1.   Tá na cearta a leagtar amach san Airteagal seo faoi réir na bhforálacha idirthréimhseacha in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an gComhaontú seo.

Cearta tráchta agus sceideal bealaí

2.   Bronnfaidh gach Páirtí ar an bPáirtí eile na cearta seo a leanas i dtaca le haeriompar idirnáisiúnta a oibreoidh aeriompróirí an Pháirtí eile ar bhonn neamh-idirdhealaitheach:

3.   Féadfaidh aeriompróirí de chuid gach Páirtí déanamh mar a leanas, maidir le haon eitilt nó le haon eitiltí, agus de réir a rogha féin, i gcás na mbealaí a shonraítear i mír 2:

An tsolúbthacht oibríochta dá bhforáiltear sa mhír seo, féadfar í a fheidhmiú gan aon teorannú i dtaca le geograf ná treo eitilte agus gan dochar d’aon cheart chun trácht a iompar a cheadaítear ar aon bhealach eile faoin gComhaontú seo, ar choinníoll:

4.   Ceadóidh gach Páirtí d'aeriompróirí minicíocht agus toilleadh an aeriompair idirnáisiúnta a chuirfidh siad ar fáil a chinneadh de réir a bhreithiúnais ar ghnéithe tráchtála an mhargaidh. I gcomhsheasmhacht leis an gceart seo, ní dhéanfaidh ceachtar den dá Pháirtí, ag gníomhú dó go haontaobhach, teorannú ar an méid tráchta, ar mhinicíocht ná ar rialtacht na seirbhíse, ar bhealaí, áit tionscnaimh ná áit cinn scríbe an tráchta, ar an gcineál aerárthaigh nó ar chineálacha na n-aerárthaí a oibríobb aeriompróirí an Pháirtí eile, ach amháin ar chúiseanna custaim, teicniúla, oibríochtúla, ar chúiseanna a bhaineann le bainistiú sábháilteachta aerthráchta, le cosaint an chomhshaoil nó na sláinte, nó mura bhforáiltear a mhalairt sa Chomhaontú seo.

5.   Féadfaidh aeriompróirí de chuid gach Páirtí freastal, ar a n-áirítear freastal a dhéanfar faoi chuimsiú comhaontuithe um chódroinnt, ar aon phointe laistigh de thríú tír nach n-áirítear ar na bealaí sonraithe, ar choinníoll nach bhfeidhmeoidh siad cearta den chúigiú saoirse.

6.   Ní mheasfar go dtugann aon ní dá bhfuil sa Chomhaontú seo:

7.   Agus a gcearta agus a n-oibleagáidí féin á bhfeidhmiú acu faoin gComhaontú seo, staonfaidh na Páirtithe ó idirdhealú d’aon chineál idir aeriompróirí de chuid an Pháirtí eile, go háirithe ar fhorais na náisiúntachta.

8.   D’ainneoin aon fhorálacha eile de chuid an Chomhaontaithe seo, tá sé de cheart ag gach Páirtí oibriú aeriompair idirnáisiúnta a dhiúltú, is é sin aeriompar chuig críoch tríú tír, ó chríoch tríú tír nó trí chríoch tríú tír nach bhfuil caidreamh taidhleoireachta ag an bPáirtí seo leis.

1.   Ar fháil iarratais ar údarú oibríochta dóibh ó aeriompróir de chuid Páirtí, bronnfaidh an Páirtí eile na húdaruithe oibríochta agus na ceaduithe teicniúla iomchuí agus déanfaidh siad sin leis an moill is lú is féidir sa nós imeachta, ar choinníoll:

2.   Agus údaruithe oibríochta agus ceaduithe teicniúla á mbronnadh acu, caithfidh gach Páirtí le haeriompróirí uile an Pháirtí eile ar bhonn neamh-idirdhealaitheach.

3.   Ar fháil iarratas ar údarú oibríochta dó ó aeriompróir de chuid Páirtí, tabharfaidh an Páirtí eile aitheantas d’aon chinneadh maidir le hoiriúnacht nó d’aon chinneadh maidir le saoránacht a rinne an chéad Pháirtí i leith an aeriompróra sin amhail agus dá mba iad a údaráis inniúla féin a dhéanfadh an cinneadh sin, agus ní dhéanfaidh sé aon fhiosruithe eile faoi na hábhair sin, ach amháin mar a fhoráiltear dó sin sa dara agus tríú fomhír.

Más rud é, ar fháil iarratas ar údarú oibríochta ó aeriompróir, nó ar bhronnadh údaraithe den sórt sin, go mbeidh údar imní faoi leith ag údaráis inniúla an Pháirtí fála, d’ainneoin an chinnidh arna dhéanamh ag an bPáirtí eile, nár comhlíonadh aon choinníoll a fhorordaítear faoi mhír 1i ndáil le bronnadh údaruithe oibríochta iomchuí nó ceadanna teicniúla, cuirfidh an Páirtí fála an Páirtí eile ar an eolas láithreach, agus tabharfaidh sé na cúiseanna substainteacha atá leis an údar imní atá air. Sa chás sin, féadfaidh ceachtar den dá Pháirtí comhairliúcháin a iarraidh, agus féadfaidh ionadaithe ó údaráis inniúla na bPáirtithe a bheith mar chuid díobh, nó féadfaidh ceachtar den dá Pháirtí faisnéis bhreise a iarraidh atá ábhartha don údar imní, agus freastalófar ar an iarratas ar chomhairliúchán a luaithe is indéanta. Má fhanann an cheist gan réiteach, féadfaidh ceachtar den dá Pháirtí an t-ábhar a chur faoi bhráid an Chomhchoiste dá dtagraítear in Airteagal 23 ("an Comhchoiste").

Ní chumhdaítear leis an mír seo an t-aitheantas do chinntí maidir le deimhnithe nó ceadúnais sábháilteachta, maidir le socruithe slándála ná maidir le cumhdach árachais.

1.   Féadfaidh ceachtar den dá Pháirtí na húdaruithe oibríochta nó na ceaduithe teicniúla a dhiúltú, a chúlghairm, a chur ar fionraí, a theorannú nó coinníollacha a fhorchur maidir leo, nó féadfaidh sé, ar bhealaí eile, oibríochtaí aeriompróra de chuid an Pháirtí eile a dhiúltú, a chur ar fionraí, a theorannú, nó coinníollacha a fhorchur maidir leo, más rud é:

2.   Ach amháin má tá sé fíor-riachtanach gníomhú láithreach chun cosc a chur le breis neamhchomhlíonta le mír 1, pointe (c) nó pointe (d), ní dhéanfar na cearta a bhunaítear leis an Airteagal seo a fheidhmiú gan dul i gcomhairliúchán roimh ré leis an bPáirtí eile.

3.   Ní dhéantar teorannú leis an Airteagal seo ar chearta ceachtar den dá Pháirtí chun údaruithe oibríochta nó ceaduithe teicniúla aeriompróra nó aeriompróirí de chuid an Pháirtí eile a dhiúltú, a chúlghairm, a chur ar fionraí, coinníollacha a fhorchur maidir leo, nó iad a theorannú i gcomhréir le hAirteagal 14 nó Airteagal 15.

1.   D’ainneoin Airteagal 4 agus Airteagal 5, agus tar éis don Chomhchoiste a fhíorú i gcomhréir le hAirteagal 23(8) gur féidir le gach Páirtí nó le náisiúnaigh de, faoina ndlíthe féin, úinéireacht trí shealúchas tromlaigh nó rialú iarbhír a fháil ar aeriompróir de chuid an Pháirtí eile, féadfaidh na Páirtithe úinéireacht trí shealúchas tromlaigh nó rialú iarbhír ar aeriompróir de chuid na hAirméine ag Ballstáit an Aontais nó ag náisiúnaigh díobh, nó úinéireacht trí shealúchas tromlaigh nó rialú iarbhír ar aeriompróir de chuid an Aontais Eorpaigh ag an Airméin nó ag náisiúnaigh di a cheadú, i gcomhréir le mír 2 den Airteagal seo.

2.   I ndáil le mír 1 den Airteagal seo, ceadófar go leithleach, de bhua cinneadh roimh ré de chuid an Chomhchoiste i gcomhréir le hAirteagal 23(2), infheistíochtaí in aeriompróirí ag na Páirtithe nó ag náisiúnaigh díobh.

Sonrófar leis an gcinneadh sin na coinníollacha a bhaineann le hoibriú na seirbhísí aontaithe faoin gComhaontú seo agus le seirbhísí idir tríú tíortha agus na Páirtithe. Ní bheidh feidhm ag Airteagal 23(11) maidir leis an gcinneadh sin.

1.   Le linn dul isteach i gcríoch Páirtí amháin, nó le linn a bheith laistigh den chríoch sin nó le linn a bheith á fágáil, comhlíonfaidh aeriompróirí an Pháirtí eile na dlíthe agus na rialacháin is infheidhme laistigh den chríoch sin a bhaineann le haerárthaí aeriompair idirnáisiúnta a ligean isteach ina chríoch, a ligean amach as a chríoch nó a ligean i gceann oibríochta laistigh dá chríoch.

2.   Le linn dul isteach i gcríoch Páirtí amháin, nó le linn a bheith laistigh den chríoch sin nó le linn a bheith á fágáil, comhlíonfaidh paisinéirí, criú, bagáiste, lasta nó post an Pháirtí eile, nó comhlíonfar thar a gceann, na dlíthe agus na rialacháin is infheidhme laistigh den chríoch sin (ar a n-áirítear rialacháin a bhaineann le dul isteach, imréiteach, inimirce, pasanna, custaim agus coraintín, nó i gcás poist, na rialacháin phoist) a bhaineann leis na paisinéirí sin, leis an gcriú sin, leis an mbagáiste sin, leis an lasta sin agus/nó leis na haerárthaí sin a ligean isteach ina chríoch, a ligean amach as a chríoch nó a ligean i gceann oibríochta laistigh dá chríoch.

3.   Ceadóidh na Páirtithe d’aeriompróirí an Pháirtí eile bearta a dhéanamh, laistigh dá gcríoch féin faoi seach, chun a áirithiú nach n-iomprófar ach daoine a bhfuil na doiciméid taistil ina seilbh a theastaíonn chun dul isteach i gcríoch an Pháirtí eile nó chun dul tríd an gcríoch sin ar a n-idirthuras.

1.   Aithníonn na Páirtithe go bhfuil sé de chuspóir comhpháirteach acu timpeallacht chóir iomaíoch agus deis chóir chomhionann a bheith ag na cuideachtaí a bhfuil páirt acu i seirbhísí aeriompair an dá Pháirtí chun dul san iomaíocht maidir le seirbhísí comhaontaithe a oibriú ar bhealaí sonraithe. Dá bhrí sin, déanfaidh na Páirtithe gach beart is iomchuí chun forfheidhmiú iomlán an chuspóra sin a áirithiú.

