25.4.2013   

GA

Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh

L NaN/39

(1)

An 26 Márta 2010, chomhaontaigh an Chomhairle Eorpach leis an togra ón gCoimisiún chun straitéis nua “Eoraip 2020” a sheoladh. Tá fás inbhuanaithe ar cheann de thosaíochtaí na straitéise Eoraip 2020 agus bainfear é sin amach trí gheilleagar atá níos éifeachtúla ó thaobh acmhainní, níos inbhuanaithe agus níos iomaíche a chur chun cinn. Sa straitéis sin cuireadh bonneagair fuinnimh ar thús cadhnaíochta mar chuid den tionscnamh suaitheanta “Eoraip atá tíosach ar acmhainní” trí bhéim a chur ar an ngéarghá atá le gréasáin na hEorpa a uasghrádú chun iad a idirnascadh ar leibhéal ilchríche agus go háirithe chun foinsí fuinnimh in-athnuaite a chomhtháthú.

(2)

Níor baineadh amach go fóill an sprioc a comhaontaíodh i gconclúidí Chomhairle Eorpach Barcelona i Márta 2002 go mbeadh leibhéal idirnasc leictreachais ag na Ballstáit a bheadh coibhéiseach le 10 % ar a laghad dá n-acmhainneacht táirgthe suiteáilte.

(3)

Sa teachtaireacht ón gCoimisiún dar teideal “Tosaíochtaí maidir le bonneagar fuinnimh don bhliain 2020 agus ina diaidh — Treoirphlean maidir le gréasán fuinnimh comhtháite Eorpach”, agus ina dhiaidh sin i gconclúidí na Comhairle an 28 Feabhra 2011 agus sa rún ó Pharlaimint na hEorpa (4), éilíodh beartas nua bonneagair fuinnimh chun forbairt gréasán a bharrfheabhsú ar leibhéal na hEorpa don tréimhse go dtí an bhliain 2020 agus ina diaidh, chun a chur ar chumas an Aontais a phríomhchuspóirí beartais fuinnimh a bhaint amach, i.e. iomaíochas, inbhuanaitheacht agus cinnteacht an tsoláthair.

(4)

Leag an Chomhairle Eorpach an 4 Feabhra 2011 béim ar an ngá atá le bonneagar fuinnimh na hEorpa a nuachóiriú agus a leathnú chun gréasáin a idirnascadh thar theorainneacha, chun dlúthpháirtíocht idir na Ballstáit a chur i bhfeidhm, chun foráil a dhéanamh maidir le bealaí eile soláthair nó idirthurais agus le foinsí eile fuinnimh agus chun foinsí in-athnuaite fuinnimh a fhorbairt in iomaíocht le foinsí traidisiúnta. D’áitigh sí nár cheart go mbeadh Ballstát ar bith fágtha aonraithe ó ghréasáin gáis agus leictreachais na hEorpa i ndiaidh 2015 ná go mbeadh a chinnteacht fuinnimh i gcontúirt mar gheall ar easpa nasc iomchuí.

(5)

Leagtar síos treoirlínte do ghréasáin thras-Eorpacha fuinnimh (GTE-F) i gCinneadh Uimh. 1364/2006/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5). Tá sé mar chuspóirí leis na treoirlínte sin tacú le cur i gcrích mhargadh inmheánach fuinnimh an Aontais agus táirgeadh, iompar, leithdháileadh agus úsáid réasúnach acmhainní fuinnimh á spreagadh ag an am céanna, aonrú na réigiún is lú buntáiste agus na réigiún oileánach a laghdú, soláthairtí, foinsí agus bealaí fuinnimh an Aontais a dhaingniú agus a éagsúlú, lena n-áirítear trí chomhar le tríú tíortha, agus cur le forbairt inbhuanaithe agus cosaint an chomhshaoil.

(6)

Taispeánadh go soiléir i meastóireacht a rinneadh ar an gcreat GTE-F reatha, cé go raibh tionchar dearfach ag an gcreat sin ar roinnt tionscadal roghnaithe trí infheictheacht pholaitiúil a thabhairt dóibh, nach bhfuil dóthain físe, fócais ná solúbthachta ag baint leis an mbeartas chun bearnaí sainaitheanta sa bhonneagar a líonadh. Ba cheart don Aontas, dá bhrí sin, dlús a chur lena dhícheall chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin a bheadh ann amach anseo sa réimse seo, agus ba cheart aird chuí a thabhairt ar bhealaí chun bearnaí a d’fhéadfadh a bheith ann amach anseo san éileamh agus soláthar fuinnimh a shainaithint.

(7)

Tá sé ríthábhachtach dlús a chur faoi athchóiriú an bhonneagair fuinnimh reatha agus bonneagar fuinnimh nua a úsáid chun cuspóirí bheartas fuinnimh agus aeráide an Aontais a bhaint amach, i.e. an margadh inmheánach fuinnimh a chur i gcrích, cinnteacht an tsoláthair a ráthú, go háirithe le haghaidh gáis agus ola, astaíochtaí gáis cheaptha teasa a laghdú 20 % (30 % má bhíonn coinníollacha cuí ann), sciar an fhuinnimh in-athnuaite in ídiú fuinnimh deiridh a mhéadú go 20 % (6), agus éifeachtúlacht fuinnimh a mhéadú 20 % faoin mbliain 2020 lena bhféadfaidh gnóthachain in éifeachtacht fuinnimh cuidiú le laghdú a dhéanamh ar an ngá atá le bonneagair nua a thógáil. Ag an am céanna, ní mór don Aontas a bhonneagar a ullmhú do thuilleadh dícharbónaithe sa chóras fuinnimh san fhadtéarma idir seo agus 2050. Ba cheart, dá bhrí sin, go mbeadh an Rialachán seo in ann freastal ar chuspóirí bheartas fuinnimh agus aeráide an Aontais a d’fhéadfadh a bheith ann amach anseo.

(8)

In ainneoin go ndéantar foráil le Treoir 2009/72/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Iúil 2009 maidir le comhrialacha don mhargadh inmheánach sa leictreachas (7) agus le Treoir 2009/73/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Iúil 2009 maidir le comhrialacha don mhargadh inmheánach sa ghás nádúrtha (8) do mhargadh inmheánach san fhuinneamh, tá an margadh ilroinnte fós de dheasca idirnasc neamhleor idir gréasáin náisiúnta fuinnimh agus de bhrí nach bhfuil an úsáid is fearr á baint as an mbonneagar fuinnimh atá ann cheana féin. Tá gréasáin chomhtháite ar fud an Aontais agus imlonnú eangacha cliste ríthábhachtach, áfach, chun margadh comhtháite iomaíoch agus atá ag feidhmiú go cuí a áirithiú chun an úsáid is fearr is féidir as an mbonneagar fuinnimh a bhaint amach, chun méadú a dhéanamh ar éifeachtacht fuinnimh agus ar chomhtháthú foinsí fuinnimh in-athnuaite dáilte agus chun fás, fostaíocht agus forbairt inbhuanaithe a chur chun cinn.

(9)

Ba cheart bonneagar fuinnimh an Aontais a uasghrádú chun cliseadh teicniúil a chosc agus chun a sheasmheacht a mhéadú in aghaidh cliseadh den sórt sin, in aghaidh tubaistí nádúrtha agus de dhéantús an duine, in aghaidh éifeachtaí díobhálacha an athraithe aeráide agus in aghaidh bagairtí ar a shláine, go háirithe a mhéid a bhaineann le bonneagair ríthábhachtacha Eorpacha mar atá leagtha amach i dTreoir 2008/114/CE ón gComhairle an 8 Nollaig 2008 maidir le bonneagair ríthábhachtacha Eorpach a shainaithint agus a ainmniú agus maidir le measúnú a dhéanamh ar an ngá atá le cosaint na mbonneagar sin a fheabhsú (9).

(10)

Is féidir le hiompar ola trí phíblínte talún seachas thar uisce cur go mór leis an riosca comhshaoil a bhaineann le hiompar ola a laghdú.

(11)

Sa teachtaireacht ón gCoimisiún an 12 Aibreán 2011“Eangacha cliste: ón nuálaíocht go húsáid”, aithníodh go bhfuil tábhacht ag baint le heangacha cliste chun cuspóirí beartais fuinnimh an Aontais a bhaint amach.

