12.6.2014   

GA

Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh

1

(1)

Tá fíormhargadh inmheánach le haghaidh seirbhísí airgeadais ríthábhachtach i gcomhair an fháis eacnamaíoch agus chun poist a chruthú san Aontas.

(2)

Teastaíonn sláine mhargaidh ó mhargadh airgeadais atá comhtháite, éifeachtach agus trédhearcach. Is réamhriachtanais ar son an fháis eacnamaíoch agus an tsaibhris iad feidhmiú cothrom na margaí urrús agus iontaoibh an phobail i margaí. Déanann drochúsáid mhargaidh dochar do shláine na margaí airgeadais agus d’iontaoibh an phobail in urrúis agus i ndíorthaigh.

(3)

I dTreoir 2003/6/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4) comhlánaíodh agus nuashonraíodh creat dlíthiúil an Aontais um shláine an mhargaidh a chosaint. Ba cheart an Treoir a ionadú anois, áfach, mar gheall ar na forbairtí reachtaíochta, margaidh agus teicneolaíocha ó theacht i bhfeidhm na Treorach sin, a raibh athruithe suntasacha ar chúinsí airgeadais mar thoradh orthu, chun a áirithiú go mbogfaidh sí ar aghaidh leis na forbairtí seo. Tá gá le hionstraim nua reachtaíochta freisin chun a áirithiú go bhfuil rialacha aonfhoirmeacha ann agus go bhfuil soiléireacht maidir le heochairchoincheapa, mar aon le leabhar rialacha aonair atá ar aon dul le conclúidí Thuarascáil 24 Feabhra 2009 de chuid an Ghrúpa Ardleibhéil um Maoirseacht Airgeadais in AE, a raibh Jacques de Larosière mar chathaoirleach air (‘Grúpa de Larosière’).

(4)

Tá gá le creat níos aonfhoirmí agus níos láidre a bhunú chun sláine an mhargaidh a chaomhnú agus chun arbatráiste ionchasach rialála a sheachaint agus cuntasacht a áirithiú i gcás iarrachta ar chúbláil chomh maith le breis cinnteachta dlíthiúla, agus níos lú castachta rialála, a sholáthar do rannpháirtithe sa mhargadh. Tá an Rialachán seo dírithe ar rannchuidiú ar bhealach cinntitheach le feidhmiú cuí an mhargaidh inmheánaigh agus ba cheart dó, dá bhrí sin, bheith bunaithe ar Airteagal 114 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), arna léiriú go seasta i gcásdlí Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh.

(5)

Chun deireadh a chur leis na constaicí atá fágtha fós in aghaidh trádála agus deireadh a chur le saobhadh suntasach ar iomaíocht de thoradh dibhéirsithe idir dlíthe náisiúnta agus chun cosc a chur le constaicí breise a d’fhéadfadh a bheith ann in aghaidh trádála agus le haon saobhadh suntasach ar an iomaíocht, tá sé riachtanach Rialachán a ghlacadh lena mbunófar léirmhíniú níos aonfhoirmí ar chreat um dhrochúsáid mhargaidh an Aontais a shainíonn níos soiléire rialacha a bheidh infheidhme i ngach Ballstát. Dá ndéanfaí ceanglais maidir le drochúsáid mhargaidh a chumadh i bhfoirm rialacháin, ba cheart go n-áiteodh sin go mbeadh na ceanglais sin infheidhme go díreach. Ba cheart don chumadh sin dálaí aonfhoirmeacha a áirithiú trí chosc a chur ar cheanglais éagsúla náisiúnta de thoradh ar threoir a thrasuíomh. Ceanglófar leis an Rialachán seo go mbeidh na rialacha céanna á leanúint ag gach duine ar fud an Aontais. Déanfaidh sé castacht rialála agus costais comhlíonta gnólachtaí a laghdú freisin, go mór mór i gcás gnólachtaí atá ag feidhmiú ar bhonn trasteorann, agus cabhróidh sé le deireadh a chur le saobhadh iomaíochais.

(6)

Sa Teachtaireacht ón gCoimisiún an 25 Meitheamh 2008 maidir le “hAcht um Ghnólachtaí Beaga don Eoraip” iarrtar ar an Aontas agus ar Bhallstáit rialacha a dhearadh chun ualaí riaracháin a laghdú, reachtaíocht a chur in oiriúint do riachtanais na n-eisitheoirí ar mhargaí fáis le haghaidh fiontar beag agus meánmhéide (FBManna) agus rochtain na n-eisitheoirí sin ar mhaoiniú a éascú. Forchuirtear i roinnt forálacha i dTreoir 2003/6/CE ualaí riaracháin ar eisitheoirí, go háirithe orthu siúd a ligtear a n-ionstraimí airgeadais isteach chun a dtrádála ar mhargaí fáis na bhFiontar Beag agus Meánmhéide, ar cheart iad a laghdú.

(7)

Is í drochúsáid mhargaidh an coincheap a chuimsíonn iompraíocht neamhdhleathach sna margaí airgeadais agus, chun críocha an Rialacháin seo, ba cheart go dtuigfí gurbh é atá ann ná déileáil chos istigh, faisnéis ón taobh istigh a nochtadh go neamhdhleathach agus cúbláil mhargaidh. Cuireann iompraíochtaí den saghas seo cosc ar thrédhearcacht iomlán cheart an mhargaidh, atá ina réamhriachtanas trádála do na gníomhaithe eacnamaíocha go léir i margaí comhtháite airgeadais.

(8)

I raon feidhme Threoir 2003/6/CE, díríodh ar ionstraimí airgeadais a ligtear isteach iad chun a dtrádála ar mhargadh rialáilte nó a ndearnadh iarraidh ar iad a ligean isteach chun a dtrádála ar mhargadh den sórt sin. Le blianta beaga anuas, áfach, is minice a bhíonn ionstraimí airgeadais á dtrádáil ar shaoráidí trádála iltaobhacha (MTFanna). Tá ionstraimí airgeadais freisin a thrádáiltear ar chineálacha eile saoráidí trádála eagraithe (OTFanna) amháin, nó a dtrádáiltear thar an gcuntar amháin iad. Mar sin de, ba cheart go gcuirfí san áireamh leis i raon feidhme an Rialacháin seo aon ionstraim airgeadais a thrádáiltear ar mhargadh rialáilte, ar MTF nó ar OTF nó aon iompraíocht nó aon bheart atá in ann tionchar a imirt ar ionstraim airgeadais den saghas sin is cuma má tharlaíonn sé ar ionad trádála. I gcás roinnt cineálacha MTFanna, cosúil le margaí rialáilte, a chabhraíonn le cuideachtaí airgeadas cothromais a ardú, beidh feidhm ag an toirmeasc i gcoinne drochúsáid mhargaidh chomh maith céanna nuair a dhéantar iarraidh ar iad a ligean isteach chun a dtrádála ar mhargadh den sórt sin. Mar sin, ba cheart go gcuirfí san áireamh i raon feidhme an Rialacháin ionstraimí airgeadais a bhfuil iarraidh déanta ar iad a ligean isteach chun a dtrádála ar MTF. Ba cheart go gcuirfeadh an méid sin feabhas ar chosaint infheisteoirí, go gcaomhnódh sé sláine na margaí agus go n-áiritheodh sé go mbeadh toirmeasc soiléir ar dhrochúsáid mhargaidh ionstraimí dá leithéid.

(9)

Chun críocha trédhearcachta, ba cheart d’oibreoirí margaidh rialáilte, MTF nó OTF fógra gan mhoill a thabhairt dá údarás inniúil maidir le sonraí a n-ionstraimí airgeadais a bheidh ligthe isteach acu chun a dtrádála, ar ina leith a bheidh iarraidh ar iad a bheith ligthe isteach chun a dtrádála nó a trádáladh ar a n-ionad trádála. Ba cheart an dara fógra a dhéanamh freisin nuair a scoirfear den ionstraim a bheith ligthe isteach chun a trádála. Ba cheart go mbeadh feidhm ag an oibleagáid sin freisin maidir le hionstraimí airgeadais a ndearnadh iarratas ar iad a ligean isteach chun a dtrádála ar a n-ionad trádála agus ionstraimí airgeadais a ligeadh isteach chun a dtrádála roimh theacht i bhfeidhm an Rialacháin seo. Ba cheart do na húdaráis inniúla na fógraí a chur faoi bhráid an Údaráis Eorpaigh um Urrúis agus Margaí (ÚEUM) agus ba cheart do ÚEUM liosta de gach ceann de na hionstraimí airgeadais ar tugadh fóga ina leith a fhoilsiú. Tá feidhm ag an Rialachán seo maidir le hionstraimí airgeadais cibé acu atá nó nach bhfuil siad san áireamh sa liosta arna fhoilsiú ag ÚEUM.

(10)

Tá sé féideartha go n-úsáidtear ionstraimí airgeadais áirithe nach dtrádáiltear ar ionad trádála haghaidh drochúsáid mhargaidh. Áirítear leis seo ionstraimí airgeadais a mbraitheann a bpraghas nó a luach ar ionstraimí airgeadais arna dtrádáil ar ionad trádála nó a bhfuil tionchar acu orthu, nó a bhfuil tionchar ag a dtrádáil ar phraghas nó ar luach na n-ionstraimí airgeadais eile a thrádáiltear ar ionad trádála, amhail áirítear ar chásanna ina bhféadtar ionstraimí den sórt sin le haghaidh drochúsáide margaidh faisnéis ón taobh istigh a bhaineann le scaireanna nó bannaí, is féidir a úsáid chun díorthach den scair nó den bhanna sin a cheannach, nó innéacs a mbraitheann a luach ar an scair nó ar an mbanna sin. Nuair a úsáidtear ionstraim airgeadais mar phraghas tagartha, is féidir le díorthach a thrádáiltear thar an gcuntar a úsáid chun leas a bhaint as praghsanna cúbláilte, nó a úsáid chun praghas ionstraime airgeadais a thrádáiltear ar ionad trádála a chúbláil. Sampla breise ná eisiúint phleanáilte tráinse nua de na hurrúis nach bhfuil ar shlí eile laistigh de raon feidhme an Rialacháin seo, ach i gcás ina bhféadfadh trádáil sna hurrúis sin dul i bhfeidhm ar phraghas nó ar luach na n-urrús liostaithe ann cheana a thagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo. Clúdaíonn an Rialachán seo freisin an staid fhéideartha i gcás ina mbraitheann praghas nó luach ionstraime a thrádáiltear ar ionad trádála ar ionstraim a thrádáiltear thar an gcuntar. Ba cheart go gcuirfí an prionsabal céanna i bhfeidhm maidir le conarthaí spot-tráchtearraí a bhfuil a bpraghas bunaithe ar phraghas díorthaigh agus le ceannach na gconarthaí spot-tráchtearraí dá ndéanann ionstraimí airgeadais tagairt.

(11)

Féadann trádáil in urrúis nó in ionstraimí comhlachaithe chun urrúis a chobhsú nó trádáil i scaireanna dílse i gcláir aischeannaigh a bheith dlisteanach ar chúiseanna eacnamaíocha agus ba cheart an trádáil sin a dhíolmhú„ i gcásanna áirithe dá bhrí sin ó na toirmisc ar dhrochúsáid mhargaidh ar choinníoll go gcuirtear na gníomhaíochtaí i gcrích faoin trédhearcacht is gá, i gcás ina nochtfar faisnéis ábhartha maidir leis an gcobhsú nó leis an gclár aischeannaigh.

(12)

Níor cheart trádáil i scaireanna dílse i gcláir aischeannaigh agus cobhsú ionstraime airgeadais nach dtairbheodh as díolúintí faoin Rialachán seo a mheas uaithi féin mar dhrochúsáid mhargaidh.

(13)

Níor cheart Ballstáit, comhaltaí an Chórais Eorpaigh Banc Ceannais (CEBC), ranna agus gníomhaireachtaí agus feithiclí sainchuspóireacha eile de cheann amháin de na Ballstáit nó níos mó agus leis an Aontas agus comhlachtaí poiblí áirithe eile nó daoine ag gníomhú thar a gceann, a shrianadh agus bainistíocht airgeadaíochta, ráta malairte nó beartas fiachais phoiblí á dhéanamh acu a mhéid a ghlacfar iad de láimh ar mhaithe le leas an phobail agus sa tóir ar na beartais sin amháin. Níor cheart ach an oiread go srianfar idirbhearta nó orduithe arna ndéanamh ná iompraíochtaí ag an Aontas, ag feithicil sainchuspóra de chuid Bhallstáit amháin nó roinnt Ballstát, ag an mBanc Eorpach Infheistíochta, ag an tSaoráid Eorpach um Chobhsaíocht Airgeadais, ag an Sásra Eorpach um Chobhsaíocht nó ag institiúid airgeadais idirnáisiúnta arna bunú ag dhá Bhallstát nó níos mó i maoiniú a shlógadh agus cúnamh airgeadais a sholáthar chun sochair a chomhaltaí. Féadfar díolúine den sórt sin ó raon feidhme an Rialacháin seo„ a leathnú, i gcomhréir leis an Rialachán seo chuig comhlachtaí poiblí áirithe a bhfuil de chúram orthu bainistiú an fhiachais phoiblí nó idiragairt ann agus chuig banc ceannais tríú tíortha. Ag an am céanna, níor cheart go leathnófaí na díolúintí le haghaidh airgeadaíochta, ráta malairte nó beartas bainistíochta fiachais poiblí go cásanna nuair a ghabhfaidh na comhlachtaí d’idirbhearta, d’orduithe nó d’iompraíochtaí seachas iad siúd atá sa tóir ar na beartais sin nó nuair a bheidh daoine atá ag obair do na comhlachtaí sin ag gabháil d’idirbhearta, d’orduithe nó d’iompraíochtaí ar a gcuntas féin.

(14)

Bunaíonn infheisteoirí réasúnacha a gcinntí infheistíochta ar fhaisnéis atá ar fáil dóibh cheana féin, is é sin, ar fhaisnéis ex ante atá ar fáil. Dá bhrí sin, i dtaobh na ceiste, agus cinneadh infheistíochta á dhéanamh ag infheisteoir réasúnach ar dhócha go gcuirfeadh sé mír áirithe faisnéise san áireamh, ba cheart an cheist a mheas ar bhonn na faisnéise ex ante a bheadh ar fáil. Ba cheart a chur san áireamh ina leithéid de mheasúnú tionchar réamh-mheasta na faisnéise i bhfianaise ghníomhaíocht bhainteach an eisitheora ina hiomláine, iontaofacht na foinse faisnéise agus aon athróg eile sa mhargadh ar dhócha go mbeadh tionchar acu ar na hionstraimí airgeadais, ar na conarthaí gaolmhara spot-tráchtearraí, nó ar na táirgí ceantáilte bunaithe ar na lamháltais astaíochtaí sna himthosca ar leith.

(15)

Is féidir faisnéis ex post a úsáid chun an toimhde go raibh an fhaisnéis ex ante íogair ó thaobh phraghas de a sheiceáil, ach níor cheart í a úsáid chun gníomh a dhéanamh i gcoinne daoine a bhain conclúidí réasúnacha as faisnéis ex ante a bhí ar fáil acu.

(16)

Nuair a bhaineann faisnéis ón taobh istigh le próiseas a tharlaíonn i gcéimeanna, d’fhéadfadh gurbh ionann gach céim den phróiseas chomh maith leis an bpróiseas foriomlán agus faisnéis ón taobh istigh. Féadfaidh gurb ionann céim idirmheánach i bpróiseas fadálach ann féin agus sraith imthosca nó imeacht atá ann nó ina bhfuil ionchas réalaíoch ann go dtiocfaidh siad chun bheith ann nó go dtarlóidh siad, ar bhonn measúnú foriomlán ar na fachtóirí atá ann cheana féin ag an am ábhartha. Níor cheart go léireofaí an coincheap sin mar ní a chiallaíonn go gcaithfear méid éifeacht na sraithe imthosca sin nó an teagmhais sin ar phraghsanna na n-ionstraimí airgeadais lena mbaineann a chur san áireamh. Maidir le céim idirmheánach, ba cheart a mheas gur faisnéis ón taobh istigh í má chomhlíonann sí, uaithi féin, na critéir a leagtar síos sa Rialachán seo maidir le faisnéis ón taobh istigh.

(17)

Maidir le faisnéis a bhaineann le himeacht nó le sraith imthosca is céim idirmheánach i bpróiseas fadálach agus faisnéis ón taobh istigh i gcomhréir leis an Rialachán seo, féadfaidh sí baint a bheith aici, mar shampla, le staid na n-idirbheartaíochtaí, téarmaí arna gcomhaontú go sealadach in idirbheartaíochtaí conartha, an fhéidearthacht ionstraimí airgeadais a láithriú, na coinníollacha faoina margófar ionstraimí airgeadais, téarmaí sealadacha le haghaidh láithriú ionstraimí airgeadais, nó le breithniú a dhéanamh i dtaca le hionstraim airgeadais a chur isteach in innéacs mór nó ionstraim airgeadais a scriosadh ó innéacs den sórt sin.

(18)

Ba cheart deimhneacht dhlíthiúil le haghaidh rannpháirtithe sa mhargadh a fheabhsú trí shainmhíniú níos cruinne a thabhairt ar dhá cheann de na gnéithe riachtanacha le haghaidh an tsainmhínithe ar fhaisnéis ón taobh istigh, mar atá, cineál cruinn na faisnéise sin agus tábhacht an tionchair a d’fhéadfadh a bheith aici ar phraghsanna na n-ionstraimí airgeadais, na gconarthaí spot-tráchtearraí, nó na dtáirgí ceantáilte bunaithe ar na lamháltais astaíochtaí. Maidir le díorthaigh ar táirgí mórdhíola fuinnimh iad, ba cheart go háirithe faisnéis a gceanglaítear a nochtadh i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 1227/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5) a mheas mar fhaisnéis ón taobh istigh.

(19)

Ní bheartaítear go gcuirfidh an Rialachán seo toirmeasc ar phlé de chineál ginearálta maidir leis na forbairtí gnó agus margaidh idir scairshealbhóirí agus lucht bainistíochta a bhaineann le heisitheoir. Tá caidreamh den sórt sin riachtanach d’fheidhmiú éifeachtach na margaí agus níor cheart iad a thoirmeasc leis an Rialachán seo.

(20)

Tá spotmhargaí agus margaí gaolmhara na ndíorthach idirnasctha go mór agus is margaí domhanda iad freisin, agus d’fhéadfadh drochúsáid mhargaidh tarlú thar mhargaí chomh maith le thar theorainneacha is féidir a bheith ina chúis le rioscaí suntasacha córasacha. Is fíor é sin maidir le déileáil chos istigh agus le cúbláil mhargaidh. Go háirithe, is féidir faisnéis ón taobh istigh ó spotmhargadh dul chun tairbhe duine atá ag trádáil ar mhargadh airgeadais. Ba cheart faisnéis ón taobh istigh i ndáil le díorthach tráchtearra a shainmhíniú mar fhaisnéis a chomhlíonann an sainmhíniú ginearálta ar fhaisnéis ón taobh istigh i ndáil le margaí airgeadais agus a cheanglaítear a phoibliú i gcomhréir le forálacha dlíthiúla nó rialála ag leibhéal an Aontais nó ag an leibhéal náisiúnta araon, rialacha margaidh, conarthaí nó custam ar an díorthach tráchtearraí iomchuí nó spotmhargadh. Áirítear i measc rialacha den sin Rialachán (AE) Uimh. 1227/2011 le haghaidh an mhargaidh fuinnimh agus an bunachar sonraí Tionscadal Bunachair na nEagraíochtaí Comhpháirteacha (JODI) le haghaidh ola. Féadfaidh an fhaisnéis sin fónamh mar bhunús do chinntí rannpháirtithe margaidh chun dul isteach i ndíorthaigh tráchtearraí nó conarthaí gaolmhara na spot-tráchtearraí agus ba cheart, dá bhrí sin, arb ionann í agus faisnéis ón taobh istigh a cheanglaítear a phoibliú, mar is dócha go mbeadh tionchar suntasach aici ar phraghsanna na ndíorthach sin nó ar chonarthaí spot-tráchtearraí gaolmhara.

