—

ag féachaint d’Airteagal 3 den Chonradh ar an Aontas Eorpach, agus d’Airteagail 174 go 178 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE),

—

ag féachaint do Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Meitheamh 2021 lena leagtar síos forálacha coiteanna maidir le Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, Ciste Sóisialta na hEorpa Plus, an Ciste Comhtháthaithe, an Ciste um Aistriú Cóir agus an Ciste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe agus rialacha airgeadais maidir leis na cistí sin agus maidir leis an gCiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíocht, an Ciste Slándála Inmheánaí agus an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais do Bhainistiú Teorann agus don Bheartas Víosaí (1) (Rialachán na bhForálacha Coiteanna),

—

ag féachaint do Rialachán (AE) 2021/1058 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Meitheamh 2021 maidir le Ciste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa agus maidir leis an gCiste Comhtháthaithe (2),

—

ag féachaint do Rialachán (AE) 2021/1056 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Meitheamh 2021 lena mbunaítear an Ciste um Aistriú Cóir (3),

—

ag féachaint do Rialachán (AE) 2021/1059 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Meitheamh 2021 maidir le forálacha sonracha le haghaidh sprioc an chomhair chríochaigh Eorpaigh (Interreg) a fhaigheann tacaíocht ó Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa agus ó ionstraimí maoinithe sheachtraigh (4),

—

ag féachaint do Rialachán (AE) 2021/1057 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Meitheamh 2021 lena mbunaítear Ciste Sóisialta na hEorpa Plus (CSE+) (5),

—

ag féachaint do Threoir (AE) 2014/89 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Iúil 2014 lena mbunaítear creat do phleanáil spásúil mhuirí (6),

—

ag féachaint do chonclúidí ón gComhairle an 19 Aibreán 2021 maidir le Comhpháirtíocht athnuaite le Comharsanacht an Deiscirt – Clár oibre nua don Mheánmhuir,

—

ag féachaint don teachtaireacht ón gCoimisiún an 4 Feabhra 2022 dar teideal ‘An 8ú Tuarascáil faoin gComhtháthú: Comhtháthú san Eoraip i dtreo 2050’ (COM(2022)0034),

—

ag féachaint do theachtaireacht ón gCoimisiún an 9 Feabhra 2021 dar teideal ‘Comhpháirtíocht athnuaite le Comharsanacht an Deiscirt’ (SWD(2021)0023),

—

ag féachaint do theachtaireacht ón gCoimisiún an 11 Nollaig 2019 maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip (COM(2019)0640),

—

ag féachaint don chomhaontú a glacadh ag an 21ú Comhdháil de chuid na bPáirtithe i gCreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (COP21) i bPáras an 12 Nollaig 2015 (Comhaontú Pháras) (7),

—

ag féachaint do thuairim ó Choiste Eorpach na Réigiún (CnaR) an 29 Deireadh Fómhair 2021 dar teideal ‘Comhpháirtíocht athnuaite le Comharsanacht an Deiscirt – Clár Oibre nua don Mheánmhuir’  (8),

—

ag féachaint do thuairim ó CnaR an 14 Deireadh Fómhair 2020 dar teideal Towards sustainable use of Natural Resources within the Mediterranean insular context [I dtreo úsáid inbhuanaithe acmhainní nádúrtha laistigh de chomhthéacs oileánach na Meánmhara] (9),

—

ag féachaint do thuairim ó CnaR an 11 Deireadh Fómhair 2022 dar teideal Towards a macro-regional strategy in the Mediterranean [I dtreo straitéis mhacrairéigiúnach sa Mheánmhuir],

—

ag féachaint do rún uaithi an 15 Meán Fómhair 2022 maidir le Comhtháthú eacnamaíoch, sóisialta agus críochach san Aontas: an 8ú Tuarascáil faoin gComhtháthú (10),

—

ag féachaint do rún uaithi an 15 Meán Fómhair 2022 maidir le réigiúin teorann an Aontais: Saotharlanna beo na lánpháirtíochta Eorpaí (11),

