(1)

Tháinig Comhaontú Pháras, a glacadh an 12 Nollaig 2015 faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (UNFCCC) (“Comhaontú Pháras”), i bhfeidhm an 4 Samhain 2016. D’aontaigh na páirtithe i gComhaontú Pháras an méadú ar an meánteocht dhomhanda a choinneáil go mór faoi bhun 2 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch agus iarrachtaí a dhéanamh teorainn 1,5 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch a chur leis an méadú teochta. Treisíodh an gealltanas sin le glacadh Chomhshocrú Aeráide Ghlaschú an 13 Samhain 2021 faoi UNFCCC, ina n-aithníonn Comhdháil na bPáirtithe in UNFCCC, ag feidhmiú mar Chruinniú na bPáirtithe i gComhaontú Pháras, go mbeidh tionchair an athraithe aeráide i bhfad níos ísle ag méadú teochta 1,5oC, i gcomparáid le 2 °C, agus ina bhfuil rún daingean aici iarrachtaí a dhéanamh an méadú teochta a theorannú go 1,5 °C.

(2)

I dTuarascáil Mheasúnaithe Dhomhanda 2019 uaidh maidir le Seirbhísí Bithéagsúlachta agus Éiceachórais, sholáthair an tArdán Idir-Rialtasach maidir le Beartas Eolaíochta um Sheirbhísí Bithéagsúlachta agus Éiceachórais (IPBES) an fhianaise eolaíoch is déanaí maidir le creimeadh leanúnach domhanda na bithéagsúlachta. Le teachtaireacht ón gCoimisiún an 20 Bealtaine 2020 dar teideal EU Biodiversity Strategy for 2030 - Bringing nature back into our lives [Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais do 2030 - An dúlra a thabhairt ar ais inár saol] (“Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais do 2030”), cuirtear dlús le huaillmhian an Aontais maidir leis an mbithéagsúlacht a chosaint agus a athbhunú agus maidir le héiceachórais a fheidhmíonn go maith. Tá foraoisí agus ithreacha sláintiúla thar a bheith tábhachtach don bhithéagsúlacht, agus freisin d’íonú aeir agus uisce, do cheapadh agus stóráil carbóin, agus do sholáthar táirgí adhmaid fadsaolacha a fhoinsítear ar bhealach inbhuanaithe. Tá cineál agus feidhm na bhforaoisí an-éagsúil ar fud an Aontais, agus tá cineálacha foraoisí áirithe níos leochailí don athrú aeráide mar gheall ar thionchair dhíreacha, amhail triomach nó críonadh siar foraoise arna spreagadh ag teocht nó athruithe tuire. Cuireann an dífhoraoisiú agus an díghrádú foraoise leis an ngéarchéim dhomhanda aeráide toisc go méadaíonn siad astaíochtaí gás ceaptha teasa, inter alia, trí dhóiteáin foraoise a bhaineann leo, rud a bhaineann acmhainní linnte carbóin go buan, trí athléimneacht an athraithe aeráide a laghdú sna limistéir atá buailte agus trí bhithéagsúlacht na limistéar sin a laghdú go suntasach.

I roinnt catagóirí tuairiscithe, le haghaidh gníomhaíocht ar son na haeráide agus chosaint na bithéagsúlachta de, tá ábharthacht an-mhór freisin ag baint le carbón orgánach ithreach agus taiscumair charbóin d’adhmad marbh, a gcothaíonn go leor díobh an taiscumar carbóin ithreach. I dteachtaireacht ón gCoimisiún an 16 Iúil 2021 dar teideal New EU Forest Strategy for 2030 (“Straitéis Foraoise nua an Aontais do 2030”) agus i dteachtaireacht ón gCoimisiún an 17 Samhain 2021 dar teideal EU Soil Strategy for 2030 - Reaping the benefits of healthy soils for people, food, nature and climate [Straitéis Ithreach an Aontais do 2030 – Leas a bhainfidh na daoine as ithreacha sláintiúla, mar aon le leas an bhia, an dúlra agus na haeráide] (“Straitéis Ithreach an Aontais do 2030”), aithnítear gur gá cáilíocht na bhforaoisí agus na n-éiceachóras ithreach a chosaint agus a fheabhsú san Aontas, agus cleachtais athneartaithe a spreagadh maidir le bainistiú inbhuanaithe, ar cleachtais iad lenar féidir ceapadh carbóin a fheabhsú agus athléimneacht foraoisí agus ithreacha a neartú i bhfianaise na ngéarchéimeanna aeráide agus bithéagsúlachta. Is iad na tailte móna an stór talún is mó de charbón orgánach, agus is gné thábhachtach é feabhas a chur ar bhainistiú agus ar chosaint tailte móna chun rannchuidiú le maolú ar an athrú aeráide, agus le bithéagsúlacht agus ithir a chosaint ar chreimeadh.