(12)

Tá méadú ag teacht ar an ról atá ag saoráidí stórála fuinnimh agus ag saoráidí glactha, stórála agus athghásaithe nó dí-chomhbhrúite le haghaidh gáis nádúrtha leachtaithe (GNL) agus le haghaidh gáis nádúrtha chomhbhrúite (GNC) sa bhonneagar fuinnimh Eorpach. Is comhchuid thábhachtach de dhea-fheidhmiú an bhonneagair ghréasáin é leathnú na saoráidí bonneagair fuinnimh sin.

(13)

Tugadh i bhfios go láidir sa teachtaireacht ón gCoimisiún an 7 Meán Fómhair 2011 dar teideal “Beartas Fuinnimh AE: I mBun Oibre le Comhpháirtithe lasmuigh Dár dTeorainneacha” nach mór don Aontas forbairt bonneagair fuinnimh a chur chun cinn mar chuid dá chaidreamh seachtrach d’fhonn tacú le forbairt shocheacnamaíoch lasmuigh de theorainneacha an Aontais. Ba cheart go n-éascódh an tAontas tionscadail bonneagair a nascann gréasáin fuinnimh an Aontais le gréasáin tríú tíortha, go háirithe le tíortha comharsanacha agus le tíortha a bhfuil comhar sonrach fuinnimh bunaithe ag an Aontas leo.

(14)

Chun cobhsaíocht voltais agus minicíochta a áirithiú, ba cheart aird ar leith a dhíriú ar chobhsaíocht an ghréasáin leictreachais Eorpaigh faoi na coinníollacha athraitheacha atá ann mar gheall ar an insreabhadh méadaithe d’fhuinneamh ó fhoinsí in-athnuaite atá de chineál inathraitheach.

(15)

Tá na riachtanais infheistíochta idir seo agus 2020 i mbonneagair tarchurtha leictreachais agus gáis atá ábhartha don Eoraip measta ag thart ar EUR 200 billiún. Mar gheall ar an méadú suntasach atá tagtha ar mhéideanna infheistíochta i gcomparáid le treochtaí san am a chuaigh thart agus mar gheall ar an bpráinn atá le cur chun feidhme na dtosaíochtaí maidir le bonneagar fuinnimh, teastaíonn cur chuige nua maidir leis an mbealach a ndéantar bonneagair fuinnimh, agus go háirithe na cinn sin de chineál trasteorann, a rialáil agus a mhaoiniú.

(16)

I nDoiciméad Inmheánach Oibre an Choimisiúin chuig an gComhairle an 10 Meitheamh 2011 dar teideal “Riachtanais infheistíochta agus ceanglais airgeadais i ndáil le bonneagar fuinnimh”, cuireadh i bhfios go láidir go bhfuil baol ann nach seachadfar thart ar leath de na hinfheistíochtaí ar fad is gá le haghaidh na 10 mbliana roimh 2020 ar chor ar bith nó nach seachadfar iad in am i ngeall ar bhacainní a bhaineann le deonú ceadanna, le saincheisteanna rialála agus le maoiniú.

(17)

Leagtar síos sa Rialachán seo rialacha maidir le forbairt agus idir-inoibritheacht thráthúil gréasán tras-Eorpach fuinnimh chun cuspóirí bheartas fuinnimh an Chonartha ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) a bhaint amach chun dea-fheidhmiú an mhargaidh inmheánaigh fuinnimh agus cinnteacht an tsoláthair san Aontas a áirithiú, chun éifeachtúlacht fuinnimh agus coigilt fuinnimh mar aon le forbairt cineálacha nua fuinnimh agus cineálacha in-athnuaite fuinnimh a chur chun cinn, agus chun idirnascadh gréasán fuinnimh a chur chun cinn. Trí na cuspóirí sin a shaothrú, cuidíonn an Rialachán seo le fás cliste, inbhuanaithe agus uilechuimsitheach agus téann sé chun tairbhe don Aontas ar fad ó thaobh iomaíochais de agus ó thaobh comhtháthú eacnamaíoch, sóisialta agus críochach de.

(18)

Tá sé bunriachtanach d’fhorbairt na ngréasán tras-Eorpach agus dá n-idir-inoibritheacht éifeachtach go ndéanfar comhardú oibríochtúil idir oibreoirí na gcóras tarchurtha (OCTanna) leictreachais a áirithiú. Chun coinníollacha comhionanna a áirithiú maidir le Rialachán (CE) Uimh. 714/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Iúil 2009 maidir le coinníollacha rochtana ar an ngréasán um malartuithe trasteorann sa leictreachas (10) a chur chun feidhme ina leith seo, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Feabhra 2011 lena leagtar síos na rialacha agus na prionsabail ghinearálta a bhaineann leis na sásraí maidir le rialú ag na Ballstáit ar fheidhmiú cumhachtaí cur chun feidhme ag an gCoimisiún (11). Ba cheart an nós imeachta scrúdúcháin a úsáid i gcomhair ghlacadh na dtreoirlínte ar chur chun feidhme an chomhordaithe oibríochtúla idir OCTanna leictreachais ar leibhéal an Aontais, i bhfianaise go mbeidh feidhm ghinearálta ag na treoirlínte sin maidir le hOCTanna uile.

(19)

Déantar cúraimí breise tábhachtacha faoin Rialachán seo a leithdháileadh ar an nGníomhaireacht um Chomhar idir Rialálaithe Fuinnimh (an “Ghníomhaireacht”), arna bhunú le Rialachán (CE) Uimh. 713/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12) agus ba cheart go dtabharfaí an ceart di táillí a fhorchur le haghaidh cuid de na cúraimí breise sin.

(20)

I ndiaidh dlúthchomhairliúchán leis na Ballstáit agus na geallsealbhóirí ar fad, rinne an Coimisiún 12 thosaíocht straitéiseacha maidir le bonneagair fuinnimh tras-Eorpacha a shainaithint, a bhfuil a gcur chun feidhme faoi 2020 bunriachtanach chun cuspóirí bheartas fuinnimh agus aeráide an Aontais a bhaint amach. Cumhdaíonn na tosaíochtaí sin réigiúin gheografacha nó réimsí téamacha éagsúla i réimse an bhonneagair tarchurtha agus stórála leictreachais, an bhonneagair tarchurtha agus stórála gáis, an bhonneagair gáis nádúrtha leachtaithe nó comhbhrúite, greillí cliste, mórbhealaí leictreachais, iompar dé-ocsaíde carbóin agus bonneagar ola.

(21)

Ba cheart go gcomhlíonfadh tionscadail leasa choitinn critéir choiteanna, thrédhearcacha agus oibiachtúla i bhfianaise a rannchuidithe leis na cuspóirí beartais fuinnimh. Maidir le leictreachas agus gás, chun go mbeadh siad incháilithe lena gcur sa dara liosta Aontais agus i liostaí Aontais ina dhiaidh sin, ba cheart go mbeadh na tionscadail ina gcuid den phlean 10 mbliana is déanaí atá ar fáil maidir le forbairt gréasáin. Ba cheart go mbeadh aird, go sonrach, ag an bplean sin ar chonclúidí na Comhairle Eorpaí an 4 Feabhra 2011 maidir leis an ngá atá le margaí forimeallacha fuinnimh a chomhtháthú.

(22)

Ba cheart grúpaí réigiúnacha a bhunú chun tionscadail leasa choitinn a mholadh agus a athbhreithniú, agus a mbeadh bunú liostaí réigiúnacha de thionscadail leasa choitinn mar thoradh orthu. Chun comhaontú leathan a áirithiú, ba cheart do na grúpaí réigiúnacha sin dlúthchomhar a áirithiú idir Ballstáit, údaráis rialála náisiúnta, tionscnóirí tionscadail agus geallsealbhóirí ábhartha. Ba cheart an comhar sin a bhunú, a mhéid is féidir, ar struchtúir comhair réigiúnaigh atá bunaithe cheana ag údaráis rialála náisiúnta agus ag OCTanna agus ar struchtúir eile atá bunaithe cheana ag na Ballstáit agus ag an gCoimisiún. I gcomhthéacs an chomhair sin, ba cheart go ndéanfadh údaráis rialála náisiúnta, nuair is gá, comhairle a chur ar ghrúpaí réigiúnacha, inter alia maidir le féidearthacht na ngnéithe rialála de thionscadail bheartaithe agus maidir le féidearthacht an tráthchláir bheartaithe i gcomhair formheasa rialála.

