|
Iris Oifigiúil |
GA Sraith L |
|
2025/1733 |
10.9.2025 |
RIALACHÁN (AE) 2025/1733 Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE
an 18 Iúil 2025
lena leasaítear Rialachán (AE) 2017/1938 a mhéid a bhaineann le ról na stórála gáis chun soláthairtí gáis a áirithiú roimh shéasúr an gheimhridh
TÁ PARLAIMINT NA hEORPA AGUS COMHAIRLE AN AONTAIS EORPAIGH,
Ag féachaint don Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, agus go háirithe Airteagal 194(2) de,
Ag féachaint don togra ón gCoimisiún Eorpach,
Tar éis dóibh an dréachtghníomh reachtach a chur chuig na parlaimintí náisiúnta,
Ag féachaint don tuairim ó Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa (1),
Tar éis dóibh dul i gcomhairle le Coiste na Réigiún,
Ag gníomhú dóibh i gcomhréir leis an ngnáthnós imeachta reachtach (2),
De bharr an mhéid seo a leanas:
|
(1) |
Glacadh Rialachán (AE) 2022/1032 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3) mar fhreagairt ar an ngéarchéim a bhaineann leis an soláthar gáis agus ar mhéaduithe nach bhfacthas a leithéid riamh roimhe ar phraghsanna gáis arb é cogadh foghach na Rúise ar an Úcráin ba chúis leo ó bhí mhí Feabhra 2022 ann, rud a spreag an tAontas chun gníomhú ar bhealach comhordaithe cuimsitheach chun rioscaí a d’fhéadfadh a bheith ann de thoradh suaitheadh breise sa soláthar gáis a sheachaint. |
|
(2) |
Ó thosaigh cogadh foghach na Rúise ar an Úcráin, tá sé d’aidhm ag an Aontas a neamhspleáchas ar fhuinneamh na Rúise a chur chun cinn. Leis sin, cuirtear i dtábhacht an phráinn a bhaineann le soláthairtí fuinnimh malartacha ó chomhpháirtithe idirnáisiúnta trí GNL nó gás píblíne a áirithiú, gan spleáchais nua a chruthú. Sa chomhthéacs sin, is den ríthábhacht é soláthairtí fuinnimh malartacha ó chomhpháirtithe idirnáisiúnta a áirithiú. An 17 Meitheamh 2025, thíolaic an Coimisiún togra le haghaidh rialacháin chun allmhairithe gáis ón Rúis isteach san Aontas a chéimniú amach, lena n-áirítear, go háirithe, leasú ar Rialachán (AE) 2017/1938 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4). Ina theannta sin, áirítear sa togra ón gCoimisiún bearta a fhágann gur féidir córas láidir éifeachtúil a thabhairt isteach chun gás na Rúise a thrasnaíonn teorainn an Aontais a rianú. Bheadh bearta den sórt sin ina gcuidiú chun faireachán a dhéanamh chun a fháil amach an bhfuil gás na Rúise á stóráil san Aontas. Le céimniú amach iomlán allmhairithe gáis ón Rúis, fágfar gur féidir na forálacha maidir le stóráil gáis a leagtar síos in Rialachán (AE) 2017/1938 a threisiú, rud a chuideodh leis an Aontas córas fuinnimh níos athléimní a bheith aige. Ag féachaint do chogadh foghach na Rúise ar an Úcráin, ba cheart don Aontas dul chun cinn tapa a dhéanamh i dtreo neamhspleáchas iomlán ar bhreoslaí iontaise na Rúise. Trí shíneadh a chur leis na bearta maidir le leibhéal líonta saoráidí stórála gáis, ní hamháin go rannchuideofaí le coimirciú leanúnach shlándáil an tsoláthair, ach príomhionstraim a bheadh ann freisin in iarrachtaí an Aontais chun deireadh a chur lena spleáchas ar allmhairithe gáis de thionscnamh na Rúise. |