(3)

Túsphointe atá i dteachtaireacht ón gCoimisiún an 11 Nollaig 2019 dar teideal The European Green Deal (“An Comhaontú Glas don Eoraip”) chun cuspóir an Aontais maidir le haeráidneodracht a bhaint amach faoi 2050 ar a dhéanaí agus an aidhm astaíochtaí diúltacha a bhaint amach ina dhiaidh sin, ar aidhm í a leagtar síos in Airteagal 2(1) de Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4). Nascann sé sraith chuimsitheach beart agus tionscnamh a threisíonn a chéile go frithpháirteach agus atá dírithe ar an aeráidneodracht a bhaint amach san Aontas Eorpach faoi 2050, agus leagtar amach ann straitéis nua fáis arb é is aidhm di sochaí chothrom agus rathúil a dhéanamh den Aontas Eorpach, ina mbeidh geilleagar nua-aimseartha iomaíoch, a bheidh tíosach ar acmhainní, agus ina mbeidh an fás eacnamaíoch díchúpláilte ó úsáid acmhainní. Tá sé mar aidhm aige freisin caipiteal nádúrtha an Aontais a chosaint, a chaomhnú agus a fheabhsú, agus sláinte agus folláine na saoránach a chosaint ar rioscaí agus ar thionchair a bhaineann leis an gcomhshaol. An tráth céanna, tá gnéithe comhionannais inscne ag an aistriú sin mar aon le tionchair ar leith ar roinnt grúpaí atá faoi mhíbhuntáiste agus leochaileach, amhail daoine scothaosta, daoine faoi mhíchumas agus daoine arb as cine nó grúpa eitneach mionlaigh iad. Ní mór a áirithiú dá bhrí sin go mbeidh an t-aistriú cóir agus ionchuimsitheach, agus nach bhfágfar aon duine ar lár.

(4)

Tá iarrachtaí chun dul i ngleic le dúshláin a bhaineann leis an aeráid agus leis an gcomhshaol agus chun cuspóirí Chomhaontú Pháras a bhaint amach i gcroílár an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip. D’iarr Parlaimint na hEorpa, i rún uaithi an 15 Eanáir 2020 maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip (5), go ndéanfaí an t-aistriú is gá chuig sochaí aeráidneodrach faoi 2050 ar a dhéanaí agus, ina rún an 28 Samhain 2019 maidir leis an éigeandáil aeráide agus chomhshaoil, d’fhógair sí éigeandáil aeráide agus chomhshaoil (6). Tá riachtanas agus luach an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip méadaithe i bhfianaise thionchair fhíor-thromchúiseacha phaindéim COVID-19 ar shláinte agus ar fholláine eacnamaíoch shaoránaigh an Aontais.

(5)

Tá sé tábhachtach a áirithiú, maidir leis na bearta a dhéantar chun cuspóirí an Rialacháin seo a bhaint amach, go ngnóthófar iad i gcomhréir leis an gcuspóir forbairt inbhuanaithe a chur chun cinn mar a leagtar amach in Airteagal 3 den Chonradh ar an Aontas Eorpaigh (CAE), agus Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe, Comhaontú Pháras agus an prionsabal “gan dochar suntasach a dhéanamh” á gcur san áireamh, i gcás inarb ábhartha, de réir bhrí Airteagal 17 de Rialachán (AE) 2020/852 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7).

(6)

Faoi 2030, tá an tAontas tiomanta do ghlanastaíochtaí gás ceaptha teasa ar fud gheilleagar an Aontais a laghdú faoi 55 % ar a laghad i gcomparáid le leibhéil 1990 sa rannchuidiú a tugadh cothrom le dáta agus a cinneadh go náisiúnta agus a cuireadh faoi bhráid Rúnaíocht UNFCCC an 17 Nollaig 2020.

(7)

Trí Rialachán (AE) 2021/1119 a ghlacadh, chumhdaigh an tAontas sa reachtaíocht an cuspóir cothromaíocht a bhaint amach ar fud an gheilleagair idir astaíochtaí antrapaigineacha ag foinsí agus aistrithe linnte astaíochtaí gás ceaptha teasa laistigh den Aontas faoi 2050, agus, de réir mar is iomchuí, an cuspóir astaíochtaí diúltacha a bhaint amach ina dhiaidh sin. Bunaítear leis an Rialachán sin freisin sprioc laghdaithe intíre cheangailteach de chuid an Aontais maidir le laghdú 55 % ar a laghad ar ghlanastaíochtaí gás ceaptha teasa (astaíochtaí tar éis aistrithe a asbhaint) i gcomparáid le leibhéil 1990 a bhaint amach faoi 2030. Beifear ag súil go rannchuideoidh gach earnáil den gheilleagar le gnóthú na sprice sin, lena n-áirítear earnáil na húsáide talún, an athraithe ar úsáid talún agus na foraoiseachta (“LULUCF”). Chun a áirithiú go mbeidh iarrachtaí leordhóthanacha maolaithe á ndéanamh in earnálacha eile suas go 2030, beidh rannchuidiú na nglanaistrithe le sprioc aeráide 2030 an Aontais teoranta do 225 mhilliún tona de choibhéis CO2. I gcomhthéacs Rialachán (AE) 2021/1119, d’athdhearbhaigh an Coimisiún i ráiteas comhfhreagrach an rún atá aige leasú ar Rialachán (AE) 2018/841 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8) a mholadh, i gcomhréir leis an uaillmhian glanaistrithe carbóin a mhéadú chuig leibhéil os cionn 300 milliún tona de choibhéis CO2 ar an earnáil LULUCF faoi 2030.

