(1)

Le blianta beaga anuas, tá tionchar claochlaitheach á imirt ag teicneolaíochtaí sonraíbhunaithe ar gach earnáil den gheilleagar. An leathadh táirgí atá nasctha leis an idirlíon go háirithe, tá sé ag cur le méid agus luach féideartha na sonraí le haghaidh tomhaltóirí, gnólachtaí agus na sochaí. Méadaítear ar an iomaíochas agus ar an nuálaíocht mar thoradh ar shonraí ardcháilíochta agus idir-inoibritheacha ó réimsí éagsúla agus áirithítear leis na sonraí sin fás eacnamaíoch inbhuanaithe. D’fhéadfaí na sonraí céanna a úsáid agus a athúsáid le haghaidh cuspóirí éagsúla agus gan teorainn, gan aon chailleadh maidir lena cháilíocht nó a chainníocht.

(2)

Má bhíonn bacainní ar chomhroinnt sonraí, bíonn cosc ar leithdháileadh optamach sonraí chun leas na sochaí. Áirítear leis na bacainní sin easpa dreasachtaí chun sealbhóirí sonraí a chumasú le comhaontuithe maidir le cosaint sonraí a dhéanamh go deonach, neamhchinnteacht faoi chearta agus oibleagáidí i ndáil le sonraí, na costais a bhaineann le comhéadain theicniúla a chur ar conradh agus a chur chun feidhme, an leibhéal ard d’ilroinnt faisnéise i stórais aonraithe sonraí, drochbhainistiú meiteashonraí, easpa caighdeán maidir le hidir-inoibritheacht shéimeantach agus theicniúil, bacainní a chuireann srian leis an rochtain ar shonraí, easpa cleachtais coiteann um chomhroinnt sonraí agus mí-úsáid míchothromaíochtaí conarthacha maidir le rochtain ar shonraí agus úsáid sonraí.

(3)

In earnálacha inar saintréith iad micrifhiontair, fiontair bheaga agus fiontair mheánmhéide mar a shainmhínítear in Airteagal 2 den Iarscríbhinn a ghabhann le Moladh 2003/361/CE ón gCoimisiún (5) (FBManna), is minic a bhíonn easpa acmhainneachtaí agus scileanna digiteacha ann chun sonraí a bhailiú, a anailísiú agus a úsáid, agus is minic a bhíonn srian leis an rochtain i gcás ina bhfuil na sonraí i seilbh aon ghníomhaí amháin sa chóras nó mar gheall ar easpa idir-inoibritheachta idir sonraí, idir seirbhísí sonraí nó thar theorainneacha.

(4)

Chun freastal ar riachtanais an gheilleagair dhigitigh agus chun fáil réidh leis na bacainní ar mhargadh inmheánach dea-fheidhmiúil le haghaidh sonraí, is gá creat comhchuibhithe a leagan síos lena sonraítear cén duine atá i dteideal sonraí táirge nó sonraí seirbhíse gaolmhara a úsáid, cé na coinníollacha a bhaineann leis sin agus cén bunús atá leis. Dá réir sin, níor cheart do na Ballstáit ceanglais náisiúnta bhreise a ghlacadh nó a choinneáil ar bun maidir leis na hábhair a thagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo, mura ndéantar foráil shonrach maidir leis sin sa Rialachán seo, ós rud é go ndéanfadh sé sin difear do chur i bhfeidhm díreach agus aonfhoirmeach an Rialacháin chéanna. Thairis sin, níor cheart gur dhochar an ghníomhaíocht ar leibhéal an Aontais d’oibleagáidí ná do ghealltanais sna comhaontuithe trádála idirnáisiúnta arna dtabhairt i gcrích ag an Aontas.

(5)

Áirithítear leis an Rialachán seo gur féidir le húsáideoirí táirge nasctha nó seirbhíse gaolmhaire san Aontas na sonraí a ghintear trí úsáid an táirge nasctha sin nó na seirbhíse gaolmhaire sin a rochtain go tráthúil agus gur féidir leis na húsáideoirí sin na sonraí a úsáid, lena n-áirítear na sonraí a chomhroinnt lena rogha tríú páirtithe. Leis sin, déantar oibleagáid a fhorchur ar shealbhóirí sonraí sonraí a chur ar fáil d’úsáideoirí agus do thríú páirtithe is rogha don úsáideoir in imthosca áirithe. Áirithítear leis freisin go gcuirfidh sealbhóirí sonraí sonraí ar fáil d’fhaighteoirí sonraí san Aontas faoi théarmaí agus coinníollacha cothroma, réasúnta agus neamh-idirdhealaitheach agus ar bhealach trédhearcach. Is príomhghné de chreat foriomlán na comhroinnte sonraí é rialacha an dlí phríobháidigh. Dá bhrí sin, leis an Rialachán seo déantar rialacha dhlí na gconarthaí a oiriúnú agus coisctear dúshaothrú na míchothromaíochtaí conarthacha lena gcuirtear bac ar rochtain chothrom ar shonraí agus ar úsáid chothrom sonraí. Áirithítear leis an Rialachán seo freisin go gcuirfidh sealbhóirí sonraí, i gcás ina bhfuil riachtanas eisceachtúil ann, na sonraí a bhfuil gá leo ar fáil do chomhlachtaí earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlachtaí de chuid an Aontais, chun cúram sonrach a dhéantar ar mhaithe leis an leas poiblí a chur i gcrích. Ina theannta sin, féachtar leis an Rialachán seo leis an malartú idir seirbhísí próiseála sonraí a éascú agus idir-inoibritheacht sonraí agus sásraí agus seirbhísí comhroinnte sonraí san Aontas a fheabhsú. Níor cheart a léirmhíniú leis an Rialachán seo go n-aithnítear nó go dtugtar aon cheart nua do shealbhóirí sonraí úsáid a bhaint as sonraí arna nginiúint trí tháirge nasctha nó seirbhís ghaolmhar a úsáid.

(6)

Is ionann giniúint sonraí agus an toradh ar ghníomhaíochtaí dhá ghníomhaí ar a laghad, go háirithe an dearthóir nó an monaróir táirge nasctha, a d’fhéadfadh a bheith ina sholáthraí seirbhísí gaolmhara i gcuid mhór cásanna chomh maith, agus úsáideoir an táirge nasctha nó na seirbhíse gaolmhaire. Bíonn ceisteanna ann de bharr na giniúna sonraí maidir le cothroime sa gheilleagar digiteach, mar gur ionchur tábhachtach atá sna sonraí a bhíonn á dtaifeadadh ag na táirgí nasctha nó na seirbhísí gaolmhara sin le haghaidh seirbhísí iarmhargaidh, seirbhísí coimhdeacha agus seirbhísí eile. Chun tairbhí tábhachtacha eacnamaíocha sonraí a fhíorú, lena n-áirítear trí chomhroinnt sonraí ar bhonn comhaontuithe deonacha agus trí fhorbairt an chruthaithe luacha agus shonraíbhunaithe ag fiontair de chuid an Aontais, is fearr cur chuige ginearálta i leith cearta a bhaineann le rochtain ar shonraí agus úsáid sonraí a shannadh ná cearta eisiacha rochtana agus úsáide a dheonú. Foráiltear leis an Rialachán seo do rialacha cothrománacha a d’fhéadfadh dlí an Aontais nó an dlí náisiúnta lena dtugtar aghaidh ar chásanna sonracha na n-earnálacha ábhartha a leanúint.

(7)

Déantar coimirciú ar an gceart bunúsach go ndéanfar sonraí pearsanta a chosaint go háirithe le Rialacháin (AE) 2016/679 (6) agus (AE) 2018/1725 (7) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle. Ina theannta sin, le Treoir 2002/58/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8), cosnaítear an saol príobháideach agus rúndacht na cumarsáide, lena n-áirítear trí choinníollacha maidir le haon stóráil sonraí pearsanta nó neamhphearsanta i dtrealamh teirminéil nó rochtain ar na sonraí pearsanta nó neamhphearsanta sin ó threalamh teirminéil. Tá na gníomhartha reachtacha sin de chuid an Aontais ina mbunús le próiseáil sonraí inbhuanaithe agus fhreagrach, lena n-áirítear cásanna ina gcuimsítear le tacair sonraí teaglaim de shonraí pearsanta agus neamhphearsanta. Leis an Rialachán seo, comhlánaítear dlí an Aontais maidir le sonraí pearsanta agus príobháideachas a chosaint, agus ní dochar é don dlí sin, go háirithe Rialacháin (AE) 2016/679 agus (AE) 2018/1725 agus Treoir 2002/58/CE. Níor cheart aon fhoráil den Rialachán seo a chur i bhfeidhm nó a léirmhíniú ar chaoi a laghdódh nó a dteorannódh an ceart chun cosaint sonraí pearsanta nó an ceart chun príobháideachais agus rúndacht na cumarsáide. Le haon phróiseáil a dhéantar ar shonraí pearsanta de bhun an Rialacháin seo, ba cheart dlí an Aontais um chosaint sonraí a chomhlíonadh, lena n-áirítear an ceanglas maidir le bunús dlí bailí le haghaidh próiseála faoi Airteagal 6 de Rialachán (AE) 2016/679 agus, i gcás inarb ábhartha, coinníollacha Airteagal 9 den Rialachán sin agus d’Airteagal 5(3) de Threoir 2002/58/CE. Ní bunús dlí é an Rialachán seo chun go ndéanfadh an sealbhóir sonraí sonraí pearsanta a bhailiú nó a ghiniúint. Leis an Rialachán seo, forchuirtear oibleagáid ar shealbhóirí sonraí, sonraí pearsanta a chur ar fáil d’úsáideoirí nó do thríú páirtithe is rogha d’ úsáideoir arna iarraidh sin don úsáideoir sin. Ba cheart rochtain den sórt sin a sholáthar i gcás sonraí pearsanta arna bpróiseáil ag an sealbhóir sonraí ar bhonn aon cheann de na bunúis dlí dá dtagraítear in Airteagal 6 de Rialachán (AE) 2016/679. I gcás nach é an t-úsáideoir an t-ábhar sonraí, ní chruthaítear leis an Rialachán seo bunús dlí maidir le rochtain ar shonraí pearsanta a sholáthar nó maidir le sonraí pearsanta a chur ar fáil do thríú páirtí, agus níor cheart a thuiscint as go dtugtar aon cheart nua don sealbhóir sonraí leis chun úsáid a bhaint as sonraí pearsanta a ghintear trí tháirge nasctha nó seirbhís ghaolmhar a úsáid. Sna cásanna sin, d’fhéadfadh sé a bheith chun leas an úsáideora comhlíonadh cheanglais Airteagal 6 de Rialachán (AE) 2016/679 a éascú. Ós rud é nár cheart gur dhochar an Rialachán seo do chearta cosanta sonraí daoine is ábhar do na sonraí, is féidir leis an sealbhóir sonraí iarrataí sna cásanna sin a chomhlíonadh, inter alia, trí shonraí pearsanta a anaithnidiú nó, i gcás ina bhfuil sonraí pearsanta ó roinnt ábhar sonraí sna sonraí atá ar fáil go héasca, trí shonraí pearsanta a bhaineann leis an úsáideoir amháin a tharchur.

(8)

Tá prionsabail an íoslaghdaithe sonraí agus na cosanta sonraí trí dhearadh agus mar réamhshocrú bunriachtanach i gcás ina mbíonn rioscaí móra do chearta bunúsacha an duine ann mar thoradh ar an bpróiseáil. Agus an úrscothacht á cur san áireamh, ba cheart do gach páirtí sa chomhroinnt sonraí, lena n-áirítear comhroinnt sonraí a thagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo, bearta teicniúla agus eagraíochtúla a chur chun feidhme chun na cearta sin a chosaint. Áirítear leis na bearta sin ní hamháin bréagainmniú agus criptiú ach freisin úsáid teicneolaíochta a bhfuil a hinfhaighteacht ag méadú de réir a chéile, lena gcumasaítear algartaim a chur i bhfeidhm i leith na sonraí agus léargais luachmhara a bhaint astu gan aistriú idir páirtithe ná cóipeáil neamhriachtanach na sonraí loma nó struchtúrtha féin.

(9)

Mura bhforáiltear a mhalairt sa Rialachán seo, ní dhéantar leis difear do dhlí náisiúnta na gconarthaí, lena n-áirítear rialacha maidir le foirmiú, bailíocht nó éifeacht conarthaí, ná do na hiarmhairtí a bhaineann le conradh a fhoirceannadh. Comhlánaítear leis an Rialachán seo dlí an Aontais arb é is aidhm dó leasanna tomhaltóirí a chur chun cinn agus ardleibhéal cosanta do thomhaltóirí a áirithiú, agus a sláinte, a sábháilteacht agus a leasanna eacnamaíocha a chosaint, go háirithe Treoir 93/13/CEE ón gComhairle (9) agus Treoracha 2005/29/CE (10) agus 2011/83/AE (11) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle, agus ní dochar é don dlí sin.

(10)

Ní dochar an Rialachán seo do ghníomhartha dlí de chuid an Aontais agus do ghníomhartha dlí náisiúnta lena ndéantar foráil maidir le comhroinnt sonraí, rochtain ar shonraí agus úsáid sonraí chun cionta coiriúla a chosc, a imscrúdú, a bhrath nó a ionchúiseamh, nó chun pionóis choiriúla a fhorghníomhú, nó chun críoch custaim agus cánachais, gan beann ar an mbunús dlí faoin gConradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) ar ar glacadh gníomhartha dlí den sórt sin de chuid an Aontais, chomh maith le comhar idirnáisiúnta sa réimse sin, go háirithe ar bhonn Choinbhinsiún Chomhairle na hEorpa maidir le Cibearchoireacht, (ETS Uimh 185), arna dhéanamh i mBúdaipeist an 23 Samhain 2001. Áirítear ar ghníomhartha den sórt sin Rialacháin (AE) 2021/784 (12), (AE) 2022/2065 (13) agus (AE) 2023/1543 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14)+, agus Treoir (AE) 2023/1544 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15). Níl feidhm ag an Rialachán seo maidir le bailiú nó comhroinnt sonraí faoi Rialachán (AE) 2015/847 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16) agus Treoir (AE) 2015/849 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (17), maidir le rochtain ar na sonraí sin nó maidir lena n-úsáid. Níl feidhm ag an Rialachán seo maidir le réimsí nach dtagann faoi raon feidhme dhlí an Aontais agus i gcás ar bith ní dhéantar leis difear d’inniúlachtaí na mBallstát maidir le slándáil phoiblí, cosaint, ná slándáil náisiúnta, riarachán custaim agus cánach ná sláinte agus sábháilteacht na saoránach, gan beann ar an gcineál eintitis a gcuireann na Ballstáit de chúram air tascanna a chur i gcrích i ndáil leis na hinniúlachtaí sin.

(11)

Leis an Rialachán seo níor cheart difear a dhéanamh do dhlí an Aontais lena socraítear na ceanglais um dhearadh fisiceach agus um shonraí maidir le táirgí a bheidh le cur ar mhargadh an Aontais, ach amháin má dhéantar foráil shonrach dó sin.

(12)

Comhlánaítear leis an Rialachán seo dlí an Aontais agus ní dochar é don dlí céanna arb é is aidhm dó ceanglais inrochtaineachta a bhunú maidir le táirgí agus seirbhísí áirithe, go háirithe Treoir (AE) 2019/882 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (18).

(13)

Ní dochar an Rialachán seo do ghníomhartha dlí náisiúnta agus gníomhartha dlí de chuid an Aontais lena bhforáiltear do chearta maoine intleachtúla a chosaint, lena n-áirítear Treoracha 2001/29/CE (19), 2004/48/CE (20), agus (AE) 2019/790 (21) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle.

(14)

Maidir le táirgí nasctha a fhaigheann, a ghineann nó a bhailíonn, trí bhíthin a gcomhpháirteanna nó a gcórais oibriúcháin, sonraí a bhaineann lena bhfeidhmíocht, lena n-úsáid nó lena dtimpeallacht agus atá in ann na sonraí sin a chur in iúl trí sheirbhís cumarsáide leictreonaí, trí nasc fisiceach, nó trí rochtain ar ghaireas, ar minic a thugtar Idirlíon na Rudaí Nithiúla air, ba cheart dóibh teacht faoi raon feidhme an Rialacháin seo cé is moite d’fhréamhshamhlacha. Ar na samplaí de sheirbhísí cumarsáide leictreonaí den sórt sin, áirítear go háirithe líonraí teileafóin ar talamh, líonraí teilifíse cábla, líonraí bunaithe ar shatailítí agus líonraí cumarsáide neasréimse. Bíonn táirgí nasctha le fáil i ngach gné den gheilleagar agus den tsochaí, lena n-áirítear sa bhonneagar príobháideach, sibhialta nó tráchtála, feithiclí, trealamh sláinte agus stíle beatha, longa, aerárthaí, trealamh baile agus earraí tomhaltóra, feistí leighis agus sláinte nó innealra talmhaíochta agus tionsclaíoch. Ba cheart do roghanna dearaidh monaróirí, agus, i gcás inarb ábhartha, dlí an Aontais nó an dlí náisiúnta lena dtugtar aghaidh ar riachtanais agus cuspóirí earnáilsonracha nó ar chinntí ábhartha na n-údarás inniúil, a chinneadh cé na sonraí atá táirge nasctha in ann a chur ar fáil.

(15)

Is éard atá sna sonraí sin digitiú ghníomhaíochtaí agus imeachtaí an úsáideora agus dá réir sin, ba cheart rochtain a bheith ag an úsáideoir orthu. Leis na rialacha maidir le rochtain ar shonraí ó tháirgí nasctha agus ó sheirbhísí gaolmhara faoin Rialachán seo agus maidir le húsáid na sonraí sin faoin Rialachán seo, tugtar aghaidh ar shonraí táirgí agus ar shonraí seirbhíse gaolmhaire araon. Tagraíonn ‘sonraí táirge’ do shonraí a ghintear trí úsáid a bhaint as táirge nasctha, ar sonraí iad a dhear an monaróir le bheith in-aisghafa ón táirge nasctha ag úsáideoir, ag sealbhóir sonraí nó ag tríú páirtí, lena n-áirítear, i gcás inarb ábhartha, an monaróir. Tagraíonn sonraí seirbhíse gaolmhaire do shonraí, arb ionann iad freisin agus digitiú gníomhaíochtaí úsáideoirí nó imeachtaí a bhaineann leis an táirge nasctha a ghintear le linn don soláthraí seirbhís ghaolmhar a sholáthar. Maidir le sonraí a ghintear trí tháirge nasctha nó seirbhís ghaolmhar a úsáid, ba cheart a thuiscint go gcumhdaíonn siad sonraí arna dtaifeadadh d’aon ghnó nó sonraí a eascraíonn go hindíreach as gníomhaíocht an úsáideora, amhail sonraí faoi thimpeallacht an táirge nasctha nó faoi idirghníomhaíochtaí an táirge. Ba cheart a áireamh leis sin sonraí maidir le húsáid táirge nasctha arna ghiniúint le comhéadan úsáideora nó trí sheirbhís ghaolmhar, agus níor cheart é a bheith teoranta don fhaisnéis gur tharla an úsáid sin, ach ba cheart a áireamh ann na sonraí uile a ghineann an táirge nasctha mar thoradh ar úsáid den sórt sin, amhail sonraí arna nginiúint go huathoibríoch le braiteoirí agus sonraí arna dtaifeadadh le feidhmchláir leabaithe, lena n-áirítear feidhmchláir a léiríonn stádas crua-earraí agus mífheidhmeanna. Ba cheart a áireamh leis sin freisin sonraí arna nginiúint ag an táirge nasctha nó ag an tseirbhís ghaolmhar le linn thréimhsí neamhghníomhaíochta an úsáideora, amhail nuair a roghnaíonn an t-úsáideoir gan táirge nasctha a úsáid ar feadh tréimhse áirithe ama agus, ina ionad sin, é a choinneáil sa mhód cúltaca nó é a mhúchadh fiú, toisc go bhféadfadh stádas táirge nasctha nó a chomhpháirteanna, mar shampla a cheallraí, a bheith éagsúil nuair a bhíonn an táirge nasctha sa mhód cúltaca nó nuair a bhíonn sé múchta. Sonraí nach ndéantar modhnú substaintiúil orthu, arb é atá i gceist leo sonraí i bhfoirm amh, ar a dtugtar freisin sonraí foinse nó príomhshonraí lena dtagraítear do phointí sonraí a ghintear go huathoibríoch gan aon chineál próiseála breise, chomh maith le sonraí a rinneadh a réamhphróiseáil chun iad a dhéanamh intuigthe agus inúsáidte sula ndéanfar próiseáil agus anailís orthu ina dhiaidh sin, tagann siad faoi raon feidhme an Rialacháin seo. Áirítear leis na sonraí sin sonraí a bhailítear ó bhraiteoir aonair nó ó ghrúpa ceangailte braiteoirí chun na sonraí a bhailítear a dhéanamh intuigthe do chásanna úsáide níos leithne trí chainníocht fhisiceach nó cáilíocht fhisiceach a chinneadh nó tríd an athrú ar chainníocht fhisiceach a chinneadh, amhail teocht, brú, ráta sreafa, fuaim, luach pH, leibhéal leachtach, suíomh, luasghéarú nó luas. Níor cheart an téarma ‘sonraí réamhphróiseáilte’ a léirmhíniú ar bhealach lena bhforchuirtear oibleagáid ar an sealbhóir sonraí infheistíochtaí móra a dhéanamh i nglanadh agus i gclaochlú na sonraí. Ba cheart a áireamh sna sonraí atá le cur ar fáil na meiteashonraí ábhartha, lena n-áirítear a gcomhthéacs bunúsach agus a stampa ama, chun go mbeidh na sonraí inúsáidte, in éineacht le sonraí eile, amhail sonraí a shórtáiltear agus a aicmítear le pointí sonraí eile a bhaineann leo, nó a dhéantar a fhormáidiú arís i bhformáid a úsáidtear go coitianta. D’fhéadfadh sonraí mar sin a bheith luachmhar don úsáideoir agus tacú leis an nuálaíocht agus le forbairt seirbhísí digiteacha agus seirbhísí eile lena gcosnaítear an comhshaol, an tsláinte agus an geilleagar ciorclach, lena n-áirítear trí choinneáil ar bun agus deisiú na dtáirgí nasctha atá i gceist a éascú. Os a choinne sin, níor cheart a mheas, maidir le faisnéis a thugtar le fios le sonraí den sórt sin nó a dhíorthaítear ó shonraí den sórt sin, ar toradh í ar infheistíochtaí breise i sannadh luachanna nó léargas ó na sonraí, go háirithe trí bhíthin algartaim chasta dhílseánaigh, lena n-áirítear na halgartaim sin ar cuid de bhogearraí dílseánaigh iad, níor cheart a mheas go dtagann sí faoi raon feidhme an Rialacháin seo agus, dá bhrí sin, níor cheart í a bheith faoi réir oibleagáid an tsealbhóra sonraí í a chur ar fáil d’úsáideoir nó d’fhaighteoir sonraí, mura gcomhaontaítear a mhalairt idir an t-úsáideoir agus an sealbhóir sonraí. Ba cheart a chur san áireamh sna sonraí sin go háirithe faisnéis a fuarthas trí bhraiteoirí a chumasc, is é sin go dtuigtear nó go mbaintear sonraí as roinnt braiteoirí atá bailithe sa táirge nasctha, agus algartaim chasta dhílseánaigh á n-úsáid agus a d’fhéadfaidís a bheith faoi réir cearta maoine intleachtúla.

(16)

Leis an Rialachán seo, cuirtear ar chumas úsáideoirí táirgí nasctha tairbhe a bhaint as seirbhísí iarmhargaidh, seirbhísí coimhdeacha agus seirbhísí eile bunaithe ar shonraí arna mbailiú ag braiteoirí atá leabaithe i dtáirgí den sórt sin, agus d’fhéadfadh bailiú na sonraí sin a bheith luachmhar chun feidhmíocht na dtáirgí nasctha a fheabhsú. Tá sé tábhachtach idirdhealú a dhéanamh idir, ar thaobh amháin, margaí chun na táirgí nasctha a bhfuil braiteoirí feistithe orthu agus na seirbhísí gaolmhara sin a sholáthar, agus, ar an taobh eile margaí le haghaidh bogearraí agus inneachar neamhghaolmhar, amhail inneachar téacsúil, fuaime nó closamhairc a chumhdaítear go minic le cearta maoine intleachtúla. Mar thoradh air sin, sonraí a ghineann táirgí nasctha a bhfuil braiteoirí feistithe den sórt sin orthu nuair a dhéanann an t-úsáideoir inneachar a thaifeadadh, a tharchur, a thaispeáint nó a sheinm, mar aon leis an inneachar féin, a chumhdaítear go minic le cearta maoine intleachtúla, inter alia lena úsáid ar sheirbhís ar líne, níor cheart iad a chumhdach leis an Rialachán seo. Níor cheart a chumhdach leis an Rialachán seo ach oiread sonraí a fuarthas, a gineadh nó a bhfuarthas rochtain orthu ón táirge nasctha, nó a tarchuireadh chuige, chun críche stórála nó oibríochtaí próiseála eile thar ceann páirtithe eile, nach iad an t-úsáideoir iad, mar a d’fhéadfadh a bheith amhlaidh i ndáil le freastalaithe nó néalbhonneagar arna n-oibriú ag a n-úinéirí go hiomlán thar ceann tríú páirtithe, inter alia, lena n-úsáid ar sheirbhís ar líne.

