Foilsítear an teachtaireacht seo i gcomhréir le hAirteagal 6b(5) de Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 664/2014 ón gCoimisiún (1).

FORMHEAS LEASAITHE CHAIGHDEÁNAIGH AR SHONRAÍOCHT TÁIRGE LE hAGHAIDH AINMNIÚCHÁN TIONSCNAIMH FAOI CHOSAINT NÓ TÁSC GEOGRAFACH FAOI CHOSAINT DE THIONSCNAMH BALLSTÁIT A CHUR IN IÚL

‘Manteiga dos Açores’

Uimh. AE: PDO-PT-02645-AM01 - 30.7.2025

ATFC (X) TGFC ( )

1.   Ainm an táirge

‘Manteiga dos Açores’

2.   Ballstát ar leis an limistéar geografach

An Phortaingéil

3.   Údarás an Bhallstáit a bhfuil an leasú caighdeánach á chur in iúl aige

DGADR – Direção-Geral de Agricultura e Desenvolvimento Rural [Ard-Stiúrthóireacht na Talmhaíochta agus na Forbartha Tuaithe]

—

4.   Tuairisc ar an leasú (nó ar na leasuithe) formheasta

Ráiteas ina mínítear cén fáth a dtagann an leasú nó na leasuithe faoin sainmhíniú ar leasú caighdeánach dá bhforáiltear in Airteagal 24(4) de Rialachán (AE) 2024/1143:

Is leasú caighdeánach é seo toisc nach n-áirítear leis athrú ar an ainm ná ar úsáid an ainm, nach bhfuil an baol ann go gcuirfear an nasc leis an limistéar geografach ar neamhní agus nach bhfuil srianta breise ar mhargú an táirge i gceist leis.

Tá an leasú seo á dhéanamh chun earráid clóghrafaíochta i luach agus in aonad tomhais béite-charaitéine a cheartú.

2.1 Saintréithe ‘Manteiga dos Açores’

Deirtear an méid seo a leanas i bPointe 2.1 (Saintréithe ‘Manteiga dos Açores’) den tsonraíocht táirge:

nuair ba cheart dó a rá:

Fuarthas amach gur tras-scríobhadh go mícheart an t-aonad tomhais agus dá bhrí sin an luach don chion béite-charaitéine san im.

Is é crómatagrafaíocht leachta ardfheidhmíochta (HPLC) an modh a úsáidtear chun an cion béite-charaitéine a chinneadh, ar teicníc í a úsáidtear chun comhdhúile do-ghalaithe nó éagobhsaí go teirmeach a anailísiú agus a bhaineann le comhpháirteanna an tsampla a dheighilt. Dá bhrí sin, is féidir tiúchan na comhdhúile sa tuaslagán (mg/l nó μg/l) nó i dtáirge ar leith (mg/kg, μg/kg nó %) a chinneadh. Dá bhrí sin, ní féidir an cion béite-charaitéine, mar a chinntear trí úsáid a bhaint as CLAF, a chur in iúl in KOH/g, ós rud é go n-úsáidtear sin chun aigéadacht an táirge a chainníochtú.

Ina theannta sin, is é 2,5 mg/kg ar an meán cion béite-charaitéine Manteiga dos Açores, a bhíonn sa raon idir 2 mg/kg agus 6 mg/kg i rith na bliana de réir thimthriall an fhéir.

Dá bhrí sin, ba cheart gur mó ná 2 mg/kg cion béite-charaitéine Manteiga dos Açores.

Déanann an leasú difear do phointe 3.2 ‘Tuairisc ar an táirge...’ den doiciméad aonair.

Déanann an leasú difear don doiciméad aonair.

DOICIMÉAD AONAIR

‘Manteiga dos Açores’

Uimh. AE: PDO-PT-02645-AM01 - 30.7.2025

ATFC (X) TGFC ( )

1.   Ainm nó ainmneacha (an ATFC nó an TGFC)

‘Manteiga dos Açores’

2.   Ballstát nó tríú tír

An Phortaingéil

3.   Tuairisc ar an táirge talmhaíochta nó táirge bia

3.1.   Cód ainmníochta comhcheangailte

04 – TÁIRGÍ DÉIRÍOCHTA; UIBHEACHA ÉAN; MIL NÁDÚRTHA; TÁIRGÍ DE THIONSCNAMH AINMHÍOCH, NACH bhFUIL SONRAITHE NÁ ÁIRITHE IN ÁIT EILE

0405 – Im agus saillte agus olaí eile a fhaightear ó bhainne; leatháin déiríochta

3.2.   Tuairisc ar an táirge lena mbaineann an t-ainm in (1)

Is im é ‘Manteiga dos Açores’ a dhéantar go heisiach as uachtar paistéartha ó bhainne bó amh, bíodh salann curtha leis nó ná bíodh. Má chuirtear salann leis, is é 2 g/100 g an chainníocht uasta.

Ní cheadaítear úsáid a bhaint as bainne nó uachtar athdhéanta.

Maidir le ‘Manteiga dos Açores’:

—	ní bhíonn aon choipeoir lachtach, dathúchán bia ná leasaitheach ann;

—	‘... bíonn cion béite-charaitéine ≥ 2 mg/kg ann (arna thomhas agus úsáid á baint as crómatagrafaíocht leachta ardfheidhmíochta), rud a thugann dath idir buí agus buí geal dó’;

—	bíonn blas agus boladh lachtach atá domhain agus úr air;

—	bíonn cion saille idir 81 % agus 86 % ann;

—	bíonn uigeacht aonfhoirmeach, mhín, dhlúth aige, rud a fhágann go bhfuil an táirge éasca le leathadh.

3.3.   Beatha (i gcás táirgí de thionscnamh ainmhíoch amháin)

De ghnáth, déantar an eallach déiríochta a thógáil amuigh faoin aer, le rochtain ar fhéarach ar feadh na bliana agus ar aiste bia atá bunaithe ar fhéar úr agus ar fharae leasaithe a tháirgtear sa limistéar geografach.

Mar sin féin, ós rud é nach féidir riachtanais chothaithe na mbó déiríochta a shásamh i gcónaí leis na limistéir féaraigh atá ar fáil, atá beag de ghnáth, agus na hainmhithe scaipthe go dlúth, tugtar beatha fhorlíontach dóibh ó am go chéile, is é sin beatha fuinnimh cumaisc agus beatha próitéine agus féar triomaithe, go háirithe nuair a bhíonn ganntanas bia ann mar thoradh ar dhrochaimsir.

Ní ceadmhach riamh gur mó ná 50 % an t-ábhar tirim in aiste bhia bhliantúil iomlán na n-ainmhithe teacht ó bheatha fhorlíontach a fhaightear ó lasmuigh d’oileánra na nAsór. Áirithítear leis sin nach mbeidh tionchar ag beatha a fhaightear ó áiteanna lasmuigh den limistéar sin ar an nasc leis an limistéar geografach, ós rud é go bhfuil rochtain ag na hainmhithe ar fhéarach 365 lá in aghaidh na bliana.

Is iad léagúim agus féara na speicis phlandaí is coitianta a fhaightear i dtalamh féaraigh na nAsór, lena n-áirítear Lolium perenne (seagalach bhuan), Lolium multiflorum (seagalach Iodálach ilbhláthach), Trifolium repens (seamair bhán), Trifolium pratense (seamair dhearg) agus Dactylis glomerata (féar úlloird).

An sadhlas a dhéantar as arbhar Indiach glas agus as féar ó roinnt mhaith cineálacha éagsúla féaraigh, táirgtear é ar fad sa limistéar geografach.

Is é uachtar paistéartha ó bhainne bó amh a fhaightear go heisiach ó bha a bhíonn ag innilt thalamh na nAsór an t-amhábhar a úsáidtear chun ‘Manteiga dos Açores’ a dhéanamh. Ní cheadaítear úsáid a bhaint as bainne nó uachtar athdhéanta.

3.4.   Céimeanna sonracha táirgthe nach mór a dhéanamh sa limistéar geografach sainithe

Ní mór táirgeadh an bhainne agus táirgeadh ‘Manteiga dos Açores’ a dhéanamh sa limistéar geografach.

3.5.   Rialacha sonracha maidir le sliseadh, grátáil, pacáistiú, etc. an táirge dá dtagraíonn an t-ainm cláraithe

Ní mór an pacáistiú ar fad a dhéanamh sa limistéar geografach tionscnaimh, i.e. i saoráidí atá lonnaithe in oileánra na nAsór, toisc gur oibríocht an-íogair é, i bhfianaise chineál an táirge, go háirithe mar gheall ar an riosca ocsaídiúcháin atá ann mura ndéantar é a phacáistiú go pras.

Thairis sin, is réigiún oileánach iad na hAsóir agus, dá bhrí sin, tá siad i bhfad ó mhargaí tomhaltóirí, rud a dhéanann difear go nádúrtha don chaoi a n-iompraítear é.

3.6.   Rialacha sonracha maidir le lipéadú an táirge dá dtagraíonn an t-ainm cláraithe

Ní mór na focail ‘Manteiga dos Açores’ – DOP [‘Manteiga dos Açores’ – ATFC] nó ‘Manteiga dos Açores’ – Denominação de Origem Protegida [‘Manteiga dos Açores’ – Ainmniúchán Tionscnaimh faoi Chosaint] a bheith ar an lipéadú.

4.   Sainmhíniú achomair ar an limistéar geografach

Déantar ‘Manteiga dos Açores’ a tháirgeadh agus a phacáistiú in oileánra na nAsór, atá comhdhéanta de naoi n-oileán atá lonnaithe san Atlantach Thuaidh.

5.   Nasc leis an limistéar geografach

Mar gheall ar a shuíomh geografach i lár an Atlantaigh Thuaidh agus tionchar Ardbhrú na nAsór, tá aeráid mhuirí mheasartha ag oileánra na nAsór a mbaineann na tréithe seo a leanas léi:

—	teochtaí séimhe, le luaineachtaí teochta beaga nach mó ná 10 °C, agus meánteocht aeir thart ar 14 °C sa gheimhreadh agus 23 °C sa samhradh;

—	bogthaise choibhneasta aeir ard ag 70–75 % sa samhradh agus níos airde ná 80 % sa gheimhreadh;

—	báisteach a dháiltear go cothrom le linn na bliana, ag rátaí éagsúla ó oirthear go hiarthar, ó 748 mm in aghaidh na bliana ar Santa Maria go 1 479 mm in aghaidh na bliana ar Flores.

Tá na hoileáin níos faide ó thuaidh ná na hoileánraí eile sa Mhacarainéis, mar sin ní bhíonn tionchar díreach ag cúrsaíocht thrópaiceach orthu, ná ní bhíonn tionchar ag sruthanna polacha orthu láithreach, toisc gurb iad suíomh, déine, treo agus forbairt Ardbhrú na nAsór a chinneann athrú séasúrach ar aeráid na n-oileán. Bogann sé ó thuaidh i rith an tsamhraidh, ag brú fronta polach go domhanleithid níos airde, agus bíonn sé suite ó dheas den oileánra sa gheimhreadh, rud a thugann an fronta polach anuas.

Cuidíonn éifeacht mhaolaithe an aigéin máguaird freisin le míniú a thabhairt ar na teochtaí seasmhacha agus bogthaise ard a bhaineann le haeráid na nAsór.

Tá ithir le dúrabhán, dúrabhán gainmheach agus dúrabhán cré ag na hAsóir, atá saibhir in ábhar orgánach agus potaisiam.

Dá bhrí sin, cuireann ithir agus aeráid oileánra na nAsór coinníollacha ar fáil atá an-oiriúnach chun féar a fhás, rud a chiallaíonn gur féidir le beostoc innilt ar feadh 365 lá sa bhliain.

Trí ligean do na ba a bheith amuigh faoin aer, i.e. féar úr go príomha a ithe den chuid is mó den bhliain, tugtar saintréithe fisiceacha, ceimiceacha agus céadfacha don amhábhar a chuirtear ar aghaidh tríd an slabhra próiseála.

Tá ‘Manteiga dos Açores’ sainiúil toisc gur as uachtar ó bhainne bó amh a tháirgtear sna hAsóir amháin a dhéantar é, gan coipeoirí lachtacha, dathúcháin bhia ná leasaithigh a chur leis, rud a thugann na saintréithe a thuairiscítear i bpointe 3.2 dó, is é sin a dhath buí go dath buí geal agus blas agus boladh lachtach atá domhain agus úr.

Tugann na leibhéil arda béite-charaitéine dath atá níos déine don im go nádúrtha, gan dathúcháin bhia a úsáid, agus is é aiste bhia na n-ainmhithe atá bunaithe ar fhéarach is cúis leo.

I gcás ‘Manteiga dos Açores’, tá nasc soiléir ann idir an t-amhábhar (an bainne), an comhshaol agus na modhanna traidisiúnta feirmeoireachta beostoic, is é sin innilt bhuan i rith na bliana, modheolaíochtaí a bunaíodh agus a thosaigh os cionn 200 bliain ó shin.

Le himeacht ama, bhí na táirgeoirí in ann a saineolas traidisiúnta ar dhéanamh ime a chomhcheangal le teicneolaíochtaí nua agus le ceanglais sláinte agus sláinteachais, gan úsáid a bhaint as coipeoirí lachtacha, dathúcháin bhia ná leasaithigh. Dá bhrí sin, déantar próiseas fisiciúil seachas bitheolaíoch ar an uachtar, gan úsáid a bhaint as coipeoirí lachtacha chun aigéadacht an táirge a mhéadú.

Na coinníollacha ithreach agus aeráide den scoth, go háirithe na hithreacha torthúla agus infhaighteacht réidh uisce mar thoradh ar bháisteach rialta, rud a chuireann fás féir úir chun cinn i rith na bliana, mar aon leis na cleachtais feirmeoireachta a cuireadh ar aghaidh ó ghlúin go glúin, cuireann siad ar a gcumas do tháirgeoirí na nAsór im a dhéanamh le blas agus boladh lachtach atá domhain agus úr.

Tá córais fuaraithe bainne nua-aimseartha ag roinnt mhaith feirmeacha anois, rud a chuidíonn chun an bainne a chaomhnú agus le dea-chaighdeán a áirithiú.

Ina theannta sin, tá córas oifigiúil grádaithe bainne ag an Réigiún ar leibhéal an táirgeora, áit a ndéantar tástáil atá creidiúnaithe faoi NP EN ISO/IEC 17025:2018 chun cáilíocht fhisiceimiceach agus sláinte agus sláinteachais an bhainne a sheachadtar chuig na monarchana a ráthú, rud a chuireann le sármhaitheas táirgí déiríochta na nAsór, amhail i gcás ‘Manteiga dos Açores’.

Tagairt d’fhoilsiú na sonraíochta táirge

https://tradicional.dgadr.gov.pt/pt/cat/queijos-e-produtos-lacteos/1087-manteiga-dos-acores

---

(1)   IO L 179, 19.6.2014, lch. 17, http://data.europa.eu/eli/reg_del/2014/664/oj