(8)

Chun rannchuidiú leis an uaillmhian mhéadaithe chun glanastaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú ó 40 % ar a laghad go dtí 55 % ar a laghad i gcomparáid le leibhéil 1990, agus chun a áirithiú go rannchuideoidh an earnáil LULUCF go hinbhuanaithe agus go hintuartha san fhadtéarma le cuspóir an Aontais a bheith aeráidneodrach, ba cheart spriocanna ceangailteacha maidir le méadú glanaistrithe gás ceaptha teasa a shocrú le haghaidh gach Ballstáit i dtaca leis an earnáil LULUCF idir 2026 agus 2030, ar spriocanna iad óna dtiocfaidh sprioc 310 milliún tona de choibhéis CO2 i nglanaistrithe don Aontas trí chéile in 2030. Leis an modheolaíocht a úsáidtear chun na spriocanna náisiúnta a bhunú do 2030, ba cheart a chur san áireamh an bhearna idir sprioc an Aontais agus na meánlíonta astaíochtaí gás ceaptha teasa agus aistrithe ó na blianta 2016, 2017 agus 2018, arna dtuairisciú ag gach Ballstát san aighneacht uaidh in 2020; agus ba cheart a léiriú inti an fheidhmíocht mhaolaithe reatha maidir leis an earnáil LULUCF, agus sciar gach Ballstáit den achar talún bainistithe san Aontas, agus cumas an Bhallstáit sin á thabhairt san áireamh chun a fheidhmíocht a fheabhsú san earnáil trí mheán cleachtais bhainistíochta talún nó athruithe ar úsáid talún a théann chun tairbhe na haeráide agus na bithéagsúlachta. B’ionann sárghnóthachtáil ag na Ballstáit agus rannchuidiú níos mó le baint amach chuspóirí aeráide an Aontais.

(9)

Ba cheart na spriocanna ceangailteacha maidir le huaillmhian mhéadaithe i ndáil le hastaíochtaí agus aistrithe gás ceaptha teasa a chinneadh le haghaidh gach Ballstáit de réir conair líneach. Ba cheart tús a chur leis an gconair in 2022 ar mheánlíon na n-astaíochtaí gás ceaptha teasa a thuairiscíonn an Ballstát sin le linn 2021, 2022 agus 2023, agus ba cheart deireadh a chur léi in 2030 ar an sprioc a bheidh leagtha amach don Bhallstát sin. Chun a áirithiú go mbainfear amach sprioc an Aontais do 2030 ar bhonn comhchoiteann, agus éagsúlacht idirbhliantúil na n-astaíochtaí agus na n-aistrithe gás ceaptha teasa san earnáil LULUCF á cur san áireamh, is iomchuí gealltanas a shocrú do gach Ballstát chun suim glanaistrithe gás ceaptha teasa a bhaint amach don tréimhse ó 2026 go 2030 (“buiséad 2026-2030”) de bhreis ar an sprioc náisiúnta don bhliain 2030.

(10)

Dearadh na rialacha cuntasaíochta a leagtar amach in Airteagail 6, 7, 8 agus 10 de Rialachán (AE) 2018/841 lena fháil amach an méid a rannchuideodh feidhmíocht mhaolaithe san earnáil LULUCF le sprioc 2030 an Aontais maidir le laghdú 40 % ar astaíochtaí gás ceaptha teasa, sprioc nár áiríodh an earnáil LULUCF léi. D’fhonn an creat rialála don earnáil sin a shimpliú, níor cheart feidhm a bheith ag na rialacha cuntasaíochta reatha tar éis 2025, agus ba cheart comhlíonadh spriocanna náisiúnta na mBallstát a fhíorú ar bhonn na n-astaíochtaí agus na n-aistrithe gás ceaptha teasa atá tuairiscithe. Sholáthródh sé sin comhsheasmhacht mhodheolaíoch le Treoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9), le Rialachán (AE) 2018/842 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), agus leis an sprioc nua maidir le laghdú na n-astaíochtaí gás ceaptha teasa 55 % ar a laghad, lena n-áirítear an earnáil LULUCF.

