(1)

De bhun Airteagal 168(1) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, tá ardleibhéal cosanta le haghaidh shláinte an duine le háirithiú agus beartais agus gníomhaíochtaí uile an Aontais á sainiú agus á gcur chun feidhme. Déanfar gníomhaíocht an Aontais, de chomhlánú ar na beartais náisiúnta, a dhíriú ar fheabhsú na sláinte poiblí, ar chosc tinnis agus galair colainne agus meabhrach, agus ar sheachaint foinsí contúirte don tsláinte idir chorp agus mheabhrach. Folóidh gníomhaíocht den saghas sin an comhrac in aghaidh na móraicídí trí thaighde a chur ar aghaidh ar na cúiseanna atá leo agus ar mhodhanna a seolta agus a gcoiscthe, maille le faisnéis agus oideachas sláinte agus faireachán.

(2)

Ba cheart tuilleadh forbartha ar chláir scagthástála ailse a chur chun feidhme i gcomhréir leis an dlí náisiúnta agus leis na freagrachtaí náisiúnta agus réigiúnacha as seirbhísí sláinte agus cúram leighis a eagrú agus a sholáthar, i gcomhréir le hAirteagal 168(7) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh.

(3)

Tá ailse ina ghalar mór agus ina chúis mhór leis an mbás ar fud na hEorpa. In 2020, meastar gur diagnóisíodh go raibh ailse ar 2.7 milliún duine san Aontas. Ag eachtarshuí ó na figiúirí do 2020, meastar go dtiocfaidh ailse ar shaoránach amháin as gach beirt saoránach de chuid an Aontais le linn a saoil, agus iarmhairtí fadtéarmacha ar a gcáilíocht beatha, agus nach mairfidh ach leath de na hothair ailse ar fad.

(4)

Leagtar amach i Moladh 2003/878/CE ón gComhairle (1) moltaí maidir le scagthástáil ailse san Aontas. Leis an Moladh sin, moltar do Bhallstáit an Aontais cláir scagthástála daonra-bhunaithe agus atá deimhnithe ó thaobh cáilíochta de a chur chun feidhme, agus bhí ról lárnach ag an moladh maidir le scagthástáil ailse a fheabhsú agus a áirithiú go mbeidh rochtain ag formhór na ndaoine sna spriocréimsí aoise, ó gach grúpa socheacnamaíoch agus ar fud na críche, ar scagthástálacha eagraithe.

(5)

Ina theannta sin, pléadh rialachas, ceanglais eagrúcháin, agus meastóireacht ar scagthástáil ailse agus roinneadh faisnéis ar leibhéal an Aontais, mar aon leis an taithí a fuarthas faoi na gníomhaíochtaí maidir le scagthástáil ailse atá tacaithe faoi Chlár Sláinte an Aontais (2).

(6)

Mar gheall ar scagthástáil is féidir ailsí a bhrath go luath, nó fiú sula n-éireoidh siad ionrach b’fhéidir. Is féidir roinnt lot a chóireáil ansin ar bhealach níos éifeachtaí agus beidh seans níos fearr ann gur féidir othair a leigheas. Is é an príomhtháscaire ar éifeachtacht na scagthástála laghdú ar bhásmhaireacht a bhaineann go sonrach le galar nó ar mhinicíocht na n-ailsí ionracha.

(7)

Léirítear le fianaise an éifeachtúlacht scagthástála le haghaidh ailse cíche, ailse cholaireicteach, ailse ceirbheacs, agus go pointe áirithe le haghaidh ailse scamhóg agus ailse próstataigh, agus i ndálaí áirithe le haghaidh ailse ghastrach. Ba cheart úsáid a bhaint as critéir uile Wilson agus Jungner (3) maidir le scagadh freagrach, chomh maith leis na critéir bhreise arna leagan amach ag an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte (4), chun measúnú a dhéanamh ar indéantacht cláir scagthástála ailse.

