---

IARSCRÍBHINN I

NA SONRAÍ ATÁ LE TARCHUR FEADH AN tSLABHRA SOLÁTHAIR INA IOMLÁINE AGUS SONRAÍ IDIRBHIRT

---

IARSCRÍBHINN II

INNEACHAR ÍOSTA NA dTUARASCÁLACHA INIÚCHÓIREACHTA, NA dTUARASCÁLACHA INIÚCHÓIREACHTA ACHOIMRE NÓ NA nDEIMHNITHE

A.    Inneachar íosta na tuarascála iniúchóireachta

B.    Inneachar íosta na tuarascála nó an deimhnithe iniúchóireachta achoimre

---

IARSCRÍBHINN III

LIOSTA D’FHAISNÉIS ATÁ LE TUAIRISCIÚ AG SCÉIMEANNA DEONACHA INA dTUARASCÁLACHA BLIANTÚLA GNÍOMHAÍOCHTA CHUIG AN gCOIMISIÚN

Ní mór do scéimeanna deonacha an fhaisnéis seo a leanas a thuairisciú ina dtuarascálacha bliantúla gníomhaíochta chuig an gCoimisiún:

---

IARSCRÍBHINN IV

LIOSTA NEAMH-UILEGHABHÁLACH DE DHRAMHAÍL AGUS D’IARMHAIR A CHUMHDAÍTEAR FAOI LÁTHAIR LE hIARSCRÍBHINN IX A GHABHANN LE TREOIR (AE) 2018/2001

Measfar gur substaintí a thagann faoi chatagóir amhábhair a leagtar amach in Iarscríbhinn IX a ghabhann le Treoir (AE) 2018/2001 iad na substaintí a liostaítear san iarscríbhinn seo, gan iad a bheith luaite go sainráite. Ní liosta cuimsitheach é seo agus comhlánaíonn sé an liosta atá ann cheana d’ábhair in Iarscríbhinn IX a ghabhann le Treoir (AE) 2018/2001.

---

IARSCRÍBHINN V

MODHEOLAÍOCHT CHUN AN LAGHDÚ AR ASTAÍOCHTAÍ Ó CHARNADH CARBÓIN SAN ITHIR A BHUÍ LE BAINISTIÚ FEABHSAITHE TALMHAÍOCHTA A CHINNEADH

Ba cheart d’oibreoirí eacnamaíocha a dteastaíonn uathu laghduithe ar astaíochtaí ó charnadh carbóin san ithir a bhuí le bainistiú feabhsaithe talmhaíochta (esca ) i dtéarmaí graim de choibhéis CO2 in aghaidh an MJ (gCO2eq/MJ) a éileamh, ba cheart dóibh an fhoirmle seo a leanas a úsáid chun a luachanna iarbhír a ríomh:

I gcás inarb ionann:

CSR	agus mais an stoic carbóin san ithir in aghaidh an aonaid achair a bhaineann le cleachtas bainistíochta an bhairr tagartha in Mg de C in aghaidh an heicteáir.

CSA	agus mais an stoic carbóin measta san ithir in aghaidh an aonaid achair a bhaineann le cleachtais bhainistíochta an bhairr iarbhír tar éis 10 mbliana ar a laghad de bheith i bhfeidhm in Mg de C in aghaidh an heicteáir.

3.664

agus an líon a fhaightear nuair a roinntear meáchan móilíneach CO2 (44,010 g/mol) ar mheáchan móilíneach carbóin (12,011 g/mol) in g CO2eq/g C.

n	agus tréimhse (i mblianta) shaothrú an bhairr a mheastar.

P	agus táirgiúlacht an bhairr (arna tomhas mar fhuinneamh bithbhreosla nó bithleachta MJ in aghaidh an heicteáir in aghaidh na bliana).

ef	astaíochtaí ó mhéadú ar úsáid leasachán nó luibhicídí

Áirítear le cleachtais bainistíochta talmhaíochta feabhsaithe, a ghlactar chun laghduithe ar astaíochtaí ó charnadh carbóin san ithir a bhaint amach, athrú go síolú díreach nó curaíocht laghdaithe, feabhsú ar bhairr/uainíocht na mbarr, barra cumhdaigh a úsáid, lena n-áirítear bainistiú iarmhar bairr, agus feabhsaitheoirí orgánacha ithreach a úsáid (e.g. múirín, coipeadh aoiligh, díleáiteán, bithghualach etc.,).

Beidh ríomh luachanna iarbhír CSR agus CSA bunaithe ar thomhais na stoc carbóin san ithir. Déanfar a thomhas CSR ar leibhéal na feirme sula ndéanfar na cleachtais bhainistíochta a athrú chun bonnlíne a bhunú, agus ansin CSA déanfar a thomhas go tráthrialta, tráth nach déanaí ná 5 bliana óna chéile.

Beidh aeráid agus ithir den chineál céanna sa limistéar iomlán ar ina leith a ríomhfar na stoic charbóin san ithir, agus beidh stair bainistíochta den chineál céanna aige freisin i dtéarmaí curaíochta agus ionchur carbóin san ithir. I gcás nach gcuirfear na cleachtais bainistíochta feabhsaithe i bhfeidhm ach ar chuid den fheirm, ní fhéadfar na laghduithe ar astaíochtaí gás ceaptha teasa a éileamh ach amháin don limistéar a chumhdaítear leo. I gcás ina gcuirfear cleachtais bainistíochta feabhsaithe éagsúla i bhfeidhm ar fheirm aonair, déanfar éileamh ar laghduithe ar astaíochtaí gás ceaptha teasa a ríomh agus a éileamh ar bhonn aonair do gach cleachtas esca.

Chun luaineachtaí laghdaithe ó bhliain go bliain a áirithiú maidir leis na stoic charbóin a thomhaistear san ithir agus earráidí gaolmhara a laghdú, féadfar goirt a bhfuil na hairíonna céanna ithreach agus aeráide iontu, ag a bhfuil stair bainistíochta den chineál céanna i dtéarmaí curaíochta agus ionchur carbóin san ithir agus a bheidh faoi réir an chleachtais bainistíochta feabhsaithe céanna, féadfar iad a ghrúpáil, lena n-áirítear na goirt sin ar le feirmeoirí éagsúla iad.

Tar éis an chéad tomhais ar an mbonnlíne, is féidir an méadú ar an gcarbóin san ithir a mheas bunaithe ar thurgnaimh ionadaíocha nó ar shamhlacha ithreach, sula ndéanfar an dara tomhas ar an méadú ar stoc carbóin. Ón dara tomhas ar aghaidh, beidh na tomhais ina mbunús deiridh chun luachanna iarbhír an mhéadaithe ar an stoc carbóin san ithir a chinneadh.

Tar éis an dara tomhas, áfach, ní cheadófar samhaltú chun oibreoirí eacnamaíoch a chumasú chun an méadú bliantúil ar stoic charbóin san ithir a mheas ach amháin go dtí an chéad tomhas eile i gcás ina ndearnadh na samhlacha arna n-úsáid a chalabrú bunaithe ar na fíorluachanna arna dtomhas. Beidh sé d’oibleagáid ar na hoibreoirí eacnamaíocha na samhlacha arna mbailíochtú ag na scéimeanna deonacha a úsáid, agus iad sin amháin. Beidh sé d’oibleagáid ar scéimeanna deonacha na hoibreoirí eacnamaíocha agus na comhlachtaí deimhniúcháin, a bhfuil iniúchtaí á ndéanamh acu thar a gceann, a chur ar an eolas maidir leis na samhlacha a bhailíochtaigh siad don úsáid sin.

Cuirfear san áireamh leis na samhlacha a úsáidfear stair bainistíochta éagsúil na n-ithreach, an aeráide agus na ngort chun dinimicí carbóin san ithir a ionsamhlú. Beidh sé d’oibleagáid ar an scéim dheonach tuarascáil mhionsonraithe a ullmhú, ina gcuirfear i láthair an modh samhaltaithe bailíochtaithe a úsáidfear agus na toimhdí foluiteacha a bheidh inti. Na luachanna iarbhír deiridh gaolmhara a bhunaítear bunaithe ar thorthaí an tomhais ar an ithir, úsáidfear iad chun na héilimh bhliantúla ar laghduithe ar astaíochtaí ó charnadh carbóin san ithir a bhuí le bainistiú feabhsaithe talmhaíochta (esca) a choigeartú, a dhéanfar ar bhonn an tsamhaltaithe.

