(1)

An 22 Samhain 2012, ghlac an tÚdarás Eorpach um Shábháilteacht Bia (“an tÚdarás”) tuairim maidir le mearcair agus meitilmearcair i mbia (1). Sa tuairim sin, shuígh an tÚdarás iontógáil sheachtainiúil infhulaingthe (“TWI”) le haghaidh mearcair neamhorgánach arb é atá inti 4 μg/kg den mheáchan coirp (“b.w.”) agus le haghaidh meitilmearcair arb é atá inti 1,3 μg/kg den mheáchan coirp b.w. (an dá rud arna sloinneadh mar mhearcair) agus tháinig an tÚdarás ar an gconclúid go bhfuil an nochtadh cothúcháin ar an 95ú peircintíl gar don TWI nó os a chionn le haghaidh gach aoisghrúpa. Tomhaltóirí a itheann méideanna móra éisc, a bhféadfadh mná torracha a bheith san áireamh leo, d’fhéadfaidís suas le sé oiread an TWI a ithe. Is iad leanaí gan bhreith an grúpa is leochailí. Is é ba chonclúid don tuairim sin gur ábhar imní é nochtadh do mheitilmearcair os cionn an TWI, ach moladh inti na héifeachtaí tairbhiúla a bhaineann le tomhaltas éisc a chur san áireamh, i gcás ina mbeartófaí bearta chun nochtadh do mheitilmearcair a laghdú.

(2)

An 27 Meitheamh 2014, ghlac an tÚdarás tuairim maidir leis na tairbhí sláinte a bhaineann le tomhaltas an bhia mara i ndáil leis na rioscaí sláinte a bhaineann le nochtadh do mheitilmearcair (2). Sa tuairim sin, rinne an tÚdarás athbhreithniú ar ról an bhia mara in aistí bia Eorpacha agus rinne sé meastóireacht ar na héifeachtaí tairbhiúla a bhaineann le tomhaltas an bhia mara i ndáil le torthaí sláinte, lena n-áirítear éifeachtaí tomhaltais an bhia mara le linn toirchis ar thorthaí feidhmiúla néarafhorbartha na leanaí agus éifeachtaí tomhaltais an bhia mara ar riosca galar cardashoithíoch i measc daoine fásta. Tháinig an tÚdarás ar an gconclúid go raibh torthaí feidhmiúla níos fearr ar néarafhorbairt na leanaí le tomhaltas de thart ar 1-2 dháileadh den bhia mara in aghaidh na seachtaine agus suas le 3-4 dháileadh in aghaidh na seachtaine le linn toirchis, i gcomparáid le néarafhorbairt na leanaí nach raibh aon bhia mara acu. Bhí baint ag méideanna den sórt sin freisin le laghdú sa ráta básmhaireachta le haghaidh galar corónach croí i measc daoine fásta.

(3)

An 19 Nollaig 2014, ghlac an tÚdarás ráiteas i ndáil leis na sochair a bhaineann le tomhaltas éisc/bia mara i gcomparáid leis na rioscaí a bhaineann leis an meitilmearcair in iasc/bia mara (3), ráiteas inar thángthas ar an gconclúid gur cheart, chun na sochair a bhaineann le tomhaltas éisc (1 go 4 dháileadh éisc in aghaidh na seachtaine) agus chun cosaint a thabhairt i gcoinne tocsaineacht néarfhorbartha an mheitilmearcair, gur cheart teorainn a chur le tomhaltas speiceas éisc/bia mara a bhfuil cion ard mearcair iontu.

(4)

Le Rialachán (CE) Uimh. 1881/2006 ón gCoimisiún (4) leagtar síos uasleibhéil le haghaidh mearcair i bhfeoil mhatánach éisc, i gcrústaigh, i moilisc dhébhlaoscacha agus i bhforbhianna.

(5)

Toisc gur léiríodh na sonraí minicíochta is déanaí go raibh corrlach ann chun na huasleibhéil mhearcair i speicis éagsúla éisc a ísliú, íslíodh na huasleibhéil do na speiceas éisc sin trí bhíthin Rialachán (AE) 2022/617 ón gCoimisiún (5). Maidir le speicis eile éisc amhail siorcanna agus colgáin, d’ainneoin roinnt glaonna chun na huasleibhéil atá ann cheana a mhéadú, le Rialachán (AE) 2022/617 coinníodh na leibhéil a bhí ann i bhfianaise n-ábhar imní sláinte a bhaineann leo, go dtí go mbaileofar tuilleadh sonraí agus go ndéanfar measúnuithe eolaíocha eile.