|
(3) |
Le Rialachán (AE) 2022/1032, leasaíodh Rialachán (AE) 2017/1938 trí chreat dlíthiúil sealadach a thabhairt isteach le haghaidh bearta maidir le leibhéal líonta saoráidí stórála gáis chun slándáil an tsoláthair gáis san Aontas a neartú, go háirithe soláthairtí gáis do chustaiméirí atá faoi chosaint. |
|
(4) |
Stórálann saoráidí stórála gáis faoi thalamh gás arb ionann é agus 30 % de thomhaltas gáis an Aontais le linn mhíonna an gheimhridh, agus leis na saoráidí stórála gáis faoi thalamh atá líonta go maith chomh maith le laghdú deonach ar an éileamh ar ghás, rannchuidítear go mór le slándáil an tsoláthair gáis trí ghás breise a sholáthar i gcás ganntanas ó thaobh an tsoláthair agus leormhaitheas an éilimh nó suaitheadh soláthair. |
|
(5) |
Cruthaíodh go raibh sé bunriachtanach sprioc líonta cheangailteach agus conair líonta a leagan síos le sraith spriocanna idirmheánacha do gach Ballstát i mí Feabhra, mí na Bealtaine, mí Iúil agus mí Mheán Fómhair chun a áirithiú go mbeidh saoráidí stórála gáis 90 % lán faoin 1 Samhain de bhliain faoi seach, le linn na géarchéime fuinnimh a spreag cogadh foghach na Rúise ar an Úcráin chun teacht slán as an nganntanas soláthair gáis agus chun éiginnteachtaí sa mhargadh agus luaineacht praghsanna a laghdú. |
|
(6) |
D’ainneoin an fheabhsaithe shuntasaigh ar staid an mhargaidh gáis i gcomparáid leis an tréimhse 2022-2023, tá margadh gáis na hEorpa fós docht agus tá an staid gheopholaitiúil fós doiléir. D’fhéadfadh iomaíocht níos láidre le haghaidh soláthairtí domhanda GNL neamhchosaint na mBallstát ar luaineacht praghsanna a mhéadú. Sna cásanna sin, tá ról na stórála gáis ríthábhachtach i gcónaí. |
|
(7) |
De bhun Rialachán (AE) 2017/1938, an oibleagáid ar na Ballstáit conair líonta bhliantúil a leanúint agus a áirithiú go mbainfear amach an sprioc líonta faoin 1 Samhain gach bliain, téann sí in éag an 31 Nollaig 2025. |
|
(8) |
Ní mór an timpeallacht athraithe pholaitiúil dhomhanda a chur san áireamh maidir le hiontaofacht na soláthróirí gáis agus na dtíortha soláthair gáis. |
|
(9) |
I bhfianaise rath na hEorpa maidir leis na rioscaí a bhaineann lena struchtúr allmhairithe gáis a laghdú, ba cheart don chreat foriomlán chun freastal ar riachtanas an Aontais maidir le gás cothromaíocht a bhaint amach idir an tslándáil fuinnimh agus an filleadh ar phrionsabail mhargadhbhunaithe. Dá bhrí sin, ba cheart é a bheith solúbtha go leor le linn an tséasúir líonta chun freagairt thapa a thabhairt ar dhálaí margaidh atá ag síorathrú agus, go háirithe, chun leas a bhaint as na dálaí ceannaigh is fearr chun praghsanna gáis a laghdú san Eoraip. Go háirithe, ba cheart do na Ballstáit a bheith in ann an sprioc líonta a bhaint amach aon tráth idir an 1 Deireadh Fómhair agus an 1 Nollaig, agus tús thréimhse aistarraingthe stórála gáis na mBallstát á chur san áireamh, gan ceangal a bheith orthu an leibhéal stórála a chomhfhreagraíonn don sprioc líonta a choinneáil go dtí an 1 Nollaig. |
|
(10) |