2.   Dearbhaíonn na Páirtithe gur tábhachtach, i dtaca le cuspóirí an Chomhaontaithe seo a chur chun cinn, saoriomaíocht chóir neamhshaofa a bheith ann agus tugann siad dá n-aire gur tábhachtach, i dtaca le seirbhísí aeriompair a sholáthar go héifeachtúil, dlíthe iomaíochta cuimsitheacha agus údarás iomaíochta neamhspleách a bheith ann, chomh maith le forfheidhmiú slán éifeachtach na ndlíthe iomaíochta atá ag na Páirtithe faoi seach. Maidir leis na dlíthe iomaíochta, arna leasú ó am go ham, atá ag gach Páirtí, lena dtugtar aghaidh ar na saincheisteanna a chumhdaítear san Airteagal seo, beidh feidhm ag na dlíthe sin maidir le hoibriú na n-aeriompróirí laistigh de dhlínse an Pháirtí ar leith faoi seach. Tá sé de chuspóirí coiteanna ag na Páirtithe comhoiriúnacht agus cóineasú na ndlíthe iomaíochta a áirithiú chomh maith lena gcur i bhfeidhm iarbhír. Oibreoidh siad i gcomhar de réir mar is iomchuí agus i gcás inarb ábhartha ar fheidhmiú iarbhír an dlí iomaíochta, ar a n-áirítear oibriú i gcomhar trí chead a thabhairt, i gcomhréir lena rialacha agus lena ndlí-eolaíocht féin faoi seach, do chuideachtaí nó do náisiúnaigh eile dá gcuid nochtadh a dhéanamh ar fhaisnéis atá ábhartha maidir le caingean faoin dlí iomaíochta arna tionscnamh ag údaráis iomaíochta an Pháirtí eile.

3.   Ní dhéanfaidh aon ní sa Chomhaontú seo difear in aon slí d’údarás ná do chumhachtaí údarás iomaíochta ábhartha agus cúirteanna ceachtar den dá Pháirtí (agus an Choimisiúin Eorpaigh), ná ní dhéanfaidh sé teorannú orthu ná ní chuirfidh séin aon chontúirt iad, agus beidh gach ábhar a bhaineann le forfheidhmiú an dlí iomaíochta fós faoi inniúlacht eisiach na n-údarás agus na gcúirteanna sin. Dá bhrí sin, aon bheart a dhéanfaidh Páirtí de bhun an Airteagail seo, beidh sé gan dochar d’aon bheart ab fhéidir a dhéanfadh na húdaráis agus cúirteanna sin.

4.   Aon bheart a dhéanfar de bhun an Airteagail seo, tiocfaidh sé faoi fhreagracht eisiach na bPáirtithe agus beidh sé dírithe go heisiach ar an bPáirtí eile nó ar chuideachtaí a sholáthraíonn seirbhísí aeriompair go dtí na Páirtithe/ó na Páirtithe. Ní bheidh an beart sin faoi réir an nóis imeachta um réiteach díospóidí dá bhforáiltear in Airteagal 24.

5.   Cuirfidh gach Páirtí deireadh le gach cineál idirdhealaithe nó cleachtais éagóraigh a mbeadh drochthionchar acu ar dheis chóir chomhionann a bheith ag cuideachtaí atá páirteach i seirbhísí aeriompair an Pháirtí eile chun dul san iomaíocht i soláthar aersheirbhísí.

6.   Ní sholáthróidh ceachtar den dá Pháirtí ná ní cheadóidh siad fóirdheontais phoiblí nó tacaíocht d’aon chuideachta más rud é go ndéanfadh na fóirdheontais nó an tacaíocht sin dochar mór a mhéid a bhaineann le deis chóir chomhionann a bheith ag cuideachtaí an Pháirtí eile chun dul in iomaíocht i soláthar aersheirbhísí. Áirítear ar na fóirdheontais nó ar an tacaíocht sin, i measc nithe eile:: tras-fhóirdheonú; caillteanais oibriúcháin a fhritháireamh; caipiteal a sholáthar; deontais; ráthaíochtaí; iasachtaí nó árachas ar théarmaí pribhléideacha; cosaint ar fhéimheacht; suimeanna atá dlite a ligean ar ceal; gnáthfháltas ar chistí poiblí a infheistíodh a ligean ar ceal; faoiseamh cánach nó díolúine ó cháin; cúiteamh i leith ualaí airgeadais a d’fhorchuir údaráis phoiblí; agus rochtain ar bhonn idirdhealaitheach nó neamhthráchtála ar shaoráidí agus seirbhísí aerloingseoireachta nó aerfoirt, ar bhreosla, ar sheirbhísí láimhseáil ar an talamh, ar shlándáil, ar chórais áirithinte ar ríomhaire, ar leithroinnt sliotán nó ar shaoráidí agus seirbhísí gaolmhara eile atá riachtanach le haghaidh oibriú aersheirbhísí.

7.   Má chuireann Páirtí fóirdheontais nó tacaíocht phoiblí ar fáil do chuideachta, áiritheoidh sé trédhearcacht birt den chineál sin ar cibé dóigh is iomchuí, agus áirítear ar na dóigheanna sin ceanglas a chur ar an gcuideachta an fóirdheontas nó tacaíocht a thuairisciú go soiléir agus ar leithligh ina chuntais.

8.   Ar fháil iarrata dó ón bPáirtí eile, cuirfidh gach Páirtí ar fáil don Pháirtí eile, laistigh de thréimhse réasúnta, tuarascálacha airgeadais a bhaineann leis na heintitis atá faoi dhlínse an chéad Pháirtí agus aon fhaisnéis eile den chineál sin de réir mar a iarrfaidh an Páirtí eile le réasún chun a áirithiú go gcomhlíonfar forálacha an Airteagail seo. Féadfaidh faisnéis mhionsonraithe a bhaineann le fóirdheontais nó le tacaíocht a bheith mar chuid de sin. Féadfaidh an fhaisnéis sin a bheith faoi réir a láimhseála i modh rúin ag an bPáirtí a iarrfaidh an fhaisnéis.

9.   Gan dochar d’aon bheart arna dhéanamh ag an údarás iomaíochta ábhartha nó ag an gcúirt i dtaca le forfheidhmiú na rialacha dá dtagraítear i mír 5 agus mír 6:

10.   Cuirfidh gach Páirtí an dlí in aghaidh trustaí i bhfeidhm ar mhodh iarbhír i gcomhréir le mír 2, agus toirmiscfidh sé ar chuideachtaí:

11.   Cuirfidh gach Páirtí de chúram ar an údarás iomaíochta neamhspleách iomchuí atá aige nó ar an gcúirt iomaíochta neamhspleách iomchuí atá aige, agus orthu sin amháin, na rialacha in aghaidh trustaí dá dtagraítear i mír 10 a fhorfheidhmiú.

12.   Gan dochar d’aon bheart arna dhéanamh ag an údarás iomaíochta iomchuí nó ag an gcúirt i dtaca le forfheidhmiú na rialacha dá dtagraítear i mír 10, má mheasann Páirtí amháin go bhfuil sárú líomhainte ar mhír 10 ag cur as do chuideachta agus gur féidir bunús a chur leis sin, féadfaidh sé barúlacha i scríbhinn a chur faoi bhráid an Pháirtí eile. Tar éis an Páirtí eile a chur ar an eolas, féadfaidh Páirtí dul faoi bhráid eintitis rialtais fhreagracha i gcríoch an Pháirtí eile, ar a n-áirítear eintitis ar an leibhéal lárnach, réigiúnach, cúigeach nó áitiúil, chun ábhair a bhaineann leis an Airteagal seo a phlé. Thairis sin, féadfaidh Páirtí a iarraidh go dtiocfadh an Páirtí eile i mbun comhairliúchán leis faoin ábhar sin d’fhonn an fhadhb a réiteach. Tosófar ar na comhairliúcháin sin laistigh de 30 lá tar éis an iarraidh a fháil. Idir an dá linn, malartóidh na Páirtithe faisnéis leordhóthanach chun go bhféadfar scrúdú iomlán a dhéanamh ar an imní a léirigh ceann de na Páirtithe.

13.   Má theipeann ar na Páirtithe teacht ar réiteach ar an ábhar trí chomhairliúcháin laistigh de 30 lá ó thús na gcomhairliúchán nó mura dtosóidh comhairliúcháin laistigh de 30 lá tar éis fháil na hiarrata i dtaobh sárú líomhainte ar mhír 10, agus ar choinníoll go bhfuil cinnte ag an údarás nó ag an gcúirt iomaíochta inniúil ábhartha gur sáraíodh na rialach in aghaidh trustaí, beidh sé de cheart ag an bPáirtí a d’iarr an comhairliúchán feidhmiú na gceart, a shonraítear sa Chomhaontú seo, ag na cuideachtaí lena mbaineann de chuid an Pháirtí eile, a chur ar fionraí trí bhíthin an ceadúnas/údarú oibríochta a dhiúltú, a chúlghairm nó a chur ar fionraí, nó cibé coinníollacha a mheasfaidh sé a bheith riachtanach a fhorchur ar fheidhmiú na gceart sin, nó dleachtanna a fhorchur nó bearta eile a dhéanamh. Aon bheart a dhéanfar de bhun na míre seo, beidh sé iomchuí comhréireach agus ní rachaidh sé, maidir lena raon agus lena fhad ama, thar an méid is gá go fíor.

1.   Faoi réir na bhforálacha idirthréimhseacha a leagtar amach in Iarscríbhinn I, áiritheoidh na Páirtithe go gcomhlíonfaidh a reachtaíocht, a rialacha agus a nósanna imeachta ábhartha na ceanglais rialacháin agus na caighdeáin maidir le slándáil eitlíochta a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid A.

2.   Tá na Páirtithe ar aon intinn faoi gur lú na tairbhí a bhainfí amach leis an gComhaontú seo dá mbeadh tosca a chuirfeadh bacainní roimh dhéanamh gnóthaíochta ag teacht sa chosán ag oibreoirí tráchtála. Dá bhrí sin rachaidh na Páirtithe i gceann próiseas éifeachtach cómhalartach lena gcuirfear i leataobh bacainní atá roimh oibreoirí tráchtála de chuid an dá Pháirtí i dtaca le déanamh gnóthaíochta i gcás ina bhféadfadh na bacainní ciotaí a dhéanamh d’oibríochtaí tráchtála, saobhadh a dhéanamh ar an iomaíocht nó dochar a dhéanamh do chomhionannas deiseanna iomaíochta.

3.   Ní bheidh sé de cheangal ar aeriompróirí de chuid an dá Pháirtí urraitheoir áitiúil a bheith acu.

4.   Ceapfaidh an Comhchoiste próiseas comhair maidir le déanamh gnóthaíochta agus maidir le deiseanna tráchtála, déanfaidh sé faireachán ar an dul chun cinn i dtaca le réiteach a fháil, ar dhóigh éifeachtach, ar bhacainní a bhíonn roimh oibreoirí tráchtála agus iad i mbun gnóthaíochta, agus déanfaidh sé athbhreithniú go rialta ar na forbairtí, ar a n-áirítear na forbairtí i ndáil le hathruithe reachtacha agus rialála. I gcomhréir le hAirteagal 23,féadfaidh Páirtí cruinniú den Chomhchoiste a iarraidh chun aon cheist a bhaineann le cur i bhfeidhm an Airteagail seo a phlé.