(11)

An 16 Meitheamh 2022, ghlac an Chomhairle Moladh maidir le haistriú cothrom i dtreo na haeráidneodrachta a áirithiú (11), inar leag sí béim ar an ngá atá le bearta tionlacain agus le haird ar leith a thabhairt ar thacaíocht do na réigiúin, tionscail, micrifhiontair, fiontair bheaga agus mheánmhéide, oibrithe, teaghlaigh agus tomhaltóirí sin a mbeidh na dúshláin is mó rompu. Leis an Moladh sin, moltar do na Ballstáit féachaint ar shraith beart sna réimsí a bhaineann le fostaíocht agus aistrithe i margadh an tsaothair, cruthú post agus fiontraíocht, sláinte agus sábháilteacht ag an obair, soláthar poiblí, córais chánachais agus cosanta sóisialta, seirbhísí bunriachtanacha agus tithíocht, agus, inter alia, d’fhonn comhionannas inscne, oideachas agus oiliúint a neartú.

(12)

I bhfianaise shaintréithe na hearnála LULUCF i ngach Ballstát, chomh maith leis an gcaoi nach foláir do Bhallstáit a bhfeidhmíocht a mhéadú chun a spriocanna ceangailteacha náisiúnta a ghnóthú; ba cheart raon solúbthachtaí a bheith fós ar fáil do na Ballstáit, lena n-áirítear barrachais trádála ar phraghas íosta agus síneadh le solúbthachtaí forais-sonracha, agus urraim á léiriú do shláine comhshaoil na spriocanna.

(13)

Forálacha malartacha maidir le suaití nádúrtha (aibitheacha agus bitheacha) amhail dóiteáin, ráigeanna lotnaidí, stoirmeacha agus tuilte foircneacha, chun aghaidh a thabhairt ar neamhchinnteachtaí san earnáil LULUCF, ba cheart iad a bheith ar fáil in 2032 do na Ballstáit a bhfuil a ndícheall déanta acu aon tuairim ón gCoimisiún a cuireadh faoina mbráid a chur san áireamh i gcomhthéacs na gníomhaíochta ceartaithí a thugtar isteach leis an Rialachán leasaitheach seo, ar choinníoll go bhfuil gach solúbthachta eile atá ar fáil dóibh ídithe acu, go bhfuil bearta iomchuí curtha i bhfeidhm acu chun leochaileacht a gcuid talún i leith na suaití sin a laghdú agus gur baineadh amach sprioc 2030 an Aontais don earnáil LULUCF.

(14)

Ina theannta sin, ba cheart éifeachtaí idirleata agus fadtéarmacha an athraithe aeráide, seachas suaithí nádúrtha a bíonn, go bunúsach, níos sealadaí agus níos logánta ó thaobh na geografaíochta de, a chur san áireamh. Leis an tsolúbthacht sin, ba cheart go mbeifí in ann éifeachtaí leagáide na mbeart bainistithe a rinneadh san am a chuaigh thart a chur san áireamh, a mbeadh baint acu le sciar d’ithreacha orgánacha ar thalamh bainistithe atá thar a bheith ard i gcomparáid le meán an Aontais i roinnt Ballstát. Ba cheart na méideanna cúitimh nár úsáideadh agus atá ar fáil faoi Iarscríbhinn VII in imeacht na tréimhse 2021 go 2030 a chur ar fáil chun na críche sin, bunaithe ar fhianaise a bheith curtha faoi bhráid an Choimisiúin ag na Ballstáit lena mbaineann ar bhonn an eolais eolaíoch is fearr dá bhfuil ar fáil agus ar bhonn táscairí oibiachtúla, intomhaiste agus inchomparáide amhail an t-innéacs tuire, de réir bhrí Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe chun gaineamhlú a chomhrac sna tíortha sin a bhfuil triomach tromchúiseach agus/nó gaineamhlú iontu, go háirithe san Afraic (12), a shainítear mar an cóimheas idir meánfhrasaíocht bhliantúil agus meán-imghalú bliantúil. Ba cheart an leithdháileadh i measc na mBallstát a dhéanamh, ag féachaint don fhianaise arna tíolacadh, ar bhonn an chóimheasa idir an méid 50 Mt CO2 atá ar fáil agus méid iomlán an chúitimh a iarrann na Ballstáit sin.

(15)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir le cur chun feidhme fhorálacha Rialachán (AE) 2018/841 i ndáil le leagan amach na n-astaíochtaí agus na n-aistrithe bliantúla gás ceaptha teasa do gach bliain sa tréimhse ó 2026 go 2029 arna mbunú ar bhonn conair líneach a chríochnaíonn sa sprioc do 2030 le haghaidh na mBallstát, agus chun rialacha mionsonraithe a ghlacadh maidir leis an modheolaíocht le haghaidh fianaise a bhaineann le tionchair fhadtéarmacha an athraithe aeráide nach féidir leis na Ballstáit aon rialú a dhéanamh orthu agus maidir leis na héifeachtaí a bhíonn ag cion thar a bheith ard d’ithreacha orgánacha, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (13).