Ina theannta sin, féadfaidh straitéisí cúblála leathnú freisin thar spotmhargaí agus thar mhargaí díorthach. Is féidir trádáil in ionstraimí airgeadais, lena n-áirítear díorthaigh tráchtearraí, a úsáid chun conarthaí spot-tráchtearraí gaolmhara a chúbláil, agus is féidir conarthaí spot-tráchtearraí a úsáid chun ionstraimí airgeadais gaolmhara a chúbláil. Ba cheart go gcuimseofaí idirnascálacha den sórt seo sa toirmeasc ar chúbláil mhargaidh. Mar sin féin, ní bheadh sé iomchuí nó indéanta raon feidhme an Rialacháin seo a leathnú le go gcuimseodh sé iompraíocht nach mbaineann le hionstraimí airgeadais, mar shampla, trádáil i gconarthaí spot-tráchtearraí nach mbeadh tionchar aici ach ar an spotmhargadh. I gcás sonrach na dtáirgí mórdhíola fuinnimh, ba cheart do na húdaráis inniúla saintréithe sonracha na sainmhínithe de Rialachán (AE) Uimh. 1227/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle a chur san áireamh nuair a chuireann siad na sainmhínithe ar fhaisnéis ón taobh istigh, ar dhéileáil chos istigh agus ar chúbláil mhargaidh faoin Rialachán seo i bhfeidhm maidir le hionstraimí airgeadais a bhaineann le táirgí fuinnimh mórdhíola.

(21)

De bhun Threoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6), tá an Coimisiún, na Ballstáit agus comhlachtaí eile ainmnithe go hoifigiúil inter alia freagrach as eisiúint theicniúil lamháltas astaíochtaí, a leithdháileadh saor in aisce ar na hearnálacha incháilithe tionscal agus iontrálaithe nua agus níos ginearálta creat beartais aeráide an Aontais a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm a bhuntacaíonn le soláthar na liúntas astaíochtaí do cheannaitheoirí comhlíonta scéim trádála astaíochtaí an Aontais (EU ETS). I bhfeidhmiú na ndualgas sin, féadfaidh go mbeadh rochtain ag na comhlachtaí poiblí sin, inter alia, ar fhaisnéis neamhphoiblí phraghasíogair agus de bhun Threoir 2003/87/CE féadfaidh go mbeidh orthu oibríochtaí margaidh áirithe i ndáil le lamháltais astaíochtaí a dhéanamh. De thoradh aicmiú na lamháltas astaíochtaí mar ionstraimí airgeadais mar chuid den athbhreithniú ar Threoir 2004/39/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7), tiocfaidh na hionstraimí sin faoi raon feidhme an Rialacháin seo freisin.

D’fhonn cumas an Choimisiúin, na mBallstáit agus comhlachtaí eile atá ainmnithe go hoifigiúil a chaomhnú chun beartas aeráide an Aontais a fhorbairt agus a chur chun feidhme, ba cheart go mbeadh gníomhaíochtaí na gcomhlachtaí poiblí sin, a mhéid is go ngabhtar iad de láimh ar mhaithe le leas an phobail agus go sainráite sa tóir ar an mbeartas sin agus maidir le lamháltais astaíochtaí, díolmhaithe ó chur i bhfeidhm an Rialacháin seo. Níor cheart go mbeadh tionchar diúltach ag an díolúine sin ar thrédhearcacht fhoriomlán an mhargaidh mar tá oibleagáidí reachtúla ag na comhlachtaí poiblí sin oibriú ar shlí a áirithíonn nochtadh ordúil, cothrom agus neamh-idirdhealaitheach aon chinntí, forbairtí agus sonraí nua ag a bhfuil cineál praghasíogair, agus rochtain orthu. Ina theannta sin, tá cosaintí ann ar nochtadh cothrom agus neamh-idirdhealaitheach ar fhaisnéis shonrach praghasíogair atá i seilbh údaráis phoiblí faoi Threoir 2003/87/CE agus na bearta cur chun feidhme arna nglacadh dá bun. Ag an am céanna, níor cheart go leathnófaí an díolúine le haghaidh comhlachtaí poiblí atá ag gníomhú sa tóir ar bheartas aeráide an Aontais go cásanna nuair a ghabhann na comhlachtaí poiblí d’iompar nó d’idirbhearta, nach bhfuil sa tóir ar bheartas aeráide an Aontais nó nuair a bheidh daoine atá ag obair do na comhlachtaí sin ag gabháil d’iompar nó d’idirbhearta ar a gcuntas féin.

(22)

De bhun Airteagal 43 CFAE agus maidir le comhaontuithe idirnáisiúnta arna dtabhairt i gcrích faoi CFAE a chur chun feidhme, tá an Coimisiún, na Ballstáit agus na comhlachtaí eile atá ainmnithe go hoifigiúil inter alia freagrach as an Comhbheartas Talmhaíochta (CBT) agus an Comhbheartas Iascaigh (CBI) a shaothrú. I bhfeidhmiú na ndualgas sin, gabhann na comhlachtaí poiblí sin gníomhaíochtaí de láimh agus déanann siad bearta atá dírithe ar bhainistiú na margaí talmhaíochta agus iascaigh, lena n-áirítear na cinn sin na hidirghabhála poiblí, dleachtanna breise a fhorchur ar allmhairí nó dleachtanna ar allmhairí a fhionraí. I bhfianaise raon feidhme an Rialacháin seo, forálacha áírithe de a bhfuil feidhm acu maidir le conarthaí spot-tráchtearraí ag a bhfuil nó ar dóigh go mbeadh tionchar acu ar ionstraimí airgeadais agus ionstraimí airgeadais a mbraitheann a luach ar luach na spotchonarthaí tráchtearraí agus ag a bhfuil nó ar dóigh go mbeadh tionchar acu ar chonarthaí spot-tráchtearraí, tá sé riachtanach a áirithiú nach mbeidh gníomhaíocht an Choimisiúin, na mBallstát agus comhlachtaí eile atá ainmnithe go hoifigiúil chun CBT agus CBI, a shaothrú srianta. D’fhonn cumas an Choimisiúin, na mBallstáit agus comhlachtaí eile atá ainmnithe go hoifigiúil a chaomhnú chun CBT agus CBIa fhorbairt agus a shaothrú, ba cheart go mbeadh gníomhaíochtaí na gcomhlachtaí poiblí sin, a mhéid a ghabhfar iad de láimh ar mhaithe le leas an phobail agus sa tóir ar na beartais sin amháin, díolmhaithe ó chur i bhfeidhm an Rialacháin seo. Níor cheart go mbeadh tionchar diúltach ag an díolúine sin ar thrédhearcacht fhoriomlán an mhargaidh mar tá oibleagáidí reachtúla ag na comhlachtaí poiblí sin oibriú ar shlí a áirithíonn nochtadh ordúil, cothrom agus neamh-idirdhealaitheach, agus rochtain ar aon chinntí, forbairtí agus sonraí nua ag a bhfuil cineál praghasíogair. Ag an am céanna, níor cheart go leathnófaí an díolúine le haghaidh comhlachtaí poiblí atá ag gníomhú dóibh chun CBT agus ar CBI a shaothrú go cásanna ina ngabhfaidh na comhlachtaí poiblí d’iompar nó d’idirbhearta, nach bhfuil ag saothrú CBT nó CBI nó I gcás ina mbeidh daoine atá ag obair do na comhlachtaí sin ag gabháil d’iompar nó d’idirbhearta ar a gcuntas féin.

(23)

Is í an tréith bhunriachtanach atá i ndéileáil chos istigh buntáiste míchothrom a bheith faighte ó fhaisnéis ón taobh istigh chun aimhleasa na dtríú páirtithe atá aineolach ar fhaisnéis den sórt sin agus, dá bhrí sin, an bonn a bhaint de shláine na margaí airgeadais agus de mhuinín infheisteoirí. Dá bhrí sin, tá feidhm ag an toirmeasc ar dhéileáil chos istigh i gcás ina dtógfaidh duine atá i seilbh faisnéise ón taobh istigh buntáiste neamhchóir as an mbuntáiste a gnóthaíodh ón bhfaisnéis sin trí dhul i mbun idirbheart margaidh i gcomhréir leis an bhfaisnéis sin trí ionstraimí airgeadais lena mbaineann tríd an bhfaisnéis sin a fháil nó a dhiúscairt, nó iarracht a dhéanamh ar í a fháil nó a dhiúscairt, nó trí ordú a chur ar ceal nó a leasú nó iarracht a dhéanamh ar é a chealú nó a leasú chun í a fháil nó a dhiúscairt, ar a chuntas féin nó ar chuntas tríú páirtí, go díreach nó go hindíreach. Féadfaidh gurb é atá in úsáid a bhaint as faisnéis ón taobh istigh freisin trádáil i lamháltais astaíochtaí agus díorthaigh den chéanna agus tairiscint i gceantanna lamháltas astaíochtaí nó táirgí eile a cheantáiltear atá bunaithe orthu a bhíonn ar siúl de bhun Rialachán (AE) Uimh 1031/2010 ón gCoimisiún (8).

(24)

Nuair a gheobhaidh nó nuair a dhiúscróidh duine dlítheanach nó nádúrtha atá i seilbh na faisnéise ón taobh istigh ionstraimí airgeadais lena mbaineann an fhaisnéis sin, nó nuair a fhéachfaidh sé go díreach nó go hindíreach leis na hionstraimí sin a fháil nó a dhiúscairt, ar a chuntas féin nó ar chuntas tríú páirtí, ba cheart toimhde bheith ann go ndearna an duine sin an fhaisnéis sin a úsáid. Tá an toimhde sin gan dochar do chearta na cosanta. Maidir leis an gceist cé acu ar sháraigh duine an toirmeasc ar dhéileáil chos istigh nó ar fhéachaint le déileáil chos istigh ba cheart í a anailísiú i bhfianaise chríoch an Rialacháin seo, is é sin chun sláine an mhargaidh airgeadais a chosaint agus cur le muinín infheisteoirí, atá bunaithe, ina dhiaidh sin, ar an dearbhú go gcuirfear infheisteoirí ar chomhchéim agus go gcosnófar iad ó mhí-úsáid na faisnéise ón taobh istigh.

(25)

Níor cheart go measfaí gur déileáil chos istigh orduithe a chuirtear sula mbeidh seilbh ag duine ar fhaisnéis ón taobh istigh. Mar sin féin, nuair a fhaigheann duine seilbh ar fhaisnéis ón taobh istigh, ba cheart toimhde bheith ann gurb ionann agus déileáil chos istigh aon athrú ina dhiaidh sin a bhaineann leis an bhfaisnéis sin ar na horduithe seo, lena n-áirítear ordú a chealú nó a leasú, nó iarracht ordú a chealú nó a leasú. D’fhéadfaí an toimhde sin, áfach, a fhrisnéis má shuíonn an duine nár úsáid sé nó sí an fhaisnéis ón taobh istigh le linn an t-idirbheart a chur i gcrích.

(26)

Féadfaidh fáil nó diúscairt ionstraime airgeadais, nó táirge ceantáilte atá bunaithe ar liúntais astaíochtaí, nó cealú nó leasú ordaithe, nó an iarracht ar ionstraim airgeadais a fháil nó a dhiúscairt nó ordú a chur ar ceal nó a leasú a bheith ina úsáid faisnéise ón taobh istigh, ag duine gurb eol dó, nó gur cheart gurbh eol dó, gurb ionann an fhaisnéis agus faisnéis ón taobh istigh. Sa mhéid seo, ba cheart do na húdaráis inniúla a bhreithniú cad atá ar eolas nó cad ba cheart a bheith ar eolas ag gnáthdhuine réasúnach sna himthosca.

(27)

Ba cheart an Rialachán seo a léiriú ar shlí atá comhsheasmhach leis na bearta arna nglacadh ag na Ballstáit chun leasanna shealbhóirí na n-urrús inaistrithe lena ngabhann cearta vótála i gcuideachta (nó a fhéadfaidh na cearta sin a ghabháil leo mar thoradh ar fheidhmiú na gceart nó ar chomhshó a dhéanamh) a chosaint nuair a bhíonn an chuideachta faoi réir tairisceana táthcheangail poiblí nó aon athrú molta rialaithe eile. Go háirithe, ba cheart an Rialachán seo a léiriú ar shlí atá comhsheasmhach leis na dlíthe, na rialacháin agus na forálacha riaracháin arna nglacadh i ndáil le tairiscintí táthcheangail, idirbhearta cumaisc agus idirbhearta eile a dhéanann difear d’úinéireacht nó do rialú cuideachtaí a rialálann na húdaráis mhaoirseachta arna gceapadh ag na Ballstáit de bhun Airteagal 4 de Threoir 2004/25/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9).

(28)

Níor cheart go ndéanfaí taighde agus meastacháin atá bunaithe ar shonraí atá ar fáil go poiblí, a mheas uathu féin mar fhaisnéis ón taobh istigh agus, dá bhrí sin, níor cheart go measfaí ann féin gurb ionann aon idirbheart a chuirtear i gcrích ar bhonn an taighde nó na meastachán sin agus úsáid faisnéise ón taobh istigh. I gcás, mar shampla, ina bhfuil an margadh in ionchas fhoilsiú nó dháileadh na faisnéise go rialta agus ina gcuireann foilsiú nó dáileadh den sórt sin le próiseas foirmithe praghais na n-ionstraimí airgeadais, nó ina dtugann an fhaisnéis radharcanna ó thráchtaire margaidh aitheanta nó ó institiúid a d’fhéadfadh eolas a thabhairt ar phraghsanna ionstraimí airgeadais gaolmhara, féadfaidh gurb ionann an fhaisnéis agus faisnéis ón taobh istigh. Ní mór do ghníomhaithe an mhargaidh a mheas dá bhrí sin, a mhéid atá an fhaisnéis neamhphoiblí agus an éifeacht fhéideartha ar ionstraimí airgeadais arna dtrádáil roimh é a fhoilsiú nó a dháileadh, chun a shuíomh cibé acu an mbeidís ag trádáil ar bhonn faisnéise ón taobh istigh.

(29)

D’fhonn toirmeasc neamhaireach a chur ar fhoirmeacha gníomhaíochta airgeadais atá dlisteanach a sheachaint, eadhon nuair nach bhfuil aon éifeacht ar dhrochúsáid mhargaidh, tá sé riachtanach iompar dlisteanacha ar leith a aithint. D’fhéadfadh, mar shampla, aithint an róil atá ag lucht déanta an mhargaidh a bheith i gceist, agus iad ag gníomhú i gcumas dlisteanach chun leachtacht an mhargaidh a sholáthar.

(30)

Ó rud é go ndéanann lucht déanta margaidh nó daoine atá údaraithe chun gníomhú mar chontrapháirtithe, iad féin a theorannú chun a ngnó dlisteanach a shaothrú, ionstraimí airgeadais a cheannach nó a dhíol, nó go ndéanann daoine atá údaraithe chun orduithe a fhorghníomhú thar ceann tríú páirtithe ag a bhfuil faisnéis ón taobh istigh iad féin a theorannú chun ordú a chur i gcrích, a chur ar ceal nó a leasú go géilliúil, níor cheart go measfaí gurb ionann é agus úsáid na faisnéise sin ón taobh istigh. Mar sin féin, ní bhaineann an chosaint a leagtar síos sa Rialachán seo do lucht déanta an mhargaidh, do chomhlachtaí atá údaraithe chun gníomhú mar pháirtithe gcuntar nó do dhaoine atá údaraithe chun orduithe a fhorghníomhú thar ceann tríú páirtithe a bhfuil faisnéis ón taobh istigh acu le gníomhaíochtaí a thoirmisctear go soiléir faoin Rialachán seo lena n-áirítear, mar shampla, an cleachtas coitianta ar a dtugtar “ag rith chun tosaigh”. I gcás ina bhfuil daoine dlítheanacha tar éis gach beart réasúnach a dhéanamh chun drochúsáid margaidh a chosc ach mar sin féin déanann daoine nádúrtha laistigh dá bhfostaíocht drochúsáid margaidh níor cheart a mheas go ndearna an duine dlítheanach drochúsáid mhargaidh. Sampla eile nár cheart a mheas gur faisnéis ón taobh istigh a úsáid a bheith ann ná idirbhearta a dhéantar ag comhall oibleagáide roimh ré a tháinig chun bheith dlite. Níor cheart go measfaí gurbh ionann rochtain ar fhaisnéis ón taobh istigh a bhaineann le cuideachta eile agus é a úsáid i gcomhthéacs tairisceana táthcheangail poiblí chun rialú na cuideachta sin a fháil nó cumasc a mholadh leis an gcuideachta sin agus déileáil chos istigh.

(31)

Ós rud é nach mór cinneadh roimh ré fáil nó diúscairt ionstraimí airgeadais a bheith i gceist le fáil nó diúscairt arna glacadh ag an duine a ghabhfaidh ceann amháin nó ceann eile de na hoibríochtaí seo de láimh níor cheart a mheas ann féin, gurbh ionann fáil nó diúscairt den sórt sin agus úsáid faisnéise ón taobh istigh. Níor cheart gníomhú ar bhonn a bpleananna agus a straitéisí trádála féin a mheas mar úsáid faisnéise ón taobh istigh. Mar sin féin, níor cheart go gcosnófaí na daoine dlítheanacha nó nádúrtha sin, de bhua a bhfeidhm ghairmiúil; ní chosnófar iad ach amháin má ghníomhaíonn siad ar bhealach oiriúnach agus cuí, agus caighdeáin lena mbítear ag súil óna ngairm agus ón Rialachán seo eadhon sláine an mhargaidh agus cosaint infheisteoirí á gcomhall acu araon. D’fhéadfaí a mheas fós gur tharla sárú má shuíonn an t-údarás inniúil go raibh cúis neamhdhlisteanach taobh thiar de na hidirbhearta sin nó na horduithe sin nó an iompraíocht sin seo nó gur úsáid an duine faisnéis ón taobh istigh.

(32)

Idirghníomhaíochtaí is ea sondálacha margadh idir díoltóir ionstraimí airgeadais agus infheisteoir ionchasach amháin nó níos mó, roimh an idirbheart a fhógairt, d’fhonn spéis infheisteoirí ionchasacha in idirbheart indéanta agus ina phraghsáil, ina mhéid agus ina struchtúrú a mheas. D’fhéadfadh an chéad nó an dara tairiscint d’urrúis ábhartha a bheith i gceist le sondálacha margaidh, agus tá siad éagsúil ó ghnáth-thrádáil. Is uirlis an-luachmhar iad chun tuairim infheisteoirí féideartha a mheas, feabhas a chur ar idirphlé scairshealbhóirí, a áirithiú go rithfidh déileálacha go réidh, agus go ndéanfar tuairimí eisitheoirí, scairshealbhóirí atá ann cheana féin agus infheisteoirí ionchasacha nua a ailíniú. Féadfaidh siad a bheith tairbheach go háirithe sa chás ina bhfuil easpa muiníne nó tagarmhairc ábhartha ar na margaí, nó ina bhfuil siad luaineach. Níor cheart dá bhrí sin go measfaí an cumas sondálacha margaidh a dhéanamh atá tábhachtach ó thaobh feidhmiú cuí na margaí airgeadais agus sondálacha margaidh iontu féin mar dhrochúsáid mhargaidh.