(23)

Chun a áirithiú go bhfuil liosta an Aontais de thionscadail leasa choitinn (“liosta Aontais”) teoranta do na tionscadail is mó a chuireann le cur chun feidhme na gconairí agus na réimsí tosaíochta straitéiseacha maidir le bonneagar fuinnimh, ba cheart an chumhacht chun an liosta Aontais a ghlacadh agus a athbhreithniú a tharmligean chuig an gCoimisiún i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE, ag urramú ag an am céanna an ceart atá ag na Ballstáit tionscadail leasa choitinn a bhaineann lena gcríoch féin a fhormheas. De réir anailíse atá déanta sa mheasúnú tionchair a ghabhann leis an togra a bhfuil an Rialachán seo mar thoradh air, meastar go bhfuil thart ar 100 tionscadal den sórt sin i réimse an leictreachais agus 50 i réimse an gháis. Nuair a chuirtear an meastachán sin san áireamh, chomh maith leis an ngá atá le gnóthú chuspóirí an Rialacháin seo a áirithiú, ba cheart go mbeadh líon iomlán na dtionscadal leasa choitinn fós inláimhsithe agus, dá bhrí sin, níor cheart go mbeadh a líon go suntasach níos mó ná 220. Ba cheart don Choimisiún, le linn dó gníomhartha tarmligthe a ullmhú agus a tharraingt suas, a áirithiú go ndéanfar na doiciméid ábhartha a chur chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig an gComhairle ar bhealach comhuaineach, tráthúil agus iomchuí.

(24)

Ba cheart liosta nua Aontais a bhunú gach dhá bhliain. Tionscadail leasa choitinn atá tugtha chun críche nó nach gcomhlíonann a thuilleadh na critéir agus ceanglais ábhartha amhail a leagtar amach sa Rialachán seo, níor cheart go mbeadh siad ar an gcéad liosta eile Aontais. Ar an gcúis sin, ba cheart go mbeadh tionscadail leasa choitinn atá ann cheana atá le cur san áireamh sa chéad liosta eile Aontais faoi réir an phróisis roghnúcháin chéanna atá ann do thionscadail bheartaithe maidir le liostaí réigiúnacha a bhunú agus maidir leis an liosta Aontais a bhunú; ba cheart cúram a ghlacadh, áfach, chun an t-ualach riaracháin a bheadh ann mar thoradh air sin a laghdú a mhéid agus is féidir, mar shampla trí úsáid a bhaint a mhéid is féidir as faisnéis a cuireadh isteach roimhe sin agus trí aird a thabhairt ar thuarascálacha bliantúla lucht tionscanta an tionscadail.

(25)

Ba cheart tionscadail leasa choitinn a chur chun feidhme chomh sciobtha agus is féidir agus ba cheart dlúthfhaireachán agus dlúthmheastóireacht a dhéanamh orthu, agus an t-ualach riaracháin i leith tionscnóirí tionscadail á choinneáil chomh híseal agus is féidir. Ba cheart don Choimisiún comhordaitheoirí Eorpacha a ainmniú le haghaidh tionscadal a bhfuil deacrachtaí ar leith ag baint leo.

(26)

Maidir le próisis deonaithe ceadanna, níor cheart go dtiocfadh ualaí riaracháin astu atá ar neamhréir le méid ná le castacht an tionscadail ná go gcruthóidís bacainní ar fhorbairt gréasán tras-Eorpach agus ar rochtain ar an margadh. Chuir conclúidí na Comhairle an 19 Feabhra 2009 béim ar an ngá atá le bacainní ar infheistíocht a shainaithint agus le deireadh a chur leo, lena n-áirítear trí nósanna imeachta pleanála agus comhairliúcháin a shruthlíniú. Leag conclúidí na Comhairle Eorpaí an 4 Feabhra 2011 béim arís ar na conclúidí sin nuair a tugadh i bhfios go láidir an tábhacht a bhaineann le próisis deonaithe ceadanna a shruthlíniú agus a fheabhsú agus inniúlachtaí náisiúnta a urramú ag an am céanna.

(27)

Ba cheart pleanáil agus cur chun feidhme tionscadail leasa choitinn an Aontais i réimsí an bhonneagair fuinnimh, iompair agus teileachumarsáide a chomhordú chun sineirgíochtaí a chruthú aon uair is ciallmhar é sin a dhéanamh ó thaobh na pleanála foriomláine eacnamaíche, teicniúla, comhshaoil nó spásúla de agus le haird chuí á tabhairt ar na gnéithe ábhartha sábháilteachta. Mar sin, nuair atá gréasáin éagsúla Eorpacha á bpleanáil, d’fhéadfaí tosaíocht a thabhairt do ghréasáin iompair, cumarsáide agus fuinnimh a chomhtháthú chun a áirithiú gurb é an méid is lú is féidir de thalamh a chúmhdófar, agus go n-áiritheofaí ag an am céanna, nuair is féidir, go mbaintear athúsáid as bealaí atá cheana ann nó bealaí nach bhfuil in úsáid a thuilleadh chun an tionchar diúltach sóisialta, eacnamaíoch, comhshaoil agus airgeadais a laghdú an méid is mó is féidir.

(28)

Ba cheart “stádas tosaíochta” ar an leibhéal náisiúnta a thabhairt do thionscadail leasa choitinn chun láimhseáil riaracháin ghasta a áirithiú. Ba cheart go measfadh údaráis inniúla gur chun leasa an phobail iad tionscadail leasa choitinn. Ba cheart údarú a thabhairt do thionscadail a bhfuil drochthionchar acu ar an gcomhshaol, ar chúiseanna leasa phoiblí shárathaigh, nuair a chomhlíontar na coinníollacha go léir faoi Threoir 92/43/CEE ón gComhairle an 21 Bealtaine 1992 maidir le gnáthóga nádúrtha agus fauna agus flóra fiáine a chaomhnú (13) agus faoi Threoir 2000/60/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Deireadh Fómhair 2000 lena mbunaítear creat maidir le gníomhaíocht Chomhphobail i réimse an bheartais uisce (14).

(29)

Trí údarás inniúil nó údaráis inniúla a chomhtháthaíonn nó a chomhordaíonn na próisis deonaithe ceadanna go léir (“ionad uileghnó”) a bhunú, ba cheart go laghdófaí castacht, go méadófaí éifeachtúlacht agus trédhearcacht agus go gcuideofaí le comhar a fheabhsú i measc na mBallstát. Ba cheart go mbeadh na húdaráis inniúla i mbun oibríochta chomh luath agus is féidir tar éis é a n-ainmniú amhlaidh.

(30)

D’ainneoin go bhfuil caighdeáin bhunaithe ann maidir le rannpháirtíocht an phobail i nósanna imeachta cinnteoireachta maidir leis an gcomhshaol, tá gá le bearta breise chun na caighdeáin trédhearcachta agus rannpháirtíochta poiblí is fearr is féidir a áirithiú maidir leis na saincheisteanna ábhartha uile sa phróiseas deonaithe ceadanna do thionscadail leasa choitinn.

(31)

Trí chur chun feidhme ceart agus comhordaithe a dhéanamh ar Threoir 2011/92/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Nollaig 2011 maidir le measúnú ar na héifeachtaí atá ag tionscadail áirithe phoiblí agus phríobháideacha ar an gcomhshaol (15); ar Threoir 2001/42/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 27 Meitheamh 2001 maidir le measúnú ar na héifeachtaí atá ag pleananna agus cláir áirithe ar an gcomhshaol (16), i gcás inarb infheidhme, ar Choinbhinsiún maidir le rochtain ar fhaisnéis, rannpháirtíocht an phobail i ndéanamh cinntí agus rochtain ar dhlí agus ar cheart maidir le cúrsaí comhshaoil, arna shíniú in Aarhus an 25 Meitheamh 1998 (17) (“Coinbhinsiún Aarhus”) agus Coinbhinsiún Espoo maidir le measúnacht tionchair timpeallachta i gcomhthéacs trasteorann (“Coinbhinsiún Espoo”), ba cheart go n-áiritheofaí comhchuibhiú na bpríomhphrionsabal maidir le measúnú ar éifeachtaí comhshaoil, lena n-áirítear i gcomhthéacs trasteorann. Ba cheart do na Ballstáit a measúnuithe maidir le tionscadail leasa choitinn a chomhordú agus foráil a dhéanamh maidir le measúnuithe comhpháirteacha, i gcás inarb iomchuí. Ba cheart Ballstáit a spreagadh le malartú a dhéanamh ar dhea-chleachtas agus ar fhorbairt acmhainneachta riaracháin le haghaidh próiseas deonaithe ceadanna.