—

ag féachaint do rún uaithi an 7 Meitheamh 2022 maidir le hOileáin an Aontais agus an beartas comhtháthaithe (12),

—

ag féachaint do rún uaithi an 8 Márta 2022 ar ról an bheartais comhtháthaithe i ndáil le claochlú nuálach agus cliste agus nascacht TFC réigiúnach a chur chun cinn (13),

—

ag féachaint do rún uaithi an 9 Meitheamh 2021 maidir le gné na hinscne sa bheartas comhtháthaithe (14),

—

ag féachaint do rún uaithi an 20 Bealtaine 2021 maidir le treochtaí déimeagrafacha a aisiompú i réigiúin an Aontais ag baint úsáid as ionstraimí an bheartais comhtháthaithe (15),

—

ag féachaint do rún uaithi an 25 Márta 2021 maidir leis an mbeartas comhtháthaithe agus straitéisí comhshaoil réigiúnacha sa chomhrac i gcoinne an athraithe aeráide (16),

—

ag féachaint do rún uaithi an 28 Samhain 2019 maidir leis an éigeandáil aeráide agus chomhshaoil (17),

—

ag féachaint do rún uaithi an 15 Eanáir 2020 maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip (18),

—

ag féachaint do rún uaithi an 13 Márta 2018 maidir le réigiúin atá tite ar gcúl san Aontas (19),

—

ag féachaint do rún uaithi an 13 Meitheamh 2018 maidir leis an mbeartas comhtháthaithe agus an geilleagar ciorclach (20),

—

ag féachaint do rún uaithi an 3 Iúil 2012 dar teideal Evolution of EU macro-regional strategies: present practice and future prospects, especially in the Mediterranean [Forás straitéisí macrairéigiúnacha an Aontais: an cleachtas atá ann faoi láthair agus na hionchais don todhchaí, sa Mheánmhuir go háirithe] (21),

—

ag féachaint don staidéar a rinneadh dá Choiste um Fhorbairt Réigiúnach dar teideal Islands of the European Union: State of play and future challenges [Oileáin an Aontais Eorpaigh: Staid na himeartha agus na dúshláin a bheidh ann amach anseo], a foilsíodh i mí an Mhárta 2021,

—

ag féachaint do staidéar ó Sheirbhís Taighde Pharlaimint na hEorpa dar teideal Working towards a macro-regional strategy for the Mediterranean [Ag obair i dtreo straitéis mhacrairéigiúnach don Mheánmhuir], a foilsíodh i mí Dheireadh Fómhair 2021,

—

ag féachaint don Chéad Tuarascáil Mheasúnachta ón Meánmhuir maidir leis an Athrú Aeráide agus Comhshaoil sa Mheánmhuir, a d’eisigh Saineolaithe na Meánmhara maidir leis an Athrú Aeráide agus Comhshaoil (MedECC) in 2020,

—

ag féachaint do Thuarascáil 2021 ar Dhul Chun Cinn Réigiúnach maidir le Comhionannas Inscne – Idirphlé Réigiúnach maidir le Cumhachtú na mBan sa Réigiún Eora-Mheánmhara, faoi scáth an Aontais don Réigiún Meánmhuirí (22),

—

ag féachaint do Thuarascáil 2022 ó na Náisiúin Aontaithe dar teideal Dimensions and examples of the gender-differentiated impacts of climate change, the role of women as agents of change and opportunities for women,

—

ag féachaint don Choinbhinsiún maidir le Cosaint Mhuirthimpeallacht agus Réigiún Cósta na Meánmhara (Coinbhinsiún Barcelona), a glacadh an 16 Feabhra 1976 ag Comhdháil Lánchumhachtaigh Stáit Chósta Réigiún na Meánmhara chun an Mheánmhuir a Chosaint,

—

ag féachaint don tuarascáil mhisin ón gCoimisiún um Achainíocha tar éis na cuairte aimsithe fíoras ar Mar Menor (Murcia), an 23-25 Feabhra 2022, i ndáil le meath comhshaoil Mar Menor,