Chun laghduithe ar astaíochtaí ó charnadh carbóin san ithir a bhuí le bainistiú feabhsaithe talmhaíochta (esca) a éileamh, déanfaidh saotharlanna deimhnithe tomhais ar stoic charbóin san ithir agus coinneofar samplaí le haghaidh tréimhse 5 bliana ar a laghad chun críoch iniúchóireachta.

Ceanglóidh scéimeanna deonacha ar an bhfeirmeoir nó ar an oibreoir eacnamaíoch gealltanas fadtéarmach a dhéanamh go leanfaidh siad de chur i bhfeidhm cleachtas bainistíochta feabhsaithe le haghaidh 10 mbliana ar a laghad chun laghduithe ar astaíochtaí gás ceaptha teasa a chur san áireamh. Féadfar gealltanas den sórt sin a chur chun feidhme mar ghealltanas in-athnuaite 5 bliana.

Mura gcomhlíontar an critéar sin, cuirfear isteach luachanna esca uile na bliana reatha don fheirmeoir nó don oibreoir eacnamaíoch mar astaíochtaí le hastaíochtaí foriomlána gás ceaptha teasa an bhairr fuinnimh arna sholáthar, seachas iad a bhaint mar laghduithe ar astaíochtaí gás ceaptha teasa agus mar thoirmeasc ar luach esca a chur san áireamh i ríomhanna gás ceaptha teasa ar feadh 5 bliana, is cuma cén scéim deimhniúcháin a úsáidfear. Má shínítear gealltanas in ainm oibreora eacnamaíoch thar ceann roinnt feirmeoirí agus i gcás ina dtarraingeoidh ceann de na feirmeoirí sin siar go luath, ní bheidh feidhm ag na pionóis thuasluaite ach maidir leis an bhfeirmeoir lena mbaineann agus ní bheidh feidhm acu maidir le gealltanais uile an oibreora eacnamaíoch. Beidh sé d’oibleagáid ar an scéim dheonach a d’eisigh an deimhniú na pionóis a fhorfheidhmiú agus gach scéim dheonach eile a chur ar an eolas go cuí, mar aon leis an bhfaisnéis seo a fhoilsiú ar a suíomh gréasáin agus í a chur san áireamh sna tuarascálacha bliantúla gníomhaíochta atá le cur chuig an gCoimisiún.

Ina theannta sin, ceanglófar tréimhse leanúnach 3 bliana ar a laghad le haghaidh chur i bhfeidhm an chleachtais bainistíochta feabhsaithe sula bhféadfar éileamh a dhéanamh.

I gcás uasluach iomlán an éilimh bhliantúil a d’fhéadfadh a bheith ann maidir le laghduithe ar astaíochtaí ó charnadh carbóin san ithir a bhuí le bainistiú talmhaíochta feabhsaithe (esca), cuirfear uasteorainn leis ag 45 g CO2eq/MJ de bhithbhreosla nó de bhithleacht le haghaidh na tréimhse iomláine de chur i bhfeidhm chleachtais Esca, i gcás ina n-úsáidtear bithghualach mar fheabhsaitheoir orgánach ithreach ina aonar nó i dteaglaim le cleachtais esca incháilithe eile. I ngach cás eile, is éard a bheidh san uasteorainn dá dtagraítear thuas 25 g CO2eq/MJ de bhithbhreosla nó de bhithleacht le haghaidh na tréimhse iomláine de chur i bhfeidhm chleachtaisesca.

Táirgeoirí príomhúla nó oibreoirí eacnamaíocha, atá rannpháirteach i gcleachtais incháilithe esccheana féin agus a bhfuil éilimh Esca faoi seach déanta acu roimh theacht i bhfeidhm an Rialacháin Cur chun feidhme seo, féadfaidh siad uasteorainn 45 g CO2eq/MJ de bhithbhreosla nó de bhithleacht a chur i bhfeidhm in idirthréimhse go dtí go ndéanfar an chéad tomhas ar an méadú ar stoc carbóin ag an 5ú bliain. I gcás den sórt sin, beidh an méadú tomhaiste ar stoc carbóin ag an 5ú bliain ina uasteorainn le haghaidh na n-éileamh bliantúil atá le déanamh sa tréimhse 5 bliana ina dhiaidh sin. Sa chéad tomhas ar an méadú ar stoc carbóin ag an 5ú bliain, i gcás inar airde an méadú bliantúil iomlán ar stoc carbóin i gcomparáid leis na héilimh bhliantúla arna ndéanamh, is féidir le táirgeoirí príomhúla agus le hoibreoirí eacnamaíocha an difríocht bhliantúil a éileamh sna blianta ina dhiaidh sin chun méaduithe níos ísle ar stoc carbóin a chúiteamh. Faoi seach, sa chéad tomhas ar an méadú ar stoc carbóin ag an 5ú bliain, i gcás inar ísle an méadú bliantúil iomlán ar stoc carbóin i gcomparáid leis na héilimh bhliantúla arna ndéanamh, ní mór do tháirgeoirí príomhúla agus d’oibreoirí eacnamaíocha an difríocht bhliantúil a bhaint dá réir dá n-éilimh sna 5 bliana ina dhiaidh sin.

I gcás inar cuireadh tús le cleachtais bainistíochta talmhaíochta feabhsaithe incháilithe (esca) san am a chuaigh thart ach nach ndearnadh aon éileamh Esca roimhe sin, ní fhéadfar éilimh Esca chúlghabhálacha bhliantúla a dhéanamh ach ar feadh tréimhse nach faide ná 3 bliana roimh thráth Esca a dheimhniú. Beidh sé d’oibleagáid ar an oibreoir eacnamaíoch fianaise leordhóthanach maidir le tús chur i bhfeidhm na gcleachtas feirmeoireachta feabhsaithe a sholáthar. I gcás den sórt sin, féadfar an meastachán ar luach CSR a bhunú ar thomhas comparáideach ar ghort comharsanach nó ar ghort eile ina bhfuil dálaí aeráide agus ithreach den chineál céanna, agus ag a bhfuil stair bainistíochta goirt den chineál céanna. Mura bhfuil aon sonra le fáil ó ghort den sórt sin, féadfar luach measta CSR a bhunú ar shamhaltú. Sa chás sin, déanfar an chéad tomhas láithreach, ag tráth an ghealltanais. Ní mór an chéad tomhas eile ar an méadú ar stoc carbóin a dhéanamh 5 bliana ina dhiaidh sin.

Déanfar na hastaíochtaí méadaithe a eascraíonn as an méadú ar úsáid leasachán agus luibhicídí de bharr chur i bhfeidhm na gcleachtas bainistíochta feabhsaithe a mheas. Chun na críche sin, soláthrófar fianaise leordhóthanach maidir le húsáid stairiúil leasachán agus luibhicídí a áireofar mar an meán ar feadh na 3 bliana roimh chur i bhfeidhm na gcleachtas talmhaíochta nua. Féadfar rannchuidiú na mbarr fosaithe nítrigine a úsáidfear chun an gá le leasacháin bhreise a laghdú a mheas sna ríomhanna.

Cuirfear na rialacha seo a leanas i bhfeidhm maidir le sampláil:

Déanfaidh comhlachtaí deimhniúcháin cur i bhfeidhm na modheolaíochta thuasluaite maidir le esca agus ríomh luachanna na n-astaíochtaí gás ceaptha teasa iarbhír a fhíorú go cuí agus a dhoiciméadú i dtuarascálacha iniúchóireachta. Tá sé d’oibleagáid ar scéimeanna deonacha treoraíocht mhionsonraithe maidir le cur i bhfeidhm na modheolaíochta seo a eisiúint, lena n-áirítear treoraíocht maidir lena samhlacha ithreach bailíochtaithe, chuig oibreoirí eacnamaíocha agus comhlachtaí deimhniúcháin agus chun tacú lena n-iniúchóirí ina dtascanna iniúchóireachta freisin. Beidh sé d’oibleagáid ar scéimeanna deonacha freisin faisnéis staidrimh mionsonraithe agus aiseolas cáilíochtúil maidir le cur chur chun feidhme mhodheolaíocht esca a áireamh ina dtuarascálacha bliantúla gníomhaíochta atá le cur faoi bhráid an Choimisiúin.