5.   Beidh sé de cheart ag aeriompróirí gach Páirtí oifigí agus saoráidí a bhunú, gan bhac, i gcríoch an Pháirtí eile, i gcás inar oifigí agus saoráidí a theastaíonn le haghaidh aeriompar a sholáthar agus le haghaidh an t-aeriompar a chur chun cinn agus a dhíol agus le haghaidh gníomhaíochtaí gaolmhara ar a n-áirítear an ceart chun ticéad nó bille aeriompair aeir a dhíol agus a eisiúint, ar a n-áirítear ticéad nó bille aeriompair dá chuid féin nó de chuid aon aeriompróra eile.

6.   Beidh aeriompróirí gach Páirtí i dteideal, i gcomhréir le dlíthe agus rialacháin an Pháirtí eile a bhaineann le dul isteach, áit chónaithe agus fostaíocht, beidh siad i dteideal foireann bhainistíochta, díolacháin, oibríochtúil, agus foireann speisialtóireachta eile, a theastaíonn chun tacú le soláthar an aeriompair, a thabhairt isteach i gcríoch an Pháirtí eile agus a choinneáil ar bun sa chríoch sin. Éascóidh agus deifreoidh an dá Pháirtí bronnadh na n-údaruithe fostaíochta, i gcás inar gá sin, le haghaidh baill foirne a bheifear a fhostú in oifigí i gcomhréir leis an mír seo, ar a n-áirítear pearsanra ar dhualgais shealadacha nach mairfidh níos faide ná 90 lá, faoi réir na ndlíthe agus na rialachán ábhartha a bheidh i bhfeidhm.

7.   Gan dochar don dara fomhír, beidh an méid seo a leanas ag gach aeriompróir i ndáil leis an láimhseáil ar an talamh i gcríoch an Pháirtí eile:

Na cearta faoi phointí (a) agus (b) den chéad fhomhír ní bheidh siad faoi réir aon rud ach srianta sonracha i ndáil leis an spás nó an toilleadh a bheidh le fáil, srianta a chinnfear de réir an ghá le hoibríocht an aerfoirt a choinneáil sábháilte. I gcás ina gcuirfidh na srianta sin teorannú, cosc nó bac glan ar an láimhseáil ar an talamh agus i gcás nach mbeidh aon iomaíocht iarbhír idir soláthróirí a sholáthraíonn seirbhísí láimhseála ar an talamh, áiritheoidh an Páirtí ábhartha go mbeidh na seirbhísí sin uile le fáil ar bhonn comhionann agus ar bhonn leordhóthanach do na haeriompróirí uile; cinnfear praghsanna na seirbhísí sin i gcomhréir le critéir ábhartha, oibiachtúla, thrédhearcacha agus neamh-idirdhealaitheacha.

8.   Beidh sé de cheart ag gach soláthróir seirbhísí láimhseála ar an talamh, cibé acu is aeriompróir é nó nach ea, i dtaca le láimhseáil ar an talamh i gcríoch an Pháirtí eile, seirbhísí láimhseála ar an talamh a sholáthar d’aeriompróirí atá ag oibriú ag an aerfort céanna, i gcás ina mbeidh sin údaraithe agus i gcomhsheasmhacht leis na dlíthe agus na rialacháin is infheidhme.

9.   Áiritheoidh gach Páirtí, i dtaca leis na rialacháin, na treoirlínte agus na nósanna imeachta atá aige i ndáil le leithroinnt sliotán ag na haerfoirt ina chríoch, go gcuirfear iad sin i bhfeidhm ar shlí neamhspleách, trédhearcach, éifeachtach, neamh-idirdhealaitheach agus tráthúil.

10.   Féadfaidh Páirtí a éileamh go dtabharfaí dó, chun críoch faisnéise amháin, fógra faoi phleananna, cláir agus sceidil oibríochta le haghaidh aersheirbhísí a oibrítear faoin gComhaontú seo, d’fhonn a áirithiú go gcloífear leis na cearta a bhronntar faoin gComhaontú seo. I dtaca leis an ualach riaracháin a ghabhfaidh leis na ceanglais agus na nósanna imeachta sin um fhógairt, má éilíonn Páirtí fógra mar sin déanfaidh sé an t-ualach riaracháin sin chomh héadrom agus is féidir ar na hidirghabhálaithe aeriompair agus ar aeriompróirí an Pháirtí eile.

11.   Féadfaidh aon aeriompróir de chuid aon Pháirtí seirbhís aeriompair nó seirbhísí gaolmhara a dhíol i gcríoch an Pháirtí eile, agus féadfaidh sé an díol a dhéanamh go díreach nó, de réir dhiscréid an aeriompróra, trína ghníomhaire díola, trí aon idirghabhálaí arna cheapadh ag an aeriompróir nó trí bhíthin an idirlín nó aon bhealaí eile. Beidh sé de cheart ag gach aeriompróir seirbhísí aeriompair agus seirbhísí gaolmhara a dhíol, agus ní bheidh aon bhac ar aon duine na seirbhísí aeriompair agus na seirbhísí gaolmhara sin a cheannach, in airgeadra na críche sin nó in airgeadraí eile atá inmhalartaithe go héasca.

12.   Ceadófar d’aeriompróirí gach Páirtí costas áitiúil i gcríoch an Pháirtí eile, ar a n-áirítear, ceannacháin breosla agus íocaíochtaí i leith muirir aerfoirt, a íoc san airgeadra áitiúil. De réir a ndiscréide féin, féadfaidh aeriompróirí aon Pháirtí íoc as na costais sin i gcríoch an Pháirtí eile in airgeadra atá inmhalartaithe go héasca ag ráta malairte an mhargaidh.

13.   Beidh sé de cheart ag gach aeriompróir, ach é a iarraidh, ioncaim áitiúil a chomhshó in airgeadraí atá inmhalartaithe go héasca agus an t-ioncaim sin a tharchur ag aon tráth, ar aon bhealach, as críoch an Pháirtí eile go dtí a rogha tír. Maidir le comhshó agus tarchur, ceadófar iad go pras, gan aon srian ná cáin a chur orthu, agus é sin ag ráta malairte an mhargaidh a bheidh infheidhme maidir le hidirbhearta agus tarchur reatha ar an dáta a dhéanfaidh an t-aeriompróir a iarratas bunaidh ar aschur agus ní bheidh siad faoi réir aon mhuirear cé is moite de na muirir a ghearrann bainc de ghnáth as comhshó agus aschur den chineál sin a chur i gcrích.

14.   Agus é ag oibriú nó ag tairiscint seirbhísí faoin gComhaontú seo, féadfaidh aon aeriompróir de chuid Pháirtí dul i socrú margaíochta comhoibríoch, socruithe maidir le spásbhlocáil áirithintí nó comhroinnt cód eitilte mar shampla, leo seo a leanas:

ar choinníoll (i) go mbeidh na cearta tráchta iomchuí ag an iompróir oibríoch (ii) go mbeidh na cearta bealaigh bunúsacha iomchuí ag na hiompróirí margaíocha agus (iii) go gcomhlíonfaidh na socruithe na ceanglais rialála a chuirtear i bhfeidhm de ghnáth ar shocruithe den chineál sin.

15.   Maidir le hiompar paisinéirí ar díoladh ticéad leo ar shlí a bhain feidhm as socruithe margaíochta comhoibritheacha, cuirfear an ceannaitheoir ar an eolas ag an díolphointe, nó in aon chás ag an bpointe seiceála isteach, nó roimh an mbordáil i gcás nach mbíonn seiceáil isteach riachtanach le haghaidh nasceitilte, maidir le cé na soláthróirí iompair a oibreoidh gach ccuid den tseirbhís.

16.   I ndáil le hiompar paisinéirí, ní bheidh soláthróirí iompair de mhuir agus tír faoi réir na ndlíthe agus na rialachán lena rialaítear an t-aeriompar ar an mbonn amháin gur faoina ainm féin a thairgeann aeriompróir an t-iompar de mhuir agus tír sin.

17.   D’ainneoin aon fhoráil eile de chuid an Chomhaontaithe seo, beidh sé de chead, gan aon srian, ag aeriompróirí agus soláthróirí indíreacha iompair lastais de chuid na bPáirtithe úsáid a bhaint, i dtaca le nascadh le haeriompar idirnáisiúnta, as iompar de mhuir agus tír go dtí aon phointe i gcríocha na bPáirtithe, nó i dtríú tíortha, nó ó na pointí agus na tíortha sin, ar a n-áirítear iompar go dtí na haerfoirt uile atá aitheanta ar an leibhéal idirnáisiúnta agus ina bhfuil saoráidí custaim, nó ó na haerfoirt sin, agus áirítear leis sin, i gcás inarb infheidhme, an ceart chun lasta faoi bhanna a iompar faoi na dlíthe agus na rialacháin is infheidhme. Beidh rochtain ag an lasta sin, bíodh sé á iompar de mhuir agus tír nó le haeriompar, ar shaoráidí agus próiseáil custaim na n-aerfort. Féadfadh aeriompróirí a roghnú go ndéanfaidh siad an t-iompar de mhuir agus tír iad féin nó go gcuirfidh siad ar fáil é trí bhíthin socruithe le soláthróirí eile iompair de mhuir agus tír, ar a n-áirítear iompar de mhuir agus tír a oibríonn aeriompróirí eile agus soláthróirí indíreacha aeriompair lastais. Féadfar seirbhísí lastais idirmhódúla den chineál sin a thairiscint ar phraghas seasta amháin ar son an aeriompair agus an iompair de mhuir agus tír le chéile, ar choinníoll nach gcuirfear coinsíneoirí ar míthreoir maidir leis na fíricí a bhaineann leis an iompar sin.

18.   Beidh aeriompróirí gach Páirtí i dteideal comhshocruithe saincheadúnacháin nó brandála a dhéanamh le cuideachtaí, ar a n-áirítear aeriompróirí, de chuid ceachtar den dá Pháirtí nó de chuid tríú tíortha, ar choinníoll go mbeidh an t-údarás iomchuí ag na haeriompróirí agus go gcomhlíonann siad na coinníollacha a leagtar síos faoi na dlíthe agus na rialacháin a chuireann na Páirtithe i bhfeidhm de ghnáth ar shocruithe mar sin, go háirithe iad sin a éilíonn go nochtfar aitheantas an aeriompróra atá ag oibriú na seirbhíse.

19.   Féadfaidh aeriompróirí gach Páirtí dul i socruithe i dtaca le soláthar aerárthaigh, bíodh foireann uirthi nó ná bíodh, maidir le haeriompar idirnáisiúnta a oibriú leo seo a leanas:

ar choinníoll go mbeidh an t-údarás iomchuí ag na rannpháirtithe uile na socruithe sin agus go gcomhlíonann siad na coinníollacha a leagtar síos faoi na dlíthe agus na rialacháin a chuireann na Páirtithe faoi seach i bhfeidhm ar shocruithe mar sin. Ní dhéanfaidh ceachtar den dá Pháirtí a éileamh go mbeadh cearta tráchta ag an aeriompróir atá ag soláthar an aerárthaigh faoin gComhaontú seo i dtaca leis na bealaí ar a n-oibreofar an t-aerárthach. Féadfaidh na Páirtithe a éileamh go bhfaigheadh na socruithe sin formheas a gcuid údarás inniúil. I gcás ina n-éileoidh Páirtí an formheas sin, déanfaidh sé na hualaí riaracháin a ghabhann leis na nósanna imeachta formheasa a choinneáil chomh héadrom agus is féidir ar na haeriompróirí.