—

ag féachaint do Thuarascáil Speisialta Uimh. 09/2022 ó Chúirt Iniúchóirí na hEorpa dar teideal ‘An caiteachas aeráide i mbuiséad AE, 2014-2020 – Níl sé chomh hard agus a thuairiscítear’,

—

ag féachaint do Riail 54 dá Rialacha Nós Imeachta,

—

ag féachaint don tuairim ón gCoiste um Iascach,

—

ag féachaint don tuarascáil ón gCoiste um Fhorbairt Réigiúnach (A9-0094/2023),

A.

de bhrí go bhfuil cónaí ar 250 milliún áitritheoir i dtíortha imchuach na Meánmhara, lena n-áirítear Ballstáit de chuid an Aontais, tíortha is iarrthóirí agus tríú tíortha, agus a leath ina gcónaí san Aontas Eorpach agus aon trian díobh ina gcónaí i limistéir chósta; de bhrí gur den ríthábhacht é an comhar a neartú laistigh de theorainneacha an Aontais agus lasmuigh díobh chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin choiteanna amhail díghrádú comhshaoil, truailliú agus an t-athrú aeráide, teochtaí uisce atá ag ardú, iomadú teagmhas adhaimsire, ganntanais uisce, cailliúint na bithéagsúlachta agus neamhshlándáil an tsoláthair bia;

B.

de bhrí gur limistéar comhtháite geografach é imchuach na Meánmhara a bhfuil oidhreacht choiteann stairiúil, chultúrtha agus chomhshaoil ag na háitritheoirí ann;

C.

de bhrí go gceanglaítear ar Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa 30 % dá chistí a leithdháileadh ar bhearta comhshaoil agus aeráide sa chlárthréimhse reatha, 2021-2027, agus an cuspóir uileghabhálach ann tacú leis an aistriú chuig geilleagar aeráidneodrach;

D.

de bhrí gur muir leathiata í an Mheánmhuir agus gan ach malartú an-mhall á dhéanamh ar a cuid uiscí, bithéagsúlacht shaibhir inti agus cion mór speiceas eindéimeach;

E.

de bhrí go bhfuil an Mheánmhuir ar cheann de na himchuacha is mó a ndéantar ró-iascaireacht uirthi ar domhan agus go bhfuil imní shuntasach ann fós maidir le hiascaireacht neamhdhleathach, neamhthuairiscithe agus neamhrialáilte (NNN); de bhrí go bhfuil truailliú méadaithe ó ghníomhaíochtaí daonna, díghrádú gnáthóg, tabhairt isteach speiceas neamhdhúchasach, agus tionchar na n-athruithe atá faoi thionchar na haeráide ar an muirthimpeallacht agus ar éiceachórais ag cur isteach ar inbhuaine an iascaigh sa Mheánmhuir;

F.

de bhrí, sa bhreis ar fhás leanúnach na bpobal atá ina gcónaí i limistéir chósta, go bhfuil 31 % den turasóireacht dhomhanda ar siúl sa Mheánmhuir freisin ar níos lú ná 6 % de limistéar talún an domhain;

G.

de bhrí go bhfuil na hacmhainní uisce sa Mheánmhuir ag dul i dteirce, rud is cúis le coinbhleachtaí idir earnálacha éagsúla úsáide uisce (talmhaíocht, turasóireacht, tionscal agus daoine atá ina gcónaí sa réigiún, chomh maith le caomhnú na bithéagsúlachta);

H.