(17)

Is gá rialacha a leagan síos maidir le táirgí atá nasctha le seirbhís ghaolmhar tráth a gceannaítear, a ligtear ar cíos nó a léasaítear iad ar bhealach a chuirfeadh cosc ar an táirge nasctha ceann amháin nó níos mó dá fheidhmeanna a chomhlíonadh dá n-uireasa, nó atá nasctha leis an táirge ina dhiaidh sin ag an monaróir nó ag tríú páirtí chun cur le feidhmiúlacht an táirge nasctha nó chun í a oiriúnú. Baineann na seirbhísí gaolmhara sin le malartú sonraí idir an táirge nasctha agus an soláthraí seirbhíse agus ba cheart a thuiscint go bhfuil nasc sainráite acu le hoibriú fheidhmeanna an táirge, amhail seirbhísí lena dtarchuirtear orduithe, i gcás inarb infheidhme, chuig an táirge nasctha ar féidir leo tionchar a imirt ar a ghníomhaíocht nó ar a iompraíocht. Níor cheart a mheas gur seirbhísí gaolmhara iad seirbhísí nach bhfuil tionchar acu ar oibriú an táirge nasctha agus nach mbaineann le tarchur sonraí ná orduithe chuig an táirge nasctha a bheith déanta ag an soláthraí seirbhíse. D’fhéadfaí a áireamh ar na seirbhísí sin, mar shampla, comhairliúchán cúnta, anailísíocht nó seirbhísí airgeadais, nó deisiú tráthrialta agus cothabháil tráthrialta. Is féidir seirbhísí gaolmhara a thairiscint mar chuid den chonradh ceannaigh, cíosa nó léasa. D’fhéadfaí seirbhísí gaolmhara a sholáthar le haghaidh táirgí den chineál céanna chomh maith agus d’fhéadfadh na húsáideoirí a bheith ag súil go réasúnach go soláthrófaí iad i bhfianaise chineál an táirge nasctha agus aon ráiteas poiblí á chur san áireamh arna dhéanamh ag an díoltóir, an cíosaí, an léasóir nó aon duine eile i naisc shlabhra na n-idirbheart roimhe seo, lena n-áirítear an monaróir. D’fhéadfadh na seirbhísí gaolmhara sin sonraí a bhfuil luach don úsáideoir ag baint leo a ghiniúint iad féin go neamhspleách ar chumais bailithe sonraí an táirge nasctha a bhfuil siad idirnasctha leis. Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo freisin maidir le seirbhís ghaolmhar nach soláthraíonn an díoltóir, an cíosaí ná an léasóir féin, ach a bhíonn á soláthar ag tríú páirtí. I gcás ina bhfuil amhras ann faoi cé acu atá nó nach bhfuil an tseirbhís á soláthar mar chuid den chonradh ceannaigh, cíosa nó léasa, ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo. Níl an soláthar cumhachta ná soláthar na nascachta le léirmhíniú mar sheirbhísí gaolmhara faoin Rialachán seo.

(18)

Ba cheart úsáideoir táirge nasctha a thuiscint mar dhuine nádúrtha nó dlítheanach, amhail gnólacht, tomhaltóir nó comhlacht earnála poiblí is é sin úinéir de tháirge nasctha, a fuair cearta sealadacha áirithe, mar shampla, trí chomhaontú cíosa nó léasa, chun rochtain a fháil ar shonraí a fhaightear ón táirge nasctha nó chun iad a úsáid, nó a fhaigheann seirbhísí gaolmhara don táirge nasctha. Níor cheart, leis na cearta rochtana sin, cearta na n-ábhar sonraí a athrú ná cur isteach orthu ar bhealach ar bith, ar ábhair sonraí iad a d’fhéadfadh a bheith ag idirghníomhú le táirge nasctha nó le seirbhís ghaolmhar maidir le sonraí pearsanta arna nginiúint ag an táirge nasctha nó le linn sholáthar na seirbhíse gaolmhaire. Is ag an úsáideoir atá na rioscaí agus tairbhí a bhaineann le húsáid an táirge nasctha, agus ba cheart é a bheith in ann tairbhe a bhaint freisin as rochtain ar na sonraí a bhíonn á nginiúint ag an táirge. Dá bhrí sin, ba cheart an t-úsáideoir a bheith i dteideal tairbhe a bhaint as sonraí a bhíonn á nginiúint ag an táirge nasctha sin nó aon seirbhís ghaolmhar. Ba cheart a mheas freisin gur úsáideoir é úinéir, cíosaí nó léasaí, lena n-áirítear i gcás inar féidir roinnt eintiteas a mheas a bheith ina n-úsáideoirí. I gcomhthéacs iliomad úsáideoirí, féadfaidh gach úsáideoir rannchuidiú ar bhealach difriúil leis an nginiúint sonraí agus leas a bheith acu i roinnt cineálacha úsáide, amhail bainistiú flít d’fhiontar léasaithe, nó réitigh soghluaisteachta do dhaoine aonair a úsáideann seirbhís comhroinnte carranna.

(19)

Tagraíonn litearthacht sonraí do na scileanna, don eolas agus don tuiscint a chuireann ar chumas úsáideoirí, tomhaltóirí agus gnólachtaí, go háirithe FBManna a thagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo, feasacht a fháil ar luach féideartha na sonraí a ghineann siad, a tháirgeann siad agus a chomhroinneann siad agus a bhfuil siad spreagtha iad a thairiscint agus rochtain a sholáthar orthu i gcomhréir leis na rialacha dlíthiúla ábhartha. Ba cheart, leis an litearthacht sonraí, dul níos faide ná foghlaim faoi uirlisí agus teicneolaíochtaí agus féachaint le cumas a thabhairt do shaoránaigh agus do ghnólachtaí agus iad a chumhachtú chun tairbhe a bhaint as margadh sonraí cothrom cuimsitheach. Is éard a d’fhéadfadh a bheith i gceist le bearta litearthachta sonraí a scaipeadh agus bearta leantacha iomchuí a thabhairt isteach rannchuidiú le dálaí oibre a fheabhsú agus, ar deireadh, comhdhlúthú agus conair nuálaíochta an gheilleagair sonraí san Aontas a choinneáil ar bun. Ba cheart d’údaráis inniúla uirlisí a chur chun cinn agus bearta a ghlacadh chun litearthacht sonraí a chur chun cinn i measc na n-úsáideoirí agus na n-eintiteas a thagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo, chomh maith le feasacht ar a gcearta agus ar a n-oibleagáidí faoin Rialachán céanna.

(20)

Níl na sonraí uile a bhíonn á nginiúint ag táirgí nasctha nó seirbhísí gaolmhara inrochtana go héasca ag a n-úsáideoirí, agus is minic a bhíonn teorainn leis na féidearthachtaí maidir le hiniomparthacht sonraí a bhíonn á nginiúint ag táirgí atá nasctha leis an idirlíon. Ní féidir le húsáideoirí na sonraí a bhfuil ga leo a fháil chun úsáid a bhaint as soláthraithe seirbhísí deisiúcháin agus seirbhísí eile, agus ní féidir le gnólachtaí seirbhísí áisiúla nuálacha a sheoladh atá níos éifeachtúla. In go leor earnálacha, is minic a bhíonn monaróirí in ann a chinneadh, trína smacht ar dhearadh teicniúil na dtáirgí nasctha nó na seirbhísí gaolmhara, cé na sonraí a ghintear agus conas is féidir iad a rochtain, d’ainneoin nach bhfuil aon cheart dlíthiúil acu ar na sonraí sin. Is gá, dá bhrí sin, a áirithiú go ndéanfar táirgí nasctha a dhearadh agus a mhonarú, agus go soláthrófar seirbhísí gaolmhara agus go ndearfar iad sa chaoi is go mbeidh rochtain éasca shlán ag úsáideoir i gcónaí ar shonraí táirge agus sonraí seirbhíse gaolmhaire lena n-áirítear na meiteashonraí gaolmhara is gá chun na sonraí sin a léirmhíniú agus a úsáid, lena n-áirítear chun iad a aisghabháil, a úsáid nó a chomhroinnt, agus sin saor in aisce, i bhformáid chuimsitheach, struchtúrtha, a úsáidtear go coitianta agus atá meaisín-inléite. Is iad ‘sonraí atá ar fáil go héasca’ a thugtar ar shonraí táirge agus ar shonraí seirbhíse gaolmhaire a fhaigheann sealbhóir sonraí go dleathach nó is féidir leis an sealbhóir sonraí a fháil go dleathach ón táirge nasctha nó ón tseirbhís ghaolmhar, amhail trí dhearadh na dtáirgí nasctha, conradh an tsealbhóra sonraí leis an úsáideoir chun seirbhísí gaolmhara a sholáthar, agus modhanna teicniúla rochtana ar shonraí, gan iarracht dhíréireach, mar ‘sonraí atá ar fáil go héasca’. Ní áirítear ar na sonraí atá ar fáil go héasca sonraí arna nginiúint trí úsáid táirge nasctha i gcás nach bhforáiltear i ndearadh an táirge nasctha go ndéanfar na sonraí sin a stóráil nó a tharchur lasmuigh den chomhpháirt ina ngintear iad nó den táirge nasctha ina iomláine. Dá bhrí sin, níor cheart a thuiscint go bhforchuirtear leis an Rialachán seo oibleagáid chun sonraí a stóráil ar láraonad ríomhaireachta táirge nasctha. In éagmais na hoibleagáide sin, níor cheart go gcuirfí cosc ar an monaróir nó ar an sealbhóir sonraí comhaontú dá dheoin féin leis an úsáideoir maidir leis na hoiriúnuithe sin a dhéanamh. Ní dochar na hoibleagáidí dearaidh sa Rialachán seo do phrionsabal an íoslaghdaithe sonraí a leagtar síos in Airteagal 5(1), pointe (c), de Rialachán (AE) 2016/679 agus níor cheart a thuiscint go bhforchuirtear leis oibleagáid orthu táirgí nasctha agus seirbhísí gaolmhara a dhearadh ar bhealach ina stórálann siad nó ina bpróiseálann siad ar aon bhealach eile aon sonraí pearsanta eile seachas na sonraí pearsanta is gá chun na críocha ar chucu a dhéantar iad a phróiseáil. D’fhéadfaí dlí an Aontais nó dlí náisiúnta a thabhairt isteach chun tuilleadh sainiúlachtaí a leagan amach, amhail na sonraí táirge ar cheart rochtain a bheith orthu ó tháirgí nasctha nó ó sheirbhísí gaolmhara, ós rud é go bhféadfadh na sonraí sin a bheith bunriachtanach le haghaidh oibriú, dheisiú nó chothabháil éifeachtúil na dtáirgí nasctha nó na seirbhísí gaolmhara sin. I gcás ina ndéanfaidh an monaróir nó páirtí eile nuashonruithe nó athruithe ina dhiaidh sin ar tháirge nasctha nó seirbhís ghaolmhar agus é mar thoradh air sin sonraí breise a bheith inrochtana nó srian a bheith ar shonraí a bhí inrochtana ar dtús, ba cheart na hathruithe sin a chur in iúl don úsáideoir i gcomhthéacs an nuashonraithe nó an athraithe.

(21)

I gcás ina meastar gur úsáideoirí iad roinnt daoine nó eintiteas, mar shampla i gcás comhúinéireachta nó i gcás ina gcomhroinneann úinéir, cíosaí nó léasaí cearta rochtana nó úsáide sonraí, le dearadh an táirge nasctha nó na seirbhíse gaolmhaire, nó an comhéadan ábhartha, ba cheart a chur ar chumas gach úsáideora rochtain a bheith aige ar na sonraí a ghineann siad. Chun táirgí nasctha lena ngintear sonraí a úsáid, éilítear leo go hiondúil cuntas úsáideora a chur ar bun. Le cuntas den sórt sin is féidir leis an sealbhóir sonraí an t-úsáideoir a shainaithint, agus d’fhéadfadh sé gurb é an monaróir a bheadh i gceist. Is féidir é a úsáid freisin mar mhodh cumarsáide agus chun iarrataí ar rochtain ar shonraí a thíolacadh agus a phróiseáil. I gcás ina ndearna roinnt monaróirí nó soláthraithe seirbhísí gaolmhara táirgí a dhíol, a ligean ar cíos nó a léasú nó seirbhísí gaolmhara a sholáthar, atá comhtháite le chéile, don úsáideoir céanna, ba cheart don úsáideoir teagmháil a dhéanamh le gach ceann de na páirtithe a bhfuil conradh aige leo. Monaróirí nó dearthóirí táirge nasctha a bhíonn á úsáid ag roinnt daoine go hiondúil, ba cheart dóibh na sásraí riachtanacha a chur i bhfeidhm lena gceadófar cuntais úsáideora ar leith do dhaoine aonair, i gcás inarb ábhartha, nó lena gcuirfear ar a gcumas do roinnt daoine an cuntas úsáideora céanna a úsáid. Le réitigh chuntais, ba cheart ligean d’úsáideoirí a gcuntais agus na sonraí a bhaineann leo a scriosadh agus d’fhéadfaí deis a thabhairt d’úsáideoirí rochtain, úsáid nó comhroinnt sonraí a fhoirceannadh, nó iarrataí a thíolacadh chun foirceannadh a dhéanamh amhlaidh, agus aird á tabhairt go háirithe ar chásanna ina n-athraíonn úinéireacht nó úsáid an táirge nasctha. Ba cheart rochtain a dheonú don úsáideoir ar bhonn sásra shimplí iarrata lena gcumasaítear forghníomhú uathoibríoch agus nach n-éilíonn imscrúdú nó imréiteach ón monaróir ná ón sealbhóir sonraí. Ciallaíonn sin nár cheart na sonraí a chur ar fáil ach amháin i gcás ina dteastaíonn ón úsáideoir rochtain a fháil ar na sonraí. I gcás nach féidir an iarraidh ar rochtain ar shonraí a fhorghníomhú go huathoibríoch, mar shampla, trí chuntas úsáideora nó trí fheidhmchlár móibíleach a sholáthraítear in éineacht leis an táirge nasctha nó leis an tseirbhís ghaolmhar, ba cheart don mhonaróir an t-úsáideoir a chur ar an eolas faoi conas is féidir rochtain a fháil ar na sonraí.

(22)

Féadfar táirgí nasctha a dhearadh sa chaoi go mbeidh sonraí áirithe inrochtana go díreach ó stóráil sonraí sa ghaireas nó ó fhreastalaí cianda a ndéantar na sonraí a tharchur chuige. Féadfar rochtain ar stóráil sonraí sa ghaireas a chumasú trí líonraí achair logánta, bídís cáblabhunaithe nó gan sreang, atá nasctha le seirbhís cumarsáide leictreonaí atá ar fáil go poiblí nó le líonra móibíleach. Féadfaidh acmhainneacht freastalaí áitiúil an mhonaróra féin a úsáid mar fhreastalaí, nó acmhainneacht freastalaí tríú páirtí nó soláthraí néalseirbhíse. Ní mheastar go ngníomhaíonn próiseálaithe mar a shainmhínítear in Airteagal 4, pointe (8), de Rialachán (AE) 2016/679 iad mar shealbhóirí sonraí. Mar sin féin, is féidir leis an rialaitheoir cúram sonrach a chur orthu sonraí a dhéanamh inrochtana mar a shainmhínítear in Airteagal 4, pointe (7), de Rialachán (AE) 2016/679. Is féidir táirgí nasctha a bheith deartha sa chaoi go gcuirfidh siad ar a chumas don úsáideoir nó do thríú páirtí na sonraí atá ar an táirge nasctha, ar ásc ríomhaireachta de chuid an mhonaróra nó laistigh de thimpeallacht teicneolaíochta faisnéise agus cumarsáide (TFC) a roghnaíonn an t-úsáideoir nó tríú páirtí, a phróiseáil.

(23)

Tá méadú ag teacht ar ról na gcúntóirí fíorúla maidir le timpeallachtaí tomhaltóirí agus gairmiúla a dhigitiú agus feidhmíonn siad mar chomhéadan atá éasca le húsáid chun inneachar a sheinm, faisnéis a fháil, nó táirgí atá nasctha leis an idirlíon a ghníomhachtú. Is féidir le cúntóirí fíorúla feidhmiú mar thairseach aonair, mar shampla, i dtimpeallacht baile chliste, agus méideanna móra sonraí ábhartha a thaifeadadh faoin gcaoi a mbíonn úsáideoirí ag idirghníomhú le táirgí atá nasctha leis an idirlíon, lena n-áirítear táirgí a bhíonn á monarú ag páirtithe eile, agus is féidir cúntóirí fíorúla a chur in ionad úsáid comhéadan arna soláthar ag monaróirí, amhail scáileáin tadhaill nó aipeanna fóin chliste. D’fhéadfadh sé gur mhian leis an úsáideoir na sonraí sin a chur ar fáil do mhonaróirí tríú páirtí agus seirbhísí cliste núíosacha a chumasú. Ba cheart cúntóirí fíorúla a chumhdach leis na cearta rochtana sonraí dá bhforáiltear sa Rialachán seo. Ba cheart sonraí a ghintear nuair a idirghníomhaíonn úsáideoir le táirge nasctha trí chúntóir fíorúil arna sholáthar ag eintiteas seachas monaróir an táirge nasctha a chumhdach freisin leis na cearta rochtana sonraí dá bhforáiltear sa Rialachán seo. Mar sin féin, níor cheart ach na sonraí a eascraíonn as an idirghníomhaíocht idir an t-úsáideoir agus táirge nasctha nó seirbhís ghaolmhar tríd an gcúntóir fíorúil a chumhdach leis an Rialachán seo. Ní chumhdaítear leis an Rialachán seo sonraí arna dtáirgeadh ag an gcúntóir fíorúil nach mbaineann le húsáid táirge nasctha nó seirbhíse gaolmhaire.

(24)

Sula dtabharfar conradh i gcrích chun táirge nasctha a cheannach, a fháil ar cíos nó a léasú, ba cheart don díoltóir, don chíosaí nó don léasóir, arbh fhéidir gurb é an monaróir é, faisnéis a chur ar fáil don úsáideoir maidir le sonraí an táirge nasctha a d’fhéadfadh an táirge nasctha a ghiniúint, lena n-áirítear cineál, formáid agus méid measta na sonraí sin, ar bhealach soiléir sothuigthe. Is féidir a áireamh leis sin faisnéis faoi struchtúir sonraí, formáidí sonraí, stóir focal, scéimeanna um aicmiú, tacsanomaíochtaí agus liostaí cód, i gcás ina mbeidh siad ar fáil, chomh maith le faisnéis leordhóthanach shoiléir a bhaineann le cearta an úsáideora a chur i bhfeidhm maidir leis an gcaoi a bhféadfar na sonraí a stóráil, a aisghabháil nó a rochtain, lena n-áirítear téarmaí úsáide agus cáilíocht seirbhíse comhéadan ríomhchláraithe feidhmchlár, nó i gcás inarb infheidhme, fearais forbartha bogearraí a sholáthar. Leis an oibleagáid sin soláthraítear trédhearcacht maidir leis na sonraí táirge a bhíonn á nginiúint agus cuirtear feabhas ar rochtain éasca don úsáideoir. D’fhéadfaí an oibleagáid faisnéise a chomhlíonadh, mar shampla, trí aimsitheoir aonfhoirmeach acmhainne (URL) cobhsaí a choinneáil ar an ngréasán, ar féidir é a dháileadh mar nasc gréasáin nó cód QR, ag díriú ar an bhfaisnéis ábhartha, a d’fhéadfadh an díoltóir, an cíosaí nó an léasóir, a d’fhéadfadh a bheith ina mhonaróir, a sholáthar don úsáideoir sula dtabharfaidh sé an conradh i gcrích chun táirge nasctha a cheannach, a fháil ar cíos nó ar léas. I gcás ar bith, is gá gur féidir leis an úsáideoir an fhaisnéis a stóráil ar bhealach a bheidh inrochtana le haghaidh tagartha amach anseo agus a fhágann gur féidir an fhaisnéis atá stóráilte a atáirgeadh gan í a athrú. Ní féidir a bheith ag súil leis go ndéanfaidh an sealbhóir sonraí na sonraí a stóráil ar feadh tréimhse éiginnte i bhfianaise riachtanais úsáideoir an táirge nasctha, ach ba cheart dó beartas réasúnta coinneála sonraí a chur chun feidhme, i gcás inarb infheidhme, i gcomhréir i gcomhréir leis an bprionsabal maidir le teorannú stórála de bhun Airteagal 5(1), pointe (e), de Rialachán (AE) 2016/679, lena bhféadfar na cearta rochtana sonraí dá bhforáiltear sa Rialachán seo a chur i bhfeidhm go héifeachtach. An oibleagáid chun faisnéis a sholáthar, ní dhéanann sé difear don oibleagáid atá ar an rialaitheoir faisnéis a sholáthar don ábhar sonraí de bhun Airteagail 12, 13 agus 14 de Rialachán (AE) 2016/679. Ba cheart gur ar an sealbhóir ionchasach sonraí a bheadh an oibleagáid faisnéis a sholáthar sula dtabharfar conradh i gcrích chun seirbhís ghaolmhar a sholáthar, gan beann ar chonradh a bheith tugtha i gcrích ag an sealbhóir sonraí chun táirge nasctha a cheannach, a fháil ar cíos nó a léasú. I gcás ina dtiocfaidh athrú ar an bhfaisnéis le linn shaolré an táirge nasctha nó le linn thréimhse an chonartha don tseirbhís ghaolmhar, lena n-áirítear i gcás ina n-athraíonn an chríoch a bhfuil na sonraí sin le húsáid chuici ón gcríoch a sonraíodh ar dtús, ba cheart í a sholáthar don úsáideoir freisin.

(25)

Níor cheart a thuiscint leis an Rialachán seo go dtugtar aon cheart nua do shealbhóirí sonraí, chun sonraí táirge nó sonraí seirbhíse gaolmhaire a úsáid. I gcás inar sealbhóirsonraí monaróir táirge nasctha, ba cheart conradh idir an monaróir agus an t-úsáideoir a bheith ina bhunús don mhonaróir chun sonraí neamhphearsanta a úsáid. D’fhéadfaí comhaontú den sórt sin a bheith mar chuid de chomhaontú chun an tseirbhís ghaolmhar a sholáthar, ar comhaontú é a d’fhéadfaí a thabhairt i gcrích in éineacht leis an gcomhaontú ceannaigh, cíosa nó léasa a bhaineann leis an táirge nasctha. Aon téarma conarthach lena sonraítear go bhféadfaidh an sealbhóir sonraí, sonraí táirge nó sonraí seirbhíse gaolmhaire a úsáid, is gá an téarma sin a bheith trédhearcach don úsáideoir, agus áirítear leis sin a mhéid a bhaineann leis na cuspóirí atá beartaithe ag an sealbhóir sonraí na sonraí a úsáid lena n-aghaidh. D’fhéadfaí a áireamh ar na cuspóirí sin feidhmiú an táirge nasctha nó na seirbhísí gaolmhara a fheabhsú, táirgí nó seirbhísí nua a fhorbairt, nó sonraí a chomhiomlánú d’fhonn na sonraí díorthaithe a thagann as sin a chur ar fáil do thríú páirtithe, ar choinníoll nach féidir sonraí sonracha arna dtarchur chuig an sealbhóir sonraí a shainaithint ón táirge nasctha, ná cead a thabhairt do thríú páirtí na sonraí sin a dhíorthú ón tacar sonraí. Ba cheart aon athrú ar an gconradh a bheith ag brath ar chomhaontú eolas ach an úsáideora. Leis an Rialachán seo, ní chuirtear cosc ar pháirtithe téarmaí conarthacha a chomhaontú arb é an éifeacht a bhaineann leo úsáid na sonraí neamhphearsanta, nó catagóirí áirithe de shonraí neamhphearsanta, a eisiamh nó a theorannú do shealbhóir sonraí. Ní chuirtear cosc ach an oiread ar pháirtithe teacht ar chomhaontú maidir le sonraí táirgí nó sonraí seirbhísí gaolmhara a chur ar fáil, go díreach nó go hindíreach, do thríú páirtithe, lena n-áirítear, i gcás inarb infheidhme, trí shealbhóir sonraí eile. Thairis sin, leis an Rialachán seo, ní chuirtear cosc ar cheanglais rialála earnáilsonracha faoi dhlí an Aontais, nó faoi dhlí náisiúnta atá comhoiriúnach le dlí an Aontais, lena n-eisiafaí nó lena dteorannófaí úsáid sonraí áirithe mar sin don sealbhóir sonraí ar fhorais dhea-shainithe um beartas poiblí. Leis an Rialachán seo, ní chuirtear cosc ar úsáideoirí, i gcás caidreamh gnólacht le gnólacht, sonraí a chur ar fáil do thríú páirtithe nó do shealbhóirí sonraí faoi aon téarma conarthach dleathach, lena n-áirítear trí chomhaontú a dhéanamh comhroinnt bhreise na sonraí sin a theorannú nó a shrianadh, nó trína gcúiteamh go comhréireach, mar shampla mar mhalairt ar a gceart chun na sonraí sin a úsáid nó a chomhroinnt. Cé nach n-áirítear comhlachtaí earnála poiblí go ginearálta leis an gcoincheap ‘sealbhóir sonraí’, d’fhéadfadh gnóthais phoiblí a bheith san áireamh ann.