Déanfaidh an Coimisiún faireachán cuí ar chur chun feidhme mhodheolaíocht esca mar chuid den fhaireachán a dhéanfaidh sé ar ghníomhaíochtaí na scéime deonaí lena gcumhdaítear inter alia:

Féadfaidh an Coimisiún athbhreithniú a dhéanamh ar an gcur chuige modheolaíochta ar a dtugtar tuairisc san iarscríbhinn seo agus ar na huasteorainneacha a chuirtear i bhfeidhm ar na héilimh bhliantúla ar charnadh stoic carbóin, bunaithe ar thorthaí an fhaireacháin seo nó leis an aidhm é a ailíniú le heolas a bhfuil athrú ag teacht air nó le reachtaíocht nua sa réimse seo amach anseo (i.e. tionscnamh feirmeoireachta carbóin an Aontais).

---

IARSCRÍBHINN VI

LIOSTAÍ NEAMH-UILEGHABHÁLACHA SAMPLAÍ DE CHLEACHTAIS RIACHTANACHA BAINISTÍOCHTA AGUS FAIREACHÁIN CHUN CEAPADH CARBÓIN SAN ITHIR AGUS CAÍLÍOCHT NA hITHREACH A CHUR CHUN CINN AGUS CHUN FAIREACHÁN A DHÉANAMH ORTHU

---

IARSCRÍBHINN VII

MODHEOLAÍOCHT CHUN NA hASTAÍOCHTAÍ Ó EASTÓSCADH NÓ Ó SHAOTHRÚ AMHÁBHAR A CHINNEADH

Chun na hastaíochtaí ó eastóscadh nó ó shaothrú na n-amhábhar a ríomh, luaitear i gCuid C, pointe 5 d’Iarscríbhinn V agus i gCuid B, pointe 5 d’Iarscríbhinn VI a ghabhann le Treoir (AE) 2018/2001 go n-áireofar sa ríomh suim na n-astaíochtaí uile ón bpróiseas eastósctha nó saothraithe féin; ó bhailiú, triomú agus stóráil na n-amhábhar; ó dhramhaíl agus ó sceitheadh; agus ó tháirgeadh ceimiceán nó táirgí a úsáidfear san eastóscadh nó sa saothrú.

Cuirfear gabháil CO2 i saothrú na n-amhábhar as an áireamh. Féadfar meastacháin ar astaíochtaí ó shaothrú bithmhaise talmhaíochta a dhíorthú as meáin réigiúnacha le haghaidh astaíochtaí ó shaothrú atá san áireamh sna tuarascálacha dá dtagraítear in Airteagal 31(4) de Threoir (AE) 2018/2001 a úsáid nó as an bhfaisnéis faoi na luachanna réamhshocraithe dí-chomhiomlánaithe le haghaidh astaíochtaí ó shaothrú atá san áireamh san Iarscríbhinn seo, mar mhalairt ar luachanna iarbhír a úsáid. Murab ann d’fhaisnéis ábhartha sna tuarascálacha sin is féidir meáin a ríomh bunaithe ar chleachtais feirmeoireachta áitiúla, mar shampla ar shonraí grúpa feirmeacha mar mhalairt ar luachanna iarbhír a úsáid.

ASTAÍOCHTAÍ ÓN BPRÓISEAS EASTÓSCTHA NÓ SAOTHRAITHE FÉIN

Áireofar sna hastaíochtaí ón bpróiseas eastósctha nó saothraithe féin na hastaíochtaí uile ó (i) sholáthar na mbreoslaí le haghaidh innealra feirme a úsáidtear; (ii) táirgeadh an ábhair síolaithe le haghaidh shaothrú na mbarr; (iii) táirgeadh leasachán agus lotnaidicídí; (iv) aigéadú leasacháin agus aoladh a chur i bhfeidhm; agus (v) astaíochtaí ithreach ó shaothrú na mbarr.

1.1.    Úsáid breosla (ola dhíosail, gásailín, ola bhreosla throm, bithbhreoslaí nó breoslaí eile) le haghaidh innealra feirme

Áireofar sna hastaíochtaí gás ceaptha teasa ó shaothrú na mbarr (ullmhú an ghoirt, síolú, leasachán agus lotnaidicídí a chur i bhfeidhm, buaint, bailiú) na hastaíochtaí uile ó úsáid breoslaí (amhail ola dhíosail, gásailín, ola bhreosla throm, bithbhreoslaí nó breoslaí eile) in innealra feirme. Déanfar méid an bhreosla a úsáidfear in innealra feirme a dhoiciméadú go cuí. Ní mór fachtóirí iomchuí astaíochta na mbreoslaí a úsáid i gcomhréir le hIarscríbhinn IX. I gcás ina n-úsáidtear bithbhreoslaí, ní mór na hastaíochtaí gás ceaptha teasa réamhshocraithe a leagtar amach i dTreoir 2018/2001 a úsáid.

1.2.    Leasacháin agus lotnaidicídí ceimiceacha

Áireofar sna hastaíochtaí ó úsáid leasachán agus lotnaidicídí ceimiceacha ( 4 ) le haghaidh shaothrú na n-amhábhar na hastaíochtaí uile a bhaineann le monarú leasachán agus lotnaidicídí ceimiceacha. Déanfar méid na leasachán agus na lotnaidicídí ceimiceacha, ag brath ar an mbarr, ar dhálaí áitiúla agus ar chleachtais feirmeoireachta, a dhoiciméadú go cuí. Ní mór fachtóirí iomchuí astaíochta, lena n-áirítear astaíochtaí réamhtheachtacha, a úsáid chun cuntas a thabhairt ar astaíochtaí ó tháirgeadh leasachán agus lotnaidicídí ceimiceacha de bhun Iarscríbhinn IX. Má tá aithne ag an oibreoir eacnamaíoch ar an monarcha a tháirgeann an leasachán agus má thagann sé faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais (ETS), féadfaidh an t-oibreoir eacnamaíoch na hastaíochtaí táirgthe arna ndearbhú faoi ETS a úsáid, agus na hastaíochtaí réamhtheachtacha le haghaidh gás nádúrtha etc. á chur leis. Áireofar ann freisin iompar na leasachán trí úsáid a bhaint as na hastaíochtaí ó na modhanna iompair a liostaítear in Iarscríbhinn IX. Mura bhfuil aithne ag an oibreoir eacnamaíoch ar an monarcha a sholáthraíonn an leasachán, ba cheart dó na luachanna caighdeánacha dá bhforáiltear in Iarscríbhinn IX a úsáid.

1.3.    Ábhar síolaithe

Bunófar ríomh na n-astaíochtaí saothraithe ó tháirgeadh an ábhair síolaithe le haghaidh shaothrú na mbarr ar na sonraí iarbhír maidir leis an ábhar síolaithe a úsáidtear. Féadfar na fachtóirí astaíochta maidir le táirgeadh agus soláthar an ábhair síolaithe a úsáid chun cuntas a thabhairt ar na hastaíochtaí a bhaineann le táirgeadh na síolta. Ní mór na luachanna caighdeánacha le haghaidh fachtóirí astaíochta a leagtar amach in Iarscríbhinn IX a úsáid. I gcás síolta eile, ní mór luachanna litríochta ón ordlathas seo a leanas a úsáid.

1.4.    Astaíochtaí ó aigéadú leasacháin agus ó chur i bhfeidhm aoil

Is éard a bheidh sna hastaíochtaí ó neodrú aigéadaithe leasacháin agus ó chur i bhfeidhm aoil talmhaíochta na hastaíochtaí CO2 ó neodrú na haigéadachta ó leasacháin nítrigine nó ó imoibrithe aoil talmhaíochta san ithir.

1.4.1.    Astaíochtaí ó neodrú aigéadaithe leasacháin

Na hastaíochtaí a bheidh ann mar thoradh ar an aigéadú de bharr leasachán nítrigine a úsáid sa ghort, cuirfear san áireamh iad i ríomh na n-astaíochtaí bunaithe ar mhéid na leasachán nítrigine a úsáidtear. I gcás leasacháin níotráite, is éard a bheidh sna hastaíochtaí ó neodrú na leasachán nítrigine san ithir 0.783 kg CO2/kg N; i gcás leasacháin úiré, is éard a bheidh sna hastaíochtaí neodraithe 0.806 kg CO2/kg N.