(33)

Áirítear i measc samplaí de shondálacha margaidh cuinsí ina raibh an gnólacht taobh díola i mbun cainteanna le heisitheoir faoi idirbheart ionchasach, agus inar chinn sé spéis infheisteoirí ionchasacha a mheas d’fhonn na téarmaí a bheidh in idirbheart a chinneadh; i gcás ina mbeartóidh eisitheoir eisiúint fiach nó tairiscint cothromais breise a fhógairt agus ina ndéanfaidh infheisteoirí lárnacha teagmháil le gnólacht taobh díola agus mar gheall ar théarmaí iomlána na déileála ceangaltas airgeadais a fháil chun páirt a ghlacadh san idirbheart; nó i gcás go mbeidh an taobh díola ag féachaint le líon mór urrús a dhíol thar ceann infheisteora agus go bhféachfaidh sé le spéis ionchasach sna hurrúis sin ó infheisteoirí ionchasacha eile a mheas.

(34)

Féadfar a cheangal nuair a dhéanfar sondálacha margaidh go nochtfar faisnéis ón taobh istigh d’infheisteoirí ionchasacha. Go ginearálta ní bheifear ábalta tairbhe airgeadais a bhaint as trádáil ar bhonn faisnéise ón taobh istigh a phasáiltear i sondáil margaidh i gcás ina bhfuil margadh ann cheana san ionstraim airgeadais is ábhar don tsondáil mhargaidh nó in ionstraim airgeadais ghaolmhar. Mar gheall ar thráth na ndíospóireachtaí sin, is féidir go bhféadfar faisnéis ón taobh istigh a nochtadh don infheisteoir ionchasach i gcúrsa na sondála margaidh tar éis ionstraim airgeadais a ligean isteach chun a dtrádála ar mhargadh rialáilte nó a thrádáil ar MTF nó ar OTF. Sula ngabhfaidh sé de shondáil mhargaidh, ba cheart don rannpháirtí nochta-mhargaidh measúnú a dhéanamh cibé acu an mbeidh nochtadh faisnéise ón taobh istigh i gceist sa tsondáil mhargaidh sin.

(35)

Ba cheart faisnéis ón taobh istigh a mheas mar fhaisnéis a nochtar go dlisteanach má nochtar é le linn gnáthchúrsa fheidhmiú fostaíochta gairme nó dualgais duine. I gcás ina mbeidh nochtadh faisnéise ón taobh istigh i gceist le sondáil mhargaidh, ba cheart a mheas go bhfuil an rannpháirtí nochta-mhargaidh ag gníomhú laistigh de ghnáthfheidhmiú a fhostaíochta, a ghairme nó a dhualgais, más rud é, an tráth a dhéantar an nochtadh, go gcuirfidh sé in iúl don duine agus go bhfaighidh sé toiliú an duine dá ndéantar an nochtadh go bhféadfaidh sé faisnéis ón taobh istigh a thabhairt; go mbeidh sé srianta le forálacha an Rialacháin seo ó thrádáil nó ó ghníomhú ar an bhfaisnéis sin; go gcaithfear bearta réasúnacha a dhéanamh chun rúndacht leanúnach na faisnéise a chosaint; agus go gcaithfidh sé a chur in iúl don rannpháirtí nochta-mhargaidh faoi chéannacht gach duine nádúrtha agus dhlítheanaigh dá nochtfar an fhaisnéis i gcúrsa freagra ar an tsondáil mhargaidh a fhorbairt. Ba cheart don rannpháirtí nochta-mhargaidh na hoibleagáidí a chomhlíonadh chomh maith a leagfar amach go mion sna caighdeáin theicniúla rialála, maidir le coinneáil taifead faisnéise a nochtfar. Níor cheart toimhde bheith ann go ndearna rannpháirtithe margaidh nach gcomhlíonann an Rialacháin seo faisnéis ón taobh istigh a nochtadh go míchuí nuair a rinne siad sondáil mhargaidh, ach níor cheart go bhféadfaidís leas a bhaint as an díolúine a tugadh dóibh siúd a chomhlíon na forálacha sin. Ba cheart an cheist cibé acu ar sháraigh siad an toirmeasc ar nochtadh nemahdhleathach faisnéise ón taobh istigh a anailísiú i bhfianaise fhorálacha ábhartha uile an Rialacháin seo, agus ba cheart go mbeadh na rannpháirtithe nochta-mhargaidh uile faoi oibleagáid maidir lena measúnú a thaifead i scríbhinn, roimh ghabháil do shondáil mhargaidh, cibé acu an mbeidh nochtadh faisnéise ón taobh istigh i gceist leis an tsondáil mhargaidh sin.

(36)

Ba cheart d’infheisteoirí ionchasacha is ábhar do shondáil mhargaidh a mheas ar uainíocht más ionann an fhaisnéis nochtar dóibh agus faisnéis ón taobh istigh a thoirmisceodh iad ar a bheith ag déileáil ar bhonn na faisnéise sin nó faisnéis ón taobh istigh a nochtadh a thuilleadh. Fanfaidh infheisteoirí ionchasacha faoi réir na rialcha maidir le déileáil chos istigh agus maidir le faisnéis ón taobh istigh a nochtadh go míchuí, mar a leagtar amach sa Rialachán seo. D’fhonn cuidiú le hinfheisteoirí ionchasacha ina mbreithnithe agus maidir le cibé acu bearta ba cheart dóibh a dhéanamh ionas nach sárófar an Rialachán seo, ba cheart go n-eiseodh ÚEUM treoirlínte.

(37)

D’fhoráil Rialachán (AE) Uimh. 1031/2010 go mbeadh dhá chóras chomhthreomhara ann maidir le drochúsáid mhargaidh a bheadh infheidhme maidir le ceantanna lamháltas astaíochtaí. Mar sin féin, mar thoradh ar aicmiú na lamháltas astaíochtaí mar ionstraimí airgeadais, ba cheart go mbeadh an Rialachán seo ina leabhar rialacha aonair de bhearta drochúsáide margaidh a bheadh infheidhme maidir le hiomlán na bphríomh-mhargaí agus na margaí táinisteacha i lamháltais astaíochtaí. Ba cheart go mbeadh feidhm ag an Rialachán seo freisin maidir le hiompraíocht nó idirbhearta, lena n-áirítear tairiscintí, a bhaineann le hardán ceantála ar mhargadh rialáilte atá údaraithe mar ardán ceant, lamháltas astaíochtaí nó táirgí ceantáilte eile atá bunaithe air sin, lena n-áirítear nuair nach ionstraimí airgeadais iad na táirgí ceantáilte, de bhun Rialachán (AE) Uimh. 1031/2010.

(38)

Ba cheart go ndéanfaí foráil do bhearta maidir le cúbláil mhargaidh sa Rialachán seo ar féidir iad a chur in oiriúint le haghaidh modhanna nua trádála nó straitéisí nua a d’fhéadfadh a bheith ina ndrochúsáid. Mar léiriú ar an gcaoi go bhfuil trádáil in ionstraimí airgeadais ag éirí níos uathoibrithe i gcónaí, is inmhianaithe é go ndéanfaí míniú na cúblála margaidh a léiriú le samplaí de straitéisí sonracha drochúsáide a d’fhéadfaí a chur i gcrích le haon bhealach atá ar fáil le trádáil algartamach agus trádáil ardmhinicíochta. Níl sé i gceist go mbeadh na samplaí atá curtha ar fáil uileghabhálach agus níl sé i gceist ach oiread go dtabharfaí le fios nár straitéisí drochúsáide a bheadh iontu dá gcuirfí i bhfeidhm iad ar bhealaí eile.

(39)

Ba cheart go gclúdódh na toirmisc ar dhrochúsáid margaidh freisin na daoine sin a ghníomhóidh i gcomhar chun drochúsáid mhargaidh a dhéanamh. D’fhéadfaí bróicéirí a áireamh i samplaí, ach gan a bheith teoranta dóibh, a cheap agus a mhol straitéis trádála a ceapadh chun go mbeadh drochúsáid mhargaidh mar thoradh air, daoine a spreagann duine ag a bhfuil faisnéis ón taobh istigh an fhaisnéis sin a nochtadh goneamdhleathach, nó daoine a fhorbraíonn bogearraí i gcomhar le trádálaí chun drochúsáid mhargaidh a éascú.

(40)

Chun a áirithiú go dtabharfar dliteanas don duine dlítheanach agus d’aon duine nádúrtha araon a ghlacann páirt i gcinnteoireacht an duine dhlítheanaigh, tá sé riachtanach aitheantas ar na sásraí dlí náisiúnta éagsúla sna Ballstáit a thabhairt. Ba cheart do shásraí den sórt sin bheith bainteach go díreach le modhanna sannta an dliteanais sa dlí náisiúnta.

(41)

Chun an toirmeasc ar chúbláil mhargaidh a chomhlánú, ba cheart go mbeadh toirmeasc sa Rialachán seo ar iarracht a dhéanamh dul i mbun cúblála margaidh. Ba cheart idirdhealú a dhéanamh idir iarracht dul i mbun cúblála margaidh agus iompraíocht is dóchúil go mbeidh cúbláil mhargaidh mar thoradh air de bhrí go dtoirmisctear ar an dá ghníomhaíocht faoin Rialachán seo. Féadfaidh iarracht den sórt sin a bheith san áireamh i gcásanna inar tosaíodh an ghníomhaíocht ach nár críochnaíodh í, mar shampla, mar thoradh ar theicneolaíocht a mhainnigh nó treoir chun trádála nár gníomhaíodh uirthi. Is gá iarrachtaí ar a bheith páirteach i gcúbláil mhargaidh a thoirmeasc chun cur ar chumas údarás inniúil pionóis a fhorchur ar iarrachtaí den sórt sin.

(42)

Gan dochar d’aidhm an Rialachán seo agus dá fhorálacha is infheidhme go díreach, féadfaidh duine a dhéanann idirbhearta nó a eisíonn orduithe chun trádála, a bhféadfaí a mheas gur cúbláil mhargaidh iad, a shuíomh go raibh a chúiseanna chun dul i mbun na n-idirbheart sin nó orduithe a eisiúint chun trádála dlisteanach agus go raibh na hidirbhearta agus na horduithe chun trádála i gcomhréir le cleachtas inghlactha ar an margadh lena mbaineann. Ní féidir ach amháin leis an údarás inniúil atá freagrach as maoirsiú drochúsáide margaidh ar an margadh lena mbaineann cleachtas margaidh inghlactha a shuíomh. Ní féidir le cleachtas a nglactar leis i margadh ar leith a mheas mar chleachtas is infheidhme maidir le margaí eile murar ghlac údaráis inniúla na margaí eile sin go hoifigiúil leis an gcleachtas sin. D’fhéadfaí a mheas fós gur tharla sárú má bhunaigh an t-údarás inniúil go raibh cúis neamhdhlisteanach, laistiar de na hidirbhearta nó de na horduithe seo chun trádála.

(43)

Ba cheart a shoiléiriú sa Rialachán seo freisin gur féidir dul i mbun cúblála margaidh nó iarracht a dhéanamh dul i mbun cúblála margaidh in ionstraim airgeadais trí ionstraimí airgeadais gaolmhara ar nós ionstraimí díorthacha a thrádáiltear in ionad eile trádála nó thar an gcuntar a úsáid.

(44)

Déantar praghsáil ar roinnt mhaith ionstraimí airgeadais trí thagairt do thagarmharcanna. Is féidir tionchar tromchúiseach a bheith ag cúbláil iarbhír nó ag iarracht chúblála ar thagarmharcanna, lena n-áirítear rátaí tairisceana idirbhainc, ar mhuinín an mhargaidh agus d’fhéadfadh caillteanais mhóra d’infheisteoirí agus saobhadh ar an bhfíorgheilleagar a bheith mar thoradh uirthi. Dá bhrí sin, tá forálacha sonracha maidir le tagarmharcanna riachtanach chun sláine na margaí a chaomhnú agus chun a áirithiú gur féidir leis na húdaráis inniúla toirmeasc soiléir a chur i bhfeidhm maidir le cúbláil ar thagarmharcanna. Ba cheart go gclúdófaí leis na forálacha sin na tagarmharcanna foilsithe go léir lena n-áirítear na tagarmharcanna sin ar a bhfuil fáil tríd an idirlíon cibé acu saor ó mhuirear nó nach ea, mar shampla tagarmharcanna babhtálacha mainneachtana creidmheasa agus innéacsanna d’innéacsanna. Tá sé riachtanach an toirmeasc ginearálta ar chúbláil mhargaidh a chomhlánú trí chúbláil an tagarmhairc féin a thoirmeasc mar aon le tarchur na faisnéise atá bréagach nó míthreorach, toirmeasc ar ionchuir bhréagacha nó mhíthreoracha, nó aon ghníomhaíocht eile lena ndéantar ríomh tagarmhairc a chúbláil, i gcás ina sainítear ríomh go leathan chun na nithe seo a leanas a áireamh: fáil agus meastóireacht na sonraí go léir a bhaineann le ríomh an tagarmhairc sin agus a áireamh i sonraí bearrtha áirithe, agus lena n-áirítear modheolaíocht an tagarmhairc, cibé acu algartamach nó breithiúnasbhunaithe go hiomlán nó go páirteach. Tá na rialacha sin de bhreis ar Rialachán (AE) Uimh. 1227/2011 a thoirmisceann faisnéis bhréagach a thabhairt go toiliúil do ghnóthais a chuireann meastacháin ar phraghsanna ar fáil nó a sholáthraíonn tuarascálacha margaidh ar tháirgí mórdhíola fuinnimh a mbíonn de thoradh air na rannpháirtithe sa mhargadh, a ghníomhaíonn ar bhonn na meastachán sin ar phraghsanna agus na tuarascálacha margaidh sin, a chur ar míthreo.

(45)

Chun a áirithiú go mbeidh dálaí aonfhoirmeacha sa mhargadh idir ionaid agus saoráidí trádála faoi réir an Rialacháin seo, ba cheart a cheangal ar aon duine a oibríonn margaí rialáilte, ar shaoráidí trádála iltaobhacha (MTFanna) agus ar shaoráidí trádála eagraithe (OTFanna) socruithe, córais agus nósanna imeachta éifeachtacha a bhunú agus a choimeád ar bun a mbeadh sé d’aidhm acu cúbláil mhargaidh agus cleachtais drochúsáide a chosc agus a bhrath.

(46)

Is féidir cúbláil ionstraimí airgeadais nó iarracht cúblála ionstraimí airgeadais a bheith i gceist freisin le horduithe a dhéanamh nach gcuirfear i gcríoch iad. Thairis sin, is féidir ionstraim airgeadais a chúbláil trí iompraíocht a tharlaíonn lasmuigh d’ionad trádála. Maidir le daoine a shocraíonn nó a dhéanann idirbhearta ar bhonn gairmiúil ba cheart a cheangal orthu socruithe, córais agus nósanna imeachta éifeachtacha a bhunú agus a choimeád ar bun chun idirbhearta amhrasacha a bhrath agus a thuairisciú. Ba cheart dóibh freisin orduithe agus idirbhearta amhrasacha lasmuigh d’ionad trádála a thuairisciú freisin.

(47)

D’fhéadfadh sé gurb é atá i gcúbláil ionstraimí airgeadais nó iarracht a leithéid a dhéanamh faisnéis bhréagach nó mhíthreorach a scaipeadh. Is féidir tionchar nach beag ar phraghsanna ionstraimí airgeadais a theacht as scaipeadh faisnéise bréagaí nó míthreoraí laistigh de thréimhse sách gearr. D’fhéadfadh sé gur léir gur cumadh faisnéise bréagaí atá i gceist ach freisin d’fhéadfadh easnamh toiliúil na bhfíoras ábharthach chomh maith le tuairisciú neamhchruinn faisnéise d’aonturas a bheith ann. Tá an cineál sin cúblála margaidh thar a bheith díobhálach d’infheisteoirí, mar dá thoradh sin bunaíonn siad a gcinntí infheistíochta ar fhaisnéis atá mícheart nó saofa. Tá sé díobhálach d’eisitheoirí freisin, mar go laghdaíonn sé an mhuinín san fhaisnéis atá ar fáil a bhaineann leosan. Ar a uain déanann an easpa muiníne sa mhargadh cumas eisitheora maidir le hionstraimí nua airgeadais a eisiúint nó maidir le creidmheas a fháil ó rannpháirtithe eile sa mhargadh chun a oibríochtaí a mhaoiniú a chur i gcontúirt. Leathann an fhaisnéis ar fud an mhargaidh go han-tapa. Dá thoradh sin, d’fhéadfadh sé go leanfadh an díobháil do na hinfheisteoirí agus d’eisitheoirí go ceann tréimhse sách fada go dtí go bhfaighfear amach go bhfuil an fhaisnéis bréagach nó míthreorach, agus gur féidir leis an eisitheoir nó pé duine atá freagrach as a scaipeadh í a cheartú. Is gá dá bhrí sin scaipeadh faisnéise bréagaí nó míthreoraí, lena n-áirítear ráflaí nó nuacht bhréagach nó mhíthreorach a cháiliú mar shárú ar an Rialachán seo. Is iomchuí dá bhrí sin gan a cheadú dóibh siúd atá gníomhach sna margaí airgeadais faisnéis a chur i bhfios gan srianadh in aghaidh a dtuairime féin nó a gceartbhreithiúnais, faisnéis a bhfuil fhios acu ina taobh gur faisnéis bhréagach nó mhíthreorach í, chun dochair infheisteoirí agus eisitheoirí.

(48)

Ós rud é go bhfuil ardú ar úsáid suíomh gréasáin, blaganna agus meán sóisialta, tá sé tábhachtach a shoiléiriú gur cheart faisnéis bhréagach nó mhíthreorach a scaipeadh tríd an idirlíon, lena n-áirítear trí láithreáin meáin shóisialta nó blaganna neamh-inchurtha i leith aon duine, a mheas chun críocha an Rialacháin seo go bhfuil an scaipeadh sin coibhéiseach leis an méid sin a dhéanamh trí shlite cumarsáide níos traidisiúnta.

(49)

Tá sé riachtanach d’eisitheoir faisnéis ón taobh istigh a nochtadh go poiblí chun déileáil chos istigh a sheachaint agus chun a áirithiú nach gcuirfear infheisteoirí amú. Dá bhrí sin, ba cheart go n-éileofaí ar eisitheoirí faisnéis ón taobh istigh a chur in iúl don phobal a luaithe is féidir. Féadfaidh an oibleagáid sin, faoi imthosca speisialta, áfach, dochar a dhéanamh do leasanna dlisteanacha an eisitheora. Sna himthosca sin, ba cheart nochtadh moillithe a cheadú ar choinníoll nár dhócha go gcuirfeadh an mhoill dul amú ar an bpobal agus ina bhfuil an t-eisitheoir ábalta rúndacht na faisnéise a áirithiú. Ní bheidh eisitheoir faoi oibleagáid faisnéis ón taobh istigh a nochtadh ach amháin má d’iarr sé nó má cheadaigh sé an ionstraim airgeadais a ligean isteach chun a trádála.

