(1)

Foráiltear le hAirteagal 29 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE) gur féidir leis an gComhairle cinntí a ghlacadh lena sainítear cur chuige an Aontais maidir le hábhar ar leith de chineál geografach nó téamach, lena n-áirítear bearta sriantacha.

(2)

Le hAirteagal 215 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), cuirtear ar chumas na Comhairle bearta sriantacha a ghlacadh in aghaidh daoine nádúrtha nó dlítheanacha, nó in aghaidh eintitis neamhstáit, nó bearta a ghlacadh lena bhforáiltear go ndéanfar an caidreamh eacnamaíoch agus airgeadais le tríú tír amháin nó níos mó a bhriseadh nó a laghdú, i bpáirt nó go hiomlán, ar bhonn cinnidh de bhun Airteagal 29 CAE. Ba cheart pionóis éifeachtacha, chomhréireacha agus athchomhairleacha a bheith i bhfeidhm ag na Ballstáit i gcás sáruithe ar Rialacháin ón gComhairle maidir le bearta sriantacha an Aontais.

(3)

Ní chumhdaítear leis an gcinneadh seo ach amháin bearta sriantacha an Aontais arna nglacadh Aontas ar bhonn Airteagal 29 CAE nó Airteagal 215 CFAE, amhail bearta a bhaineann le cistí agus acmhainní eacnamaíocha a reo, an toirmeasc ar chistí agus acmhainní eacnamaíocha a chur ar fáil agus toirmeasc ar theacht isteach i gcríoch Ballstáit den Aontas, chomh maith le bearta eacnamaíocha earnálacha agus trádbhaic arm.

(4)

Is gá do na Ballstáit pionóis éifeachtacha chomhréireacha athchomhairleacha a bheith i bhfeidhm i leith sárú ar bhearta sriantacha an Aontais. Ní mór do na pionóis sin aghaidh a thabhairt freisin ar dhul timpeall bhearta sriantacha an Aontais.

(5)

Áirithíonn an Coimisiún comhordú idir na Ballstáit agus gníomhaireachtaí an Aontais maidir le forfheidhmiú bhearta sriantacha an Aontais a glacadh i gcomhthéacs chogadh foghach na Rúise san Úcráin agus rinne sé measúnú ar an idirghníomhaíocht idir bearta sriantacha agus bearta dlí choiriúil.

(6)

Faoi láthair, ní fhoráiltear le hAirteagal 83(1) CFAE maidir le rialacha íosta a bhunú maidir leis an sainmhíniú agus na pionóis i leith sárú ar bhearta sriantacha an Aontais, ós rud é nach bhfuil a sárú ann féin cumhdaithe faoi na réimsí coireachta a liostaítear san Airteagal sin. Is iad seo a leanas na réimsí coireachta a liostaítear faoi láthair sa dara fomhír d’Airteagal 83(1): an sceimhlitheoireacht, an gháinneáil ar dhaoine, teacht i dtír gnéasach ar mhná agus ar leanaí, an gháinneáil aindleathach ar dhrugaí, an gháinneáil aindleathach ar airm, sciúradh airgid, an éillitheacht, góchumadh modhanna íocaíochta, coireacht ríomhairí agus an choireacht eagraithe. Is féidir le sárú ar bhearta sriantacha an Aontais a bheith bainteach, áfach, i gcásanna áirithe le cionta coiriúla a chumhdaítear le roinnt de na réimsí coireachta atá liostaithe, amhail sceimhlitheoireacht agus sciúradh airgid.

(7)

Foráiltear le hAirteagal 83(1), an tríú fomhír, CFAE maidir le nós imeachta speisialta trína bhféadfaidh an Chomhairle réimsí nua coireachta a shainaithint. Ní fhéadfar é sin a dhéanamh ach amháin tar éis measúnú cúramach a dhéanamh ar na critéir a leagtar amach sa Chonradh, a léiríonn cineál eisceachtúil an nós imeachta. Is imthosca eisceachtúla iad na forbairtí coireachta a chonacthas tar éis chogadh foghach na Rúise san Úcráin.

(8)

Na critéir dá dtagraítear in Airteagal 83(1), an chéad fhomhír, CFAE a bhaineann le gné thrasteorann de réimse coireachta, eadhon cineál na gcionta coiriúla, nó an tionchar a bhíonn acu agus an gá speisialta atá le hiad a chomhrac ar bhonn coiteann, tá siad idirnasctha agus ní fhéadfar iad a mheasúnú ina n-aonar.