Is é is cuspóir do chonairí líonta, a shocraíonn na Ballstáit gach bliain chun go léireofaí a bplean líonta bliantúil, a áirithiú go mbainfear amach an sprioc líonta cheangailteach laistigh den tréimhse ama ón 1 Deireadh Fómhair go dtí an 1 Nollaig in aon bhliain ar leith. Mar sin féin, ba cheart an chonair líonta a bheith táscach agus ba cheart a bheith in ann stóráil a líonadh léi sa chaoi go mbeidh solúbthacht leordhóthanach ar fáil do rannpháirtithe sa mhargadh i rith na bliana, agus Moladh C(2025)1481 ón gCoimisiún an 5 Márta 2025 maidir le cur chun feidhme na spriocanna líonta stórála gáis in 2025 á chur san áireamh. |
|
(11) |
I gcás dálaí deacra, amhail tásca gníomhaíochtaí trádála lena gcuirtear bac ar líonadh costéifeachtach stórála, raon difríochta séasúrach íseal, timpeallacht ina bhfuil praghsanna ard, leibhéil stórála atá níos ísle ná an chonair ar leibhéal na mBallstát nó imthosca teicniúla gan choinne a d’fhágfadh go mbeadh an t-instealladh stórála deacair agus costasach, rud a chuirfeadh teorainn leis an gcumas a áirithiú go líonfar na stórais gáis faoi thalamh i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1938, ba cheart an deis a bheith ag na Ballstáit imeacht suas le deich bpointe céatadáin ón sprioc líonta. |
|
(12) |
Thairis sin, i gcás dálaí margaidh atá neamhfhabhrach go leanúnach, amhail tásca maidir le cúbláil margaidh a d’fhéadfadh a bheith ann, nó gníomhaíochtaí trádála lena gcuirtear bac ar líonadh costéifeachtach stórála, lena gcuirtear teorainn shuntasach leis an gcumas a áirithiú go líontar na stórais gáis i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1938, ba cheart an chumhacht a thabhairt don Choimisiún an leibhéal diallta a cheadaítear trí bhíthin gníomh tarmligthe a mhéadú tuilleadh. Níor cheart an méadú sin a bheith níos mó ná cúig phointe céatadáin bhreise. |
|
(13) |
Leis an measúnú ón gCoimisiún ar an gcreat slándála fuinnimh atá ann faoi láthair, deimhníodh tionchar dearfach na gceanglas stórála agus líonta ar shlándáil an tsoláthair gáis agus ba cheart na héifeachtaí dearfacha sin a chaomhnú tar éis 2025. |
|
(14) |
Ag an am céanna, ba cheart don Rialachán seo freagairt ar athruithe atá ann faoi láthair agus a bheidh ann amach anseo sna margaí gáis, rannchuidiú leis an gcuspóir straitéiseach praghsanna fuinnimh a laghdú agus filleadh de réir a chéile i dtreo sásraí margadhbhunaithe le haghaidh athlíonadh stórála a éascú. |
|
(15) |
Chun slándáil an tsoláthair agus an leibhéal iomchuí líonta saoráidí stórála gáis a choinneáil ar bun, ba cheart don Choimisiún faireachán leanúnach a dhéanamh ar an margadh agus féachaint ar bhealaí a d’fhéadfadh cuidiú leis an sprioc líonta a bhaint amach, lena n-áirítear trí úsáid níos éifeachtaí a bhaint as na deiseanna a chuirtear ar fáil leis an sásra comhiomlánaithe éilimh agus ceannaigh chomhpháirtigh arna chur ar bun le Rialachán (AE) 2022/2576 ón gComhairle (5). |
|
(16) |
Is gá, dá bhrí sin, síneadh a chur go dtí deireadh 2027 leis na forálacha ábhartha maidir le líonadh stórála gáis lena soláthraítear intuarthacht agus trédhearcacht maidir le húsáid saoráidí stórála gáis ar fud an Aontais, agus roinnt solúbthachta á tabhairt isteach sna forálacha sin. |