de bhrí gur mhéadaigh cainníocht na dramhaíola níos mó ná dhá oiread le 30 bliain anuas in ainneoin roinnt clár arna gcistiú ag an Aontas, amhail Tionscnamh Fís 2020 le haghaidh Meánmhuir Níos Glaine, chomh maith le gníomhaíochtaí faoi choimirce an Aontais don Réigiún Meánmhuirí (UfM); de bhrí gurb í an Mheánmhuir an limistéar ina bhfuil an séú carnadh bruscair mhuirí is mó ar domhan de dheasca bainistiú agus cóireáil mhíchuí dramhaíola ó aibhneacha agus ó limistéir uirbeacha; de bhrí go n-éilítear bearta uaillmhianacha de bharr tionchar díobhálach 730 tona measta de dhramhaíl phlaisteach, go háirithe, a dhumpáiltear gach lá in imchuach na Meánmhara agus de dheasca tionchar díobhálach giniúint dramhaíola soladaí cathrach atá ag méadú ar fud an réigiúin uile ó 2014 i leith;

I.

de bhrí go ngineann iompar muirí sa Mheánmhuir, a iompraíonn 20 % de thrádáil an domhain i limistéar nach bhfuil ann ach 1 % d’aigéan an domhain, idir 100 000 agus 200 000 tona in aghaidh na bliana de sceití hidreacarbóin amhail doirteadh ola, rud a éilíonn aistriú chuig inbhuaine sa bhreis; de bhrí go bhféadfadh sé go mbeadh rith chun srutha in aibhneacha agus éilliú screamhuisce mar thoradh ar ghníomhaíochtaí tionsclaíocha agus ar dhianfheirmeoireacht, agus go gcuireann siad, mar a chuireann scaglanna ola agus gáis amach ón gcósta, leis an truailliú farraige atá ag dul in olcas san imchuach iomlán;

J.

de bhrí go bhfuil laghdú 41 % tagtha ar líon na mamach muirí sa Mheánmhuir le 50 bliain anuas agus go bhfuil thart ar 80 % de na stoic éisc ag fulaingt ón ró-iascaireacht; de bhrí gur féidir cuspóir na hiascaireachta inbhuanaithe a bhaint amach, ach an toil pholaitiúil chuige a bheith ag na Ballstáit;

K.

de bhrí go bhfuil imchuach na Meánmhara ag téamh faoi 20 % níos tapúla ná an meán domhanda; de bhrí go mbeidh iarmhairtí tromchúiseacha ag an téamh domhanda nach mór a bheith ag dréim leo, go háirithe ó thaobh na frasaíochta agus an timthrialla hidreolaíoch de, ach go mbeidh téamh agus foircinn teasa (sa timpeallacht talún agus mhuirí araon), ardú ar leibhéal na farraige agus aigéadú uisce mara i gceist leis freisin, mar a thuairiscítear i dtuarascáil MedECC, 2020; de bhrí go bhféadfadh ardú suas le 25 cm teacht ar leibhéil na farraige faoi 2040–2050; de bhrí, má táthar chun teorainn téimh Chomhaontú Pháras, is é sin 1,5 oC, a chomhlíonadh nach mór éileamh fuinnimh an Aontais a laghdú faoina leath faoi 2050 i gcomparáid le leibhéil 2015, rud a chiallaíonn nach mór tús áite a thabhairt do réitigh éifeachtúlachta fuinnimh agus comhar méadaithe maidir le tionscadail fuinnimh inbhuanaithe le tíortha eile timpeall chósta na Meánmhara trí úsáid a bhaint as acmhainn neamhshaothraithe an réigiúin chun cabhrú leis an Aontas a spriocanna fuinnimh agus aeráide araon a chomhlíonadh;

L.

de bhrí go bhfuil gealltanas tugtha ag an Aontas 20 % ar a laghad de CAI 2014-2020 a chaitheamh ar an ngníomhú ar son na haeráide; de bhrí go n-áirítear i mbuiséad an Aontais, 2021-2027 sprioc mhéadaithe 30 % maidir leis an ngníomhú ar son na haeráide; de bhrí go bhfuil an Mheánmhuir níos neamhchosanta ar an athrú aeráide ná farraigí réigiúnacha eile, agus go bhfuil rioscaí tubaiste níos airde os comhair a criosanna cósta, lena n-áirítear tuilte agus creimeadh, agus salandú deilteanna abhann agus uiscíoch, a chuireann slándáil an tsoláthair bia agus slite beatha i mbaol;