(26)

Chun teacht chun cinn margaí leachtacha, cothroma agus éifeachtúla le haghaidh sonraí neamhphearsanta a chothú, ba cheart úsáideoirí táirgí nasctha a bheith in ann sonraí a chomhroinnt le daoine eile, lena n-áirítear chun críoch tráchtála, gan mórán dua dhlíthiúil agus theicniúil a chur orthu féin. Is minic a bhíonn sé deacair ar ghnólachtaí faoi láthair údar a thabhairt leis na costais phearsanra nó ríomhaireachta is gá a bhaineann le tacair sonraí neamhphearsanta nó táirgí sonraí a ullmhú agus iad a thairiscint do chontrapháirtithe féideartha trí sheirbhísí idirghabhála sonraí, lena n-áirítear margaí sonraí. Dá bhrí sin, cuirtear bac mór ar chomhroinnt sonraí neamhphearsanta ag gnólachtaí mar gheall ar an easpa intuarthachta a bhaineann leis an toradh eacnamaíoch atá ar an infheistíocht i dtacair sonraí nó táirgí sonraí a choimeád agus a chur ar fáil. Chun gur féidir le margaí leachtacha, cothroma agus éifeachtúla a theacht chun cinn le haghaidh sonraí neamhphearsanta san Aontas, ní mór an páirtí a bhfuil sé de cheart aige sonraí den sórt sin a thairiscint ar mhargadh a shoiléiriú. Dá bhrí sin, ba cheart an ceart a bheith ag úsáideoirí sonraí neamhphearsanta a chomhroinnt le faighteoirí sonraí chun críoch tráchtála agus neamhthráchtála. D’fhéadfadh an t-úsáideoir na sonraí sin a chomhroinnt go díreach, arna iarraidh sin ag an úsáideoir trí shealbhóir sonraí nó trí sheirbhísí idirghabhála sonraí. D’fhéadfadh seirbhísí idirghabhála sonraí, mar a rialaítear i Rialachán (AE) 2022/868 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (22) iad, geilleagar sonraí a éascú trí chaidreamh tráchtála a bhunú idir úsáideoirí, faighteoirí sonraí agus tríú páirtithe agus d’fhéadfaidís tacú le húsáideoirí a gceart a fheidhmiú i dtaobh sonraí a úsáid, amhail trína áirithiú go bhfuil na sonraí pearsanta anaithnid nó go bhfuil an rochtain ar shonraí ó roinnt úsáideoirí aonair comhiomlánaithe. I gcás nach bhfuil sonraí mar chuid den oibleagáid atá ar shealbhóir sonraí iad a chur ar fáil d’úsáideoirí nó do thríú páirtithe, d’fhéadfaí raon feidhme na sonraí sin a shonrú sa chonradh idir an t-úsáideoir agus an sealbhóir sonraí le haghaidh seirbhís ghaolmhar a sholáthar chun gur féidir le húsáideoirí a chinneadh go héasca cé na sonraí atá ar fáil dóibh lena gcomhroinnt le faighteoirí sonraí nó tríú páirtithe. Níor cheart do shealbhóirí sonraí sonraí táirge neamhphearsanta a chur ar fáil do thríú páirtithe chun críocha tráchtála nó neamhthráchtála seachas chun a gconradh leis an úsáideoir a chomhlíonadh, gan dochar do cheanglais dhlíthiúla de bhun dhlí an Aontais nó an dlí náisiúnta go gcuirfeadh sealbhóir sonraí a chuid sonraí ar fáil. I gcás inarb ábhartha, ba cheart do shealbhóirí sonraí ceangal conarthach a chur ar thríú páirtithe gan tuilleadh sonraí a fhaightear uathu a chomhroinnt.

(27)

In earnálacha arb iad is príomhthréith dóibh comhchruinniú líon beag monaróirí a sholáthraíonn táirgí nasctha d’úsáideoirí deiridh, d’fhéadfadh sé nach mbeadh ach roghanna teoranta ar fáil d’úsáideoirí chun sonraí a rochtain, a úsáid agus a chomhroinnt. In imthosca mar sin, d’fhéadfadh nár leormhaith conarthaí chun cuspóir an chumhachtaithe úsáideoirí a bhaint amach, rud a dhéanann deacair d’úsáideoirí é luach a fháil ó na sonraí a bhíonn á nginiúint ag an táirge nasctha a cheannaíonn siad, a fhaigheann siad ar cíos nó a thógann siad ar léas. Dá bhrí sin, is teoranta an acmhainneacht atá ann le haghaidh gnólachtaí beaga nuálacha chun réitigh shonraíbhunaithe a chur ar fáil ar bhealach iomaíoch agus le haghaidh geilleagar ilghnéitheach sonraí san Aontas. Leis an Rialachán seo, mar sin, ba cheart cur leis na forbairtí le déanaí in earnálacha sonracha, amhail an Cód Iompair maidir le comhroinnt sonraí talmhaíochta trí chonradh. Féadfar dlí an Aontais nó an dlí náisiúnta a ghlacadh chun aghaidh a thabhairt ar na riachtanais agus na cuspóirí earnáilsonracha. Thairis sin, níor cheart do shealbhóirí sonraí aon sonraí atá ar fáil go héasca agus ar sonraí neamhphearsanta iad a úsáid chun léargas a fháil ar staid eacnamaíoch an úsáideora nó a shócmhainní nó a mhodhanna táirgthe nó ar an úsáid sin ag an úsáideoir ar aon bhealach eile a d’fhéadfadh an bonn a bhaint de sheasamh tráchtála an úsáideora sin ar na margaí a bhfuil sé gníomhach ina leith. D'fhéadfaí a áireamh ansin úsáid a bhaint as eolas faoi fheidhmíocht fhoriomlán gnólachta nó feirme i gcaibidlíocht chonarthach leis an úsáideoir faoi éadáil fhéideartha tháirgí nó tháirgí talmhaíochta an úsáideora chun dochair an úsáideora, nó an t-eolas sin a úsáid lena fhothú i mbunachair sonraí mhóra a phléann le margaí áirithe go comhiomlán, mar shampla bunachair sonraí a bhaineann le táirgeacht barr don séasúr buainte atá le teacht, mar d’fhéadfadh an úsáid sin difear diúltach a dhéanamh don úsáideoir go hindíreach. Ba cheart an comhéadan teicniúil a thabhairt don úsáideoir ar gá leis chun ceadanna a bhainistiú, comhéadan le roghanna ceada gráinneacha más féidir, amhail ‘ceadaigh uair amháin’ nó ‘ceadaigh le linn úsáid na haipe nó seirbhíse seo’, lena n-áirítear an rogha chun na ceadanna sin a tharraingt siar.

(28)

I gconarthaí idir sealbhóir sonraí agus tomhaltóir mar úsáideoir táirge nasctha nó seirbhíse gaolmhaire lena ngintear sonraí, tá feidhm ag dlí tomhaltóra an Aontais, go háirithe Treoracha 93/13/CEE agus 2005/29/CE, maidir le téarmaí an chonartha chun a áirithiú nach bhfuil an tomhaltóir faoi réir téarmaí éagóracha conartha. Chun críocha an Rialacháin seo, níor cheart téarmaí éagóracha conarthacha a fhorchuirtear go haontaobhach ar fhiontar a bheith ina gceangal ar an bhfiontar sin.

(29)

Féadfaidh sealbhóirí sonraí aitheantas úsáideora iomchuí a éileamh chun teidlíocht úsáideora chun na sonraí a rochtain a fhíorú. I gcás sonraí pearsanta a phróiseálann próiseálaí thar ceann an rialaitheora, ba cheart do shealbhóirí sonraí a áirithiú gurb é an próiseálaí a fhaigheann agus a láimhseálann an t-iarraidh rochtana.

(30)

Ba cheart an tsaoirse a bheith ag an úsáideoir na sonraí a úsáid le haghaidh aon chuspóir dleathach. Áirítear leis sin na sonraí atá faighte ag an úsáideoir le linn dó nó di a chearta faoin Rialachán seo a fheidhmiú a sholáthar do thríú páirtí a bhfuil seirbhís iarmhargaidh á cur ar fáil aige a d’fhéadfadh a bheith in iomaíocht le seirbhís atá á soláthar ag sealbhóir sonraí, nó iarraidh ar shealbhóir sonraí dhéanamh amhlaidh. Ba cheart don úsáideoir, nó tríú páirtí údaraithe atá ag gníomhú thar ceann an úsáideora, lena n-áirítear soláthraí seirbhíse idirghabhála sonraí, an iarraidh a thíolacadh Ba cheart do shealbhóirí sonraí a áirithiú go bhfuil na sonraí a chuirtear ar fáil don tríú páirtí díreach chomh cruinn, iomlán, iontaofa agus cothrom le dáta céanna leis na sonraí a fhéadfaidh an sealbhóir sonraí féin a bheith in ann nó i dteideal a rochtain mar thoradh ar úsáid an táirge nasctha nó seirbhíse gaolmhaire. Ba cheart aon chearta maoine intleachtúla a urramú agus na sonraí á láimhseáil. Is tábhachtach dreasachtaí a choinneáil chun infheistiú i dtáirgí ag a bhfuil feidhmiúlachtaí atá bunaithe ar úsáid sonraí ó bhraiteoirí atá leabaithe sna táirgí sin.

(31)

Foráiltear le Treoir (AE) 2016/943 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (23) go measfar éadáil, úsáid nó nochtadh rúin trádála a bheith dleathach, inter alia, i gcás ina gceanglaítear nó ina gceadaítear an éadáil, an úsáid nó an nochtadh sin faoi dhlí an Aontais nó faoin dlí náisiúnta. Cé go gceanglaítear ar shealbhóirí sonraí leis an Rialachán seo sonraí áirithe a nochtadh d'úsáideoirí, nó do thríú páirtithe de rogha úsáideora, fiú nuair atá na sonraí sin incháilithe do chosaint mar rúin trádála, ba cheart é a léirmhíniú ar bhealach lena gcaomhnófar an chosaint a thugtar do rúin trádála faoi Threoir (AE) 2016/943. Sa chomhthéacs sin, ba cheart do shealbhóirí sonraí a bheith in ann a cheangal ar úsáideoirí nó ar thríú páirtithe de rogha an úsáideora caomhnú a dhéanamh ar rúndacht na sonraí a mheastar a bheith ina rúin trádála. Chun na críche sin, ba cheart do shealbhóirí sonraí rúin trádála a shainaithint roimh an nochtadh, agus ba cheart an deis a bheith acu teacht ar chomhaontú le húsáideoirí, nó le tríú páirtithe de rogha an úsáideora, maidir le bearta riachtanacha chun a rúndacht a chaomhnú, lena n-áirítear trí úsáid a bhaint as téarmaí conarthacha eiseamláireacha, comhaontuithe rúndachta, prótacail dhiana rochtana, caighdeáin theicniúla agus cóid iompair a chur i bhfeidhm. Sa bhreis ar úsáid téarmaí conarthacha eiseamláireacha arna bhforbairt agus arna moladh ag an gCoimisiún, d’fhéadfadh bunú cód iompair agus caighdeán teicniúil a bhaineann le cosaint rún trádála agus na sonraí á láimhseáil cuidiú le cuspóir an Rialacháin seo a bhaint amach agus ba cheart iad a spreagadh. I gcás nach bhfuil aon chomhaontú maidir leis na bearta is gá ann nó i gcás ina mainníonn úsáideoir, nó tríú páirtithe de rogha an úsáideora, bearta comhaontaithe a chur chun feidhme ina mbaineann sé nó siad an bonn de rúndacht na rún trádála, ba cheart don sealbhóir sonraí a bheith in ann comhroinnt sonraí a aithnítear mar rúin trádála a choinneáil siar nó a chur ar fionraí. Sna cásanna sin, ba cheart don sealbhóir sonraí an cinneadh i scríbhinn a thabhairt don úsáideoir nó don tríú páirtí gan moill mhíchuí agus fógra a thabhairt d’údarás inniúil an Bhallstáit ina bhfuil an sealbhóir sonraí bunaithe go bhfuil comhroinnt sonraí coimeádta siar aige nó curtha ar fionraí aige agus na bearta nár comhaontaíodh nó nár cuireadh chun feidhme agus, i gcás inarb ábhartha, cé na rúin trádála ar baineadh an bonn dá rúndacht a shainaithint. Ní féidir le sealbhóirí sonraí, i bprionsabal, diúltú d’iarraidh ar rochtain ar shonraí faoin Rialachán seo ar an mbonn amháin go meastar gur rún trádála iad sonraí áirithe, toisc go bhfágfadh sé sin smál ar éifeachtaí beartaithe an Rialacháin seo. Mar sin féin, in imthosca eisceachtúla, ba cheart sealbhóir sonraí ar sealbhóir rúin trádála é a bheith in ann iarraidh ar na sonraí sonracha atá i gceist a dhiúltú, ar bhonn cás ar chás, má tá sé in ann a léiriú don úsáideoir nó don tríú páirtí, d’ainneoin na mbeart teicniúil agus eagraíochtúil arna ndéanamh ag an úsáideoir nó ag an tríú páirtí, gur rídhócha go mbeidh damáiste tromchúiseach eacnamaíoch mar thoradh ar an rún trádála sin a nochtadh. Is éard a thugtar le fios le Damáiste tromchúiseach eacnamaíoch caillteanas eacnamaíoch tromchúiseach doleasaithe. Ba cheart don sealbhóir sonraí bunús cuí a thabhairt i scríbhinn leis an diúltú sin gan moill mhíchuí don úsáideoir nó don tríú páirtí agus fógra a thabhairt don údarás inniúil náisiúnta. Ba cheart bunús den sórt sin a bheith bunaithe ar ghnéithe oibiachtúla, lena léirítear an riosca nithiúil go ndéanfar damáiste tromchúiseach eacnamaíoch a mheastar a bheith ann mar thoradh ar nochtadh sonrach sonraí agus na cúiseanna a meastar nach leor na bearta a rinneadh chun na sonraí a iarradh a choimirciú. Is féidir tionchar diúltach a d’fhéadfadh a bheith ar an gcibearshlándáil a chur san áireamh sa chomhthéacs sin. Gan dochar don cheart sásamh a lorg os comhair cúirt nó binse de chuid Ballstáit, i gcás inar mian leis an úsáideoir, nó le tríú páirtí, agóid a dhéanamh i gcoinne chinneadh an tsealbhóra sonraí comhroinnt diúltú do chomhroinnt sonraí a, ní í a choinneáil siar nó a chur ar fionraí, féadfaidh an t-úsáideoir nó an tríú páirtí gearán a dhéanamh leis an údarás inniúil náisiúnta, agus ar cheart dó cinneadh a dhéanamh, gan moill mhíchuí, ar cheart tús a chur le comhroinnt sonraí nó athchromadh uirthi, agus ar na coinníollacha faoinar cheart déanamh amhlaidh, nó ar féidir leis comhaontú sé leis an sealbhóir sonraí an t-ábhar a tharchur chuig comhlacht um réiteach díospóidí. Níor cheart go gcuirfeadh na heisceachtaí ar chearta rochtana sonraí sa Rialachán seo teorainn i gcás ar bith le ceart rochtana agus le ceart chun iniomparthachta sonraí na n-ábhar sonraí faoi Rialachán (AE) 2016/679.

(32)

Is é is aidhm leis an Rialacháin seo ní hamháin forbairt táirgí nasctha nua nuálacha nó na seirbhísí gaolmhara a chothú, nuálaíocht a spreagadh in iarmhargaí, ach ina theannta sin, forbairt seirbhísí atá núíosach go hiomlán a spreagadh agus leas á bhaint as na sonraí lena mbaineann, lena n-áirítear leas bunaithe ar shonraí ó tháirgí nasctha nó seirbhísí gaolmhara éagsúla. An tráth céanna, is é is aidhm don Rialachán seo gan an bonn a bhaint de na dreasachtaí infheistíochta don chineál táirge nasctha as a bhfaightear na sonraí, mar shampla, trí shonraí a úsáid chun táirge nasctha atá in iomaíocht leis a fhorbairt a mheasann úsáideoirí a bheith inmhalartaithe nó in-ionadaithe, go háirithe ar bhonn shaintréithe an táirge nasctha, ar a phraghas agus ar a úsáid bheartaithe. Ní dhéantar foráil sa Rialachán seo maidir le haon toirmeasc ar sheirbhís ghaolmhar a fhorbairt trí úsáid a bhaint as sonraí a fhaightear faoin Rialachán seo toisc go mbeadh tionchar díspreagthach neamh-inmhianaithe aige sin ar an nuálaíocht. Trí chosc a chur ar úsáid sonraí a bhfuarthas rochtain orthu faoin Rialachán seo chun táirge nasctha atá in iomaíocht leis a fhorbairt, cosnaítear iarrachtaí nuálaíochta sealbhóirí sonraí. Chun a chinneadh cibé atá nó nach bhfuil an táirge nasctha san iomaíocht leis an táirge nasctha as a dtagann na sonraí, braitheann sé ar cé acu atá nó nach bhfuil an dá tháirge nasctha in iomaíocht ar an margadh táirgí céanna. Tá sé sin le cinneadh ar bhonn phrionsabail sheanbhunaithe dhlí iomaíochta an Aontais chun an margadh ábhartha táirgí a shainiú. D’fhéadfaí ais-innealtóireacht a áireamh ar chríocha dleathacha eile chun na sonraí a úsáid, áfach, ar choinníoll go gcomhlíonann siad na ceanglais a leagtar síos sa Rialachán seo agus i ndlí an Aontais nó sa dlí náisiúnta. D’fhéadfadh sé sin a bheith amhlaidh chun críocha saolré táirge nasctha a dheisiú nó fad a chur léi nó chun seirbhísí iar-mhargaidh a sholáthar do tháirgí nasctha.

(33)

Féadfaidh duine nádúrtha nó dlítheanach, amhail tomhaltóir, fiontar, eagraíocht taighde, eagraíocht neamhbhrabúis nó eintiteas atá ag gníomhú i gcáil ghairmiúil, a bheith i dtríú páirtí a gcuirtear sonraí ar fáil dó. Agus na sonraí á gcur ar fáil don tríú páirtí, níor cheart do shealbhóir sonraí mí-úsáid a bhaint as a staid chun féachaint le buntáiste iomaíoch a fháil i margaí ina bhféadfaidh an sealbhóir sonraí agus an tríú páirtí a bheith in iomaíocht dhíreach le chéile. Dá bhrí sin níor cheart don sealbhóir sonraí aon sonraí atá ar fáil go héasca a úsáid chun léargas a fháil ar staid eacnamaíoch, ar shócmhainní nó ar mhodhanna táirgthe an tríú páirtí, nó ar úsáid an tríú páirtí ar aon bhealach eile a d’fhéadfadh an bonn a bhaint de staid tráchtála an tríú páirtí sna margaí ina bhfuil an tríú páirtí gníomhach. Ba cheart don úsáideoir a bheith in ann sonraí neamhphearsanta a chomhroinnt le tríú páirtithe chun críocha tráchtála. Le comhaontú an úsáideora, agus faoi réir fhorálacha an Rialacháin seo, ba cheart tríú páirtithe a bheith in ann na cearta rochtana sonraí arna ndeonú ag an úsáideoir a aistriú chuig tríú páirtithe eile, lena n-áirítear mar mhalairt ar chúiteamh. Féadfaidh idirghabhálaithe sonraí gnólacht le gnólacht agus córais bhainistíochta faisnéise pearsanta (PIMS), dá ngairtear seirbhísí idirghabhála sonraí i Rialachán (AE) 2022/868, tacú le húsáideoirí nó le tríú páirtithe caidreamh tráchtála a bhunú le líon neamhchinntithe contrapháirtithe ionchasacha chun aon chríche dleathaí a thagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo. D’fhéadfadh ról ríthábhachtach a bheith acu ó thaobh an rochtain ar shonraí a chomhiomlánú ionas gur féidir anailísí mórshonraí nó an mheaisínfhoghlaim a éascú, ar choinníoll go mbeidh smacht iomlán ag úsáideoirí i dtaobh na ceiste ar cheart dóibh a gcuid sonraí a chur ar fáil le haghaidh an chomhiomlánaithe sin agus i dtaobh na dtéarmaí tráchtála faoina mbeidh a gcuid sonraí le húsáid.

(34)

Féadfaidh úsáid táirge nasctha nó seirbhíse gaolmhaire sonraí a ghiniúint a bhaineann leis an t-ábhar sonraí, go háirithe i gcás inar duine nádúrtha an t-úsáideoir. Tá próiseáil na sonraí sin faoi réir na rialacha a bunaíodh faoi Rialachán (AE) 2016/679, lena n-áirítear cásanna ina bhfuil dlúthbhaint ag sonraí pearsanta agus neamhphearsanta i dtacar sonraí le chéile. Féadfaidh an t-úsáideoir nó duine nádúrtha eile a bheith mar an t-ábhar sonraí. Ní fhéadfaidh ach amháin ábhar sonraí nó rialaitheoir sonraí pearsanta a bhailiú. I gcúinsí áirithe, tá an ceart ag úsáideoir arb é an t-ábhar sonraí é faoi Rialachán (AE) 2016/679 sonraí pearsanta a bhaineann leis an úsáideoir sin a rochtain, agus ní dhéanann an Rialachán seo aon difear do na cearta sin. Faoin Rialachán seo, tá an ceart ag an úsáideoir atá ina dhuine nádúrtha na sonraí uile a bhíonn á nginiúint trí úsáid táirge nasctha a rochtain, bíodh sonraí pearsanta nó neamhphearsanta i gceist. I gcás nach é an t-úsáideoir é an t-ábhar sonraí ach fiontar, lena n-áirítear trádálaí aonair, ach ní i gcás úsáid tí chomhroinnte an táirge nasctha, meastar gur rialaitheoir é an t-úsáideoir. Dá réir sin, tá ceanglas ar úsáideoir den sórt sin mar rialaitheoir a bhfuil beartaithe aige sonraí pearsanta a bhíonn á nginiúint ag úsáid táirge nasctha nó seirbhíse gaolmhaire bunús dlí a bheith aige maidir le sonraí a phróiseáil mar a cheanglaítear le hAirteagal 6(1) de Rialachán (AE) 2016/679, amhail toiliú an ábhair sonraí nó feidhmíocht conartha a bhfuil an t-ábhar sonraí ina pháirtí ann. Ba cheart don úsáideoir sin a áirithiú go gcuirtear an t-ábhar sonraí ar an eolas go hiomchuí faoi na cuspóirí sonracha, sainráite agus dlisteanacha lena mbaineann próiseáil na sonraí sin, agus faoin gcaoi ar féidir leis an ábhar sonraí a chearta a fheidhmiú go héifeachtach. I gcás ina bhfuil an sealbhóir sonraí agus an t-úsáideoir ina gcomhrialaitheoirí de réir bhrí Airteagal 26 de Rialachán (AE) 2016/679, tá ceanglas orthu, ar bhealach trédhearcach trí bhíthin socrú eatarthu, a bhfreagrachtaí faoi seach a chinneadh maidir le comhlíonadh an Rialacháin sin. Ba cheart a thuiscint go bhféadfaidh an t-úsáideoir sin, a luaithe a chuirtear na sonraí ar fáil, a bheith ina shealbhóir sonraí dá réir, má chomhlíonann an t-úsáideoir sin na critéir faoin Rialachán seo agus, dá bhrí sin, go mbeidh sé faoi réir na n-oibleagáidí chun an sonraí a chur ar fáil faoin Rialachán seo.

(35)

Níor cheart sonraí táirgí nó sonraí seirbhísí gaolmhara a chur ar fáil do thríú páirtí ach amháin arna iarraidh sin don úsáideoir. Leis an Rialachán seo, comhlánaítear dá réir sin an ceart, dá bhforáiltear in Airteagal 20 de Rialachán (AE) 2016/679, atá ag ábhair sonraí chun sonraí pearsanta a bhaineann leo a fháil i bhformáid atá struchtúrtha, a úsáidtear go coiteann agus atá meaisín-inléite, agus na sonraí sin a phortáil chuig rialaitheoir eile, i gcás ina ndéantar na sonraí sin a phróiseáil trí mhodhanna uathoibrithe ar bhonn Airteagal 6(1), pointe (a), nó Airteagal 9(2), pointe (a), nó ar bhonn conartha de bhun Airteagal 6(1), pointe (b), den Rialachán sin. I gcás ina bhfuil sé indéanta go teicniúil, ba cheart an ceart a bheith ag an ábhar sonraí go ndéanfaí na sonraí pearsanta a tharchur go díreach ó rialaitheoir amháin go rialaitheoir eile, ach i gcás inarb infheidhme go teicniúil amháin. Sonraítear in Airteagal 20 de Rialachán (AE) 2016/679 go mbaineann sé le sonraí a sholáthraíonn an t-ábhar sonraí ach ní shonraítear ann cé acu a éilítear leis sin iompraíocht ghníomhach ar thaobh an ábhair sonraí nó a bhaineann sé freisin le cúinsí ina mbíonn táirge nasctha nó an tseirbhís ghaolmhar, de réir dearaidh, ag faire ar bhealach éighníomhach ar iompraíocht ábhair sonraí nó ar fhaisnéis eile i ndáil le hábhar sonraí. Na cearta dá bhforáiltear faoin Rialachán seo, comhlánaíonn siad an ceart chun sonraí pearsanta a fháil agus a phortáil faoi Airteagal 20 de Rialachán (AE) 2016/679 ar roinnt bealaí. Leis an Airteagal sin, tugtar an ceart d’úsáideoirí rochtain a fháil ar aon sonraí táirge nó sonraí seirbhíse gaolmhairea agus iad a chur ar fáil do thríú páirtí, gan beann ar chineál na sonraí mar shonraí pearsanta, ar an idirdhealú idir sonraí a sholáthraítear go gníomhach nó sonraí a breathnaíodh go héighníomhach, agus gan beann ar bhunús dlí na próiseála. Murab ionann agus Airteagal 20 de Rialachán (AE) 2016/679, sainordaítear leis an Rialachán seo agus áirithítear leis indéantacht theicniúil rochtana tríú páirtí do gach cineál sonraí a thagann faoina raon feidhme, bídís pearsanta nó neamhphearsanta, agus ar an gcaoi sin áirithítear nach gcuirfidh bacainní teicniúla bac ná cosc a thuilleadh ar rochtain ar na sonraí sin. Cuireann sé ar a chumas na sealbhóirí sonraí freisin cúiteamh réasúnta a shocrú a bheidh le comhlíonadh ag tríú páirtithe, ach ní ag an úsáideoir, as costais a thabhaítear agus rochtain dhíreach á cur ar fáil ar na sonraí a bhíonn á nginiúint ag táirge nasctha an úsáideora. Mura bhfuil sealbhóir sonraí agus tríú páirtí in ann teacht ar chomhaontú maidir leis an rochtain dhíreach sin, níor cheart aon chosc a chur ar an ábhar sonraí na cearta a leagtar síos i Rialachán (AE) 2016/679 a fheidhmiú, lena n-áirítear an ceart chun iniomparthachta sonraí, trí bhearta ceartaitheacha a lorg i gcomhréir leis an Rialachán sin. Tá sé le tuiscint sa chomhthéacs sin, i gcomhréir le Rialachán (AE) 2016/679, nach ndéantar foráil le conradh go mbeidh an sealbhóir sonraí nó an tríú páirtí in ann catagóirí speisialta sonraí pearsanta a phróiseáil.