(16)

Ba cheart na rialacha maidir le rialachas a leagan amach ar bhealach lena gcuirfear chun cinn luathghníomhaíocht i dtreo sprioc aeráide idirmheánach an Aontais do 2030 agus cuspóir aeráidneodrachta an Aontais ar fud an gheilleagair a bhaint amach, ag leanúint na conaire do na blianta 2026 go 2029 arna tabhairt isteach leis an Rialachán leasaitheach seo. Ba cheart feidhm a bheith ag na prionsabail a leagadh síos i Rialachán (AE) 2018/842 mutatis mutandis, agus iolraitheoir a bheith ag gabháil leo arna ríomh ar an gcaoi seo a leanas: Déanfar 108 % den bhearna idir buiséad de chuid Ballstáit le haghaidh 2026 go 2029 agus na glanaistrithe comhfhreagracha a thuairiscítear a chur leis an bhfigiúr arna thuairisciú ag an mBallstát sin do 2030. Ina theannta sin, ba cheart aon easnamh arna charnadh ag gach Ballstát a chur san áireamh i gcás ina dtíolacfaidh an Coimisiún tograí maidir le tréimhse iar-2030.

(17)

Tá an tAontas agus na Ballstáit ina bpáirtithe i gCoinbhinsiún Choimisiún Eacnamaíochta na Náisiún Aontaithe don Eoraip maidir le rochtain ar fhaisnéis, rannpháirtíocht phoiblí i gcinnteoireacht agus rochtain ar an gceartas i gcúrsaí comhshaoil (14) (“Coinbhinsiún Aarhus”). Is cuid lárnach de luachanna daonlathacha an Aontais iad grinnscrúdú poiblí agus rochtain ar an gceartas agus is uirlisí chun an smacht reachta a choimirciú iad.

(18)

Chun go bhféadfar gníomhaíocht mhear agus éifeachtach a dhéanamh, i gcás ina suífidh an Coimisiún nach bhfuil dóthain dul chun cinn á dhéanamh ag Ballstát i dtreo a sprice do 2030, agus an chonair, an buiséad le haghaidh 2026 go 2029 agus na solúbthachtaí faoin Rialachán seo á gcur san áireamh, ba cheart feidhm a bheith ag sásra um ghníomhaíocht cheartaitheach chun cabhrú leis an mBallstát filleadh ar an gconair i dtreo 2030, trína áirithiú go ndéanfar gníomhaíochtaí breise, as a dtiocfaidh glanaistrithe méadaithe gás ceaptha teasa.

(19)

Cuirfear feabhas ar fhardail gás ceaptha teasa trí úsáid mhéadaithe a bhaint as teicneolaíocht monatóireachta agus trí eolas níos fearr. Maidir leis na Ballstáit a chuireann feabhas ar a modheolaíocht um ríomh na n-astaíochtaí agus na n-aistrithe, ba cheart coincheap an choigeartaithe modheolaíochta a thabhairt isteach. D’fhéadfadh na saincheisteanna seo a leanas, mar shampla, coigeartú modheolaíochta a spreagadh: athruithe ar mhodheolaíochtaí tuairiscithe, sonraí nua nó ceartuithe ar earráidí staidrimh, taiscumair nua charbóin nó gháis a áireamh, meastacháin stairiúla a athríomh bunaithe ar fhianaise eolaíoch nua, i gcomhréir le Treoirlínte 2006 IPCC d’Fhardail Náisiúnta Gás Ceaptha Teasa, eilimintí nua tuairiscithe a chur san áireamh agus faireachán feabhsaithe ar shuaití nádúrtha. Ba cheart coigeartú modheolaíochta a chur i bhfeidhm i dtaca le sonraí maidir le fardail astaíochtaí gás ceaptha teasa an Bhallstáit sin chun éifeacht na n-athruithe sa mhodheolaíocht ar an measúnú ar bhaint amach comhchoiteann sprioc an Aontais do 2030 a neodrú, d’fhonn urraim a léiriú don tsláine comhshaoil.

(20)

San Eoraip, úsáidtear Fardail Náisiúnta Foraoise chun faisnéis a sholáthar do mheasúnuithe ar sheirbhísí éiceachórais foraoise. Tá an córas faireacháin fardail foraoise éagsúil ó thír go tír, toisc go bhfuil a córas fardail foraoise féin ag gach tír lena mhodheolaíocht féin. Leagadh béim i Straitéis Foraoise Nua an Aontais do 2030 ar an ngá atá le pleanáil straitéiseach foraoise i ngach Ballstát, bunaithe ar fhaireachán agus sonraí iontaofa, rialachas trédhearcach agus malartú comhordaithe ar leibhéal an Aontais. Chuige sin, d’fhógair an Coimisiún go bhfuil sé beartaithe aige togra reachtach a thíolacadh chun creat comhtháite uile-Aontais a bhunú maidir le faireachán a dhéanamh ar fhoraoisí.

(21)

Chun eilimintí neamhriachtanacha de Rialacháin (AE) 2018/841 agus (AE) 2018/1999 a leasú agus a fhorlíonadh, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca le Rialachán (AE) 2018/841 a fhorlíonadh chun na rialacha a leagan síos maidir le hoibríochtaí a thaifeadadh agus a dhéanamh go cruinn i gClárlann an Aontais arna bunú de bhun Airteagal 40 de Rialachán (AE) 2018/1999 agus i dtaca le Cuid 3 d’Iarscríbhinn V a ghabhann le Rialachán (AE) 2018/1999 a leasú tríd an liosta catagóirí a nuashonrú i gcomhréir le reachtaíocht ábhartha an Aontais. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (15). Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(22)

I dteachtaireacht ón gCoimisiún an 17 Meán Fómhair 2020 dar teideal Stepping up Europe’s 2030 climate ambition [Uaillmhian aeráide 2030 na hEorpa a ghéarú], leagadh amach conairí agus roghanna beartais éagsúla d’fhonn sprioc aeráide mhéadaithe 2030 an Aontais a bhaint amach. Cuireadh i bhfios go láidir inti go mbeidh gá le gníomhaíocht an Aontais i ngach earnáil den gheilleagar má táthar chun an neodracht aeráide a bhaint amach. Tá ról ríthábhachtach ag linnte carbóin san aistriú chuig aeráidneodracht san Aontas, agus, go háirithe, is féidir le hearnáil na talmhaíochta, earnáil na foraoiseachta agus earnáil na húsáide talún rannchuidiú go mór sa chomhthéacs sin. I gcás ina ndéanfaidh an Coimisiún measúnú ar fheidhmiú Rialachán (AE) 2018/841 mar chuid den athbhreithniú a thugtar isteach leis an Rialachán leasaitheach seo, agus ina n-ullmhaíonn sé tuarascáil do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle, ba cheart dó na treochtaí reatha agus réamh-mheastacháin amach anseo ar astaíochtaí gás ceaptha teasa ón talmhaíocht, ar thaobh amháin, agus ar astaíochtaí agus aistrithe gás ceaptha teasa ó thalamh curaíochta, ó fhéarthalamh agus ó bhogaigh, ar an taobh eile, a chur san áireamh, agus féachaint ar roghanna rialála chun a áirithiú go bhfuil siad comhsheasmhach leis an gcuspóir laghduithe fadtéarmacha ar astaíochtaí gás ceaptha teasa a bhaint amach i ngach earnáil den gheilleagar i gcomhréir le cuspóir aeráidneodrachta an Aontais agus leis na spriocanna aeráide idirmheánacha. Ina theannta sin, ba cheart don Choimisiún aird ar leith a thabhairt ar éifeachtaí an struchtúir aoise foraoise, lena n-áirítear i gcás ina bhfuil baint ag na héifeachtaí sin le himthosca sonracha cogaidh nó iarchogaidh, ar bhealach atá láidir ó thaobh na heolaíochta de, iontaofa agus trédhearcach, agus d’fhonn athléimneacht fhadtéarmach agus acmhainneacht oiriúnaitheach foraoisí a áirithiú.

Agus aird á tabhairt ar a thábhachtaí atá sé go rannchuideodh gach earnáil go cothrom agus ar an bhfíoras, chun an t-aistriú chuig an aeráidneodracht a bhaint amach, go bhfuil gá le hathruithe ar fud an speictrim beartais ar fad agus le hiarracht chomhchoiteann ó gach earnáil den gheilleagar agus den tsochaí, mar a thugtar chun solais sa Chomhaontú Glas don Eoraip, ba cheart don Choimisiún tograí reachtacha a thíolacadh, i gcás inarb iomchuí, lena leagfar síos creat iar-2030.

(23)

Is féidir athruithe suntasacha a bheith i gceist leis na hathruithe antrapaigineacha a bhfuiltear ag dréim leo maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa agus aistrithe gás ceaptha teasa i dtimpeallachtaí muirí agus fionnuisce, agus meastar go mbeidh siad éagsúil amach anseo mar thoradh ar athruithe ar úsáid, mar shampla, tríd an méadú atá beartaithe ar fhuinneamh amach ón gcósta, méadú a d’fhéadfadh teacht ar tháirgeadh dobharshaothraithe agus leibhéil na cosanta dúlra atá ag dul i méid, ar leibhéil is gá chun spriocanna straitéis bhithéagsúlachta an Aontais do 2030 a bhaint amach. Is amhlaidh faoi láthair nach n-áirítear na hastaíochtaí agus na haistrithe sin leis na táblaí tuairiscithe caighdeánacha chuig UNFCCC. I ndiaidh ghlacadh na modheolaíochta tuairiscithe, ba cheart don Choimisiún a bheith in ann breithniú a dhéanamh ar tuairisciú ar dhul chun cinn, féidearthacht na hanailíse agus an tionchar a bheidh leis an tuairisciú a leathnú chun timpeallachtaí mara agus fionnuisce a chumhdach, bunaithe ar an bhfianaise eolaíochta is déanaí i leith na bhfloscaí sin, agus an t-athbhreithniú á dhéanamh a thugtar isteach leis an Rialachán leasaitheach seo.