1.   Ar theacht isteach i gcríoch Páirtí amháin d’aerárthaí de chuid an Pháirtí eile, ar aerárthaí iad atá á n-oibriú san aeriompar idirnáisiúnta, beidh díolúine ag na haerárthaí sin i dtaca lena gcuid gnáth-threalaimh, lena gcuid breosla, lena gcuid bealaidh/bealaí, lena soláthairtí teicniúla inchaite, lena gcuid trealaimh talún, lena gcuid páirteanna spártha (lena n-áirítear innill), lena stórtha aerárthaigh (lena n-áirítearbia, deochanna agus licéar, tobac agus táirgí eile a bhfuil sé i gceist iad a dhíol le paisinéirí nó a thabhairt dóibh i gcainníocht theoranta lena n-úsáid le linn na heitilte) agus i dtaca le nithe eile a bhfuil sé i gceist iad a úsáid i ndáil le hoibriú nó le seirbhísiú aerárthaí atá i gceann aeriompar idirnáisiúnta, beidh díolúine ag an trealamh agus ag na soláthairtí sin, ar bhonn na cómhalartachta agus ar choinníoll go gcoinneofar an trealamh agus na soláthairtí sin ar bord an aerárthaigh, ó gach srian allmhairiúcháin, ó gach cáin ar mhaoin agus ó gach tobhach ar chaipiteal, ó gach dleacht chustaim, ó gach dleacht mháil agus ó gach táille agus muirear eile cosúil leo ar cinn iad:

2.   Beidh díolúine acu seo a leanas, freisin, ar bhonn na cómhalartachta, ó na cánacha, ó na tobhaigh, ó na dleachtanna, ó na táillí agus ó na muirir dá dtagraítear i mír 1, ach amháin i gcás muirir a bhunófar ar chostas na seirbhíse a soláthraíodh:

3.   Ní chuirfidh aon ní dá bhfuil sa Chomhaontú seo cosc ar Pháirtí cánacha, tobhaigh, táillí nó muirir a fhorchur ar bhreosla a sholáthrófar ina chríoch, ar bhonn neamh-idirdhealaitheach, lena húsáid in aerárthaí aeriompróra atá ag soláthar aersheirbhíse idir dhá phointe laistigh dá chríoch.

4.   An gnáth-threalamh a bhíonn ar bord agus an t-aerárthach san aer, maille leis an ábhar, na soláthairtí agus na páirteanna spártha dá dtagraítear i mír 1 agus mír 2a choinnítear de ghnáth ar bord aerárthaí a oibríonn aeriompróir de chuid Páirtí amháin, ní fhéadfar iad a dhíluchtú i gcríoch an Pháirtí eile ach amháin le formheas, arna thabhairt roimh ré, údaráis chustaim an Pháirtí sin agus féadann sé go n-éileofar go gcoinneofar iad faoi fhormhaoirseacht nó faoi rialú na n-údarás sin, go dtí go ndéanfar iad a onnmhairiú nó a chur chun ócáide eile i gcomhréir leis an rialachán custaim.

5.   Na díolúintí dá bhforáiltear leis an Airteagal seo, beidh siad le fáil freisin i gcás ina mbeidh aeriompróirí Páirtí amháin dulta i gconradh le haeriompróir eile, a bhfuil díolúintí den chineál sin aige ón bPáirtí eile mar an gcéanna, le haghaidh na hítimí dá bhforáiltear i mír 1 agus mír 2a thabhairt ar iasacht nó a aistriú i gcríoch an Pháirtí eile.

6.   Ní chuirfidh aon ní dá bhfuil sa Chomhaontú seo cosc ar cheachtar den dá Pháirtí cánacha, tobhaigh, táillí nó muirir a fhorchur ar earraí a dhíolfar, le haghaidh úsáid eile seachas lena gcaitheamh ar bord, le paisinéirí le linn cuid d’aersheirbhís idir dhá phointe laistigh dá chríoch ag a gceadaítear dul ar bord nó teacht de bhord.

7.   Bagáiste agus lasta ar idirthuras díreach trasna críche de chuid Páirtí, beidh díolúine acu ó chánacha, ó dhleachtanna custaim, ó tháillí agus ó mhuirir eile cosúil leo nach mbeidh bunaithe ar chostas na seirbhíse a soláthraíodh.

8.   Trealamh agus soláthairtí dá dtagraítear i mír 1 agus mír 2, féadann sé go n-éileofar go gcoinneofar iad faoi fhormhaoirseacht nó faoi rialú na n-údarás inniúil.

9.   Ní dhéanfaidh forálacha an Chomhaontuithe seo difear do réimse na Cánach Breisluacha (CBL).

10.   Ní dochar an Comhaontú seor d’fhorálacha na gcoinbhinsiún ábhartha faoi seach idir Ballstáit an Aontais agus an Airméin, ar forálacha iad chun cánachas dúbailte ar ioncaim agus ar chaipiteal a sheachaint.

1.   Faoi réir na bhforálacha idirthréimhseacha a leagtar amach in Iarscríbhinn I, áiritheoidh na Páirtithe go gcomhlíonann a reachtaíocht, rialacha agus nósanna imeachta ábhartha na ceanglais rialacháin agus caighdeáin a bhaineann le haeriompar a shonraítear inIarscríbhinn II, Cuid A.

2.   Áiritheoidh gach Páirtí, i dtaca le muirir úsáideora a fhéadfaidh a chuid údarás agus comhlacht muirir inniúil a fhorchur ar aeriompróirí an Pháirtí eile i leith úsáid an rialaithe aerloingseoireachta agus aerthráchta, gur le costas a bhaineann na muirir sin agus go bhfuil siad neamh-idirdhealaitheach. In aon chás, agus aon mhuirir úsáideora den chineál sin á bhforchur ar aeriompróirí an Pháirtí eile, ní bheidh na téarmaí a chuirfear i bhfeidhm níos neamhfhabhraí ná na téarmaí is fabhraí a bheidh le fáil ag aon aeriompróir eile.

3.   Déanfaidh gach Páirtí, i dtaca le muirir úsáideora a fhéadfaidh a chuid údarás agus comhlacht muirir inniúil a fhorchur ar aeriompróirí an Pháirtí eile i leith saoráidí agus seirbhísí aerfoirt agus slándála eitlíochta, agus saoráidí agus seirbhísí a bhaineann leo sin, cé is moite de mhuirir a fhorchuirfear i leith na seirbhísí a gcuirtear síos orthu in Airteagal 9(7), a áirithiú nach bhfuil na muirir sin idirdhealaitheach ar dhóigh nach dlisteanach, nach ndéantar idirdhealú leo ar bhonn na náisiúntachta agus go ndéantar iad a chionroinnt i modh cothrom idir chatagóirí úsáideoirí. Gan dochar d’Airteagal 16(1), beidh na muirir úsaideora sin ag freagairt don chostas iomlán a bhí ar na húdaráis nó na comhlachtaí muirir inniúla a ghabh le soláthar na saoráidí agus na seirbhísí iomchuí aerfoirt agus slándála eitlíochta ag an aerfort sin nó ag na haerfoirt a bhfuil córas muirir comhchoiteann i bhfeidhm iontu, ach ní rachaidh na muirir thar an méid sin. Féadfar toradh réasúnta ar shócmhainní, iar-dhímheas, a áireamh sna muirir úsaideora sin. Saoráidí agus seirbhísí a bhforchuirfear muirir úsáideora ina leith, cuirfear ar fáil iad ar bhonn éifeachtúil tíosach. In aon chás, agus na muirir úsaideora sin á gcur i bhfeidhm maidir le haeriompróirí an Pháirtí eile, ní bheidh téarmaí na muirear níos neamhfhabhraí ná na téarmaí is fabhraí a bheidh le fáil ag aon aeriompróir eile tráth a gcuirfear na muirir i bhfeidhm.

4.   Éileoidh gach Páirtí ar na húdaráis nó na comhlachtaí muirir inniúla ina chríoch agus ar na haeriompróirí a úsáideann na seirbhísí agus na saoráidí dul i gcomhairliúchán agus cibé faisnéis a thabhairt dá chéile is gá chun go bhféadfar measúnú cruinn a dhéanamh ar réasúntacht na muirear úsáideora i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar amach i mír 2 agus mír 3. Áiritheoidh gach Páirtí go dtabharfaidh na húdaráis nó na comhlachtaí muirir fógra réasúnta do na húsáideoirí faoi aon mholadh maidir le hathruithe ar mhuirir úsáideora chun go mbeidh deis ag na húsáideoirí a dtuairimí a nochtadh agus tráchtanna a chur ar fáil sula ndéanfar aon athrú.

1.   Tabharfaidh gach Páirtí an tsaoirse d’aeriompróirí na bPáirtithe táillí agus rátaí a shocrú gan bhac, ar bhonn na saoriomaíochta agus na hiomaíochta córa.

2.   Féadfaidh gachPáirtí a éileamh, ar bhonn neamh-idirdhealaitheach, go dtabharfar fógra dá údaráis inniúla, ar bhonn simplithe agus le haghaidh críocha faisnéise amháin, faoi tháillí aeir agus rátaí aeir a thairgfear i leith seirbhísí, arb í a gcríoch féin a n-áit tionscnaimh, a sholáthróidh aeriompróirí de chuid an dá Pháirtí. Ní fhéadfar a éileamh ar na haeriompróirí an fógra sin a thabhairt roimh an am a ndéanfaidh siad an tairiscint bhunaidh táille aeir nó ráta aeir.

3.   Féadfar plé a chur ar siúl idir na húdaráis inniúla faoi ábhair amhail ceanglais agus nósanna imeachta maidir le fógra a thabhairt faoi rátaí aeir agus táillí aeir, agus táillí aeir agus rátaí aeir arbh fhéidir go bhfuil siad éagórach, míréasúnta, idirdhealaitheach nó fóirdheonaithe.

1.   Cuirfidh gach Páirtí ar fáil don Pháirtí eile an staidreamh atá ar fáil a bhaineann leis an aeriompar faoin gComhaontú seo, mar a cheanglaítear lena dhlíthe agus a rialacháin ábhartha, ar bhonn neamh-idirdhealaitheach, agus de réir mar a éileofar le réasún.

2.   Oibreoidh na Páirtithe i gcomhar le chéile, agus áireofar air sin an obair sa Chomhchoiste, chun an malartú faisnéise staitistiúla a bhaineann leis an aeriompar faoin gComhaontú seo a éascú.

