(1)

Le cogadh foghach na Rúise i gcoinne na hÚcráine, rinneadh tionscal cosanta agus margadh trealaimh cosanta na hEorpa a thástáil agus fuarthas gurbh ann do roinnt fabhtanna a bhaineann an bonn óna gcumas riachtanais phráinneacha na mBallstát maidir le táirgí cosanta agus córais chosanta amhail armlón agus diúracáin a chomhlíonadh ar an mbealach slán agus tráthúil is gá, i bhfianaise ráta ard tomhaltais na dtáirgí agus na gcóras sin le linn coinbhleacht ard-déine.

(2)

Ón 24 Feabhra 2022 i leith, tá an tAontas agus a Bhallstáit ag cur dlús de réir a chéile lena n-iarrachtaí chun freastal ar riachtanais phráinneacha cosanta na hÚcráine. Ina theannta sin, sa chomhthéacs sin, agus iad ag dul i ngleic le héagobhsaíocht, le hiomaíocht straitéiseach agus le bagairtí slándála a bhí ag dul i méid, ag teacht le chéile dóibh in Versailles an 11 Márta 2022, chinn Cinn Stáit nó Rialtais an Aontais, níos mó freagrachta a ghlacadh as slándáil an Aontais féin agus céimeanna cinntitheacha breise a ghlacadh chun ceannasacht na hEorpa a fhorbairt. Gheall siad ‘cumais chosanta Eorpacha a neartú’ agus chomhaontaigh siad caiteachas cosanta a mhéadú, dlús a chur leis an gcomhar trí thionscadail chomhpháirteacha, agus trí sholáthar comhoibríoch cumas cosanta, easnaimh a dhúnadh, borradh a chur faoin nuálaíocht agus tionscal cosanta an Aontais a neartú agus a fhorbairt. An 21 Márta 2022, d’fhormheas an Chomhairle an ‘Compás Straitéiseach ionas gur láidre a bheidh slándáil agus cosaint an Aontais sna 10 mbliana amach romhainn’ (‘an Compás Straitéiseach’), agus d’fhormhuinigh an Chomhairle Eorpach é ina dhiaidh sin an 24 Márta 2022. Leis an gCompás Straitéiseach, leagtar béim ar an ngá atá le caiteachas cosanta a mhéadú agus tuilleadh infheistíochta a dhéanamh i gcumais, ar leibhéal an Aontais agus ar an leibhéal náisiúnta araon.

(3)

Chuir an Coimisiún agus Ardionadaí an Aontais do Ghnóthaí Eachtracha agus don Bheartas Slándála Teachtaireacht Chomhpháirteach i láthair maidir le Anailís ar Bhearnaí Infheistíochta i Réimse na Cosanta agus an Bealach Chun Tosaigh an 18 Bealtaine 2022 inar cuireadh i dtábhacht gurbh ann do bhearnaí airgeadais, tionsclaíocha agus cumais i réimse na cosanta laistigh den Aontas. An 19 Iúil 2022, chuir an Coimisiún togra le haghaidh Rialachán ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le bunú an Ghnímh um thionscal cosanta na hEorpa a Atreisiú trí Sholáthar comhoibríoch (EDIRPA) i láthair, arb é is aidhm dó tacú leis an gcomhar idir na Ballstáit ag céim an tsoláthair chun na bearnaí is práinní agus is criticiúla a líonadh, go háirithe na bearnaí sin a cruthaíodh leis an bhfreagairt ar chogadh foghach na Rúise i gcoinne na hÚcráine, ar bhealach comhoibríoch. Le EDIRPA rannchuideofar le soláthar cosanta coiteann a atreisiú agus, trí bhíthin an mhaoinithe ón Aontas a ghabhann leis, le hacmhainneachtaí tionsclaíocha cosanta an Aontais a neartú agus chun tionscal cosanta an Aontais a oiriúnú d’athruithe struchtúracha ar an margadh a eascraíonn as éileamh méadaithe i ngeall ar dhúshláin nua, amhail coinbhleacht ard-déine a bheith ann athuair.

(4)