(9)

Ba cheart sárú bhearta sriantacha an Aontais a shainaithint mar limistéar coireachta chun a áirithiú go gcuirfear beartas an Aontais maidir le bearta sriantacha chun feidhme go héifeachtach. Tá sárú bhearta sriantacha an Aontais aicmithe cheana féin mar chion coiriúil ag tromlach na mBallstát. Tá sainmhínithe leathana i bhfeidhm ag roinnt Ballstát a dhéanann an sárú ar bhearta sriantacha a aicmiú mar chion coiriúil, amhail “sárú ar smachtbhannaí na Náisiún Aontaithe agus an Aontais” nó “sárú ar rialacháin an Aontais”, ach tá forálacha níos mionsonraithe ag Ballstáit eile, mar shampla, ag cur liosta d’iompar toirmiscthe ar fáil. Tá na critéir ar dá réir a thagann an t-iompar faoi raon feidhme an dlí choiriúil éagsúil i measc na mBallstát, ach baineann siad de ghnáth lena dtromchúis (cineál tromchúiseach), a chinntear i dtéarmaí cáilíochtúla (mórfhaillí) nó i dtéarmaí cainníochtúla (damáiste).

(10)

Is réimse coireachta an-tromchúiseach é sárú bhearta sriantacha an Aontais, agus tá sé chomh tromchúiseach céanna leis na réimsí coireachta atá liostaithe in Airteagal 83(1) CFAE, ós rud é go bhféadfaidh sé buanú a dhéanamh ar bhagairtí ar shíocháin agus ar shlándáil idirnáisiúnta, an bonn a bhaint de chomhdhlúthú agus de thacaíocht don daonlathas, don smacht reachta agus do chearta an duine agus a bheith ina chúis le damáiste suntasach eacnamaíoch, sóisialta, sochaíoch agus comhshaoil. Mar gheall ar na sáruithe sin, tá daoine aonair agus eintitis a bhfuil a sócmhainní calctha nó a bhfuil a ngníomhaíochtaí srianta fós in ann rochtain a fháil ar a gcuid sócmhainní agus ar a gcórais tacaíochta a bhfuiltear ag díriú orthu le bearta sriantacha an Aontais nó tá rochtain acu go fóill ar chistí Stáit a mí-leithghabháladh iad. Ar an gcaoi chéanna, leis an airgead a ghintear le saothrú earraí agus acmhainní nádúrtha a thrádáiltear de shárú ar bhearta sriantacha an Aontais, féadfar a cheadú do na réimis a bhfuil na bearta sriantacha sin dírithe orthu airm agus armáin a cheannach lena ndéanann siad a gcoireanna. Thairis sin, d’fhéadfadh sárú ar bhearta sriantacha an Aontais maidir le trádáil rannchuidiú le saothrú neamhdhleathach acmhainní nádúrtha sa dlínse a bhfuil na bearta sriantacha sin dírithe orthu.

(11)

I Rún 1196 (1998) ó Chomhairle Slándála na Náisiún Aontaithe, chuir Comhairle Slándála na Náisiún Aontaithe chun suntais a thábhachtaí atá sé éifeachtacht trádbhaic arm a neartú chun infhaighteacht arm lena bhféadfaí dul i mbun coinbhleachtaí armtha a laghdú. Mhol sí freisin do Stáit machnamh a dhéanamh, mar bhealach chun a n-oibleagáidí a chur chun feidhme chun cinntí na Comhairle Slándála a chomhlíonadh maidir le trádbhaic arm, reachtaíocht nó bearta dlíthiúla eile a ghlacadh lena ndéantar sárú ar thrádbhaic arm arna mbunú ag an gComhairle Slándála mar chion coiriúil.

(12)

Ós rud é go bhfuil sainmhínithe agus pionóis an-éagsúil ag na Ballstáit i leith sárú ar bhearta sriantacha an Aontais faoina ndlíthe náisiúnta, cuirtear le leibhéil éagsúla forfheidhmithe smachtbhannaí, ag brath ar an mBallstát ina saothraítear an sárú. Baineann sé sin an bonn ó chuspóirí an Aontais an tsíocháin agus an tslándáil idirnáisiúnta a chosaint agus seasamh le comhluachanna an Aontais. Dá bhrí sin, tá gá áirithe le comhghníomhaíocht ar leibhéal an Aontais chun aghaidh a thabhairt ar an sárú ar bhearta sriantacha an Aontais tríd an dlí coiriúil.

(13)

Bíonn gné bhunúsach thrasteorann ag sáruithe ar bhearta sriantacha an Aontais in amanna. Ní hamháin gur féidir le daoine nádúrtha agus le rannpháirtíocht eintitis dhlíthiúla a oibríonn ar scála domhanda sáruithe den chineál sin a dhéanamh, ach i gcásanna áirithe cuireann siad bearta sriantacha de chuid an Aontais, amhail srianta ar sheirbhísí baincéireachta, toirmeasc ar oibríochtaí trasteorann fiú. Dá bhrí sin, má dhéantar sárú orthu is ionann sin agus sárú ar scála trasteorann a éilíonn freagairt choiteann trasteorann ar leibhéal an Aontais.

(14)

Is bac iad na sainmhínithe agus na pionóis éagsúla ar shárú ar bhearta sriantacha an Aontais faoi dhlí náisiúnta na mBallstát ar chur i bhfeidhm comhsheasmhach bheartas an Aontais maidir le bearta sriantacha. Is féidir ciontóirí siopadóireacht fóraim a dhéanamh mar thoradh ar chiontóirí agus i bhfoirm a bheith saor ó phionós mar d’fhéadfaidís rogha a dhéanamh a gcuid gníomhaíochtaí a dhéanamh sna Ballstáit sin a dhéanann foráil do phionóis nach bhfuil chomh tromchúiseach céanna i leith sárú ar bhearta sriantacha an Aontais. Dá ndéanfaí pionóis i leith sárú ar bhearta sriantacha an Aontais a chomhchuibhiú, mhéadófaí freisin éifeachtacht, comhréireacht agus athchomhairleacht na bpionós den sórt sin.

(15)

Ba cheart, dá bhrí sin, sárú ar bhearta sriantacha an Aontais a aithint mar “réimse coireachta” chun críocha Airteagal 83(1) CFAE toisc go gcomhlíonann sé na critéir a shonraítear san Airteagal sin.

(16)

Ní hamháin go rannchuideodh comhghníomhaíocht ar leibhéal an Aontais le cothrom iomaíochta a bhaint amach i measc na mBallstát agus go gcuirfí feabhas ar fhorfheidhmiú an dlí agus ar an gcomhar breithiúnach chun aghaidh a thabhairt ar an sárú ar bhearta sriantacha an Aontais; rannchuideodh sé freisin le cothrom iomaíochta domhanda a bhaint amach maidir le forfheidhmiú an dlí agus comhar breithiúnach le tríú tíortha maidir le sárú ar bhearta sriantacha an Aontais.

(17)

Ní mór cuspóir an Chinnidh seo, eadhon an sárú ar bhearta sriantacha an Aontais a aithint mar réimse coireachta a leagtar síos in Airteagal 83(1) CFAE, a bhaint amach ar leibhéal an Aontais. Dá bhrí sin, comhlíonann sé prionsabal na coimhdeachta mar atá leagtha amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Cinneadh seo thar a bhfuil riachtanach chun an cuspóir sin a bhaint amach.

(18)

Is gá, mar chéad chéim, sárú ar bhearta sriantacha an Aontais a shainaithint mar réimse coireachta chun críche Airteagal 83(1) CFAE, ionas gur féidir, mar dhara céim, reachtaíocht thánaisteach shubstainteach a ghlacadh, inter alia i ndáil le bunú rialacha íosta maidir leis na sainmhínithe agus na pionóis a bhaineann le sárú ar bhearta sriantacha an Aontais.

(19)

Ní dhéanann an Cinneadh seo difear d’aon ghníomhaíochtaí a dhéanfar ina dhiaidh sin, i gcomhréir leis na nósanna imeachta reachtacha atá leagtha síos sa Chonradh. Go háirithe, ní chinneann sé ná ní thagann sé roimh raon feidhme ná ábhar na reachtaíochta tánaistí a mholfar tar éis an Cinneadh seo a chur i bhfeidhm.

(20)

Tá sé ríthábhachtach go n-ullmhófaí aon togra reachtach le haghaidh reachtaíocht thánaisteach den sórt sin i gcomhréir le prionsabail na rialála níos fearr.

(21)

Go háirithe, ní mór aird chuí a thabhairt ar éagsúlacht na gcóras náisiúnta agus ar ghnéithe bunúsacha de chórais cheartais choiriúil na mBallstát, lena n-áirítear maidir le pionóis a eagrú. Ní mór aird chuí a thabhairt freisin ar na coimircí le haghaidh cearta bunúsacha ar phrionsabal an neamh-aisghníomhaíochta i leith cionta coiriúla, ar phrionsabail na dlíthiúlachta agus na gcomhréireachta i gcionta coiriúla agus ar phrionsabail na bpionós a chumhdaítear in Airteagal 49 de Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh, mar aon leis na ceanglais a bhaineann le beachtas, soiléire agus intuigtheacht an dlí choiriúil.

(22)

I gcomhréir le hAirteagail 1 agus 2 de Phrótacal Uimh. 22 maidir le seasamh na Danmhairge, Prótacal atá i gceangal le CAE agus le CFAE, níl an Danmhairg rannpháirteach i nglacadh an Chinnidh seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm.

(23)

I gcomhréir le hAirteagal 3 de Phrótacal Uimh. 21 maidir le seasamh na Ríochta Aontaithe agus na hÉireann i dtaca leis an limistéar saoirse, slándála agus ceartais, atá i gceangal le CAE agus le CFAE, tá fógra tugtha ag Éirinn, le litir an 29 Meitheamh 2022, gur mian léi bheith rannpháirteach i nglacadh agus i gcur i bhfeidhm Chinnidh sin.

(24)

Chun go bhféadfar, mar ábhar práinne, reachtaíocht thánaisteach a ghlacadh lena mbunaítear rialacha íosta maidir leis na coireachta ina ndéantar sárú ar bhearta sriantacha an Aontais a shainiú agus maidir le pionóis ina leith, ba cheart go dtiocfadh an Cinneadh seo i bhfeidhm mar ábhar práinne an lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.