(32)

Tá sé tábhachtach na próisis deonaithe ceadanna a chuíchóiriú agus a fheabhsú, agus urraim á léiriú — a mhéid is féidir ag féachaint go cuí do phrionsabail na coimhdeachta — d’inniúlachtaí agus nósanna imeachta náisiúnta le haghaidh bonneagar nua a thógáil. I bhfianaise na práinne a bhaineann le bonneagair fuinnimh a fhorbairt, ba cheart chomh maith le simpliú a dhéanamh ar na próisis deonaithe ceadanna go mbeadh tréimhse ama ann ina mbeadh ar na húdaráis ábhartha cinneadh a ghlacadh lena linn maidir le tógáil an tionscadail. Ba cheart go spreagfadh an teorainn ama sin sainiú agus láimhseáil níos éifeachtúla na nósanna imeachta, agus níor cheart, ar chúinse ar bith, go mbainfeadh sé an bonn de na hardchaighdeáin maidir le cosaint an chomhshaoil agus rannpháirtíocht phoiblí. Maidir leis na huasteorannacha ama a leagtar síos leis an Rialachán seo, d’fhéadfadh na Ballstáit mar sin féin dícheall a dhéanamh chun iad a ghiorrú tuilleadh más féidir. Ba cheart do na húdaráis inniúla comhlíonadh na dtréimhsí ama a áirithiú, agus ba cheart go bhféachfadh na Ballstáit lena áirithiú go ndéileálfar ar an mbealach is éifeachtúla is féidir le hachomhairc lena ndéantar dlíthiúlacht shubstainteach nó dlíthiúlacht ghnásúil cinnidh chuimsithigh a agóid.

(33)

Sa chás ina measann Ballstáit é a bheith iomchuí, féadfaidh siad a áireamh sa chinneadh cuimsitheach cinntí a ghlactar i gcomhthéacs: caibidlíocht le húinéirí talún aonair chun rochtain, úinéireacht nó ceart áitithe a dheonú i gcás maoine; pleanáil spásúil lena gcinntear úsáid ghinearálta talún i réigiún sainithe, lena n-áirítear forbairtí eile amhail mórbhealaí, iarnróid, foirgnimh agus limistéir faoi chosaint fiadhúlra, agus ar pleanáil í nach ndearnadh chun críche sainiúla an tionscadail bheartaithe; ceadanna oibríochtúla a dheonú. I gcomhthéacs na bpróiseas deonaithe ceadanna, d’fhéadfadh bonneagar gaolmhar a bheith san áireamh sa tionscadal leasa choitinn a mhéid go bhfuil sé sin bunriachtanach do thógáil nó d’fheidhmiú an tionscadail.

(34)

Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo, agus go háirithe ag na forálacha maidir le ceadanna a dheonú, le rannpháirtíocht phoiblí agus le tionscadail leasa choitinn a chur chun feidhme, gan dochar don dlí idirnáisiúnta ná do dhlí an Aontais, lena n-áirítear forálacha chun an comhshaol agus sláinte an duine a chosaint agus forálacha arna nglacadh faoin gComhbheartas Iascaigh agus Muirí.

(35)

Ba cheart, i gcoitinne, gurb iad úsáideoirí an bhonneagair a sheasfadh na lánchostais d’fhorbairt, tógáil, oibriú agus cothabháil na dtionscadal leasa choitinn. Ba cheart go mbeadh tionscadail leasa choitinn incháilithe do leithdháileadh costas trasteorann nuair a léirítear i measúnú ar éileamh an mhargaidh nó ar na héifeachtaí ionchasacha ar na taraifí nach féidir a bheith ag súil leis go ndéanfaidh na taraifí a íocfaidh úsáideoirí an bhonneagair na costais a aisghnóthú.

(36)

Ba cheart an plé maidir le leithdháileadh iomchuí costas a bhunú ar an anailís ar chostais agus sochair tionscadail bhonneagair a dhéanfar ar bhonn modheolaíochta comhchuibhithe chun anailís uile-chórais a dhéanamh ar fhuinneamh, faoi chuimsiú na bpleananna 10 mbliana maidir le forbairt gréasáin arna n-ullmhú ag Gréasáin Eorpacha na nOibreoirí Córais Tarchurtha faoi Rialachán (CE) Uimh. 714/2009 agus Rialachán (CE) Uimh. 715/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Iúil 2009 maidir le coinníollacha le haghaidh rochtana ar na gréasáin gáis nádúrtha (18), ar measúnú é a ndéanfaidh an Ghníomhaireacht athbhreithniú air. D’fhéadfaí a chur san áireamh leis an anailís sin táscairí agus luachanna tagartha comhfhreagracha do chomparáid na gcostas infheistíochta aonaid.

(37)

I margadh inmheánach fuinnimh atá ag éirí níos comhtháite, tá gá le rialacha soiléire trédhearcacha maidir le leithdháileadh costas thar theorainneacha chun dlús a chur le hinfheistíocht i mbonneagar trasteorann. Mheabhraigh Comhairle Eorpach an 4 Feabhra 2011 an tábhacht a bhaineann le creat rialála a chur chun cinn a mheallfadh infheistíocht i ngréasáin, le taraifí socraithe ag leibhéil atá comhsheasmhach le riachtanais mhaoinithe agus leis an leithdháileadh iomchuí costas le haghaidh infheistíochtaí trasteorann, agus iomaíocht agus iomaíochas á bhfeabhsú agus an tionchar ar thomhaltóirí á chur san áireamh. Nuair a bhíonn leithdháileadh costas trasteorann á chinneadh ag údaráis rialála náisiúnta, ba cheart dóibh a áirithiú nach ualach míchionmhar dá dtomhaltóirí an tionchar atá aige ar tharaifí náisiúnta. Sa bhreis air sin, ba cheart do na húdaráis rialála náisiúnta an baol gur ann do thacaíocht dhúbailte do thionscadal nó do thionscadail a sheachaint trí na muirir agus na hioncaim, idir iarbhír agus mheasta, a chur san áireamh. Níor cheart na muirir agus na hioncaim sin a chur san áireamh ach amháin a mhéid atá siad ceaptha chun na costais atá i gceist a chlúdach agus ba cheart a mhéid is féidir go mbeadh siad gaolmhar do na tionscadail. Nuair a dhéantar tairbhe i gcríoch lasmuigh dá teorainn do na Ballstáit lena mbaineann a chur san áireamh in iarraidh ar infheistíocht, ba cheart go rachadh na húdaráis rialála náisiúnta i gcomhairle leis na hOCTanna lena mbaineann maidir leis an anailís costais agus sochair atá sainiúil don tionscadal.

(38)

Ceanglaítear leis an dlí reatha maidir leis an margadh inmheánach fuinnimh go bhforáiltear le taraifí le haghaidh rochtana ar na gréasáin gháis agus leictreachais do dhreasachtaí iomchuí chun infheistíocht a dhéanamh. Agus an dlí maidir leis an margadh inmheánach fuinnimh á cur i bhfeidhm, ba cheart d’údaráis rialála náisiúnta creat rialála cobhsaí agus intuartha a áirithiú le dreasachtaí le haghaidh tionscadal leasa choitinn, lena n-áirítear dreasachtaí fadtéarmacha, atá i gcomhréir le leibhéal riosca sonraigh an tionscadail. Tá feidhm aige sin go háirithe maidir le teicneolaíochtaí nuálacha tarchuir don leictreachas a fhágann gur féidir comhtháthú ar mhórscála a dhéanamh ar fhuinneamh in-athnuaite, ar acmhainní fuinnimh dáilte nó ar fhreagairt ar éileamh i gcás gréasán idirnasctha, agus tá feidhm aige maidir le bonneagar tarchurtha gáis lena dtugtar acmhainn ag céim chun cinn nó solúbthacht bhreise don mhargadh chun trádáil ghearrthéarmach nó soláthar cúltaca a cheadú i gcás suaitheadh soláthar.

(39)

Níl feidhm ag an Rialachán seo ach amháin maidir le ceadanna a dheonú le haghaidh tionscadal leasa choitinn de réir na brí a leagtar síos anseo, agus le rannpháirtíocht phoiblí sna tionscadail sin agus le déileáil ar bhonn rialála leis na tionscadail sin. Féadfaidh Ballstáit mar sin féin na rialacha céanna nó rialacha comhchosúla a chur i bhfeidhm, de bhua a ndlí náisiúnta, ar thionscadail eile nach bhfuil stádas tionscadal leasa choitinn acu de réir raon feidhme an Rialacháin seo. Maidir leis na dreasachtaí rialála, féadfaidh Ballstáit na rialacha céanna nó rialacha comhchosúla a chur i bhfeidhm, de bhua a ndlí náisiúnta, ar thionscadail leasa choitinn a thig faoin gcatagóir stóráil leictreachais.