(50)

Chun críocha na ceanglais maidir le faisnéis ón taobh istigh a nochtadh go poiblí agus moill a chur le nochtadh poiblí den sórt sin, amhail dá bhforáiltear sa Rialachán seo a chur i bhfeidhm, féadfaidh baint a bheith ag leasanna dlisteanacha, go háirithe, leis na himthosca neamh-uileghabhálacha seo, a leanas: caibidlíochtaí i ngnéithe cúrsa, nó i ngnéithe gaolmhara, i gcás inar dhóigh go ndéanfadh nochtadh poiblí difear do thoradh nó do ghnáthphatrún na gcaibidlíochtaí. Go háirithe, i gcás ina bhfuil inmharthanacht airgeadais an eisitheora i ngarchontúirt an-mhór, cé nach laistigh de raon feidhme an dlí dócmhainneachta infheidhmithe, féadfar nochtadh poiblí faisnéise a mhoilliú ar feadh tréimhse teoranta i gcás ina gcuirfeadh a leithéid de nochtadh poiblí leasanna scairshealbhóirí láithreacha agus ionchasacha i mbaol tríd an mbonn a bhaint ó thabhairt i gcrích idirbheartaíochtaí faoi leith arna ndearadh chun aisghabháil airgeadais an eisitheora go fadtéarmach a áirithiú; cinntí arna nglacadh nó conarthaí arna ndéanamh ag comhlacht bainistíochta an eisitheora lenar gá ceadú comhlachta eile de chuid an eisitheora chun a bheith éifeachtach, i gcás ina n-éileoidh eagraíocht eisitheora den sórt sin an scaradh idir na comhlachtaí, ar choinníoll go ndéanfadh nochtadh poiblí na faisnéise roimh an gceadú sin mar aon leis an bhfógra comhuaineach go bhfuil an ceadú fós ar feitheamh measúnacht cheart na faisnéise ag an bpobal a chur i mbaol.

(51)

Ina theannta sin ba cheart go mbeadh sé an ceanglas atá ar rannpháirtithe uile an mhargaidh charbóin faisnéis ón taobh istigh a nochtadh. Chun nochtadh an mhargaidh do thuairisciú nach bhfuil úsáideach a sheachaint agus chun cost-éifeachtúlacht an bhirt dá fhoráiltear a choimeád, is dealraitheach gur gá tionchar rialála an dualgais sin a theorannú d’oibreoirí Scéim an AE maidir le Trádáil Astaíochtaí, a bhféadfaí a bheith ag súil go réasúnta leis go mbeadh tionchar suntasach acu ar phraghas na lamháltas astaíochtaí, ar tháirgí ceantáilte bunaithe air sin, nó ar ionstraimí airgeadais díorthaigh gaolmhara agus ar thairiscintí sna ceantanna de bhun Rialachán (AE) Uimh. 1031/2010,de bhua a méid agus ngníomhaíochtaí, agus do na hoibreoirí sin amháin. Ba cheart don Choimisiún bearta a ghlacadh lena mbunaítear tairseach íosta chun an díolúine seo a chur i bhfeidhm trí bhíthin gnímh tarmligthe. Ba cheart an fhaisnéis atá le nochtadh a bheith bainteach le hoibríochtaí fisiciúla an pháirtí nochta seachas pleananna nó straitéis dílse do liúntais trádála astaíochtaí, do tháirgí ceantáilte bunaithe air sin, nó ar ionstraimí airgeadais díorthaigh gaolmhara. I gcás ina bhfuil dualgais choibhéiseacha um nochtadh faisnéise ón taobh istigh, go háirithe de bhun Rialachán (AE) Uimh. 1227/2011, níor cheart go ndéanfaí nochtuithe éigeantacha ina bhfuil an t-ábhar beagnach mar an gcéanna faoi dhó mar thoradh ar an dualgas chun faisnéis ón taobh istigh maidir le lamháltais astaíochtaí a nochtadh. I gcás rannpháirtithe sa mhargadh lamháltas astaíochtaí le hastaíochtaí comhiomlán nó le hionchur teirmeach rátáilte ag an tairseach nó faoina bun a leagtar, ós rud é go meastar go bhfuil an fhaisnéis maidir lena n-oibríochtaí fisiciúla a bheith neamhábhartha chun críocha nochta, ba cheart a mheas freisin nach mbeadh tionchar suntasach aici ar phraghas lamháltas astaíochtaí, táirgí ar ceant bunaithe air nó ar ionstraimí airgeadais díorthacha gaolmhara. Ba cheart go mbeadh rannpháirtithe sin sa mhargadh lamháltas astaíochtaí den sórt sin clúdaithe mar sin féin leis an toirmeasc ar dhéileáil chos istigh i ndáil le haon fhaisnéis eile a bhfuil rochtain acu uirthi agus is faisnéis ón taobh istigh

(52)

D’fhonn leas an phobail a chosaint, cobhsaíocht an chórais airgeadais a chaomhnú agus mar shampla a sheachaint go n-iompódh géarchéimeanna leachtachta in institiúidí airgeadais amach ina ngéarchéimeanna sócmhainneachta mar gheall ar chistí a tharraingt siar go tobann, d’fhéadfadh sé a bheith oiriúnach a cheadú, in imthosca eisceachtúla, moill a chur ar nochtadh poiblí faisnéise ón taobh istigh, maidir le hinstitiúidí creidmheasa nó hinstitiúidí airgeadais. Go háirithe, féadfaidh sé seo a bheith i bhfeidhm maidir le faisnéis a bhaineann le fadhbanna leachtachta sealadacha, i gcás inar gá dóibh iasacht ó bhanc ceannais a fháil lena n-áirítear cúnamh leachtachta éigeandála ó bhanc ceannais i gcás ina mbeadh tionchar sistéamach ar nochtadh na faisnéise. Ba cheart go mbeadh de choinníoll ag gabháil leis an moill go bhfaigheadh an t-eisitheoir toiliú an údaráis inniúil ábhartha agus go mbeadh sé soiléir go sáródh an leas is leithne poiblí agus eacnamaíoch nochtadh a mhoilliú leas an mhargaidh an fhaisnéis atá faoi réir moille a fháil.

(53)

Maidir le hinstitiúidí airgeadais, go háirithe i gcás ina bhfaighidh siad iasachtaí ó bhanc ceannais, lena n-áirítear cúnamh leachtachta éigeandála, ba cheart don údarás inniúil measúnú ar cibé acu an bhfuil tábhacht chórasach leis an bhfaisnéis agus cibé acu an bhfuil nochtadh a mhoilliú ar mhaithe le leas an phobail, tar éis dul i gcomhairle mar is iomchuí leis an mbanc ceannais, leis an údarás macrastuamachta nó le haon údarás náisiúnta ábhartha eile.

(54)

Ba cheart úsáid faisnéise chos istigh nó féachaint lena húsáid chun a trádála ar a chuntas féin nó ar chuntas tríú páirtí a thoirmeasc go soiléir. Féadfaidh gurb í a bheidh in úsáid a bhaint as faisnéis ón taobh istigh freisin trádáil i lamháltais astaíochtaí agus díorthaigh den chéanna agus tairiscint i gceantanna lamháltas astaíochtaí nó táirgí eile a cheantáiltear atá bunaithe orthusan a bhíonn ar siúl de bhun Rialachán (AE) Uimh 1031/2010 ag daoine a bhfuil a fhios acu nó ar cheart go mbeadh a fhios acu, gurb í atá san fhaisnéis atá acu faisnéis ón taobh istigh. Níor cheart faisnéis maidir le pleananna agus straitéisí trádála an rannpháirtí margaidh féin a mheas mar fhaisnéis ón taobh istigh, cé gur féidir gurb ionann faisnéis maidir le pleananna agus straitéisí trádála tríú páirtí agus faisnéis ón taobh istigh.

(55)

D’fhéadfadh an ceanglas chun faisnéis ón taobh istigh a nochtadh a bheith ina ualach trom ar fhiontair bheaga agus mheánmhéide, mar a shainítear le Treoir 2014/65/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), a ligtear a gcuid ionstraimí airgeadais isteach chun a dtrádála ar mhargaí fáis na bhFiontar Beag agus Meánmhéide (FBM), mar gheall ar na costais a bhaineann le faireachán a dhéanamh ar fhaisnéis atá ina seilbh acu agus le comhairle dhlíthiúil a lorg cibé an gá faisnéis a nochtadh agus, más gá, cathain is ga é sin a dhéanamh. Dá ainneoin sin, tá sé riachtanach faisnéis ón taobh istigh a nochtadh go pras chun muinín infheisteoirí sna heisitheoirí sin a áirithiú. Dá bhrí sin, ba cheart go mbeadh sé de chumas ag ÚEUM treoirlínte a eisiúint chun cabhrú le heisitheoirí a n-oibleagáidí a chomhlíonadh maidir le faisnéis ón taobh istigh a nochtadh gan cur isteach ar chosaint infheisteoirí.

(56)

Tá liostaí daoine ar an taobh istigh ina n-uirlis thábhachtach do rialtóirí agus iad ag déanamh imscrúdú ar dhrochúsáid fhéideartha mhargaidh, ach cuireann difríochtaí náisiúnta maidir leis na sonraí a bheadh san áireamh sna liostaí sin ualaí riaracháin neamhriachtanacha ar eisitheoirí. Dá bhrí sin, ba cheart go mbeadh na réimsí sonraí is gá le haghaidh liostaí daoine ar an taobh istigh aonfhoirmeach chun na costais sin a laghdú. Tá sé tábhachtach go dtabharfar eolas do dhaoine a chuirtear san áireamh ar liostaí ar an taobh istigh ar an bhfíric sin agus ar a impleachtaí faoin Rialachán seo agus faoi Threoir 2014/57/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11). Tríd an riachtanas maidir le liostaí daoine ar an taobh istigh a choinneáil agus a thabhairt cothrom le dáta, cuirtear ualaí riaracháin go sonrach ar eisitheoirí i margaí fáis na bhFiontar Beag agus Meánmhéide. Toisc go bhfuil sé de chumas ag na húdaráis inniúla maoirseacht éifeachtach a dhéanamh ar dhrochúsáid mhargaidh gan na liostaí sin a bheith ar fáil i gcónaí le haghaidh na n-eisitheoirí sin, ba cheart d’údaráis inniúla a bheith díolmhaithe ón oibleagáid seo chun na costais riaracháin a fhorchuirtear leis an Rialachán seo a laghdú. Ba cheart do na heisitheoirí sin, áfach, liosta chos istigh a chur ar fáil do na húdaráis inniúla, arna iarraidh sin.

(57)

Is beart luachmhar chun sláine an mhargaidh a chosaint bunú, ag eisitheoirí nó aon duine ag gníomhú ar a son nó ar a gcuntas, liostaí daoine a oibríonn dóibh faoi chonradh fostaíochta nó faoi chonradh eile agus ag a bhfuil rochtain ar fhaisnéis ón taobh istigh a bhaineann, go díreach nó go hindíreach, leis an eisitheoir. Féadfaidh liostaí den sórt sin freastal ar eisitheoirí nó ar na daoine sin chun sreabhadh faisnéise a rialú ón taobh istigh agus sa tslí sin cuidiú lena ndualgas rúndachta a bhainistiú. Thairis sin, féadfaidh gurb ionann liostaí den sórt sin freisin agus uirlis úsáideach d’údaráis inniúla aon duine ag a bhfuil rochtain ar fhaisnéis ón taobh istigh agus an dáta a fuarthas rochtain uirthi a aithint. Tá rochtain ar fhaisnéis ón taobh istigh a bhaineann, go díreach nó go hindíreach, leis an eisitheoir ag daoine atá san áireamh ar liosta den sórt sin gan dochar do na toirmisc a leagtar síos sa Rialachán seo.

(58)

Beart coisctheach i gcoinne na drochúsáide margaidh, go háirithe déileáil chos istigh, is ea trédhearcacht níos fearr i leith na n-idirbheart arna ndéanamh ag daoine a bhfuil freagrachtaí bainistíochta orthu ar leibhéal an eisitheora agus, nuair is infheidhme, i gcás daoine a bhfuil dlúthbhaint acu leo. Lena chois sin, d’fhéadfadh foilsiú na n-idirbheart sin ar bhonn pearsanta ar a laghad a bheith ina fhoinse faisnéise an-luachmhar le haghaidh infheisteoirí. Is gá a shoiléiriú go n-áirítear leis an oibleagáid maidir le hidirbhearta na mbainisteoirí sin a fhoilsiú ionstraimí airgeadais a ghealltar nó a thugtar ar iasacht, toisc gur féidir a bheith mar thoradh ar scaireanna a ghealladh tionchar ábhartha agus díchobhsaithe go hionchasach ar an gcuideachta i gcás diúscairt tobann, gan choinne. Gan nochtadh, ní bheadh a fhios ag an margadh go raibh féidearthacht mhéadaithe ann, mar shampla, go n-athrófaí go suntasach amach anseo scairúinéireacht; go méadófaí ar sholáthar na scaireanna d’áit an mhargaidh; nó go gcaillfí cearta vótála sa chuideachta sin. Ar an gcúis seo, ceanglófar fógra faoin Rialachán i gcás ina ndéanfar gealltanas na n-urrús mar chuid d’idirbheart is leithne ina ngeallfaidh bainisteoir na hurrúis mar chomhthaobhacht chun creidmheas a fháil ó thríú páirtí. Ina theannta sin, tá trédhearcacht margaidh iomlán agus cheart ina réamhriachtanas do mhuinín ghníomhaithe an mhargaidh agus, go háirithe, do mhuinín scairshealbhóirí cuideachta. Is gá a shoiléiriú freisin go n-áirítear leis an oibleagáid maidir le hidirbhearta na mbainisteoirí sin a fhoilsiú idirbhearta arna ndéanamh ag duine eile ag feidhmiú discréide thar ceann an bhainisteora. Chun a áirithiú go mbeidh cothromaíocht chuí idir leibhéal na trédhearcachta agus líon na dtuairiscí a fhógrófar d’údaráis inniúla agus don phobal, ba cheart tairseacha a thabhairt isteach sa Rialachán seo agus nach gá aon idirbheart a bheadh faoina bun a fhógairt.

(59)

Ní hamháin gur faisnéis luachmhar do rannpháirtithe margaidh tuairisciú idirbheart a rinne duine a urscaoileann freagrachtaí bainistíochta ar a gcuntas féin, nó duine a bhfuil dlúthbhaint aige leo, ach freisin gurb ionann é agus modh breise d’údaráis inniúla margaí a mhaoirsiú. Tá an oibleagáid faoi fhógra a thabhairt faoi idirbhearta gan dochar do na toirmisc a leagtar síos sa Rialachán seo.

(60)

Ba cheart fógra a thabhairt faoi na hidirbhearta a bheith i gcomhréir leis na rialacha maidir le haistriú sonraí pearsanta a leagtar síos i dTreoir 95/46/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12).

(61)

Ba cheart do dhaoine a urscaoileann freagrachtaí bainistíochta a thoirmeasc ó thrádáil roimh fhógra tuarascála airgeadais eatramhaí nó tuarascála deireadh bliana a bhfuil oibleagáid ar an eisitheoir ábhartha a phoibliú de réir rialacha an ionaid trádála ina ligtear isteach scaireanna an eisitheora chun a dtrádála nó de réir an dlí náisiúnta, mura bhfuil imthosca sonracha agus teoranta a thabharfadh údar le cead ón eisitheoir lena ligfear do dhuine a bhfuil freagrachtaí bainistíochta á bhfeidhmiú aige trádáil. Tá aon chead den sórt sin ag an eisitheoir, áfach, gan dochar do do na toirmisc a leagtar síos sa Rialachán seo.

(62)

Tugtar ráthú go mbeidh maoirseacht éifeachtach ann trí shraith uirlisí agus cumhachtaí agus acmhainní éifeachtacha i gcomhair an údaráis inniúil i ngach Ballstát. Dá réir sin, foráiltear leis an Rialachán seo go háirithe do shraith íosta cumhachtaí maoirseachta agus imscrúdaithe ar cheart go gcuirfí de chúram ar údaráis inniúla na mBallstát faoin dlí náisiúnta. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú, i gcás ina gceanglóidh an dlí náisiúnta amhlaidh, trí iarratas a dhéanamh chuig na húdaráis bhreithiúnacha inniúla. I bhfeidhmiú a gcumhachtaí faoin Rialachán seo ba cheart d’údaráis inniúla gníomhú go hoibiachtúil agus go neamhchlaonta agus fanacht neamhspleách lena gcinnteoireacht.

(63)

Ba cheart do ghnóthais sa mhargadh agus do gach gníomhaí eacnamaíocha cur le sláine an mhargaidh freisin. Sa chiall sin, i gcás ainmniú údaráis inniúil amháin i gcomhair drochúsáide margaidh, níor cheart go n-eisiafadh an t-ainmniú sin naisc chomhoibrithe nó tarmligean faoi fhreagracht an údaráis inniúil idir an t-údarás agus gnóthais sa mhargadh d’fhonn a ráthú go ndéanfar maoirseacht éifeachtúil ar chomhlíonadh na bhforálacha sa Rialachán seo. I gcás ina ndéanfaidh daoine freisin a tháirgeann nó a scaipeann moltaí infheistíochta nó faisnéis eile nó a mholann straitéis infheistíochta in ionstraim airgeadais amháin nó níos mó ar a gcuntas féin déileáil sna hionstraimí sin, ba cheart do na húdaráis inniúla, inter alia, a bheith in ann a cheangal nó a éileamh ar dhaoine den sórt sin aon fhaisnéis is gá chun a chinneadh cibé acu an bhfuil na moltaí a tháirg nó a scaip an duine sin comhlíontach maidir leis an Rialachán seo.

(64)

Chun críche cásanna déileála cos istigh agus cúblála margaidh a bhrath, ní mór an fhéidearthacht a bheith ag údaráis inniúla, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, an cumas chun rochtain a fháil ar áitribh daoine nádúrtha agus dlítheanacha chun doiciméid a urghabháil. Tá rochtain ar na háitribh sin riachtanach nuair a bheidh amhras réasúnach ann go bhfuil doiciméid agus sonraí eile a bhaineann le hábhar imscrúdaithe ann agus féadfaidh sé a bheith ábhartha chun cás déileála cos istigh nó drochúsáide margaidh a chruthú. Ina theannta sin tá rochtain ar an áitreabh sin riachtanach i gcás: ina mainníonn an duine ar éilíodh faisnéis uaidh cheana, go hiomlán nó go páirteach, an t-éileamh sin a chomhlíonadh; nó i gcás ina bhfuil forais réasúnacha ann le go gcreidfí nach gcomhlíonfaí an t-éileamh sin dá ndéanfaí é, nó go ndéanfaí an doiciméad nó an fhaisnéis, lena mbaineann an t-éileamh ar fhaisnéis, a bhaint, a chrioscaíl nó a scriosadh. Má tá údarú roimh ré ó údarás breithiúnach an Bhallstáit lena mbaineann riachtanach, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, ba cheart rochtain sna hionaid tarlú tar éis údarú breithiúnach roimh ré a fháil.