1.   Faoi réir na bhforálacha idirthréimhseacha a leagtar amach in Iarscríbhinn I, áiritheoidh na Páirtithe go gcomhlíonfaidh a reachtaíocht, a rialacha agus a nósanna imeachta ábhartha na ceanglais rialacháin agus caighdeáin a bhaineann le haeriompar a shonraítear inIarscríbhinn II, Cuid B.

2.   Chun a áirithiú go gcuirfidh na Páirtithe chun feidhme forálacha an Airteagail seo agus na ceanglais agus na caighdeáin rialála dá dtagraítear i mír 1, glacfaidh an Airméin páirt in obair Ghníomhaireacht Sábháilteachta Eitlíochta na hEorpa mar bhreathnóir ó dháta theacht i bhfeidhm an Chomhaontaithe seo.

Maidir le haistriú na hAirméine chuig comhlíonadh ceanglas agus na gcaighdeán rialála a bhaineann leis an aeriompar a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid B, beidh sé faoi réir faireachán leanúnach agus measúnuithe tréimhsiúla air a bheidh le déanamh ag an Aontas Eorpach i gcomhar leis an Airméin.

Nuair a bheidh an Airméin sásta go gcomhlíonann sé na ceanglais agus na caighdeáin rialála a bhaineann leis an aeriompar a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid B, cuirfidh sé in iúl don Aontas Eorpach gur cheart meastóireacht a dhéanamh.

Nuair a bheidh na ceanglais agus na caighdeáin rialála a bhaineann leis an aeriompar a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid B, cinnfidh an Comhchoiste cén stádas beacht agus cé na coinníollacha a bhaineann leis an Airméin a bheith rannpháirteach i nGníomhaireacht Sábháilteachta Eitlíochta na hEorpa agus lena stádas breathnóra.

3.   Áiritheoidh na Páirtithe go mbeidh aerárthaí a bheidh cláraithe i bPáirtí amháin a bhfuil amhras ann nach gcomhlíonann sé caighdeáin sábháilteachta eitlíochta idirnáisiúnta a leagtar síos de bhun an Choinbhinsiúin maidir le tuirlingt in aerfoirt atá oscailte d’aerthrácht i gcríoch an Pháirtí eile, go ndéanann údaráis inniúla an Pháirtí eile cigireachtaí rampa, ar bord an aerárthaigh agus thart uirthi chun seiceáil a dhéanamh ar bhailíocht dhoiciméid an aerárthaigh agus ar dhoiciméid chriú an aerárthaigh agus ar an gcuma atá ar an mbail atá ar an aerárthach agus ar threalamh an aerárthaigh.

4.   Féadfaidh údaráis inniúla Páirtí comhairliúcháin a iarraidh tráth ar bith faoi na caighdeáin sábháilteachta atá á gcoinneáil ar bun ag an bPáirtí eile.

5.   Déanfaidh údaráis inniúla Páirtí gach beart iomchuí láithreach i gcás ina ndéanfaidh siad amach:

6.   I gcás ina ndéanfaidh Páirtí amháin beart faoi mhír 5, cuirfidh sé an Páirtí eile ar an eolas faoi sin go pras agus léireoidh sé an fáth ar ghníomhaigh sé amhlaidh.

7.   Aon ghníomh a dhéanfaidh Páirtí i gcomhréir le mír 5, scorfar de a luaithe nach mbeidh an bonn a bhí lena dhéanamh ann a thuilleadh.

1.   Faoi réir na bhforálacha idirthréimhseacha a leagtar amach in Iarscríbhinn I, áiritheoidh na Páirtithe go gcomhlíonfaidh a reachtaíocht, a rialacha agus a nósanna imeachta ábhartha na ceanglais rialacháin agus na caighdeáin maidir le slándáil eitlíochta a shonraítear inIarscríbhinn II, Cuid C.

2.   Féadfaidh an Coimisiún Eorpach cigireacht a dhéanamh ar an Airméin i gcomhréir leis an reachtaíocht ábhartha de chuid an Aontais Eorpaigh a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid C. Déanfaidh na Páirtithe an sásra is gá a chur ar bun chun faisnéis a mhalartú maidir le torthaí na gcigireachtaí slándála sin.

3.   Ós réamhchoinníoll bunúsach é i leith aersheirbhísí idirnáisiúnta a oibriú go n-áireofar go mbeidh aerárthaí sibhialta, na paisinéirí agus an criú orthu sábháilte, athdhearbhaíonn na Páirtithe na hoibleagáidí atá orthu dá chéile i dtaca le soláthar a dhéanamh le haghaidh shlándáil na heitlíochta sibhialta in aghaidh bearta neamhdhleathacha cur isteach, agus athdhearbhaíonn siad go háirithe na hoibleagáidí atá orthu faoin gCoinbhinsiún, faoin gCoinbhinsiún um Chionta agus Gníomhartha Áirithe Eile a dhéantar ar Bord Aerárthaí, a síníodh i dTóiceo an 14 Meán Fómhair 1963, faoin gCoinbhinsiún chun Cosc a chur le hUrghabháil Neamhdhleathach Aerárthaí, a síníodh sa Háig an 16 Nollaig 1970, faoin gCoinbhinsiún chun Cosc a chur le Gníomhartha Neamhdhleathacha in aghaidh Shábháilteacht na hEitlíochta Sibhialta, a síníodh in Montréal an 23 Meán Fómhair 1971, faoin bPrótacal maidir le Cosc a chur le Gníomhartha Neamhdhleathacha Foréigin in Aerfoirt a fhónann don Eitlíocht Shibhialta Idirnáisiúnta, a síníodh in Montréal an 24 Feabhra 1988 agus faoin gCoinbhinsiún maidir le Pléascáin Phlaisteacha a Mharcáil chun Críoch a mBraite, a síníodh in Montréal an 1 Márta 1991, a mhéid atá na Páirtithe ina bpáirtithe de na coinbhinsiúin sin, agus faoi na coinbhinsiúin agus na prótacail eile uile a bhfuil an dá Pháirtí ina bpáirtithe díobh a bhaineann leis an tslándáil eitlíochta sibhialta.

4.   Cuirfidh na Páirtithe, ar fháil iarrata dóibh ina leith, gach cúnamh is gá ar fáil dá chéile chun cosc a chur le bearta urghabhála neamhdhleathaí aerárthaí sibhialta agus le bearta neamhdhleathacha eile in aghaidh shábháilteacht na n-aerárthaí sin, nó ina aghaidh shábháilteacht a gcuid paisinéirí agus a gcuid criúnna, in aghaidh aerfort agus saoráidí aerloingseoireachta, agus ina aghaidh aon bhagairt eile ar shlándáil na heitlíochta sibhialta.

5.   I gcás nach bhforáiltear maidir leis sin sna ceanglais agus sna caighdeáin rialála a bhaineann le slándáil eitlíochta a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid C , gníomhóidh na Páirtithe, sa chaidreamh eatarthu, i gcomhréir leis na caighdeáin slándála eitlíochta idirnáisiúnta agus na cleachtais mholta iomchuí arna mbunú ag EESI. Éileoidh an dá Pháirtí, i dtaca le hoibreoirí aerárthaí atá cláraithe leo, le hoibreoirí a bhfuil a bpríomháit ghnó nó a bpríomháit chónaithe acu ina gcríoch, agus le hoibreoirí na n-aerfort ina gcríoch, go ngníomhóidh siad i gcomhréir leis na forálacha sin um shlándáil eitlíochta.

6.   Áiritheoidh gach Páirtí go ndéanfar bearta éifeachtacha laistigh dá chríoch chun an eitlíocht shibhialta a chosaint ar bhearta neamhdhleathacha cur isteach, ar a n-áirítear, scagadh slándála ar phaisinéirí agus ar a gcuid bagáiste cábáin, scagadh slándála ar bhagáiste boilg, scagadh slándála agus rialú slándála ar dhaoine nach paisinéirí, ar a n-áirítear an criú, agus ar na hítimí a bheidh ar iompar leo, scagadh slándála agus rialú slándála ar lasta, ar phost, ar sholáthairtí “san eitilt” agus ar sholáthairtí aerfoirt, agus rialú rochtana ar dhul isteach i limistéir thaobh an aeir agus i limistéir faoi shrianta slándála, ach gan a bheith teoranta do na nithe sin. Déanfar na bearta sin a choigeartú chun aghaidh a thabhairt ar aon mhéadú a thiocfaidh ar na bagairtí ar shlándáil na heitlíochta sibhialta. Aontaíonn an dá Pháirtí gur féidir go mbeidh ar a n-aeriompróirí na forálacha a chomhlíonadh dá dtagraítear i mír 1 agus mír 5 agus forálacha eile a bheidh leagtha síos ag an bPáirtí eile maidir le dul isteach i gcríoch an Pháirtí eile sin, imeacht aisti nó a bheith laistigh di.

7.   Le lánmheas agus lánurraim do fhlaitheas an Pháirtí eile, féadfaidh Páirtí bearta slándála a dhéanamh i ndáil leis an iontráil chun a chríche, maille le bearta éigeandála, chun dul i ngleic le bagairt slándála shonrach, bearta nach mór a chur in iúl don Pháirtí eile gan aon mhoill. Dearcfaidh gach Páirtí le hintinn fhabhrach ar aon iarraidh a gheobhaidh sé ón bPáirtí eile i ndáil le bearta slándála speisialta réasúnta, agus cuirfidh an chéad Pháirtí san áireamh na bearta a bheidh i bhfeidhm cheana ag an bPáirtí eile agus aon bharúil a thogródh an Páirtí eile a thabhairt. Aithníonn gach Páirtí, mar sin féin, nach ndéanann aon ní dá bhfuil sa Chomhaontú seo teorannú ar Pháirtí agus é ag diúltú cead iontrála chun a chríche d’aon eitilt nó eitiltí a mheasann sé a bheith ag bagairt ar shlándáil a chríche. Ach amháin nuair nach féidir, de dheasca éigeandáil a bheith ann, a bheith ag súil go réasúnta go bhféadfadh sé déanamh mar a leanas, cuirfidh gach Páirtí an Páirtí eile ar an eolas roimh ré faoi aon bhearta slándála speisialta a bhfuil rún aige iad a chur ar bun, ar bearta iad a d’fhéadfadh tionchar mór airgeadais nó oibríochtúil a imirt ar na seirbhísí aeriompair a bheartaítear faoin gComhaontú seo. Féadfaidh ceachtar den dá Pháirtí a iarraidh go dtionólfar cruinniú den Chomhchoiste chun bearta slándála mar sin a phlé, mar a fhoráiltear maidir leis sin in Airteagal 23.

8.   Aon uair a dhéanfar aerárthach sibhialta a urghabháil go neamhdhleathach, nó aon uair a bheidh bagairt ann go ndéanfaí amhlaidh nó aon uair a dhéanfar bearta neamhdhleathacha eile a bheidh dírithe in aghaidh shábháilteacht na n-aerárthaí sin, na bpaisinéirí agus na gcriúnna orthu, agus na n-aerfort nó na saoráidí aerloingseoireachta a bhaineann leo, tabharfaidh na Páirtithe cúnamh dá chéile trí bhíthin éascú na cumarsáide agus trí bhearta iomchuí eile a mbeidh sé i gceist leo deireadh a chur go tapa agus go sábháilte leis an teagmhas nó leis an mbagairt.

