inrochtaineacht agus cCoinníollacha rochtana do rothair

–Fáil ar shuíocháin i láthair chaite tobac agus láthair gan cead caite tobac, den chéad ghrád agus den dara grád, couchettes.Ö leapacha suíocháin Õ agus carráistí codlata

–Aon ghníomhaíochtaí ar dóigh dóibh seirbhísí a bhriseadh nó iad a mhoilliú

–Seirbhísí atá ar fáil ar bord

–Nósanna imeachta chun bagáiste caillte a éileamh ar ais

–Nósanna imeachta chun gearáin a thíolacadh Ö chur isteach Õ

Cuid II: Faisnéis le linn an turais

–Seirbhísí ar bord

–An chéad stáisiún eile

–Moilleanna

–Príomhsheirbhísí naisc

–Ceisteanna slándála agus sábháilteachta.

ê 1371/2007/CE Iarscríbhinn III (oiriúnaithe)

IARSCRÍBHINN III

ÍOSCHAIGHDEÁIN CHÁILÍOCHTA SEIRBHÍSE

Faisnéis agus ticéid

Poncúlacht seirbhísí, agus prionsabail ghinearálta chun déileáil le briseadh seirbhísí Cealuithe seirbhísí

Glaineacht an rothra agus áiseanna stáisiúin (cáilíocht an aeir sna carráistí, sláinteachas na náiseanna sláintíochta, etc.)

Suirbhé ar shásamh na gcustaiméirí

Láimhseáil gearán, aisíocaíochtaí agus cúiteamh as neamhchomhlíonadh na gcaighdeán cáilíochta seirbhíse Cúnamh a sholáthrófar do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe.

ò nua

I.    Ceanglais a bhaineann le gnóthais iarnróid

Faoin 30 Meitheamh gach bliain, foilseoidh gnóthais iarnróid ar a suíomh gréasáin an tuarascáil ar cháilíocht sheirbhíse a bhaineann leis an mbliain ghnó roimhe sin agus cuirfidh siad chuig an gcomhlacht náisiúnta forfheidhmithe agus chuig Gníomhaireacht Iarnróid an Aontais Eorpaigh í lena foilsiú ar a suíomh gréasáin. Foilseoidh an gnóthas an tuarascáil ar a shuíomh gréasáin sna teangacha oifigiúla náisiúnta lena mbaineann agus, más féidir, i dteangacha eile de chuid an Aontais, lena náirítear achoimre i mBéarla.

Beidh faisnéis faoin méid seo a leanas ar a laghad, sna tuarascálacha cáilíochta seirbhíse:

1)Poncúlacht seirbhísí, agus prionsabail ghinearálta na ndóigheanna a ndéileálann gnóthais iarnróid le briseadh seirbhísí

(a)    moilleanna

(i) an mheánmhoill fhoriomlán ar sheirbhísí mar chéatadán de réir na catagóire seirbhíse (idirnáisiúnta, intíre fadachair, réigiúnach agus uirbeach/fouirbeach);

(ii) an céatadán de sheirbhísí a raibh moill orthu tráth an imeachta;

(iii) an céatadán de sheirbhísí a raibh moill orthu tráth an teachta:

–an céatadán de mhoilleanna a bhí ní ba lú ná 60 nóiméad;

–an céatadán de mhoilleanna a bhí idir 60 agus 119 nóiméad;

–an céatadán de mhoilleanna a bhí 120 nóiméad ar fad nó níos faide;

(b)    cealuithe seirbhísí

cealú seirbhísí mar chéatadán de réir na catagóire seirbhíse (idirnáisiúnta, intíre fadachair, réigiúnach agus uirbeach/fouirbeach);

(c)    cur i bhfeidhm an Rialacháin i dtaca le moilleanna agus cealuithe seirbhísí:

(i) líon na bpaisinéirí ar tugadh cúram agus cúnamh dóibh;

(ii)costas an chúraim agus an chúnaimh sin a tugadh;

(iii) líon na bpaisinéirí ar deonaíodh cúiteamh dóibh;

(iv) costas an chúitimh a deonaíodh;

(2)Suirbhé ar shástacht na gcustaiméirí

An tacar íosta catagóirí nach mór a chuimsiú:

(i) poncúlacht na dtraenacha;

(ii)faisnéis do phaisinéirí i gcás moille;

(iii) cruinneas na faisnéise agus fáil ar fhaisnéis ar na traenacha;

(iv) cáilíocht na cothabhála/an bhail atá ar na traenacha;

(v) an leibhéal slándála ar na traenacha;

(vi) glaineacht an taoibh istigh de na traenacha;

(vii) soláthar faisnéise fónta i rith an turais;

(viii) fáil ar leithris ar chaighdeán maith ar gach traein;

(ix) glaineacht agus cothabháil na stáisiún ar ardchaighdeán;

(x) inrochtaineacht na dtraenacha agus na saoráidí ar bord, lena náirítear leithris inrochtana;

(xi) líon na neachtraí agus cáilíocht an chúnaimh a tugadh go héifeachtach do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe ar bord i gcomhréir le hAirteagal 24, gan beann ar réamhfhógra maidir le hiarratas ar chúnamh.