I bhfianaise na staide san Úcráin agus na riachtanas práinneach cosanta atá aici, go háirithe le haghaidh armlóin, tháinig an Chomhairle ar chomhaontú an 20 Márta 2023 maidir le cur chuige trí rian, arb é is aidhm dó milliún urchar d’armlón airtléire a chur ar fáil don Úcráin mar iarracht chomhpháirteach laistigh den 12 mhí atá amach romhainn. Comhaontaíodh armlón talamh go talamh agus armlón airtléire a sheachadadh go práinneach chuig an Úcráin agus, má iarrtar iad, diúracáin, ó na stoic atá ann cheana nó trí bhíthin athbheartú tosaíochtaí i leith orduithe atá ann cheana. Ina theannta sin, d’iarr sí ar na Ballstáit armlón a sholáthar go comhpháirteach agus, má iarrtar iad, diúracáin a fháil go comhpháirteach ó thionscal cosanta na hEorpa (agus ón Iorua) i gcomhthéacs tionscadail reatha de chuid na Gníomhaireachta Eorpaí um Chosaint (GEC) nó trí thionscadail chomhlántacha fála faoi stiúir na mBallstát, d’fhonn a gcuid stoc a athlíonadh agus leanúint de thacaíocht a thabhairt don Úcráin an tráth céanna. Chun tacú leis na hiarrachtaí sin, chomhaontaigh an Chomhairle cistiú iomchuí a chur ar fáil, lena n-áirítear tríd an tSaoráid Eorpach Síochána (SES). Chuir an Chomhairle de chúram ar an gCoimisiún freisin tograí nithiúla a thíolacadh chun borradh a chur faoi thacaíocht phráinneach d’acmhainneachtaí monaraíochta thionscal cosanta na hEorpa, slabhraí soláthair a dhaingniú, nósanna imeachta éifeachtúla soláthair a éascú, aghaidh a thabhairt ar easnaimh in acmhainneachtaí táirgeachta, agus infheistíochtaí a chur chun cinn, lena n-áirítear, i gcás inarb iomchuí, trí bhuiséad an Aontais a shlógadh. Tá cur chun cinn infheistíochtaí den sórt sin riachtanach chun a áirithiú go gcomhlíonfar riachtanais slándála an Aontais féin go leordhóthanach i gcónaí agus go mbeidh tionscal cosanta agus margadh inmheánach an Aontais in ann do na dúshláin atá ann faoi láthair. Ní mór na trí rian idirnasctha a shaothrú go comhthreomhar agus ar bhealach comhordaithe. Chun cur chun feidhme leordhóthanach na dtrí raon a áirithiú, eagrófar freisin cruinnithe rialta ar leibhéal na Stiúrthóirí Armála Náisiúnta leis an Tascfhórsa um Sholáthar Comhpháirteach Cosanta (arb é atá ann ionadaithe an Choimisiúin, na Seirbhíse Eorpaí Gníomhaíochta Seachtraí (SEGS) agus GEC) chun measúnú a dhéanamh ar na riachtanais agus ar na cumais thionsclaíocha agus chun an dlúthchomhar riachtanach a áirithiú.

(5)

An 13 Aibreán 2023, ghlac an Chomhairle beart cúnaimh faoi SES ar fiú EUR 1 bhilliún é chun tacú le Fórsaí Armtha na hÚcráine, beart a d’fhág gurbh fhéidir na Ballstáit a aisíoc as na costais a bhaineann le harmlón talamh go talamh agus le harmlón airtléire agus, b’fhéidir, diúracán, a deonaíodh don Úcráin ó stoic atá ann cheana nó ó athbheartú tosaíochtaí i leith orduithe atá ann cheana le linn na tréimhse ón 9 Feabhra go dtí an 31 Bealtaine 2023. Maidir le soláthar comhpháirteach, go dtí seo shínigh 24 Bhallstát in éineacht leis an Iorua Socrú Tionscadail GEC le haghaidh soláthar comhpháirteach armlóin.

(6)

Ní bheidh éifeacht le hiarrachtaí comhpháirteacha chun cur ar chumas na mBallstát a gcuid stoc ídithe a athshlánú agus chun tacú leis an Úcráin ach amháin más féidir le taobh soláthair an Aontais na táirgí cosanta is gá a sheachadadh in am. Mar sin féin, agus stoic ag meath go tapa, agus táirgeadh san Aontas beagnach ag an uastoilleadh mar gheall ar orduithe ó na Ballstáit nó na tríú tíortha, agus praghsanna ag dul ó smacht, tá gá le bearta breise beartais tionsclaíochta de chuid an Aontais chun a áirithiú go gcuirfear borradh tapa faoi acmhainneachtaí monaraíochta.

(7)

Mar a léiríodh in obair an Tascfhórsa um Sholáthar Comhpháirteach Cosanta maidir le riachtanais soláthair cosanta an-ghearrthéarmach a chomhordú agus dul i dteagmháil leis na Ballstáit agus le monaróirí cosanta an Aontais chun tacú le soláthar comhoibríoch chun stoic a athshlánú, go háirithe i bhfianaise na tacaíochta a thugtar don Úcráin, tá acmhainneachtaí monaraíochta ag tionscal an Aontais i réimse an armlóin talamh go talamh agus an armlóin airtléire, chomh maith le diúracáin (‘táirgí cosanta ábhartha’). Mar sin féin, saincheapeadh acmhainneachtaí táirgeachta laistigh d’earnáil thionscal cosanta an Aontais le haghaidh amanna nuair a bhí na dúshláin éagsúil leis na dúshláin atá roimh an Aontas faoi láthair. Cuireadh sreafaí soláthair in oiriúint ar bhonn éileamh níos lú, agus leibhéal íosta stoc agus soláthróirí éagsúlaithe ann ar fud an domhain chun costais a laghdú, rud a nochtann earnáil thionscal cosanta an Aontais do spleáchais. Mar iarmhairt air sin, sa chomhthéacs sin, leis an acmhainneacht mhonaraíochta reatha agus leis na slabhraí soláthair agus luacha atá ann cheana, níl sé indéanta na táirgí cosanta is gá a sheachadadh ar bhealach slán tráthúil chun riachtanais slándála na mBallstát a chomhlíonadh agus chun leanúint de thacaíocht a thabhairt do riachtanais na hÚcráine, rud a chruthaíonn teannas ar an margadh le haghaidh na dtáirgí cosanta ábhartha, agus an baol go mbrúfaí amach iad. Dá bhrí sin, tá gá le hidirghabháil bhreise ar leibhéal an Aontais.