9.   Déanfaidh gach Páirtí, i dtaca le haerárthach a mbeifear tar éis í a urghabháil nó a mbeifear tar éis cur isteach uirthi trí bheart neamhdhleathach eile agus atá ar an talamh ina chríoch, gach beart is dóigh leis is indéanta dó chun a áirithiú go ndéanfar an t-aerárthach sin a chur faoi choinneáil ar talamh ach amháin i gcás ina mbeidh sé riachtanach go n-imeodh sí de bharr an dualgais fhorcheannasaigh atá ann beo daoine a chosaint. In aon chás inarb indéanta é, déanfar na bearta sin ar bhonn idirchomhairliúchán.

10.   I gcás ina mbeidh forais réasúnta ag Páirtí lena chreidiúint go bhfuil forálacha slándála eitlíochta an Airteagail seo á mbriseadh ag an bPáirtí eile, iarrfaidh an Páirtí sin go dtiocfadh an Páirtí eile i mbun comhairliúchán leis láithreach. Tosófar ar na comhairliúcháin sin laistigh de 30 lá tar éis an iarraidh sin a fháil.

11.   Gan dochar d’Airteagal 5, i gcás nár thángthas ar chomhaontú sásúil laistigh de 30 lá ó dháta na gcomhairliúchán sin nó laistigh de thréimhse níos faide ná sin a fhéadfar a shocrú trí chomhaontú, beidh sé sin ina fhoras ag an bPáirtí a d’iarr na comhairliúcháin chun gníomhú chun údarú oibríochta ceann amháin nó níos mó d’aeriompróra an Pháirtí eile a dhiúltú, a chúlghairm nó a theorannú, nó coinníollacha a fhorchur maidir leis.

12.   I gcás inar gá sin de dheasca bagairt láithreach urghnách, féadfaidh Páirtí beart eatramhach a dhéanamh láithreach.

13.   Scoirfear d’aon bheart a bheifear a dhéanamh i gcomhréir le mír 11nuair a chomhlíonfaidh an Páirtí eile forálacha an Airteagail seo.

1.   Faoi réir na bhforálacha idirthréimhseacha a leagtar amach in Iarscríbhinn I, áiritheoidh na Páirtithe go gcomhlíonfaidh a reachtaíocht, rialacha agus nósanna imeachta ábhartha na ceanglais rialacháin agus caighdeáin a bhaineann le haeriompar a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid D, agus i gcás nach bhforáiltear maidir leis sin i gcreat rialála an Aontais Eorpaigh, caighdeáin agus ceanglais mholta EESI faoi na coinníollacha atá leagtha amach san Airteagal seo.

2.   Oibreoidh na Páirtithe i gcomhar le chéile i réimse bhainistiú an aerthráchta chun an tAerspás Eorpach Aonair a leathnú amach go dtí an Airméin chun na caighdeáin sábháilteachta atá i bhfeidhm faoi láthair agus éifeachtúlacht fhoriomlán oibríochtaí aerthráchta ginearálta san Eoraip a neartú, chun na hacmhainní rialaithe aerthráchta a bharrfheabhsú, chun na moilleanna a laghdú an oiread is féidir agus chun an éifeachtúlacht chomhshaoil a mhéadú. Chuige sin, glacfaidh an Airméin páirt mar bhreathnóir sa Choiste um Aerspás Eorpach Aonair agus i gcomhlachtaí eile a bhaineann leis an Aerspás Eorpach Aonair ó dháta theacht i bhfeidhm an Chomhaontaithe seo. Beidh an Comhchoiste freagrach as faireachán agus comhar a éascú i réimse bhainistiú an aerthráchta.

3.   Chun cur i bhfeidhm reachtaíocht an Aerspáis Eorpaigh Aonair a éascú ina gcríocha féin:

1.   Faoi réir na bhforálacha idirthréimhseacha a leagtar amach in Iarscríbhinn I, áiritheoidh na Páirtithe go gcomhlíonfaidh a reachtaíocht, a rialacha agus a nósanna imeachta ábhartha na ceanglais rialacháin agus caighdeáin a bhaineann le haeriompar a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid E.

2.   Tugann na Páirtithe a dtacaíocht maidir leis an ngá an comhshaol a chosaint trí fhorbairt inbhuanaithe na heitlíochta a chur chun cinn. Tá sé de rún ag na Páirtithe oibriú as lámh a chéile chun na saincheisteanna a aithint a bhaineann le tionchair na heitlíochta ar an gcomhshaol.

3.   Aithníonn na Páirtithe a thábhachtaí atá sé go n-oibreoidís le chéile chun tionchair na heitlíochta ar an gcomhshaol a mheas agus a laghdú an oiread is féidir ar bhealach atá i gcomhsheasmhacht le cuspóirí an Chomhaontaithe seo.

4.   Aithníonn na Páirtithe a thábhachtaí atá sé dul i ngleic leis an athrú aeráide agus, dá bhrí sin, a thábhachtaí atá sé aghaidh a thabhairt ar na hastaíochtaí gás ceaptha teasa a bhaineann leis an eitlíocht, ar leibhéal an stáit baile agus ar an leibhéal idirnáisiúnta. Comhaontaíonn siad dlús a chur leis an gcomhar sna réimsí sin, ar a n-áirítear trí shocruithe iltaobhacha ábhartha, go háirithe maidir le cur chun feidhme an bhearta atá bunaithe ar an margadh domhanda a comhaontaíodh ag 39 Tionól EESI agus úsáid an tsásra arna bhunú ag Airteagal 6.4 de Chomhaontú Pháras faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide i dtaca le forbairt na mbeart domhanda margadhbhunaithe chun aghaidh a thabhairt ar astaíochtaí gás ceaptha teasa san earnáil eitlíochta agus aon ghné eile faoin Airteagal sina bhfuil ábharthacht ar leith aige i leith astaíochtaí eitlíochta idirnáisiúnta.

5.   Geallann na Páirtithe faisnéis a mhalartú le chéile agus cumarsáid agus idirphlé díreach rialta a chur á dhéanamh idir saineolaithe chun an comhar a neartú i dtaca le haghaidh a thabhairt ar thionchair na heitlíochta ar an gcomhshaol ar a n-áirítear an comhar maidir leo seo a leanas:

6.   Déanfaidh na Páirtithe, freisin, i gcomhréir leis na cearta atá acu agus na hoibleagáidí iltaobhacha atá acu i leith an chomhshaoil, feabhas iarbhír a chur ar an gcomhar eatarthu, ar a n-áirítear an comhar maidir le gnéithe airgeadais agus teicneolaíocha, i ndáil le bearta a bhfuil de chuspóir leo aghaidh a thabhairt ar astaíochtaí gáis ceaptha teasa ón eitlíocht idirnáisiúnta.

7.   Aithníonn na páirtithe conarthacha an riachtanas atá ann bearta iomchuí a dhéanamh chun tionchar na heitlíochta ar an gcomhshaol a chosc nó chun aghaidh a thabhairt orthu ar shlite eile, ar choinníoll go mbeidh na bearta sin i lán-chomhréir leis na cearta atá acu agus na hoibleagáidí atá orthu faoin dlí idirnáisiúnta.

1.   Faoi réir na bhforálacha idirthréimhseacha a leagtar amach in Iarscríbhinn I, áiritheoidh na Páirtithe go gcomhlíonfaidh a reachtaíocht, a rialacha agus a nósanna imeachta ábhartha na ceanglais rialacháin agus na caighdeáin maidir le slándáil eitlíochta a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid A.

2.   Beidh díoltóirí córas áirithinte ar ríomhaire (dá ngairtear "CAR" anseo feasta) a bheidh ag oibriú i gcríoch Páirtí amháin i dteideal a gcuid CAR a thabhairt isteach, a choinneáil ar bun agus a chur ar fáil gan bhac do ghníomhaireachtaí agus comhlachtaí taistil arb é is príomhghnó dóibh táirgí a bhaineann leis an taisteal a dháileadh i gcríoch an Pháirtí eile, ar choinníoll go gcomhlíonfaidh gach CAR na ceanglais rialála ábhartha de chuid an Pháirtí eile.

3.   Cuirfidh gach Páirtí ar neamhní aon cheanglas atá ann cheana arbh fhéidir dóibh an rochtain gan bhac ag CAR de chuid Páirtí amháin ar mhargadh an Pháirtí eile a shrianadh nó a dhéanfadh teorannú ar shlite eile ar an iomaíocht. Ní ghlacfaidh na Páirtithe aon cheanglais den chineál sin.

4.   Ní fhorchuirfidh ceachtar den dá Pháirtí ná ní ligfidh sé a fhorchur, ina chríoch féin, ar dhíoltóir CAR an Pháirtí eile ceanglais i ndáil le taispeáintí CAR a bheidh éagsúil leis na ceanglais a fhorchuirfidh sé ar a chuid díoltóirí CAR féin nó ar aon CAR atá ag oibriú ar an margadh. Ní chuirfidh ceachtar den dá Pháirtí cosc le tabhairt i gcrích comhaontuithe idir díoltóirí CAR, a gcuid soláthróirí agus a gcuid suibscríobhaithe a bhaineann le malartú faisnéise faoi sheirbhísí taistil agus a ndéantar éascú leo ar thaispeáintí lenar féidir faisnéis chuimsitheach neamhchlaonta a dhíriú ar thomhaltóirí, nó a bhaineann le comhlíonadh na gceanglas rialála maidir le taispeáintí neodracha.

5.   Áiritheoidh na Páirtithe go mbeidh úinéirí agus oibreoirí CAR de chuid Páirtí amháin i gcomhlíontacht le ceanglais rialála ábhartha an Pháirtí eile agus gombhfuil an deis chéanna acu CARanna a bheith faoin n-úinéireacht laistigh de chríoch an Pháirtí eile agus atá ag úinéirí agus oibreoirí aon CAR eile atá ag oibriú i margadh an Pháirtí sin.

1.   Faoi réir na bhforálacha idirthréimhseacha a leagtar amach in Iarscríbhinn I, áiritheoidh na Páirtithe go gcomhlíonfaidh a reachtaíocht, a rialacha agus a nósanna imeachta ábhartha na ceanglais rialacháin agus na caighdeáin maidir le slándáil eitlíochta a shonraítear in Iarscríbhin II, Cuid G.

2.   Aithníonn na Páirtithe an tábhacht atá le tionchar an Chomhaontaithe seo ar dhálaí saothair, fostaíochta agus oibre a chur san áireamh. Geallann na Páirtithe oibriú i gcomhar ar chúrsaí saothair faoi chuimsiú an Chomhaontaithe seo, i dtaca leis na tionchair ar an bhfostaíocht, ar chearta bunúsacha san obair, ar dhálaí oibre, ar an gcosaint shóisialta agus ar an idirphlé sóisialta, inter alia.