(40)

Ballstáit nach bhforálann faoi láthair do stádas dlíthiúil den éifeacht náisiúnta is airde is féidir a thabhairt do thionscadail bhonneagair fuinnimh i gcomhthéacs na bpróiseas deonaithe ceadanna, ba cheart dóibh a bhreithniú stádas den sórt sin a thabhairt isteach, go háirithe trí mheasúnú, más rud é go leanfadh an próiseas deonaithe ceadanna a bheadh níos tapa as an méid sin.

(41)

Léiríodh sa Chlár Fuinnimh Eorpach do Théarnamh (CFET), arna bhunú le Rialachán (CE) Uimh. 663/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (19), an breisluach a bhaineann le cistiú príobháideach a ghiaráil trí chúnamh suntasach airgeadais ón Aontas d’fhonn deis a thabhairt tionscadail a bhfuil tábhacht leo ar leibhéal na hEorpa a chur chun feidhme. D’aithin Comhairle Eorpach an 4 Feabhra 2011 go bhféadfadh sé go mbeadh airgeadas poiblí teoranta de dhíth ar roinnt tionscadal bonneagair fuinnimh chun cistiú príobháideach a ghiaráil. I bhfianaise na géarchéime eacnamaíche agus airgeadais agus srianta buiséadacha, ba cheart tacaíocht spriocdhírithe a fhorbairt, trí bhíthin deontas agus ionstraimí airgeadais, faoin gcéad chreat airgeadais ilbhliantúil eile, rud a mheallfadh infheisteoirí nua chun infheistíocht a dhéanamh sna conairí agus réimsí tosaíochta maidir le bonneagar fuinnimh ag coinneáil ranníocaíocht bhuiséadach an Aontais chomh íseal agus is féidir ag an am céanna. Ba cheart go mbeadh na bearta ábhartha faoi threoir ag an taithí a fuarthas le linn na treoirchéime tar éis bannaí tionscadail a thabhairt isteach chun tionscadail bonneagair a mhaoiniú.

(42)

Ba cheart tionscadail leasa choitinn sna réimsí leictreachais, gáis agus dé-ocsaíde carbóin a bheith incháilithe chun cúnamh airgeadais a fháil ón Aontas le haghaidh staidéar agus, faoi choinníollacha áirithe, le haghaidh oibreacha a luaithe a bhíonn fáil ar an maoiniú sin faoin Rialachán cuí maidir le Saoráid um Chónascadh na hEorpa, agus ba cheart an chabhair sin a bheith ar fáil i bhfoirm deontas nó i bhfoirm ionstraimí airgeadais nuálaíocha. Áiritheofar leis sin gur féidir tacaíocht shaincheaptha a chur ar fáil do na tionscadail leasa choitinn sin nach bhfuil inmharthana faoin gcreat rialála reatha agus faoi dhálaí reatha an mhargaidh. Tá sé tábhachtach go ndéanfaí aon saobhadh ar iomaíochas a sheachaint, go háirithe idir tionscadail a rannchuidíonn le gnóthú na conaire tosaíochta céanna Aontais. Ba cheart don chúnamh airgeadais sin na sineirgíochtaí leis na Cistí Struchtúrtha is gá a áirithiú, rud a mhaoineoidh gréasáin chliste dáilte fuinnimh a bhfuil tábhacht áitiúil nó réigiúnach ag baint leo. Baineann loighic trí chéim le hinfheistíochtaí le haghaidh tionscadal leasa choitinn: sa chéad chéim, ba cheart go mbeadh an tosaíocht ag an margadh le hinfheistíocht a dhéanamh. Sa dara céim, mura ndéanann an margadh infheistíochtaí, ba cheart réitigh rialála a lorg, ba cheart an creat rialála ábhartha a choigeartú más gá, agus ba cheart feidhmiú ceart an chreata rialála ábhartha a áirithiú. Sa tríú céim, i gcás nach leor an chéad dá chéim chun na hionstraimí is gá a sheachadadh i dtionscadail leasa choitinn, d’fhéadfaí cúnamh airgeadais Aontais a dheonú má chomhlíonann an tionscadal leasa choitinn na critéir incháilitheachta is infheidhme.

(43)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóir an Rialacháin seo, eadhon forbairt agus idir-inoibritheacht na ngréasán tras-Eorpach fuinnimh agus nascadh leis na gréasáin sin, a bhaint amach go leordhóthanach agus gur fearr is féidir é a ghnóthú dá bhrí sin ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a bhaint amach.

(44)

Ba cheart, dá bhrí sin, Rialachán (CE) Uimh. 713/2009, Rialachán (CE) Uimh. 714/2009 agus Rialachán (CE) Uimh. 715/2009 a leasú dá réir.

(45)

Ba cheart, dá bhrí sin, Cinneadh Uimh. 1364/2006/CE a aisghairm,

(a)

tugtar aghaidh ann go sainaithneofar tionscadail leasa choitinn a bhfuil gá leo chun conairí agus réimsí tosaíochta a chur chun feidhme a thig faoi na catagóirí bonneagair fuinnimh maidir le leictreachas, gás, ola agus dé-ocsaíd charbóin a leagtar amach in Iarscríbhinn II (“catagóirí bonneagair fuinnimh”);

(b)

éascaítear cur chun feidhme tráthúil tionscadal leasa choitinn trí phróisis deonaithe ceadanna a shruthlíniú, a chomhordú níos dlúithe agus a luathú agus trí rannpháirtíocht phoiblí a fheabhsú;

(c)

soláthraítear rialacha agus treorú maidir leis an leithdháileadh trasteorann costas agus maidir le dreasachtaí atá bainteach le riosca do thionscadail leasa choitinn;

(d)

cinntear coinníollacha faoina mbeidh tionscadail leasa choitinn incháilithe chun cúnamh airgeadais a fháil ón Aontas.

(1)

ciallaíonn “bonneagar fuinnimh” aon trealamh fisiceach nó saoráid fhisiceach, a thig faoi na catagóirí sa bhonneagar fuinnimh, atá lonnaithe san Aontas nó a nascann an tAontas le ceann amháin nó níos mó de thríú tíortha;

(2)

ciallaíonn “cinneadh cuimsitheach” an cinneadh nó an bailiúchán cinntí a ghlacann údarás nó údaráis Ballstáit, gan cúirteanna ná binsí san áireamh, lena gcinntear cibé acu atá nó nach bhfuil údarú le deonú do thionscnóir tionscadail chun an bonneagar fuinnimh a thógáil lena ndéanfar tionscadal a réadú, gan dochar d’aon chinneadh a ghlacfar i gcomhthéacs nós imeachta achomhairc riaracháin;

(3)

ciallaíonn “tionscadal” ceann amháin nó níos mó de línte, de phíblínte, de shaoráidí, de threalamh nó de shuiteálacha a thig faoi na catagóirí sa bhonneagar fuinnimh;

(4)

ciallaíonn “tionscadal leasa choitinn” tionscadal a bhfuil gá leis chun na conairí agus réimsí tosaíochta sa bhonneagar fuinnimh atá leagtha amach in Iarscríbhinn I a chur chun feidhme agus ar cuid é de liosta uile-Aontais na dtionscadal leasa choitinn dá dtagraítear in Airteagal 3;

(5)

ciallaíonn “scrogall bonneagair fuinnimh” srianadh ar shreafaí fisiceacha i gcóras fuinnimh mar gheall ar acmhainneacht neamhleor tarchuir, lena n-áirítear inter alia easpa bonneagair;

(6)

ciallaíonn “tionscnóir tionscadail” ceann daoibh seo a leanas:

(7)

ciallaíonn “eangach chliste” gréasán leictreachais ar féidir léi iompar agus gníomhaíochtaí na n-úsáideoirí go léir atá nasctha léi, lena n-áirítear gineadóirí, tomhaltóirí agus iad sin a ghineann agus a thomhalaíonn, a chomhtháthú ar bhealach cost-éifeachtúil chun córas cumhachta atá éifeachtúil go heacnamaíoch agus inbhuanaithe a áirithiú ag a mbeadh caillteanais ísle agus leibhéil arda cáilíochta, cinnteachta soláthair agus sábháilteachta;

(8)

ciallaíonn “oibreacha” ceannach, soláthar agus úsáid comhpháirteanna, córas agus seirbhísí lena n-áirítear bogearraí, cur i gcrích gníomhaíochtaí forbartha agus tógála agus gníomhaíochtaí suiteála a bhaineann le tionscadal, glacadh le suiteálacha agus seoladh tionscadail;

(9)

ciallaíonn “staidéir” gníomhaíochtaí a bhfuil gá leo chun cur chun feidhme tionscadal a ullmhú, amhail staidéir ullmhúcháin, staidéir féidearthachta, staidéir mheastóireachta, staidéir thástála agus staidéir bhailíochtaithe, lena n-áirítear bogearraí, agus aon bheart tacaíochta teicniúla eile lena n-áirítear réamhghníomhaíocht chun tionscadal a shainmhíniú agus a fhorbairt agus chun cinneadh a dhéanamh maidir lena mhaoiniú, amhail réamhshuirbhéireacht na suíomh lena mbaineann agus ullmhú an phacáiste airgeadais;

(10)

ciallaíonn “údarás rialála náisiúnta” údarás rialála náisiúnta arna ainmniú i gcomhréir le hAirteagal 35(1) de Threoir 2009/72/CE nó i gcomhréir le hAirteagal 39(1) de Threoir 2009/73/CE;

(11)

ciallaíonn “coimisiúnú” an próiseas a bhaineann le tionscadal a chur i mbun oibríochta, ón uair a bhíonn sé tógtha.