(36)

Rochtain ar aon sonraí a stóráiltear i dtrealamh teirminéil agus a bhfuil rochtain orthu ón trealamh sin, tá sí faoi réir Threoir 2002/58/CE agus éilítear léi cead ón rannpháirtí nó úsáideoir de réir bhrí na Treorach sin ach amháin má tá géarghá leis an rochtain sin chun seirbhís sochaí faisnéise a sholáthar arna héileamh ag an úsáideoir nó ag an rannpháirtí go sainráite nó chun teachtaireacht a tharchur agus é sin amháin. Cosnaíonn Treoir 2002/58/CE sláine threalamh teirminéil an úsáideora maidir le cumais phróiseála agus stórála a úsáid agus faisnéis a bhailiú. Meastar gur trealamh teirminéil atá i dtrealamh a bhaineann le hIdirlíon na Rudaí Nithiúla má tá sé nasctha go díreach nó go hindíreach le líonra cumarsáide poiblí.

(37)

Chun dúshaothrú úsáideoirí a chosc, níor cheart do thríú páirtithe ar cuireadh sonraí ar fáil dóibh arna iarraidh sin don úsáideoir na sonraí sin a phróiseáil ach amháin chun na gcríoch a comhaontaíodh leis an úsáideoir agus níor cheart dóibh iad a chomhroinnt le tríú páirtí eile ach amháin le comhaontú an úsáideora maidir le comhroinnt sonraí de sórt sin.

(38)

I gcomhréir le prionsabal an íoslaghdaithe sonraí, níor cheart do thríú páirtithe faisnéis a rochtain ach amháin má tá gá léi chun an tseirbhís arna hiarraidh ag an úsáideoir a sholáthar. Agus rochtain faighte ag an tríú páirtí ar na sonraí, ba cheart dó iad a phróiseáil chun na gcríoch a comhaontaíodh leis an úsáideoir, gan chur isteach ón sealbhóir sonraí. Ba cheart é a bheith chomh héasca céanna ar an úsáideoir rochtain an tríú páirtí ar na sonraí a dhiúltú nó deireadh a chur léi is atá sé ar an úsáideoir an rochtain a údarú. Níor cheart do thríú páirtithe ná do shealbhóirí sonraí feidhmiú roghanna ná chearta an úsáideora a dhéanamh ródheacair trí roghanna a thairiscint don úsáideoir ar bhealach neamhneodrach, nó tríd an úsáideoir a chomhéigniú, a mheabhlú nó a chúbláil, ná trí neamhspleáchas, cinnteoireacht nó roghanna an úsáideora a threascairt nó a lagú, lena n-áirítear trí bhíthin comhéadain dhigitigh úsáideora nó cuid de. Sa chomhthéacs sin, níor cheart do thríú páirtithe ná sealbhóirí sonraí brath ar ‘phátrúin dhorcha’, mar a thugtar orthu, agus a gcomhéadain dhigiteacha á ndearadh acu. Is teicnící dearthóireachta iad pátrúin dhorcha a bhrúnn nó a mheabhlaíonn tomhaltóirí chun cinntí a dhéanamh a mbeidh iarmhairtí diúltacha ann dóibh mar thoradh orthu. Is féidir na teicnící cúblála sin a úsáid chun áitiú ar úsáideoirí, go háirithe tomhaltóirí leochaileacha, dul i mbun iompraíocht neamh-inmhianaithe, chun úsáideoirí a mheabhlú trí thathant orthu cinntí a dhéanamh faoi idirbhearta nochta sonraí nó chun cinnteoireacht úsáideoirí na seirbhíse a laobhadh go míréasúnach, ar bhealach a threascraíonn nó a chuireann isteach ar a neamhspleáchas, a gcinnteoireacht agus a rogha. Cleachtais tráchtála chomónta agus dhlisteanacha a chomhlíonann dlí an Aontais, níor chóir iad a mheas iontu féin mar phátrúin dhorcha. Ba cheart do thríú páirtithe agus do shealbhóirí sonraí a n-oibleagáidí faoi dhlí ábhartha an Aontais a chomhlíonadh, go háirithe na ceanglais a leagtar síos i dTreoracha 98/6/CE (24) agus 2000/31/CE (25) ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus i dTreoracha 2005/29/CE agus 2011/83/AE.

(39)

Ina theannta sin, níor cheart do thríú páirtithe na sonraí a thagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo a úsáid chun daoine a phróifíliú ach amháin má tá géarghá le gníomhaíochtaí próiseála den sórt sin chun an tseirbhís atá iarrtha ag an úsáideoir a sholáthar, lena n-áirítear i gcomhthéacs na cinnteoireachta uathoibrithe. An ceanglas maidir le sonraí a scriosadh nuair nach bhfuil gá leo a thuilleadh le haghaidh an chuspóra a comhaontaíodh leis an úsáideoir, murar thángthas ar chomhaontú ar bhealach eile maidir le sonraí neamhphearsanta, comhlánaíonn sé ceart an t-ábhar sonraí go ndéanfaí scriosadh de bhun Airteagal 17 de Rialachán (AE) 2016/679. I gcás inar soláthraí seirbhíse idirghabhála sonraí é tríú páirtí, beidh feidhm ag na coimircí don ábhar sonraí dá bhforáiltear le Rialachán (AE) 2022/868. Féadfaidh an tríú páirtí na sonraí a úsáid chun táirge nasctha nua nuálach nó seirbhís ghaolmhar a fhorbairt ach ní chun táirge nasctha atá in iomaíocht leis a fhorbairt.

(40)

Bíonn deacrachtaí ag gnólachtaí nuathionscanta, fiontair bheaga a cháilíonn mar fhiontair mheánmhéide faoi Airteagal 2 den Iarscríbhinn a ghabhann le Moladh 2003/361/CE agus fiontair ó earnálacha traidisiúnta nach bhfuil a gcumais dhigiteacha chomh forbartha sin rochtain a fháil ar shonraí ábhartha. Is é aidhm don Rialachán seo rochtain ar shonraí a éascú le haghaidh na n-eintiteas sin, agus san am céanna a áirithiú go ndéanfar na hoibleagáidí comhfhreagracha a mheas go comhréireach a mhéad is féidir chun a áirithiú nach bhfuil siad iomarcach. An tráth céanna, tá líon beag fiontair an-mhór tar éis teacht chun cinn agus cumhacht mhór eacnamaíoch sa gheilleagar digiteach acu trí mhéideanna ollmhóra sonraí a charnadh agus a chomhiomlánú, agus an bonneagar teicneolaíochta acu freisin chun luach airgid a chur ar na sonraí sin. Áirítear leis na fiontair an-mhóra sin gnóthais a sholáthraíonn croísheirbhísí ardáin lena rialaítear éiceachórais ardáin iomláin sa gheilleagar digiteach, gnóthais nach bhfuil oibreoirí atá sa mhargadh faoi láthair nó oibreoirí nua in ann a ndúshlán a thabhairt dóibh ná dul san iomaíocht leo. Is é is aidhm do Rialachán (AE) 2022/1925 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (26) na neamhéifeachtúlachtaí agus míchothromaíochtaí sin a leigheas trí chead a thabhairt don Choimisiún gnóthas a ainmniú mar ‘gheatóir’, agus déanann sé roinnt oibleagáidí a fhorchur ar gheatóirí den sórt sin, lena n-áirítear toirmeasc ar shonraí áirithe a chomhcheangal gan chead, agus oibleagáid chun cearta éifeachtacha ar iniomparthacht sonraí a áirithiú faoi Airteagal 20 de Rialacháin (AE) 2016/679. I gcomhréir le Rialachán (AE) 2022/1925 agus i bhfianaise chumas dosháraithe na ngnóthas sin sonraí a ghnóthú, níl sé riachtanach chun cuspóir an Rialacháin a bhaint amach agus, dá bhrí sin, bheadh sé díréireach i ndáil le sealbhóirí sonraí a bheadh faoi réir na n-oibleagáidí sin, chun na geatóirí a áireamh mar thairbhithe an chirt chun sonraí a rochtain. Is dócha go gcuirfeadh cuimsiú den sórt sin teorainn le tairbhí an Rialacháin seo do FBManna, atá nasctha le cothroime dháileadh an luacha sonraí ar fud gníomhaithe margaidh. Ciallaíonn sin, i gcás gnóthas a mbíonn croísheirbhísí ardáin á soláthar aige agus é ainmnithe mar gheatóir, nach féidir leis an ngnóthas sin sonraí úsáideoirí a bhíonn á nginiúint ag úsáid táirge nasctha nó seirbhíse gaolmhaire nó ag cúntóir IS a iarraidh ná ní féidir rochtain ar shonraí den chineál sin a thabhairt dó, de bhun an Rialacháin seo. Thairis sin, tríú páirtithe a gcuirtear sonraí ar fáil dóibh arna iarraidh sin don úsáideoir, ní fhéadfaidh siad na sonraí a chur ar fáil do gheatóir. Mar shampla, ní fhéadfaidh an tríú páirtí an soláthar seirbhísí a ligean ar fochonradh do gheatóir. Mar sin féin, ní chuireann sin cosc ar thríú páirtithe úsáid a bhaint as seirbhísí próiseála sonraí atá á gcur ar fáil ag geatóir. Leis sin, ní chuirtear cosc ach oiread ar na gnóthais sin na sonraí céanna a fháil agus a úsáid trí mhodhanna dleathacha eile. Cuireann na cearta rochtana dá bhforáiltear sa Rialachán seo le rogha níos leithne seirbhísí do thomhaltóirí. Ós rud é nach ndéantar difear do chomhaontuithe deonacha idir geatóirí agus sealbhóirí sonraí, ní dhéanfadh an teorannú ar rochtain a dheonú do gheatóirí iad a eisiamh ón margadh ná cosc a chur orthu a gcuid seirbhísí a thairiscint.

(41)

I bhfianaise staid reatha na teicneolaíochta, bheadh ualach rómhór ag baint le tuilleadh oibleagáidí dearthóireachta a fhorchur i ndáil le táirgí nasctha a bhíonn á monarú nó á ndearadh ag micrifhiontair agus fiontair bheaga, nó na seirbhísí gaolmhara a sholáthraíonn siad. Ní hamhlaidh atá, áfach, i gcás ina bhfuil fiontar comhpháirtíochta nó fiontar nasctha de réir bhrí Airteagal 3 den Iarscríbhinn a ghabhann le Moladh 2003/361/CE, ag micrifhiontar nó ag fiontar beag, nach gcáilíonn mar mhicrifhiontar nó fiontar beag agus i gcás ina bhfuil sé ar fochonradh chun táirge nasctha a mhonarú nó a dhearadh nó seirbhís ghaolmhar a sholáthar. I gcásanna mar sin, tá an fiontar a lig an monarú nó an dearadh ar fochonradh do mhicrifhiontar nó d’fhiontar beag in ann an fochonraitheoir a chúiteamh go hiomchuí. Mar sin féin, d’fhéadfadh micrifhiontar nó fiontar beag a bheith faoi réir na gceanglas a leagtar síos leis an Rialachán seo mar shealbhóir sonraí, i gcás nach é an micrifhiontar nó fiontar beag sin monaróir an táirge nasctha nó soláthraí na seirbhísí gaolmhara. Ba cheart feidhm a bheith ag idirthréimhse maidir le fiontar a cháiligh mar fhiontar meánmhéide ar feadh tréimhse is lú ná bliain amháin agus maidir le táirgí nasctha ar feadh bliain amháin tar éis an dáta ar chuir fiontar meánmhéide ar an margadh iad. Le tréimhse bliana den sórt sin, is féidir le fiontar meánmhéide den sórt sin coigeartú agus ullmhú a dhéanamh sula dtabharfar aghaidh ar iomaíocht sa mhargadh le haghaidh seirbhísí do na táirgí nasctha a mhonaraíonn siad, ar bhonn na gceart rochtana dá bhforáiltear leis an Rialachán seo. Ní bheidh feidhm ag idirthréimhse den sórt sin i gcás ina bhfuil fiontar comhpháirtíochta nó fiontar nasctha ag fiontar meánmhéide den sórt sin nach gcáilíonn mar mhicrifhiontair nó mar fhiontar beag nó i gcás inar cuireadh fiontar meánmhéide den sórt sin ar fochonradh chun an táirge nasctha a mhonarú nó a dhearadh nó chun an tseirbhís ghaolmhar a sholáthar.

(42)

Agus éagsúlacht na dtáirgí nasctha á gcur san áireamh, ar táirgí iad lena ndéantar sonraí de chineál, de mhéid agus de mhinicíocht éagsúil a tháirgeadh, lena mbaineann leibhéil éagsúla sonraí agus rioscaí cibearshlándála, agus lena ndéantar deiseanna eacnamaíocha a bhfuil luach éagsúil acu a chur ar fáil agus chun comhsheasmhacht na gcleachtas comhroinnte sonraí sa mhargadh inmheánach a áirithiú, lena n-áirítear ar fud earnálacha, agus chun cleachtais chothroma comhroinnte sonraí a spreagadh agus a chur chun cinn fiú i réimsí nach bhfuil aon cheart den sórt sin ar rochtain ar shonraí curtha ar fáil iontu, foráiltear leis an Rialachán seo do rialacha cothrománacha maidir leis na socruithe le haghaidh rochtain ar shonraí, aon uair a cheanglaítear ar shealbhóir sonraí, faoi dhlí an Aontais nó faoin reachtaíocht náisiúnta arna glacadh i gcomhréir le dlí an Aontais, sonraí a chur ar fáil d’fhaighteoir sonraí. Ba cheart rochtain mar sin a bheith bunaithe ar théarmaí agus coinníollacha cothroma, réasúnta, neamh-idirdhealaitheacha agus trédhearcacha. Níl feidhm ag na rialacha rochtana ginearálta sin maidir le hoibleagáidí chun sonraí a chur ar fáil faoi Rialachán (AE) 2016/679. Ní imríonn na rialacha sin aon tionchar ar chomhroinnt dheonach sonraí. Féadfaidh na téarmaí conarthacha eiseamláireacha neamhcheangailteacha maidir le comhroinnt sonraí gnólacht le gnólacht atá le forbairt agus le moladh ag an gCoimisiún cabhrú le páirtithe conradh a thabhairt i gcrích lena n-áirítear téarmaí agus coinníollacha cothroma, réasúnacha agus neamh-idirdhealaitheacha agus ar comhaontuithe iad a chuirtear chun feidhme ar bhealach trédhearcach. Níor cheart go gciallódh tabhairt i gcrích conartha a bhféadfadh na téarmaí conarthacha eiseamláireacha neamhcheangailteacha a bheith san áireamh ann, go mbeadh an ceart chun sonraí a chomhroinnt le tríú páirtithe coinníollach ar aon bhealach ar an gconradh sin a bheith ann. I gcás nach mbeidh páirtithe in ann conradh a thabhairt i gcrích maidir le comhroinnt sonraí, lena n-áirítear le tacaíocht ó chomhlachtaí um réiteach díospóidí, beidh an ceart chun sonraí a chomhroinnt le tríú páirtithe in-fhorfheidhmithe i gcúirteanna nó i mbinsí náisiúnta.

(43)

Ar bhonn phrionsabal na saoirse conarthaí, ba cheart saoirse a bheith ag páirtithe fós chun caibidlíocht a dhéanamh maidir leis an coinníollacha beachta a bhaineann le sonraí a chur ar fáil ina gconarthaí, faoi chuimsiú na rialacha rochtana ginearálta i dtaca le sonraí a chur ar fáil. D’fhéadfaí bearta teicniúla agus eagraíochtúla a áireamh i dtéarmaí na gconarthaí sin, lena n-áirítear bearta a bhaineann le slándáil sonraí.

(44)

Chun a áirithiú go bhfuil cothroime ann don dá chomhpháirtí i gconradh sna coinníollacha i ndáil le rochtain éigeantach ar shonraí, ba cheart, leis na rialacha ginearálta maidir le cearta rochtain ar shonraí, tagairt a dhéanamh don riail faoi théarmaí éagóracha conarthacha a sheachaint.

(45)

Maidir le haon chomhaontú a thabharfar i gcrích, i gcaidreamh gnólacht le gnólacht, le haghaidh sonraí a chur ar fáil, ba cheart dó a bheith neamh-idirdhealaitheach idir catagóirí inchomparáide faighteoirí sonraí, is cuma más fiontair mhóra nó FBManna iad na páirtithe. Chun an easpa faisnéise faoi na coinníollacha atá i gconarthaí éagsúla a chúiteamh, rud a dhéanann deacair don fhaighteoir sonraí é a mheasúnú cé acu atá nó nach bhfuil na téarmaí a bhaineann leis na sonraí a chur ar fáil neamh-idirdhealaitheach, ba cheart do na sealbhóirí sonraí a bheith freagrach as a léiriú nach bhfuil téarma conartha idirdhealaitheach. I gcás ina n-úsáideann sealbhóir sonraí téarmaí conartha difriúla chun sonraí a chur ar fáil, ní idirdhealú neamhdhleathach é má tá cúiseanna oibiachtúla ina n-údar leis na difríochtaí sin. Ní dochar na hoibleagáidí sin do Rialachán (AE) 2016/679.

(46)

Chun infheistíocht leanúnach i nginiúint agus i gcur ar fáil sonraí luachmhara a chur chun cinn, lena n-áirítear infheistíochtaí in uirlisí teicniúla ábhartha, agus ag an am céanna ualaí iomarcacha a sheachaint maidir le rochtain ar shonraí agus úsáid sonraí a fhágann nach mbeidh comhroinnt sonraí inmharthana a thuilleadh ó thaobh na tráchtála de, tá an prionsabal sa Rialachán seo go bhféadfaidh sealbhóirí sonraí i gcaidreamh gnólacht le gnólacht cúiteamh réasúnta a iarraidh nuair a cheanglaítear de bhun dhlí an Aontais nó de bhun reachtaíocht náisiúnta arna glacadh i gcomhréir le dlí an Aontais sonraí a chur ar fáil d’fhaighteoir sonraí. Níor cheart an cúiteamh sin a thuiscint mar íocaíocht as na sonraí féin. Ba cheart don Choimisiún treoirlínte a ghlacadh maidir leis an gcaoi a ndéantar cúiteamh réasúnach sa gheilleagar sonraí a ríomh.

(47)

Ar an gcéad dul síos, féadfar cúiteamh as na costais a tabhaíodh agus na sonraí á gcur ar fáil a áireamh i gcúiteamh réasúnta as an oibleagáid de bhun dhlí an Aontais nó de bhun reachtaíocht náisiúnta arna glacadh i gcomhréir le dlí an Aontais a chomhlíonadh maidir le hiarraidh ar shonraí a chur ar fáil a chomhlíonadh. Féadfaidh sé gur costais theicniúla iad na costais sin, amhail na costais is gá chun sonraí a atáirgeadh, a scaipeadh trí mhodhanna leictreonacha agus a stóráil, ach ní chun sonraí a bhailiú nó a tháirgeadh. Féadfaidh a áireamh ar na costais theicniúla sin freisin na costais a bhaineann le próiseáil, ar costais iad atá riachtanach chun sonraí a chur ar fáil, lena n-áirítear costais a bhaineann le formáidiú na sonraí. Féadfaidh a áireamh sna costais a bhaineann leis na sonraí a chur ar fáil freisin na costais a bhaineann le hiarrataí nithiúla ar chomhroinnt sonraí a éascú. Féadfaidh siad a bheith éagsúil freisin ag brath ar mhéid na sonraí chomh maith leis na socruithe a rinneadh chun na sonraí a chur ar fáil. D’fhéadfaí laghdú a dhéanamh ar na costais in idirbhearta tráthrialta nó atriallacha i gcaidreamh gnó trí shocruithe fadtéarmacha idir sealbhóirí sonraí agus faighteoirí sonraí, mar shampla trí shamhail na suibscríbhinne nó trí úsáid a bhaint as conarthaí cliste. Maidir leis na costais a bhaineann le sonraí a chur ar fáil, baineann siad go sonrach le hiarraidh ar leith nó cumhdaíonn siad roinnt iarrataí. I gcás ina gcumhdaíonn siad roinnt iarrataí, níor cheart go mbeadh ar fhaighteoir sonraí amháin na costais iomlána a bhaineann leis na sonraí a chur ar fáil a íoc. Ar an dara dul síos, féadfar corrlach a áireamh i gcúiteamh réasúnta, cé is moite de FBManna agus eagraíochtaí taighde neamhbhrabúis. D’fhéadfadh corrlach a bheith éagsúil ag brath ar fhachtóirí a bhaineann leis na sonraí féin, amhail méid, formáid nó cineál na sonraí. Féadfar na costais a bhaineann leis na sonraí a bhailiú a chur san áireamh sa chorrlach. Dá bhrí sin, d’fhéadfadh laghdú teacht ar an gcorrlach i gcás inar bhailigh an sealbhóir sonraí na sonraí dá ghnólacht féin gan infheistíochtaí suntasacha a dhéanamh nó d’fhéadfadh méadú teacht air i gcás ina bhfuil na hinfheistíochtaí i mbailiú sonraí ar mhaithe le gnólacht an tsealbhóra sonraí fairsing. D’fhéadfadh teorainn a bheith leis nó d’fhéadfaí é a chur as an áireamh fiú i gcásanna nach ndéanann an úsáid a bhaineann an faighteoir sonraí as na sonraí difear do ghníomhaíochtaí an tsealbhóra sonraí féin. Ós rud é go ndéanann táirge nasctha ar leis an úinéir é, atá ar cíos nó ar léas aige nó aici, na sonraí a chomhghiniúint, d’fhéadfadh sé sin méid an chúitimh a laghdú freisin i gcomparáid le cásanna eile ina ngineann an sealbhóir sonraí na sonraí, mar shampla le linn do sheirbhís ghaolmhar a bheith á soláthar.

(48)

Ní gá idirghabháil a dhéanamh i gcás ina bhfuil sonraí á gcomhroinnt idir fiontair mhóra, nó i gcás inar fiontar beag nó fiontar meánmhéide é an sealbhóir sonraí agus inar fiontar mór é an faighteoir sonraí. Sna cásanna sin, meastar go bhfuil na fiontair in ann an cúiteamh a chaibidliú laistigh de theorainneacha an mhéid atá réasúnach agus neamh-idirdhealaitheach.

(49)

Chun FBManna a chosaint ar ualaigh eacnamaíocha iomarcacha a dhéanfadh ródheacair orthu samhlacha gnó nuálacha a fhorbairt agus a rith, níor cheart go sáródh an cúiteamh réasúnach atá le híoc acu chun sonraí a chur ar fáil na costais a bhaineann go díreach leis na sonraí a chur ar fáil. Is ionann na costais a bhaineann go díreach leis na costais sin atá inchurtha i leith iarrataí aonair, ag cur san áireamh go bhfuil na comhéadain theicniúla riachtanacha nó na bogearraí agus an nascacht ghaolmhar le bunú ar bhonn buan ag an sealbhóir sonraí. Ba cheart feidhm a bheith ag an gcóras céanna maidir leis na heagraíochtaí taighde neamhbhrabúis.

(50)

I gcásanna a bhfuil údar cuí leo, lena n-áirítear nuair a bhíonn gá le coimirce a thabhairt do rannpháirtíocht tomhaltóirí agus don iomaíochas nó chun an nuálaíocht a chur chun cinn i margaí áirithe, féadfar foráil a dhéanamh maidir le cúiteamh rialaithe as cineálacha sonracha sonraí a chur ar fáil i ndlí an Aontais nó reachtaíocht náisiúnta arna glacadh i gcomhréir le dlí an Aontais.

(51)

Is prionsabal tábhachtach é an trédhearcacht chun a áirithiú go bhfuil an cúiteamh atá á iarraidh ag sealbhóir sonraí réasúnta, nó, más FBM é an faighteoir sonraí nó eagraíocht taighde neamhbhrabúis, nach sáraíonn an cúiteamh na costais a bhaineann go díreach leis na sonraí a chur ar fáil don fhaighteoir sonraí agus go bhfuil siad inchurtha i leith na hiarrata aonair lena mbaineann. Chun cur ar a gcumas d’fhaighteoirí sonraí a mheasúnú agus a fhíorú go gcomhlíonann an cúiteamh ceanglais an Rialacháin seo, ba cheart don sealbhóir sonraí an fhaisnéis, mionsonraithe go leor, a sholáthar don fhaighteoir sonraí lenar féidir an cúiteamh a ríomh.

(52)

Má áirithítear rochtain ar bhealaí malartacha chun díospóidí intíre agus trasteorann a réiteach a thagann aníos i dtaca le sonraí a chur ar fáil, ba cheart é sin a bheith chun tairbhe sealbhóirí sonraí agus faighteoirí sonraí agus ba cheart an iontaoibh sa chomhroinnt sonraí a neartú dá bharr. Nuair nach féidir le comhpháirtithe teacht ar chomhaontú faoi théarmaí agus coinníollacha cothroma, réasúnta agus neamh-idirdhealaitheacha maidir le sonraí a chur ar fáil, ba cheart do chomhlachtaí um réiteach díospóidí réiteach simplí, mear agus ísealchostais a chur ar fáil do na comhpháirtithe. Cé nach leagtar síos leis an Rialachán seo ach na coinníollacha nach mór do chomhlachtaí um réiteach díospóidí a chomhlíonadh chun deimhniú a fháil, tá sé de shaoirse ag na Ballstáit aon rialacha sonracha a ghlacadh maidir leis an nós imeachta deimhniúcháin, lena n-áirítear dul in éag nó cúlghairm deimhniúcháin. Níor cheart d’fhorálacha an Rialacháin seo maidir le réiteach díospóide a chur de cheangal ar na Ballstáit comhlachtaí um réiteach díospóide a bhunú.

(53)

Is nós imeachta deonach é an nós imeachta um réiteach díospóidí faoin Rialachán seo lena gcuirtear ar chumas úsáideoirí, sealbhóirí sonraí agus faighteoirí sonraí teacht ar chomhaontú maidir lena ndíospóidí a thabhairt os comhair comhlachtaí um réiteach díospóidí. Dá bhrí sin, ba cheart é a bheith de shaoirse ag na páirtithe dul i dteagmháil le comhlacht um réiteach díospóidí dá rogha féin, bíodh sin laistigh nó lasmuigh de na Ballstáit ina bhfuil na páirtithe sin bunaithe.

(54)

Chun cásanna a sheachaint ina ngabhfaí dhá chomhlacht um réiteach díospóidí le haghaidh na díospóide céanna, go háirithe i staid trasteorann, ba cheart comhlacht um réiteach díospóidí a bheith in ann diúltú do dhéileáil le hiarraidh chun díospóid a réiteach i gcás inar cuireadh an díospóid sin faoi bhráid comhlacht um réiteach díospóidí eile cheana nó faoi bhráid cúirt nó binse Ballstáit.

(55)

Chun cur i bhfeidhm aonfhoirmeach an Rialacháin seo a áirithiú, ba cheart do na comhlachtaí um réiteach díospóidí na téarmaí conarthacha eiseamláireacha neamhcheangailteacha atá le forbairt agus le moladh ag an gCoimisiún a chur san áireamh chomh maith le dlí an Aontais nó an dlí náisiúnta lena sonraítear oibleagáidí comhroinnte sonraí nó treoirlínte arna n-eisiúint ag údaráis earnála chun dlí den sórt sin a chur i bhfeidhm.

(56)

Níor cheart cosc a chur ar chomhpháirtithe in imeachtaí um réiteach díospóidí a gcearta bunúsacha chun leighis éifeachtaigh agus chun trialach córa a fheidhmiú. Dá bhrí sin, níor cheart, leis an gcinneadh a dhéanann na páirtithe sin chun díospóid a chur faoi bhráid comhlacht um réiteach díospóidí, an ceart a bhaint díobh sásamh a lorg os comhair cúirt nó binse Ballstáit. Ba cheart do chomhlachtaí um réiteach díospóidí tuarascálacha bliantúla ar ghníomhaíochtaí a chur ar fáil go poiblí.

(57)

Féadfaidh sealbhóirí sonraí bearta iomchuí cosanta teicniúla a chur i bhfeidhm chun nochtadh neamhdhleathach sonraí nó rochtain neamhdhleathach ar shonraí a chosc. Leis na bearta sin, áfach, níor cheart idirdhealú a dhéanamh idir faighteoirí sonraí, ná níor cheart dóibh bac a chur ar rochtain nó úsáid sonraí d’úsáideoirí nó d’fhaighteoirí sonraí. I gcás ina ndéanann faighteoir sonraí cleachtais mhí-úsáideacha, amhail an sealbhóir sonraí a chur ar míthreoir trí fhaisnéis bhréagach a sholáthar agus é ar intinn aige na sonraí a úsáid chun críocha neamhdhleathacha, lena n-áirítear táirge nasctha atá in iomaíocht a fhorbairt ar bhonn na sonraí, féadfaidh an sealbhóir sonraí agus, i gcás inarb infheidhme agus i gcás nach iad an duine céanna iad, sealbhóir an rúin trádála nó an t-úsáideoir iarraidh ar an triú páirtí nó ar an bhfaighteoir sonraí bearta ceartaitheacha nó feabhais a chur chun feidhme gan moill mhíchuí. Maidir le haon iarrataí den sórt sin, agus go háirithe iarrataí chun deireadh a chur le táirgeadh, tairiscint nó cur ar an margadh earraí, sonraí díorthacha nó seirbhísí, chomh maith le deireadh a chur le hallmhairiú, onnmhairiú, stóráil earraí sáraitheacha nó scriosadh na n-earraí sin, ba cheart measúnú a dhéanamh orthu i bhfianaise a gcomhréireachta i ndáil le leasanna shealbhóir na sonraí, shealbhóir an rúin trádála, nó an úsáideora.

(58)

I gcás ina bhfuil páirtí amháin i suíomh margála níos láidre, tá an baol ann go bhféadfadh an páirtí sin tairbhe a bhaint as an suíomh sin ar bhealach a dhéanfadh dochar don pháirtí conartha eile le linn do chaibidlíocht a bheith á déanamh maidir le rochtain ar shonraí, agus de thoradh air sin go ndéanfaí difear d’inmharthanacht na sonraí ó thaobh na tráchtála de agus go gcuirfí toirmeasc orthu go heacnamaíoch uaireanta. Déanann na míchothromaíochtaí conarthacha sin dochar do gach fiontair nach bhfuil cumas fóinteach acu caibidlíocht a dhéanamh faoi na coinníollacha a bhaineann le rochtain ar shonraí, fiontair a bhféadfadh nach bhfuil an dara rogha acu ach glacadh le téarmaí conartha nach bhfuil rogha mhalartach orthu. Dá bhrí sin, téarmaí éagóracha conarthacha lena rialaítear rochtain ar shonraí agus úsáid sonraí, nó an dliteanas agus na leigheasanna maidir le sárú nó foirceannadh na n-oibleagáidí a bhaineann leis na sonraí, níor cheart do na téarmaí sin a bheith ina gceangal ar fhiontair nuair a fhorchuirtear na téarmaí sin ar na fiontair sin go haontaobhach.

(59)

Leis na rialacha maidir le téarmaí conartha, ba cheart prionsabal na saoirse conarthaí a chur san áireamh mar choincheap bunriachtanach den chaidreamh gnólacht le gnólacht. Dá bhrí sin, níor cheart go mbeadh gach téarma conartha faoi réir measúnú éagóra, ach díreach na téarmaí sin a fhorchuirtear go haontaobhach ar mhicrifhiontair agus ar fhiontair bheaga agus mheánmhéide. Baineann sin le cásanna nach bhfuil rogha mhalartach ann i gcás ina soláthraíonn páirtí amháin téarma conarthach áirithe agus nach bhfuil ar chumas an fhiontair eile tionchar a imirt ar ábhar an téarma sin d’ainneoin iarracht caibidlíocht a dhéanamh ina leith. I gcás téarma conarthach a dhéanann páirtí amháin a sholáthar agus a nglacann an fiontar eile leis, nó i gcás téarma a ndéantar caibidlíocht ina leith agus a chomhaontaítear ina dhiaidh sin ar bhealach leasaithe idir na páirtithe conarthacha, níor cheart an téarma sin a mheas mar théarma a forchuireadh go haontaobhach.

(60)

Thairis sin, níor cheart feidhm a bheith ag na rialacha maidir le téarmaí éagóracha conartha ach amháin i ndáil leis na heilimintí de chonradh a bhaineann le sonraí a chur ar fáil, is é sin, téarmaí conartha a bhaineann le rochtain ar shonraí agus úsáid na sonraí, chomh maith le dliteanas nó leigheasanna i leith sárú agus foirceannadh oibleagáidí a bhaineann le sonraí. Níor cheart codanna eile den chonradh céanna, nach mbaineann le sonraí a chur ar fáil, a bheith faoi réir an mheasúnaithe éagóra a leagtar síos sa Rialachán seo.

(61)

Níor cheart feidhm a bheith ag na critéir chun téarmaí éagóracha conartha a shainaithint ach amháin maidir le téarmaí conartha iomarcacha, i gcás inar mí-úsáideadh seasamh margála níos láidre. Tromlach mór na dtéarmaí conartha atá níos fabhraí do pháirtí amháin ó thaobh na tráchtála de ná do pháirtí eile, lena n-áirítear téarmaí ar gnách iad a bheith i gconarthaí gnólacht le gnólacht, is gnáthléiriú iad ar phrionsabal na saoirse conarthaí agus leanann siad d’feidhm a bheith acu. Chun críocha an Rialacháin seo, d’áireofaí leis an diall mór ón dea-chleachtas tráchtála, inter alia, dochar oibiachtúil a dhéanamh do chumas an pháirtí ar ar forchuireadh an téarma go haontaobhach a leas tráchtála dlisteanach a chosaint sna sonraí atá i gceist.

(62)

Chun deimhneacht dhlíthiúil a áirithiú, bunaítear leis an Rialachán seo liosta clásal a mheastar a bheith éagórach i gcónaí agus liosta clásal a thoimhdítear a bheith éagórach. Sa chás deireanach sin, ba cheart don fhiontar a fhorchuireann an téarma conarthach a bheith in ann toimhde na héagóra a bhréagnú trína léiriú nach bhfuil an téarma conarthach a liostaítear sa Rialachán seo éagórach sa chás sonrach atá i gceist. Mura bhfuil téarma conartha san áireamh sa liosta téarmaí a mheastar i gcónaí iad a bheith éagórach nó a nglactar leis ina leith go bhfuil siad éagórach, tá feidhm ag an bhforáil éagóra ginearálta. Maidir leis sin, ba cheart na téarmaí atá liostaithe mar théarmaí éagóracha conarthacha sa Rialachán seo a bheith ina slat tomhais chun an fhoráil éagóra ginearálta a léirmhíniú. Ar deireadh, d’fhéadfadh téarmaí conartha samhlacha neamhcheangailteacha le haghaidh conarthaí comhroinnte sonraí gnólacht le gnólacht a bheith cabhrach do chomhpháirtithe tráchtála freisin agus caibidlíocht á déanamh acu faoi chonarthaí, téarmaí a bheadh le forbairt agus le moladh ag an gCoimisiún. Má dhearbhaítear téarma conarthach a bheith éagórach, ba cheart go leanfadh an conradh lena mbaineann d’fheidhm a bheith aige gan an téarma sin, mura rud é nach féidir an téarma conarthach éagórach a scaradh ó théarmaí eile an chonartha.

(63)

I gcásanna ina bhfuil gá eisceachtúil leis, d'fhéadfadh sé go mbeadh ar chomhlachtaí earnála poiblí, ar an gCoimisiún, ar an mBanc Ceannais Eorpach nó ar chomhlachtaí de chuid an Aontais sonraí atá ann cheana a úsáid i bhfeidhmiú a ndualgas ar mhaithe le leas an phobail, lena n-áirítear, i gcás inarb ábhartha, meiteashonraí a ghabhann leo, chun freagairt ar éigeandálaí poiblí nó i gcásanna eisceachtúla eile. Is éard atá i gceist le riachtanais eisceachtúla imthosca nach féidir a thuar agus a bhfuil teorainn ama leo, i gcodarsnacht le himthosca eile a d'fhéadfaí a phleanáil, a sceidealú, bídís ann go tréimhsiúil nó go minic. Cé nach n-áirítear comhlachtaí earnála poiblí go ginearálta leis an gcoincheap ‘sealbhóir sonraí’, d'fhéadfadh gnóthais phoiblí a bheith san áireamh ann. Is ceart na heagraíochtaí déanta taighde agus na heagraíochtaí cistithe taighde a eagrú freisin mar chomhlachtaí earnála poiblí nó mar chomhlachtaí faoi rialú an dlí phoiblí. Chun an t-ualach ar ghnólachtaí a theorannú, níor cheart oibleagáid a bheith ar mhicrifhiontair agus ar fhiontair bheaga sonraí a sholáthar ach amháin do chomhlachtaí earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlachtaí de chuid an Aontais i gcásanna ina bhfuil gá eisceachtúil le sonraí den sórt sin chun freagairt ar éigeandáil phoiblí agus nach bhfuil comhlacht na hearnála poiblí, an Coimisiún, an Banc Ceannais Eorpach ná comhlacht an Aontais in ann sonraí den sórt sin a fháil ar mhodh malartach ar bhealach tráthúil éifeachtach faoi choinníollacha coibhéiseacha.

(64)

I gcás éigeandálaí poiblí, amhail éigeandálaí sláinte poiblí, éigeandálaí mar thoradh ar mhórthubaistí nádúrtha, lena n-áirítear tubaistí atá níos measa de dheasca an athraithe aeráide agus dhíghrádú an chomhshaoil, chomh maith le mórthubaistí mar gheall ar iompraíocht an duine, amhail mórtheagmhais chibearshlándála, is mó an leas poiblí a eascraíonn as úsáid na sonraí ná leasanna na sealbhóirí sonraí chun na sonraí atá ina seilbh a dhiúscairt gan srian. I gcás mar sin, ba cheart sealbhóirí sonraí a chur faoi oibleagáid na sonraí a chur ar fáil do chomhlachtaí earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlachtaí de chuid an Aontais arna iarraidh sin dóibh. Ba cheart éigeandáil phoiblí a chinneadh nó a dhearbhú i gcomhréir le dlí an Aontais nó leis an dlí náisiúnta ar bhonn na nósanna imeachta ábhartha, lena n-áirítear nósanna imeachta na n-eagraíochtaí idirnáisiúnta ábhartha. Sna cásanna sin, ba cheart don chomhlacht earnála poiblí a léiriú nach bhféadfaí na sonraí atá faoi raon feidhme na hiarrata a fháil seachas sin ar bhealach tráthúil agus éifeachtach agus faoi choinníollacha coibhéiseacha, mar shampla trí shonraí a sholáthar go deonach ag fiontar eile nó trí bhunachar sonraí poiblí a cheadú.

(65)

D’fhéadfadh gá eisceachtúil a bheith ann freisin mar gheall ar chásanna neamhéigeandála. I gcásanna den sórt sin, ba cheart cead a bheith ag comhlacht earnála poiblí, ag an gCoimisiún, ag an mBanc Ceannais Eorpach nó ag comhlacht de chuid an Aontais gan ach sonraí neamhphearsanta a iarraidh. Ba cheart don chomhlacht earnála poiblí a léiriú go bhfuil na sonraí riachtanach chun cúram sonrach a dhéantar ar mhaithe le leas an phobail a chomhlíonadh, ar cúram é dá bhforáiltear go sainráite sa dlí, amhail staidreamh oifigiúil a dhéanamh nó an maolú nó téarnamh ó éigeandáil phoiblí. Ina theannta sin, ní féidir an iarraidh sin a dhéanamh ach amháin nuair a bheidh sonraí sonracha sainaitheanta ag an gcomhlacht earnála poiblí, ag an gCoimisiún, ag an mBanc Ceannais Eorpach nó ag an gcomhlacht de chuid an Aontais nach bhféadfaí a fháil ar shlí eile ar bhealach tráthúil, éifeachtach agus faoi choinníollacha coibhéiseacha agus ní dhéanfar an iarraidh ach amháin má tá gach modh eile atá ar fáil dó ídithe aige chun na sonraí sin a fháil, amhail na sonraí a fháil trí chomhaontuithe deonacha, lena n-áirítear sonraí neamhphearsanta a cheannach ar an margadh trí rátaí margaidh a thairiscint, nó trí bhrath ar oibleagáidí atá ann cheana chun sonraí a chur ar fáil nó trí bhearta reachtacha nua a ghlacadh lena bhféadfaí infhaighteacht thráthúil sonraí a ráthú. Ba cheart feidhm a bheith freisin ag na coinníollacha agus na prionsabail a rialaíonn hiarrataí, amhail iad siúd a bhaineann le teorannú de réir cuspóra, le comhréireacht, le trédhearcacht agus le teorainn ama. I gcás iarrataí ar shonraí is gá chun staidreamh oifigiúil a tháirgeadh, ba cheart don chomhlacht earnála poiblí iarrthach a léiriú freisin cibé an gceadaítear leis an dlí náisiúnta dó sonraí neamhphearsanta a cheannach ar an margadh.

(66)

Níor cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir le socruithe deonacha chun sonraí a mhalartú idir eintitis phríobháideacha agus phoiblí, lena n-áirítear soláthar sonraí ag FBManna, ná níor cheart go mbeadh feidhm aige roimh ré, agus ní dochar é do ghníomhartha dlí de chuid an Aontais lena bhforáiltear d’iarrataí éigeantacha ar fhaisnéis ó eintitis phoiblí chuig eintitis phríobháideacha. Leis an Rialachán seo, níor cheart difear a dhéanamh d’oibleagáidí a fhorchuirtear ar shealbhóirí sonraí chun sonraí a sholáthar, agus na hoibleagáidí sin á spreagadh ag riachtanais de chineál neamh-eisceachtúil, go háirithe i gcás inarb eol raon na sonraí agus na sealbhóirí sonraí nó i gcás ina mbíonn an úsáid sonraí ag tarlú go tráthrialta, mar a tharlaíonn i gcás oibleagáidí tuairiscithe agus oibleagáidí margaidh inmheánaigh. Leis an Rialachán seo, níor cheart difear a dhéanamh ach oiread do na ceanglais chun sonraí a rochtain chun a fhíorú go gcomhlíonann siad na rialacha is infheidhme, lena n-áirítear cásanna ina sannann comhlachtaí earnála poiblí an cúram chun comhlíontacht a fhíorú d’eintitis nach comhlachtaí earnála poiblí iad.

(67)

Comhlánaíonn an Rialachán seo dlí an Aontais agus an dlí náisiúnta lena bhforáiltear do rochtain ar shonraí chun críocha staidrimh agus do na sonraí sin a úsáid chun críocha staidrimh, go háirithe Rialachán (CE) Uimh. 223/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (27) chomh maith le gníomhartha dlí náisiúnta a bhaineann le staidreamh oifigiúil agus ní dochar é dóibh.

(68)

Ba cheart do chomhlachtaí earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlachtaí an Aontais brath ar a gcumhachtaí faoi dhlí an Aontais nó an dlí náisiúnta. chun a gcúraimí a fheidhmiú sna réimsí cionta coiriúla nó riaracháin a chosc, a imscrúdú, a bhrath nó a ionchúiseamh nó pionóis choiriúla nó riaracháin a fhorghníomhú, chomh maith le sonraí a bhailiú chun críoch cánachais nó custaim. Dá réir sin, ní dhéanann an Rialachán seo difear do ghníomhartha reachtacha maidir le sonraí a chomhroinnt, a rochtain agus a úsáid sna réimsí sin.

(69)

I gcomhréir le hAirteagal 6(1) agus (3) de Rialachán (AE) 2016/679, tá gá le creat comhréireach, teoranta agus intuartha ar leibhéal an Aontais agus foráil á déanamh maidir leis an mbunús dlí chun cur ar a gcumas do shealbhóirí sonraí, i gcás riachtanais eisceachtúla, sonraí a chur ar fáil do chomhlachtaí earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlachtaí de chuid an Aontais, chun deimhneacht dhlíthiúil a áirithiú agus freisin chun na hualaigh riaracháin a bhíonn ar ghnólachtaí a laghdú. Chuige sin, ba cheart iarrataí ar shonraí ó chomhlachtaí earnála poiblí, ón gCoimisiún, ón mBanc Ceannais Eorpach nó ó chomhlachtaí de chuid an Aontais a bheith sonrach, trédhearcach agus comhréireach i raon feidhme a n-ábhair agus a ngráinneachta. Ba cheart cuspóir na hiarrata agus úsáid bheartaithe na sonraí arna n-iarraidh a bheith sonrach agus a bheith sainmhínithe go soiléir, ach ba cheart an tsolúbthacht iomchuí a bheith ann don eintiteas a d’iarr na sonraí chun a chúraimí sonracha a dhéanamh ar mhaithe leis an leas poiblí. Leis an iarraidh, ba cheart freisin leasanna dlisteanacha an tsealbhóirí sonraí ar cuireadh an iarraidh faoina mbráid a urramú. Ba cheart an t-ualach ar na sealbhóirí sonraí a laghdú trí cheanglas a chur ar na heintitis a d’iarr na sonraí prionsabal na haonuaire a urramú, lena gcuirtear cosc ar níos mó ná comhlacht earnála poiblí amháin nó níos mó ná an Coimisiún, an Banc Ceannais Eorpach agus comhlachtaí de chuid an Aontais na sonraí céanna a iarraidh níos mó uair amháin. Chun trédhearcacht a áirithiú, ba cheart don eintiteas a iarrann na sonraí iarrataí ar shonraí arna ndéanamh ag an gCoimisiún, ag an mBanc Ceannais Eorpach nó ag comhlachtaí de chuid an Aontais a chur ar fáil go poiblí gan moill mhíchuí. Ba cheart don Bhanc Ceannais Eorpach agus do chomhlachtaí de chuid an Aontais fógra a thabhairt don Choimisiún maidir lena n-iarrataí. Más comhlacht earnála poiblí a rinne an iarraidh ar shonraí, ba cheart don chomhlacht sin fógra a thabhairt freisin do chomhordaitheoir sonraí an Bhallstáit ina bhfuil an comhlacht earnála poiblí bunaithe.. Ba cheart a áirithiú go gcuirfear ar fáil go poiblí ar líne na hiarrataí uile. Ar fhógra a fháil maidir le hiarraidh ar shonraí, is féidir leis an údarás inniúil cinneadh a dhéanamh dlíthiúlacht na hiarrata a mheas agus a fheidhmeanna a fheidhmiú i ndáil le forfheidhmiú agus cur i bhfeidhm an Rialacháin seo. Ba cheart don chomhordaitheoir sonraí a áirithiú go gcuirfear ar fáil go poiblí ar líne na hiarrataí uile arna ndéanamh ag comhlachtaí earnála poiblí.

(70)

Is é is cuspóir don oibleagáid chun na sonraí a sholáthar a áirithiú go bhfuil an t-eolas is gá ag comhlachtaí earnála poiblí, an Coimisiún, an Banc Ceannais Eorpach nó comhlachtaí de chuid an Aontais chun freagairt ar éigeandálaí poiblí, iad a chosc nó téarnamh uathu nó chun an acmhainneacht a choinneáil ar bun chun cúraimí sonracha a chomhlíonadh dá bhforáiltear go sainráite sa dlí. D’fhéadfadh na sonraí a fhaigheann na heintitis sin a bheith íogair ó thaobh na tráchtála de. Dá bhrí sin, níor cheart feidhm a bheith ag Rialachán (AE) 2022/868 ná Treoir (AE) 2019/1024 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (28) maidir le sonraí a chuirtear ar fáil faoin Rialachán seo agus níor cheart iad a mheas mar shonraí oscailte atá ar fáil do thríú páirtithe le haghaidh a n-athúsáide. Mar sin féin, níor cheart dó sin difear a dhéanamh d’infheidhmeacht Threoir (AE) 2019/1024 maidir le hathúsáid staitisticí oifigiúla ar úsáideadh sonraí a fuarthas de bhun an Rialacháin seo chun iad a tháirgeadh, ar choinníoll nach n-áirítear na bunsonraí leis an athúsáid. Ina theannta sin, ar choinníoll go gcomhlíonfar na coinníollacha a leagtar síos sa Rialachán seo, níor cheart go ndéanfadh sé sin difear don fhéidearthacht sonraí a chomhroinnt chun taighde a dhéanamh nó chun staidreamh oifigiúil a fhorbairt, a tháirgeadh agus a scaipeadh. Ba cheart cead a bheith ag comhlachtaí earnála poiblí freisin sonraí a fhaightear de bhun an Rialacháin seo a mhalartú le comhlachtaí earnála poiblí eile, leis an gCoimisiún, leis an mBanc Ceannais Eorpach nó le comhlachtaí de chuid an Aontais chun aghaidh a thabhairt ar na riachtanais eisceachtúla dár iarradh na sonraí.