(24)

Chun sprioc na haeráidneodrachta a bhaint amach faoi 2050 agus chun díriú ar astaíochtaí diúltacha a bhaint amach ina dhiaidh sin, tá sé ríthábhachtach go dtiocfaidh méadú leanúnach ar aistrithe gás ceaptha teasa laistigh den Aontas, agus a mbuaine á coimeád ag an am céanna. I gcás inarb iomchuí, féadfaidh gá a bheith le réitigh theicniúla, amhail bithfhuinneamh lena ngabhann gabháil agus stóráil carbóin (“BECCS”), chomh maith le réitigh dhúlrabhunaithe chun astaíochtaí CO2 a ghabháil agus a stóráil. Go háirithe, ní mór feirmeoirí aonair, úinéirí talún agus foraoisí nó bainisteoirí foraoisí a spreagadh le níos mó carbóin a stóráil ar a dtalamh agus ina bhforaoisí, agus tús áite á thabhairt acu do chuir chuige atá bunaithe ar éiceachórais agus atá fabhrach don bhithéagsúlacht agus cleachtais atá gar don dúlra, limistéir atá curtha i leataobh, athchóiriú stoc carbóin foraoisí, leathnú an chumhdaigh agrafhoraoiseachta, ceapadh carbóin ithreach agus athchóiriú bogach, mar aon le réitigh nuálacha eile. A bhuí leis na dreasachtaí sin, déantar feabhas a chur ar an maolú aeráide agus ar an laghdú foriomlán ar astaíochtaí ó earnáil go chéile sa bhithgheilleagar, lena n-áirítear trí leas a bhaint as táirgí marthanacha adhmaid lománaithe, agus lánurraim á léiriú do phrionsabail éiceolaíocha lena gcothaítear an bhithéagsúlacht agus an geilleagar ciorclach. Ba cheart go bhféadfaí breithniú a dhéanamh ar phróiseas a bhunú chun táirgí stórála carbóin inbhuanaithe a chur san áireamh faoi raon feidhme Rialachán (AE) 2018/841 laistigh den athbhreithniú a thugtar isteach leis an Rialachán leasaitheach seo, lena bhforáiltear do chomhsheasmhacht le cuspóirí comhshaoil eile de chuid an Aontais, chomh maith le Treoirlínte IPCC.

(25)

I bhfianaise a thábhachtaí atá sé tacaíocht airgeadais a thabhairt d’úinéirí talún agus d’úinéirí nó bainisteoirí foraoise chun na spriocanna a leagtar amach sa Rialachán leasaitheach seo a bhaint amach, ba cheart don Choimisiún, agus measúnú á dhéanamh aige ar na dréacht-nuashonruithe ar na pleananna comhtháite náisiúnta fuinnimh agus aeráide is déanaí ar tugadh fógra fúthu faoi Rialachán (AE) 2018/1999, a áirithiú, maidir leis an tacaíocht airgeadais, lena n-áirítear an sciar ábhartha d’ioncam a ghintear ó lamháltais EU ETS a dhíol ar ceant faoi Threoir 2003/87/CE agus a úsáidtear le haghaidh LULUCF, go ndíreofar í ar bheartais agus ar bhearta atá saincheaptha chun buiséid agus spriocanna na mBallstát a leagtar amach sa Rialachán leasaitheach seo a bhaint amach. Agus a mheasúnú á dhéanamh aige, ba cheart don Choimisiún aird ar leith a thabhairt ar chineálacha cur chuige bunaithe ar éiceachórais a chur chun cinn agus ar an ngá atá le buaine aistrithe breise gás ceaptha teasa a áirithiú, agus an reachtaíocht atá ann cheana á cur san áireamh.

(26)

Tá socrú sprioc 2030 an Aontais leagtha amach de réir sonraí fardail arna dtuairisciú ag na Ballstáit do na blianta 2016, 2017 agus 2018. Tá tábhacht mhór ag baint le stóinseacht na dtuarascálacha fardail a chuirtear isteach. Dá bhrí sin, ba cheart na modheolaíochtaí a chuireann na Ballstáit i bhfeidhm a fhíorú i gcás ina bhfuil laghdú suntasach tagtha ar na glan-aistrithe do na blianta 2016, 2017 agus 2018. I gcomhréir le prionsabal na trédhearcachta agus chun muinín a fheabhsú sa dul chun cinn a dhéanfar sa tuairisciú, ba cheart torthaí na bhfíoruithe sin a chur ar fáil go poiblí. Bunaithe ar na fíoruithe sin, ba cheart don Choimisiún, i gcás inarb iomchuí, tograí a dhéanamh chun a áirithiú go leanfaidh an tAontas de bheith ar an mbóthar ceart chun a sprioc ghlan-aistrithe 310 Mt a bhaint amach.

