(1)

Déantar gníomhaíochtaí eitlíochta a áireamh sa chóras i ndáil le lamháltais astaíochtaí gás ceaptha teasa a thrádáil laistigh den Aontas (‘CTA AE’) a bunaíodh le Treoir 2003/87/CE.

(2)

Le Treoir (AE) 2023/958 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (2), rinneadh Treoir 2003/87/CE a leasú chun í a ailíniú le Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3), ina socraítear sprioc mar atá laghdú 55 % ar a laghad ar ghlanastaíochtaí faoi 2030 i gcomparáid le 1990.

(3)

Chun tacú leis an aistriú ó úsáid breoslaí iontaise agus chun dícharbónú aeriompair tráchtála a dhreasú, tugadh isteach le Treoir (AE) 2023/958 tacaíocht CTA bhreise trí uasmhéid 20 milliún lamháltas a chur i leataobh lena leithdháileadh chun cuid den difríocht sa phraghas atá fágtha idir ceirisín iontaise agus na breoslaí eitlíochta incháilithe a úsáideann oibreoirí aeriompair tráchtála ón 1 Eanáir 2024 go dtí an 31 Nollaig 2030 a chumhdach.

(4)

An cúlchiste 20 milliún lamháltas, is as líon iomlán na lamháltas atá le leithdháileadh i leith oibreoirí aerárthaí a thagann sé agus tá sé le leithdháileadh ar bhealach neamh-idirdhealaitheach, lena úsáid le haghaidh breoslaí eitlíochta incháilithe a úsáidtear ar eitiltí a chumhdaítear le hoibleagáid tabhairt suas CTA AE agus le heitiltí a chumhdaítear le hAirteagal 3c(8) de Threoir 2003/87/CE agus le haghaidh na mbreoslaí sin amháin.

(5)

Leithdháileadh an 20 milliún lamháltas atá curtha i leataobh chun tacú le cur ar bord breoslaí eitlíochta incháilithe, chun an méid sin a chur i ngníomh ba cheart na rialacha mionsonraithe maidir le ríomh bliantúil na difríochta sa phraghas idir breoslaí eitlíochta incháilithe agus ceirisín iontaise agus na rialacha mionsonraithe maidir le leithdháileadh na lamháltas sin a leagan síos.

(6)

Chun na hiarrachtaí riaracháin a cheanglaítear ar oibreoirí aerárthaí tráchtála agus ar údaráis inniúla a íoslaghdú, ba cheart oibreoirí aerárthaí tráchtála a bheith in ann iarratas a dhéanamh ar leithdháileadh lamháltas ach úsáid breoslaí eitlíochta incháilithe a thuairisciú ina dtuarascáil astaíochtaí bhliantúil. Chun gur féidir próiseas cuíchóirithe agus leithdháileadh tráthúil a bheith ann, níor cheart a mheas go bhfuil an t-iarratas bailí ach amháin i gcás inar cuireadh isteach an tuarascáil astaíochtaí bhliantúil faoin 31 Márta gach bliain mar a leagtar síos i Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2018/2066 ón gCoimisiún (4). Chun go mbeidh oibreoirí aerárthaí tráchtála in ann úsáid breoslaí eitlíochta incháilithe a thuairisciú ar chúiseanna trédhearcachta nó ar chúiseanna eile gan iarratas a dhéanamh ar lamháltais, ba cheart oibreoirí aerárthaí tráchtála a bheith in ann roghnú gan a bheith páirteach sa tacaíocht.

(7)

De bhun Airteagal 13 de Rialachán (AE) 2023/2405 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (5), tá Gníomhaireacht Sábháilteachta Eitlíochta an Aontais Eorpaigh le tuairisciú ar phraghsanna breoslaí eitlíochta, i measc nithe eile, ina dtuarascáil theicniúil bhliantúil (‘tuarascáil theicniúil EASA’). Foilsíonn EASA an tuarascáil sin ar bhonn bliantúil agus cuimsítear inti praghsanna margaidh ceirisín iontaise agus breoslaí eitlíochta inbhuanaithe a thrádáiltear go poiblí agus i gcás nach bhfuil an praghas margaidh ar fáil, cuimsítear costais táirgeachta mheasta inti. Ar mhaithe le deimhneacht dhlíthiúil, ba cheart don Choimisiún a áirithiú, a mhéid is féidir, go ndéanfaí na praghsanna breoslaí eitlíochta a cheanglaítear a chinneadh agus a fhoilsiú faoin Rialachán seo a ailíniú leis na praghsanna a thuairiscítear faoi Rialachán (AE) 2023/2405.