(8)

I gcomhréir le hAirteagal 173(3) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), tá an tAontas le rannchuidiú chun an cuspóir maidir le dlús a chur le coigeartú an tionscail d’athruithe struchtúracha a bhaint amach. Dá bhrí sin, dealraíonn sé gurb iomchuí tacú le tionscal an Aontais chun a mhéid táirgeachta a mhéadú, a aga táirgeachta a laghdú agus aghaidh a thabhairt ar scrogaill nó tosca a d’fhéadfadh moill nó bac a chur ar infhaighteacht agus soláthar tráthúil táirgí cosanta ábhartha.

(9)

Ba cheart é a bheith d’aidhm ag na bearta arna nglacadh ar leibhéal an Aontais iomaíochas agus athléimneacht Bhonn Tionsclaíochta Teicneolaíoch na Cosanta Eorpaí (EDTIB) i réimse an armlóin agus na ndiúracán a atreisiú, chun go mbeifear in ann é a chur in oiriúint go práinneach don athrú struchtúrach.

(10)

Chuige sin, ba cheart ionstraim a bhunú chun tacú le hatreisiú an tionscail ar fud na slabhraí soláthair agus luacha a bhaineann le táirgeadh táirgí cosanta ábhartha san Aontas (‘an Ionstraim’).

(11)

Baineann an struchtúr sonrach, na coinníollacha incháilitheachta agus na critéir a leagtar síos sa Rialachán seo go leithleach leis an Ionstraim ghearrthéarmach seo agus cinntear iad de réir imthosca sonracha agus na staide éigeandála reatha.

(12)

Beidh an Ionstraim comhleanúnach le tionscnaimh chomhoibríocha reatha an Aontais a bhaineann le cosaint amhail an Ciste Eorpach Cosanta, EDIRPA atá beartaithe, chomh maith le SES, agus cruthófar léi sineirgí le cláir eile de chuid an Aontais. Tá an Ionstraim go hiomlán comhleanúnach le huaillmhian an Chompáis Straitéisigh.

(13)

Ba cheart feidhm a bheith ag Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3) (‘an Rialachán Airgeadais’) maidir leis an Ionstraim, mura sonraítear a mhalairt.

(14)

I gcomhréir le hAirteagal 193(2) den Rialachán Airgeadais, féadfar deontas a dhámhachtain do ghníomhaíocht atá tosaithe cheana, ar choinníoll gur féidir leis an iarratasóir a thaispeáint gur gá tús a chur leis an ngníomhaíocht sula síneofar an comhaontú deontais. Mar sin féin, níl costais arna dtabhú roimh an dáta a chuirtear an t-iarratas ar dheontas isteach incháilithe, seachas i gcásanna eisceachtúla a bhfuil údar cuí leo. Chun aghaidh a thabhairt ar iarraidh na Comhairle an 20 Márta 2023 dlús a chur le seachadadh táirgí cosanta ábhartha, ba cheart é a bheith indéanta foráil a dhéanamh sa chinneadh maoiniúcháin maidir le ranníocaíochtaí airgeadais i ndáil le gníomhaíochtaí lena gcumhdaítear tréimhse dar tús an dáta sin.

(15)

Leagtar síos leis an Rialachán seo imchlúdach airgeadais do ré iomlán na hIonstraime arb é a bheidh ann an príomh-mhéid tagartha, de réir bhrí phointe 18 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, le comhar in ábhair bhuiséadacha agus le bainistíocht fhónta airgeadais, mar aon le hacmhainní dílse nua, lena n-áirítear treochlár chun acmhainní dílse nua a thabhairt isteach (4), do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle le linn an nós imeachta bhuiséadaigh bhliantúil.

(16)

D’fhéadfaí na féidearthachtaí dá bhforáiltear in Airteagal 73(4) de Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) a chur i bhfeidhm ar choinníoll go gcomhlíonann an tionscadal na rialacha a leagtar amach sa Rialachán sin agus raon feidhme Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa agus Chiste Sóisialta na hEorpa Plus mar a leagtar amach i Rialacháin (AE) 2021/1058 (6) agus (AE) 2021/1057 (7) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, faoi seach. I gcomhréir le hAirteagal 24 de Rialachán (AE) 2021/1060, tá an Coimisiún le measúnú a dhéanamh ar na cláir náisiúnta leasaithe arna dtíolacadh ag an mBallstát agus barúlacha a thabhairt laistigh de 2 mhí tar éis thíolacadh an chláir leasaithe. I bhfianaise phráinn an cháis, ba cheart don Choimisiún a dhícheall a dhéanamh an measúnú ar na cláir náisiúnta leasaithe a thabhairt i gcrích gan moill mhíchuí.

(17)

Agus pleananna téarnaimh agus athléimneachta leasaithe nó nua á moladh, i gcomhréir le hAirteagal 21 de Rialachán (AE) 2021/241 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8), ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann bearta a mholadh a rannchuideoidh freisin le cuspóirí na hIonstraime, i gcomhréir leis na cuspóirí agus na ceanglais a leagtar síos le Cinneadh (AE, Euratom) 2020/2053 ón gComhairle (9), Rialachán (AE) 2020/2094 ón gComhairle (10) agus Rialachán (AE) 2021/241. Chuige sin, ba cheart do na Ballstáit breithniú a dhéanamh go háirithe ar bhearta a bhaineann le tograí arna dtíolacadh le haghaidh glao ar thograí faoin Ionstraim, ar bronnadh Séala Barr Feabhais orthu i gcomhréir leis an Ionstraim.