1.4.2.    Astaíochtaí ithreach ó aoladh (aol talmhaíochta)

Déanfar fíormhéid an aoil talmhaíochta a úsáidfear a dhoiciméadú go cuí. Ríomhfar na hastaíochtaí mar a leanas:

1.5.    Astaíochtaí ithreach (ocsaíd nítriúil/N2O) ó shaothrú na mbarr

Ríomhfar na hastaíochtaí N2O ó ithreacha bainistithe de réir mhodheolaíocht IPCC. Úsáidfear úsáid na bhfachtóirí astaíochta barrshonracha dí-chomhiomlánaithe le haghaidh dálaí comhshaoil éagsúla (a chomhfhreagraíonn do Leibhéal 1 de mhodheolaíocht IPCC) chun na hastaíochtaí N2O a bheidh ann mar thoradh ar shaothrú na mbarr a ríomh. Ba cheart fachtóirí astaíochta sonracha le haghaidh dálaí comhshaoil éagsúla, dálaí ithreach agus barra éagsúla a chur san áireamh. D’fhéadadh oibreoirí eacnamaíocha samhlacha bailíochtaithe a úsáid chun na fachtóirí astaíochta sin a ríomh ar choinníoll go gcuirfear na gnéithe sin san áireamh leis na samhlacha. I gcomhréir le treoirlínte IPCC ( 5 ), cuirfear san áireamh astaíochtaí N2O díreacha agus indíreacha. Úsáidfear uirlis GNOC, atá bunaithe ar na foirmlí thíos, de réir na gcoinbhinsiún maidir le hainmneacha i dtreoirlínte IPCC (2006):

N2Oiomlán – N = N2Odíreach – N + N2Oindíreach– N

Más rud é:

I gcás ithreacha mianracha: N2ODíreach – N = [(FSN + FON) • EF1ij] + [FCR • EF1]

I gcás ithreacha orgánacha: N 2 ODíreach  – N = [(FSN + FON) • EF1] + [FCR • EF1] + [(FOS,CG,Temp • EF2CG, Temp] + [FCROS,CG,Trop • E2CG,Trop]

I gcás ithreacha mianracha agus ithreacha orgánacha araon: N 2 ODíreach  – N = [((FSN • FracGASF) + (FON • EracGASM) • EF4] + [(FSN +FON + FCR) • FracLeach-(H) • EF5]

1.5.1    Ionchur N maidir le hiarmhar bairr

Ní mór é a ríomh le haghaidh:

1.5.2    Fachtóirí astaíochta barrshonracha agus suíomhshonracha le haghaidh astaíochtaí N2O ó chur i bhfeidhm leasacháin shintéisigh agus N orgánach

Astaíochtaí N2O ó ithreacha faoi úsáid talmhaíochta, i réimsí talmhaíochta éagsúla faoi dhálaí comhshaoil éagsúla agus faoi aicmí éagsúla maidir le talamhúsáid, is féidir iad a chinneadh de réir shamhail staitistiúil Stehfest agus Bouwman (2006) (dá ngairtear ‘samhail S&B’ anseo feasta):

I gcás inarb é:

E

=

astaíocht N2O (in kg N2O-N ha-1 a-1)

ev

=

luach éifeachta le haghaidh spreagthaí éagsúla (féach Tábla 2)

Ríomhfar EF1ij le haghaidh bharr bithbhreosla i ag suíomh j (samhail S&B) mar:

EF1ij = (Efert,ij – Eunfert,ij)/Nappl,ij

Cuirfear EF1ij, atá barrshonrach agus suíomhshonrach, le haghaidh astaíochtaí díreacha ó leasachán mianrach agus ionchur N aoiligh, bunaithe ar EF1ij atá barrshonrach agus suíomhshonrach, in ionad fhachtóir IPCC (2006) (EF1) le haghaidh astaíochtaí díreacha N2O ó ionchur leasacháin bunaithe ar mheán domhanda, trí shamhail S&B a chur i bhfeidhm.

I gcás inarb é:

Efert,ij

=

astaíocht N2O (in kg N2O-N ha-1 a-1) bunaithe ar S&B, i gcás inarb é ionchur an leasacháin ráta iarbhír chur i bhfeidhm N (leasachán mianrach agus aoileach) maidir le barr i ag suíomh j

Eunfert,ij

=

astaíocht N2O bharr i ag suíomh j (in kg N2O-N ha-1 a-1) bunaithe ar S&B. Tá ráta chur i bhfeidhm N socraithe ag 0, coinnítear na paraiméadair uile eile mar an gcéanna.

Nappl,ij

=

Ionchur N ó leasachán mianrach agus aoileach (in kg N ha-1 a-1) go barr i ag suíomh j

Tábla 1

Paraiméadair bharrshonracha chun ionchur N ó iarmhair barr a ríomh  ( 6 )

Tábla 1

Luachanna seasmhacha agus éifeachta le haghaidh astaíochtaí N2O ó réimsí talmhaíochta a ríomh bunaithe ar shamhail S&B

ASTAÍOCHTAÍ Ó BHAILIÚ, TRIOMÚ AGUS STÓRÁIL NA N-AMHÁBHAR

Áireofar sna hastaíochtaí ó bhailiú, triomú agus stóráil na n-amhábhar na hastaíochtaí uile a bhaineann le húsáid breosla i mbailiú, triomú agus stóráil na n-amhábhar.

Astaíochtaí ó bhailiú

Áireofar sna hastaíochtaí ó bhailiú na n-amhábhar na hastaíochtaí uile a bheidh ann mar thoradh ar bhailiú na n-amhábhar agus a n-iompar go dtí stóráil. Ríomhfar na hastaíochtaí trí úsáid a bhaint as fachtóirí iomchuí astaíochta le haghaidh an chineáil breosla a úsáidfear (ola dhíosail, gásailín, ola bhreosla throm, bithbhreoslaí nó breoslaí eile).

Triomú na bithmhaise

Áireofar sna hastaíochtaí saothraithe astaíochtaí ó thriomú a dhéanamh roimh stóráil agus ó stóráil agus ó láimhseáil an bhunábhair bithmhaise freisin. Áireofar sna sonraí maidir le húsáid fuinnimh don triomú roimh stóráil sonraí iarbhír maidir leis an bpróiseas triomaithe a úsáidfear chun na ceanglais stórála a chomhlíonadh, ag brath ar an gcineál bithmhaise, ar mhéid na gcáithníní, ar an gcion taise, ar dhálaí aimsire, etc. Úsáidfear fachtóirí iomchuí astaíochta, lena n-áirítear astaíochtaí réamhtheachtacha, chun cuntas a thabhairt ar na hastaíochtaí ó úsáid na mbreoslaí chun teas nó leictreachas a úsáidfear don triomú a tháirgeadh. Ní áirítear sna hastaíochtaí ó thriomú ach na hastaíochtaí ón bpróiseas triomaithe is gá chun stóráil leordhóthanach na n-amhábhar a áirithiú agus ní áirítear iontu triomú na n-amhábhar le linn na próiseála.

CUNTAS A THABHAIRT AR ASTAÍOCHTAÍ Ó LEICTREACHAS A ÚSÁIDFEAR IN OIBRÍOCHTAÍ FEIRMEOIREACHTA

Agus cuntas á thabhairt ar an tomhaltas leictreachais nár táirgeadh laistigh den ghléasra táirgthe breosla, déanfar toimhde de go bhfuil déine astaíochtaí gás ceaptha teasa an leictreachais tháirgthe agus dháilte cothrom le méandéine astaíochtaí an leictreachais tháirgthe agus dháilte i réigiún sainithe, ar féidir é a bheith ag réigiún NUTS2 ( 7 ) nó ar an leibhéal náisiúnta. I gcás ina n-úsáidfear comhéifeachtaí maidir le astaíochtaí leictreachais náisiúnta, úsáidfear na luachanna ó Iarscríbhinn IX. De mhaolú ar an riail sin, féadfaidh táirgeoirí meánluach a úsáid le haghaidh gléasra aonair táirgthe leictreachais don leictreachas arna tháirgeadh sa ghléasra sin, mura bhfuil sé nasctha leis an eangach leictreachais agus i gcás nach bhfuil faisnéis leordhóthanach ar fáil chun fachtóir astaíochta a dhíorthú.