(8)

Is éard is scagthástáil ann an próiseas tástála le haghaidh galair ar dhaoine nár aimsíodh aon siomptóim iontu. Chomh maith lena héifeacht thairbhiúil ar an mbásmhaireacht a bhaineann go sonrach le galar agus ar mhinicíocht na n-ailsí ionracha, baineann teorainneacha bunúsacha freisin leis an bpróiseas scagthástála a bhféadfadh éifeachtaí diúltacha a bheith aige ar an daonra ar a ndéantar scagthástáil. Áirítear orthu sin torthaí bréagdheimhneacha, a d’fhéadfadh a bheith ina gcúis le himní agus dá bhféadfadh tástáil bhreise a bheith ag teastáil, rud a d’fhéadfadh cur leis an mbaol, torthaí bréagdhiúltacha, a thugann athdheimhniú bréagacha as a n-eascraíonn moill ó thaobh diagnóise, cásanna ródhiagnóise (i.e. ailse a bhrath a mheastar nach mbeidh sí ina cúis le siomptóim le linn shaolré an othair) agus ró-chóireáil ina dhiaidh sin. Ba cheart do sholáthraithe cúraim sláinte a bheith ar an eolas faoi na buntáistí agus na rioscaí féideartha uile a bhaineann le scagthástáil le haghaidh cineál ailse ar leith sula dtugann siad faoi chláir nua scagthástála ailse eagraithe. Ina theannta sin, ní mór na tairbhí agus na rioscaí sin a chur i láthair ar bhealach intuigthe trínar féidir le saoránaigh aonair toiliú feasach a dhéanamh maidir le páirt a ghlacadh sna cláir scagthástála.

(9)

Ní mór breithniú ar ghnéithe eiticiúla, dlíthiúla, sóisialta, leighis, eagrúcháin, socheacnamaíocha, comhionannas inscne, agus acmhainneacht agus acmhainní cúraim sláinte sular féidir cinntí a dhéanamh maidir le cláir scagthástála ailse a chur chun feidhme.

(10)

Ba cheart aird chuí a thabhairt ar riachtanais shonracha na bhfear agus na mban, daoine scothaosta, daoine faoi mhíchumas, grúpaí faoi mhíbhuntáiste nó daoine leochaileacha, mar shampla daoine a bhfuil cúlra ciníoch nó eitneach mionlaigh acu, daoine a bhfuil sé deacair teacht orthu, daoine nach dtugann freagra ar chuireadh chuig scagthástáil ailse, daoine ar íseal-ioncaim, daoine a tháinig slán as ailse agus daoine aonair a bhféadfadh riosca ailse níos airde a bheith ag baint leo nó riosca go dtiocfadh cineálacha ailse atá níos déine orthu ar chúiseanna ar leith, mar shampla daoine ag a bhfuil togracht ghéiniteach nó teaghlaigh, daoine ag a bhfuil riochtaí ae ainsealacha nó daoine lena mbaineann rioscaí maireachtála, comhshaoil agus ceirde.

(11)

Ina theannta sin, ba cheart riachtanais ar leith daoine faoi mhíchumas maidir le tacaíocht nó cúnamh speisialta chun rochtain a fháil ar scagthástáil ailse nó maidir le saoráidí cliniciúla oiriúnaithe, a chur san áireamh go cuí, chomh maith le riachtanais daoine i gceantair iargúlta a bhfuil deacrachtaí móra acu teacht ar na seirbhísí scagthástála ailse ina réigiún féin.

(12)

Baintear amach na buntáistí sláinte poiblí agus an chostéifeachtúlacht a bhaineann le clár scagthástála, lena n-áirítear an tionchar féideartha ar choigilt ar chórais sláinte agus ar chórais cúraim fhadtéarmaigh, má chuirtear an clár chun feidhme de réir cur chuige céim ar chéim, ar bhealach eagraithe córasach, lena gcumhdaítear an spriocdhaonra agus ag leanúint treoirlínte Eorpacha fianaise-bhunaithe agus cothrom le dáta lena bhfuil dearbhú cáilíochta, ar cheart go n-áiritheofaí leo faireachán iomchuí ar cháilíocht na gclár scagthástála.