(3) Láimhseáil gearán

(i) líon na ngearán agus na torthaí;

(ii)catagóirí na ngearán;

(iii) líon na ngearán a próiseáladh;

(iv) meánam freagartha;

(v) feabhsuithe d'fheadfaí a dhéanamh, gníomhaíochtaí a rinneadh.

(4)    Cúnamh a tugadh do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe

líon na gcásanna inar tugadh cúnamh mar chéatadán de réir na catagóire seirbhíse (idirnáisiúnta, intíre fadachair, réigiúnach agus uirbeach/fouirbeach).

(5)    Briseadh seirbhísí

go bhfuil pleananna teagmhais agus pleananna géarchéime ann, agus tuairisc ghearr orthu. 

II.    Ceanglais a bhaineann le bainisteoirí stáisiúin agus le bainisteoirí bonneagair

Beidh faisnéis faoin méid seo a leanas ar a laghad, sna tuarascálacha cáilíochta seirbhíse:

(1)Faisnéis agus ticéid

(i)nós imeachta chun déileáil le hiarrataí faisnéise ag an stáisiún;

(ii) nós imeachta agus modh chun faisnéis a sholáthar maidir le sceidil, taraifí agus ardáin; cáilíocht na faisnéise sin;

(iii) faisnéis a chur ar taispeáint maidir le cearta agus oibleagáidí faoin Rialachán agus maidir le sonraí teagmhála na gcomhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe;

(iv)saoráidí ceannaithe ticéad;

(v) baill foirne a bheith ar fáil ag an stáisiún chun faisnéis a thabhairt agus ticéid a dhíol;

(vi) soláthar faisnéise do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe;

(2)Prionsabail ghinearálta chun déileáil le briseadh seirbhíse

(i) líon na bpaisinéirí ar tugadh cúram agus cúnamh dóibh;

(ii) costas an chúraim agus an chúnaimh sin a tugadh;

(3)Tuairisc ar na bearta atá i bhfeidhm chun glaineacht shaoráidí an stáisiúin a áirithiú (leithris, etc.)

(i)tráthanna glantacháin;

(ii)fáil ar na leithris;

(4)Suirbhé ar shástacht na gcustaiméirí

An tacar íosta catagóirí nach mór a chuimsiú:

(i) faisnéis do phaisinéirí i gcás moille;

(ii) cruinneas, infhaighteacht agus inrochtaineacht na faisnéise maidir le hamanna/ardáin na dtraenacha;

(iii) an leibhéal slándála sa stáisiún;

(iv) an tam a thóg sé iarrataí faisnéise ag an stáisiún a fhreagairt;

(v)leithris ar chaighdeán maith a bheith ar fáil sa stáisiún (lena náirítear inrochtaineacht na leithreas);

(vi)glaineacht agus cothabháil na stáisiún;

(vii)inrochtaineacht an stáisiúin agus shaoráidí an stáisiúin.

(viii) líon na neachtraí agus cáilíocht an chúnaimh a tugadh ag an stáisiún do dhaoine faoi mhíchumas agus do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe. 

ò nua

IARSCRÍBHINN IV

AN NÓS IMEACHTA LÁIMHSEÁLA GEARÁN
DO CHOMHLACHTAÍ NÁISIÚNTA FORFHEIDHMITHE

I gcásanna casta amhail cásanna lena mbaineann éilimh iomadúla nó roinnt oibreoirí éagsúla, taisteal trasteorann nó tionóiscí ar chríoch Ballstáit nach é an Ballstát a dheonaigh ceadúnas an ghnóthais é, go háirithe i gcás nach léir cén comhlacht náisiúnta forfheidhmithe atá inniúil, nó i gcás ina néascófaí nó ina luathófaí réiteach an ghearáin amhlaidh, comhoibreoidh comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe chun comhlacht 'ceannais' a shannadh, a bheidh ina phointe aonair teagmhála do na paisinéirí. Comhoibreoidh na comhlachtaí náisiúnta forfheidhmithe uile lena mbaineann chun réiteach an ghearáin a éascú (lena náirítear trí fhaisnéis a chomhroinnt, trí chúnamh le haistriú doiciméad a thabhairt agus trí fhaisnéis faoi imthosca na neachtraí a thabhairt). Cuirfear in iúl do na paisinéirí cén comhlacht atá ag feidhmiú mar chomhlacht 'ceannais'.

ò nua

IARSCRÍBHINN V

Tábla Comhghaoil