(71)

Ba cheart an fhéidearthacht a bheith ag sealbhóirí sonraí diúltú don iarratas ó chomhlacht earnála poiblí, an Coimisiún, an Banc Ceannais Eorpach nó comhlacht de chuid an Aontais a iarraidh nó modhnú a lorg gan moill mhíchuí agus, in aon chás, tráth nach déanaí ná laistigh de thréimhse 5 nó 30 lá oibre, ag brath ar chineál an riachtanais eisceachtúil a agraíodh san iarraidh. I gcás inarb ábhartha, ba cheart an fhéidearthacht sin a bheith ag sealbhóir na sonraí i gcás nach bhfuil smacht aige ar na sonraí arna n-iarraidh, eadhon i gcás nach bhfuil rochtain láithreach aige ar na sonraí agus nach féidir leis a chinneadh go bhfuil siad ar fáil. Ba cheart cúis bhailí a bheith ann gan na sonraí a chur ar fáil más féidir a thaispeáint go bhfuil an iarraidh cosúil le hiarraidh a cuireadh isteach ag comhlacht earnála poiblí eile, ag an gCoimisiún, ag an mBanc Ceannais Eorpach nó ag comhlacht de chuid an Aontais roimhe sin le haghaidh an chuspóra chéanna, agus nár tugadh fógra don sealbhóir sonraí gur scriosadh na sonraí de bhun an Rialacháin seo. Má tá sealbhóir sonraí ag diúltú don iarraidh nó ag féachaint lena modhnú, ba cheart dó an bunúdar a chur in iúl don chomhlacht earnála poiblí don Coimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlacht de chuid an Aontais a d’iarr na sonraí. I gcás ina bhfuil feidhm ag na cearta sui generis ar bhunachar sonraí faoi Threoir 96/9/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (29) i ndáil leis na tacair sonraí arna n-iarraidh, ba cheart do na sealbhóirí sonraí a gcearta a fheidhmiú ar bhealach nach gcuireann cosc ar an gcomhlacht earnála poiblí an Coimisiún, an Banc Ceannais Eorpach ná comhlacht de chuid an Aontais na sonraí a fháil nó iad a chomhroinnt, i gcomhréir leis an Rialachán seo.

(72)

I gcás ina bhfuil gá eisceachtúil ann a bhaineann le práinnfhreagairt phoiblí, ba cheart do chomhlachtaí earnála poiblí sonraí neamhphearsanta a úsáid nuair is féidir. I gcás iarrataí ar bhonn riachtanais eisceachtúil nach mbaineann le héigeandáil phoiblí, ní féidir sonraí pearsanta a iarraidh. I gcás ina dtagann sonraí pearsanta faoi raon feidhme na hiarrata, ba cheart don sealbhóir sonraí na sonraí a anaithnidiú. I gcás ina bhfuil géarghá ann sonraí pearsanta a áireamh sna sonraí atá le cur ar fáil do chomhlacht earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlacht de chuid an Aontais nó i gcás nach féidir anaithnidiú a dhéanamh, ba cheart don eintiteas a iarrann na sonraí an géarghá atá leis an bpróiseáil mar aon leis an gcuspóir sonrach teoranta atá leis a léiriú. Ba cheart na rialacha is infheidhme maidir le cosaint sonraí pearsanta a chomhlíonadh. Ba cheart coimircí do chearta agus do leasanna daoine aonair lena mbaineann na sonraí sin a bheith ag gabháil le cur ar fáil na sonraí agus lena n-úsáid ina dhiaidh sin.

(73)

Na sonraí a chuirtear ar fáil do chomhlachtaí earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlachtaí de chuid an Aontais ar bhonn riachtanas eisceachtúil, níor cheart iad a úsáid ach amháin chun na gcuspóir dár iarradh iad, mura bhfuil sé comhaontaithe go sainráite ag an sealbhóir sonraí a chuir na sonraí ar fáil gur féidir iad a úsáid chun críoch eile. Ba cheart na sonraí a léirscriosadh a luaithe nach gá leo a thuilleadh chun na críche a luadh san iarraidh, murar comhaontaíodh a mhalairt, agus ba cheart an sealbhóir sonraí a chur ar an eolas faoi sin. Cuireann an Rialachán seo leis na córais rochtana atá ann cheana san Aontas agus sna Ballstáit agus ní athraítear an dlí náisiúnta maidir le rochtain phoiblí ar dhoiciméid i gcomhthéacs oibleagáidí trédhearcachta. Ba cheart sonraí a léirscriosadh a luaithe nach mbeidh gá leo a thuilleadh chun oibleagáidí trédhearcachta den sórt sin a chomhlíonadh.

(74)

Nuair atá sonraí arna soláthar ag sealbhóirí sonraí á n-athúsáid, ba cheart do chomhlachtaí earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlachtaí de chuid an Aontais dlí an Aontais nó dlí náisiúnta is infheidhme atá ann cheana a urramú, chomh maith leis na hoibleagáidí conarthacha a bhfuil an sealbhóir sonraí faoina réir. Ba cheart dóibh staonadh ó tháirge nasctha nó seirbhís gaolmhar atá in iomaíocht le táirge nasctha nó seirbhís gaolmhar an tsealbhóra sonraí a fhorbairt nó a fheabhsú agus gan na sonraí a chomhroinnt le tríú páirtí chun na gcríoch sin. Ar an gcaoi chéanna, ba cheart dóibh aitheantas poiblí a thabhairt do na sealbhóirí sonraí arna iarraidh sin dóibh agus ba cheart dóibh a bheith freagrach as slándáil na sonraí a fhaightear a chothabháil. I gcás ina bhfuil géarghá le rúin cheirde a bhaineann leis an sealbhóir sonraí a nochtadh do chomhlachtaí earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlachtaí de chuid an Aontais chun an cuspóir a chomhlíonadh dár iarradh na sonraí, ba cheart rúndacht an nochta sin a ráthú sula nochtfar na sonraí.

(75)

I gcás inarb é atá i gceist coimirce a thabhairt do leas poiblí nach beag, amhail freagairt ar éigeandálaí poiblí, níor cheart a bheith ag súil go gcúiteoidh an comhlacht earnála poiblí, an Coimisiún, an Banc Ceannais Eorpach nó an comhlacht de chuid an Aontais lena mbaineann fiontair as na sonraí arna bhfáil. Is annamh a tharlaíonn éigeandálaí poiblí agus ní éilítear i gcás gach éigeandála mar sin úsáid sonraí atá i seilbh fiontar. Ag an am céanna, d’fhéadfadh an oibleagáid sonraí a sholáthar a bheith ina hualach suntasach ar mhicrifhiontair agus ar fhiontair bheaga. Dá bhrí sin, ba cheart cead a bheith acu cúiteamh a éileamh fiú i gcomhthéacs práinnfhreagairt phoiblí. Dá bhrí sin, ní móide go ndéanfaí difear diúltach do ghníomhaíochtaí gnó na sealbhóirí sonraí mar thoradh ar chomhlachtaí earnála poiblí, ar an gCoimisiún, ar an mBanc Ceannais Eorpach nó ar chomhlachtaí de chuid an Aontais a bheith in ann dul i muinín an Rialacháin seo. Mar sin féin, ós rud é gur minice a d’fhéadfadh cásanna riachtanais eisceachtúil tarlú, cé is moite de chásanna maidir le freagairt ar éigeandáil phoiblí, ba cheart na sealbhóirí sonraí i gcásanna mar sin a bheith i dteideal cúiteamh réasúnta nár cheart go sáródh sé na costais theicniúla agus eagraíochtúla a tabhaíodh agus an iarraidh á comhlíonadh agus an corrlach réasúnta ar gá leis chun na sonraí a chur ar fáil don chomhlacht earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlacht de chuid an Aontais. Níor cheart an cúiteamh a thuiscint mar íocaíocht as na sonraí féin nó mar íocaíocht éigeantach. Níor cheart go mbeadh sealbhóirí sonraí in ann cúiteamh a éileamh i gcás ina gcuireann dlí náisiúnta cosc ar institiúidí náisiúnta staidrimh nó ar údaráis náisiúnta eile atá freagrach as staidreamh a tháirgeadh cúiteamh a thabhairt do shealbhóirí sonraí as sonraí a chur ar fáil. Ba cheart don chomhlacht earnála poiblí, don Choimisiún, don Bhanc Ceannais Eorpach nó do chomhlacht de chuid an Aontais lena mbaineann agóid a dhéanamh in aghaidh leibhéal cúitimh arna iarraidh ag an sealbhóir sonraí tríd an ábhar a thabhairt os comhair údarás inniúil an Bhallstáit ina bhfuil an sealbhóir sonraí bunaithe.

(76)

Ba cheart comhlacht earnála poiblí, an Coimisiún, an Banc Ceannais Eorpach nó comhlacht de chuid an Aontais a bheith i dteideal na sonraí atá faighte aige de bhun na hiarrata a chomhroinnt le heintitis nó le daoine eile nuair atá gá leis sin chun gníomhaíochtaí taighde eolaíoch nó gníomhaíochtaí anailíseacha a dhéanamh nach bhfuil ar a gcumas féin ar choinníoll go bhfuil na gníomhaíochtaí sin comhoiriúnach leis an gcuspóir dár iarradh na sonraí. Ba cheart dó sealbhóir na sonraí a chur ar an eolas go tráthúil faoin gcomhroinnt sin. Féadfar na sonraí sin a chomhroinnt freisin faoi na coinníollacha céanna leis na hoifigí staidrimh náisiúnta agus le Eurostat chun staitisticí oifigiúla a fhorbairt, a tháirgeadh agus a scaipeadh. Ba cheart, áfach, na gníomhaíochtaí taighde sin a bheith comhoiriúnach leis an gcuspóir dár iarradh na sonraí agus ba cheart an sealbhóir sonraí a chur ar an eolas faoi chomhroinnt bhreise na sonraí a sholáthair sé. Daoine a bhfuil taighde á dhéanamh acu nó eagraíochtaí taighde lena bhféadfar na sonraí sin a chomhroinnt, ba cheart dóibh gníomhú ar bhonn neamhbhrabúis nó i gcomhthéacs misean leasa phoiblí atá aitheanta ag an Stát. Níor cheart eagraíochtaí a mheas mar eagraíochtaí taighde chun críocha an Rialacháin seo más eagraíochtaí iad a bhfuil tionchar suntasach ag gnóthais tráchtála orthu a fhágann gur féidir leis na gnóthais sin rialú a fheidhmiú mar gheall ar chúinsí struchtúrtha, rud a bhféadfadh rochtain fhabhrach ar thorthaí an taighde a bheith ann mar thoradh air.

(77)

Chun déileáil le héigeandáil phoiblí trasteorann nó le riachtanas eisceachtúil eile, féadfar iarrataí ar shonraí a sheoladh chuig sealbhóirí sonraí i mBallstáit nach Ballstáit de chuid an chomhlachta earnála poiblí iarrthaigh iad. I gcás mar sin, ba cheart don chomhlacht earnála poiblí iarrthach fógra a thabhairt d’údarás inniúil an Bhallstáit ina bhfuil an sealbhóir sonraí bunaithe ionas go mbeidh sé in ann an iarraidh a scrúdú de réir na gcritéar a bhunaítear sa Rialachán seo. Ba cheart feidhm a bheith ag an méid sin maidir le hiarrataí arna ndéanamh ag an gCoimisiún, ag an mBanc Ceannais Eorpach nó ag comhlacht de chuid an Aontais. I gcás ina n-iarrtar sonraí pearsanta, ba cheart don chomhlacht earnála poiblí fógra a thabhairt don údarás maoirseachta atá freagrach as faireachán a dhéanamh ar chur i bhfeidhm Rialachán (AE) 2016/679 sa Bhallstát ina bhfuil an comhlacht earnála poiblí bunaithe. Ba cheart an t-údarás inniúil lena mbaineann a bheith i dteideal comhairle a chur ar an gcomhlacht earnála poiblí, ar an gCoimisiún, ar an mBanc Ceannais Eorpach nó ar chomhlacht de chuid an Aontais comhoibriú le comhlachtaí earnála poiblí an Bhallstáit ina bhfuil an sealbhóir sonraí bunaithe maidir leis an ngá le hualach riaracháin íoslaghdaithe ar an sealbhóir sonraí a áirithiú. I gcás ina mbeidh agóidí cuí-réasúnaithe ag an údarás inniúil a mhéid a bhaineann le comhlíonadh na hiarrata leis an Rialachán seo, ba cheart dó diúltú don iarraidh ón gcomhlacht earnála poiblí, ón gCoimisiún, ón mBanc Ceannais Eorpach nó ó chomhlacht de chuid an Aontais, ar cheart dó na hagóidí sin a chur san áireamh sula ndéanfaidh sé aon ghníomhaíocht eile, lena n-áirítear an iarraidh a thíolacadh an athuair.

(78)

Príomhchoinníoll le haghaidh margadh níos iomaíche ag a bhfuil bacainní iontrála níos ísle do sholáthraithe nua seirbhísí próiseála sonraí agus chun athléimneacht bhreise a áirithiú d’úsáideoirí na seirbhísí sin is ea custaiméirí na seirbhísí próiseála sonraí, lena n-áirítear néalseirbhísí agus imeallseirbhísí, a bheith in ann malartú ó sheirbhísí próiseála sonraí amháin go ceann eile, agus feidhmiúlacht íosta seirbhíse a choinneáil ar bun ag an am céanna, gan aga neamhfhónaimh seirbhísí, nó seirbhísí roinnt soláthraithe a úsáid go comhuaineach gan bacainní míchuí agus costais mhíchuí aistrithe sonraí. Ba cheart do chustaiméirí a bhaineann tairbhe as tairiscintí saorchisil tairbhe a bhaint as na forálacha maidir le malartú a leagtar síos sa Rialachán seo, ionas nach mbeidh gaibhniú do chustaiméirí mar thoradh ar na tairiscintí sin.

(79)

Le Rialachán (AE) 2018/1807 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (30), spreagtar soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí chun cóid iompair fhéinrialála a fhorbairt agus a chur chun feidhme go héifeachtach, lena gcumhdófar dea-chleachtais maidir le, inter alia, malartú idir soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí agus portáil sonraí a éascú. I bhfianaise ghlacadh teoranta na gcreataí féinrialála a forbraíodh mar fhreagairt air sin, agus i bhfianaise nach bhfuil fáil go ginearálta ar chaighdeáin agus comhéadain oscailte, is gá tacar oibleagáidí rialála íosta a ghlacadh le haghaidh soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí chun fáil réidh le bacainní réamhchonarthacha, tráchtála, teicniúla, conarthacha agus eagraíochtúla, ar bacainní iad nach bhfuil teoranta do luas laghdaithe an aistrithe sonraí ag imeacht an chustaiméara, rud a chuireann bac ar mhalartú éifeachtach idir seirbhísí próiseála sonraí.

(80)

Le seirbhísí próiseála sonraí, ba cheart seirbhísí a chumhdach lena gcumasaítear rochtain uileláithreach agus rochtain líonra ar éileamh ar chomhthiomsú comhroinnte atá inchumraithe, inscálaithe agus leaisteach d’ acmhainní ríomhaireachta dáilte. Áirítear leis na hacmhainní ríomhaireachta sin acmhainní amhail líonraí, freastalaithe nó bonneagar fíorúil nó fisiceach eile, bogearraí, lena n-áirítear uirlisí forbartha bogearraí, stóras, feidhmchláir agus seirbhísí. An cumas atá ag custaiméir na seirbhíse próiseála sonraí chun cumais ríomhaireachta a fhéinsoláthar go haontaobhach, amhail am freastalaí nó stóras líonra, gan aon idirghníomhaíocht dhaonna ón soláthraí seirbhísí próiseála sonraí a bhféadfaí a rá ina leith go n-éilítear iarracht bainistíochta íosta léi agus go mbaineann idirghníomhaíocht íosta léi idir an soláthraí agus an custaiméir. Úsáidtear an téarma ‘uileláithreach’ chun tuairisc a thabhairt ar na cumais ríomhaireachta a sholáthraítear thar an líonra agus a bhfuil rochtain orthu trí shásraí lena gcuirtear úsáid ardán caolchliaint nó méithchliaint ilchineálach chun cinn (lena n-áirítear brabhsálaithe gréasáin, gairis mhóibíleacha agus stáisiúin oibre). Tagraíonn an téarma ‘inscálaithe’ d’acmhainní ríomhaireachta atá leithdháilte go solúbtha ag an soláthraí seirbhísí próiseála sonraí, gan beann ar shuíomh geografach na n-acmhainní, chun luaineachtaí san éileamh a láimhseáil. Úsáidtear an téarma ‘leaisteach ’ chun tuairisc a thabhairt ar na hacmhainní ríomhaireachta sin a sholáthraítear agus a scaoiltear de réir an éilimh chun na hacmhainní atá ar fáil a mhéadú nó a laghdú go mear ag brath ar an ualach oibre. Úsáidtear an téarma ‘linn roinnte’ chun tuairisc a thabhairt ar na hacmhainní ríomhaireachta sin a sholáthraítear d’úsáideoirí iomadúla a chomhroinneann rochtain choiteann ar an tseirbhís, ach go ndéantar an phróiseáil le haghaidh gach úsáideora ar leithligh, bíodh is go bhfuil an tseirbhís á soláthar tríd an trealamh leictreonach céanna. Úsáidtear an téarma ‘dáilte’ chun tuairisc a thabhairt ar na hacmhainní ríomhaireachta sin atá lonnaithe ar ríomhairí nó gairis líonraithe éagsúla agus a dhéanann cumarsáid agus a chomhordaíonn eatarthu féin trí theachtaireachtaí a sheachadadh. Úsáidtear an téarma ‘ard-dáilte’ chun tuairisc a thabhairt ar sheirbhísí próiseála sonraí lena ndéantar sonraí a phróiseáil níos gaire don áit ina ngintear nó ina mbailítear iad, mar shampla, i ngaireas próiseála sonraí atá nasctha. Le himeall-ríomhaireacht, ar foirm próiseála sonraí ard-dáilte den chineál sin í, meastar go nginfear samhlacha gnó nua agus samhlacha nua soláthair néalsheirbhísí, ar cheart iad a bheith oscailte agus idir-inoibritheach ón tús.

(81)

Cumhdaítear leis an gcoincheap cineálach ‘seirbhísí próiseála sonraí’ líon suntasach seirbhísí lena ngabhann raon an-leathan de chríocha, feidhmiúlachtaí agus socruithe teicniúla éagsúla. Mar a thuigtear go coitianta i measc soláthraithe agus úsáideoirí agus i gcomhréir le caighdeáin a úsáidtear go forleathan, tagann seirbhísí próiseála sonraí faoi cheann amháin nó níos mó de na trí shamhail seachadta seirbhísí próiseála sonraí seo a leanas, eadhon Bonneagar mar Sheirbhís (IaaS), Ardán mar Sheirbhís (PaaS) agus Bogearraí mar Sheirbhís (SaaS). Is meascán sonrach, réamhphacáistithe d’acmhainní TF a thairgeann soláthraí seirbhíse próiseála sonraí iad na samhlacha seachadta seirbhíse sin. Déantar na trí bhunshamhail seachadta próiseála sonraí sin a chomhlánú a thuilleadh trí athruithe atá ag teacht chun cinn, agus gach ceann acu comhdhéanta de mheascán ar leith d’acmhainní TF, amhail Stóráil-mar-Seirbhís agus Bunachar Sonraí-mar-Seirbhís. Is féidir seirbhísí próiseála sonraí a chatagóiriú ar bhealach níos mionsonraithe agus iad a chomhroinnt i liosta neamh-uileghabhálach de thacair seirbhísí próiseála sonraí a bhfuil an príomhchuspóir agus na príomhfheidhmiúlachtaí céanna acu chomh maith leis an gcineál céanna samhlacha próiseála sonraí, nach mbaineann le saintréithe oibríochtúla na seirbhíse (cineál céanna seirbhíse). Féadfaidh seirbhísí a thagann faoin gcineál céanna seirbhíse an tsamhail seirbhíse próiseála sonraí chéanna a chomhroinnt; d’fhéadfadh sé, áfach go mbeadh an príomhchuspóir céanna ag baint le dhá bhunachar sonraí, ach tar éis breithniú a dhéanamh ar a samhail próiseála sonraí, a samhail dáileacháin agus na cásanna úsáide a bhfuil siad dírithe orthu, d’fhéadfadh na bunachair sonraí sin a bheith i bhfochatagóir níos mionsonraithe de sheirbhísí comhchosúla. D’fhéadfadh saintréithe éagsúla iomaíocha a bheith ag seirbhísí den chineál céanna seirbhíse, amhail feidhmíocht, slándáil, athléimneacht, agus cáilíocht seirbhíse.

(82)

Má bhaintear an bonn d’asbhaint na sonraí in-onnmhairithe ar leis an gcustaiméir iad ó sholáthraí foinseach na seirbhísí próiseála sonraí, is féidir leis sin bac a chur ar athbhunú fheidhmiúlachtaí na seirbhíse i mbonneagar soláthraí seirbhísí próiseála sonraí cinn scríbe. Chun an straitéis scoir an custaiméir a éascú, chun cúraimí nach bhfuil gá leo agus a bhfuil ualach trom ag baint leo a sheachaint agus chun a áirithiú nach gcaillfidh an custaiméir aon cheann dá chuid sonraí mar thoradh ar an bpróiseas malartaithe, ba cheart don soláthraí foinseach na seirbhísí próiseála sonraí an custaiméir a chur ar an eolas roimh ré faoi raon feidhme na sonraí is féidir a onnmhairiú a luaithe a chinnfidh an custaiméir malartú chuig seirbhís eile arna soláthar ag soláthraí eile seirbhísí próiseála sonraí nó athrú chuig bonneagar TFC san áitreabh. Le raon feidhme sonraí in-onnmhairithe, ba cheart a áirithiú, ar a laghad, sonraí ionchuir agus aschuir, lena n-áirítear meiteashonraí, a ghintear go díreach nó go hindíreach, nó a chomhghineann an custaiméir, tríd an úsáid a bhaineann sé as an tseirbhís próiseála sonraí, cé is moite gan aon sócmhainní nó sonraí de chuid na soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí nó tríú páirtí a áireamh. Leis na sonraí in-onnmhairithe, ba cheart a eisiamh aon sócmhainní nó sonraí de chuid soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí nó de chuid an tríú páirtí atá cosanta ag cearta maoine intleachtúla nó ar rúin trádála de chuid an tsoláthraí nó an tríú páirtí sin iad, nó sonraí a bhaineann le sláine agus slándáil na seirbhíse, a nochtfaidh a n-onnmhairiú na soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí do leochaileachtaí cibearshlándála. Níor cheart go gcuirfeadh na díolúintí sin bac ná moill ar an bpróiseas malartaithe.

(83)

Tagraíonn sócmhainní digiteacha d’eilimintí i bhfoirm dhigiteach a bhfuil ceart úsáide ag an gcustaiméir ina leith, lena n-áirítear feidhmchláir agus meiteashonraí a bhaineann le cumraíocht na socruithe, an tslándáil, agus bainistiú ceart rochtana agus rialaithe, agus gnéithe eile, amhail, léirithe ar theicneolaíochtaí fíorúlaithe, lena n-áirítear meaisíní fíorúla agus coimeádáin fhíorúla. Is féidir ‘sócmhainní digiteacha’ a aistriú i gcás ina bhfuil an ceart úsáide ag an gcustaiméir, go neamhspleách ar an gcaidreamh conarthach leis an tseirbhís próiseála sonraí a bhfuil sé beartaithe aige malartú uaithi. Tá na heilimintí eile sin bunriachtanach chun sonraí agus feidhmchláir an chustaiméara a úsáid go héifeachtach i dtimpeallacht an tsoláthraí seirbhísí próiseála sonraí cinn scríbe.

(84)

Is é aidhm don Rialachán seo an malartú idir seirbhísí próiseála sonraí a éascú, rud a chuimsíonn na coinníollacha agus na gníomhaíochtaí uile atá riachtanach chun go mbeidh custaiméir in ann conradh le haghaidh seirbhís próiseála sonraí a fhoirceannadh, chun conradh nua amháin nó níos mó le soláthraithe éagsúla seirbhísí próiseála sonraí a thabhairt i gcrích, chun a shonraí in-onnmhairithe agus a shócmhainní digiteacha uile a phortáil, agus i gcás inarb iomchuí, tairbhe a bhaint as coibhéis fheidhmiúil.