(13)

Braitheann costéifeachtacht na scagthástála ailse ar roinnt tosca, mar shampla eipidéimeolaíocht, caiteachas arna thabhú agus eagrúchán agus soláthar cúraim sláinte agus rannpháirtíocht an spriocghrúpa a bheith ard go leor.

(14)

Le cur chun feidhme córasach, teastaíonn rialachas, eagrúchán ag a bhfuil córas gairme/aisghairme agus lena bhfuil dearbhú cáilíochta ar gach leibhéal, agus seirbhís éifeachtach iomchuí inrochtana diagnóisice ar fáil, seirbhís cóireála agus iarchúraim ag leanúint treoirlínte fianaise-bhunaithe.

(15)

Tá gá le córais sonraí iomchuí chun cláir scagthástála eagraithe a reáchtáil. Ba cheart go gcuimseofaí sna córais sin liosta de na catagóirí daoine go léir ar a ndíreofar na cláir scagthástála agus na sonraí maidir le gach scagthástáil, measúnú agus diagnóis deiridh, lena n-áirítear na sonraí a bhaineann leis an gcéim ailse nuair a bhraitear í trí na cláir scagthástála.

(16)

Ní foláir go gcloífidh na nósanna imeachta uile maidir le sonraí a bhailiú, a stóráil, a tharchur agus a anailísiú i gcláir leighis agus in ionstraimí oifigiúla náisiúnta agus réigiúnacha ábhartha eile le Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 27 Aibreán 2016 maidir le daoine nádúrtha a chosaint i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil agus maidir le saorghluaiseacht sonraí den sórt sin, agus lena n-aisghairtear Treoir 95/46/CE (an Rialachán Ginearálta maidir le Cosaint Sonraí) (5). Ina theannta sin, ba cheart go bhféachfaí leis na nósanna imeachta sin ailíniú agus idir-inoibritheacht, de réir mar is iomchuí, leis na nósanna imeachta chun sonraí a bhailiú, a stóráil agus a tharchur a forbraíodh cheana faoi thionscnaimh eile, lena n-áirítear sna Líonraí Tagartha Eorpacha atá tiomnaithe d’ailse.

(17)

Sa Teachtaireacht ón gCoimisiún maidir le claochlú digiteach na sláinte agus an chúraim sa Mhargadh Aonair Digiteach a chumasú, le saoránaigh a chumhachtú agus sochaí níos sláintiúla a thógáil, leagtar amach prionsabail lena n-áiritheofar idir-inoibritheacht le córais chun sonraí a bhailiú, a stóráil agus a tharchur a forbraíodh cheana féin faoi thionscnaimh eile (6), agus an reachtaíocht um chosaint sonraí is infheidhme á comhlíonadh go hiomlán.

(18)

Cuimsítear i scagadh cáilíochta anailís ar an bpróiseas agus ar thoradh na scagthástála agus tuairisciú tapa na dtorthaí sin don daonra agus do sholáthraithe scagthástála.

(19)

Éascaítear an anailís seo má bhíonn na sonraí scagthástála agus an fhaisnéis chuí nasctha le clárlanna ailse, agus sonraí minicíochta agus básmhaireachta agus idir-inoibritheach leo. Tá úsáid thánaisteach sonraí ó chláir scagthástála ina hacmhainn luachmhar don taighde ailse agus don dul chun cinn teicneolaíochta i gcúram ailse, go háirithe nuair a chuirtear le foinsí sonraí eile iad ar nós sonraí géanómaíocha. D’fhéadfaí sonraí tánaisteacha den sórt sin a fháil faoi bhonneagair dhigiteacha Eorpacha agus i gcomhréir iomlán le Rialachán (AE) 2016/679.

(20)

Is réamhriachtanas é go gcuirfí oiliúint leordhóthanach ar an bpearsanra le haghaidh scagthástáil ardchaighdeáin.

(21)

Tá táscairí feidhmíochta sonracha bunaithe le haghaidh scagthástálacha ailse. Ba cheart faireachán a dhéanamh orthu sin go rialta.

(22)

Tá acmhainní daonna agus airgeadais leordhóthanacha thar a bheith tábhachtach chun eagrú agus rialú cáilíochta iomchuí a áirithiú sna Ballstáit go léir. B’fhéidir go mbainfear leas as na cistí Eorpacha arna leithdháileadh ar an mbeartas comhtháthaithe, go háirithe Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa agus Ciste Sóisialta na hEorpa Plus, agus ar an gClár Sláinte AE4, agus Fís Eorpach chun cuid de na hinfheistíochtaí riachtanacha agus den chaiteachas riachtanach a chómhaoiniú, lena n-áirítear sa taighde.

(23)

Ba cheart gníomhaíocht a dhéanamh chun rochtain chomhionann ar scagthástáil ardchaighdeáin a áirithiú, agus aird chuí á tabhairt ar an ngá a d’fhéadfadh a bheith ann díriú ar ghrúpaí socheacnamaíocha ar leith nó limistéir a bhfuil rochtain lagaithe acu ar shaoráidí cúraim sláinte.

(24)

Is réamhriachtanas eiticiúil, dlíthiúil agus sóisialta é nach ndéanfaí scagthástáil ailse a thairiscint ach do dhaoine a bhfuil gach eolas acu agus nach bhfuil aon siomptóim orthu más rud é go bhfuil eolas maith ar na tairbhí agus na rioscaí a bhaineann le bheith rannpháirteach sa chlár scagthástála agus gur mó na tairbhí ná na rioscaí agus má tá costéifeachtacht na scagthástála inghlactha. Ba cheart an measúnú sin a bheith ina chuid dhílis den chur chun feidhme ar an leibhéal náisiúnta.

(25)

Tá na modhanna scagthástála a chomhlíonann na réamhriachtanais sin faoi láthair liostaithe san Iarscríbhinn.

(26)

Na scagthástálacha a liostaítear san Iarscríbhinn, níor cheart iad a thairiscint ar bhonn daonra ach amháin má chomhlíonann an clár scagthástála na critéir maidir le scagadh freagrach atá leagtha amach ag Wilson & Jungner, agus na critéir bhreise atá leagtha amach ag an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte. Anuas air sin, is trí chláir scagthástála eagraithe lena bhfuil dearbhú cáilíochta ar gach leibhéal is ceart na scagthástálacha a liostaítear san Iarscríbhinn a thairiscint, agus más rud é go bhfuil faisnéis mhaith faoi na tairbhí agus na rioscaí, acmhainní leordhóthanacha le haghaidh scagthástála, iarchúram le gnáthaimh dhiagnóiseacha chomhlántacha agus, más gá, cóireáil ar fáil dóibh siúd a fuair scagthástáil dheimhneach.

(27)

Ina theannta sin, is féidir na scagthástálacha a liostaítear san Iarscríbhinn, agus go háirithe na scagthástálacha le haghaidh ailse scamhóg, próstataigh agus ghastrach, a chur chun feidhme, laistigh de thosaíochtaí náisiúnta, de réir cur chuige céim ar chéim chun pleanáil, píolótú agus rolladh amach na gclár scagthástála de réir a chéile agus mar is cuí a áirithiú. Cuirfear scagthástáil chun feidhm le tacaíocht ó threoirlínte Eorpacha fianaise-bhunaithe agus scéimeanna lena bhfuil dearbhú cáilíochta, lena áirithiú go gcuirfear na cláir scagthástála i bhfeidhm agus go ndéanfar faireachán orthu. Tugtar faoi deara go bhfuil an comhthéacs náisiúnta, eadhon acmhainní daonna agus airgeadais, inacmhainneacht, chomh maith le hacmhainneacht cúraim sláinte sna Ballstáit, le cur san áireamh agus cláir nua scagthástála á gcur chun feidhme.

(28)

Ba cheart breithniú foriomlán a dhéanamh ar na scagthástálacha molta san Iarscríbhinn, agus ba cheart cinneadh na mBallstát na scagthástálacha molta a thabhairt isteach a bheith bunaithe ar an saineolas gairmiúil atá ar fáil, socrú tosaíochtaí d’acmhainní daonna agus airgeadais mar aon le hacmhainneacht cúraim sláinte i ngach Ballstát, agus infhaighteacht na dtreoirlínte Eorpacha agus scéimeanna lena bhfuil dearbhú cáilíochta chun faireachán a dhéanamh ar cháilíocht na gclár scagthástála.

(29)

Ní foláir go gcloífidh tabhairt isteach clár nó teicnící nua scagthástála le haghaidh ailse lena mbaineann radaíocht ianúcháin le forálacha Threoir 2013/59/Euratom ón gComhairle an 5 Nollaig 2013 lena leagtar síos caighdeáin bhunúsacha sábháilteachta don chosaint i gcoinne na contúirte a eascraíonn as nochtadh don radaíocht ianúcháin, agus lena n-aisghairtear Treoir 89/618/Euratom, Treoir 90/641/Euratom, Treoir 96/29/Euratom, Treoir 97/43/Euratom agus Treoir 2003/122/Euratom (7), lena n-áirítear maidir le freagracht na mBallstát a áirithiú go gcuirfear oiliúint leordhóthanach ar na gairmithe lena mbaineann maidir le gnéithe cosanta radaíochta na teicníce; cur chun feidhme clár dearbhaithe cáilíochta agus rialú cáilíochta ar threalamh raideolaíoch; meastóireacht ar dháileoga radaíochta agus bunú leibhéal tagartha diagnóisice; agus rannpháirtíocht an tsaineolaí fisice leighis i ngnáthaimh íomháithe a bharrfheabhsú.

(30)

Tá modheolaíochtaí scagthástála faoi réir forbairt leanúnach. Dá bhrí sin, ba cheart measúnuithe comhuaineacha maidir le cáilíocht, infheidhmeacht agus costéifeachtacht modhanna nua a bheith ag gabháil le cur i bhfeidhm modheolaíochtaí scagtha molta má tá sonraí atá ar fáil ina n-údar maith leis sin. Mar thoradh ar an obair atá ar siúl faoi láthair agus obair atá le teacht, lena n-áirítear treoirlínte Eorpacha agus scéimeanna dearbhaithe cáilíochta a fhorbairt, d’fhéadfaí cuir chuige nua scagthástála agus modhanna nua a shainaithint, a d’fhéadfaí a chur in ionad na dtástálacha a liostaítear san Iarscríbhinn nó iad a chomhlánú ar deireadh nó a d’fhéadfadh a bheith infheidhme maidir le cineálacha eile ailse.

(31)

An comhar teicniúil idirnáisiúnta, go háirithe faoi chuimsiú Ghníomhaireacht Idirnáisiúnta EDS um Thaighde ar Ailse, d’fhéadfadh sé rannchuidiú le feabhas a chur ar chláir agus ar threoirlínte scagthástála san Aontas agus ar fud an domhain.

(32)

Trí bhíthin Rialachán 2021/2282 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8) maidir le measúnú ar theicneolaíochtaí sláinte, féadfaidh an tAontas Eorpach tacú le comhar deonach idir na Ballstáit d’fhonn fíorfhianaise a sholáthar a bhaineann le diagnóisic a úsáidtear i gcláir um chosc nó scagthástála.

(33)

An 28 Bealtaine 2008, sna Conclúidí ón gComhairle maidir le “Ualach na hailse a laghdú”, iarradh ar an gCoimisiún scrúdú a dhéanamh ar na constaicí a bhaineann le cur chun feidhme rathúil modhanna scagthástála cruthaithe agus chun tacaíocht eolaíoch agus ghairmiúil sa mheántéarma agus san fhadtéarma a áirithiú do na Ballstáit agus Moladh 2003/878/CE á chur chun feidhme acu.

(34)

I mí na Bealtaine 2017, moladh sa dara tuarascáil ar chur chun feidhme Mholadh 2003/878/CE go ndéanfaí an Moladh ón gComhairle a thabhairt cothrom le dáta ós rud é go raibh scagthástálacha agus prótacail nua á mbailíochtú agus á dtabhairt isteach i mBallstáit an Aontais ó 2003 i leith, agus moladh beartais a chur san áireamh maidir le nuashonrú rialta a dhéanamh ar threoirlínte scagthástála ailse agus ar thuarascálacha forfheidhmithe.

(35)

An 22 Aibreán 2021, trína Shásra um Chomhairle Eolaíoch, thug an Coimisiún sainordú don Ghrúpa Príomhchomhairleoirí Eolaíochta comhairle eolaíoch a ullmhú maidir le scagthástáil ailse a fheabhsú ar fud an Aontais, ag díriú go háirithe ar: (i) conas a áirithiú go gcomhtháthófar eolas eolaíoch úrscothach sna cláir scagthástála atá ann cheana le haghaidh ailse ceirbheacs, cholaireicteach agus cíche; (ii) an bonn eolaíoch chun cláir scagthástála ailse a leathnú chuig ailsí eile, mar shampla ailse scamhóg, ailse próstataigh agus ailse ghastrach, agus a n-indéantacht ar fud an Aontais; agus (iii) na príomhghnéithe eolaíocha atá le breithniú chun scagthástáil agus luathdhiagnóis ailse riosca-bhunaithe a bharrfheabhsú ar fud an Aontais.

(36)

An 30 Meitheamh 2021, sheol an Coimisiún na treoirlínte Eorpacha fianaise-bhunaithe agus an scéim dearbhaithe cáilíochta le haghaidh ailse cíche (9) agus chuir sé an córas Eorpach um fhaisnéis maidir le hailse (10) i láthair mar phríomhchóras chun faireachán agus réamh-mheas a dhéanamh ar ualach na hailse.

(37)

An 10 Nollaig 2021, meabhraíodh sna Conclúidí ón gComhairle maidir le hAontas Sláinte na hEorpa a neartú gur chuir na héiginnteachtaí sláinte, eacnamaíocha agus sóisialta mar gheall ar phaindéim COVID-19 isteach ar chláir chun an tsláinte a chur chun cinn agus ar chláir um chosc, agus go raibh tionchar diúltach acu ar rochtain ar luathdhiagnóis agus ar chóireáil ailse i dtréimhse ina raibh dianbhrú ar shaoráidí ospidéil, agus go bhféadfadh éifeachtaí díobhálacha a bheith aige sin ar mhinicíocht na hailse agus ar an ráta marthanais.

(38)

Ina theannta sin, sna Conclúidí sin ón gComhairle, iarradh ar an gCoimisiún a áirithiú, de réir mar is iomchuí, go gcuirfí chun feidhme go héifeachtach Plean Sáraithe Ailse na hEorpa, agus tacú leis na Ballstáit gníomhaíochtaí éifeachtacha rialaithe ailse a chur chun feidhme, trí bhíthin ionstraimí agus uirlisí iomchuí, lena n-áirítear féachaint an bhféadfaí togra a chur isteach chun Moladh 2003/878/CE a thabhairt cothrom le dáta.