(18)

I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11) agus Rialacháin (CE, Euratom) Uimh. 2988/95 (12), (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 (13) agus (AE) 2017/1939 (14) ón gComhairle, táthar chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint trí bhíthin bearta comhréireacha, lena n-áirítear bearta a bhaineann le neamhrialtachtaí a chosc, a bhrath, a cheartú agus a imscrúdú, lena n-áirítear calaois, le haisghabháil na gcistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart agus, i gcás inarb iomchuí, le pionóis riaracháin a fhorchur. Go háirithe, i gcomhréir le Rialacháin (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 agus (AE, Euratom) Uimh. 883/2013, tá sé de chumhacht ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) imscrúduithe riaracháin a dhéanamh, lena n-áirítear seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, d’fhonn a shuíomh ar tharla calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanfadh difear do leasanna airgeadais an Aontais. Tugtar de chumhacht d’Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE), i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939, cionta coiriúla a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais a imscrúdú agus a ionchúiseamh, de réir mar a fhoráiltear dó i dTreoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15). I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, aon duine nó aon eintiteas a fhaigheann cistiú ón Aontas ní mór dó comhoibriú go hiomlán maidir le cosaint leasanna airgeadais an Aontais, chun na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don Choimisiún, do OLAF, don Chúirt Iniúchóirí agus, i leith na mBallstát sin atá rannpháirteach sa chomhar feabhsaithe de bhun Rialachán (AE) 2017/1939, OIPE, agus chun a áirithiú go dtabharfaidh aon tríú páirtithe a bheidh páirteach i gcur chun feidhme cistí ón Aontas cearta coibhéiseacha.

(19)

Comhaltaí de Chomhlachas Saorthrádála na hEorpa ar comhaltaí den Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (LEE) iad, ba cheart go mbeadh siad in ann a bheith rannpháirteach san Ionstraim mar thíortha comhlachaithe faoi chuimsiú an chomhair arna bhunú faoin gComhaontú ar an Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (16), ina ndéantar foráil do chur chun feidhme a rannpháirtíochta i gcláir an Aontais ar bhonn cinneadh arna ghlacadh faoin gComhaontú sin. Leis an Rialachán seo ba cheart ceangal a chur ar na tríú tíortha sin na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don oifigeach údarúcháin freagrach, do OLAF agus don Chúirt Iniúchóirí chun go bhféadfaidh gach ceann díobh a gcuid inniúlachtaí féin a fheidhmiú go cuimsitheach.

(20)

Mar gheall ar shainiúlachtaí an tionscail cosanta, ina n-eascraíonn an t-éileamh ar fad, beagnach, as na Ballstáit agus as tíortha comhlachaithe, a rialaíonn freisin aimsiú iomlán na dtáirgí agus na dteicneolaíochtaí a bhaineann leis an gcosaint, lena n-áirítear onnmhairí, ní leantar na gnáthrialacha ná na gnáthmhúnlaí gnó lena rialaítear margaí níos traidisiúnta i bhfeidhmiú earnáil thionscal na cosanta. Dá bhrí sin, ní bhíonn an tionscal i mbun infheistíochtaí tionsclaíocha suntasacha féinchistithe ach ní dhéanann sí amhlaidh ach mar thoradh ar orduithe daingne. Cé gur réamhchoinníoll iad orduithe daingne ó na Ballstáit d’aon infheistíocht, is féidir leis an gCoimisiún idirghabháil a dhéanamh trí riosca a bhaint d’infheistíochtaí tionsclaíocha trí dheontais agus iasachtaí lena gceadaítear oiriúnú níos tapúla d’athrú struchtúrach leanúnach sa mhargadh. Sa chomhthéacs éigeandála atá ann faoi láthair, ba cheart suas le 50 % de na costais incháilithe dhíreacha a chumhdach le tacaíocht ón Aontas chun a chur ar chumas tairbhithe gníomhaíochtaí a chur chun feidhme a luaithe is féidir, an riosca a bhaineann lena n-infheistíocht a laghdú agus, dá bhrí sin, dlús a chur le hinfhaighteacht táirgí cosanta ábhartha.

(21)

Leis an Ionstraim, ba cheart tacaíocht airgeadais a chur ar fáil, trí mhodhanna a dá bhforáiltear sa Rialachán Airgeadais, do ghníomhaíochtaí lena rannchuidítear le hinfhaighteacht agus soláthar tráthúil táirgí cosanta ábhartha amhail comhordú tionsclaíoch agus gníomhaíochtaí líonraithe, rochtain ar mhaoiniú do ghnóthais a bhfuil baint acu le monarú táirgí cosanta ábhartha, caomhnú acmhainní, próisis thionsclaíocha maidir le hathchóiriú táirgí atá imithe in éag, leathnú, barrfheabhsú, nuachóiriú, uasghrádú nó athrú cuspóra na n-acmhainneachtaí táirgeachta atá ann cheana sa réimse sin, nó bunú acmhainneachtaí táirgeachta nua sa réimse sin chomh maith le hoiliúint a chur ar phearsanra.

(22)

Ós rud é gurb é is aidhm don Ionstraim iomaíochas agus éifeachtúlacht thionscal cosanta an Aontais a fheabhsú, i dtaca le h eintitis, bíodh siad faoi úinéireacht phoiblí nó phríobháideach agus a bhfuil a struchtúir bainistíochta feidhmiúcháin bunaithe san Aontas nó i dtíortha comhlachaithe, níor cheart ach do na heintitis sin a bheith incháilithe le haghaidh tacaíochta. Níor cheart do na heintitis sin a bheith faoi réir rialú ag tríú tír neamhchomhlachaithe ná ag eintiteas de chuid tríú tír neamhchomhlachaithe nó, de rogha air sin, ba cheart do na heintitis sin a bheith faoi réir scagadh de réir bhrí Rialachán (AE) 2019/452 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17) agus, i gcás gur gá, bearta maolaithe, agus na cuspóirí dá dtagraítear in Airteagal 4 den Rialachán seo, á gcur san áireamh. Eintiteas atá bunaithe i dtríú tír neamhchomhlachaithe nó eintiteas atá bunaithe san Aontas nó i dtír chomhlachaithe, ach a bhfuil a struchtúir bainistíochta feidhmiúcháin i dtríú tír neamhchomhlachaithe, níor cheart go mbeadh sé incháilithe mar fhaighteoir atá rannpháirteach i ngníomhaíocht.

(23)

Eintitis atá bunaithe san Aontas nó i dtír chomhlachaithe agus atá á rialú ag tríú tír neamhchomhlachaithe nó ag eintiteas de chuid tríú tír neamhchomhlachaithe, agus nach raibh faoi réir scagadh de réir bhrí Rialachán (AE) 2019/452 agus, i gcás inar gá, bearta maolaithe, níor cheart iad a bheith incháilithe mar fhaighteoirí ach amháin má chomhlíontar coinníollacha dochta a bhaineann le leasanna slándála agus cosanta an Aontais agus a Bhallstát, mar a bhunaítear faoi chuimsiú an Chomhbheartais Eachtraigh agus Slándála de bhun Theideal V den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE), lena n-áirítear i dtéarmaí EDTIB a neartú. Níor cheart cuspóirí na hIonstraime a shárú le rannpháirtíocht eintiteas den sórt sin. Sa chomhthéacs sin, ba cheart rialú a thuiscint mar an cumas tionchar cinntitheach a fheidhmiú ar eintiteas go díreach nó go hindíreach trí eintiteas idirmheánach amháin nó níos mó. Ba cheart d’iarratasóirí an fhaisnéis uile is ábhartha faoin mbonneagar, na saoráidí, na sócmhainní agus na hacmhainní atá le húsáid sa ghníomhaíocht a sholáthar. Ba cheart freisin a áireamh ina leith sin ábhair imní na mBallstát maidir le slándáil an tsoláthair. I bhfianaise a phráinní atá an staid a eascraíonn as an ngéarchéim soláthair armlóin atá ann cheana, ba cheart slabhraí soláthair atá ann cheana a chur san áireamh san Ionstraim.

(24)

Ba cheart bonneagar, saoráidí, sócmhainní agus acmhainní na bhfaighteoirí a bhfuil baint acu le gníomhaíocht a fhaigheann tacaíocht faoin Ionstraim a bheith lonnaithe ar chríoch Ballstáit nó tíre comhlachaithe ar feadh thréimhse iomlán na gníomhaíochta.

(25)

Leis an Ionstraim níor cheart tacaíocht airgeadais a thabhairt chun borradh a chur faoi acmhainneachtaí táirgeachta le haghaidh táirgí cosanta ábhartha atá faoi réir srian ag tríú tír neamhchomhlachaithe nó ag eintiteas de chuid tríú tír neamhchomhlachaithe a chuireann teorainn le cumas na mBallstát na táirgí cosanta ábhartha sin a úsáid. Ba cheart é a bheith d’aidhm ag an bhfaighteoir a áirithiú go mbeifear in ann aschuir a sheachadadh chuig an Úcráin leis an ngníomhaíocht a chistítear leis an Ionstraim.

(26)

De bhun Airteagal 85 de Chinneadh (AE) 2021/1764 ón gComhairle (18), tá daoine nádúrtha agus comhlachtaí agus eintitis atá lonnaithe i dtíortha agus críocha thar lear (OCTanna) incháilithe do chistiú faoi réir rialacha agus chuspóirí na hIonstraime agus faoi réir aon socruithe féideartha is infheidhme maidir leis an mBallstát lena mbaineann an OCT ábhartha.

(27)

Agus measúnú á dhéanamh ar thograí arna gcur isteach, ba cheart don Choimisiún aird ar leith a thabhairt ar a mhéid a rannchuidíonn siad le cuspóirí na hIonstraime. Ba cheart measúnú a dhéanamh ar na tograí go háirithe, i bhfianaise a mhéid a rannchuidíonn siad leis an méadú, leis an mborradh, leis an gcaomhnú, le nuachóiriú na n-acmhainneachtaí monaraíochta, agus le hathsciliú agus uas-sciliú an lucht saothair lena mbaineann. Ba cheart measúnú a dhéanamh orthu freisin i bhfianaise a mhéid a rannchuidíonn siad le laghdú aga táirgeachta táirgí cosanta ábhartha, lena n-áirítear trí shásraí atosaíochta orduithe, trí scrogaill ar feadh a slabhraí soláthair a shainaithint agus a dhíothú, agus trí athléimneacht na slabhraí soláthair sin a fhorbairt trí chomhar trasteorann gnóthas a fhorbairt agus a chur chun feidhme, go háirithe, ar bhealach suntasach, fiontair bheaga agus mheánmhéide (FBManna) agus cuideachtaí meánchaipitlithe atá ag oibriú sna slabhraí soláthair lena mbaineann.