(8)

Tá margadh na mbreoslaí eitlíochta malartacha ag athrú de réir mar a fhéachann an tionscal leis an eitlíocht a dhícharbónú agus na sainorduithe soláthair atá le teacht do sholáthróirí breosla á gcomhlíonadh ag an am céanna mar aon le gealltanais dheonacha ó oibreoirí aerárthaí chun na breoslaí sin a chur ar bord. Chun go n-úsáidfear na difríochtaí praghais is cruinne sa Rialachán seo, ba cheart don Choimisiún praghsanna do gach breosla eitlíochta incháilithe sonrach a fhoilsiú ar leithligh i gcás ina mbeidh siad ar fáil, ós rud é go mbraitheann praghas gach breosla eitlíochta incháilithe ar an mbunábhar agus ar an gconair táirgeachta breosla a úsáidtear. Ba cheart don Choimisiún úsáid a bhaint as praghsanna ionadaíocha trédhearcacha ag a ndéantar na breoslaí sin a thrádáil go poiblí. Mar gheall ar chineál nuaghinte an mhargaidh, áfach, ní dhéantar gach breosla eitlíochta incháilithe a thrádáil go poiblí, fiú má tháirgtear agus má úsáidtear i gcainníochtaí beaga iad. Dá réir sin, ba cheart praghas na mbreoslaí eitlíochta incháilithe a chinneadh trí úsáid a bhaint as praghsanna margaidh arna bhfoilsiú i dtuarascáil theicniúil EASA le haghaidh na mbreoslaí arna dtrádáil go poiblí, na praghsanna breosla iarbhír arna n-íoc ag oibreoirí aerárthaí tráchtála, nó as íosphraghas díola arna ríomh ag an gCoimisiún. Mar sin féin, ós rud é go bhféadfadh sé nach mbeadh praghsanna sonracha ar fáil do gach breosla eitlíochta incháilithe, ba cheart liosta íosta fochatagóirí breosla eitlíochta incháilithe a bhunú inar cheart na breoslaí eitlíochta incháilithe féideartha uile a chuimsiú. Sna fochatagóirí sin ba cheart breoslaí eitlíochta incháilithe sonracha a ghrúpáil agus ba cheart iad a bheith ina bhfochatagóirí de na catagóirí a leagtar síos in Airteagal 3c(6), an tríú fomhír de Threoir 2003/87/CE.

(9)

I gcás breoslaí eitlíochta incháilithe, nach bhfuil aon phraghas margaidh ar fáil ina leith i dtuarascáil theicniúil EASA toisc nach ndéantar iad a thrádáil go poiblí, ba cheart oibreoirí aerárthaí tráchtála a bheith in ann na praghsanna iarbhír a íocadh as an mbreosla eitlíochta incháilithe a thuairisciú don Choimisiún ar bhonn deonach d’fhonn na praghsanna iarbhír a íocadh a chur san áireamh agus na praghsanna breosla á gcinneadh. Ba cheart fianaise a bheith ag gabháil leis na praghsanna arna dtuairisciú ag oibreoirí aerárthaí tráchtála lena gcumhdaítear conarthaí agus cur ar bord don bhliain féilire iomlán chomh maith le toirt iomlán an bhreosla arna chur ar bord a thuairiscíonn an t-oibreoir aerárthaí tráchtála sin. Thairis sin, chun leibhéal leordhóthanach ionadaíochta a áirithiú, ba cheart an breosla a dtuairiscítear praghsanna ina leith a bheith cothrom le haon cheathrú ar a laghad de bhreosla uile na catagóire sin arna thuairisciú sa bhliain sin ag gach oibreoir aerárthaí tráchtála chun é a úsáid chun praghas na mbreoslaí eitlíochta incháilithe a chinneadh. Ba cheart don Choimisiún a áirithiú go ndéanfaí na sonraí sin a thuairisciú agus a láimhseáil faoi rúndacht iomlán. Mar sin féin, i gcás ina dtuairiscíonn níos lú ná trí oibreoir aerárthaí tráchtála don Choimisiún na praghsanna iarbhír a íocadh, ní féidir rúndacht staidrimh na sonraí a áirithiú. Sa chás sin, ba cheart do na hoibreoirí aerárthaí tráchtála an ceanglas rúndachta a tharscaoileadh, más mian leo go gcuirfí a bpraghsanna san áireamh i ríomh na bpraghsanna breosla. Chun bunú nósanna imeachta iomchuí a éascú maidir le praghsanna iarbhír a thuairisciú, agus chun leibhéal iomchuí rúndachta a áirithiú freisin, ba cheart feidhm a bheith ag an rogha maidir le praghsanna iarbhír a thuairisciú ó 2026 ar aghaidh, i gcás breoslaí a úsáidtear ón 1 Eanáir 2025.

(10)

Chun tuairisciú praghsanna iarbhír arna n-íoc ag oibreoirí aerárthaí tráchtála a spreagadh i gcás nach bhfuil praghsanna margaidh ar fáil i dtuarascáil theicniúil EASA, ba cheart na praghsanna tuairiscithe a chur san áireamh agus níor cheart an difríocht iomchuí i bpraghas a úsáid agus leithdháileadh an lamháltais ar an oibreoir aerárthaí tráchtála á ríomh ach amháin má tá praghas tuairiscithe ag aon cheathrú ar a laghad de thoirt na mbreoslaí tuairiscithe uile. Mar sin féin, i gcás na n-oibreoirí sin nár thuairiscigh na praghsanna iarbhír a íocadh agus a d’úsáid breosla eitlíochta incháilithe nach bhfuil praghas margaidh ar fáil ina leith i dtuarascáil theicniúil EASA, ba cheart líon na lamháltas a ríomh trí úsáid a bhaint as íosphraghas díola na fochatagóire breosla eitlíochta incháilithe.