(85)

Is oibríocht faoi thionchar custaiméirí é an malartú agus tá roinnt céimeanna i gceist leis, lena n-áirítear asbhaint sonraí, a thagraíonn do shonraí a íoslódáil ó éiceachóras seirbhísí próiseála sonraí ó sholáthraí foinseach; claochlú, nuair atá na sonraí struchtúrtha ar bhealach nach bhfuil ag teacht le scéimre an tsuímh cinn scríbe; agus uaslódáil na sonraí i suíomh cinn scríbe nua. I gcás sonrach a leagtar amach sa Rialachán seo, ba cheart a mheas gur malartú é freisin seirbhís ar leith a dhíchuachadh ón gconradh agus í a aistriú chuig soláthraí eile. Uaireanta déanann eintiteas tríú páirtí an próiseas malartaithe a bhainistiú thar ceann an chustaiméara. Dá réir sin, ba cheart a thuiscint go bhfuil feidhm ag ceart agus oibleagáidí uile an chustaiméara a bhunaítear leis an Rialachán seo, lena n-áirítear an oibleagáid comhoibriú de mheon macánta, maidir leis an eintiteas sin de chuid an tríú páirtí sna himthosca sin. Tá leibhéil éagsúla freagrachtaí ag soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí agus ag custaiméirí, ag brath ar chéimeanna an phróisis dá ndéantar tagairt. Mar shampla, tá soláthraí foinseach na seirbhísí próiseála sonraí freagrach as na sonraí a asbhaint i bhformáid mheaisín-inléite, ach is é an custaiméir agus soláthraí seirbhísí próiseála sonraí cinn scríbe a dhéanfaidh na sonraí a uaslódáil chuig an timpeallacht nua, mura bhfuarthas seirbhís ghairmiúil aistrithe ar leith. Ba cheart do chustaiméir a bhfuil sé ar intinn aige cearta a fheidhmiú a bhaineann le malartú, dá bhforáiltear sa Rialachán seo, soláthraí foinseach na seirbhísí próiseála sonraí a chur ar an eolas faoin gcinneadh malartú chuig soláthraí eile seirbhísí próiseála sonraí, malartú chuig bonneagar TFC san áitreabh nó sócmhainní agus sonraí in-onnmhairithe an chustaiméara sin a scriosadh.

(86)

Ciallaíonn coibhéis fheidhmiúil íosleibhéal feidhmiúlachta seirbhíse a athbhunú, ar bhonn shonraí in-onnmhairithe agus sócmhainní digiteacha an chustaiméara, i dtimpeallacht seirbhíse nua próiseála sonraí den chineál céanna seirbhíse tar éis malartú, i gcás ina soláthraíonn an tseirbhís próiseála sonraí cinn scríbe toradh atá inchomparáide ó thaobh ábhair de mar fhreagairt ar an ionchur céanna le haghaidh gnéithe comhroinnte arna soláthar don chustaiméir faoin gconradh. Ní féidir a bheith ag súil leis go ndéanfaidh soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí coibhéis fheidhmiúil a éascú ach i gcás na ngnéithe a thairgeann na seirbhísí próiseála sonraí foinse agus cinn scríbe araon go neamhspleách. Ní hionann an Rialachán seo agus oibleagáid chun coibhéis fheidhmiúil a éascú do sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí seachas iad siúd a thairgeann seirbhísí faoi shamhail seachadta IaaS.

(87)

Úsáidtear seirbhísí próiseála sonraí thar earnálacha éagsúla agus bíonn siad éagsúil ó thaobh castachta agus cineáil seirbhíse de. Is gné thábhachtach é seo maidir leis an bpróiseas aistrithe agus na hachair ama. Mar sin féin, níor cheart síneadh a chur leis an idirthréimhse ar bhonn neamh-indéantacht theicniúil chun gur féidir bailchríoch a chur ar an bpróiseas malartaithe laistigh den tréimhse ama ar leith ach amháin i gcásanna a bhfuil údar cuí leo. Ba cheart an dualgas cruthúnais ina leith sin a bheith ar sholáthraí na seirbhíse próiseála sonraí lena mbaineann go hiomlán. Ní dochar an méid do cheart an chustaiméara síneadh a chur leis an idirthréimhse uair amháin ar feadh tréimhse a mheasann an custaiméir a bheith níos oiriúnaí dá chríocha féin. Is féidir leis an gcustaiméir an ceart sin maidir le síneadh a agairt roimh an idirthréimhse nó lena linn, agus é á chur san áireamh go leanfaidh an conradh de bheith infheidhme le linn na hidirthréimhse.

(88)

Is muirir iad muirir mhalartaithe a ghearrann soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí ar na custaiméirí as an bpróiseas malartaithe. De ghnáth, is é atá i gceist leis na muirir sin costais a chur ar aghaidh, a d’fhéadfadh soláthraí foinseach na seirbhísí próiseála sonraí a thabhú mar gheall ar an bpróiseas malartaithe, chuig an gcustaiméir ar mian leis malartú. Samplaí coiteanna de mhuirir mhalartaithe is ea costais a bhaineann le trasdul sonraí ó sholáthraí amháin seirbhísí próiseála sonraí go soláthraí eile nó chuig bonneagar TFC san áitreabh (muirir imeachta sonraí) nó na costais arna dtabhú i leith gníomhaíochtaí tacaíochta sonracha le linn an phróisis malartaithe. Má ghearrtar muirir imeachta sonraí is airde ná mar is gá agus muirir eile nach bhfuil údar maith leo nach mbaineann le costais malartaithe iarbhír, cuirtear bac ar chustaiméirí malartú a dhéanamh, cuirtear srian ar shaorshreabhadh sonraí, d’fhéadfaí iomaíocht a theorannú agus cruthaítear éifeachtaí gaibhnithe ar chustaiméirí trí dhreasachtaí a laghdú chun soláthraí seirbhíse difriúil nó breise a roghnú. Ba cheart, dá bhrí sin, deireadh a chur le muirir mhalartaithe 3 bliana ó dháta theacht i bhfeidhm an Rialacháin seo. Ba cheart do sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí a bheith in ann muirir mhalartaithe laghdaithe a fhorchur suas go dtí an dáta sin.

(89)

Ba cheart soláthraí foinseach seirbhísí próiseála sonraí a bheith in ann cúraimí áirithe a sheachfhoinsiú agus cúiteamh a thabhairt d’eintitis tríú páirtí chun na hoibleagáidí dá bhforáiltear sa Rialachán seo a chomhlíonadh. Níor cheart do chustaiméir na costais a eascraíonn as seachfhoinsiú seirbhísí arna dtabhairt i gcrích ag soláthraí foinseach na seirbhísí próiseála sonraí le linn an phróisis malartaithe a sheasamh agus ba cheart a mheas go bhfuil na costais sin gan údar ach amháin má chumhdaítear leo obair a dhéanann soláthraí na seirbhísí próiseála sonraí arna hiarraidh sin don chustaiméir le haghaidh tacaíocht bhreise sa phróiseas malartaithe atá lasmuigh d’oibleagáidí malartaithe an tsoláthraí dá bhforáiltear go sainráite sa Rialachán seo. Ní chuireann aon ní sa Rialachán seo cosc ar chustaiméir cúiteamh a thabhairt d’eintitis tríú páirtí as tacaíocht a thabhairt don phróiseas ascnaimh ná do pháirtithe teacht ar chomhaontú maidir le conarthaí le haghaidh seirbhísí próiseála sonraí ar feadh tréimhse seasta, lena n-áirítear pionóis chomhréireacha luathfhoirceanta chun foirceannadh luath conarthaí den sórt sin a chumhdach, i gcomhréir le dlí an Aontais nó leis an dlí náisiúnta. Chun iomaíocht a chothú, le tarraingt siar de réir a chéile, ba cheart a áireamh go sonrach ar na muirear a bhaineann le malartú idir soláthraithe éagsúla seirbhísí próiseála sonraí na muirir imeachta sonraí a fhorchuireann soláthraí seirbhíse próiseála sonraí ar chustaiméir. Ní hionann táillí seirbhíse caighdeánacha chun na seirbhísí próiseála sonraí féin a sholáthar agus muirir mhalartaithe. Níl na táillí seirbhíse caighdeánacha sin faoi réir tarraingt siar agus leanfaidh siad de bheith infheidhme go dtí go scoirfidh an conradh chun na seirbhísí faoi seach a sholáthar d’fheidhm a bheith aige. Leis an Rialachán seo ceadaítear don chustaiméir a iarraidh go soláthrófaí seirbhísí breise a théann thar oibleagáidí malartaithe an tsoláthraí faoin Rialachán seo. Is féidir leis an soláthraí na seirbhísí breise seo a dhéanamh agus gearradh astu nuair a dhéantar iad arna iarraidh sin don chustaiméir agus go n-aontaíonn an custaiméir le praghas na seirbhísí sin roimh ré.

(90)

Tá gá le cur chuige rialála atá uaillmhianach agus lena spreagtar an nuálaíocht maidir le hidir-inoibritheacht, chun gaibhniú díoltóirí a shárú, gaibhniú díoltóirí a bhaineann an bonn den iomaíocht agus d’fhorbairt seirbhísí nua. Bíonn comhéadain iomadúla agus sraitheanna bonneagair agus bogearraí i gceist le hidir-inoibritheacht idir seirbhísí próiseála sonraí agus is annamh a bhíonn sí teoranta do thástáil dhénártha i dtaobh an féidir nó nach féidir í a bhaint amach. Ina ionad sin, tá tógáil na hidir-inoibritheachta sin faoi réir anailís costais is tairbhe is gá chun a fháil amach an fiú torthaí measartha intuartha a shaothrú. Is caighdeán tábhachtach idirnáisiúnta é ISO/IEC 19941:2017 maidir le cuspóirí an Rialacháin seo a bhaint amach, toisc go bhfuil gnéithe teicniúla ann lena soiléirítear castacht an phróisis sin.

(91)

I gcás ina bhfuil soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí ina gcustaiméirí a úsáideann seirbhísí próiseála sonraí a sholáthraíonn soláthraí tríú páirtí, tairbheoidh siad féin de mhalartú níos éifeachtaí, agus ag an am céanna, beidh oibleagáidí an Rialacháin seo maidir lena seirbhísí féin ina gceangal orthu i gcónaí.

(92)

Ba cheart ceangal a bheith ar sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí an cúnamh agus an tacaíocht uile laistigh dá n-acmhainneacht a thairiscint, i gcomhréir lena n-oibleagáidí faoi seach, atá riachtanach chun an próiseas malartaithe chuig seirbhís de chuid soláthraí éagsúil seirbhísí próiseála sonraí a dhéanamh rathúil, éifeachtach agus slán. Ní cheanglaítear leis an Rialachán seo ar sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí catagóirí nua seirbhísí próiseála sonraí a fhorbairt, lena n-áirítear laistigh de bhonneagar TFC soláthraithe éagsúla seirbhísí próiseála sonraí, nó ar bhonn an bhonneagair sin, chun coibhéis fheidhmiúil a ráthú i dtimpeallacht lasmuigh dá gcórais féin. Níl rochtain ná léargas ag soláthraí foinseach seirbhísí próiseála sonraí ar thimpeallacht sholáthraí seirbhísí próiseála sonraí cinn scríbe. Níor cheart a thuiscint go gcuireann coibhéis fheidhmiúil oibleagáid ar an soláthraí foinseach na seirbhísí próiseála an tseirbhís atá i gceist a atógáil laistigh de bhonneagar sholáthraí seirbhísí próiseála sonraí cinn scríbe. Ina ionad sin, ba cheart do sholáthraí seirbhísí próiseála sonraí gach beart réasúnta a dhéanamh laistigh dá chumhacht chun an próiseas a éascú le haghaidh coibhéis fheidhmiúil a bhaint amach trí chumais, faisnéis, doiciméadacht, tacaíocht theicniúil leormhaith agus, i gcás inarb iomchuí, na huirlisí is gá, a sholáthar.

(93)

Ba cheart ceangal a bheith ar sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí freisin deireadh a chur le bacainní atá ann cheana agus gan bacainní nua a fhorchur, lena n-áirítear i gcás custaiméirí ar mian leo malartú chuig bonneagar TFC san áitreabh. D’fhéadfadh bacainní, inter alia, a bheith de chineál réamhthráchtála, tráchtála, teicniúil, conarthach nó eagraíochtúil. Ba cheart a cheangal ar sholáthraí seirbhísí próiseála sonraí freisin deireadh a chur le bacainní ar sheirbhís shonrach aonair a dhíchuachadh ó sheirbhísí próiseála sonraí eile arna soláthar faoi chonradh agus an tseirbhís ábhartha a chur ar fáil lena malartú, in éagmais mórbhacainní cruthaithe teicniúla a chuireann cosc ar dhíchuachadh mar sin.

(94)

Le linn an phróisis malartaithe, ba cheart ardleibhéal slándála a choinneáil ar bun. Ciallaíonn sé sin gur cheart do sholáthraí foinseach na seirbhísí próiseála sonraí an leibhéal slándála ar thug sé gealltanas ina leith don tseirbhís a leathnú chuig na socruithe teicniúla uile a bhfuil an soláthraí sin freagrach astu le linn an phróisis mhalartaithe, ar nós naisc líonra nó gairis fhisiceacha. Na cearta atá ann cheana a bhaineann le foirceannadh conarthaí, lena n-áirítear iad siúd a tugadh isteach le Rialachán (AE) 2016/679 agus le Treoir (AE) 2019/770 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (31), níor cheart difear a dhéanamh do na cearta sin. Níor cheart a thuiscint leis an Rialachán seo go gcuirtear cosc ar sholáthraí seirbhísí próiseála sonraí seirbhísí, gnéithe agus feidhmiúlachtaí nua agus feabhsaithe a sholáthar do chustaiméirí nó dul in iomaíocht le soláthraithe eile seirbhísí próiseála sonraí ar an mbonn sin.

(95)

D’fhéadfadh, leis an bhfaisnéis atá le soláthar ag soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí don chustaiméir, tacú le straitéis scoir an chustaiméara. Ba cheart a áireamh san fhaisnéis sin nósanna imeachta chun malartú ón tseirbhís próiseála sonraí a thionscnamh; na formáidí sonraí meaisín-inléite ar féidir sonraí an úsáideora a onnmhairiú chucu, na huirlisí atá beartaithe chun sonraí a onnmhairiú, lena n-áirítear comhéadain oscailte, chomh maith le faisnéis maidir le comhoiriúnacht le caighdeáin chomhchuibhithe nó le sonraíochtaí coiteanna atá bunaithe ar idir-inoibritheachta oscailte á háirithiú;, faisnéis faoi shrianta teicniúla aitheanta agus teorainneacha a d’fhéadfadh tionchar a imirt ar an bpróiseas malartaithe; agus an t-am a mheastar is gá chun an próiseas malartaithe a chur i gcrích.

(96)

Chun idir-inoibritheacht agus an malartú idir seirbhísí próiseála sonraí a éascú, ba cheart do sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí úsáid uirlisí cur chun feidhme agus comhlíontachta a mheas, go háirithe iad siúd a fhoilsíonn an Coimisiún i bhfoirm leabhar rialacha i ndáil le néalseirbhísí. Is tairbheach go háirithe iad clásail chonarthacha chaighdeánacha maidir le muinín i seirbhísí próiseála sonraí a mhéadú, caidreamh níos cothroime idir úsáideoirí agus soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí a chruthú, agus chun an deimhneacht dhlíthiúil a fheabhsú maidir leis na coinníollacha is infheidhme chun malartú chuig seirbhísí próiseála sonraí eile. Sa chomhthéacs sin, ba cheart d’úsáideoirí agus do sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí breithniú a dhéanamh ar chlásail chonarthacha chaighdeánacha nó uirlisí comhlíonta féinrialála eile a úsáid ar choinníoll go léiríonn siad ceanglais Chaibidil VI agus forálacha ábhartha Chaibidil VIII den Rialachán seo go hiomlán, arna bhforbairt ag comhlachtaí ábhartha nó grúpaí saineolaithe arna mbunú faoi dhlí an Aontais.

(97)

Chun malartú idir seirbhísí próiseála sonraí a éascú, ba cheart do na páirtithe uile lena mbaineann, lena n-áirítear soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí foinseacha agus cinn scríbe araon, comhoibriú de mheon macánta d’fhonn próiseas malartaithe éifeachtach a chumasú agus sonraí riachtanacha a aistriú ar bhealach slán agus tráthúil i bhformáid a úsáidtear go coitianta agus atá meaisín-inléite, agus trí chomhéadain oscailte, agus cur isteach ar sheirbhís á sheachaint agus leanúnachas na seirbhíse á choinneáil ag an am céanna.

(98)

Ba cheart seirbhísí próiseála sonraí a bhaineann le seirbhísí ar tógadh formhór na bpríomhghnéithe díobh go saincheaptha chun freagairt d’éilimh shonracha custaiméara aonair nó i gcás inar forbraíodh na comhpháirteanna uile chun críocha custaiméara aonair a dhíolmhú ó chuid de na hoibleagáidí is infheidhme maidir le malartú seirbhísí próiseála sonraí. Níor cheart go n-áireofaí leis sin seirbhísí a thairgeann an soláthraí seirbhísí próiseála sonraí ar scála leathan tráchtála trína chatalóg seirbhísí. Tá sé ar cheann d’oibleagáidí an tsoláthraí custaiméirí ionchasacha na seirbhísí sin a chur ar an eolas go cuí, sula dtabharfar conradh i gcrích, faoi na hoibleagáidí a leagtar síos sa Rialachán seo nach bhfuil feidhm acu maidir leis na seirbhísí ábhartha. Ní chuireann aon ní cosc ar an soláthraí seirbhíse na seirbhísí sin a imscaradh ar scála ar deireadh, agus sa chás sin bheadh ar an soláthraí sin na hoibleagáidí uile maidir le malartú a leagtar síos sa Rialachán seo a chomhlíonadh.

(99)

I gcomhréir leis an íoscheanglas maidir le malartú idir soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí a cheadú, tá sé d’aidhm ag an Rialachán seo freisin idir-inoibritheacht a fheabhsú le haghaidh úsáid chomhthreomhar seirbhísí próiseála sonraí iomadúla ag a bhfuil feidhmiúlachtaí comhlántacha. Baineann sé sin le cásanna nach ndéanann custaiméirí conradh chun malartú chuig soláthraí éagsúil seirbhísí próiseála sonraí a fhoirceannadh, ach ina n-úsáidtear seirbhísí iomadúla de chuid soláthraithe éagsúla ag an am céanna, ar bhealach idir-inoibritheach, chun tairbhe a bhaint as feidhmiúlachtaí comhlántacha na seirbhísí éagsúla i mbunú chóras an chustaiméara. Aithnítear, áfach, gur féidir le himeacht sonraí ó sholáthraí seirbhíse próiseála sonraí amháin go soláthraí eile chun úsáid chomhthreomhar seirbhísí a éascú a bheith ina ghníomhaíocht leanúnach, murab ionann agus an t-imeacht aonuaire a theastaíonn mar chuid den phróiseas malartaithe. Dá bhrí sin, ba cheart do sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí leanúint de bheith in ann muirir imeachta sonraí a fhorchur, ar muirir iad nach mó ná na costais arna dtabhú, chun críocha úsáide comhthreomhaire tar éis 3 bliana ó dháta theacht i bhfeidhm an Rialacháin seo. Tá an méid sin tábhachtach, inter alia, chun straitéisí ilnéil a imscaradh go rathúil, lena gcuirtear ar chumas custaiméirí straitéisí TF a sheasfaidh an aimsir a chur chun feidhme agus lena laghdaítear an spleáchas ar sholáthraithe aonair seirbhísí próiseála sonraí. Trí chur chuige ilnéil a éascú do chustaiméirí seirbhísí próiseála sonraí, is féidir rannchuidiú freisin lena n-athléimneacht dhigiteach oibríochtúil a mhéadú, mar a aithnítear maidir le hinstitiúidí seirbhísí airgeadais i Rialachán (AE) 2022/2554 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (32).

(100)

Le sonraíochtaí agus caighdeáin idir-inoibritheachta oscailte arna bhforbairt i gcomhréir le hIarscríbhinn II a ghabhann le Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (33) i réimse na hidir-inoibritheachta agus na hiniomparthachta, táthar ag súil go gcumasófar timpeallacht néalríomhaireachta ildíoltóra, ar príomhcheanglas é maidir le nuálaíocht oscailte i ngeilleagar sonraí na hEorpa. Ós rud é go bhfuil teorainn le glacadh margaidh na gcaighdeán sainaitheanta faoin tionscnamh maidir le comhordú i dtaca le caighdeánú néalríomhaireachta a tugadh i gcrích in 2016, is gá freisin don Choimisiún brath ar pháirtithe sa mhargadh chun sonraíochtaí ábhartha idir-inoibritheachta oscailte a fhorbairt chun coinneáil suas leis an luas mear atá faoin bhforbairt theicneolaíoch sa tionscal sin. Féadfaidh an Coimisiún na sonraíochtaí idir-inoibritheachta oscailte sin a ghlacadh ansin i bhfoirm sonraíochtaí coiteanna. Ina theannta sin, i gcás nár léiríodh le próisis atá faoi thionchar an mhargaidh acmhainneacht fós chun sonraíochtaí coiteanna nó caighdeáin theicniúla a chur ar bun lena n-éascaítear néal-idir-inoibritheacht éifeachtach ar na leibhéil PaaS agus SaaS, ba cheart don Choimisiún a bheith in ann, ar bhonn an Rialacháin seo agus i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012, iarraidh ar chomhlachtaí caighdeánaithe Eorpacha caighdeáin mar sin a fhorbairt le haghaidh cineálacha sonracha seirbhíse nach bhfuil caighdeáin ann fós ina leith. Ina theannta sin, spreagfaidh an Coimisiún rannpháirtithe sa mhargadh chun sonraíochtaí idir-inoibritheachta oscailte ábhartha a fhorbairt. Tar éis dul i gcomhairle le geallsealbhóirí, ba cheart don Choimisiún, trí bhíthin gníomhartha cur chun feidhme, sainordú a thabhairt maidir le húsáid caighdeán comhchuibhithe idir-inoibritheachta nó sonraíochtaí coiteanna le haghaidh cineálacha seirbhísí sonracha trí thagairt i lárstóras um chaighdeáin de chuid an Aontais maidir le hidir-inoibritheacht seirbhísí próiseála sonraí. Ba cheart do sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí comhoiriúnacht leis na caighdeáin comhchuibhithe sin agus leis na sonraíochtaí coiteanna atá bunaithe ar shonraíochtaí idir-inoibritheachta oscailte sin a áirithiú, ar caighdeáin agus sonraíochtaí iad nár cheart tionchar díobhálach a bheith acu ar shlándáil ná ar shláine sonraí. Ní thagrófar do chaighdeáin chomhchuibhithe le haghaidh idir-inoibritheacht seirbhísí próiseála sonraí agus sonraíochtaí coiteanna atá bunaithe ar shonraíochtaí idir-inoibritheachta oscailte ach amháin má chomhlíonann siad na critéir a shonraítear sa Rialachán seo, a bhfuil an chiall chéanna acu is atá ag na ceanglais in Iarscríbhinn II a ghabhann le Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012 agus na gnéithe idir-inoibritheachta a shainítear faoin gcaighdeán idirnáisiúnta ISO/IEC 19941:2017. Sa bhreis air sin, ba cheart riachtanais FBManna a chur san áireamh sa chaighdeánú.

(101)

Féadfaidh tríú tíortha dlíthe, rialacháin agus gníomhartha dlí eile a ghlacadh darb aidhm rochtain rialtais a aistriú nó a sholáthar go díreach ar shonraí neamhphearsanta atá suite lasmuigh dá dteorainneacha, san Aontas san áireamh. I ndáil le breithiúnais ó chúirteanna nó ó bhinsí nó cinntí ó údaráis bhreithiúnacha nó riaracháin eile, lena n-áirítear údaráis forghníomhaithe dlí i dtríú tíortha lena gceanglaítear an t-aistriú sin de shonraí neamhphearsanta nó an rochtain sin orthu, ba cheart na breithiúnais nó na cinntí sin a bheith in-fhorfheidhmithe i gcás ina bhfuil siad bunaithe ar chomhaontú idirnáisiúnta, amhail conradh ar chúnamh frithpháirteach dlí, atá i bhfeidhm idir an tríú tír iarrthach agus an tAontas nó an Ballstát. I gcásanna eile, d’fhéadfadh cúinsí teacht chun cinn ina ndéantar iarraidh rochtain ar shonraí neamhphearsanta a eascraíonn as dlí tríú tír a aistriú nó a sholáthar, agus ina bhfuil an iarraidh sin ag teacht salach ar oibleagáid chun sonraí mar sin a chosaint faoi dhlí an Aontais nó faoi dlí náisiúnta an Bhallstáit ábhartha, go háirithe maidir le cosaint chearta bunúsacha an duine, amhail an ceart chun slándála agus an ceart chun leighis éifeachtaigh, nó leasanna bunúsacha Ballstáit i ndáil le slándáil nó cosaint náisiúnta, chomh maith le cosaint sonraí atá leochaileach ó thaobh na tráchtála de, lena n-áirítear cosaint rún ceirde, agus cosaint ceart maoine intleachtúla, lena n-áirítear a ghealltanais chonarthacha maidir le rúndacht i gcomhréir leis an dlí sin. In éagmais comhaontuithe idirnáisiúnta lena rialáiltear ábhair mar sin, níor cheart aistriú ná rochtain ar shonraí neamhphearsanta a cheadú ach amháin má fíoraíodh go gceanglaítear le córas dlí an tríú tír go leagfar amach na cúiseanna agus an chomhréireacht a bhaineann leis an gcinneadh, gur de chineál sonrach é an t-ordú cúirte nó an cinneadh, agus go bhfuil agóid réasúnaithe an tseolaí faoi réir athbhreithniú arna dhéanamh ag cúirt inniúil sa tríú tír nó ag binse inniúil tríú tír, a bhfuil sé de chumhacht aici aird chuí a thabhairt ar leasanna ábhartha dlí sholáthraí na sonraí sin. I gcás inar féidir faoi théarmaí na hiarrata rochtana sonraí a rinne údarás an tríú tír, ba cheart do sholáthraí na seirbhísí próiseála sonraí a bheith in ann an custaiméir a bhfuil a shonraí á n-iarraidh a chur ar an eolas sula ndeonófar rochtain ar na sonraí sin, chun a fhíorú cé acu atá nó nach bhfuil an rochtain sin ag teacht salach ar dhlí an Aontais nó ar dhlí náisiúnta, amhail maidir le cosaint sonraí atá íogair ó thaobh na tráchtála de, lena n-áirítear cosaint rún ceirde agus ceart maoine intleachtúla agus na gealltanais chonarthacha maidir le rúndacht.