(27)

D’fhonn conair na mBallstát don tréimhse ó 2026 go 2029 a leagan amach, ba cheart don Choimisiún athbhreithniú cuimsitheach a dhéanamh chun na sonraí fardail gás ceaptha teasa a fhíorú i leith na mblianta 2021, 2022 agus 2023. Chun na críche sin, ba cheart athbhreithniú cuimsitheach a dhéanamh in 2025, i dteannta leis na hathbhreithnithe cuimsitheacha a dhéanfaidh an Coimisiún in 2027 agus 2032 i gcomhréir le hAirteagal 38 de Rialachán (AE) 2018/1999.

(28)

Ba cheart luachanna gach Ballstáit do chumhdach mhullaí na gcrann in Iarscríbhinn II a ghabhann le Rialachán (AE) 2018/841 a ailíniú leis na luachanna arna tuairisciú do UNFCCC nó le haon nuashonruithe a bheidh le déanamh ar na luachanna sin.

(29)

De bharr tabhairt isteach spriocanna atá bunaithe ar thuairisciú mar thoradh ar an Rialachán leasaitheach seo, ní mór leibhéal cruinne níos airde a bheith leis an meastachán a dhéanfar ar na hastaíochtaí agus na haistrithe gás ceaptha teasa. Thairis sin, maidir le Straitéis Bhithéagsúlachta an Aontais go dtí 2030, teachtaireacht ón gCoimisiún an 20 Bealtaine 2020 dar teideal A Farm to Fork Strategy for a fair, healthy and environmentally-friendly food system [Straitéis “Ón bhFeirm go dtí an Forc” le haghaidh córas bia atá cothrom, sláintiúil agus neamhdhíobhálach don chomhshaol], Straitéis Nua Foraoiseachta an Aontais do 2030, Straitéis Ithreach an Aontais Eorpaigh do 2030, teachtaireacht ón gCoimisiún an 15 Nollaig 2021 maidir le Timthriallta Carbóin Inbhuanaithe, Treoir (AE) 2018/2001 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (16) agus teachtaireacht ón gCoimisiún an 24 Feabhra 2021 dar teideal Forging a climate-resilient Europe - the new EU Strategy on Adaptation to Climate Change [Eoraip atá Seasmhach ó thaobh na haeráide de a chruthú – straitéis nua an Aontais Eorpaigh maidir le hOiriúnú don Athrú Aeráide], éileofar leo sin ar fad faireachán feabhsaithe a dhéanamh ar thalamh, rud a chuideoidh le hathléimneacht na n-aistrithe carbóin atá bunaithe ar an dúlra a chosaint agus a fheabhsú ar fud an Aontais. Is gá uasghrádú a dhéanamh ar an bhfaireachán agus an tuairisciú a dhéantar ar astaíochtaí agus aistrithe, trí úsáid a bhaint, i gcás inarb infheidhme, as ardteicneolaíochtaí a bheidh ar fáil faoi chláir de chuid an Aontais, cláir amhail Copernicus, agus sonraí digiteacha a bhailítear faoin gComhbheartas Talmhaíochta, agus aistriú déach na nuálaíochta glaise agus digití á chur chun feidhme.

(30)

Ba cheart forálacha mapála agus faireacháin, san fhaireachán allamuigh agus cianfhaireachán araon, a thabhairt isteach chun a chur ar chumas na mBallstát faisnéis atá sainráite ó thaobh na geografaíochta de a bheith acu chun réimsí tosaíochta a shainaithint a d’fhéadfadh rannchuidiú le gníomhaíochtaí ar son na haeráide. Mar chuid d’fheabhas ginearálta ar fhaireachán, ar thuairisciú agus ar fhíorú, ba cheart an obair a bheith dírithe freisin ar bhunachair sonraí gníomhaíochtaí agus fachtóirí astaíochtaí a chomhchuibhiú agus a bheachtú chun fardail gás ceaptha teasa a fheabhsú.

(31)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo, go háirithe coigeartú a dhéanamh, i bhfianaise Rialachán (AE) 2021/1119, ar ghealltanais na mBallstát maidir leis an earnáil LULUCF a rannchuidíonn le spriocanna Chomhaontú Pháras agus sprioc an Aontais maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú a bhaint amach don tréimhse ó 2021 go 2030, a ghnóthú go leordhóthanach agus, de bharr a fhairsinge agus a éifeachtaí, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(32)

Ba cheart, dá bhrí sin, Rialacháin (AE) 2018/841 agus (AE) 2018/1999 a leasú dá réir sin,