---

IARSCRÍBHINN VIII

ÍOSCHEANGLAIS MAIDIR LEIS AN bPRÓISEAS AGUS AN MODH CHUN BITHMHAIS LENA nGABHANN RIOSCA ÍSEAL MAIDIR LE hATHRÚ INDÍREACH AR THALAMHÚSÁID (ILUC) A DHEIMHNIÚ

A.    Próiseas deimhniúcháin bithmhaise lena ngabhann riosca íseal ILUC

Chun tús a chur leis an bpróiseas deimhniúcháin, ní mór d’oibreoir eacnamaíoch iarratas a chur isteach chuig comhlacht deimhniúcháin a aithnítear le scéim dheonach le haghaidh bithmhais lena ngabhann riosca íseal ILUC. Féadfaidh feirm, céadphointe bailiúcháin nó bainisteoir grúpa atá ag gníomhú thar ceann grúpa feirmeoirí a bheith san iarratasóir.

Beidh an fhaisnéis seo a leanas ar a laghad san iarratas ar dheimhniú maidir le riosca íseal ILUC:

Má dhéantar an t-iarratas tar éis na bearta breisíochta a chur chun feidhme, ní fhéadfar ach an bhithmhais bhreise a tháirgtear tar éis dháta an deimhnithe maidir le riosca íseal ILUC a éileamh mar riosca íseal ILUC.

1.    Ábhar an phlean bainistíochta

A luaithe a ghlacfar leis an iarratas maidir le riosca íseal ILUC, forbróidh an t-oibreoir eacnamaíoch plean bainistíochta agus cuirfidh sé faoi bhráid an chomhlachta deimhniúcháin é. Cuirfidh an plean bainistíochta leis an bhfaisnéis atá san iarratas ar dheimhniú, agus áireofar ann:

Leis an bplean bainistíochta ní mór a bheith in ann comparáid a dhéanamh idir úsáid na dáileachta teorannaithe talún roimh chur chun feidhme an bhirt breisíochta agus a húsáid dá éis.

2.    Liosta neamh-uileghabhálach de bhearta breisíochta

Is bearta iad bearta breisíochta a théann níos faide ná na comhchleachtais talmhaíochta. I dTábla 1 tá liosta neamh-uileghabhálach de na cineálacha beart breisíochta lena méadaítear táirgeacht ar féidir le hoibreoirí eacnamaíocha iad a chur i bhfeidhm. Le bearta, nó le teaglamaí beart, spreagfar an-aschur gan an inbhuanaitheacht a chur i mbaol. Ní chuirfidh an beart breisíochta acmhainneacht mhéadaitheach sa todhchaí i mbaol trí chomhbhabhtáil a dhéanamh idir gnóthachain aschuir ghearrthéarmacha agus meath meánach/fadtéarmach cháilíocht na hithreach, an uisce agus an aeir agus pobal pailneoirí. Ní bheidh mar thoradh ar na bearta breisíochta homaiginiú thírdhreach na talmhaíochta trí eilimintí tírdhreacha agus gnáthóga a bhaint amhail crainn aonair, fálta, toir, imill pháirce nó stiallacha bláthanna.

Ní fhéadfar ach táirgeacht bhreise os cionn na bonnlíne táirgeachta dinimiciúla a éileamh mar bhithmhais lena ngabhann riosca íseal ILUC. Ina theannta sin, ní fhéadfar beart breisíochta a dheimhniú ach amháin má tá sé d’aidhm aige táirgeachtaí breise a bhaint amach a bhuí le feabhsú ar chleachtas talmhaíochta. Má chuirtear beart i bhfeidhm nach bhfuil d’aidhm aige ach inbhuanaitheacht na dáileachta talún a fheabhsú, gan an táirgeacht a fheabhsú, ní mheastar gur beart breisíochta é. Ní hé seo an cás le saothrú ar thalamh atá neamhúsáidte, tréigthe nó díghrádaithe go mór, agus sa chás sin is é an saothrú féin an beart breisíochta.

Beidh ar an oibreoir eacnamaíoch a léiriú go socraítear ionchais réasúnta leis an bplean bainistíochta maidir leis an méadú táirgeachta trí thagairt a dhéanamh, mar shampla, do litríocht eolaíoch, taithí ó thrialacha allamuigh, faisnéis ó chuideachtaí agranamaíochta, forbróirí síolta/leasaitheoirí nó ríomhanna simplí. Tá gá le fianaise shásúil a thacaíonn leis an méadú táirgeachta a bhfuil coinne leis a bhuí leis an mbeart breisíochta is gá a chur i bhfeidhm chun an tionscadal a dheimhniú.

I gcás feabhsuithe talmhaíochta, déanfar na cleachtais talmhaíochta a cuireadh i bhfeidhm, innealra agus modhanna sula gcuirtear an beart breisíochta i bhfeidhm agus dá éis sin a dhoiciméadú go mion mar chuid den phlean bainistíochta. Leis sin beifear in ann comparáid a dhéanamh chun na nithe seo a leanas a dhéanamh: (i) a chinneadh cé acu atá nó nach bhfuil beart breisíochta curtha chun feidhme; (ii) meastóireacht a dhéanamh maidir le cé acu is féidir nó nach féidir an beart breisíochta sin a mheas mar bheart breisíochta i gcomparáid le forbairt ‘gnó mar is gnách’.

B.    Measúnú breisíochta: Tástálacha tarraingteachta airgeadais nó tástálacha anailíse bacainní

1.    Tástáil tarraingteachta airgeadais

Léireofar leis an tástáil tarraingteachta airgeadais go n-éireoidh an infheistíocht is gá don bheart breisíochta tarraingteach ó thaobh airgeadais de má dheimhnítear go ngabhann riosca íseal ILUC leis an táirgeacht bhreise a thiocfaidh as sin, agus sa chás sin amháin. San anailís beidh anailís shimplí airgeadais ar an infheistíocht birt breisíochta lena ngabhann riosca íseal ILUC atá beartaithe.

Ní áireofar sa tástáil ach na costais agus na torthaí sin a bhaineann go díreach leis an infheistíocht birt breisíochta. Dá bhrí sin, ní áireofar san anailís gnáthchostais oibriúcháin na feirme ar fad. Bainfidh na costais agus an t-ioncam a áireofar sa tástáil le hullmhú, cur chun feidhme, coinneáil ar bun agus díchoimisiúnú an bhirt breisíochta nach dtabhófaí murach sin.

Eascraíonn tarraingteacht airgeadais as cás gnó ina bhfuil glanluach reatha na hinfheistíochta (‘NPV’) ( 9 ) dearfach, rud a chiallaíonn go bhféadfaidh an t-oibreoir eacnamaíoch féin an infheistíocht a dhéanamh. Mar thoradh air sin, ní éireoidh sa tástáil breisíochta airgeadais ach amháin le bearta a bhfuil an anailís ar chásanna gnó diúltach ina leith (gan préimh a áireamh) agus beidh na bearta sin incháilithe le bheith deimhnithe mar bhearta lena ngabhann riosca íseal ILUC. Ní fhéadfaidh torthaí os cionn nialas (NPV dearfach) a bheith fós incháilithe ach amháin má éiríonn leo sa tástáil bacainní neamhairgeadais.

Foirmle chun NPV na hinfheistíochta a ríomh:

I gcás inarb ionann:

P

=

agus an t-ioncam ionchasach ó bhithmhais bhreise (meastachán ar bhithmhais bhreise x praghas díolacháin bunábhair gan préimh ILUC ísil)

L

=

agus costas an bhirt breisíochta (caiteachas caipitiúil agus caiteachas oibriúcháin)

i

=

agus an ráta lascaine

t

=

agus an tréimhse ama

Beidh na paraiméadair a úsáidfear i ríomh an NPV i gcomhréir leis na sonraí a áireofar sa phlean bainistíochta.

Áireofar na paraiméadair seo a leanas san i ríomh an NPV:

2.    Tástáil bacainní neamhairgeadais

Ní chumhdófar leis an anailís ar bhacainní neamhairgeadais ach bacainní ar thionscadail neamhairgeadais lena gcuirtear cosc ar chur chun feidhme na mbeart breisíochta i gcás nach bhfuil ann do dheimhniú maidir le riosca íseal ILUC. Déanfar aon bhacainn ar féidir a chostas a mheas a áireamh san anailís ar tharraingteacht airgeadais seachas san anailís ar bhacainní neamh-airgeadais.