M.

de bhrí gur forbraíodh roinnt creataí agus tionscnaimh comhair trasnáisiúnta agus chríochacha i gcaitheamh na mblianta sa Mheánmhuir, amhail UfM, Tionól Réigiúnach agus Áitiúil Eora-Mheánmhara Choiste Eorpach na Réigiún (ARLEM), Straitéis AE don Réigiún Aidriadach agus Iónach (EUSAIR), Tionscnamh an Aontais Eorpaigh don Mheánmhuir Thiar (WestMED), cláir Interreg agus IEC-CTT (e.g. MED, EURO-MED, ENICBC Med, NEXT MED, ADRION, MARITTIMO), an Chomhghuaillíocht um Chomhar sa Mheánmhuir (MedCoopAlliance), líonraí na réigiún agus na riarachán áitiúil (CPMR agus a Choimisiún Idir-Mheánmhara, MedCities, Latin Arc), agus Eora-réigiúin (Aidriadach-Iónach, Piréin-Mheánmhara);

N.

de bhrí go bhfuil ról lárnach ag macrairéigiúin maidir le comhtháthú eacnamaíoch, sóisialta agus críochach an Aontais Eorpaigh agus a dhlúthchomharsanachta a neartú trí limistéir thrasteorann a chumhachtú chun aghaidh a thabhairt ar dhúshláin shonracha, chomhroinnte i dteannta a chéile, trí mhalartuithe agus trí chomhar agus trí chur chun feidhme comhpháirteach, ag rannchuidiú le héifeachtacht bhreise beartais agus tionchar breise beartais;

O.

de bhrí gur gá go mbeadh ionstraim oibríochtúil ag críocha na Meánmhara ar deireadh thiar, amhail straitéis mhacrairéigiúnach lena gcuirfear ar a gcumas plean gníomhaíochta nithiúil agus tionscadail chomhpháirteacha a fhorbairt agus a chur chun feidhme mar fhreagairt ar thosaíochtaí comhchoiteanna arna sonrú i gcreataí atá ann cheana amhail UfM nó ARLEM;

P.

de bhrí go bhfuil sé d’acmhainn ag straitéis geilleagair ghoirm atá comhtháite agus a bhainistítear go hinbhuanaithe aghaidh a thabhairt ar na dúshláin ilghnéitheacha chomhshaoil atá os comhair imchuach na Meánmhara, agus lena chois sin poist chuibhiúla a chur ar fáil, slite beatha na bpobal áitiúil a chaomhnú, rannchuidiú le slándáil an tsoláthair bia agus a bheith ina chrann taca ag aistriú glas limistéar na Meánmhara trí chéile;

Q.

de bhrí gur cheart do na Ballstáit cur chuige éiceachóras-bhunaithe a chur i bhfeidhm maidir le pleanáil spásúil mhuirí, lena n-áirítear measúnú straitéiseach láidir comhshaoil ina gcuirtear san áireamh tionchair charnacha na ngníomhaíochtaí muirí uile, an t-athrú aeráide, prionsabal an réamhchúraim, mapáil íogaireachta, agus rannpháirtíocht ghníomhach na ngeallsealbhóirí ar bhealach atá comhsheasmhach le spriocanna aeráide agus bithéagsúlachta Chomhaontú Glas an Aontais;

R.

de bhrí, mar a léiríodh i roinnt tuarascálacha, gur minic a mhothaíonn mná drochéifeachtaí an athraithe aeráide ar shlí níos géire ná mar a mhothaíonn fir de thoradh idirdhealú sistéamach inscne agus ionchais na sochaí i ndáil le róil inscne;

S.

de bhrí gur den ríthábhacht é sochair slándála sóisialta a sholáthar d’iascairí, go háirithe dóibh siúd atá ag obair in iascach ar mhionscála, chun athléimneacht na hearnála agus an t-aistriú i dtreo iascach níos inbhuanaithe a áirithiú;