(a)

beidh ar gach togra aonair le haghaidh tionscadal leasa choitinn atá beartaithe formheas a fháil ó na Ballstáit a bhfuil baint ag an tionscadal lena chríoch nó lena gcríoch; má chinneann Ballstát gan a fhormheas a thabhairt, déanfaidh sé a chuid cúiseanna réasúnaithe dó sin a thabhairt ar aird an Ghrúpa lena mbaineann;

(b)

cuirfidh sé san áireamh an chomhairle ón gCoimisiún a bhfuil sé mar aidhm léi líon iomlán inláimhsithe de thionscadail leasa choitinn a bheith ann.

(a)

a áirithiú gurb iad na tionscadail sin a chomhlíonann na critéir dá dtagraítear in Airteagal 4, agus iad san amháin, atá san áireamh;

(b)

comhleanúnachas trasréigiúnach a áirithiú, agus an tuairim ón nGníomhaireacht amhail dá dtagraítear in Iarscríbhinn III.2(12) á cur san áireamh;

(c)

aird a thabhairt ar aon tuairimí ó Bhallstáit amhail dá dtagraítear in Iarscríbhinn III.2.(9); agus

(d)

féachaint le líon iomlán inláimhsithe de thionscadail leasa choitinn a bheith ar an liosta Aontais.

(a)

tá an tionscadal riachtanach le haghaidh ar a laghad ceann de na conairí agus réimsí tosaíochta maidir le bonneagar fuinnimh;

(b)

is tábhachtaí tairbhí foriomlána féideartha an tionscadail, arna meas i gcomhréir leis na critéir shonracha faoi seach i mír 2, ná costais an tionscadail, lena n-áirítear ar an bhfadtéarma; agus

(c)

comhlíonfaidh an tionscadal aon cheann de na critéir seo a leanas:

(a)

maidir leis na tionscadail tarchurtha agus stórála leictreachais a thig faoi na catagóirí sa bhonneagar fuinnimh a leagtar amach in Iarscríbhinn II.1(a) go (d), rannchuideoidh an tionscadal go mór le comhlíonadh ceann amháin ar a laghad de na critéir shonracha seo a leanas:

(b)

maidir le tionscadail gáis a thig faoi na catagóirí sa bhonneagar fuinnimh a leagtar amach in Iarscríbhinn II.2, rannchuideoidh an tionscadal go mór le ceann amháin ar a laghad de na critéir shonracha seo a leanas:

(c)

maidir le tionscadail leictreachais a bhaineann le heangacha cliste agus a thig faoin gcatagóir sa bhonneagar fuinnimh a leagtar amach in Iarscríbhinn II.1(e), rannchuideoidh an tionscadal go mór le gach ceann de na critéir shonracha seo a leanas:

(d)

maidir le tionscadail iompair ola a thig faoi na catagóirí bonneagair fuinnimh a leagtar amach in Iarscríbhinn II.3, rannchuideoidh an tionscadal go mór le gach ceann de na critéir shonracha seo a leanas:

(e)

maidir le tionscadail iompar dé-ocsaíde carbóin a thig faoi na catagóirí sa bhonneagar fuinnimh a leagtar amach in Iarscríbhinn II.4, rannchuideoidh an tionscadal go mór le gach ceann de na critéir shonracha seo a leanas:

(a)

práinn gach tionscadail atá beartaithe chun spriocanna beartais fuinnimh an Aontais a bhaint amach maidir le comhtháthú agus le hiomaíochas an mhargaidh, lena n-áirítear trí aonrú Ballstáit amháin ar a laghad a bhaint, le hinbhuanaitheacht agus le cinnteacht an tsoláthair;

(b)

líon na mBallstát a bhfuil tionchar ag gach tionscadal orthu, agus comhdheiseanna á n-áirithiú do thionscadail lena bhfuil baint ag Ballstáit fhorimeallacha;

(c)

rannchuidiú gach tionscadail le comhtháthú críochach; agus

(d)

a chomhlántaí atá siad le tionscadail eile atá beartaithe.

(a)

staidéir féidearthachta agus deartha;

(b)

formheas ag an údarás rialála náisiúnta nó ag aon údarás eile lena mbaineann;

(c)

tógáil agus coimisiúnú;

(d)

an sceideal maidir le deonú ceadanna dá dtagraítear in Airteagal 10(4)(b).

(a)

an dul chun cinn a rinneadh i bhforbairt, i dtógáil agus i gcoimisiúnú an tionscadail, go háirithe maidir le deonú ceadanna agus nósanna imeachta comhairliúcháin;

(b)

nuair is ábhartha, moilleanna i gcomparáid leis an bplean cur chun feidhme, cúiseanna na moilleanna sin agus deacrachtaí eile a tháinig chun cinn;

(c)

i gcás inarb ábhartha, plean athbhreithnithe a mbeidh sé d’aidhm aige na moilleanna a shárú.

(a)

sa mhéid go bhfuil feidhm ag bearta dá dtagraítear in Airteagal 22(7) (a), (b) nó (c) de Threoir 2009/72/CE agus de Threoir 2009/73/CE de réir dlíthe náisiúnta lena mbaineann, áiritheoidh údaráis rialála náisiúnta go ndéanfar an infheistíocht;

(b)

mura mbíonn feidhm ag bearta údarás rialála náisiúnta de réir phointe (a), roghnóidh an tionscnóir tionscadail tríú páirtí chun an tionscadal ar fad nó cuid de a mhaoiniú nó a thógáil. Déanfaidh an tionscnóir tionscadail amhlaidh roimh an moill i gcomparáid leis an dáta coimisiúnaithe má sháraíonn an plean cur chun feidhme dhá bhliain;

(c)

mura roghnaítear tríú páirtí de réir phointe (b), féadfaidh an Ballstát nó, i gcás ina bhforálann an Ballstát amhlaidh, an t-údarás rialála náisiúnta, laistigh de dhá mhí ó dhul in éag na tréimhse dá dtagraítear i bpointe (b), tríú páirtí a cheapadh chun an tionscadal a mhaoiniú nó a thógáil lena nglacfaidh an tionscnóir tionscadail;

(d)

má sháraíonn an mhoill i gcomparáid leis an dáta coimisiúnaithe sa phlean cur chun feidhme dhá bhliain agus dhá mhí, féadfaidh an Coimisiún, faoi réir an chomhaontaithe agus le comhar iomlán na mBallstát lena mbaineann, glao ar thograí a sheoladh a bheidh oscailte d’aon tríú páirtí a bhfuil sé de chumas ann a bheith ina thionscnóir tionscadail chun an tionscadal a thógáil de réir amlíne comhaontaithe;

(e)

nuair a chuirtear pointe (c) nó pointe (d) i bhfeidhm, tabharfaidh an t-oibreoir córais, a bhfuil an infheistíocht lonnaithe ina limistéar féin, gach faisnéis is gá chun an infheistíocht a réadú do na hoibreoirí cur chun feidhme, do na hinfheisteoirí cur chun feidhme nó don tríú páirtí, nascfaidh sé sócmhainní nua leis an ngréasán tarchurtha agus déanfaidh sé a dhícheall go ginearálta chun cur chun feidhme na hinfheistíochta a éascú chomh maith le hoibríocht agus cothabháil shlán, iontaofa agus éifeachtúil an tionscadail leasa choitinn a áirithiú.

(a)

cuirfidh sé chun cinn na tionscadail a bhfuil sé ainmnithe mar chomhordaitheoir Eorpach ina leith, chomh maith le hidirphlé trasteorann idir na tionscnóirí tionscadail agus gach geallsealbhóir lena mbaineann;

(b)

tabharfaidh sé cúnamh do gach páirtí, de réir mar is gá, dul i gcomhairle leis na geallsealbhóirí lena mbaineann agus maidir leis na ceadanna is gá a fháil do na tionscadail;

(c)

más iomchuí, cuirfidh sé comhairle ar thionscnóirí tionscadail maidir leis an tionscadal a mhaoiniú;

(d)

áiritheoidh sé go gcuirfidh na Ballstáit lena mbaineann tacaíocht agus an treoir straitéiseach iomchuí ar fáil chun na tionscadail a ullmhú agus a chur chun feidhme;

(e)

cuirfidh sé faoi bhráid an Choimisiúin gach bliain, agus más iomchuí, ar a sainordú a chríochnú, tuarascáil maidir le dul chun cinn na dtionscadal agus maidir le haon deacrachtaí agus bacainní a d’fhéadfadh moill shuntasach a chur ar dháta coimisiúnaithe na dtionscadal. Tarchuirfidh an Coimisiún an tuarascáil chuig Parlaimint na hEorpa agus chuig na Grúpaí lena mbaineann.

(a)

go gcuireann an t-údarás inniúil an tarmligean sin in iúl don Choimisiún agus go bhfoilsíonn an t-údarás inniúil nó an tionscnóir tionscadail an fhaisnéis atá ann ar an suíomh gréasáin dá dtagraítear in Airteagal 9(7);

(b)

nach bhfuil ach údarás amháin freagrach as aon tionscadal leasa choitinn, gurb é an t-údarás sin an t-aon phointe teagmhála atá ag an tionscnóir tionscadail sa phróiseas sula ndéantar cinneadh cuimsitheach i leith tionscadail leasa choitinn ar bith, agus go gcomhordaíonn sé cur isteach na ndoiciméad agus na faisnéise ábhartha ar fad.

(a)

an nós imeachta réamhiarratais, a chumhdóidh an tréimhse idir tús an phróisis deonaithe ceadanna agus an tráth a ghlacfaidh an t-údarás inniúil leis an gcomhad iarratais arna chur faoina bhráid, seolfar é laistigh de thréimhse ama tháscach de dhá bhliain.

Cuirfear san áireamh sa nós imeachta sin ullmhúchán aon tuarascálacha comhshaoil a bheidh le hullmhú ag na tionscnóirí tionscadail.

Chun tús a chur leis an bpróiseas deonaithe ceadanna, tabharfaidh na tionscnóirí tionscadail fógra i scríbhinn d’údarás inniúil na mBallstát lena mbaineann, agus áireofar cur síos réasúnta mionsonraithe ar an tionscadal leis. Tráth nach déanaí ná trí mhí tar éis an fógra a fháil, admhóidh an t-údarás inniúil an fógra, lena n-áirítear thar ceann údarás eile lena mbaineann, nó, má mheasann sé nach bhfuil an tionscadal sách forbartha le dul isteach sa phróiseas deonaithe ceadanna, diúltóidh sé don fhógra i scríbhinn. I gcás ina ndiúltaítear don fhógra, tabharfaidh an t-údarás inniúil údar lena chinneadh, lena n-áirítear thar ceann údarás eile lena mbaineann. Is é an dáta ar a síníonn an t-údarás inniúil admháil an fhógra a bheidh ina dháta tosaigh don phróiseas deonaithe ceadanna. I gcás ina bhfuil dhá Bhallstát nó níos mó i gceist, beidh an dáta ar a nglacfaidh an t-údarás inniúil i gceist leis an bhfógra deiridh ina dháta tosaigh don phróiseas deonaithe ceadanna;

(b)

an nós imeachta deonaithe ceadanna reachtúil, a chumhdaíonn an tréimhse idir an dáta a nglactar leis an gcomhad iarratais arna chur isteach go dtí an tráth a ndéantar an cinneadh cuimsitheach, ní rachaidh an nós imeachta sin thar bhliain agus sé mhí. Féadfaidh Ballstáit dáta níos luaithe a shocrú don teorainn ama má mheastar go bhfuil a leithéid iomchuí.

(a)

ar an bhfógra a admháil de bhun mhír 1(a), sainaithneoidh an t-údarás inniúil, i ndlúthchomhar leis na húdaráis eile lena mbaineann, agus i gcás inarb iomchuí ar bhonn togra ón tionscnóir tionscadail, raon feidhme an ábhair agus leibhéal mionsonraithe na faisnéise atá le cur isteach ag an tionscnóir tionscadail, mar chuid den chomhad iarratais, chun iarratas a dhéanamh ar an gcinneadh cuimsitheach. Beidh an seicliosta dá dtagraítear in Iarscríbhinn VI.1(e) mar bhunús na sainaitheanta sin;

(b)

deanfaidh an t-údarás inniúil sceideal mionsonraithe a tharraingt suas don phróiseas deonaithe ceadanna, i ndlúthchomhar leis an tionscnóir tionscadail agus le húdaráis eile lena mbaineann agus torthaí na ngníomhaíochtaí arna ndéanamh faoi phointe (a) á gcur san áireamh, i gcomhréir leis na treoirlínte atá leagtha amach in Iarscríbhinn VI.(2).

I gcás tionscadal a thrasnaíonn an teorainn idir dhá Bhallstát nó níos mó, ullmhóidh údaráis inniúla na mBallstát lena mbaineann sceideal comhpháirteach ina bhféachfaidh siad lena n-amchlár a chur ar chomhréim;

(c)

ar an dréachtchomhad iarratais a fháil, déanfaidh an t-údarás inniúil iarratais eile, más gá, agus lena n-áirítear thar ceann údarás eile lena mbaineann, maidir le faisnéis atá le cur isteach ag an tionscnóir tionscadail agus atá ar iarraidh arb iarratais iad nach bhféadfaí aghaidh a thabhairt orthu ach amháin ar ábhair a shainaithnítear faoi phointe (a). Laistigh de thrí mhí ón gcomhad iarratais iomlán a fháil, glacfaidh an t-údarás inniúil, i bhfoirm scríbhinn, leis an iarratas lena scrúdú. Ní fhéadfar iarrataí ar fhaisnéis bhreise a dhéanamh ach má tá dálaí nua ann a thugann údar cuí leo.

(a)

anailís costais is tairbhe sainiúil don tionscadal a bheidh comhsheasmhach leis an modheolaíocht a tarraingíodh suas de bhun Airteagal 11 agus aird á tabhairt ar thairbhí lasmuigh de theorainneacha an Bhallstáit lena mbaineann;

(b)

plean gnó ina ndéantar luacháil ar inmharthanacht airgeadais an tionscadail, lena n-áirítear an réiteach maoinithe roghnaithe agus, i gcás tionscadail leasa choitinn a thig faoin gcatagóir dá dtagraítear in Iarscríbhinn II.2, torthaí na tástála margaidh; agus

(c)

i gcás ina bhfuil tionscnóirí tionscadail ar aon intinn faoi, togra a bhfuil bunús maith leis le haghaidh leithdháileadh costas trasteorann.

—

ar na cíosanna cúngaigh nó ar na muirir eile iarbhír nó mheasta,

—

ar na hioncaim iarbhír nó mheasta a thagann ón sásra um chúiteamh idir oibreoirí córais tarchurtha arna bhunú faoi Airteagal 13 de Rialachán (CE) Uimh. 714/2009.

(a)

meastóireacht ar na tionchair shainaitheanta, lena n-áirítear tionchair a bhaineann le taraifí gréasáin, atá ar gach ceann de na Ballstáit lena mbaineann;

(b)

meastóireacht ar an bplean gnó dá dtagraítear i mír 3(b);

(c)

seachtrachtaí dearfacha réigiúnacha nó uile-Aontais, a thiocfadh as an tionscadal;

(d)

toradh an chomhairliúcháin leis na tionscnóirí tionscadail lena mbaineann.

(a)

a mbeidh díolúine faighte acu ó Airteagal 32, Airteagal 33 agus Airteagal 34 agus ó Airteagal 41(6), (8) agus (10) de Threoir 2009/73/CE de bhun Airteagal 36 de Threoir 2009/73/CE;

(b)

a mbeidh díolúine faighte acu ó Airteagal 16(6) de Rialachán (CE) Uimh. 714/2009 nó a mbeidh díolúine faighte acu ó Airteagal 32 agus ó Airteagal 37(6) agus (10) de Threoir 2009/72/CE de bhun Airteagal 17 de Rialachán (CE) Uimh. 714/2009;

(c)

a mbeidh díolúine faighte acu faoi Airteagal 22 de Threoir 2003/55/CE (20); nó

(d)

a mbeidh díolúine faighte acu faoi Airteagal 7 de Rialachán (CE) Uimh. 1228/2003 (21).

(a)

a mbeidh díolúine faighte aige ó Airteagal 32, Airteagal 33 agus Airteagal 34 agus ó Airteagal 41(6), (8) agus (10) de Threoir 2009/73/CE de bhun Airteagal 36 de Threoir 2009/73/CE;

(b)

a mbeidh díolúine faighte aige ó Airteagal 16(6) de Rialachán (CE) Uimh. 714/2009 nó a mbeidh díolúine faighte aige ó Airteagal 32 agus ó Airteagal 37(6) agus (10) de Threoir 2009/72/CE de bhun Airteagal 17 de Rialachán (CE) Uimh. 714/2009;

(c)

a mbeidh díolúine faighte aige faoi Airteagal 22 de Threoir 2003/55/CE; nó

(d)

a mbeidh díolúine faighte aige faoi Airteagal 7 de Rialachán (CE) Uimh. 1228/2003.

(a)

na rialacha maidir le hinfheistíocht oirchilleach; nó

(b)

na rialacha maidir le sainaithint costas a thabhaítear go héifeachtúil roimh an tionscadal a choimisiúnú; nó

(c)

na rialacha lena ndéantar foráil maidir le toradh breise a fháil ar an gcaipiteal arna infheistiú don tionscadal; nó

(d)

aon bheart eile a mheastar a bheith riachtanach agus iomchuí.

(a)

maidir leis na dreasachtaí dá dtagraítear i mír 1 ar bhonn thagarmharcáil an dea-chleachtais arna déanamh ag údaráis rialála náisiúnta;

(b)

maidir le modheolaíocht choiteann chun meastóireacht a dhéanamh ar rioscaí níos airde a iompraítear i gcás infheistíochtaí i dtionscadail bonneagair leictreachais agus gáis.

(a)

cuireann an anailís costais is tairbhe tionscadal-oiriúnaithe arna déanamh de bhun Airteagal 12(3)(a), fianaise ar fáil maidir le seachtrachtaí suntasacha dearfacha a bheith ann, amhail cinnteacht an tsoláthair, dlúthpháirtíocht nó nuálaíocht;

(b)

tá cinneadh maidir le leithdháileadh costas trasteorann faighte ag an tionscadal de bhun Airteagal 12; nó, maidir le tionscadail leasa choitinn a thagann faoin gcatagóir a leagtar amach in Iarscríbhinn II.1(c) agus nach bhfaigheann dá bhrí sin cinneadh maidir le leithdháileadh costas trasteorann, déanfaidh an tionscadal iarracht seirbhísí a sholáthar thar theorainneacha, an nuálaíocht theicneolaíoch a thabhairt isteach agus sábháilteacht oibriú na heangaí trasteorann a áirithiú;

(c)

níl an tionscadal inmharthana ó thaobh na tráchtála de réir an phlean gnó ná de réir measúnuithe eile arna ndéanamh ag creidiúnaithe nó ag infheisteoirí féideartha nó ag an údarás rialála náisiúnta go háirithe. Cuirfear an cinneadh maidir le dreasachtaí agus an t-údar leo dá dtagraítear in Airteagal 13(2) san áireamh nuair atá inmharthanacht an tionscadail ó thaobh na tráchtála de á mheas.

(a)

an dul chun cinn atá déanta maidir le pleanáil, forbairt, le tógáil agus le coimisiúnú tionscadal leasa choitinn a roghnaíodh de bhun Airteagal 3, agus, nuair is ábhartha, moilleanna ó thaobh cur chun feidhme agus deacrachtaí eile a tháinig chun cinn;

(b)

na cistí arna n-úsáid agus arna n-eisíoc ag an Aontas le haghaidh tionscadal leasa choitinn i gcomparáid le luach iomlán na dtionscadal leasa choitinn atá cistithe;

(c)

maidir leis na hearnálacha leictreachais agus gáis, éabhlóid forbairt ar leibhéal an idirnaisc idir na Ballstáit, forbairt chomhfhreagrach na bpraghsanna fuinnimh agus líon na n-uaireanta a chlis ar an gcóras gréasáin, na cúiseanna leis na clistí sin agus an costas gaolmhar eacnamaíoch;

(d)

deonú ceadanna agus rannpháirtíocht phoiblí, go háirithe:

(e)

cóir rialála, go háirithe:

(f)

éifeachtacht an Rialacháin seo maidir le cur le spriocanna do chomhtháthú an mhargaidh faoi 2014 agus faoi 2015, maidir le cur leis na spriocanna aeráide agus fuinnimh faoi 2020, agus, amach anseo, leis an ngluaiseacht i dtreo geilleagair ísealcharbóin faoi 2050.

(a)

faisnéis ghinearálta a thabharfar cothrom le dáta, lena n-áirítear faisnéis gheografach, do gach tionscadal leasa choitinn;

(b)

an plean cur chun feidhme arna leagan amach in Airteagal 5(1) le haghaidh gach tionscadail leasa choitinn;

(c)

príomhthorthaí na hanailíse costais is tairbhe ar bhonn na modheolaíochta a tarraingíodh suas de bhun Airteagal 11 maidir leis na tionscadail leasa choitinn lena mbaineann, seachas aon fhaisnéis tráchtála íogair;

(d)

an liosta Aontais;

(e)

na cistí arna leithdháileadh agus arna n-eisíoc ag an Aontas le haghaidh gach tionscadail leasa choitinn.

(1)

leasaítear Airteagal 8 mar a leanas:

(2)

cuirtear an méid seo a leanas in ionad Airteagal 11:

“Airteagal 11

Costais

Seasfaidh na hoibreoirí córais tarchurtha na costais a bhaineann le gníomhaíochtaí ENTSO le haghaidh Leictreachais dá dtagraítear in Airteagal 4 go hAirteagal 12 den Rialachán seo agus in Airteagal 11 de Rialachán (AE) Uimh. 347/2013 agus cuirfear na costais sin i gcuntas le linn na taraifí a bheith á ríomh. Ní fhormheasfaidh na húdaráis rialála na costais sin ach amháin má bhíonn siad réasúnta agus iomchuí.”;

(3)

cuirtear an mhír seo a leanas le hAirteagal 18:

“4a.   Féadfaidh an Coimisiún treoirlínte a ghlacadh maidir leis an gcomhordú oibríochtúil a chur chun feidhme idir na hoibreoirí córais tarchurtha ar leibhéal an Aontais. Beidh na treoirlínte sin comhsheasmhach leis na cóid ghréasáin agus cuirfidh na treoirlínte sin leis na cóid ghréasáin dá dtagraítear in Airteagal 6 den Rialachán seo agus cuirfidh na treoirlínte sin leis na sonraíochtaí arna nglacadh agus leis an tuairim ón nGníomhaireacht dá dtagraítear in Airteagal 8(3)(a) den Rialachán seo. Le linn don Choimisiún na treoirlínte sin a ghlacadh, déanfaidh sé ceanglais oibríochtúla réigiúnacha agus náisiúnta éagsúla a chur san áireamh.

Déanfar na treoirlínte sin a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 23(3).”;

(4)

in Airteagal 23, cuirtear isteach an mhír seo a leanas:

“3.   I gcás ina ndéanfar tagairt don mhír seo, beidh feidhm ag Airteagal 5 de Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Feabhra 2011 lena leagtar síos na rialacha agus na prionsabail ghinearálta a bhaineann leis na sásraí maidir le rialú ag na Ballstáit ar fheidhmiú cumhachtaí cur chun feidhme ag an gCoimisiún (26).

(1)

in Airteagal 8(10), cuirtear an méid seo a leanas in ionad phointe (a):

(2)

cuirtear an méid seo a leanas in ionad Airteagal 11:

“Airteagal 11

Costais

Seasfaidh na hoibreoirí córais tarchurtha na costais a bhaineann le gníomhaíochtaí ENTSO le haghaidh Gáis dá dtagraítear in Airteagal 4 go hAirteagal 12 den Rialachán seo agus in Airteagal 11 de Rialachán (AE) Uimh. 347/2013 agus cuirfear na costais sin i gcuntas le linn na taraifí a bheith á ríomh. Ní fhormheasfaidh na húdaráis rialála na costais sin ach amháin má bhíonn siad réasúnta agus iomchuí.”.