Tá an t-oibreoir eacnamaíoch a ndéanann an beart breisíochta a phleanáil freagrach as bonn cirt a thabhairt maidir le bacainní neamhairgeadais a bheith ann. Beidh an bonn cirt sin comhdhéanta de thuairisc shoiléir infhíoraithe ar an staid lena gcuirtear cosc ar ghlacadh an bhirt breisíochta. Soláthróidh an t-oibreoir eacnamaíoch an fhianaise infhíoraithe ar fad is gá chun tacú leis an maíomh agus chun a léiriú conas a d’áiritheofaí le deimhniú maidir le riosca íseal ILUC go sárófaí an bhacainn neamhairgeadais.

Déanfar bailíocht éileamh an oibreora a mheasúnú agus a bhailíochtú leis an iniúchadh bonnlíne sula n-eiseofar deimhniú maidir le riosca íseal ILUC.

C.    An bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil a shocrú agus toirt iarbhír na bithmhaise lena ngabhann riosca íseal ILUC a ríomh

Socrófar an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil ar bhonn aonair i gcás gach dáileachta teorannaithe talún bunaithe ar an mbarr agus cineál nó teaglaim na mbeart breisíochta a chuirfear i bhfeidhm. Úsáidfear sonraí faoin táirgeacht barr stairiúil a bhaineann le dáileacht talún ar leith ó na 3 bliana ar a laghad roimh chur i bhfeidhm birt breisíochta chun túsphointe na bonnlíne táirgeachta dinimiciúla a ríomh. Déanfar é sin a chomhcheangal le treochtlíne dhomhanda a bhaineann le barr a leith i gcás na táirgeachta a bhfuiltear a bhfuil coinne leo bunaithe ar shonraí stairiúla faoi tháirgeacht iarbhír le 10 mbliana anuas, nó níos faide ná sin má tá sonraí le fáil. I gcás barra ilbhliantúla, cuirtear an cuar táirgeachta thar shaolré an bhairr san áireamh sa bhonnlíne táirgeachta dhinimiciúil freisin.

1.    An bhonnlíne táirgeachta dhinimiciúil a shocrú le haghaidh barra bliantúla

I gcás ina ndéantar uainíocht ar bharra idir páirceanna agus inar cuireadh an barr a bhfuil méadú le teacht ar a tháirgeacht (‘spriocbharr’) i bpáirceanna éagsúla ar an bhfeirm chéanna sna blianta roimhe sin, tá dhá rogha beartaithe chun sonraí faoin táirgeacht stairiúil a bhailiú d’fhonn an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil a ríomh:

Rogha 1: Ríomhann an t-oibreoir eacnamaíoch meán na dtáirgeachtaí le haghaidh na 3 bliana is déanaí ar fásadh an spriocbharr ar an dáileacht theorannaithe talún ar leith roimh chur chun feidhme an bhirt breisíochta. Ós rud é go bhfástar barra ar uainíocht, ciallaíonn sé sin sonraí atá níos sine ná 5 bliana d’aois a úsáid i gcásanna áirithe.

Rogha 2: Ríomhann an t-oibreoir eacnamaíoch meán ualaithe tháirgeachtaí na 3 bliana is déanaí ar fásadh an spriocbharr ar an bhfeirm roimh chur chun feidhme an bhirt breisíochta, fiú má fuarthas na táirgeachtaí sin ó dháileachtaí éagsúla de mhéideanna éagsúla ar an bhfeirm chéanna.

Mura bhfuil sonraí stairiúla le haghaidh na 3 bliana is déanaí de tháirgeacht barr ar fáil, cibé acu nach bhfuil rochtain ar na sonraí sin nó nach bhfuil siad ionadaíoch de réir bhreithiúnas an iniúchóra, nó mura leordhóthanach cáilíocht na sonraí faoin táirgeacht barr, féadfar sonraí breise a fháil le haghaidh blianta roimhe sin nó sonraí ó pháirc chomharsanach ina bhfuil an barr céanna á fhás faoin bplean bainistíochta céanna. Más rud é gur deafhómhar nó drochfhómhar eisceachtúil a bhí i gceann amháin de na 3 bliana (mar shampla, neamhréireacht 30 % nó níos mó i gcomparáid leis na blianta tagartha eile), ní dhéanfar an táirgeacht barr asluiteach a áireamh sa ríomh ionas nach gcuirfear an meán 3 bliana as a riocht ( 12 ).

Is é an t-iniúchóir atá freagrach as táirgeacht asluiteach a chinneadh, cinneadh a bhunóidh sé ar a bhreithiúnas saineolaithe, ar a thaithí ar an talamh agus ar eolas ar chleachtais an oibreora eacnamaíoch san fhadtéarma. Tá sé d’oibleagáid ar an iniúchóir freisin a mheas cé acu atá nó nach bhfuil na sonraí faoin táirgeacht barr ar cháilíocht leordhóthanach le cur san áireamh mar chuid den bhonnlíne agus de na hiniúchtaí bliantúla, agus a chinneadh ansin an gá táirgeacht bairr a eisiamh nó nach gá.

Is é fána na bonnlíne táirgeachta dinimiciúla a ghlacfar mar fhána treochtlíne dírí a chinntear ó fhorbairtí táirgeachta an spriocbhairr thar na 10 mbliana roimhe sin nó níos faide má tá sonraí le fáil. Tá sé bunaithe ar shonraí domhanda agus díorthófar é ó shonraí ó FAOSTAT World+ faoin an mbarr ábhartha. Déanfar é sin ag tús na tréimhse deimhniúcháin, agus beidh an fhána bailí le haghaidh tréimhse bhailíochta bonnlíne deich mbliana an deimhnithe maidir le riosca íseal ILUC.

I dTábla 2, taispeántar fána na bonnlíne táirgeachta dinimiciúla le haghaidh na mbarr bunábhair bithbhreosla is coitianta. Faightear na luachanna sin trí threochtlíne a chinntear ó os cionn 20 bliain de shonraí domhanda faoi bharra a fuarthas ó FAOSTAT.

I gcás aon bharr sa tábla, cinntear an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil tríd an treochtlíne dhomhanda (fána) ó Thábla 2 a chur leis an túsphointe (meán na táirgeachta stairiúla thar 3 bliana roimh chur i bhfeidhm an bhirt breisíochta). Úsáidfear an fhoirmle seo a leanas, agus beidh an bhliain a chuirfear an beart breisíochta chun feidhme ina túsphointe:

DYBx = (starting point DYB) + (slope20)x

I gcás inarb ionann:

DYBx

=

agus an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil sa bhliain x tar éis an beart breisíochta a chur chun feidhme

X

=

agus líon na mblianta tar éis an beart breisíochta a chur chun feidhme

Má tá an beart breisíochta beartaithe chun barr difriúil (barr ag a bhfuil táirgeacht níos airde) a chur in ionad an bhairr atá ann cheana ar an dáileacht theorannaithe talún, is éard atá i gceist leis an gcás frithfhíorasach saothrú an bhairr atá ann cheana. Cinnfear an bhonnlíne táirgeachta dhinimiciúil bunaithe ar shonraí faoin táirgeacht stairiúil agus faoin treochtlíne le haghaidh an bhairr atá ann cheana.

Is éard a bheidh i dtúsphointe na bonnlíne meánráta 3 bliana na táirgeachta bairr a fhaightear i gcás an bhairr atá ann cheana ar lú a fheidhmíocht. Tá an treochtlíne bunaithe ar shonraí domhanda treochtlíne ó FAOSTAT le haghaidh an bhairr atá ann cheana (féach Tábla 2). Ní úsáidfear an cur chuige seo ach amháin más féidir a léiriú go bhféadfaí an barr a fheidhmíonn níos fearr a thabhairt isteach mar gheall ar athruithe i margadh na mbithbhreoslaí, mar a léiríodh sa mheasúnú breisíochta.

2.    An bhonnlíne táirgeachta dhinimiciúil a shocrú le haghaidh barra ilbhliantúla

Ag brath ar an éagsúlacht sa táirgeacht a bhreathnaítear thar shaolré cineálacha éagsúla barr ilbhliantúil, féadfar cineálacha éagsúla cur chuige modheolaíochta a úsáid.

Maidir le pailmeacha, féadfaidh oibreoirí eacnamaíocha na sonraí seo a leanas a úsáid chun bonnlíne tháirgeacht dhinimiciúil na bhfáschoillte ola pailme a chinneadh:

Comhcheanglaítear na sonraí sin le cuar fáis chun an bhonnlíne táirgeachta dinimiciúil a chinneadh. Cruth seachas méid na táirgeachta a bheidh ina phríomhthréith ag an gcuar fáis.