3.   Déanfaidh na Páirtithe, lena gcuid dlíthe, rialachán agus cleachtas, ardleibhéil chosanta a chur chun cinn i réimse an tsaothair agus i réimse sóisialta na hearnála eitlíochta sibhialta.

4.   Aithníonn na Páirtithe a thábhachtaí atá na tairbhí a thagann chun cinn nuair a bhíonn gnóthachain mhór eacnamaíocha as margaí oscailte agus iomaíocha agus ardchaighdeáin saothair ann in éineacht le chéile. Cuirfidh na Páirtithe an Comhaontú seo chun feidhme ar bhealach a chuirfidh le hardchaighdeáin saothair, cibé struchtúr úinéireachta a bheidh ar na haeriompróirí lena mbaineann nó cibé cineál aeriompróirí a bheidh i gceist, agus chun a áirithiú nach ndéanfar aon chreimeadh ar na cearta ná ar na prionsabail atá ina ndlíthe agus ina rialacháin féin, ach go ndéanfar iad a fhorfheidhmiú go héifeachtach.

5.   Geallann na Páirtithe go gcuirfidh siad chun cinn agus chun feidhme go héifeachtach na bunchaighdeáin saothair a aithnítear go hidirnáisiúnta mar atá i gCoinbhinsiúin bhunúsacha na hEagraíochta Idirnáisiúnta Saothair arna ndaingniú ag an Airméin agus ag Ballstáit an Aontais.

6.   Geallann na Páirtithe go gcuirfidh siad chun cinn chomh maith caighdeáin agus comhaontuithe eile a comhaontaíodh go hidirnáisiúnta i réimse an tsaothair agus sa réimse sóisialta atá ábhartha d’earnáil na heitlíochta sibhialta agus a gcur chun feidhme agus a bhforfheidhmiú ina reachtaíocht féin.

7.   Féadfaidh ceachtar den dá Pháirtí a iarraidh ar an gComhchoiste aghaidh a thabhairt ar shaincheisteanna saothair a bheidh aitheanta mar shaincheisteanna tábhachtacha aige.

1.   Déanfaidh na Páirtithe gach beart is iomchuí, bíodh siad ginearálta nó sonrach, le comhlíonadh na n-oibleagáidí a eascraíonn ón gComhaontú sin a áirithiú, agus staonfaidh siad ó bhearta a chuirfeadh i mbaol sroicheadh chuspóirí an Chomhaontaithe seo.

2.   Beidh gach Páirtí freagrach, ina chríoch féin, as forfheidhmiú ceart an Chomhaontaithe seo.

3.   Tabharfaidh gach Páirtí don Pháirtí eile an fhaisnéis uile agus an cúnamh uile is gá faoi réir dhlíthe agus rialacháin is infheidhme an Pháirtí lena mbaineann, i ndáil le himscrúduithe ar sháruithe féideartha a dhéanfaidh an Páirtí eile sin faoina inniúlachtaí féin de réir mar a fhoráiltear i gcomhréir leis an gComhaontú seo.

4.   Aon uair a ghníomhóidh na Páirtithe faoi na cumhachtaí arna dtabhairt dóibh leis an gComhaontú seo i leith cúrsaí a bhaineann le leas an Pháirtí eile agus le húdaráis inniúla nó gnóthas an Pháirtí eile, cuirfear údaráis inniúla an Pháirtí eile ar an eolas go hiomlán agus tabharfar an deis dóibh tuairim a thabhairt sula ndéanfar cinneadh deiridh.

5.   A mhéid atá forálacha an Chomhaontaithe seo agus forálacha na ngníomhartha a shonraítear in Iarscríbhinn II, i dtaca lena substaint de, leis na rialacha a chomhfhreagraíonn leo i gConarthaí an Aontais Eorpaigh agus comhionann le gníomhartha arna nglacadh de bhun Chomhaontuithe an Aontais Eorpaigh, léirmhíneofar na forálacha sin, agus iad á gcur chun feidhme agus i bhfeidhm, i gcomhréir le rialuithe agus cinntí ábhartha na Cúirte Breithiúnais agus an Choimisiúin Eorpaigh.

1.   Bunaítear leis seo Comhchoiste d’ionadaithe na bPáirtithe.Beidh sé freagrach as maoirseacht a dhéanamh ar riar an Chomhaontaithe seo agus áiritheoidh sé go gcuirfear chun feidhme go ceart é. Déanfaidh sémoltaí agus cinntí i gcás ina bhforáiltear go sonrach maidir leis sin sa Chomhaontú seo.

2.   Is ar bhonn comhthola a fheidhmeoidh an Comhchoiste agus a dhéanfaidh sé cinntí. Beidh cinntí an Chomhchoiste ceangailteach ar na Páirtithe.

3.   Glacfaidh an Coiste rialacha nós imeachta dó féin.

4.   Tiocfaidh an Comhchoiste le chéile de réir mar is gá agus uair amháin sa bhliain ar a laghad. Féadfaidh ceachtar den dá Pháirtí a iarraidh go dtionólfaí cruinniú den Chomhchoiste.

5.   Féadfaidh Páirtí cruinniú den Chomhchoiste a iarraidh chun aon cheist faoi léirmhíniú nó cur chun feidhme an Chomhaontaithe seo a réiteach. Cruinniú a iarrfar, tionólfar é ar an dáta is luaithe is féidir, agus tráth nach déanaí ná 2 mhí ón dáta a gheobhfar an t-iarratas, mura mbeidh a mhalairt comhaontaithe ag na Páirtithe.

6.   Chun críoch chur chun feidhme iomchuí an Chomhaontaithe seo, malartóidh na Páirtithe faisnéis, agus, ar iarraidh ó cheachtar den dá Pháirtí, cuirfidh siad comhairliúcháin á ndéanamh laistigh den Chomhchoiste.

7.   De bhun bhronnadh na gceart a leagtar amach in Airteagal 3, bailíochtóidh an Comhchoiste le cinneadh an mheastóireacht a dhéanfaidh an tAontas Eorpach ar an gcur chun feidhme agus ar an gcur i bhfeidhm a dhéanfaidh an Airméin ar fhorálacha reachtaíocht an Aontais Eorpaigh de réir mar a leagtar amach in Iarscríbhinn I, mír 1.

8.   I gcomhréir le Airteagal 6, scrúdóidh an Comhchoiste ceisteanna faoi infheistíochtaí in aeriompróirí na bPáirtithe agus faoi athruithe ar rialú iarbhír aeriompróirí na bPáirtithe.

9.   I gcomhréir le hAirteagal 14, déanfaidh an Comhchoiste faireachán ar an bpróiseas lena gcuirfear deireadh de réir a chéile le linn na hidirthréimhse a bhfuil tuairisc uirthi in Iarscríbhinn I le haerárthaí atá cláraithe san Airméin agus atá in úsáid ag oibreoirí faoi rialú rialála na hAirméine agus nach bhfuil an cineál deimhnithe acu a eisítear i gcomhréir leis an reachtaíocht ábhartha de chuid an Aontais Eorpaigh a shonraítear in Iarscríbhinn II, Cuid B chun a áirithiú go gcuirfear deireadh de réir a chéile leis na haerárthaí sin i gcomhréir le hIarscríbhinn I, mír 7.

10.   Forbróidh an Comhchoiste comhar leis na bearta seo a leanas freisin:

11.   Mura measfaidh an Comhchoiste ceist a cuireadh faoina bhráid laistigh de 6 mhí ón dáta a cuireadh faoin bhráid é, féadfaidh na Páirtithe bearta coimirce iomchuí a dhéanamh faoi Airteagal 25.

12.   Ní chuirfidh an Comhaontú seo cosc ar chomhar ná ar phlé idir údaráis inniúla na bPáirtithe lasmuigh den Chomhchoiste, ar a n-áirítear comhairliúcháin nó plé i réimsí na slándála, na sábháilteachta, an chomhshaoil, an bhainistithe aerthráchta, an bhonneagair eitlíochta, na hiomaíochta agus na cosanta sóisialta. Cuirfidh na Páirtithe an Comhchoiste ar an eolas faoi thoradh an chomhair agus na bpléití sin a mhéid a bhainfidh leis an tionchar ar chur chun feidhme an Chomhaontaithe seo.

1.   I gcás aon díospóid a bhaineann le cur i bhfeidhm nó léirmhíniú an Chomhaontaithe seo, cé is moite de cheisteanna a thiocfaidh chun cinn faoi Airteagal 8, nár réitíodh le cruinniú de chuid an Chomhchoiste, féadfar, ar iarraidh ó cheachtar den dá Pháirtí, í a chur faoi eadráin i gcomhréir leis na nósanna imeachta a leagtar amach san Airteagal seo.

2.   Déanfar an iarraidh ar eadráin i scríbhinn chuig an bPáirtí eile. Sonróidh Páirtí an ghearáin ina iarraidh cén beart atá i gceist agus míneoidh sé go soiléir na cúiseanna atá aige lena mheas go bhfuil an beart sin ag teacht salach ar an gComhaontú seo.

3.   Ach amháin má chomhaontaíonn na Páirtithe a mhalairt, is bord eadrána de thriúr eadránaithe a chuirfear ar bun mar a leanas a dhéanfaidh an eadráin:

4.   An dáta a ghlacfaidh an duine deireanach den triúr eadránaithe lena cheapachán i gcomhréir le nósanna imeachta atá le leagan síos ag an gComhchoiste, is é sin dáta bunaithe an bhoird eadrána.

5.   Má iarrann Páirtí sin, déanfaidh an bord, laistigh de 10 lá tar éis a bhunaithe, réamhrialú a thabhairt maidir le cé acu a mheasann sé nó nach measann go bhfuil práinn leis an gcás.

6.   Ar iarraidh ó Pháirtí, féadfaidh an bord a ordú don Pháirtí eile bearta faoisimh eatramhacha a chur chun feidhme go dtí go ndéanfaidh an bord a rialú deiridh.

7.   Tabharfaidh an bord eadrána fógrá faoin tuarascáil eatramhach do na Páirtithe agus beidh leagtha amach sa tuarascáil sin na fionntaí i leith fíoras, infheidhmeacht na bhforálacha ábhartha agus an réasúnaíocht bhunúsach a bhí le haon fhionntaí agus moltaí arna ndéanamh sa tuarascáil, agus cuirfidh sé í sin in iúl tráth nach déanaí ná 90 lá ó dháta a bhunaithe. I gcás ina measfaidh sé nach féidir an sprioc-am sin a chomhlíonadh, tabharfaidh Uachtarán an bhoird eadrána fógra i scríbhinn do na Páirtithe, ina luafaidh sé cúiseanna na moille agus an dáta a bhfuil sé pleanáilte ag an mbord eadrána fógra a thabhairt faoina thuarascáil eatramhach. Níor cheart fógra a thabhairt faoin tuarascáil eatramhach sin, i gcás ar bith, tráth is déanaí ná 120 ó dháta bunaithe an bhoird eadrána.

8.   Féadfaidh Páirtí iarraidh i scríbhinn a chur faoi bhráid an bhoird eadrána go ndéanfadh sé athbhreithniú ar ghnéithe sonracha den tuarascáil eatramhach laistigh de 14 lá ó dháta a fhógartha.