(6)

Dá bhrí sin, agus chun sonraí mionsonraithe a fháil maidir le tionchar éifeachtach na n-uasleibhéal íslithe i gcás speicis áirithe éisc ar nochtadh foriomlán an tomhaltóra do mhearcair, tá sé inmholta go dtuairisceodh na Ballstáit chuig an Údarás faoi mhearcair a bheith ann i ngach speiceas éisc i gcás táirgí saothraithe agus táirgí a ghabhtar go fiáin ó chineálacha éagsúla táirgthe.

(7)

Thairis sin, go dtí seo, baineann an chuid is mó de na sonraí minicíochta leis an mearcair iomlán. Ós rud é go bhfuil meitilmearcair níos tocsainí ná mearcair neamhorgánach, ba cheart na sonraí minicíochta le haghaidh meitilmearcair agus mearcair iomlán sna samplaí a thuairisciú chun cuidiú le cóimheas an mheitilmearcair leis an mearcair iomlán i speicis éisc shonracha a ríomh. Chuideodh sé sin chun an nochtadh agus na measúnuithe riosca maidir le mearcair i mbia a bheachtú.

(8)

Is uirlis thábhachtach bainistithe riosca í an comhairle maidir le tomhaltas éisc chun na héifeachtaí tairbheacha a bhaineann le tomhaltas éisc a bhaint amach ina n-iomláine, agus na rioscaí a bhaineann le tocsaineacht mearcair a theorannú an tráth céanna. Mar sin féin, na sonraí nochta le haghaidh speicis éisc shonracha i dtuairim 2012 ón Údarás, tugtar le fios iontu go bhfuil easpa eolais nó measa ag tomhaltóirí ar an gcomhairle maidir le tomhaltas atá ar fáil. Dá bhrí sin, is úsáideach a mholadh d’údaráis inniúla na mBallstát comhairle náisiúnta maidir le tomhaltas a fhorbairt mar aon le cumarsáid ghníomhach a dhéanamh maidir le comhairle den chineál sin, rud a mbeadh feasacht mhéadaithe ar an gcomhairle sin maidir le tomhaltas mar thoradh air. Mar gheall ar an éagsúlacht leathan atá ann i gcás speicis éisc a thomhlaítear ar fud an Aontais, ba cheart do na Ballstáit comhairle maidir le tomhaltas a chur in oiriúint, agus aird á tabhairt ar an bpatrún náisiúnta tomhaltais éisc, go háirithe na speicis éisc a thomhlaítear. Agus an chomhairle náisiúnta sin maidir le tomhaltas bia á scaipeadh, na páirtithe uile lena mbaineann, amhail oibreoirí gnólachtaí bia, oibrithe cúraim sláinte ábhartha, ollscoileanna, eagraíochtaí tomhaltóirí agus páirtithe leasmhara eile, ba cheart dóibh uile cúnamh a thabhairt d’údaráis inniúla na mBallstát.

(9)

Chun measúnú a dhéanamh ar thionchar na comhairle maidir le tomhaltas éisc ar nochtadh an tomhaltóra, ba cheart don Údarás suirbhé a dhéanamh ar éifeachtacht chomhairle na mBallstát maidir le tomhaltas.

(10)

Na sonraí minicíochta le haghaidh mearcair arna mbailiú agus an fhaisnéis faoi éifeachtacht na comhairle maidir le tomhaltas, cuideoidh siad leis an measúnú ar nochtadh an tomhaltóra a bheachtú, rud a mbeidh gá leis chun an measúnú riosca tomhaltóirí le haghaidh mearcair a thabhairt cothrom le dáta amach anseo. Leis na measúnuithe sin beifear in ann a mheas an mbeadh sé iomchuí an t-uasleibhéal le haghaidh mearcair i speicis éisc áirithe a athbhreithniú.

1.

2.

3.

4.

5.

6.