Tugann an cuar fáis an cruth agus ní mór é a chomhcheangal leis na sonraí faoin táirgeacht stairiúil agus aois na gcrann, mar a leagtar amach i bpointí (a) agus (b), chun méid chuar na bonnlíne táirgeachta dinimiciúla a choigeartú don dáileacht talún ar leith.

Tá na trí rogha seo a leanas ar fáil chun an bhonnlíne táirgeachta dhinimiciúil a chinneadh le haghaidh pailmeacha.

I gcás gach rogha, ní mór an méid seo a leanas a áireamh sna sonraí is gá chun na bonnlínte táirgeachta dinimiciúla a shocrú:

Tá feidhm ag roghanna 1a agus rogha 1b i gcás ina ndéantar beart breisíochta maidir le crainn atá ar an aois chéanna, nó i gcás inarb eol próifíl aoise na gcrann ar an dáileacht theorannaithe talún nó na dáileachtaí teorannaithe talún agus nach bhfanann sí seasmhach bliain i ndiaidh bliana.

Féadfar rogha 2 a chur i bhfeidhm i gcás ina bhfuil éagsúlacht le feiceáil in bpróifíl aoise na gcrann ar na dáileachtaí teorannaithe talún agus ina bhfanann an éagsúlacht sin réasúnta seasmhach bliain i ndiaidh bliana, is é sin le rá i gcur chuige grúpdheimhniúcháin nó má dhéantar céatadán comhsheasmhach de limistéar fáschoille a athphlandú gach bliain, rud a fhágfadh go mbeadh próifíl aoise leanúnach ann i gcás na gcrann.

Ní úsáidfear rogha 2 má thagann níos mó ná 20 % den toirt sa ghrúpa ón bhfáschoill chéanna, nó má tá níos mó ná 5 % den achar iomlán sa ghrúpa le hathphlandú sa bhliain chéanna. Sa chás sin, úsáidfear rogha 1a nó b chun an bhonnlíne a chinneadh.

Rogha 1a: Cuar fáis chaighdeánaigh

Sa chéad rogha úsáidtear cruth cuair fáis ‘chaighdeánaigh’ atá réamhbhunaithe (é sin bunaithe ar fhianaise eolaíoch atá ann cheana) chun an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil le haghaidh dáileacht theorannaithe talún a chinneadh. Rinneadh an cuar caighdeánach a normalú agus taispeántar é i bhFigiúr 1 agus i dTábla 3 thíos.

Cinntear an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil trí úsáid a bhaint as na sonraí faoin táirgeacht barr stairiúil le haghaidh na 3 bliana is déanaí i gcomhair na dáileachta talún ar leith agus aois na bpailmeacha nuair a breathnaíodh an táirgeacht sin, agus úsáid a bhaint as an athrú táirgeachta céatadáin bliantúil ón gcuar caighdeánach chun cuar táirgeachta ‘gnó mar is gnách’ a chruthú a bhaineann leis an dáileacht talún ar leith.

Figiúr 1

Cuar fáis chaighdeánaigh normalaithe tháirgeacht na pailme

Tá na céimeanna modheolaíocha seo a leanas i gceist le Rogha 1a:

Rogha 1b: Soláthraíonn oibreoir eacnamaíoch an cuar fáis

Féadfar an rogha seo a úsáid i gcásanna eisceachtúla, más féidir leis an oibreoir eacnamaíoch a léiriú nach bhfuil rogha 1d oiriúnach dá chás sonrach. I gcás den sórt sin, má tá cuar fáis a bhfuil coinne leis ag an oibreoir eacnamaíoch a chinntear bunaithe ar na sonraí atá le fáil faoi shíológa pailme (sonraí a bhaineann leis an gcás ‘gnó mar is gnách’), féadfar an cuar sin a úsáid mar bhonn leis an mbonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil seachas an cuar fáis chaighdeánaigh. Leanfar gach céim a bhfuil tuairisc uirthi i Rogha 1a, agus cuar an oibreora eacnamaíoch féin á chur in ionad an chuair fáis chaighdeánaigh. Dá bhrí sin, ríomhfaidh an t-oibreoir eacnamaíoch an t-athrú céatadáin bliantúil.

Déanfar an cuar fáis a bhaineann le dáileacht theorannaithe talún ar leith a cheartú fós i gcás forbairt na táirgeachta domhanda tríd na sonraí táirgeachta ó FAOSTAT World+ (Tábla 5) a ríomhtar de réir an ráta fáis iolraithe bhliantúil a úsáid.

Rogha 2: Cur chuige grúpdheimhniúcháin

I gcás grúpdheimhniúcháin, nó nuair a ghníomhaíonn an chéad phointe bailiúcháin nó muileann mar aonad deimhniúcháin, féadfar an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil a shocrú trí chur chuige bonnlíne táirgeachta dinimiciúla ‘líne dhíreach’ comhchosúil a úsáid mar a úsáidtear i gcás barra bliantúla. Is féidir an cur chuige sin a úsáid má tá bainisteoir grúpa, céad phointe bailiúcháin nó muileann ag iarraidh grúpa a dheimhniú atá ag déanamh an bhirt breisíochta chéanna, agus nuair a bhíonn éagsúlacht in aoiseanna na gcrann san fháschoill nó sa limistéar a sholáthraíonn an muileann, rud a chiallaíonn gur fhan an táirgeacht bhliantúil a sholáthraíonn an muileann réasúnta seasmhach.

Chun an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil a chinneadh, ní mór do bhainisteoir an ghrúpa taifead a dhéanamh ar an limistéar fáschoille ina iomláine (ha) a sholáthraíonn an muileann agus ar iomlán na táirgeachta (tropaill torthaí úra) a fhreagraíonn don limistéar sin i ngach ceann de na 3 bliana is déanaí. Úsáidtear é seo chun an táirgeacht bhliantúil in aghaidh an heicteáir a chinneadh le haghaidh gach ceann de na 3 bliana is déanaí (i dtona/ha). Faightear meán na bpointí sonraí sin ansin agus úsáidtear iad mar thúsphointe le haghaidh na bonnlíne táirgeachta dinimiciúla. Comhcheanglaítear an túsphointe leis an bhfána treochtlíne domhanda le haghaidh ola pailme ó shonraí ó FAOSTAT World+ (Tábla 2) chun an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil a chinneadh.

Caithfear le cána siúcra mar bharr bliantúil agus an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil á socrú.

3.    An bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil a shocrú le haghaidh curaíocht sheicheamhach

Má úsáidtear cleachtais ilchúraíochta amhail curaíocht sheicheamhach, tá trí rogha ag na hoibreoirí eacnamaíocha chun an bhithmhais bhreise a ríomh:

Rogha 1. A léiriú nach laghdaítear táirgeacht an phríomhbhairr de dhroim an dara barr

Más féidir le hoibreoir eacnamaíoch a léiriú nach bhfuil táirgeacht an phríomhbhairr níos ísle mar gheall ar thabhairt isteach an dara barr, is féidir táirgeacht iomlán an dara barr a éileamh mar bhithmhais bhreise.

Féadfar é sin a léiriú, mar shampla, trí chomparáid a dhéanamh idir táirgeacht an phríomhbhairr a breathnaíodh sular tugadh an dara barr isteach (meán stairiúil 3 bliana) agus táirgeacht an phríomhbhairr a breathnaíodh dá éis sin.

Rogha 2a. An bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil a chinneadh le haghaidh córas inarb ionann an príomhbharr gach bliain

Beidh an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil bunaithe ar an gcás ‘gnó mar is gnách’ i gcás na dáileachta teorannaithe talún. I gcás inarb ionann an príomhbharr gach bliain, cinnfear an bhonnlíne bunaithe ar mheántáirgeacht stairiúil 3 bliana ar a laghad an phríomhbhairr ar an dáileacht talún sin, curtha le chéile leis an treochtlíne dhomhanda le haghaidh an phríomhbhairr, mar a dhéantar i gcás barra bliantúla.

Féadfar an cur chuige sin a úsáid freisin nuair a leanann uainíocht na mbarr patrún uainíochta atá sainithe go soiléir agus is féidir a bhreathnú sna sonraí stairiúla, rud a fhágann gur féidir an staid ‘gnó mar is gnách’ a chinneadh go soiléir. Sa chás sin, d’fhéadfadh sé gur ghá sonraí atá níos sine ná 3 bliana a úsáid chun meántáirgeacht stairiúil an phríomhbhairr a chinneadh.