(39)

An 3 Feabhra 2021, sa Teachtaireacht ón gCoimisiún maidir le “Plean Sáraithe Ailse na hEorpa” COM(2021) 44 final, fógraíodh go bhforbrófaí Scéim nua scagthástála ailse arna tacú ag an Aontas chun cuidiú le Ballstáit a áirithiú go dtairgfear scagthástáil do 90 % de dhaonra an Aontais a cháilíonn do scagthástálacha ailse cíche, ailse ceirbheacs agus ailse cholaireictí faoi 2025. Tacóidh maoiniú an Aontais leis an scéim agus díreofar í ar fheabhsuithe a dhéanamh i dtrí phríomhréimse: rochtain, cáilíocht agus diagnóis.

(40)

Leis an scéim nua scagthástála le haghaidh ailse atá tacaithe ag an Aontas faoi ’Phlean Sáraithe Ailse na hEorpa’, déantar foráil freisin maidir le hathbhreithniú ar Mholadh 2003/878/CE ón gComhairle, lena n-áirítear nuashonrú ar na tástálacha a úsáidtear le haghaidh ailse cíche, ailse ceirbheacs agus ailse cholaireicteach, agus go bhféadfaí cláir scagthástála eagraithe a leathnú amach chun cineálacha eile ailsí a chumhdach, eadhon ailse scamhóg, ailse próstataigh agus ailse ghastrach, agus eolas nua fianaise-bhunaithe á chur san áireamh.

(41)

An 2 Márta 2022, thug Grúpa Príomhchomhairleoirí Eolaíochta an Choimisiúin a thuairim eolaíoch “Scagthástáil ailse san Aontas Eorpach” maidir le scagthástáil ailse a fheabhsú ar fud an Aontais. Moladh sa tuairim seo an mhodheolaíocht agus na tástálacha maidir le scagthástáil le haghaidh ailse cíche, ailse ceirbheacs agus ailse cholaireicteach a nuashonrú, agus cláir scagthástála ailse eagraithe a leathnú chuig ailse scamhóg, ailse próstataigh, agus, in imthosca áirithe, ailse ghastrach, mar a léirítear san Iarscríbhinn. Bhí an tuairim bunaithe ar an tuarascáil ar athbhreithniú fianaise “Scagthástáil le haghaidh ailse a fheabhsú san Aontas Eorpach” ón gComhairle Eolaíochta do Bheartas ó Acadaimh Eorpacha (SAPEA).

(42)

Mhol Grúpa Príomhchomhairleoirí Eolaíochta an Choimisiúin freisin leas a bhaint as na féidearthachtaí teicneolaíochta agus as an eolas eolaíoch atá ag forbairt go tapa chun luathdhiagnóis agus scagthástáil ailse riosca-bhunaithe a bharrfheabhsú ar fud an Aontais.

(43)

An 16 Feabhra 2022, ghlac Parlaimint na hEorpa an Rún maidir leis an Eoraip a neartú sa chomhrac in aghaidh na hailse – i dtreo straitéis chuimsitheach agus chomhordaithe, ar cuireadh sa áireamh ann freisin doiciméad oibre óna Choiste Speisialta um Shárú Ailse an 27 Deireadh Fómhair 2020 dar teideal “Inputs of the Special Committee on Beating Cancer to influence the future European’s Beating Cancer Plan” [Ionchuir an Choiste Speisialta um Shárú na hAilse (BECA) chun tionchar a imirt ar Phlean Sáraithe Ailse na hEorpa a bheidh ann amach anseo]. Thacaigh an Rún le seoladh na Scéime nua scagthástála Ailse atá tacaithe ag Aontas, mar a fógraíodh i bPlean Sáraithe Ailse na hEorpa.