(28)

Agus tacaíocht airgeadais an Aontais á ceapadh, á bronnadh agus á cur chun feidhme aige, ba cheart don Choimisiún aird ar leith a thabhairt chun a áirithiú nach ndéanann tacaíocht den sórt sin dochar do dhálaí iomaíochta sa mhargadh inmheánach.

(29)

Ina theannta sin, ní hamháin gur léirigh an ghéarchéim a eascraíonn as cogadh foghach na Rúise i gcoinne na hÚcráine go bhfuil easnaimh in earnáil thionsclaíoch cosanta an Aontais, ach baineann dúshláin léi freisin d’fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh le haghaidh táirgí cosanta. Go deimhin, is é atá i gceist leis an gcomhthéacs geopholaitiúil reatha méadú suntasach ar an éileamh a dhéanann difear d’fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh maidir le táirgeadh agus díol na dtáirgí cosanta ábhartha agus a gcomhpháirteanna san Aontas. Cé go bhfuil bearta déanta ag Ballstáit áirithe, nó gur dócha go ndéanfaidh siad bearta chun a stoic féin a chaomhnú mar bheart slándála náisiúnta, tá deacrachtaí ag Ballstáit eile rochtain a fháil ar na hearraí is gá chun na táirgí cosanta ábhartha a mhonarú nó a fháil. Uaireanta, cuireann deacrachtaí a bhaineann le rochtain a fháil ar amhábhar amháin nó ar chomhpháirt shonrach isteach ar na slabhraí táirgeachta ina n-iomláine. Chun feidhmiú an mhargaidh inmheánaigh a áirithiú, is gá rialacha comhchuibhithe a bhunú, ar bhealach comhordaithe, chun slándáil an tsoláthair táirgí cosanta ábhartha a mhéadú. Ba cheart a áireamh sna bearta sin dlús a chur leis an bpróiseas deonaithe ceadanna agus nósanna imeachta soláthair a éascú. Ba cheart na bearta sin a bheith bunaithe ar Airteagal 114 CFAE.

(30)

I bhfianaise a thábhachtaí atá sé slándáil soláthair na dtáirgí cosanta ábhartha a áirithiú, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go ndéanfar iarratais riaracháin a bhaineann le saoráidí táirgthe a phleanáil, a thógáil agus a oibriú, ionchuir a aistriú laistigh den Aontas chomh maith le cáiliú agus deimhniú táirgí deiridh ábhartha, go ndéanfar iad a phróiseáil ar bhealach éifeachtúil agus tráthúil.

(31)

Chun cuspóir ginearálta an bheartais phoiblí maidir leis an tslándáil a shaothrú, is gá saoráidí táirgthe a bhaineann le táirgeadh táirgí cosanta ábhartha a chur ar bun a luaithe is féidir, agus an t-ualach riaracháin á choinneáil chomh híseal agus is féidir. Ar an gcúis sin, ba cheart do na Ballstáit caitheamh le hiarratais a bhaineann le pleanáil, tógáil agus oibriú gléasra agus suiteálacha le haghaidh táirgeadh táirgí cosanta ábhartha ar an mbealach is tapa is féidir. Ba cheart tosaíocht a thabhairt d’iarratais den sórt sin agus leasanna dlíthiúla á gcothromú sa chás aonair.

(32)

I bhfianaise chuspóir an Rialacháin seo, agus na staide éigeandála agus an chomhthéacs eisceachtúil a bhaineann lena ghlacadh, ba cheart do na Ballstáit breithniú a dhéanamh ar dhíolúintí a bhaineann le cosaint a úsáid faoin dlí náisiúnta agus faoi dhlí an Aontais is infheidhme, ar bhonn cás ar chás, má mheasann siad go n-éascódh úsáid díolúintí den sórt sin gnóthú an chuspóra sin. D’fhéadfadh feidhm a bheith aige sin go háirithe maidir le dlí an Aontais a bhaineann le saincheisteanna comhshaoil, sláinte agus sábháilteachta, rud atá fíor-riachtanach chun cosaint shláinte an duine agus an chomhshaoil a fheabhsú, chomh maith le forbairt inbhuanaithe agus shábháilte a bhaint amach. Mar sin féin, d’fhéadfadh bacainní rialála a bheith ann mar gheall ar chur chun feidhme an dlí sin, a chuirfeadh bac ar acmhainneacht thionscal cosanta an Aontais borradh a chur faoi tháirgeadh agus seachadadh táirgí cosanta ábhartha. Tá sé de fhreagracht chomhchoiteann ar an Aontas agus ar na Ballstáit breathnú go práinneach ar aon ghníomhaíocht a d’fhéadfadh sé a dhéanamh chun aon bhacainní a d’fhéadfadh a bheith ann a mhaolú. Níor cheart d’aon ghníomhaíocht den sórt sin, bíodh sí ar leibhéal an Aontais, ar an leibhéal réigiúnach nó ar an leibhéal náisiúnta, dochar a dhéanamh don chomhshaol, don tsláinte agus don tsábháilteacht.

(33)

Is é is aidhm do Threoir 2009/81/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (19) comhchuibhiú a dhéanamh ar nósanna imeachta soláthair maidir le conarthaí poiblí a dhámhachtain i réimse na cosanta agus na slándála lena gcumasaítear ceanglais slándála na mBallstát agus na hoibleagáidí a eascraíonn as CFAE a chomhlíonadh. Tá forálacha sa Treoir sin, go háirithe, maidir le forálacha sonracha lena rialaítear cásanna práinne a eascraíonn as géarchéim, go háirithe tréimhsí giorraithe chun tairiscintí a fháil agus an fhéidearthacht an nós imeachta idirbheartaithe a úsáid gan fógra conartha a fhoilsiú roimh ré. Mar sin féin, d’fhéadfadh an fhíorphráinn a eascraíonn as an ngéarchéim soláthair armlóin atá ann faoi láthair a bheith ar neamhréir leis na forálacha sin i gcásanna ina bhfuil sé beartaithe ag dhá Bhallstát nó níos mó páirt a ghlacadh i soláthar comhoibríoch. I gcásanna áirithe, is é an t-aon réiteach atá ann lena n-áirithítear leasanna slándála na mBallstát sin ná creat-chomhaontú atá ann cheana a oscailt d’údaráis chonarthacha/eintitis chonarthacha na mBallstát nach raibh ina bpáirtithe ann ar dtús, cé nár foráladh don fhéidearthacht sin sa chreat-chomhaontú bunaidh.

(34)

I gcomhréir le cásdlí Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh, tá modhnuithe ar chonradh poiblí le bheith teoranta go docht don mhéid atá fíor-riachtanach sna himthosca, agus prionsabail an neamh-idirdhealaithe, na trédhearcachta agus na comhréireachta á gcomhlíonadh a mhéid is féidir. I ndáil leis sin, ba cheart é a bheith indéanta maolú a dhéanamh ar Threoir 2009/81/CE trí na cainníochtaí dá bhforáiltear i gcreat-chomhaontú a mhéadú agus é a oscailt d’údaráis chonarthacha/eintitis chonarthacha Ballstát eile an tráth céanna. A mhéid a bhaineann leis na cainníochtaí breise sin, ba cheart na coinníollacha céanna a bheith ag na húdaráis chonarthacha/eintitis chonarthacha sin agus atá ag an údarás conarthach bunaidh nó ag an eintiteas conarthach bunaidh a thug an creat-chomhaontú bunaidh i gcrích. I gcásanna den sórt sin, ba cheart don údarás conarthach bunaidh/eintiteas conarthach bunaidh cead a thabhairt d’aon oibreoir eacnamaíoch a chomhlíonann coinníollacha an údaráis chonarthaigh/an eintitis chonarthaigh arna leagan síos ar dtús sa nós imeachta soláthair le haghaidh an chreat-chomhaontaithe, lena n-áirítear ceanglais maidir le roghanna cáilíochtúla dá dtagraítear in Airteagail 39 go 46 de Threoir 2009/81/CE, páirt a ghlacadh sa chreat-chomhaontú sin. Ina theannta sin, ba cheart bearta iomchuí trédhearcachta a dhéanamh chun a áirithiú go gcuirtear na páirtithe leasmhara uile ar an eolas. Chun éifeachtaí na modhnuithe sin ar fheidhmiú rianúil an mhargaidh inmheánaigh a theorannú agus chun saobhadh díréireach iomaíochta a chosc, níor cheart é a bheith indéanta modhnuithe den sórt sin ar chreat-chomhaontuithe a thabhairt i gcrích ach go dtí an 30 Meitheamh 2025.

(35)

Chun a bheith iomaíoch, nuálach agus athléimneach, agus chun a bheith in ann borradh a chur faoina acmhainneachtaí táirgeachta, ní mór do EDTIB rochtain a fháil ar mhaoiniú poiblí agus príobháideach araon. Mar a fhoráiltear i dteachtaireacht ón gCoimisiún an 15 Feabhra 2022 dar teideal ‘Rannchuidiú an Choimisiúin le cosaint na hEorpa’, tá tionscnaimh an Aontais maidir le maoiniú inbhuanaithe fós comhsheasmhach le hiarrachtaí an Aontais rochtain leordhóthanach a éascú do thionscal cosanta na hEorpa ar mhaoiniú agus ar infheistíocht. Sa chomhthéacs sin, ní chuireann creat airgeadais inbhuanaithe an Aontais cosc ar infheistíocht i ngníomhaíochtaí a bhaineann le cosaint. Cuireann tionscal cosanta an Aontais go mór le hathléimneacht agus slándáil an Aontais agus, dá bhrí sin, leis an tsíocháin agus leis an inbhuanaitheacht shóisialta. Laistigh de thionscnaimh an Aontais a bhaineann le beartais airgeadais inbhuanaithe, maidir le hairm chonspóideacha atá faoi réir coinbhinsiúin idirnáisiúnta lena dtoirmisctear a bhforbairt, a dtáirgeadh, a stoc-charnadh, a n-úsáid, a n-aistriú agus a seachadadh, agus arna síniú ag na Ballstáit, meastar go bhfuil siad sin ar neamhréir le ceanglais na hinbhuanaitheachta sóisialta. Tá earnáil thionscal cosanta an Aontais faoi réir dlúth-ghrinnscrúdú rialála arna chur chun feidhme ag na Ballstáit chun ítimí míleata agus ítimí dé-úsáide a aistriú agus a onnmhairiú. Sa chomhthéacs sin, thabharfadh gealltanas ó ghníomhaithe airgeadais náisiúnta agus Eorpacha - amhail bainc agus institiúidí náisiúnta le haghaidh spreagadh - tacaíocht do thionscal cosanta na hEorpa, rud a bheadh ina chomhartha láidir don earnáil phríobháideach. Agus a mhisin eile um fhorbairt eacnamaíoch agus um maoiniú beartais phoiblí á saothrú aige ina n-iomláine, lena n-áirítear an t-aistriú glas agus an t-aistriú digiteach agus i gcomhréir le hAirteagal 309 CFAE chomh maith lena reacht, ba cheart don Bhanc Eorpach Infheistíochta feabhas a chur ar an tacaíocht a thugann sé do thionscal cosanta na hEorpa agus don soláthar comhpháirteach sa bhreis ar an tacaíocht leanúnach a thugann sé don dé-úsáid, i gcás inar soiléir go mbeadh na hinfheistíochtaí ina rannchuidiú le cur chun feidhme thosaíochtaí an Chompáis Straitéisigh.

(36)

Ba cheart rochtain a bheith ag gnóthais i slabhraí luacha na dtáirgí cosanta ábhartha ar mhaoiniú fiachais, chun dlús a chur leis na hinfheistíochtaí is gá chun acmhainneachtaí monaraíochta a mhéadú. Leis an Ionstraim, ba cheart go n-éascófaí rochtain ar mhaoiniú do ghnóthais de chuid an Aontais san earnáil armlóin agus diúracán. Ba cheart a áirithiú leis an Rialachán seo go háirithe go dtabharfar na coinníollacha céanna do na gnóthais sin a thairgtear do ghnóthais eile, agus freagracht a ghlacadh ar aon chostas breise a thagann chun cinn go sonrach d’earnáil na cosanta.

(37)

Ba cheart don Choimisiún a bheith in ann saoráid thiomnaithe a chur ar bun mar chuid de na gníomhaíochtaí éascaithe infheistíochta a bhfuil tagairt le déanamh dóibh mar ‘An Ciste um Borradh’. Ba cheart an Ciste um Borradh a chur chun feidhme faoi bhainistíocht nó indíreach. Maidir leis sin, ba cheart don Choimisiún féachaint ar an mbealach is iomchuí chun buiséad an Aontais a ghiaráil chun leas a bhaint as infheistíocht phoiblí agus phríobháideach d’fhonn tacú leis an mborradh mear atáthar a lorg, mar shampla tríd shaoráid mheasctha, lena n-áirítear faoi Chiste InvestEU, arna bhunú le Rialachán (AE) 2021/523 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (20), i ndlúthchomhar lena chomhpháirtithe cur chun feidhme. Ba cheart do ghníomhaíochtaí an Chiste um Borradh tacú le méadú na n-acmhainneachtaí monaraíochta san earnáil armlóin agus na diúracán trí dheiseanna a chur ar fáil níos mó cistí a bheith ar fáil do chuideachtaí ar fud na slabhraí luacha.

(38)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir le cur chun feidhme an Rialacháin seo, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún a mhéid a bhaineann leis an gclár oibre a ghlacadh agus le cistiú a dhámhachtain ar ghníomhaíochtaí roghnaithe. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (21).

(39)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, is é sin freagairt do thionchar na géarchéime slándála, a ghnóthú go leordhóthanach ach, de bharr fhairsinge agus éifeachtaí na gníomhaíochta atá beartaithe, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a ghnóthú.

(40)

Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo gan dochar do rialacha iomaíochta an Aontais, go háirithe Airteagail 101 go 109 CFAE agus do na gníomhartha dlí a thugann éifeacht do na hAirteagail sin.

(41)

I gcomhréir le hAirteagal 41(2) CAE, tá caiteachas oibríochtúil a eascraíonn as Caibidil 2 de Theideal V CAE le muirearú ar bhuiséad an Aontais, seachas an caiteachas sin a eascraíonn as oibríochtaí a bhfuil impleachtaí míleata nó cosanta acu.

(42)

De bhun mhíreanna 22 agus 23 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (22), ba cheart meastóireacht a dhéanamh ar an Rialachán seo ar bhonn na faisnéise arna bailiú i gcomhréir le ceanglais faireacháin shonracha, agus an tráth céanna ró-rialáil agus ualaí riaracháin, go háirithe ar na Ballstáit, á seachaint. I gcás inarb iomchuí, ar cheanglais den sórt sin, ba cheart a áireamh, táscairí intomhaiste mar bhonn chun meastóireacht a dhéanamh ar éifeachtaí an Rialacháin seo ar an talamh. Ba cheart don Choimisiún meastóireacht a dhéanamh ar an Rialachán seo tráth nach déanaí ná an 30 Meitheamh 2024, lena n-áirítear d’fhonn tograí a thíolacadh maidir le haon leasuithe iomchuí ar an Rialachán seo, i gcás inarb iomchuí.

(43)

I bhfianaise na garchontúirte atá ann do shlándáil an tsoláthair mar thoradh ar chogadh foghach na Rúise i gcoinne na hÚcráine, ba cheart an Rialachán seo a theacht i bhfeidhm an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

(44)

Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo gan dochar do cháilíocht shonrach beartais slándála agus cosanta Ballstát áirithe,