(11)

Ba cheart an t-íosphraghas díola a chinneadh trí chorrlach iomchuí a chur i bhfeidhm ar mheastachán an chostais táirgeachta le haghaidh an bhreosla eitlíochta incháilithe a thuairiscítear i dtuarascáil theicniúil EASA. Ba cheart an corrlach a bheith ina luach coimeádach de 10 % bunaithe ar íosráta toraidh de thart ar 12–16 %. Tá an t-íosráta toraidh sin ailínithe le fianaise earnála arna bailiú ag an gCoimisiún, amhail na híosrátaí toraidh a chuirtear i bhfeidhm i nginiúint leictreachais. Thairis sin, ba cheart a áirithiú leis an gcorrlach a úsáidtear nach ndéantar rómheastachán ar an íosphraghas díola agus ba cheart oibreoirí aerárthaí tráchtála a spreagadh chun praghsanna iarbhír arna n-íoc a thuairisciú.

(12)

Chun a áirithiú go ndéanfar cuntasaíocht iomchuí ar líon na lamháltas atá ar fáil, sula nglacfaidh an Coimisiún cinneadh maidir le leithdháileadh lamháltas le haghaidh úsáid breoslaí eitlíochta incháilithe, ba cheart don Choimisiún a sheiceáil cé acu an leor nó nach leor an líon lamháltas atá fágtha agus atá curtha i leataobh de bhun Airteagal 3c(6) de Threoir 2003/87/CE chun an t-éileamh ar leithdháileadh lamháltas a chumhdach. I gcás nach leor an líon sin, ba cheart don Choimisiún fachtóir laghdaithe lamháltais a ríomh a bheidh le cur i bhfeidhm ar bhealach comhionann maidir leis na hoibreoirí aerárthaí tráchtála uile a mbaineann an leithdháileadh don bhliain sin leo.

(13)

Chun rannchuidiú ioncaim CTA AE leis an aistriú aeráide a aithint, ba cheart d’oibreoirí aerárthaí tráchtála a áirithiú go mbeidh fáil na tacaíochta infheicthe ina gcumarsáid, amhail ina dtuarascálacha bliantúla, ina ráitis inbhuanaitheachta nó ina dticéid paisinéirí.

(14)

Tá an t-iarratas ar thacaíocht chun breoslaí eitlíochta incháilithe a chur ar bord le tuairisciú ag oibreoirí aerárthaí tráchtála in éineacht le tuairisciú ar astaíochtaí le haghaidh 2024. Chun cur i bhfeidhm tráthúil na rialacha a leagtar síos sa Rialachán seo a áirithiú roimh an spriocdháta chun na hastaíochtaí sin a thuairisciú, ba cheart don Rialachán teacht i bhfeidhm gan mhoill,

(1)

ciallaíonn ‘oibreoir aerárthaí tráchtála’ oibreoir aeriompair tráchtála mar a shainmhínítear in Airteagal 3, pointe (p) de Threoir 2003/87/CE;

(2)

ciallaíonn ‘breosla eitlíochta incháilithe’ cineálacha breosla atá incháilithe don tacaíocht faoi Airteagal 3c(6) de Threoir 2003/87/CE;

(3)

ciallaíonn ‘íosleibhéil chomhchuibhithe an chánachais’ íosleibhéil an chánachais is infheidhme maidir le ceirisín iontaise agus breoslaí eitlíochta incháilithe a leagtar amach i dTreoir 2003/96/CE ón gComhairle (6);

(4)

ciallaíonn ‘tuarascáil theicniúil EASA’ an tuarascáil theicniúil arna foilsiú ag Gníomhaireacht Sábháilteachta Eitlíochta an Aontais Eorpaigh dá dtagraítear in Airteagal 13 de Rialachán (AE) 2023/2405.

(a)

aithneoidh siad foinse na tacaíochta ón Aontas agus áiritheoidh sé infheictheacht na tacaíochta sin, go háirithe nuair a bhíonn úsáid breoslaí malartacha agus na torthaí ón úsáid sin á gcur chun cinn, trí fhaisnéis chomhleanúnach, éifeachtach agus spriocdhírithe a sholáthar do phobail éagsúla, lena n-áirítear do phaisinéirí, do na meáin agus don phobal, agus i ráitis inbhuanaitheachta agus tuarascálacha bliantúla an oibreora aerárthaí tráchtála;

(b)

úsáidfidh siad an lipéad le haghaidh gach gníomhaíochta cumarsáide agus comhroinnte eolais, lena n-áirítear ar thicéid paisinéirí, agus ar chláir fógraí in áiteanna straitéiseacha atá infheicthe ag an bpobal, ar a bhfuil ‘(comh)chistithe ag Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais’, chomh maith le suaitheantas an Aontais agus an méid tacaíochta.