(65)

Is ionann taifid atá ann cheana de chomhráite teileafóin agus de thrácht sonraí ó ghnólachtaí infheistíochta, institiúidí creidmheasa agus institiúidí airgeadais a dhéanann idirbhearta agus a dhoiciméadaíonn déanamh na n-idirbheart, chomh maith le taifid atá ann cheana de thrácht teileafóin agus de thrácht sonraí ó oibreoirí teileachumarsáide agus fianaise thábhachtach chun déileáil chos istigh agus cúbláil mhargaidh a chruthú agus a bhrath. D’fhéadfadh sé go ndéanfadh taifid de thrácht teileafóin agus de thrácht sonraí céannnacht duine a shuíomh atá freagrach as faisnéis bhréagach nó mhíthreorach a scaipeadh, nó go raibh daoine i dteagmháil tráth áirithe, agus go bhfuil caidreamh idir beirt nó níos mó daoine. Dá bhrí sin, ba cheart d’údaráis inniúla a bheith ábalta a cheangal ar thaifid ar chomhráite teileafóin, ar chumarsáidí leictreonaí agus ar thrácht sonraí atá ann cheana féin atá i seilbh gnólachta infheistíochta, institiúide creidmheasa nó institiúide airgeadais i gcomhréir le Treoir 2014/65/AE. Tá rochtain ar thaifid sonraí agus teileafóin riachtanach chun fianaise agus treoracha imscrúdaitheacha ar dhéileáil fhéideartha chos istigh nó ar chúbláil mhargaidh a chur ar fáil, agus dá bhrí sin chun drochúsáid mhargaidh a bhrath agus pionóis a fhorchur ina leith. Chun deis chothrom iomaíochta a thabhairt isteach san Aontas i ndáil le rochtain ar thaifid atá ann cheana ar thrácht teileafóin agus ar thrácht sonraí atá i seilbh oibreora teileachumarsáide nó na taifid atá ann cheana féin ar chomhráite teileafóin agus ar shonraí tráchta atá i seilbh gnólachta infheistíochta, institiúid criedmheasa nó institiúid airgeadais ba cheart do na húdaráis inniúla, i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, a bheith ábalta taifid atá ann cheana de thrácht teileafóin agus de thrácht sonraí atá i seilbh oibreora teileachumarsáide a mhéid a cheadaítear faoin dlí náisiúnta atá ann cheana féin agus taifid ar chomhráite teileafóin chomh maith le trácht sonraí atá i seilbh gnólachta infheistíochta a éileamh, sna cásanna ina bhfuil amhras réasúnach ann, go bhféadfadh na taifid sin a bhaineann le hábhar na cigireachta nó an imscrúdaithe a bheith ábhartha chun déileáil chos istigh nó cúbláil mhargaidh de sháru ar an Rialachán seo nó an Treoir seo a chruthú. Ní chuimsítear inneachar cumarsáide gutha ar an teileafón i rochtain ar na taifid ar thrácht teileafóin agus ar thrácht sonraí atá i seilbh oirbreora teileachumarsáide.

(66)

Cé go sonraítear leis an Rialachán seo sraith íosta cumhachtaí ar cheart a bheith ag údaráis inniúla, feidhmeofar na cumhachtaí sin laistigh de chóras iomlán an dlí náisiúnta a ráthaíonn an meas ar chearta bunúsacha, lena n-áirítear an ceart chun príobháideachta. Maidir le feidhmiú na gcumhachtaí sin, a d’fhéadfadh a bheith ina chur isteach tromchúiseach ar an gceart go n-urramófar saol, baile agus cumarsáid ó thaobh na príobháideachta agus an teaghlaigh, ba cheart go mbeadh cosaintí leordhóthanacha agus éifeachtacha i bhfeidhm ag na Ballstáit i gcoinne aon drochúsáid, mar shampla, ceanglas údarú roimh ré a fháil ó údaráis bhreithiúnacha Ballstáit lena mbaineann, i gcás inarb iomchuí. Ba cheart go gceadódh na Ballstáit go bhféadfadh údaráis inniúla na cumhachtaí ionsáite sin a fheidhmiú a mhéid is gá chun cásanna tromchúiseacha a imscrúdú go cuí i gcás nach bhfuil aon mhodh coibhéiseach ann chun an toradh céanna a bhaint amach go héifeachtach.

(67)

Ós rud é go bhféadtar drochúsáid mhargaidh a dhéanamh thar theorainneacha agus thar mhargaí, ba cheart a chur de cheangal ar údaráis inniúla sna himthosca uile seachas in imthosca eisceachtúla comhoibriú agus faisnéis a mhalartú le húdaráis inniúla agus rialála eile, agus le ÚEUM, go háirithe i ndáil le gníomhaíochtaí imscrúdúcháin. I gcás inar deimhin le húdarás inniúil go bhfuil drochúsáid mhargaidh á déanamh, nó déanta, i mBallstát eile nó go bhfuil drochúsáid mhargaidh ag cur isteach ar ionstraimí airgeadais arna dtrádáil i mBallstát eile, ba cheart don údarás é sin a chur in iúl don údarás inniúil agus do ÚEUM. I gcásanna drochúsáide margaidh a bhfuil éifeachtaí trasteorann acu, ba cheart go mbeadh ar chumas ÚEUM comhordú a dhéanamh ar an imscrúdú má iarrann ceann de na húdaráis inniúla lena mbaineann air é sin a dhéanamh.

(68)

Tá sé riachtanach go mbeadh na huirlisí is gá ag na húdaráis inniúla chun faireachas éifeachtach trasmhargaidh a dhéanamh ar an leabhar orduithe. De bhun Threoir 2014/65/AE, tá ar chumas na n-údarás inniúil sonraí a iarraidh agus a fháil ó údaráis inniúla eile, ar sonraí iad a bhaineann leis an leabhar orduithe, chun cabhrú leo chun faireachán a dhéanamh ar chúbláil mhargaidh ar bhonn trasteorann, agus chun an chúbláil mhargaidh sin a bhrath.

(69)

Chun malartuithe faisnéise agus comhar le húdaráis tríú tíre maidir le forghníomhú éifeachtach an Rialacháin seo a áirithiú, ba cheart d’údaráis inniúla socruithe comhoibrithe a chur i gcrích le húdaráis inniúla i dtríú tíortha. Ba cheart d’aon aistriú de shonraí pearsanta arna dhéanamh ar bhonn na gcomhaontuithe sin Treoir (CE) 95/46/CE agus Rialachán (CE) Uimh. 45/2001 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13) a chomhlíonadh.

(70)

Ba cheart go mbeadh creat gnó fónta, stuama maidir le gnó a dhéanamh don earnáil airgeadais bunaithe ar chórais láidre maoirseachta, imscrúdúcháin agus pionós. Chun na críche sin, ba cheart cumhachtaí leordhóthanacha feidhmithe a thabhairt d’údaráis mhaoirseachta agus ba cheart go mbeidís in ann brath ar chórais pionós atá comhionann, láidir agus athchomhairleach in aghaidh gach mí-iompair airgeadais, agus ar phionóis ba cheart a fhorghníomhú go héifeachtach. Mheas Grúpa de Larosière, áfach, nach bhfuil aon cheann de na gnéithe sin i bhfeidhm faoi láthair. Tá athbhreithniú ar chumhachtaí pionós reatha agus ar chur i bhfeidhm praiticiúil na gcumhachtaí sin, atá dírithe ar chóineasú pionós ar fud réimse na ngníomhaíochtaí maoirseachta a chur chun cinn, déanta sa Teachtaireacht ón gCoimisiún an 8 Nollaig 2010 maidir le córais pionós a Threisiú san earnáil airgeadais.

(71)

Ba cheart, dá bhrí sin, foráil do shraith pionós agus bearta riaracháin eile chun cur chuige comhchoiteann a áirithiú i mBallstáit agus chun feabhas a chur ar a n-éifeacht athchomhairleach. Ba cheart go mbeadh an fhéidearthacht ar fáil don údarás inniúil go mbeadh córas ann laistigh de ghnólachtaí infheistíochta chun daoine a thoirmeasc ó fheidhmeanna bainistíochta a fheidhmiú. Ba cheart go ndéanfaí pionóis a chuirtear i bhfeidhm i gcásanna sonracha a chinneadh agus aird á tabhairt, i gcás inarb iomchuí, ar thosca amhail aisíoc aon tairbhe airgeadais shainaitheanta, tromaíocht agus fad an tsáraithe, aon tosca géaraitheacha nó maolaitheacha, an gá atá le fíneálacha éifeacht athchomhairleach a bheith acu agus, i gcás inarb iomchuí, ba cheart go n-áireofaí leo lascaine ar chomhar leis an údarás inniúil. Go háirithe, féadfaidh méid iarbhír na bhfíneálacha riaracháin atá le forchur i gcás sonrach an t-uasleibhéal dá bhforáiltear sa Rialachán seo a bhaint amach, nó leibhéal níos airde dá bhforáiltear sa dlí náisiúnta, i gcás sáruithe an-tromchúiseacha agus ag an am céanna féadfar fíneálacha atá cuid mhaith níos ísle ná an t-uasleibhéal a chur i bhfeidhm i gcás mionsáruithe nó i gcás socrúcháin. Ní chuireann an Rialachán seo teorainn ar chumas na mBallstát foráil a dhéanamh do phionóis riaracháin nó do bhearta riaracháin eile is airde.

(72)

Cé nach bhfuil aon rud ann le bac a chur ar Bhallstáit rialacha a leagan síos le haghaidh pionós riaracháin chomh maith le pionós coiriúla as na sáruithe céanna, níor cheart a cheangal orthu, faoin 3 Iúil 2016, rialacha a leagan síos le haghaidh pionós riaracháin as sáruithe ar an Rialachán seo atá cheana faoi réir an dlí choiriúil náisiúnta. I gcomhréir leis an dlí náisiúnta, níl sé d’oibleagáid ar Bhallstáit idir pionóis riaracháin agus pionóis coiriúla a fhorchur don chion céanna, ach is féidir leo an méid sin a dhéanamh má cheadaítear é de réir a ndlí náisiúnta. Má dhéantar, áfach, pionóis coiriúla a choimeád seachas pionóis riaracháin i gcás sáruithe ar an Rialachán seo nó ar Threoir 2014/57/AE, níor cheart go ndéanfadh sé sin aon laghdú ar chumas na n-údarás inniúil comhoibriú leis na húdaráis inniúla i mBallstáit eile chun críocha an Rialacháin seo agus faisnéis a rochtain agus a mhalartú leo ar mhodh tráthúil, lena n-áirítear tar éis aon sáruithe ábhartha a tharchur chuig na húdaráis bhreithiúnacha inniúla i gcomhair ionchúisimh choiriúil, agus níor cheart go ndéanfadh sé difear ar aon slí eile don chumas sin.

(73)

Ba cheart go hiondúil na cinntí a dhéanfaidh údaráis inniúla a fhoilsiú chun a áirithiú go mbeidh éifeacht athchomhairleach ag na cinntí sin ar an bpobal i gcoitinne. Is uirlis thábhachtach í freisin foilsiú cinntí d’údaráis inniúla chun rannpháirtithe sa mhargadh a chur ar an eolas faoin iompraíocht a mheastar gur sárú é ar an Rialachán seo agus chun dea-iompraíocht a chur chun cinn go forleathan i measc rannpháirtithe sa mhargadh. Má dhéanann foilsiú den sórt sin dochar díréireach do na daoine lena mbaineann, nó más contúirt do chobhsaíocht na margaí airgeadais nó d’imscrúdú leanúnach é, ba cheart don údarás inniúil na pionóis riaracháin agus bearta riaracháin eile a fhoilsiú gan ainm ar bhealach atá comhréireach leis an dlí náisiúnta nó ba cheart dó moill a chur leis an bhfoilsiú. Ba cheart go mbeadh an rogha ag na húdaráis inniúla gan pionóis riaracháin agus bearta riaracháin eile a fhoilsiú i gcás ina measfar nach leordhóthanach é foilsiú a dhéanamh gan ainm nó nach leordhóthanach é moill a chur le foilsiú chun a áirithiú nach ndéanfar contúirt do chobhsaíocht na margaí airgeadais. Níor cheart a cheangal ar údaráis inniúla bearta a fhoilsiú a mheastar gur mionbhearta iad i gcás ina mbeadh foilsiú díréireach ach oiread.

(74)

Cuireann sceithirí faisnéis nua faoi shúile na n-údarás inniúil, rud a chuidíonn leo cásanna déileála cos istigh agus cúblála margaidh a bhrath agus pionóis a chur ina leith. Mar sin féin, féadfar go gcuirfear cosc le sceithireacht mar gheall ar eagla roimh fhrithbheart nó mar gheall ar easpa dreasachtaí. Go háirithe, tá tuairisciú sáruithe ar an Rialachán seo riachtanach chun a áirithiú go bhféadfaidh údarás inniúil drochúsáid mhargaidh a bhrath agus pionóis a fhorchur ina leith. Tá gá le bearta maidir le sceithireacht chun éascú a dhéanamh ar dhrochúsáid margaidh a bhrath agus chun cosaint an sceithire agus an chúisí a áirithiú chun urramú a gceart a áirithiú. Dá bhrí sin, ba cheart a áirithiú tríd an Rialachán seo go bhfuil socruithe iomchuí curtha ar bun chun cumasú do sceithirí údaráis inniúla a chur ar an eolas maidir le sáruithe féideartha ar an Rialachán seo agus chun iad a chosaint ó fhrithbheart. Ba cheart go ligfí do na Ballstáit foráil a dhéanamh do dhreasachtaí airgeadais do dhaoine a thairgfidh faisnéis ábhartha maidir le sáruithe ionchasacha ar an Rialachán. Mar sin féin, níor cheart go mbeadh sceithirí i dteideal na ndreasachtaí airgeadais sin ach amháin i gcás ina dtugann siad chun solais faisnéis nua nach bhfuil d’oibleagáid acu, ó thaobh an dlí de, í a chur in iúl agus i gcás ina gcuirtear pionós as sárú an Rialacháin seo mar thoradh ar an bhfaisnéis sin. Ba cheart do Bhallstáit a áirithiú go gcuirtear san áireamh sna scéimeanna sceithireachta a chuireann siad chun feidhme meicníochtaí a sholáthraíonn cosaint iomchuí do chúisí arna thuairisciú, go háirithe ag féachaint don cheart chun a shonraí pearsanta a chosaint agus do nósanna imeachta lena n-áiritheofar ceart an chúisí i leith cosanta agus an ceart chun éisteacht a fháil sula nglacfar cinneadh a bhaineann leis, chomh maith leis an gceart chun leigheas éifeachtach a fháil os comhair cúirte in aghaidh cinnidh a bhaineann leis.

(75)

Ós rud é go bhfuil reachtaíocht lena gcuirtear Treoir 2003/6/CE chun feidhme glactha ag Ballstáit agus go ndéantar foráil do na gníomhartha tarmligthe, do na caighdeáin theicniúla rialála agus do chaighdeáin theicniúla cur chun feidhme dá bhforáiltear sa Rialachán seo ar cheart a ghlacadh sula bhféadfar an creat a thabharfar isteach a chur i bhfeidhm ar bhealach úsáideach, is gá cur i bhfeidhm fhorálacha substainteacha an Rialacháin seo a chur siar ar feadh tréimhse leordhóthanach ama.

(76)

Chun aistriú rianúil chuig teacht i bhfeidhm an Rialacháin seo a éascú, féadfaidh cleachtaí margaidh atá ann cheana roimh theacht i bhfeidhm an Rialacháin seo, agus ar cleachtaí iad arna nglacadh ag údaráis inniúla i gcomhréir le Rialachán (CE) Uimh. 2273/2003 ón gCoimisiún (14) chun críche phointe 2(a) d’Airteagal 1 de Threoir 2003/6/CE a chur i bhfeidhm, leanúint de bheith infheidhme go dtí …, ar an gcoinníoll go gcuirtear in iúl iad do ÚEUM. laistigh de thréimhse ama fhorordaithe, go dtí go ndéanfar cinneadh i dtaca leis na cleachtais sin do leanúint i bhfeidhm I gcomhréir leis an Rialachán seo.

(77)

Urramaítear leis an Rialachán seo na cearta bunúsacha agus na prionsabail arna n-aithint i gCairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (Cairt). Ba cheart, dá réir sin, an Rialachán seo a léirmhíniú agus a chur i bhfeidhm i gcomhréir leis na cearta agus leis na prionsabail sin. Nuair a dhéantar tagairt sa Rialachán seo do rialacha a rialaíonn saoirse an phreasa agus saoirse tuairimíochta i meáin eile agus na rialacha nó na cóid a rialaíonn gairm na hiriseoireachta, ba cheart breithniú a dhéanamh faoi na saoirsí seo ós rud é go bhfuil siad ráthaithe san Aontas agus sna Ballstáit agus go dtugtar aitheantas dóibh de bhun Airteagal 11 den Chairt agus i bhforálacha ábhartha eile.

(78)

D’fhonn trédhearcacht a mhéadú agus chun oibriú na gcóras pionós a fheabhsú, ba cheart d’údaráis inniúla sonraí gan tréithe pearsanta luaite iontu agus iad comhiomlánaithe a chur ar fáil do ÚEUM ar bhonn bliantúil. Ba cheart go mbeadh san áireamh sna sonraí sin líon na n- imscrúdaithe a osclaíodh, líon na gcásanna leanúnacha agus líon na gcásanna a dúnadh sa tréimhse ábhartha.

(79)

Is le Treoir 95/46/CE agus le Rialachán (CE) Uimh. 45/2001 a rialaítear próiseáil na sonraí pearsanta arna déanamh ag an ÚEUM laistigh de chreat an Rialacháin seo agus faoi mhaoirseacht údaráis inniúla na mBallstát, go háirithe na húdaráis phoiblí neamhspleácha atá sainithe ag na Ballstáit. Ba cheart go mbeadh aon mhalartú nó tarchur faisnéise idir údaráis inniúla i gcomhréir leis na rialacha maidir le tarchur sonraí pearsanta mar atá leagtha síos i dTreoir 95/46/CE. Ba cheart go mbeadh aon mhalartú nó tarchur faisnéise a dhéanann ÚEUM i gcomhréir leis na rialacha maidir le tarchur sonraí pearsanta mar atá leagtha síos i Rialachán (CE) Uimh. 45/2001.

(80)

Tá an Rialachán seo, chomh maith leis na gníomhartha tarmligthe, na gníomhartha cur chun feidhme, na caighdeáin agus treoirlínte arna nglacadh i gcomhréir leis, gan dochar do chur i bhfeidhm rialacha an Aontais maidir le hiomaíocht.

(81)

D’fhonn na ceanglais a leagtar amach sa Rialachán seo a shonrú, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún maidir leis an díolúine ó raon feidhme an Rialacháin seo a leathnú chuig comhlachtaí áirithe poiblí agus chuig bainc ceannais tríú tíortha agus chuig comhlachtaí áirithe poiblí ainmnithe tríú tíortha ag a bhfuil comhaontú nasctha leis an AE de réir bhrí Airteagal 25 de Threoir 2003/87/CE maidir leis na táscairí d’iompraíocht chúblála atá liostaithe in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán seo, maidir leis na tairsigh lena gcinntear cur i bhfeidhm na hoibleagáide maidir le nochtadh poiblí do rannpháirtithe sa mhargadh lamháltas astaíochtaí agus na cúinsí faoina gceadaítear trádáil a dhéanamh le linn tréimhse dúnta; agus maidir le cineálacha na n-idirbheart áirithe a dhéanann daoine a fheidhmíonn cúraimí bainistíochta nó daoine a bhfuil dlúthbhaint acu leis an méid sin ar nithe iad lena ndéanfaí an ceanglas chun fógra a thabhairt a ghníomhachtú. Tá sé an-tábhachtach go ndéanfaidh an Coimisiún comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid réamhoibre, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe. Ba cheart don Choimisiún, le linn dó gníomhartha tarmligthe a ullmhú agus a tharraingt suas, a áirithiú go ndéanfar doiciméid ábhartha a chur chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle ar bhealach comhuaineach, tráthúil agus iomchuí.

(82)

Ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún chun na nósanna imeachta sin a shonrú, lena n-áirítear na socruithe chun gníomh leantach a dhéanamh i leith tuairiscí agus na bearta chun daoine atá ag obair faoi chonradh fostaíochta a chosaint agus bearta chun sonraí pearsanta a chosaint chun dálaí aonfhoirmeacha a áirithiú maidir le cur chun feidhme an Rialacháin seo i ndáil le nósanna imeachta maidir le sáruithe an Rialacháin seo a thuairisciú. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15).

(83)

Ba cheart do chaighdeáin theicniúla i seirbhísí airgeadais dálaí aonfhoirmeacha ar fud an Aontais a áirithiú in ábhair arna gcumhdach ag an Rialachán seo. Ós rud é gur comhlacht a bhfuil ard-saineolas aige é an ÚEUM, beart éifeachtúil iomchuí a bheadh ann ullmhú dréachtchaighdeán teicniúla rialála agus dréachtchaighdeán teicniúla cur chun feidhme nach mbaineann le roghanna beartais a chur de chúram air lena gcur faoi bhráid an Choimisiúin.

(84)

Ba cheart go gcumhachtófaí don Choimisiún na dréachtchaighdeáin theicniúla rialála a d’fhorbair an ÚEUM a ghlacadh chun ábhair fógraí a chaithfidh oibreoirí na margaí rialáilte, MTFanna agus OTFanna a dhéanamh i ndáil le hionstraimí airgeadais a ligtear isteach chun a dtrádála, a thrádálfar nó a ndearnadh iarraidh ina leith go gceadófaí iad a thrádáil ar a n-ionad trádála, an modh agus na coinníollacha tiomsaithe, foilsithe agus cothabhála liosta na n-ionstraimí sin ag ÚEUM, na coinníollacha a shonrú nach mór do chláir aischeannaigh agus do bhearta cobhsaithe a chomhlíonadh lena n-áirítear coinníollacha i gcomhair trádála, srianta ama agus méid, oibleagáidí nochta agus tuairiscithe agus coinníollacha praghais don chobhsú maidir le nósanna imeachta agus córais socruithe le haghaidh ionad trádála lena ndírítear ar dhrochúsáid mhargaidh a chosc agus a bhrath, córais agus teimpléid atá le húsáid ag daoine chun orduithe agus idirbhearta a bhrath agus a chur i bhfios, socruithe iomchuí, nósanna imeachta agus ceanglais choinneála taifid do phróiseas na sondála margaidh;, agus maidir le socruithe teicniúla do chatagóirí daoine ionas gur féidir faisnéis lena moltar straitéis infheistíochta a thíolacadh go hoibiachtúil agus leasanna áirithe nó coinbhleachtaí leasa a nochtadh trí bhíthin ghníomhartha tarmligthe de bhun Airteagal 290 den CFAE agus i gcomhréir le hAirteagal 10 go hAirteagal 14 de Rialachán (AE) Uimh. 1093/2010 a ghlacadh (16). Tá sé an-tábhachtach go ndéanfaidh an Coimisiún comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid réamhoibre, lena n-áirítear leibhéal na saineolaithe.

(85)

Ba cheart go dtabharfaí de chumhacht freisin don Choimisiún bearta a ghlacadh chun caighdeáin theicniúla a chur chun feidhme trí bhíthin gníomhartha cur chun feidhme de bhun Airteagal 291 CFAE agus i gcomhréir le hAirteagal 15 de Rialachán (AE) Uimh 1093/2010. Ba cheart é a chur ar iontaoibh an ÚEUM caighdeáin theicniúla cur chun feidhme a dhréachtú lena gcur faoi bhráid an Choimisiúin maidir le nochtadh poiblí ar fhaisnéis ón taobh istigh, formáidí liostaí daoine ar an taobh istigh agus formáidí agus nósanna imeachta don chomhar agus don mhalartú faisnéise idir údaráis inniúla eatarthu féin agus leis an ÚEUM.

(86)

Ó tharla nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon drochúsáid mhargaidh i bhfoirm déileála cos istigh, nochtadh neamhdhleathach faisnéise ón taobh istigh agus cúblála margaidh a chosc, a bhaint amach go leordhóthanach ach gur féidir, de bharr a fhairsinge agus a éifeachtaí é a bhaint amach ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta mar atá leagtha amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta, mar atá leagtha amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo níos faide ná mar is gá chun an cuspóir sin a chur i gcrích.

(87)

Toisc nach bhfuil forálacha Threoir 2003/6/CE ábhartha ná leordhóthanach a thuilleadh, ba cheart an Treoir sin a aisghairm ó 3 Iúil 2016. Baineann na riachtanais agus na toirmisc sa Rialachán seo go docht leo siúd atá i dTreoir 2014/65/AE. Dá bhrí sin ba cheart dóibh feidhm a bheith acu ó dháta chur i bhfeidhm na Treorach sin.

(88)

D’fhonn an Rialachán seo a chur i bhfeidhm i gceart, tá sé riachtanach, i gcás forálacha den Rialachán seo, eadhon iad siúd a bhaineann leis na húdaráis inniúla agus a gcumhachtaí, an fhoráil maidir le pionóis riaracháin agus bearta riaracháin eile a chur ar fáil; tuairisciú sáruithe agus foilsiú cinntí, go ndéanfadh na Ballstáit na bearta uile is gá chun a áirithiú go gcomhlíonfaidh a ndlí náisiúnta, faoin 3 Iúil 2016, na forálacha an Rialacháin seo a bhaineann leis na húdaráis inniúla agus a gcumhachtaí, le pionóis riaracháin agus bearta riaracháin eile; tuairisciú sáruithe agus foilsiú cinntí.

(89)

Thug an Maoirseoir Eorpach ar Chosaint Sonraí a thuairim an 10 Feabhra 2012 (17),

(a)

ionstraimí airgeadais ar ligeadh isteach iad chun a dtrádála ar mhargadh rialáilte nó a bhfuil iarraidh ar iad a ligean isteach chun a dtrádála ar mhargadh rialáilte déanta ina leith;

(b)

ionstraimí airgeadais a thrádáiltear ar MTF, ar ligeadh isteach iad chun a dtrádála ar MTF nó a bhfuil iarraidh ar iad a ligean isteach chun a trádála ar MTF déanta ina leith;

(c)

ionstraimí airgeadais a thrádáiltear ar OTF;

(d)

ionstraimí airgeadais nach bhfuil clúdaithe le pointe (a), (b) nó (c), a mbraitheann a bpraghas nó a luach ar phraghas nó luach ionstraime airgeadais dá dtagraítear sna pointí sin, nó a bhfuil éifeacht ag a bpraghas nó ag a luach ar phraghas nó luach ionstraime airgeadais dá dtagraítear sna pointí sin, lena n-áirítear, babhtálacha mainneachtana creidmheasa agus conarthaí difríochta ach gan a bheith teoranta dóibh sin amháin.

(a)

conarthaí spot-tráchtearraí, nach táirgí mórdhíola fuinnimh iad, i gcásanna ina bhfuil tionchar ag an idirbheart, ag an ordú nó ag an iompraíocht, nó i gcásanna inar dóigh tionchar a bheith acu, nó i gcásanna ina bhfuil siad ceaptha chun tionchar a bheith acu, ar praghas nó luach ionstraime airgeadais dá dtagraítear i mír 1;

(b)

cineálacha ionstraimí airgeadais, lena n-áirítear conarthaí díorthacha nó ionstraimí díorthacha le haghaidh aistriú an riosca creidmheasa i gcásanna ina bhfuil tionchar ag an idirbheart, ag an ordú, ag an tairiscint nó ag an iompraíocht, nó i gcásanna inar dóigh tionchar a bheith acu ar phraghas nó ar luach conartha spot-tráchtearraí sa chás ina mbraithfidh an phraghas nó an luach ar phraghas nó ar luach na n-ionstraimí airgeadais sin; agus

(c)

iompraíocht i ndáil le tagarmharcanna.

(1)

ciallaíonn “ionstraim airgeadais” ionstraim airgeadais mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(15) de Threoir 2014/65/AE;

(2)

ciallaíonn “gnólacht infheistíochta” gnólacht infheistíochta mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(1) de Threoir 2014/65/AE;

(3)

ciallaíonn “institiúid chreidmheasa” institiúid chreidmheasa mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(1) de Rialachán (AE) Uimh. 575/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18);

(4)

ciallaíonn “institiúid airgeadais” institiúid airgeadais mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(26) de Rialachán (AE) Uimh. 575/2013;

(5)

ciallaíonn “oibreoir margaidh” oibreoir margaidh mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(18) de Threoir (AE) Uimh. 2014/65/AE;

(6)

ciallaíonn “margadh rialáilte” margadh rialáilte mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(21) de Threoir 2014/65/AE;

(7)

ciallaíonn “saoráid trádála iltaobhach (MTF)” córas iltaobhach mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(22) de Threoir 2014/65/AE;

(8)

ciallaíonn “saoráid trádála eagraithe (OTF)” córas nó saoráid san Aontas mar a shainmhínítear é in in Airteagal 4(1)(23) de Threoir 2014/65/AE;

(9)

ciallaíonn “cleachtais aitheanta margaidh” cleachtas margaidh atá aitheanta ag údarás inniúil i gcomhréir le hAirteagal 13.

(10)

ciallaíonn “ionad trádála” aonad trádála mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(24) de Threoir 2014/65/AE;

(11)

ciallaíonn “margadh fáis FBManna” margadh fáis FBManna mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(12) de Threoir 2014/65/AE;

(12)

ciallaíonn “údarás inniúil” údarás atá ainmnithe i gcomhréir le hAirteagal 22, mura sonraítear a mhalairt;

(13)

ciallaíonn “duine” duine nádúrtha nó duine dlítheanach ar bith.

(14)

ciallaíonn “tráchtearra” tráchtearra mar a shainmhínítear é in Airteagal 2(1) de Rialachán (CE) Uimh. 1287/2006 ón gCoimisiún (19).

(15)

ciallaíonn “conradh spot-tráchtearraí” conradh do sholáthar tráchtearra arna thrádáil ar spotmhargadh a sholáthraítear go prás nuair a bhíonn an t-idirbheart socraithe, mar aon le conarthaí eile do sholáthar tráchtearra nach ionstraim airgeadais é, lena n-áirítear réamhchonradh a shocraítear go fisiceach;

(16)

ciallaíonn “spotmhargadh” margadh tráchtearraí ina ndíoltar tráchtearraí ar airgead tirim agus ina seachadtar iad go pras nuair a bhíonn an t-idirbheart socraithe, agus le margaí eile neamhairgeadais, amhail réamh-mhargaí do thráchtearraí.

(17)

ciallaíonn “clár aischeannaigh” trádáil i scaireanna dílse i gcomhréir le hAirteagal 21 go hAirteagal 27 de Threoir 2012/30/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (20).

(18)

ciallaíonn “trádáil algartamach” trádáil algartamach mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(39) de Threoir 2014/65/AE.

(19)

ciallaíonn “lamháltas astaíochtaí” lamháltas astaíochtaí mar a léirítear é i bpointe (11) de Roinn C d’Iarscríbhinn I a ghabhann le Treoir 2014/65/AE.

(20)

ciallaíonn “rannpháirtí sa mhargadh lamháltas astaíochtaí” aon duine a dhéanann idirbhearta, lena n-áirítear orduithe a chur chun trádáil a dhéanamh, i lamháltais astaíochtaí, i dtáirgí ceantáilte, nó i ndíorthaigh díobh agus nach dtairbhíonn de dhíolúine de bhun an dara fomhír d’Airteagal 17(2).

(21)

ciallaíonn “eisitheoir” eintiteas dlíthiúil arna rialú ag an dlí príobháideach nó poiblí, a eisíonn nó a bheartaíonn ionstraimí airgeadais a eisiúint, arb é an t-eisitheoir, i gcás admhálacha taisclainne arb ionann iad agus ionstraimí airgeadais, eisitheoir na hionstraime airgeadais arb ionann í agus admháil taisclainne.

(22)

ciallaíonn “táirge fuinnimh mhórdhíola” táirge fuinnimh mhórdhíola faoi mar a shainmhínítear é in Airteagal 2(4) de Rialachán (AE) Uimh. 1227/2011.

(23)

“údarás rialála náisiúnta” údarás rialála náisiúnta faoi mar a shainmhínítear é in Airteagal 2(10) de Rialachán (AE) Uimh. 1227/2011.

(24)

ciallaíonn “díorthaigh tráchtearraí” díorthaigh tráchtearraí mar a shainmhínítear iad i bpointe (24) d’Airteagal 2(1) de Rialachán (AE) Uimh. 600/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (21);

(25)

ciallaíonn “duine a chomhlíonann freagrachtaí bainistíochta” duine laistigh d’eisitheoir, rannpháirtí sa mhargadh lamháltas astaíochtaí nó eintiteas eile dá dtagraítear in Airteagal 19(10) é agus:

(26)

ciallaíonn “duine a bhfuil caidreamh dlúth aige”:

(27)

ciallaíonn “taifid sonraí tráchta” taifead de ‘shonraí tráchta’ mar a shainmhínítear iad i bpointe (b) den dara mír d’Airteagal 2 de Threoir 2002/58/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (22);.

(28)

ciallaíonn “duine a eagraíonn nó a fhorghníomhaíonn idirbhearta” duine atá gníomhach i nglacadh agus i dtarchur orduithe nó in orduithe a tharchur nó in idirbhearta a fhorghníomhú i ndáil le hionstraimí airgeadais.

(29)

ciallaíonn “tagarmharc” aon ráta, inneács nó figiúr, a chuirtear ar fáil don phobal nó a fhoilsítear a shocraítear go tréimhsiúil nó go rialta le foirmle a fheidhmiú nó ar bhonn: luach bunsócmhainne nó bunphraghas amháin nó níos mó, lena n-áirítear praghsanna measta, rátaí úis iarbhír nó measta nó luachanna eile iarbhír nó measta, nó suirbhéanna lena ndéantar an tsuim atá iníoctha faoi ionstraim airgeadais nó luach ionstraime airgeadais a chinneadh faoina dtreoir.

(30)

ciallaíonn “déantóir margaidh” duine de réir bhrí Airteagal 4(1)(7) de Threoir 2014/65/AE.

(31)

ciallaíonn “forbairt scairshealúchais” urrúis a fháil i gcuideachta nach dtarraingíonn oibleagáid dhlíthiúil ná rialála fógra a dhéanamh maidir le tairiscint táthcheangail i ndáil leis an gcuideachta sin.

(32)

ciallaíonn “rannpháirtí nochtach sa mhargadh’ tagairt do dhuine nádúrtha nó dlítheanach a thagann faoi aon cheann de na catagóirí a leagtar amach i bpointe (a) go (d) d'Airteagal 11(1) nó d'Airteagal 11(2), a nochtann faisnéis le linn sondáil margaidh.

(33)

ciallaíonn “trádáil ardmhinicíochta” trádáil ardmhinicíochta mar a shainmhínítear é in Airteagal 4(1)(40) de Threoir 2014/65/AE;

(34)

ciallaíonn “straitéis infheistíochta a mholadh nó a chomhairliú

(35)

ciallaíonn “moltaí infheistíochta” faisnéis lena moltar nó lena gcomhairlítear straitéis infheistíochta, bíodh sin go sainráite nó go hintuigthe, i dtaca le hionstraim airgeadais amháin nó níos mó nó i dtaca leis na heisitheoirí, lena n áirítear aon tuairim i dtaobh luach reatha nó todhchaí nó praghas reatha nó todhchaí na n ionstraimí sin, agus go bhfuil an fhaisnéis sin beartaithe i gcomhair cainéil scaipthe nó don phobal.

(a)

ciallaíonn “urrúis”:

(b)

ciallaíonn “ionstraimí gaolmhara” na hionstraimí airgeadais seo a leanas, lena n-áirítear na hionstraimí sin nach ligtear isteach chun a dtrádála ná nach dtrádáiltear ar ionad trádála, nó nach bhfuil iarraidh ar iad a ligean isteach chun a dtrádála ar ionad trádála déanta ina leith:

(c)

ciallaíonn “dáileadh suntasach” tairiscint tosaigh nó tánaisteach urrús atá ar leithligh ón ngnáth-thrádáil ó thaobh an mhéid i luach na n-urrús a bheidh le tairiscint agus an mhodh díola a bheidh le húsáid;

(d)

ciallaíonn “cobhsú” ceannach nó tairiscint chun urrúis a cheannach, nó aon idirbheart in ionstraimí gaolmhara atá coibhéiseach leo, arna ndéanamh ag institiúid creidmheasa nó ag gnólacht infheistíochta, a dhéanfar i gcomhthéacs dháileadh suntasach urrús den sórt sin go heisiach chun tacaíocht a thabhairt do mhargadhphraghas na n-urrús sin ar feadh tréimhse réamhdhearbhaithe, de bharr brú díola i gcás na n-urrús sin;.

(a)

ainmneacha agus aitheantóirí ionstraimí airgeadais atá ina n-ábhar d’iarraidh ar iad a ligean isteach chun a dtrádála, a ligtear isteach chun a dtrádála nó a thrádáiltear den chéad uair ar mhargaí rialáilte, MTFanna agus OTFanna,;

(b)

dátaí agus amanna ag a ndearnadh na hiarrataí ar ligean isteach chun a dtrádála, an ligin isteach chun trádála nó na chéad trádálacha;

(c)

mionsonraí faoi na hionaid trádála atá ina n-ábhar d’iarraidh ar iad a ligean isteach chun a dtrádála, a ligtear isteach chun a dtrádála nó a ndearnadh na hionstraimí airgeadais a thrádáil den chéad uair orthu, inar ligeadh isteach iad den chéad uair chun a dtrádála, nó ina ndearnadh iarraidh iad a ligean isteach chun a dtrádála; agus

(d)

an dáta agus an t-am ag a scoirtear dá dtrádáil nó an dáta agus an t-am ag a scoirtear de na hionstraimí airgeadais a thrádáil nó a scoirtear dá ligean isteach chun a dtrádála.

(a)

inneachar na bhfógraí dá dtagraítear i mír 1; agus

(b)

an bealach a dhéanfar agus na coinníollacha faoina ndéanfar an liosta dá dtagraítear i mír 3 a thiomsú, a fhoilsiú agus a choimeád ar bun.

(a)

nuair a nochtar sonraí iomlána an chláir roimh thús na trádála;

(b)

nuair a dhéantar trádálacha a thuairisciú don údarás inniúil mar chuid den chlár aischeannaigh agus nuair a nochtar iad don phobal ina dhiaidh sin;

(c)

nuair a chomhlíontar urraim do theorainneacha leormhaithe maidir le praghas agus méidl agus

(d)

nuair a dhéantar é i gcomhréir leis na cuspóirí dá dtagraítear i mír 2 agus na coinníollacha a leagtar amach sna caighdeáin theicniúla rialála dá dtagraítear i mír 6.

(a)

caipitil an eisitheora a laghdú;

(b)

na hoibleagáidí a eascraíonn ó ionstraimí fiachais airgeadais inmhalartaithe ar ionstraimí caipitil gnáthscaireann a chomhlíonadha; nó

(c)

na hoibleagáidí a eascraíonn ó chláir scair-rogha, nó leithdháiltí scaireanna eile d’fhostaithe nó do chomhaltaí na bainistíochta riaracháin nó do chomhaltaí maoirseachta an eisitheora nó cuideachta comhlaí a chomhlíonadh.

(a)

ina ndéantar an cobhsú ar feadh tréimhse theoranta ama;

(b)

ina nochtar faisnéis ábhartha maidir leis an gcobhsú, agus ina dtugtar fógra don údarás inniúil i gcomhréir le mír 5;

(c)

ina dtugtar urraim do theorainneacha leormhaithe maidir le praghas; agus

(d)

ina gcomhlíonann trádáil den sórt sin na coinníollacha don chobhsú a leagtar síos sna caighdeáin theicniúla rialála dá dtagraítear i mír 6.

(a)

Ballstát;

(b)

comhaltaí CEBC;

(c)

aireacht, gníomhaireacht nó feithicil shainchuspóireach de chuid Ballstáit nó de chuid roinnt Ballstát, nó ag duine ag gníomhú ar a son nó ar a shon;

(d)

i gcás Ballstáit atá ina stát cónaidhme, ag comhalta atá páirteach sa chónaidhm.

(a)

an Aontas;

(b)

ag feithicil shainchuspóireach de chuid Bhallstáit amháin nó roinnt Ballstát;

(c)

an mBanc Eorpach Infheistíochta;

(d)

an tSaoráid Chobhsaíochta Airgeadais Eorpach;

(e)

an Sásra Cobhsaíochta Eorpach;

(f)

institiúid airgeadais idirnáisiúnta arna bunú ag dhá Bhallstát nó níos mó, a bhfuil sé mar aidhm aici cistiú a chur ar bun agus cúnamh airgeadais a thabhairt ar mhaithe lena cuid comhaltaí a bhfuil fadhbanna tromchúiseacha maoinithe acu nó a bhfuil fadhbanna tromchúiseacha maoinithe ag bagairt orthu.

(a)

faisnéis de chineál beacht, nach bhfuil poiblithe, a bhaineann, go díreach nó go hindíreach, le heisitheoir amháin nó níos mó le hionstraimí airgeadais amháin nó níos mó agus, dá bpoibleofaí í, ar dhócha go mbeadh tionchar suntasach aici ar phraghsanna na n-ionstraimí airgeadais sin nó ar phraghas na n-ionstraimí airgeadais díorthacha lena mbaineann;

(b)

maidir le díorthaigh ar thráchtearraí, faisnéis de chineál beacht, nach bhfuil poiblithe, a bhaineann, go díreach nó go hindíreach, le díorthach amháin den sórt sin nó níos mó nó a bhaineann go díreach leis an gconradh spot-tráchtearraí gaolmhar, agus, dá bpoibleofaí í, ar dhócha go mbeadh tionchar suntasach aici ar phraghsanna na ndíorthach sin nó na gconarthaí spot-tráchtearraí gaolmhara agus sa chás gur faisnéis í seo a bhféadfaí dá cionn a bheith ag súil leis le réasún go nochtfaí í nó a cheanglaítear a nochtadh i gcomhréir le forálacha dlí nó rialála ar leibhéal an Aontais nó ar an leibhéal náisiúnta, rialacha margaidh, conarthaí, cleachtais nó custaim ar mhargaí ábhartha na ndíorthach tráchtearraí nó spotmhargaí ábhartha.

(c)

maidir le lamháltais astaíochtaí nó táirgí ceantáilte bunaithe ar an gcéanna, faisnéis de chineál beacht, nach bhfuil poiblithe, a bhaineann, go díreach nó go hindíreach, le hionstraim amháin dá leithéid nó níos mó, agus dá bpoibleofaí í, ba dhócha go mbeadh tionchar suntasach aici ar phraghas ionstraimí dá leithéid nó ar phraghas na n-ionstraimí airgeadais díorthacha lena mbaineann.

(d)

maidir le daoine a bhfuil cúram orthu maidir le forghníomhú orduithe a bhaineann le hionstraimí airgeadais, ciallaíonn sé freisin faisnéis a chuireann cliant in iúl agus a bhaineann le horduithe ar feitheamh an chliaint in ionstraimí airgeadais, atá de chineál beacht, a bhaineann, go díreach nó go hindíreach, le heisitheoir nó níos mó nó le hionstraim airgeadais amháin nó níos mó, agus, dá bpoibleofaí í, ar dhócha go mbeadh tionchar suntasach aici ar phraghsanna na n-ionstraimí airgeadais sin, ar phraghas na gconarthaí spot-tráchtearraí gaolmhara, nó ar phraghas na n-ionstraimí airgeadais díorthacha lena mbaineann.

(a)

nuair a mholann sé, ar bhonn na faisnéise sin go ndéanfaidh duine eile ionstraimí airgeadais a fháil nó a dhiúscairt lena mbaineann an fhaisnéis sin, nó nuair a spreagann sé an duine sin fáltas nó diúscairt den sórt sin a dhéanamh, nó

(b)

nuair a mholann sé ar bhonn na faisnéise sin go ndéanfaidh duine eile ordú maidir le hionstraim airgeadais lena mbaineann an fhaisnéis sin a chealú nó a leasú, nó nuair a spreagann sé an duine sin fáltas nó diúscairt den sórt sin a dhéanamh.

(a)

é a bheith ina chomhalta de chomhlachtaí riaracháin, bainistíochta nó maoirseachta de chuid eisitheora nó de chuid rannpháirtí sa mhargadh lamháltas astaíochtaí;

(b)

sealúchas a bheith aige i gcaipiteal de chuid eisitheora nó de chuid rannpháirtí sa mhargadh lamháltas astaíochtaí;

(c)

rochtain a bheith aige ar an bhfaisnéis i bhfeidhmiú poist, gairme nó a dhualgas;

(d)

baint a bheith aige le gníomhaíochtaí coiriúla.

(a)

go raibh socruithe agus nósanna imeachta inmheánacha leordhóthanacha agus éifeachtacha bunaithe, curtha chun feidhme agus cothabháilte ag an duine dlítheanach sin a áirithíonn go héifeachtach nach raibh faisnéis ón taobh istigh ag an duine nádúrtha a rinne an cinneadh thar a cheann ionstraimí airgeadais lena mbaineann a fhaisnéis a fháil nó a dhiúscairt, ná duine nádúrtha eile a d’fhéadfadh tionchar a imirt ar an gcinneadh sin; agus

(b)

nár ghríosaigh, nár mhol, nár spreag an duine dlítheanach ná nár imir sé tionchar ar shlí eile ar an duine nádúrtha a fuair nó a dhiúscairt ionstraimí airgeadais lena mbaineann an fhaisnéis, thar ceann an duine dhlítheanaigh.

(a)

inar cruthaitheoir margaidh é an duine sin don ionstraim airgeadais lena mbaineann an fhaisnéis nó gur duine atá údaraithe an duine sin chun gníomhú mar chontrapháirtí don ionstraim airgeadais lena mbaineann an fhaisnéis agus go ndearnadh na hionstraimí airgeadais lena mbaineann an fhaisnéis a fháil nó a dhiúscairt go dlisteanach le linn fheidhmiú a bhfeidhme mar chruthaitheoir margaidh nó mar chontrapháirtí don ionstraim airgeadais; nó

(b)

ina bhfuil an duine údaraithe orduithe a fheidhmiú thar ceann tríú páirtithe, agus ionstraimí airgeadais lena mbaineann an t-ordú a fháil nó a dhiúscairt agus go gcaithfidh an duine an t-ordú sin a dhéanamh go dlisteanach le linn don duine sin a phost nó apost, a ghairm nó a gairm nó a dhualgais nó a dulagais a fheidhmiú.

(a)

go n-eascraíonn an oibleagáid sin ó ordú a rinneadh nó ó chomhaontú a tugadh i gcrích sula raibh faisnéis ón taobh istigh ag an duine lena mbaineann; nó

(b)

go gcaithfidh an duine sin oibleagáid dhlíthiúil nó rialála a chomhlíonadh a d’eascraigh sula raibh faisnéis ón taobh istigh ag an duine lena mbaineann.

(a)

ag eisitheoir;

(b)

ag tairgeoir tánaisteach ionstraime airgeadais, de mhéid nó de luach atá ar leithligh ón ngnáth-thrádáil agus a bhfuil modh díola i gceist leis atá bunaithe ar réamh-mheasúnú ar spéis ionchasach a bheith léirithe ag infheisteoirí ionchasacha;

(c)

ag rannpháirtí sa mhargadh lamháltas astaíochtaí; nó

(d)

ag tríú páirtí ag gníomhú thar ceann nó ar chuntas duine dá dtagraítear i bpointe (a), (b) nó (c).

(a)

go bhfuil an fhaisnéis riachtanach chun na páirtithe atá i dteideal na n-urrús tuairim a ghlacadh maidir lena dtoilteanas a n-urrúis a thairiscint, agus

(b)

go bhfuil gá réasúnach le toilteanas na bpáirtithe atá i dteideal na n-urrús a n-urrúis a thairiscint maidir leis an gcinneadh an tairiscint táthcheangail nó cumaisc a dhéanamh.

(a)

toiliú a fháil ón duine a fhaigheann an tsondáil margaidh á rá go bhfuil sé sásta faisnéis ón taobh istigh a fháil;

(b)

a chur in iúl don duine a fhaigheann an tsondáil margaidh go bhfuil sé toirmiscthe ón bhfaisnéis sin a úsáid, nó féachaint leis an bhfaisnéis sin a úsáid, trí ionstraimí airgeadais atá gaolmhar don fhaisnéis sin a fháil nó a dhiúscairt ar a chuntas féin nó ar chuntas tríú páirtí, go díreach nó go hindíreach;

(c)

a chur in iúl don duine a fhaigheann an tsondáil margaidh go bhfuil sé toirmiscthe ón bhfaisnéis sin a úsáid, nó féachaint leis an bhfaisnéis sin a úsáid, trí ordú a rinneadh cheana i dtaca le hionstraim airgeadais lena mbaineann an fhaisnéis a chealú nó a leasú; agus

(d)

a chur in iúl don duine a fhaigheann an tsondáil margaidh go bhfuil oibleagáid air, an fhaisnéis a choimeád ar mhodh rúin;

(a)

na himthosca atá daoine den sórt sin le cur san áireamh nuair a dhéantar faisnéis a nochtadh dóibh mar chuid de shondáil margaidh ionas go bhféadfadh sé mheasúnúcibé ar faisnéis ón taobh istigh a d’fhéadfadh a bheith san fhaisnéis sin;

(b)

na bearta atá le déanamh ag daoine den sórt sin a dhéanamh más rud é go ndearnadh faisnéis ón taobh istigh a nochtadh dóibh chun go gcomhlíonfaí Airteagal 8 agus Airteagal 10 den Rialachán seo; agus

(c)

na taifid atá daoine den sórt sin le cothabháil chun a léiriú go bhfuil Airteagal 8 agus Airteagal 10 den Rialachán seo comhlíonta acu.

(a)

idirbheart a dhéanamh, ordú chun trádála a dhéanamh, nó aon iompraíocht eile a dhéanamh:

mura rud é gur suíonn an duine a dhéanann an t-idirbheart nó a chuireann an t-ordú chun trádála isteach nó a ghabhann d’aon iompraíocht eilego ndearna sé an t-idirbhearr, t-ordú nó an iompraíocht ar chúiseanna dlisteanacha, i gcomhréir le cleachtais margaidh a bhunaítear le hAirteagal 13;

(b)

idirbheart a dhéanamh, ordú chun trádála a dhéanamh, nó aon ghníomhaíocht nó iompraíocht eile a dhéanamh a imríonn tionchar, nó ar dócha go n-imreoidh sé tionchar, ar an bpraghas atá ar ionstraim airgeadais amháin nó níos mó, ar an bpraghas atá ar chonradh spot-tráchtearraí gaolmhar nó ar tháirge ceantáilte atá bunaithe ar liúntais astaíochta, ina n-úsáidtear gléas bréige nó aon fhoirm eile de dhallamullóg nó d’acra;

(c)

faisnéis a scaipeadh trí na meáin, lena n-áirítear an tIdirlíon, nó ar aon slí eile, a thugann, nó is dócha a thabharfaidh, comharthaí bréagacha nó míthreoracha maidir le soláthar ionstraime airgeadais, conartha spot-tráchtearraí ghaolmhair nó táirge ceantáilte atá bunaithe ar liúntais astaíochta maidir leis an éileamh atá orthu, nó maidir lena bpraghas nó a shocróidh, nó is dócha go socróidh, an praghas atá ar cheann nó níos mó d’ionstraimí airgeadais nó ar chonradh spot-tráchtearraí gaolmhar nó ar tháirge ceantáilte atá bunaithe ar liúntais astaíochta ar leibhéal neamhghnách nó saorga, lena n-áirítear ráflaí a scaipeadh i gcás ina raibh a fhios ag an duine a scaip an fhaisnéis, nó inar cheart dó fios a bheith aige, gur faisnéis bhréagach nó mhíthreorach a bhí inti;

(d)

faisnéis atá bréagach nó míthreorach a tharchur nó ionchuir atá bréagach nó míthreorach a thabhairt i dtaca le an tagarmharci gcás ina raibh a fhios ag an duine a rinne an tarchur nó a sholáthair an t-ionchur, nó gur cheart go mbeadh a fhios aige, go raibh sé bréagach nó míthreorach, nó aon iompraíocht eile lena ndéantar ríomh tagarmhairc a chúbláil.

(a)

iompar ag duine, nó ag daoine atá ag gníomhú i gcomhar le chéile, chun staid cheannasach a bhaint amach maidir le soláthar ionstraime airgeadais conarthaí spot-tráchtearraí gaolmhara nó táirge ceantáilte atá bunaithe ar liúntais astaíochta, nó leis an éileamh atá orthu, a bhfuil an éifeacht aige, nó ar dócha go mbeidh an éifeacht aige, praghsanna ceannaigh nó díola a shocrú, go díreach nó go hindíreach, nó go gcruthaíonn sé, nó gur dócha go gcruthóidh sé, dálaí míchóra eile trádála,

(b)

ionstraimí airgeadais a cheannach nó a dhíol, ag am oscailte nó scoir margaidh, agus a bhfuil an éifeacht aige, nó ar dócha go mbeidh an éifeacht aige, infheisteoirí atá ag gníomhú ar bhonn na bpraghsanna taispeáinte, lena n-áirítear na praghsanna oscailte nó scoir, a chur ar míthreoir,

(c)

orduithe a chur chuig ionad trádála, lena n-áirítear aon chealú nó modhnú ar na horduithe sin, trí aon mheán trádála atá ar fáil, lena n-áirítear meáin leictreonacha, ar nós straitéisí alagartamacha agus trádála ardmhinicíochta, agus a bhfuil ceann de na héifeachtaí dá dtagraítear i mír 1(a) (b) acu, trí bhíthin:

(d)

buntáiste a bhaint de rochtain ócáideach nó rialta ar na meáin thraidisiúnta nó leictreonacha trí thuairim a chur in iúl maidir le hionstraim airgeadais, le conradh spot-tráchtearraí gaolmhar nó táirge ceantáilte ata bunaithe ar liúntais astaíochta (nó go hindíreach maidir leis an eisitheoir) tar éis staideanna a ghlacadh roimhe sin ar an ionstraim airgeadais sin, ar an gconradh spot-tráchtearraí gaolmhar sin nó táirge ceantáilte ata bunaithe ar liúntais astaíochta agus brabús a dhéanamh ina dhiaidh sin as tionchar na dtuairimí a cuireadh in iúl ar phraghas na hionstraime sin ar phraghas an chonartha spot-tráchtearraí ghaolmhair sin nó ar tháirge ceantáilte ata bunaithe ar liúntais astaíochta gan an choinbhleacht leasa sin a nochtadh ar bhealach cuí agus éifeachtach don phobal ag an am céanna.

(e)

lamháltais astaíochtaí nó díorthaigh ghaolmhara a cheannach nó a dhíol ar an margadh tánaisteach roimh an gceant arna dhéanamh de bhun Rialachán (AE) Uimh. 1031/2010 leis an éifeacht praghas imréitigh an cheant a shocrú maidir leis na táirgí ceantáilte ar leibhéal neamhghnách nó saorga nó tairgeoirí atá ag tairiscint sna ceantanna a chur ar míthreoir.

(a)

cibé an bhforáiltear leis an gcleachtas margaidh do leibhéal substaintiúil trédhearcachta ó thaobh an mhargaidh;

(b)

cibé an n-áirithíonn an cleachtas margaidh leibhéal ard coimircí d’oibríocht fhórsaí an mhargaidh agus idirghníomhaíocht chuí na bhfórsaí soláthair agus éilimh;

(c)

cibé an bhfuil tionchar deimhneach ag an gcleachtas margaidh ar leachtacht agus éifeachtúlacht an mhargaidh;

(d)

cibé an ndéanann an cleachtas margaidh sásra trádála an mhargaidh ábhartha a chur san áireamh agus an gcuireann sé ar chumas na rannpháirtithe margaidh frithghníomhú go cuí agus ar mhodh tráthúil i leith staid nua sa mhargadh a chruthaítear de bhua an chleachtais sin;

(e)

cibé nach ndéanann an cleachtas margaidh rioscaí a chruthú do shláine margaí gaolmhara, bídís gaolmhar go díreach nó go hindíreach, bíodh na margaí sin rialáilte nó ná bíodh san ionstraim airgeadais ábhartha laistigh den Aontas;

(f)

toradh aon imscrúdaithe ar an gcleachtas ábhartha margaidh arna dhéanamh ag aon údarás inniúil nó ag aon údarás eile, go háirithe cibé ar sáraíodh leis an gcleachtas ábhartha margaidh sin rialacha nó rialacháin atá ceaptha drochúsáid margaidh a chosc nó cóid iompraíochta, beag beann ar chibé an mbaineann sé leis an margadh ábhartha nó ar mhargaí atá gaolmhar go díreach nó go hindíreach laistigh den Aontas; agus

(g)

saintréithe struchtúracha an mhargaidh ábhartha inter alia cibé an bhfuil sé rialáilte nó nach bhfuil, na cineálacha ionstraimí airgeadais a thrádáiltear agus an cineál rannpháirtithe margaidh, lena n-áirítear a mhéid atá infheisteoirí miondíola rannpháirteach sa mhargadh ábhartha.

(a)

gabháil do dhéileáil chos istigh, nó iarracht a dhéanamh ar ghabháil do dhéileáil chos istigh;

(b)

a mholadh go mbeadh duine eile ag gabháil do dhéileáil chos istigh nó duine eile a spreagadh le gabháil do dhéileáil chos istigh; nó

(c)

faisnéis ón taobh istigh a nochtadh go neamhdhleathach.

(a)

socruithe, córais agus nósanna imeachta iomchuí ionas go gcloífidh daoine leis na ceanglais a bhunaítear i mír 1 agus i mír 2; agus

(b)

na teimpléid fógartha atá le húsáid ag daoine chun cloí leis na ceanglais a bhunaítear i mír 1 agus i mír 2.

(a)

ba dhóchúil go ndéanfadh nochtadh láithreach dochar dá leasanna dlisteanacha an eisitheora nó an rannpháirtí sa mhargadh lamháltas astaíochtaí;

(b)

níor dhóchúil go gcuirfeadh an moill a bhaineann leis an nochtadh an pobal ar míthreoir;

(c)

go bhfuil ar chumas an eisitheora ionstraime airgeadais nó an rannpháirtí sa mhargadh lamháltas astaíochtaí rúndacht na faisnéise sin a áirithiú.

(a)

tá an baol ann le nochtadh fhaisnéis ón taobh istigh go mbainfí an bonn de chobhsaíocht airgeadais an eisitheora agus an chórais airgeadais;

(b)

is chun leasa an phobail é moill a chur ar a nochtadh;

(c)

is féidir rúndacht na faisnéise sin a áirithiú; agus

(d)

tá an t-údarás inniúil tar éis toiliú leis an moill ar an mbunús go bhfuil na coinníollacha i bpointe (a) go pointe (c) á gcomhlíonadh.

(a)

más foras creidmheasa nó gnólacht infheistíochta é an t-eisitheoir, an tÚdarás arna ainmniú i gcomhréir le hAirteagal 133(1) de Threoir 2013/36/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (25);

(b)

i gcásanna seachas iad siúd dá dtagraítear i bpointe (a), aon údarás naisiúnta eile atá freagrach as maoirseacht a dhéanamh ar an eisitheoir.

(a)

na meáin theicniúla maidir le nochtadh iomchuí poiblí na faisnéise ón taobh istigh de réir mar a thagraítear dó i míreanna 1, 2, 8 agus 9; agus

(b)

na meáin theicniúla maidir le nochtadh poiblí na faisnéise ón taobh istigh a mhoilliú de réir mar a thagraítear dó i míreanna 4 agus i mír 5.

(a)

liosta a tharraingt suas de gach duine a bhfuil rochtain acu ar fhaisnéis ón taobh istigh agus atá ag obair dóibh faoi chonradh fostaíochta, nó go bhfuil cúraimí á gcomhlíonadh ar shlí eile acu trína bhfuil rochtain acu ar fhaisnéis ón taobh istigh, amhail comhairleoirí, cuntasóirí nó gníomhaireachtaí rátála creidmheasa (liosta de dhaoine ar an taobh istigh);

(b)

an liosta de dhaoine ar an taobh istigh a thabhairt cothrom le dáta go pras, i gcomhréir le mír 4; agus

(c)

an liosta de dhaoine ar an taobh istigh a sholáthar don údarás inniúil a luaithe agus is féidir arna iarraidh sin dó.

(a)

céannacht aon duine a bhfuil rochtain aige ar fhaisnéis ón taobh istigh;

(b)

an chúis leis an duine sin a chur ar áireamh sa liosta de dhaoine ar an taobh istigh;

(c)

an dáta agus an t-am ar a bhfuair an duine sin rochtain ar fhaisnéis ón taobh istigh;

(d)

an dáta ar ar tarraingíodh suas an liosta de dhaoine ar an taobh istigh;

(a)

nuair a thagann athrú ar an gcúis atá le duine atá ar an liosta cheana a áireamh ar an liosta de dhaoine ar an taobh istigh;

(b)

nuair atá duine nua ann a bhfuil rochtain aige ar fhaisnéis ón taobh istigh agus gur gá, dá bhrí sin, é a chur leis an liosta de dhaoine ar an taobh istigh; agus

(c)

nuair nach mbíonn rochtain a thuilleadh ar fhaisnéis ón taobh istigh ag duine.

(a)

déanann an t-eisitheoir gach beart réasúnach lena áirithiú go n-admhaíonn aon duine a bhfuil rochtain acu ar fhaisnéis ón taobh istigh na dualgais dhlíthiúla agus rialála atá orthu agus gurb eol dóibh na pionóis is infheidhme ar dhéileáil chos istigh agus ar fhaisnéis ón taobh istigh a nochtagh go neamhdhleathach; agus

(b)

tá an t-eisitheoir in ann an liosta de dhaoine ar an taobh istigh dá dtagraítear a sholáthar don údarás inniúil arna iarraidh sin aige.

(a)

rannpháirtithe sa mhargadh lamháltas astaíochta i ndáil le faisnéis ón taobh istigh a bhaineann le lamháltais astaíochta a thagann chun cinn i dtaca le hoibríochtaí fisiceacha an rannpháirtí sin sa mhargadh lamháltas astaíochta.

(b)

haon ardán ceant, le haon cheantálaí agus le haon fhairtheoir ceant i ndáil le ceantanna lamháltas astaíochtaí nó táirgí ceantáilte eile atá bunaithe orthu agus ar ceantanna iad a dhéantar de bhun Rialachán (AE) (Uimh.) 1031/2010.

(a)

i leith eisitheoirí, maidir le gach idirbheart a dhéantar chun a gcuntais féin agus a bhaineann le scaireanna nó ionstraimí fiachais an eisitheora sin, nó le díorthaigh nó le hionstraimí airgeadais eile atá nasctha leo,

(b)

i leith rannpháirtithe sa mhargadh lamháltas astaíochtaí, maidir le gach idirbheart a dhéantar ar a gcuntas féin a bhaineann le lamháltas astaíochtaí nó le táirgí ceant atá bunaithe orthu nó le dhíorthaigh a bhaineann leo.

(a)

a d’iarr nó a d’fhormheas ligean isteach a n-ionstraimí airgeadais chun a dtrádála ar mhargadh rialáilte;nó

(b)

i gcás ionstraime arna trádáil ar MTF nó ar OTF amháin, le heisitheoirí a d’fhormheas trádáil a n-ionstraimí airgeadais ar MTF nó ar OTF nó a d’iarr ligean isteach a n-ionstraimí airgeadais chun a dtrádála ar MTF.

(a)

ainm an duine;

(b)

an chúis go bhfuil fógra á thabhairt;

(c)

ainm an eisitheora ábhartha nó an rannpháirtí sa mhargadh lamháltas astaíochtaí;

(d)

tuairisc agus sainaithinteoir na hionstraime airgeadais;

(e)

an cineál idirbhirt/idirbheart (e.g. éadáil nó diúscairt), á léiriú cibé an bhfuil sé nasctha le feidhmiú cláir scair-rogha nó leis na samplaí sonracha a leagtar amach i mír 7;

(f)

dáta agus áit an idirbhirt/na n-idirbheart; agus

(g)

praghas agus toirt an idirbhirt/na n-idirbheart. I gcás gealltáin a bhforálann a théarmaí go n-athródh a luach, ba cheart é sin a nochtadh in éineacht lena luach ag dáta an ghealltáin.

(a)

ionstraimí airgeadais a ghealladh nó a thabhairt ar iasacht ag duine nó thar ceann duine a chomhlíonann freagrachtaí bainistíochta nó duine a bhfuil dlúthbhaint aige le duine den sórt sin amhail dá dtagraítear i mír 1;

(b)

idirbhearta arna ndéanamh ag daoine a shocraíonn nó a fhorghníomhaíonn idirbhearta ar bhonn gairmiúil nó ag aon duine eile thar ceann duine a chomhlíonann freagrachtaí bainistíochta nó duine a bhfuil dlúthbhaint aige le duine den sórt sin, amhail dá dtagraítear i mír 1, lena n-áirítear i gcás ina bhfeidhmítear lánrogha;

(c)

idirbhearta a dhéantar faoi pholasaí árachais saoil, arna shainiú i gcomhréir le Treoir 2009/138/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (26), más rud é:

(a)

rialacha an ionaid trádála ina bhfuil scaireanna an eisitheora ligthe isteach chun a dtrádála; nó

(b)

an dlí náisiúnta.

(a)

ar bhonn cás ar chás mar gheall ar dhálaí eisceachta, amhail deacrachtaí tromchúiseacha airgeadais, a bheith ann lena n-éilítear go ndéanfaí scaireanna a dhíol láithreach; nó

(b)

i ngeall ar shaintréithe na trádála atá i gceist maidir le déileálacha a dhéantar faoi nó a bhaineann le scéim scaireanna fostaí, scéimeanna coigiltis, cáilíocht nó teidil scaireanna nó idirbhearta sa chás nach dtagann aon athrú ar an leas tairbhíoch san urrús ábhartha.

(a)

go mbaineann na daoine atá i gceist, nó daoine a bhfuil dlúthbhaint acu leo buntáiste nó brabús, bíodh sin go díreach nó go hindíreach, as an bhfaisnéis atá i gceist a nochtadh nó a scaipeadh; nó

(b)

go ndéantar an nochtadh nó an scaipeadh le hintinn an margadh a chur ar míthreoir maidir le soláthar ionstraimí airgeadais, maidir leis an éileamh atá orthu nó maidir lena bpraghas.

(a)

go díreach;

(b)

i gcomhar le húdaráis eile nó le gnóthais an mhargaidh;

(c)

faoina bhfreagracht trí tharmligean chuig na húdaráis sin nó chuig gnóthais margaidh;

(d)

trí iarratas a chur isteach chuig na húdaráis bhreithiúnacha inniúla.

(a)

rochtain ar dhoiciméad ar bith agus ar shonraí i bhfoirm ar bith agus cóip de a fháil nó a ghlacadh;

(b)

faisnéis a iarraidh nó a éileamh ar aon duine, lena n-áirítear iadsan a bhfuil baint leanúnach acu le tarchur orduithe nó leis na hoibríochtaí lena mbaineann a dhéanamh, chomh maith lena gcuid prionsabal, agus más gá, duine den sórt sin a thoghairm agus a cheistiú d’fhonn faisnéis a fháil;

(c)

maidir le díorthaigh tráchtearraí, faisnéis a iarraidh ó rannpháirtithe margaidh ar mhargaí spot-tráchtearraí gaolmhara de réir formáidí caighdeánaithe, tuarascálacha a fháil ar idirbhearta, agus rochtain dhíreach a bheith acu ar chórais trádálaithe;

(d)

tabhairt faoi chigireachtaí nó imscrúduithe ar an láthair ar láithreáin seachas áitribh phríobháideacha daoine nádúrtha;

(e)

faoi réir an dara fomhír, dul isteach in áitribh daoine nádúrtha agus dlítheanacha chun doiciméid agus sonraí a urghabháil i bhfoirm ar bith i gcás ina bhfuil amhras réasúnach ann go bhféadfadh doiciméid nó sonraí a bhaineann le hábhar na cigireachta nó an imscrúdaithe a bheith ábhartha chun cás déileála cos istigh nó cúblála margaidh de shárú ar an Rialachán seo a chruthú;

(f)

ábhair a tharchur le haghaidh imscrúdaithe choiriúil;

(g)

taifid atá ann cheana de chomhráite teileafóin, de chumarsáidí leictreonacha nó de thrácht sonraí eile atá i seilbh gnólachtaí infheistíochta, institiúidí creidmheasa nó institiúidí airgeadais a éileamh;

(h)

taifid de thrácht sonraí atá ann cheana, sa mhéid go gceadófar é faoin dlí naisiúnta, atá i seilbh oibreora teileachumarsáide, a éileamh i gcás ina bhfuil amhras réasúnach ann gur tharla sárú agus i gcás ina bhféadfaidh na taifid sin a bheith ábhartha maidir le sárú ar phointe (a) nó ar phointe (b) d’Airteagal 14 nó d’Airteagal 15 a imscrúdú;

(i)

calcadh nó forlámhú sócmhainní, nó an dá rud, a iarraidh;

(j)

trádáil na hionstraime airgeadais lena mbaineann a fhionraí;

(k)

scor sealadach a éileamh d’aon chleachtas a mheasann an t-údarás inniúil a bheith contrártha don Rialachán seo;

(l)

toirmeasc sealadach a fhorchur ar fheidhmiú gníomhaíochta gairmiúla; agus

(m)

na bearta go léir is gá a ghlacadh chun a áirithiú go bhfuil an pobal ar an eolas go cuí, inter alia trí fhaisnéis nochta atá bréagach nó míthreorach a cheartú, lena n-áirítear trína cheangal ar eisitheoir nó ar dhuine eile a d’fhoilsigh nó a scaip faisnéis bhréagach nó mhíthreorach ráiteas ceartaitheach a fhoilsiú.

(a)

d’fhéadfadh cumarsáid d’fhaisnéis ábhartha dochar a dhéanamh do shlándáil an Bhallstáit a ndírítear an iarraidh chuige, go háirithe an comhrac i gcoinne sceimhlitheoireachta agus coireanna tromchúiseacha eile;

(b)

dá gcomhlíonfaí an iarraidh, is dóchúil go ndéanfadh sé dochar dá imscrúdú féin, dá ghníomhaíochtaí forghníomhaithe féin nó, i gcás inarb infheidhme, d’imscrúdú coiriúil;

(c)

tá imeachtaí breithiúnacha tionscanta cheana féin os comhair údaráis na mBallstát a ndírítear an iarraidh chucu i leith na ngníomhaíochtaí céanna agus i gcoinne na ndaoine céanna; nó

(d)

tá breithiúnas críochnaitheach tugtha cheana féin i ndáil leis na daoine sin as na gníomhaíochtaí céanna sa Bhallstát a ndírítear an iarraidh chuige.

(a)

tabhairt faoin gcigireacht nó imscrúdú ar an láthair as a stuaim féin;

(b)

cead a thabhairt don údarás inniúil a chuir isteach an iarraidh páirt a ghlacadh i gcigireacht nó imscrúdú ar an láthair;

(c)

cead a thabhairt don údarás inniúil a chuir isteach an iarraidh tabhairt faoin gcigireacht nó imscrúdú ar an láthair as a stuaim féin;

(d)

iniúchóirí nó saineolaithe a cheapadh le tabhairt faoin gcigireacht nó imscrúdú ar an láthair;

(e)

cúraimí ar leith a bhaineann le gníomhaíochtaí maoirseachta a roinnt leis na húdaráis inniúla eile.

(a)

faireachán an cheant, maidir le ceantanna lamháltas astaíochtaí nó táirgí eile ceantáilte atá bunaithe orthu a dhéantar de bhun Rialachán (AE) Uimh. 1031/2010; agus

(b)

údaráis inniúla, riarthóirí clárlainne, lena n-áirítear an Riarthóir Lárnach, agus comhlachtaí poiblí eile a dtugtar freagracht dóibh as maoirseacht a dhéanamh ar chomhlíonadh faoi Threoir 2003/87/CE.

(a)

sáruithe ar Airteagal 14, Airteagal 15, Airteagal 16(1), Airteagal 16(2), Airteagal 17(1) (4)(5) agus (8), Airteagal 18(1) go(6), Airteagal 19(1),(2),(3),(4), Airteagal agus(5) agus (8), Airteagal 18(1) go (6), Airteagal 19(1)(2),(3) (5)(6) (7) agus (11), agus Airteagal 20(1) den Rialachán seo; agus

(b)

mainneachtain comhoibriú le himscrúdú, le cigireacht nó le hiarraidh amhail dá dtagraítear in Airteagal 23(2), nó mainneachtain déanamh de réir imscrúdaithe, cigireachta nó iarrata den sórt sin.

(a)

ordú á cheangal ar an duine atá freagrach as an sárú scor den iompar agus scor den iompar sin a dhéanamh arís;

(b)

forghéilleadh na mbrabús a gnóthaíodh nó na gcaillteanas a seachnaíodh mar gheall ar an sárú, a mhéid agus is féidir iad sin a chinneadh;

(c)

rabhadh poiblí ina léirítear an duine atá freagrach as an sárú agus cineál an tsáraithe;

(d)

tarraingt siar nó fionraí an údaraithe atá ag gnólacht infheistíochta;

(e)

cosc sealadach ar aon duine a chomhlíonann freagrachtaí bainistíochta i ngnólacht infheistíochta, nó ar aon duine nádúrtha eile a chinntear a bheith freagrach as an sárú, ó fheidhmeanna bainistíochta a fheidhmiú i ngnólachtaí infheistíochta;

(f)

i gcás sáruithe leantacha ar Airteagal 14 nó ar Airteagal 15, cosc buan ar aon duine a chomhlíonann freagrachtaí bainistíochta i ngnólacht infheistíochta, nó ar aon duine nádúrtha eile a chinntear a bheith freagrach as an sárú, ó fheidhmeanna bainistíochta a fheidhmiú i ngnólachtaí infheistíochta;

(g)

cosc sealadach ar aon duine a chomhlíonann freagrachtaí bainistíochta i ngnólacht infheistíochta, nó ar aon duine nádúrtha eile a chinntear a bheith freagrach as an sárú, ó dhéileáil ar a chuntas féin;

(h)

pionóis airgid riaracháin uasta de suas le trí oiread na mbrabús a gnóthaíodh nó na gcaillteanas a seachnaíodh mar gheall ar an sárú, i gcásanna inar féidir iad sin a chinneadh;

(i)

maidir le duine nádúrtha, pionóis airgid riaracháin uasta den mhéid seo a leanas ar a laghad:

(j)

maidir le duine nádúrtha, pionóis airgid riaracháin uasta arb ionann iad agus na méideanna seo a leanas ar a laghad:

(a)

tromaíocht agus fad an tsáraithe;

(b)

leibhéal freagrachta an duine atá freagrach as an sárú;

(c)

láidreacht airgeadais an duine atá freagrach as an sárú, arna léiriú, mar shampla, le láimhdeachas iomlán an duine dhlítheanaigh nó le hioncam bliantúil an duine nádúrtha;

(d)

tábhacht na mbrabús a ghnóthaigh an duine atá freagrach as an sárú, nó tábhacht na gcaillteanas a sheachain an duine atá freagrach as an sárú, a mhéid is féidir iad a chinneadh;

(e)

leibhéal comhair an duine atá freagrach as an sárú leis an údarás inniúil, gan dochar don ghá atá le forghéilleadh na mbrabús a ghnóthaigh an duine sin, nó le forghéilleadh na gcaillteanas a sheachain an duine sin, a áirithiú;

(f)

sáruithe roimhe sin ag an duine atá freagrach as an sárú; agus

(g)

bearta arna nglacadh ag an duine atá freagrach as an sárú chun a áirithiú nach dtarlaíonn an sárú sin arís.

(a)

nósanna imeachta sainiúla maidir le fáil na dtuairiscí ar sháruithe agus gníomhaíochtaí leantacha ina leith, lena n-áirítear bealaí slána cumarsáide a bhunú i leith na dtuairiscí sin;

(b)

laistigh dá bhfostaíocht, go ndéanfar, mar bheart íosta, daoine a oibríonn faoi chonradh fostaíochta, agus a thuairiscíonn sáruithe nó a gcuirtear sáruithe ina leith, a chosaint go hiomchuí ar fhrithbhearta, ar idirdhealú nó ar chineálacha eile de chóir éagórach;agus

(c)

cosaint sonraí pearsanta a bhaineann leis an duine a thuairiscíonn an sárú agus leis an duine nádúrtha a líomhnaítear a bheith freagrach as, lena n-áirítear cosaintí i ndáil le rúndacht chéannacht na ndaoine ábhartha a chaomhnú, ag gach céim den nós imeachta gan dochar do nochtuithe den sórt sin a bheith ina gceangal faoin dlí náisiúnta i gcomhthéacs imscrúduithe nó imeachtaí breithiúnacha ina dhiaidh sin.

(a)

foilsiú an chinnidh a chur siar go dtí nach ann a thuilleadh do na cúiseanna leis an iarchur sin;

(b)

an cinneadh fhoilsiú i ndíth ainm i gcomhréir leis an dlí náisiúnta, sa chás go ndéantar a áirithiú le foilsiú den sórt sin go dtugtar cosaint éifeachtach do na sonraí pearsanta i dtrácht agus, i gcás inarb iomchuí, foilsiú na sonraí ábhartha a chur ar atráth go ceann tréimhse réasúnach ama más intuartha nach mbeidh ann a thuilleadh do na cúiseanna le haghaidh foilsiú i ndíth ainm i rith na tréimhse sin;

(c)

gan an cinneadh a fhoilsiú sa chás go bhfuil an t-údarás inniúil den tuairim nach mbeadh foilsiú i gcomhréir le pointe (a) nó (b) leordhóthanach chun a áirithiú:

(a)

a iomchuí atá sé comhrialacha a thabhairt isteach maidir leis an ngá go ndéanfadh na Ballstáit uile foráil do phionóis riaracháin i dtaca le déileáil chos istigh agus le cúbláil mhargaidh;

(b)

cibé an leordhóthanach an sainmhíniú ar fhaisnéis ón taobh istigh chun an fhaisnéis uile is ábhartha do na húdaráis inniúla a chumhdach chun go bhféadfadh siad drochúsáid margaidh a chomhrac go héifeachtach;

(c)

a oiriúnaí atá na coinníollacha faoina dtugtar sainordú i leith toirmeasc ar thrádáil i gcomhréir le hAirteagal 19(11) d’fhonn a shainaithint an bhfuil aon imthosca eile ann faoinar cheart go mbeadh feidhm ag an toirmeasc;

(d)

an fhéidearthacht go mbunófaí creat Aontais maidir le faireachas trasmhargaidh ar an leabhar orduithe i ndáil le drochúsáid margaidh, lena n-áirítear moltaí do chreat den sórt sin; agus

(e)

an raon feidhme maidir le forálacha tagarmharcála a chur i bhfeidhm.