|
(17) |
Ós rud é gur cheart feidhm a bheith ag na forálacha ábhartha maidir le líonadh stórála gáis mar ábhar práinne roimh thús an chéad séasúir geimhridh eile chun go mbainfidh na Ballstáit a sprioc amach in am, ba cheart an Rialachán seo a theacht i bhfeidhm an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh. |
|
(18) |
I gcomhréir le prionsabail na rialála níos fearr agus an tsimplithe, agus lena léirítear an feabhas foriomlán ar chreat slándála fuinnimh an Aontais, ba cheart a sheachaint leis an Rialachán seo castacht riaracháin nach bhfuil gá léi a thabhairt isteach. |
|
(19) |
Mar a leagtar amach sa teachtaireacht ón gCoimisiún an 26 Feabhra 2025 dar teideal ‘Plean Gníomhaíochta um Fhuinneamh Inacmhainne’, léirigh an ghéarchéim fuinnimh a bhí ann le déanaí, an ceann is déine dá bhfaca an Eoraip riamh, a thábhachtaí atá comhordú ar leibhéal an Aontais chun arduithe tobanna ar phraghsanna sa mhargadh inmheánach a bhainistiú. Ar mhaithe le hathléimneacht a mhéadú i gcoinne aon ghéarchéim fuinnimh a d’fhéadfadh a bheith ann amach anseo, ní mór uirlisí a thabhairt do na Ballstáit ionas go bhféadfaidh siad gníomhú go héifeachtach agus ní mór an creat rialála maidir le slándáil an tsoláthair a neartú i bhfianaise na gceachtanna a foghlaimíodh ó fhorbairtí a tharla le déanaí. I measc saincheisteanna eile, ba cheart aird chuí a thabhairt ar choincheap na gcustaiméirí atá faoi chosaint, cosc a chur le saobhadh ar iomaíocht agus feidhmiú cuí an mhargaidh inmheánaigh, mar aon leis an ról atá ag foinsí fuinnimh ar roghanna malartacha ar ghás iad, amhail foinsí fuinnimh inathnuaite agus hidrigin, in éineacht leis an ról atá ag éifeachtúlacht fuinnimh, i meascán fuinnimh a bhíonn ag athrú. |
|
(20) |
Ba cheart, dá bhrí sin, Rialachán (AE) 2017/1938 a leasú dá réir, |
TAR ÉIS AN RIALACHÁN SEO A GHLACADH:
Airteagal 1
Leasaítear Rialachán (AE) 2017/1938 mar a leanas:
|
(1) |
in Airteagal 2, cuirtear an méid seo a leanas in ionad phointe (27):
; |
|
(2) |
leasaítear Airteagal 6a mar a leanas:
|
|
(3) |
in Airteagal 6b, cuirtear an méid seo a leanas in ionad mhír 2: ‘2. Beidh na bearta arna nglacadh ag na Ballstáit de bhun mhír 1 den Airteagal seo teoranta don mhéid is gá chun na conairí líonta agus, i gcás inarb ábhartha, na spriocanna líonta a bhaint amach. Saineofar na bearta uile arna nglacadh de bhun Airteagail 6a(8) agus (10) go soiléir agus beidh siad trédhearcach, comhréireach, neamh-idirdhealaitheach agus infhíoraithe. Ní dhéanfaidh siad saobhadh míchuí ar iomaíocht ná ar dhea-oibriú an mhargaidh inmheánaigh sa ghás agus ní chuirfidh siad slándáil sholáthar gáis na mBallstát eile ná an Aontais i mbaol. Cuirfidh na Ballstáit an Coimisiún agus GCG ar an eolas maidir leis na bearta sin gan mhoill.’ |
|
(4) |
leasaítear Airteagal 6c mar a leanas:
|
|
(5) |
leasaítear Airteagal 6d mar a leanas:
|
|
(6) |
in Airteagal 17a(1), cuirtear an pointe seo a leanas leis:
; |
|
(7) |
scriostar Airteagal 18a; |
|
(8) |
in Airteagal 22, cuirtear an méid seo a leanas in ionad an cheathrú mír: ‘Beidh feidhm ag Airteagal 2, pointí (27) go (31), Airteagail 6a go 6d, Airteagal 16(3), Airteagal 17a, Airteagal 20(4) agus Iarscríbhinn Ib go dtí an 31 Nollaig 2027.’ ; |
|
(9) |
scriostar Iarscríbhinn Ia; |
|
(10) |
cuirtear an méid seo a leanas in ionad Iarscríbhinn Ib: ‘IARSCRÍBHINN Ib Freagracht chomhroinnte maidir leis an sprioc líonta agus leis an gconair líonta Maidir leis an sprioc líonta agus leis an gconair líonta de bhun Airteagal 6a, comhroinneann Poblacht na Slóvaice agus an tSeicia an fhreagracht a bhaineann le saoráidí stórála Dolní Bojanovice. Tá cóimheas cruinn agus fairsinge na freagrachta sin de chuid Phoblacht na Slóvaice agus na Seicia faoi réir an chomhaontaithe dhéthaobhaigh idir na Ballstáit sin. Gan dochar d’Airteagal 13 agus i gcomhréir le hAirteagal 11(6), pointe (b), áiritheoidh Poblacht na Slóvaice agus an tSeicia, nuair a fhógraítear géarchéim de bhun an Rialacháin seo, nach dtabharfar isteach aon bhearta a dhéanfaidh difear do shaoráid stórála Dolní Bojanovice ar dócha go gcuirfear staid an tsoláthair gáis i mbaol go mór leo nó go mbainfear an bonn ó chumas gnóthas gáis nádúrtha gás a sholáthar do chustaiméirí atá faoi chosaint i gcomhréir leis an gcaighdeán soláthair gáis náisiúnta.’. |
Airteagal 2
Teacht i bhfeidhm
Tiocfaidh an Rialachán seo i bhfeidhm an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.
Beidh an Rialachán seo ina cheangal go huile agus go hiomlán agus beidh sé infheidhme go díreach i ngach Ballstát.
Arna dhéanamh sa Bhruiséil, an 18 Iúil 2025.
Thar ceann Pharlaimint na hEorpa
An tUachtarán
R. METSOLA
Thar ceann na Comhairle
An tUachtarán
M. BJERRE
(1) IO C, C/2025/2967, 16.6.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/2967/oj.
(2) Seasamh ó Pharlaimint na hEorpa an 8 Iúil 2025 (nár foilsíodh fós san Iris Oifigiúil) agus cinneadh ón gComhairle an 18 Iúil 2025.
(3) Rialachán (AE) 2022/1032 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 29 Meitheamh 2022 lena leasaítear Rialacháin (AE) 2017/1938 agus (CE) Uimh. 715/2009 i dtaca le stóráil gáis (IO L 173, 30.6.2022, lch. 17, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2022/1032/oj).
(4) Rialachán (AE) 2017/1938 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 25 Deireadh Fómhair 2017 maidir le bearta chun slándáil an tsoláthair gáis a choimirciú agus lena n-aisghairtear Rialachán (AE) Uimh. 994/2010 (IO L 280, 28.10.2017, lch. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2017/1938/oj).
(5) Rialachán (AE) 2022/2576 ón gComhairle an 19 Nollaig 2022 lena bhfeabhsaítear an dlúthpháirtíocht trí chomhordú níos fearr a dhéanamh ar cheannacháin gháis, trí thagarmharcanna praghais iontaofa agus trí mhalartuithe gáis thar theorainneacha (IO L 335, 29.12.2022, lch. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2022/2576/oj)
ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2025/1733/oj
ISSN 1977-0839 (electronic edition)