(44)

Sa Rún iarradh ar an gCoimisiún freisin ailsí eile a chuimsiú sa scéim, bunaithe ar an bhfianaise eolaíoch is déanaí, agus go mbeadh spriocanna soiléire ann do gach cineál ailse, agus go ndéanfaí meastóireacht gach 2 bhliain ar thorthaí na scéime scagthástála ailse i gcomhthéacs rochtain chothrom an spriocdhaonra, chun súil a choinneáil ar éagothroime idir Ballstáit agus réigiúin, go ndéanfaí bearta nua iomchuí a mholadh agus cláir scagthástála a chomhghaolú leis na torthaí taighde is déanaí ar scagthástáil ailse.

Cláir scagthástála le haghaidh ailse a chur chun feidhme

Clárú agus bainistiú sonraí scagthástála

Faireachán

Oiliúint

Rannpháirtíocht

Scagthástálacha nua a thabhairt isteach lena gcuirtear san áireamh torthaí taighde idirnáisiúnta

Tuarascáil ar chur chun feidhme agus obair leantach

(1)

tuairisciú ar chur chun feidhme na gclár scagthástála ailse, ar bhonn na faisnéise arna soláthar ag na Ballstáit, tráth nach déanaí ná deireadh an cheathrú bliain i ndiaidh an dáta a ghlacfar an Moladh seo; féachaint, i gcomhar leis na Ballstáit de réir mar is iomchuí, á éifeachtaí atá na bearta atá á moladh ag feidhmiú; agus i gcomhar leis na Ballstáit féachaint an gá gníomhaíocht bhreise a dhéanamh;

(2)

comhar idir na Ballstáit a spreagadh maidir le taighde agus malartú dea-chleachtas a mhéid a bhaineann le scagthástáil ailse d'fhonn modhanna nua scagthástála a fhorbairt agus a mheas nó d'fhonn na modhanna atá ann cheana a fheabhsú, go háirithe maidir le luath-réamhaisnéisí/réamhthástálacha, scóir nó algartaim agus é mar aidhm ródhiagnóis agus róchóireáil a laghdú;

(3)

tacú le taighde Eorpach ar scagthástáil ailse, lena n-áirítear forbairt thapa treoirlínte Eorpacha agus scéimeanna dearbhaithe cáilíochta chun a áirithiú go mbeidh na scagthástálacha ailse a luaitear san Iarscríbhinn tráthúil, fianaise-bhunaithe, costéifeachtach, lán-oibríochtúil agus cáilíocht lánchruthaithe acu. Ina theannta sin, cuidiú le fianaise a chur i láthair ar rioscaí agus ar thairbhí sóisialta agus eacnamaíocha na gclár sin;

(4)

oibriú i ndlúthchomhar leis na Ballstáit chun bacainní dlíthiúla agus teicniúla a shárú chun feabhas a chur ar an idir-inoibritheacht idir clárlanna ailse agus scagthástála, córais faisnéise eile náisiúnta agus réigiúnacha maidir le hailse, an córas Eorpach um fhaisnéis maidir le hailse, na Líonraí Tagartha Eorpacha atá tiomnaithe d'ailse, na bonneagair dhigiteacha Eorpacha, agus foinsí sonraí agus bonneagair ábhartha eile, agus an reachtaíocht um chosaint sonraí is infheidhme á comhlíonadh go hiomlán agus dúbláil gníomhaíochtaí agus faisnéise arna dtarchur a sheachaint;

(5)

iarrachtaí náisiúnta a chomhlánú, arna iarraidh sin, trí thacaíocht theicniúil a sholáthar le gníomhaíochtaí faisnéise, i gcás inarb ábhartha, don phobal i gcoitinne agus do gheallsealbhóirí maidir leis na tairbhí agus na rioscaí a bhaineann le rannpháirtíocht sna cláir scagthástála, agus prionsabail na litearthachta sláinte agus na cinnteoireachta eolasaí á gcur san áireamh, chun rannpháirtíocht agus cothromas a mhéadú.