Tar éis curaíocht sheicheamhach a chur chun feidhme, déanfar an ghlanbhithmhais bhreise a ríomh mar an difríocht idir iomlán na táirgeachta bliantúla ón dáileacht theorannaithe talún (is é sin le rá, táirgeacht an phríomhbhairr móide táirgeacht an dara barr) agus bonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil an phríomhbhairr.

Más bunábhair éagsúla iad an príomhbharr agus an dara barr a tháirgeann teaglaim éagsúil de chomhpháirteanna bairr (mar shampla, ola, min phróitéine, stáirse, snáithín), nuair a chuirtear táirgeacht an phríomhbhairr agus an dara táirgeacht barr le chéile, bunófar an ríomh ar aonaid tomhais iomchuí ionas go bhféadfar figiúr ionadaíoch amháin a ríomh le haghaidh na glan-bithmhaise breise a tháirgtear. Dá réir sin, leis an modheolaíocht foráiltear maidir le cúiteamh éifeachtach ar chaillteanas bithmhaise an phríomhbhairr. Mar shampla, is féidir an ríomh a dhéanamh ar bhonn meáchain shimplí (i dtona) nó ar bhonn luacha fuinnimh (e.g. má úsáidtear an dara barr iomlán le haghaidh fuinnimh, mar shampla i gcás bithgháis). Is é an t-oibreoir eacnamaíoch a thabharfaidh údar le rogha na modheolaíochta agus is é an t-iniúchóir a dhéanfaidh bailíochtú air.

Rogha 2b. Fachtóir cúitimh a chinneadh le haghaidh córas ina bhfuil an príomhbharr éagsúil gach bliain

I gcás ina mbíonn an príomhbharr éagsúil gach bliain ó thaobh uainíochta na mbarr de agus nach leanann sé patrún rialta, ní mór don oibreoir eacnamaíoch aon chaillteanas i dtáirgeacht an phríomhbhairr de dhroim an dara barr a mheasúnú agus é a chur san áireamh i dtoirt na bithmhaise breise a éilítear.

Ní mór don oibreoir eacnamaíoch táirgeacht an phríomhbhairr a breathnaíodh tar éis an dara barr a thabhairt isteach a chur i gcomparáid le táirgeacht stairiúil an (phríomh)bhairr chéanna. Féadfar an chomparáid sin a dhéanamh bunaithe ar an táirgeacht a breithníodh i bpáirceanna comharsanacha (e.g. má fhásann an fheirm chéanna na barra céanna ar uainíocht ach i bpáirceanna éagsúla), nó ar bhonn litríocht eolaíoch a bhfuil bonn cirt léi ina dtugtar tuairisc ar an tionchar a bhíonn ag curaíocht sheicheamhach ar na barra sin sa réigiún sin.

Déanfar an tionchar ar tháirgeacht an phríomhbhairr a aistriú go fachtóir cúitimh a asbhainfear ó thoirt an dara barr chun an bhithmhais bhreise a ríomh. I gcás Rogha 2a, is féidir leis an bhfachtóir a bheith bunaithe ar mheáchan nó ar chion fuinnimh agus ceadófar leis cúiteamh éifeachtach ar chaillteanas bithmhaise an phríomhbhairr. Is é an t-oibreoir eacnamaíoch a thabharfaidh údar le rogha na modheolaíochta agus is é an t-iniúchóir a dhéanfaidh bailíochtú air.

4.    toirt na bithmhaise breise a ríomh

Tar éis an beart breisíochta a chur chun feidhme, cinnfidh an t-oibreoir eacnamaíoch toirt na bithmhaise lena ngabhann riosca íseal ILUC is féidir a éileamh tríd an táirgeacht barr iarbhír a bhaintear amach ar an dáileacht theorannaithe talún a chur i gcomparáid leis an mbonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil. Ní mór don iniúchóir a fhíorú san iniúchadh bliantúil go bhfuil toirt na bithmhaise breise a baineadh amach ag teacht leis na réamh-mheastacháin sa phlean bainistíochta, agus bonn cirt a iarraidh má tá neamhréireachtaí níos mó ná 20 % ann i gcomparáid leis na meastacháin sa phlean bainistíochta.

Má lorgaítear deimhniú le haghaidh beart breisíochta a cuireadh i bhfeidhm san am a chuaigh thart, féadfar an táirgeacht bithmhaise bhreise a ríomh agus a thaifeadadh sa phlean bainistíochta. Cé gur féidir leis sin toirt iarbhír na bithmhaise lena ngabhann riosca íseal ILUC a ríomh go cruinn, ní fhéadfar bithmhais lena ngabhann riosca íseal ILUC a éileamh ach amháin tar éis deimhniú maidir le riosca íseal ILUC a bhronnadh. Ní féidir éilimh chúlghabhálacha a dhéanamh i ndáil le bithmhais a soláthraíodh roimhe seo.

Chun toirt na bithmhaise breise a ríomh, ní mór don oibreoir eacnamaíoch iomlán na táirgeachta barr ón dáileacht theorannaithe talún a thaifeadadh le haghaidh gach bliana ó thús chur chun feidhme an bhirt breisíochta. Ní mór don oibreoir eacnamaíoch a chruthú go bhfuil nasc idir an dáileacht theorannaithe talún ar leith agus an táirgeacht barr a baineadh amach (tona/ha).

Mura ndéantar an toirt bhuainte a thomhas (a mheá) ach ag an gcéad phointe bhailiúcháin, áit a dtagann táirgí ó fheirmeacha nó ó dháileachtaí talún éagsúla, féadfar an doiciméadacht ón gcéad phointe bailiúcháin a úsáid mar chruthúnas maidir leis an toirt bhuainte (an táirgeacht) le haghaidh na bhfeirmeacha agus na ndáileachtaí talún atá i gceist.

Is féidir taifead ar an idirbheart gnó idir an t-oibreoir eacnamaíoch agus an chéad phointe bailiúcháin a úsáid mar fhianaise, ar choinníoll gur féidir an nasc leis an dáileacht theorannaithe talún ar leith a chruthú. Sa chás sin, is é an chéad phointe bailiúcháin atá freagrach as na sonraí faoin táirgeacht barr a bhailiú agus a thaifeadadh. Taifeadfaidh sé táirgeachtaí bithmhaise a bhailítear in aghaidh na feirme (agus más gá, le haghaidh dáileacht theorannaithe talún ar leith ar fheirm) bunaithe ar theimpléad atá le heisiúint ag an scéim dheonach.

I gcás iniúchóireachta grúpa agus má ghníomhaíonn an chéad phointe bailiúcháin mar cheannaire an ghrúpa, beidh sé freagrach as sonraí faoin táirgeacht a thaifeadadh le haghaidh na ndáileachtaí teorannaithe talún ar fad.

Chun toirt na bithmhaise breise a ríomh, déanfar na sonraí faoin táirgeacht barr a fhaightear in aon bhliain amháin a chur i gcomparáid leis an mbonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil. Is ionann táirgeacht na bithmhaise breise agus an difríocht idir an táirgeacht barr a bhreathnaítear agus an táirgeacht a réamh-mheastar le bonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil na bliana céanna, méid a iolraítear faoi achar dromchla A (ha) na dáileachta teorannaithe talún atá i gceist. Is féidir an toirt bhreise sin a éileamh mar bhithmhais lena ngabhann riosca íseal ILUC ansin.

Bithmhais bhreise = (Yx – DYBx) x A

I gcás inarb ionann:

Yx

=

agus an táirgeacht a breathnaíodh sa bhliain x (i dtona/ha/bliain)

DYBx

=

agus an bhonnlíne tháirgeachta dhinimiciúil sa bhliain x (i dtona/ha in aghaidh na bliana)

A

=

agus achar dromchla na dáileachta teorannaithe talún (ha)

D.    Inneachar íosta an deimhnithe maidir le riosca íseal ILUC

Ní mór an fhaisnéis ar fad seo a leanas a bheith i ndeimhnithe lena ngabhann riosca íseal ILUC:

---

IARSCRÍBHINN IX

LUACHANNA CAIGHDEÁNACHA NA bhFACHTÓIRÍ ASTAÍOCHTA

Déine charbóin an leictreachais a tháirgtear agus a thomhlaítear in AE in 2019 [gCO2eq/kWh]

Le hastaíochtaí réamhtheachtacha, gan astaíochtaí ón bhfoirgníocht