(102)

Chun tuilleadh iontaoibhe sna sonraí a chothú, is tábhachtach coimircí i ndáil le saoránaigh an Aontais, an earnáil phoiblí agus gnólachtaí a chur chun feidhme a mhéid is féidir chun rialú a sonraí a áirithiú. Ina theannta sin, ba cheart cloí le dlí, luachanna agus caighdeáin an Aontais i dtéarmaí slándála, inter alia, cosaint sonraí agus príobháideachais, agus cosaint tomhaltóirí. Chun rochtain rialtais neamhdhleathach ar shonraí neamhphearsanta ag údaráis tríú tír a chosc, ba cheart do sholáthraithe seirbhísí próiseála sonraí atá faoi réir an Rialacháin seo, ar nós néalseirbhísí agus imeallseirbhísí, gach beart réasúnta a dhéanamh chun rochtain ar na córais ina stóráiltear sonraí neamhphearsanta a chosc, lena n-áirítear, i gcás inarb ábhartha, é sin a dhéanamh trí shonraí a chriptiú, iniúchtaí a dhéanamh go minic, cloí – agus é sin fíoraithe - le scéimeanna deimhniúcháin ábhartha um dhearbhú slándála, agus beartais chorparáideacha a mhodhnú.

(103)

Ba cheart ról lárnach a bheith ag an gcaighdeánú agus an idir-inoibritheacht shéimeantach maidir le réitigh theicniúla a sholáthar chun idir-inoibritheacht a áirithiú laistigh de spásanna coiteanna Eorpacha sonraí ar creataí idir-inoibritheacha cuspóir-shonracha nó earnáilsonracha nó trasearnála do chaighdeáin agus de chleachtais chomhchoiteanna iad, agus idir na spásanna sin, chun sonraí a chomhroinnt nó a phróiseáil go comhpháirteach, inter alia, táirgí agus seirbhísí nua a fhorbairt, taighde eolaíoch nó tionscnaimh na sochaí sibhialta. Leagtar síos leis an Rialachán seo ceanglais bhunriachtanacha áirithe maidir le hidir-inoibritheacht a leagan síos. Na rannpháirtithe i spásanna sonraí a thairgeann sonraí nó seirbhísí sonraíbhunaithe do rannpháirtithe eile, ar eintitis iad a éascaíonn nó a dhéanann comhroinnt sonraí laistigh de spásanna coiteanna Eorpacha sonraí, lena n-áirítear sealbhóirí sonraí, ba cheart dóibh na ceanglais sin a chomhlíonadh a mhéid a bhaineann leis na gnéithe atá faoina rialú. Is féidir comhlíonadh na rialacha sin a áirithiú ach cloí leis na ceanglais bhunriachtanacha a leagtar síos sa Rialachán seo, nó a thoimhdiú ach na caighdeáin chomhchuibhithe nó na sonraíochtaí coiteanna a chomhlíonadh trí thoimhde comhréireachta. Chun comhréireacht leis na ceanglais maidir le hidir-inoibritheacht a éascú, is gá foráil a dhéanamh do thoimhde comhréireachta i gcás réitigh idir-inoibritheachta lena gcomhlíontar caighdeáin chomhchuibhithe nó codanna de na caighdeáin sin i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012, arb é atá ann, mar réamhshocrú, an creat chun caighdeáin a mhionsaothrú lena bhforáiltear do na toimhdí sin. Ba cheart don Choimisiún measúnú a dhéanamh ar bhacainní ar idir-inoibritheacht agus tús áite a thabhairt do riachtanais um chaighdeánú, ar ar a mbonn a fhéadfaidh sé iarraidh ar cheann amháin nó níos mó de na heagraíochtaí Eorpacha um chaighdeánú, de bhun Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012, caighdeáin chomhchuibhithe a dhréachtú lena gcomhlíontar na ceanglais bhunriachtanacha a leagtar síos sa Rialachán seo. I gcás nach dtiocfaidh caighdeáin chomhchuibhithe as na hiarrataí sin nó inar neamhleordhóthanach na caighdeáin chomhchuibhithe sin chun comhréireacht leis na ceanglais bhunriachtanacha an Rialacháin seo a áirithiú mar thoradh ar iarrataí mar sin, ba cheart don Choimisiún a bheith in ann sonraíochtaí coiteanna a ghlacadh sna réimsí sin ar choinníoll go n-urramóidh sé go cuí, agus an méid sin á dhéanamh aige, ról agus feidhmeanna na n-eagraíochtaí um chaighdeánú. Níor cheart sonraíochtaí coiteanna a ghlacadh ach amháin mar réiteach cúltaca eisceachtúil chun comhlíonadh cheanglais bhunriachtanacha an Rialacháin seo a éascú, nó nuair a chuirtear bac ar an bpróiseas um chaighdeánú nó nuair a bhíonn moill ar bhunú caighdeán comhchuibhithe iomchuí. Más é castacht theicniúil an chaighdeáin atá i gceist is cúis leis an moill sin, ba cheart don Choimisiún é sin a mheas sula mbeartaíonn sé sonraíochtaí coiteanna a bhunú. Ba cheart sonraíochtaí coiteanna a fhorbairt ar bhealach oscailte cuimsitheach agus ba cheart, i gcás inarb ábhartha, an chomhairle an Bhoird Eorpaigh um Nuálaíocht Sonraí (EDIB) arna bhunú le Rialachán (AE) 2022/868 a chur san áireamh. Ina theannta sin, d’fhéadfaí sonraíochtaí coiteanna in earnálacha éagsúla a ghlacadh fós, i gcomhréir le dlí an Aontais nó an dlí náisiúnta, ar bhonn riachtanais shonracha na n-earnálacha sin. Thairis sin, ba cheart an Coimisiún a chumasú chun sainordú a thabhairt maidir le caighdeáin chomhchuibhithe a fhorbairt le haghaidh idir-inoibritheacht na seirbhísí próiseála sonraí.

(104)

Chun idir-inoibritheacht uirlisí le haghaidh comhaontuithe comhroinnte sonraí a fhorghníomhú go huathoibríoch a chur chun cinn, is gá ceanglais bhunriachtanacha a leagan síos maidir leis na conarthaí cliste a chruthaíonn gairmithe i gcomhair daoine eile nó a chomhtháthaíonn siad i bhfeidhmchláir a thacaíonn le cur chun feidhme comhaontuithe maidir le comhroinnt sonraí. Chun comhréireacht na gconarthaí cliste sin leis na ceanglais bhunriachtanacha sin a éascú, is gá foráil a dhéanamh do thoimhde comhréireachta i gcás conarthaí cliste lena gcomhlíontar caighdeáin chomhchuibhithe nó codanna de na caighdeáin sin i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 1025/2012. Is neodrach ó thaobh na teicneolaíochta de an coincheap ‘conradh cliste’ sa Rialachán seo. Is féidir, mar shampla, conarthaí cliste a nascadh le mórleabhar leictreonach. Níor cheart feidhm a bheith ag na ceanglais bhunriachtanacha ach maidir le díoltóirí conarthaí cliste, ach níor cheart feidhm a bheith acu i gcás ina bhforbraíonn siad conarthaí cliste intí lena n-úsáid ar bhonn inmheánach amháin. Tugtar le tuiscint, leis an gceanglas bunriachtanach a áirithiú gur féidir conarthaí cliste a bhriseadh agus a fhoirceannadh, go bhfuil comhthoiliú ó na páirtithe don chomhaontú comhroinnte sonraí ann. Ní dhéanfaidh úsáid conarthaí cliste chun comhaontuithe den sórt sin a fhorghníomhú go huathoibríoch difear d’infheidhmeacht rialacha ábhartha an dlí shibhialta, chonarthaigh agus cosanta tomhaltóirí maidir le comhaontuithe comhroinnte sonraí, nó níor cheart d’úsáid conarthaí cliste difear a dhéanamh d’infheidhmeacht na rialacha sin.

(105)

Chun comhlíonadh cheanglais bhunriachtanacha an Rialacháin seo a léiriú, ba cheart do dhíoltóir conartha chliste, nó ina éagmais sin, an duine a mbaineann a thrádáil, a ghnó nó a ghairm le conarthaí cliste a imscaradh do dhaoine eile i gcomhthéacs comhaontuithe maidir le sonraí a chur ar fáil, nó cuid den chonradh sin, a fhorghníomhú i gcomhthéacs an Rialacháin seo, measúnú comhréireachta a dhéanamh agus dearbhú comhréireachta AE a eisiúint. Ba cheart measúnú comhréireachta den sórt sin a bheith faoi réir na bprionsabal ginearálta a leagtar amach i Rialachán (CE) Uimh. 765/2008 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (34) agus i gCinneadh (CE) Uimh. 768/2008 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (35).

(106)

Diomaite den oibleagáid atá ar fhorbróirí gairmiúla conarthaí cliste ceanglais bhunriachtanacha a chomhlíonadh, tá sé tábhachtach freisin spreagadh a thabhairt do na rannpháirtithe sin laistigh de spásanna sonraí a thairgeann sonraí nó seirbhísí sonraíbhunaithe do rannpháirtithe eile laistigh de spásanna coiteanna Eorpacha sonraí agus eatarthu tacú le hidir-oibritheacht uirlisí le haghaidh comhroinnt sonraí, lena n-áirítear conarthaí cliste.

(107)

Chun cur i bhfeidhm agus forghníomhú an Rialacháin seo a áirithiú, ba cheart do na Ballstáit údarás inniúil amháin nó níos mó a ainmniú. Má ainmníonn Ballstát níos mó ná údarás inniúil amháin, ba cheart dó comhordaitheoir sonraí a ainmniú as a measc freisin. Ba cheart do na húdaráis inniúla oibriú i gcomhar le chéile. Trína gcumhachtaí imscrúdúcháin a fheidhmiú i gcomhréir leis na nósanna imeachta náisiúnta is infheidhme, ba cheart na húdaráis inniúla a bheith in ann faisnéis a chuardach agus a fháil, go háirithe i ndáil le gníomhaíochtaí eintitis atá faoina inniúlacht agus, lena n-áirítear i gcomhthéacs imscrúduithe comhpháirteacha, agus aird chuí air gur cheart, i gcás inarb ábhartha, bearta formhaoirseachta agus forfheidhmiúcháin a bhaineann le heintiteas faoi inniúlacht Ballstáit eile a bheith glactha ag údarás inniúil an Bhallstáit eile sin, i gcomhréir leis na nósanna imeachta a bhaineann le comhar trasteorann. Ba cheart d’údaráis inniúla cúnamh a thabhairt dá chéile ar bhealach tráthúil, go háirithe nuair atá faisnéis ábhartha ag údarás inniúil i mBallstát le haghaidh imscrúdú arna dhéanamh ag na húdaráis inniúla i mBallstáit eile, nó nuair atá sé in ann faisnéis mar sin a bhailiú nach bhfuil rochtain ag na húdaráis inniúla sa Bhallstát ina bhfuil an t-eintiteas bunaithe uirthi. Ba cheart údaráis inniúla agus comhordaitheoirí sonraí ainmnithe a shainaithint sa chlár poiblí arna choinneáil ag an gCoimisiún. D’fhéadfadh gur mhodh breise chun comhar i gcásanna trasteorann a éascú a bheadh sa chomhordaitheoir sonraí, cuir i gcás nuair nach eol d’údarás inniúil ó Bhallstát ar leith cén t-údarás i mBallstát an chomhordaitheora sonraí ar cheart dó dul i dteagmháil leis, mar shampla i gcásanna a bhaineann le níos mó ná údarás nó earnáil inniúil amháin. Ba cheart don chomhordaitheoir sonraí gníomhú, inter alia, mar phointe teagmhála aonair le haghaidh gach saincheist a bhaineann le cur i bhfeidhm an Rialacháin seo. I gcás nár ainmníodh comhordaitheoir sonraí, ba cheart don údarás inniúil na cúraimí a shanntar don chomhordaitheoir sonraí faoin Rialachán seo a dhéanamh. Na húdaráis atá freagrach as maoirseacht a dhéanamh ar chomhlíonadh an dlí um chosaint sonraí, agus na húdaráis inniúla arna n-ainmniú faoi dhlí an Aontais nó faoin dlí náisiúnta, is iad siúd ba cheart a bheith freagrach as an Rialachán seo a chur i bhfeidhm ina réimsí inniúlachta. Chun coinbhleachtaí leasa a sheachaint, níor cheart do na húdaráis inniúla atá freagrach as cur i bhfeidhm agus forfheidhmiú an Rialacháin seo sa réimse a bhaineann le sonraí a chur ar fáil tar éis iarraidh a fháil ar bhonn riachtanas eisceachtúil tairbhe a bhaint as an gceart iarraidh den sórt sin a thíolacadh.

(108)

Chun a gcearta faoin Rialachán seo a fhorfheidhmiú, ba cheart daoine nádúrtha agus dlítheanacha a bheith i dteideal sásamh a lorg as sáruithe a gceart faoin Rialachán seo trí ghearáin a dhéanamh. Ba cheart don chomhordaitheoir sonraí, arna iarraidh sin, an fhaisnéis uile is gá a sholáthar do dhaoine nádúrtha agus dlítheanacha chun a ngearáin a dhéanamh leis an údarás inniúil iomchuí. Ba cheart é a bheith d’oibleagáid ar na húdaráis sin comhoibriú le chéile lena áirithiú go láimhseálfar gearán go hiomchuí agus go réiteofar é go héifeachtach agus go tráthúil. Chun úsáid a bhaint as sásra an Ghréasáin um Chomhar ar mhaithe le Cosaint Tomhaltóirí agus chun gníomhartha ionadaíocha a chumasú, leasaítear leis an Rialachán seo na hIarscríbhinní a ghabhann le Rialachán (AE) 2017/2394 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (36) agus Treoir (AE) 2020/1828 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (37).

(109)

Ba cheart d’údaráis inniúla na mBallstát a áirithiú go mbeidh sáruithe ar na hoibleagáidí a leagtar amach sa Rialachán seo faoi réir pionós. D’fhéadfadh, inter alia, gur phionóis airgeadais, rabhaidh, iomarduithe nó orduithe chun cleachtais ghnó a thabhairt i gcomhréir leis na hoibleagáidí a fhorchuirtear leis an Rialachán seo a áirítear sna pionóis sin. Ba cheart na pionóis a bhunóidh na Ballstáit a bheith éifeachtach, comhréireach agus athchomhairleach, agus ba cheart moltaí EDIB a chur san áireamh leo, agus ar an gcaoi sin rannchuideofaí chun an leibhéal comhsheasmhachta is mó is féidir a bhaint amach maidir le pionóis a bhunú agus a chur i bhfeidhm. I gcás inarb iomchuí, ba cheart d’údaráis inniúla, agus imscrúdú á dhéanamh ar an sárú sin, úsáid a bhaint as bearta eatramhacha chun éifeachtaí sáraithe líomhnaithe a theorannú. Agus é sin á dhéanamh acu, ba cheart dóibh aird a thabhairt, inter alia, ar chineál, tromchúis, scála agus fad an tsáraithe, i bhfianaise leas an phobail atá i gceist, raon feidhme agus chineál na ngníomhaíochtaí a rinneadh, mar aon le hacmhainn eacnamaíoch an pháirtí sáraithigh. Ba cheart dóibh aon neamhchomhlíonadh córasach nó athfhillteach a chur san áireamh atá déanta ag an bpáirtí sáraitheach i dtaca lena oibleagáidí faoin Rialachán seo. Chun a áirithiú go n-urramófar prionsabal ne bis in idem, agus go háirithe chun nach ngearrfar pionós níos mó ná uair amháin ar an sárú céanna ar na hoibleagáidí a leagtar síos sa Rialachán seo, ba cheart do Bhallstát a bhfuil sé beartaithe aige a inniúlacht a fheidhmiú maidir le páirtí sáraitheach nach bhfuil bunaithe sa Aontas agus nár ainmnigh ionadaí dlíthiúil san Aontas, gach údarás eile, lena n-áirítear an Coimisiún, a chur ar an eolas faoi gan moill mhíchuí.

(110)

Ba cheart do EDIB comhairle agus cúnamh a thabhairt don Choimisiún i dtaca le comhordú a dhéanamh ar chleachtais agus beartais náisiúnta maidir leis na hábhair a chumhdaítear leis an Rialachán seo agus i dtaca lena chuspóirí a bhaint amach i ndáil le caighdeánú teicniúil chun idir-inoibritheacht a fheabhsú. Ba cheart ról lárnach a bheith aige freisin maidir le plé cuimsitheach idir údaráis inniúla ar chur i bhfeidhm agus forfheidhmiú an Rialacháin seo a éascú. Tá an malartú faisnéise sin ceaptha chun rochtain éifeachtach ar cheartas a mhéadú chomh maith le forfheidhmiú agus comhar breithiúnach ar fud an Aontais. I measc feidhmeanna eile, ba cheart do na húdaráis inniúla úsáid a bhaint as EDIB mar ardán chun meastóireacht agus comhordú a dhéanamh ar mholtaí maidir le socrú pionós i gcás sáruithe ar an Rialachán seo agus chun na moltaí sin a ghlacadh. Ar an dóigh sin, ba cheart na húdaráis inniúla, le cúnamh ón gCoimisiún, a bheith in ann comhordú a dhéanamh ar an gcur chuige is fearr is féidir i leith na bpionós sin a chinneadh agus a fhorchur. Leis an gcur chuige sin, cuirtear cosc ar ilroinnt agus bíonn solúbthacht ag an mBallstát agus ba cheart go dtiocfadh moltaí éifeachtacha as a thacaíonn le cur i bhfeidhm comhsheasmhach an Rialacháin seo. Ba cheart ról comhairleach a bheith ag EDIB freisin sna próisis um chaighdeánú agus i nglacadh sonraíochtaí coiteanna trí bhíthin gníomhartha cur chun feidhme, i nglacadh gníomhartha tarmligthe chun sásra faireacháin a bhunú maidir le muirir mhalartaithe arna bhforchur ag soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí agus chun sonrú breise a dhéanamh ar na ceanglais bhunriachtanacha i dtaca le hidir-inoibritheacht sonraí, sásraí agus seirbhísí comhroinnte sonraí, chomh maith leis na spásanna coiteanna Eorpacha sonraí. Ba cheart dó freisin comhairle agus cúnamh a thabhairt don Choimisiún chun na treoirlínte lena leagtar síos sonraíochtaí idir-inoibritheachta d’fheidhmiú na spásanna coiteanna Eorpacha sonraí a ghlacadh.

(111)

Chun cabhrú le fiontair conarthaí a dhréachtú agus caibidlíocht a dhéanamh orthu, ba cheart don Choimisiún téarmaí conartha eiseamláireacha neamhcheangailteach a fhorbairt agus a mholadh i gcás conarthaí comhroinnte sonraí gnólacht le gnólacht, agus aird á tabhairt, i gcás inar gá, ar na coinníollacha in earnálacha sonracha agus na cleachtais sheanbhunaithe i dtaca le sásraí comhroinnte deonaí sonraí. Na téarmaí conartha eiseamláireacha sin, ba cheart gurbh uirlis phraiticiúil iad go príomha chun cabhrú le FBManna go háirithe conradh a thabhairt i gcrích. I gcás ina n-úsáidtear go forleathan agus go hiomlán iad, ba cheart éifeacht thairbheach a bheith ag na téarmaí conartha eiseamláireacha sin maidir le tionchar a imirt ar dhearadh conarthaí maidir le rochtain ar shonraí agus úsáid sonraí, agus ba cheart caidreamh conarthach níos cothroime a bheith ann mar gheall orthu le linn do shonraí a bheith á rochtain agus á gcomhroinnt.

(112)

Chun deireadh a chur leis an riosca, i gcás sealbhóirí sonraí atá i mbunachair arna bhfáil nó arna nginiúint trí bhíthin comhpháirteanna fisiceacha, amhail braiteoirí, a bhaineann le táirge nasctha agus seirbhís ghaolmhar nó sonraí meaisínghinte eile, dá n-éileodh na sealbhóirí sonraí sin an ceart sui generis faoi Airteagal 7 de Threoir 96/9/CE, agus dá gcuirfidís cosc dá bharr, go háirithe, ar fheidhmiú éifeachtach an chirt atá ag úsáideoirí sonraí a rochtain agus a úsáid agus an ceart chun sonraí a chomhroinnt le tríú páirtithe faoin Rialachán seo, ba cheart a shoiléiriú nach mbaineann an ceart sui generis le bunachair mar sin. Ní dhéanann sin difear do chur i bhfeidhm féideartha an chirt sui generis faoi Airteagal 7 de Threoir 96/9/CE maidir le bunachair sonraí ina bhfuil sonraí nach dtagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo, ar choinníoll go gcomhlíontar na ceanglais maidir le cosaint de bhun mhír 1 den Airteagal sin.

(113)

Chun na gnéithe teicniúla de sheirbhísí próiseála sonraí a chur san áireamh, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i ndáil leis an Rialachán seo a chomhlánú chun sásra faireacháin a bhunú maidir le muirir mhalartaithe arna bhforchur ag soláthraithe seirbhísí próiseála sonraí sa mhargadh, agus chun sonrú breise a dhéanamh ar na ceanglais bhunriachtanacha i ndáil le hidir-inoibritheacht le haghaidh rannpháirtithe i spásanna sonraí a thairgeann sonraí nó seirbhísí sonraí do rannpháirtithe eile. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (38). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, gheobhaidh Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile an tráth céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus beidh rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a dhéileálann le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(114)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú le haghaidh chur chun feidhme an Rialacháin seo, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún i ndáil le sonraíochtaí coiteanna a ghlacadh, lena n-áiritheofar idir-inoibritheacht sonraí, sásraí agus seirbhísí comhroinnte sonraí, chomh maith le spásanna coiteanna Eorpacha sonraí, sonraíochtaí coiteanna maidir le hidir-inoibritheacht seirbhísí próiseála sonraí agus sonraíochtaí coiteanna maidir le hidir-inoibritheacht conarthaí cliste. Ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún freisin chun na tagairtí do chaighdeáin chomhchuibhithe agus do shonraíochtaí coiteanna le haghaidh idir-inoibritheacht seirbhísí próiseála sonraí a fhoilsiú i stór caighdeán lárnach de chuid an Aontais le haghaidh idir-inoibritheacht seirbhísí próiseála sonraí. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (39).

(115)

Ba cheart nár dhochar an Rialachán seo do rialacha lena dtugtar aghaidh ar riachtanais a bhaineann go sonrach le hearnálacha aonair nó le réimsí leasa phoiblí. Féadfar a áireamh leis na rialacha sin ceanglais bhreise maidir le gnéithe teicniúla na rochtana sonraí, ar nós comhéadain le haghaidh rochtain ar shonraí, nó an chaoi a bhféadfaí an rochtain ar shonraí a sholáthar, mar shampla, díreach ón táirge nó trí sheirbhísí idirghabhála sonraí. Féadfar a áireamh leis na rialacha sin freisin teorainneacha le cearta na sealbhóirí sonraí chun rochtain a fháil ar shonraí úsáideora nó iad a úsáid, nó le gnéithe eile lasmuigh de shonraí a rochtain agus a úsáid, amhail gnéithe rialachais nó ceanglais slándála, lena n-áirítear ceanglais chibearshlándála. Ba cheart an Rialachán seo a bheith gan dochar freisin do rialacha níos sonraí i gcomhthéacs spásanna coiteanna Eorpacha sonraí a fhorbairt nó, cé is moite de na heisceachtaí dá dtagraítear sa Rialachán seo, do dhlí an Aontais agus don dlí náisiúnta lena bhforáiltear do rochtain ar shonraí agus lena n-údaraítear úsáid sonraí chun críocha taighde eolaíoch.

(116)

Leis an Rialachán seo, níor cheart difear a dhéanamh do chur i bhfeidhm na rialacha iomaíochta, agus go háirithe Airteagail 101 agus 102 CFAE. Níor cheart na bearta dá bhforáiltear sa Rialachán seo a úsáid chun iomaíocht a shrianadh ar bhealach atá contrártha le CFAE.

(117)

Chun a chur ar a gcumas do ghníomhaithe a thagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo oiriúnú do na rialacha nua dá bhforáiltear sa Rialachán seo, agus na socruithe teicniúla is gá a dhéanamh, ba cheart feidhm a bheith ag na rialacha sin ón 12 Meán Fómhair 2025.

(118)

Chuathas i gcomhairle leis an Maoirseoir Eorpach ar Chosaint Sonraí agus an Bord Eorpach um Chosaint Sonraí i gcomhréir le hAirteagal 42(1) agus (2) de Rialachán (AE) 2018/1725 agus thug siad an tuairim uathu an 4 Bealtaine 2022.

(119)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, eadhon cothroime a áirithiú i leithdháileadh luacha ó shonraí i measc gníomhaithe sa gheilleagar sonraí agus rochtain chóir ar shonraí agus úsáid sonraí a chothú chun rannchuidiú le fíormhargadh inmheánach le haghaidh sonraí a bhunú, a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr fhairsinge nó éifeachtaí na gníomhaíochta agus de bharr úsáid trasteorann sonraí, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 den Chonradh ar an Aontas Eorpach. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú,