(1)

Le Rialachán Uimh. 19/65/CEE, tugtar de chumhacht don Choimisiún Airteagal 101(3) den Chonradh a chur i bhfeidhm trí rialachán maidir le catagóirí áirithe de chomhaontuithe ingearacha agus cleachtais chomhbheartaithe chomhfhreagracha a thagann faoi raon feidhme Airteagal 101(1) den Chonradh.

(2)

I Rialachán (AE) Uimh. 330/2010 ón gCoimisiún (3) sainítear catagóir de chomhaontuithe ingearacha a mheas an Coimisiún a gcomhlíontar leo de ghnáth na coinníollacha a leagtar síos in Airteagal 101(3) den Chonradh. Taithí dhearfach ar an iomlán a bhí ann maidir le cur i bhfeidhm Rialachán (AE) Uimh. 330/2010, rialachán a rachaidh in éag an 31 Bealtaine 2022, mar a léiríodh leis an meastóireacht ar an Rialachán sin. Agus an taithí sin á cur san áireamh, maille le forbairtí margaidh nua, amhail fás na ríomhthráchtála, agus cineálacha nua nó cineálacha níos coitianta comhaontuithe ingearacha, is iomchuí rialachán blocdhíolúine nua a ghlacadh.

(3)

An chatagóir comhaontuithe ar féidir a mheas go gcomhlíontar leo de ghnáth na coinníollacha a leagtar síos in Airteagal 101(3) den Chonradh, is catagóir í ina gcuimsítear comhaontuithe ingearacha maidir le ceannach nó díol earraí nó seirbhísí i gcás ina gcuirtear na comhaontuithe sin i gcrích idir gnóthais neamhiomaíocha, idir iomaitheoirí áirithe nó ag comhlachais áirithe miondíoltóirí earraí. Áirítear léi freisin comhaontuithe ingearacha ina bhfuil forálacha coimhdeacha maidir le sannadh nó úsáid ceart maoine intleachtúla. Ba cheart a thuiscint go n-áirítear na cleachtais chomhbheartaithe chomhfhreagracha leis an téarma “comhaontuithe ingearacha”.

(4)

Maidir le cur i bhfeidhm Airteagal 101(3) den Chonradh trí bhíthin rialacháin, na comhaontuithe ingearacha sin a fhéadann teacht faoi Airteagal 101(1) den Chonradh, ní gá iad a shainiú. Sa mheasúnú aonair ar na comhaontuithe faoi Airteagal 101(1) den Chonradh, ní mór roinnt tosca a chur san áireamh, go háirithe struchtúr an mhargaidh ar thaobh an tsoláthair agus an cheannaigh de.

(5)

Tairbhe na blocdhíolúine a bhunaítear leis an Rialachán seo, ba cheart é a bheith teoranta do na comhaontuithe ingearacha sin ar féidir talamh slán a dhéanamh de le deimhneacht leordhóthanach go gcomhlíonann siad coinníollacha Airteagal 101(3) den Chonradh.

(6)

Féadfaidh cineálacha áirithe comhaontuithe ingearacha feabhas a chur ar an éifeachtúlacht eacnamaíoch laistigh de shlabhra táirgeachta nó dáilte trí chomhordú níos fearr a éascú idir na gnóthais rannpháirteacha. Go háirithe, is féidir gurb é an toradh a bheadh orthu go dtiocfadh laghdú ar chostais idirbhirt agus dáileacháin na bpáirtithe, agus go ndéanfaí a leibhéal díolacháin agus infheistíochta a bharrfheabhsú.

(7)

Maidir leis an dóchúlacht gur mó iad na héifeachtaí feabhsaithe éifeachtúlachta sin ná aon éifeacht fhrithiomaíoch a thiocfaidh i gceist i ngeall ar shrianta i gcomhaontuithe ingearacha, braitheann an dóchúlacht sin ar a oiread cumhachta margaidh atá ag na páirtithe sa chomhaontú agus, go háirithe, ar a mhéid atá soláthróirí eile earraí nó seirbhísí in iomaíocht leis na gnóthais sin, soláthróirí eile a mheasann a gcustaiméirí atá inmhalartaithe nó inionadaithe ar a chéile de bharr thréithe na dtáirgí, a bpraghsanna agus a n-úsáide beartaithe.

(8)

Is féidir a thoimhdiú, i gcás nach mó ná 30 % an sciar den mhargadh atá ag gach gnóthas is páirtí sa chomhaontú ar an margadh ábhartha, gur rud iad comhaontuithe ingearacha nach bhfuil cineálacha áirithe srianta diana ar an iomaíocht iontu, gur rud iad ar ghnách go dtagann feabhas ar an táirgeadh nó ar an dáileadh dá bharr, agus go mbíonn tomhaltóirí in ann cion cothrom a bhaint as na tairbhí a eascraíonn astu.

(9)

Má bhíonn an sciar den mhargadh os cionn na tairsí 30 %, comhaontuithe ingearacha a thagann faoi raon feidhme Airteagal 101(1) den Chonradh, ní féidir a thoimhdiú gur rud iad as a dtiocfaidh buntáistí oibiachtúla a bhfágfadh a gcineál agus a méid go gcúiteofaí na míbhuntáistí a chruthaíonn na comhaontuithe céanna ó thaobh na hiomaíochta de. An tráth céanna, níl aon toimhde ann go dtagann na comhaontuithe ingearacha sin faoi raon feidhme Airteagal 101(1) den Chonradh ná nach gcomhlíontar leo coinníollacha Airteagal 101(3) den Chonradh.

(10)

An ról atá ag geilleagar na n-ardán ar líne maidir le dáileadh earraí agus seirbhísí, is ról é atá ag éirí níos tábhachtaí de réir a chéile. Le gnóthais atá gníomhach i ngeilleagar na n-ardán ar líne táthar in ann gnó a dhéanamh ar bhealaí nua, cuid acu nach éasca a chatagóiriú agus coincheapa á n-úsáid a bhaineann le comhaontuithe ingearacha sa gheilleagar traidisiúnta. Go háirithe, cuireann seirbhísí idirghabhála ar líne ar a gcumas do ghnóthais earraí nó seirbhísí a thairiscint do ghnóthais eile nó do thomhaltóirí deiridh, d’fhonn tionscnamh idirbheart díreach a éascú idir gnóthais nó idir gnóthais agus tomhaltóirí deiridh. Comhaontuithe a bhaineann le seirbhísí idirghabhála ar líne a sholáthar, is comhaontuithe ingearacha iad agus dá bhrí sin, ba cheart iad a bheith in ann tairbhiú den bhlocdhíolúine a bhunaítear leis an Rialachán seo, faoi réir na gcoinníollacha a leagtar amach sa Rialachán seo.

(11)

An sainmhíniú ar sheirbhísí idirghabhála ar líne a úsáidtear i Rialachán (AE) 2019/1150 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), ba cheart é a oiriúnú chun críoch an Rialacháin seo. Go háirithe, chun freagairt do raon feidhme Airteagal 101 den Chonradh, ba cheart tagairt a dhéanamh do ghnóthais leis an sainmhíniú a úsáidtear sa Rialachán seo. Ba cheart a áireamh ann freisin seirbhísí idirghabhála ar líne a éascaíonn tionscnamh idirbheart díreach idir gnóthais, chomh maith leo siúd a éascaíonn tionscnamh idirbheart díreach idir gnóthais agus tomhaltóirí deiridh.

(12)

Tagraíonn dédháileadh don chás ina ndíolann soláthróir earraí nó seirbhísí ní hamháin ar an leibhéal réamhtheachtach ach ar an leibhéal iartheachtach freisin, rud a fhágann go mbíonn sé ag dul in iomaíocht lena dháileoirí neamhspleácha. Sa chás sin, in éagmais srianta dochta, agus ar choinníoll nach dtéann an ceannaitheoir in iomaíocht leis an soláthróir ar an leibhéal réamhtheachtach, an drochthionchar a d’fhéadfadh a bheith ag an gcomhaontú ingearach ar an gcaidreamh iomaíochta idir an soláthróir agus an ceannaitheoir ar an leibhéal iartheachtach, is lú an tábhacht atá leis ná mar atá leis an dea-thionchar a d’fhéadfadh a bheith ag an gcomhaontú ingearach ar an iomaíocht i gcoitinne ar an leibhéal réamhtheachtach nó iartheachtach. Dá bhrí sin, ba cheart a dhíolmhú leis an Rialachán seo comhaontuithe ingearacha a dhéantar sna cásanna sin de dhédháileadh.

(13)

An malartú faisnéise idir soláthróir agus ceannaitheoir, féadfaidh sé rannchuidiú leis na héifeachtaí i bhfabhar na hiomaíochta a bhíonn ag comhaontuithe ingearacha, go háirithe barrfheabhsú na bpróiseas táirgthe agus dáilte. Mar sin féin, i gcás dédháileadh, d’fhéadfadh údair imní chothrománacha eascairt as malartú cineálacha áirithe faisnéise. Dá bhrí sin, níor cheart a dhíolmhú leis an Rialachán seo malartú faisnéise idir soláthróir agus ceannaitheoir i gcás dédháileadh ach nuair a bhaineann an malartú faisnéise go díreach le cur chun feidhme an chomhaontaithe ingearaigh agus nuair is gá an fhaisnéis a mhalartú chun feabhas a chur ar tháirgeadh nó dáileadh earraí nó sheirbhísí an chonartha.

(14)

An réasúnaíocht atá le díolúine a thabhairt do chomhaontuithe ingearacha i gcásanna ina bhfuil dédháileadh ann, níl feidhm aici maidir le comhaontuithe ingearacha a bhaineann le soláthar seirbhísí idirghabhála ar líne i gcás inar gnóthas iomaíoch é soláthraí na seirbhísí idirghabhála ar líne ar an margadh ábhartha ina ndíoltar na hearraí nó na seirbhísí idirghafa. Soláthraithe seirbhísí idirghabhála ar líne a bhfuil feidhm hibrideach den sórt sin acu, d’fhéadfadh an cumas agus an dreasacht a bheith acu tionchar a imirt ar thoradh na hiomaíochta ar an margadh ábhartha ina ndíoltar na hearraí nó na seirbhísí idirghafa. Mar sin níor cheart a dhíolmhú leis an Rialachán seo comhaontuithe ingearacha den sórt sin.

(15)

Níor cheart a dhíolmhú leis an Rialachán seo comhaontuithe ingearacha ina bhfuil srianta ar dócha go gcuirfidh siad srian le hiomaíocht agus go ndéanfaidh siad díobháil do thomhaltóirí, nó srianta nach bhfuil fíor-riachtanach chun na héifeachtaí feabhsaithe éifeachtúlachta a bhaint amach. Go háirithe, maidir le tairbhe na blocdhíolúine a bhunaítear leis an Rialachán seo, níor cheart feidhm a bheith aici maidir le comhaontuithe ingearacha ina bhfuil cineálacha áirithe srianta diana ar an iomaíocht, amhail praghsanna athdhíola íosta agus seasta, agus cineálacha áirithe cosanta críche, lena n-áirítear cosc ar úsáid éifeachtach an idirlín chun rudaí a dhíol nó srianta áirithe ar fhógraíocht ar líne. Dá réir sin, srianta ar dhíolacháin ar líne agus ar fhógraíocht ar líne, ba cheart dóibh tairbhe a bhaint as an mblocdhíolúine a bhunaítear leis an Rialachán seo, ar choinníoll nach bhfuil sé de chuspóir acu, go díreach nó go hindíreach, leo féin nó in éineacht le tosca eile faoi rialú na bpáirtithe, cosc a chur ar an gceannaitheoir nó ar a chustaiméirí úsáid éifeachtach a bhaint as an idirlíon chun earraí nó seirbhísí an chonartha a dhíol i gcríocha áirithe nó le custaiméirí áirithe, ná cosc a chur le húsáid bealach fógraíochta ar líne iomlán, amhail seirbhísí comparáide praghsanna nó fógraíocht ar innill chuardaigh. Mar shampla, níor cheart srianta ar dhíolacháin ar líne tairbhe a bhaint as an mblocdhíolúine a bhunaítear leis an Rialachán seo, i gcás ina bhfuil sé de chuspóir acu méid comhiomlán na ndíolachán ar líne d’earraí nó seirbhísí an chonartha sa mhargadh ábhartha a laghdú go suntasach, nó an deis atá ag tomhaltóirí earraí nó seirbhísí an chonartha a cheannach ar líne a laghdú go suntasach. Srian a chatagóiriú mar shrian docht de réir bhrí Airteagal 4, pointe (e), is rud é lena bhféadfar inneachar agus comhthéacs an tsriain a chur san áireamh, ach níor cheart go mbraithfeadh sé ar imthosca a bhaineann go sonrach leis an margadh ná ar shaintréithe aonair na bpáirtithe.

(16)

Níor cheart a dhíolmhú leis an Rialachán seo srianta nach féidir talamh slán a dhéanamh de le deimhneacht leordhóthanach go gcomhlíonann siad coinníollacha Airteagal 101(3) den Chonradh. Go háirithe, chun rochtain ar an margadh ábhartha a áirithiú agus chun claonpháirteachas ar an margadh ábhartha a chosc, ba cheart coinníollacha áirithe a cheangal leis an mblocdhíolúine. Chuige sin, ba cheart an díolúine ón oibleagáid gan dul in iomaíocht a theorannú d’oibleagáidí nach bhfuil níos faide ná 5 bliana. Aon oibleagáid a fhágann nach ndíolann comhaltaí córais dáileacháin roghnaithigh brandaí de chuid soláthróirí iomaíocha áirithe, ba cheart an oibleagáid sin a eisiamh ó thairbhe an Rialacháin seo freisin. Níor cheart feidhm a bheith ag tairbhe an Rialacháin seo maidir le hoibleagáidí paireachta miondíola a fhágann nach ndéanann ceannaitheoirí seirbhísí idirghabhála ar líne earraí nó seirbhísí a thairiscint d’úsáideoirí deiridh, ná a dhíol ná a athdhíol leo, faoi choinníollacha níos fabhraí trí sheirbhísí idirghabhála ar líne iomaíocha.

(17)

Go ginearálta, an srian ar an sciar den mhargadh, neamhdhíolúine comhaontuithe ingearacha áirithe agus na coinníollacha dá bhforáiltear sa Rialachán seo, is rudaí iad lena n-áirithítear nach gcuireann na comhaontuithe a bhfuil feidhm ag an mblocdhíolúine maidir leo, nach gcuireann siad ar a gcumas do na gnóthais rannpháirteacha deireadh a chur le hiomaíocht maidir le cuid mhór de na hearraí nó na seirbhísí i gceist.

(18)

Féadfaidh an Coimisiún tairbhe an Rialacháin seo a tharraingt siar, de bhun Airteagal 29(1) de Rialachán (CE) Uimh. 1/2003 ón gComhairle (5) i gcás ina gcinnfidh sé maidir le cás áirithe go bhfuil tionchair, atá ar neamhréir le hAirteagal 101(3) den Chonradh, ag comhaontú a bhfuil, mar sin féin, feidhm maidir leis ag an mblocdhíolúine a bhunaítear leis an Rialachán seo. Féadfaidh údarás iomaíochta Ballstáit tairbhe an Rialacháin seo a tharraingt siar i gcás ina gcomhlíontar coinníollacha Airteagal 29(2) de Rialachán (CE) Uimh. 1/2003.

(19)

I gcás ina ndéanann an Coimisiún nó údarás iomaíochta Ballstáit tairbhe an Rialacháin seo a tharraingt siar, tá an dualgas air a chruthú go dtagann an comhaontú ingearach i gceist faoi raon feidhme Airteagal 101(1) den Chonradh agus nach gcomhlíonann an comhaontú ceann amháin ar a laghad de na ceithre choinníoll in Airteagal 101(3) den Chonradh.

(20)

Agus cinneadh á dhéanamh cé acu is ceart nó nár cheart tairbhe an Rialacháin seo a tharraingt siar de bhun Airteagal 29 de Rialachán (CE) Uimh. 1/2003, is den ríthábhacht iad na héifeachtaí frithiomaíocha a d’fhéadfadh eascairt as líonraí comhthreomhara de chomhaontuithe ingearacha a bheith ann, comhaontuithe lena mbaineann éifeachtaí comhchosúla lena ndéantar rochtain ar mhargadh ábhartha nó ar an iomaíocht sa mhargadh sin a shrianadh go mór. Go háirithe, d’fhéadfadh éifeachtaí carnacha den sórt sin teacht chun cinn i gcás dáileadh eisiach, soláthar eisiach, dáileadh roghnaitheach, oibleagáidí maidir le paireacht nó oibleagáidí gan dul in iomaíocht.

(21)

Chun treisiú leis an maoirseacht ar líonraí comhthreomhara de chomhaontuithe ingearacha ag a bhfuil éifeachtaí frithiomaíocha comhchosúla agus lena gcuimsítear os cionn 50 % de mhargadh áirithe a neartú, féadfaidh an Coimisiún a dhearbhú le rialachán nach bhfuil an Rialachán seo infheidhme i leith comhaontuithe ingearacha ina bhfuil srianta sonracha a bhaineann leis an margadh lena mbaineann, rud a dhéanfadh cur i bhfeidhm iomlán Airteagal 101 den Chonradh maidir leis na comhaontuithe sin a athbhunú,

(a)

srian a chur ar chumas an cheannaitheora a phraghas díola a shocrú, gan dochar don fhéidearthacht go ndéanfadh an soláthróir praghas díola uasta a fhorchur nó praghas díola a mholadh, ar choinníoll nach praghas díola seasta ná praghas díola íosta é de thoradh brú ó aon cheann de na páirtithe nó de thoradh dreasachtaí a thairgeann siad;

(b)

i gcás ina bhfeidhmíonn an soláthróir córas dáileacháin eisiach, srian a chur ar an gcríoch ina bhféadfadh an dáileoir eisiach, nó ar an ngrúpa custaiméirí lena bhféadfadh an dáileoir eisiach, earraí nó seirbhísí an chonartha a dhíol go gníomhach nó go héighníomhach, ach amháin:

(c)

i gcás ina mbíonn córas dáileacháin roghnaitheach á fheidhmiú ag an soláthróir,

(d)

i gcás nach bhfeidhmíonn an soláthróir córas dáileacháin eisiach ná córas dáileacháin roghnaitheach, srian a chur ar an gcríoch ina bhféadfadh an ceannaitheoir, nó ar na custaiméirí lena bhféadfadh an ceannaitheoir, earraí nó seirbhísí an chonartha a dhíol go gníomhach nó go héighníomhach, ach amháin:

(e)

cosc a chur ar an gceannaitheoir nó ar a chustaiméirí úsáid éifeachtach a bhaint as an idirlíon chun earraí nó seirbhísí an chonartha a dhíol, toisc gur rud é sin a chuireann srian ar an gcríoch a bhféadfar earraí nó seirbhísí an chonartha a dhíol isteach ann, nó ar na custaiméirí a bhféadfar earraí nó seirbhísí an chonartha a dhíol leo, de réir bhrí phointí (b), (c) nó (d), gan dochar don fhéidearthacht an méid seo a leanas a fhorchur ar an gceannaitheoir:

(f)

srian, arna chomhaontú idir soláthróir comhpháirteanna agus ceannaitheoir a ionchorpraíonn na comhpháirteanna sin, a chur ar chumas an tsoláthróra na comhpháirteanna a dhíol mar pháirteanna spártha le húsáideoirí deiridh nó le deisitheoirí, mórdhíoltóirí nó soláthraithe seirbhísí eile nár chuir an ceannaitheoir de chúram orthu earraí dá chuid a dheisiú nó a sheirbhísiú.

(a)

ríomhfar sciar an tsoláthróra den mhargadh ar bhonn sonraí maidir le luach na ndíolachán ar an margadh agus ríomhfar sciar an cheannaitheora den mhargadh ar bhonn sonraí maidir le luach na gceannachán ar an margadh. Mura bhfuil sonraí maidir le luach na ndíolachán ar an margadh ná maidir le luach na gceannachán ar an margadh ar fáil, féadfar úsáid a bhaint as meastacháin atá bunaithe ar fhaisnéis iontaofa ar an margadh, lena n-áirítear méideanna díolachán agus ceannachán ar an margadh, chun sciar an ghnóthais lena mbaineann den mhargadh a shuí;

(b)

ríomhfar an sciar den mhargadh ar bhonn na sonraí a bhaineann leis an mbliain féilire roimhe sin;

(c)

áireofar le sciar an tsoláthróra den mhargadh aon earra nó seirbhís a chuirtear ar fáil do dháileoirí atá comhtháite go hingearach lena dhíol nó lena díol;

(d)

más rud é nach mó ná 30 % an sciar den mhargadh ar dtús, ach má thagann ardú air os cionn an leibhéil sin ina dhiaidh sin, beidh feidhm ag an díolúine dá bhforáiltear in Airteagal 2 fós ar feadh tréimhse 2 bhliain féilire as a chéile tar éis na bliana inar sáraíodh an tairseach 30 % den chéad uair;

(e)

an sciar den mhargadh atá i seilbh na ngnóthas dá dtagraítear in Airteagal 1(2), an dara fomhír, pointe (e), déanfar é a chionroinnt go cothrom ar na gnóthais uile a bhfuil na cearta nó na cumhachtaí a liostaítear i bpointe (a) den fhomhír sin acu;