9.   I gcásanna práinne, déanfaidh an bord gach iarracht chun fógra a thabhairt dá thuarascáil eatramhach laistigh de 45 agus, i gcás ar bith, tráth nach déanaí ná 60 lá tar éis dháta a bhunaithe. Féadfaidh Páirtí iarraidh i scríbhinn a chur faoi bhráid an bhoird eadrána go ndéanfadh sé athbhreithniú ar ghnéithe beachta den tuarascáil eatramhach laistigh de 7 lá tar éis an fógra ina leith a fháil. Déanfaidh an bord eadrána aon trácht a dhéanfaidh na Páirtithe ar an tuarascáil eatramhach a mheas agus dá éis sin féadfaidh an bord eadrána a thuarascáil a leasú agus féadfaidh sé, más iomchuí leis, iniúchadh breise a dhéanamh. I dteannta na bhfionntaí a dhéanfar sa rialú deiridh, beidh plé leordhóthanach ar na hargóintí a rinneadh tráth an athbhreithnithe eatramhaigh, agus tabharfar freagra soiléir ar cheisteanna agus ar bharúlacha na bPáirtithe.

10.   Tabharfaidh an bord eadrána fógra faoina rialú deiridh do na Páirtithe laistigh de 120 lá ó dháta a bhunaithe. I gcás ina measfaidh sé nach féidir an sprioc-am sin a chomhlíonadh, tabharfaidh Uachtarán an bhoird eadrána fógra i scríbhinn do na Páirtithe, ina luafaidh sé cúiseanna na moille agus an dáta a bhfuil sé pleanáilte ag an mbord eadrána fógra a thabhairt faoina rialú. Níor cheart fógra a thabhairt faoin rialú sin, i gcás ar bith, tráth nach déanaí ná 150 ó dháta bunaithe an bhoird.

11.   I gcásanna práinne, déanfaidh an bord gach iarracht fógra a thabhairt faoina rialú laistigh de 60 lá tar éis dháta a bhunaithe. I gcás ina measfaidh sé nach féidir an sprioc-am sin a chomhlíonadh, tabharfaidh Uachtarán an bhoird eadrána fógra i scríbhinn do na Páirtithe, ina luafaidh sé cúiseanna na moille agus an dáta a bhfuil sé pleanáilte ag an mbord eadrána fógra a thabhairt faoina rialú. Níor cheart fógra a thabhairt faoin rialú sin, i gcás ar bith, tráth nach déanaí ná 75 ó dháta bunaithe an bhoird.

12.   Laistigh de dheich (10) lá tar éis dó fógra a fháil, féadfaidh na Páirtithe iarrataí a chur isteach ar shoiléiriú ar an rialú deiridh, agus eiseofar aon soiléiriú a thabharfar laistigh de 15 tar éis na hiarrata sin.

13.   Má chinneann an bord eadrána gur sáraíodh an Comhaontú seo agus mura gcomhlíona an Páirtí freagrach rialú deiridh an bhoird eadrána, nó mura dtaga sé ar chomhaontú leis an bPáirtí eile maidir le réiteach atá chun sástacht an dá Pháirtí laistigh de 40 lá tar éis rialú deiridh an bhoird a fháil, féadfaidh an Páirtí eile feidhmiú na dtairbhí inchomparáide a leanann as an gComhaontú seo a chur ar fionraí nó féadfaidh sé cur chun feidhme an Chomhaontaithe seo a chur ar fionraí i bpáirt nó, más gá, ina iomláine, go dtí go gcomhlíonfaidh na Páirtithe rialú an bhoird nó go dtí go dtiocfaidh na Páirtithe ar chomhaontú maidir le réiteach atá chun sástacht a chéile.

1.   Má mheasann ceachtar den dá Pháirtí nach bhfuil a oibleagáidí comhlíonta ag an bPáirtí eile faoin gComhaontú sin, féadfaidh sé bearta iomchuí coimirce a dhéanamh. Beidh na bearta coimirce i leith a raoin feidhme agus a fhad a mhairfidh siad teoranta don mhéid a bhfuil fíorghá leis chun an cás a réiteach nó chun cothromaíocht an Chomhaontaithe seo a choinneáil ar bun. Tabharfar tosaíocht do na bearta is lú a chuirfidh isteach ar fheidhmíocht an Chomhaontaithe sin.

2.   Páirtí atá ag cuimhneamh ar bhearta coimirce a dhéanamh, cuirfidh sé an Páirtí eile ar an eolas faoi sin tríd an gComhchoiste agus cuirfidh sé ar fáil gach faisnéis ábhartha.

3.   Rachaidh na Páirtithe i mbun comhairliúchán láithreach leis an gComhchoiste chun teacht ar réiteach is inghlactha ag an dá Pháirtí.

4.   Gan dochar d’Airteagal 4(1)(c) agus d’Airteagal 5(1)(c), ní fhéadfaidh an Páirtí lena mbaineann bearta coimirce a dhéanamh go dtí go mbeidh mí amháin caite tar éis dháta an fhógra faoi mhír 2 den Airteagal seo, ach amháin má críochnaíodh an nós imeachta comhairliúcháin faoi mhír 3 den Airteagal seo sula ndeachaigh an teorainn ama sin in éag.

5.   Tabharfaidh an Páirtí lena mbaineann fógra gan aon mhoill don Chomhchoiste faoi na bearta a rinneadh, agus soláthróidh sé gach faisnéis ábhartha.

6.   Cuirfear ar fionraí aon bheart a bheifear a dhéanamh faoi théarmaí an Airteagail seo a luaithe a chomhlíonfaidh an Páirtí ar a bhfuil an locht forálacha an Chomhaontaithe seo.

1.   Le linn na tréimhse ina mbeidh cur i bhfeidhm sealadach á dhéanamh de bhun Airteagal 30, beidh na comhaontuithe agus na socruithe déthaobhacha a bhí ann cheana idir an Airméin agus Ballstáit an Aontais agus a bheidh ar bun tráth sínithe an Chomhaontaithe seo ar fionraí, ach amháin sa mhéid dá bhforáiltear i mír 2 den Airteagal seo.

2.   D’ainneoin mhír 1 agus mhír 3 agus ar choinníoll nach mbeidh aon idirdhealú á dhéanamh idir aeriompróirí an Aontais Eorpaigh ar bhonn na náisúntachta:

3.   Ar theacht i bhfeidhm de bhun Airteagal 30 de, agus faoi réir mhír 2 den Airteagal seo, beidh tosaíocht aige ar na comhaontuithe agus na socruithe déthaobhacha a bhí ann cheana idir an Airméin agus Ballstáit an Aontais agus a bheidh ar bun tráth sínithe an Chomhaontaithe seo.

4.   Má éiríonn na Páirtithe ina bpáirtithe i gcomhaontú iltaobhach nó má fhormhuiníonn siad cinneadh arna ghlacadh ag EESI nó eagraíocht idirnáisiúnta eile, ina dtabharfar aghaidh ar chúrsaí a chumhdaítear sa Chomhaontú seo, rachaidh siad i gcomhairle le chéile sa Chomhchoiste de bhun Airteagal 23 go tráthúil chun a chinneadh ar cheart an Comhaontú seo a athbhreithniú chun na cora nua sin a chur san áireamh.

1.   Féadfaidh na páirtithe aon leasú ar an gComhaontú seo a chomhaontú tar éis comhairliúcháin a dhéanamh i gcomhréir le hAirteagal 23. Tiocfaidh na leasuithe i bhfeidhm i gcomhréir leis na téarmaí a leagtar amach in Airteagal 30.

2.   Má theastaíonn ó cheann amháin de na Páirtithe forálacha an Chomhaontaithe sin a leasú, tabharfaidh sé fógra faoina chinneadh don Chomhchoiste dá réir sin.

3.   Ar bhun moladh ó Pháirtí amháin agus i gcomhréir leis an Airteagal seo, féadfaidh an Comhchoiste cinneadh de chomhthoil na hIarscríbhinní a ghabhann leis an gComhaontú seo a mhodhnú.

4.   Beidh an Comhaontú seo gan dochar do cheart gach Páirtí, faoi réir comhlíontacht le prionsabal an neamh-idirdhealaithe agus le forálacha an Chomhaontaithe seo, reachtaíocht nua a ghlacadh go haontaobhach nó an reachtaíocht atá ann cheana a leasú i réimse an aeriompair nó i réimse gaolmhar a luaitear in Iarscríbhinn II.

5.   I gcás ina bhfuil reachtaíocht nua nó leasú ar reachtaíocht atá ann cheana i réimse an aeriompair nó i réimse gaolmhar a luaitear in Iarscríbhinn II á meas ag ceann de na Páirtithe, cuirfidh sé an Páirtí eile ar an eolas de réir mar is iomchuí agus is féidir. Arna iarraidh sin do cheachtar den dá Pháirtí, féadfar malartú tuairimí a dhéanamh sa Chomhchoiste.

6.   Cuirfidh gach Páirtí an Páirtí eile ar an eolas go rialta agus a luaithe is iomchuí maidir le reachtaíocht nua a glacadh nó maidir le leasú ar a reachtaíocht atá ann cheana i réimse an aeriompair nó i réimse comhlachaithe a luaitear in Iarscríbhinn II. Arna iarraidh sin d’aon Pháirtí, déanfaidh an Comhchoiste malartú tuairimí laistigh de 60 lá ina dhiaidh sin faoi na himpleachtaí a bheidh ag an reachtaíocht nua sin nó ag an leasú nua sin ar fheidhmiú ceart an Chomhaontaithe seo.

7.   Tar éis an mhalartaithe tuairimí dá dtagraítear i mír 6, déanfaidh an Comhchoiste na nithe seo a leanas:

1.   Beidh an Comhaontú seo faoi réir a dhaingnithe nó a fhormheasta ag na Páirtithe i gcomhréir lena nósanna imeachta féin. Déanfar na hionstraimí daingniúcháin nó formheasa a thaisceadh leis an Taiscí agus cuirfidh an Taiscí an Páirtí eile agus an EESIar an eolas faoi sin.

2.   Is é Ardrúnaíocht Chomhairle an Aontais Eorpaigh a bheidh ina Thaiscí an Chomhaontaithe seo.

3.   Tiocfaidh an Comhaontú seo i bhfeidhm an chéad lá den dara mí tar éis don Taiscí fógra a thabhairt do na Páirtithe á dheimhniú go bhfuarthas an ionstraim dheireanach daingniúcháin nó formheasa.

4.   D’ainneoin mhír 3, comhaontaíonn na Páirtithe an Comhaontú a chur i bhfeidhm go sealadach, mar a leagtar amach i mír 5, i gcomhréir lena gcuid nósanna imeachta inmheánacha féin agus le reachtaíocht a gcríche baile féin de réir mar is infheidhme.

5.   Tiocfaidh an t-iarratas sealadach seo i bhfeidhm an chéad lá den dara mí tar éis don Taiscí fógra a thabhairt do na Páirtithe á dheimhniú go bhfuarthas an méid seo a leanas: