(1)

Cé gur inniúlacht eisiach de chuid na mBallstát í an tslándáil náisiúnta i gcónaí, teastaíonn comhar agus comhordú ar leibhéal an Aontais chun í a chosaint. Ba cheart cuspóir an Aontais maidir le hardleibhéal slándála a áirithiú laistigh de limistéar saoirse, slándála agus ceartais de bhun Airteagal 67(3) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE) a bhaint amach, inter alia, trí bhíthin beart chun an choireacht a chosc agus a chomhrac agus trí bhíthin beart ar mhaithe le comhordú agus le comhar idir údaráis forfheidhmithe dlí na mBallstát agus údaráis náisiúnta eile de chuid na mBallstát, lena n-áirítear comhordú agus comhar le gníomhaireachtaí ábhartha de chuid an Aontais agus comhlachtaí ábhartha eile de chuid an Aontais, agus le tríú tíortha ábhartha agus le heagraíochtaí idirnáisiúnta chomh maith le cabhair ón earnáil phríobháideach agus ón tsochaí shibhialta.

(2)

Don tréimhse ó 2015 go 2020, rinne an Coimisiún, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus Parlaimint na hEorpa sainmhíniú ar thosaíochtaí coiteanna mar a leagtar amach iad sa Chlár Oibre Eorpach maidir leis an tSlándáil in Aibreán 2015, a ndearna an Chomhairle iad a athdhearbhú sa Straitéis Athnuaite Slándála Inmheánaí i Meitheamh 2015 agus Parlaimint na hEorpa ina Rún in Iúil 2015, sin é le rá an sceimhlitheoireacht agus an radacú, an choireacht thromchúiseach agus eagraithe, agus an chibearchoireacht a chosc is a chomhrac. Rinneadh na tosaíochtaí coiteanna sin a athdhearbhú don tréimhse ó 2015 go 2025 i dteachtaireacht an 24 Iúil 2020 ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle Eorpach, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún dar teideal the EU Security Union Strategy [Straitéis Aontas Slándála an Aontais Eorpaigh].

(3)

I nDearbhú na Róimhe arna shíniú an 25 Márta 2017, dhearbhaigh ceannairí 27 mBallstát, na Comhairle Eorpaí, Pharlaimint na hEorpa agus an Choimisiúin Eorpaigh a dtiomantas i ndáil le hoibriú i dtreo Eoraip shábháilte agus shlán agus i ndáil le hAontas a chruthú, ar Aontas é ina mothóidh na saoránaigh go léir sábháilte agus ina bhféadfaidh siad gluaiseacht faoi shaoirse, ina mbeidh na teorainneacha seachtracha daingnithe agus a mbeidh beartas imirce aige a bheidh éifeachtúil, freagrach agus inbhuanaithe, lena n-urramófar noirm idirnáisiúnta, chomh maith le hEoraip atá meáite ar an sceimhlitheoireacht agus ar an gcoireacht eagraithe a chomhrac.

(4)

D’iarr an Chomhairle Eorpach an 15 Nollaig 2016 go leanfaí d’idir-inoibritheacht córas faisnéise agus bunachar sonraí a sholáthar. Leag Comhairle Eorpach an 23 Meitheamh 2017 béim ar an ngá a bhí le feabhas a chur ar idir-inoibritheacht idir bunachair sonraí agus, an 12 Nollaig 2017, chuir an Chomhairle togra ar aghaidh le haghaidh Rialachán maidir le creat a bhunú le haghaidh idir-inoibritheacht idir córais faisnéise de chuid an Aontais (comhar póilíneachta agus breithiúnais, tearmann agus imirce).

(5)

Chun acquis Schengen a chaomhnú agus rannchuidiú le hardleibhéal slándála san Aontas a áirithiú, tá sé d’oibleagáid ar na Ballstáit, ón 6 Aibreán 2017, seiceálacha córasacha a dhéanamh in aghaidh bunachair sonraí ábhartha maidir le saoránaigh an Aontais a thrasnaíonn teorainneacha seachtracha an Aontais. Ina theannta sin, d’eisigh an Coimisiún moladh chuig na Ballstáit maidir le húsáid fheabhsaithe a bhaint as seiceálacha póilíní agus as comhar trasteorann. Ba cheart go mbeadh dlúthpháirtíocht i measc na mBallstát, soiléireacht maidir le roinnt na gcúraimí, urraim do chearta agus saoirsí bunúsacha agus don smacht reachta, aird ghéar ar an gcomhthéacs domhanda agus ar an gcomhsheasmhacht is gá le gné sheachtrach na slándála ar na príomhphrionsabail a threoraíonn an tAontas agus gníomhaíochtaí na mBallstát i dtaca le fíoraontas slándála éifeachtach a fhorbairt.

(6)

Chun an cuspóir seo a bhaint amach, ba cheart gníomhaíocht a dhéanamh ar leibhéal an Aontais chun daoine, spásanna poiblí agus bonneagar ríthábhachtach a chosaint ar bhagairtí atá níos trasnáisiúnta ina gcineál i gcónaí agus chun tacú leis an obair a dhéanann údaráis inniúla na mBallstát. Bíonn an sceimhlitheoireacht, an choireacht eagraithe agus an choireacht eagraithe, an choireacht ghluaisteach, an gháinneáil ar dhrugaí agus ar airm, an t-éilliú, sciúradh airgid, an chibearchoireacht, teacht i dtír gnéasach, lena n-áirítear teacht i dtír gnéasach ar leanaí, bagairtí ilchineáil, chomh maith le bagairtí ceimiceacha, bitheolaíocha, raideolaíoch agus núicléacha, agus an gháinneáil ar dhaoine, inter alia, ina ndúshláin i gcónaí maidir le slándáil inmheánach an Aontais. Iarracht chomhroinnte is ea an tslándáil inmheánach ar cheart d’institiúidí an Aontais, do ghníomhaireachtaí ábhartha an Aontais agus do na Ballstáit rannchuidiú léi go comhpháirteach.

(7)

Chun rannchuidiú le fíoraontas slándála éifeachtach a fhorbairt agus a chur chun feidhme arb aidhm dó ardleibhéal slándála inmheánaí a áirithiú ar fud an Aontais, ba cheart Ciste Slándála Inmheánaí (“an Ciste”) a bhunú agus a bhainistiú chun tacaíocht airgeadais leordhóthanach ón Aontas a chur ar fáil do na Ballstáit.

(8)

Ba cheart cistiú ó bhuiséad an Aontais a dhíriú ar ghníomhaíochtaí a bhféadfadh idirghabháil an Aontais breisluach a chur ar fáil ina leith i gcomparáid le gníomhaíochtaí arna ndéanamh ag na Ballstáit amháin. I gcomhréir le hAirteagal 84 agus Airteagal 87(2) CFAE, ba cheart go dtacófaí, leis an gCiste, le bearta chun tacú le gníomhaíocht na mBallstát agus iad a chur chun cinn i réimse chosc na coireachta, oiliúint chomhpháirteach na foirne agus an chomhair póilíneachta, mar aon le comhar breithiúnach in ábhair choiriúla a mbeidh baint ag údaráis inniúla na mBallstát agus gníomhaireachtaí an Aontais leo go háirithe a mhéid a bhaineann le faisnéis a mhalartú, comhar oibríochtúil méadaithe agus tacú le hiarrachtaí riachtanacha cumais a neartú ar mhaithe leis cosc agus comhrac na coireachta eagraithe agus tromchúisí. Leis an gCiste, ba cheart tacaíocht a thabhairt chun oiliúint a chur ar bhaill foirne agus saineolaithe ábhartha, i gcomhréir le prionsabail ghinearálta Scéim Eorpach um Oiliúint i bhForfheidhmiú an Dlí (LETS). Ba cheart nach dtacófaí, leis an gCiste, le costais oibriúcháin agus gníomhaíochtaí a bhaineann le feidhmeanna riachtanacha na mBallstát i dtaca le riail agus reacht a choimeád agus an tslándáil inmheánach agus náisiúnta a chosaint dá dtagraítear in Airteagal 72 CFAE.

(9)

Ba cheart an Ciste a chur chun feidhme i gcomhréir iomlán leis na luachanna a chumhdaítear in Airteagal 2 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE), leis na cearta agus na prionsabail a chumhdaítear sa Chairt um Chearta Bunúsacha an Aontais Eorpaigh (“an Chairt”) agus le hoibleagáidí idirnáisiúnta an Aontais a mhéid a bhaineann le cearta an duine. Go háirithe, ba cheart an Ciste seo a chur chun feidhme agus lánurraim á tabhairt do na cearta bunúsacha, amhail ceart duine ar a dhínit, an ceart chun beatha, an toirmeasc ar chéastóireacht agus ar íde nó ar phionós atá mídhaonna nó táireach, an ceart go ndéanfar sonraí pearsanta a chosaint, cearta an linbh, agus an ceart chun leigheas éifeachtach, chomh maith le lánurraim a thabhairt do phrionsabal an neamh-idirdhealaithe.

(10)

I gcomhréir le hAirteagal 3 CAE, leis an gCiste, ba cheart tacú le gníomhaíochtaí a áirithíonn go ndéantar leanaí a chosaint ar fhoréigean, mí-úsáid, dúshaothrú agus faillí. Leis an gCiste, ba cheart tacú freisin le coimircí agus cúnamh do leanaí atá ina bhfinnéithe nó ina n-íospartaigh, go háirithe iadsan atá gan tionlacan nó a bhfuil gá le caomhnóireacht acu ar shlí eile.

(11)

I gcomhréir leis na tosaíochtaí comhroinnte a sainaithníodh ar leibhéal an Aontais chun ardleibhéal slándála a áirithiú san Aontas, leis an gCiste, ba cheart tacú le gníomhaíochtaí atá dírithe ar aghaidh a thabhairt ar na príomhbhagairtí slándála agus, go háirithe, leis an sceimhlitheoireacht agus an radacú a chosc agus a chomhrac, an choireacht thromchúiseach agus an chibearchoireacht chomh maith le cúnamh agus cosaint a thabhairt d’íospartaigh na coireachta. Ba cheart a áirithiú, leis an gCiste, go mbeidh acmhainní leordhóthanacha ag an Aontas agus ag na Ballstáit freisin chun aghaidh a thabhairt ar bhagairtí atá ag forbairt agus ag teacht chun cinn, amhail an gháinneáil, lena n-áirítear trí bhealaí ar líne, bagairtí ilchineáil agus bagairtí ceimiceacha, bitheolaíocha, raideolaíocha agus eithneacha, d’fhonn fíoraontas slándála a bhunú. Ba cheart é sin a shaothrú trí bhíthin cúnamh airgeadais chun tacú le malartú faisnéise níos fearr, an comhar oibríochtúil a mhéadú agus cumais náisiúnta agus chomhchoiteanna a fheabhsú.

(12)

Ba cheart don chúnamh airgeadais a sholáthraítear tríd an gCiste tacú go háirithe le malartuithe faisnéise, comhar póilíneachta, comhar breithiúnach in ábhair choiriúla, cosc i réimse na coireachta tromchúisí agus eagraithe, an gháinneáil aindleathach ar airm, éilliú, sciúradh airgid, an gháinneáil ar dhrugaí, an choireacht chomhshaoil, an sceimhlitheoireacht, an gháinneáil ar dhaoine, dúshaothrú na ndídeanaithe agus na n-imirceach neamhrialta, dúshaothrú tromchúiseach an lucht oibre, teacht i dtír gnéasach agus mí-úsáid ghnéasach, lena n-áirítear teacht i dtír gnéasach agus mí-úsáid ghnéasach leanaí agus ban, dáileadh íomhánna de mhí-úsáid leanaí agus pornagrafaíochta leanaí agus an chibearchoireacht. Leis an gCiste, ba cheart tacú le daoine, spásanna poiblí agus bonneagar criticiúil a chosaint ar theagmhais slándáilbhunaithe agus ba cheart tacú le hullmhacht agus le bainistiú éifeachtach rioscaí agus géarchéimeanna slándáilbhunaithe, lena n-áirítear oiliúint chomhpháirteach, agus trí fhorbairt a dhéanamh ar chomhbheartas, amhail straitéisí, timthriallacha beartais, cláir agus pleananna gníomhaíochta, chomh maith le reachtaíocht agus comhar praiticiúil.

(13)

Ba cheart tacaíocht airgeadais a sholáthar leis an gCiste chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin atá ag teacht chun cinn mar gheall ar an méadú suntasach le blianta beaga anuas ar mhéid cineálacha áirithe coireanna atá á ndéanamh trí bhíthin an idirlín, amhail calaois íocaíochta, teacht i dtír gnéasach ar leanaí agus an gháinneáil ar airm.

(14)

Ba ceart don Chiste cur le torthaí agus infheistíochtaí a réamhtheachtaithe: an clár um an gCoireacht a Chosc agus a Chomhrac agus an clár um an Sceimhlitheoireacht agus rioscaí Slándáilbhunaithe eile a Chosc, Ullmhú Dóibh agus a n-Iarmhairtí a Bhainistiú (CIPS) don tréimhse 2007-2013, agus an ionstraim um an gcomhar póilíneachta chun an choireacht a chosc agus a chomhrac agus um ghéarchéimeanna a bhainistiú mar chuid den Chiste Slándála Inmheánaí don tréimhse 2014-2020, a bunaíodh le Rialachán (AE) Uimh. 513/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (3). Le raon feidhme an Chiste, ba cheart go bhféadfaí forbairtí nua a chur san áireamh freisin.

(15)

Ní mór an tionchar a bhíonn ag cistiú ón Aontas a uasmhéadú trí acmhainní airgeadais poiblí agus príobháideacha a shlógadh, a chomhthiomsú agus a luamhánú. Leis an gCiste, ba cheart rannpháirtíocht ghníomhach fhónta na sochaí sibhialta a chur chun cinn agus a spreagadh, lena n-áirítear eagraíochtaí neamhrialtasacha, chomh maith leis an earnáil thionsclaíoch Eorpach, i bhforbairt agus cur chun feidhme an bheartais slándála, agus, i gcás inarb ábhartha, gníomhaithe ábhartha eile, comhlachtaí de chuid an Aontais, gníomhaireachtaí de chuid an Aontais agus eagraíochtaí idirnáisiúnta rannpháirteach ann i dtaca le cuspóir an Chiste. Ba cheart a áirithiú, áfach, nach mbainfear feidhm as tacaíocht ón gCiste chun cúraimí reachtacha nó poiblí a tharmligean chuig gníomhaithe príobháideacha.

(16)

Baineann gné thrasteorann leis an sceimhlitheoireacht agus leis an gcoireacht thromchúiseach agus eagraithe, rud a éilíonn freagairt chomhordaithe agus comhar comhordaithe laistigh de na Ballstáit agus ina measc, agus le comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí an Aontais. D’fhéadfadh sé go mbeadh faisnéis atá luachmhar chun an sceimhlitheoireacht agus an choireacht thromchúiseach agus eagraithe a chomhrac go héifeachtach a bheith ag údaráis inniúla uile na mBallstát, lena n-áirítear seirbhísí speisialaithe um fhorfheidhmiú an dlí. Chun dlús a chur le malartuithe faisnéise, agus chun feabhas a chur ar cháilíocht na faisnéise a chomhroinntear, tá sé ríthábhachtach an mhuinín fhrithpháirteach a chothú. Ba cheart bealaí nua maidir leis an gcomhar agus le faisnéis a mhalartú, lena n-áirítear maidir le hanailís ar bhagairtí, a fhiosrú agus a scrúdú, agus na creataí atá ann cheana laistigh agus lasmuigh de chreat an Aontais a chur san áireamh: amhail Lárionad Faisnéise agus Staide an Aontais Eorpaigh (INTCEN), Lárionad Frithsceimhlitheoireachta na hEorpa (ECTC), Comhordaitheoir Frithsceimhlitheoireachta na hEorpa agus an Grúpa Frithsceimhlitheoireachta. Leis an gCiste, ba cheart tacú leis na húdaráis inniúla sin de chuid na mBallstát atá freagrach as cionta coiriúla, dá dtagraítear in Airteagal 87 CFAE a chosc, a bhrath agus a imscrúdú a mhéid a chumhdaítear a gcuid gníomhaíochtaí faoi raon feidhme an Chiste. Ba cheart do na gníomhaíochtaí a gheobhaidh cistiú urraim iomlán a thabhairt don stádas dlíthiúil atá ag na húdaráis inniúla éagsúla, ag na struchtúir Eorpacha éagsúla, agus ag na prionsabail úinéireachta faisnéise riachtanacha.

(17)

Chun leas a bhaint as eolas agus saineolas na ngníomhaireachtaí díláraithe de chuid an Aontais a bhfuil inniúlachtaí acu i réimsí an bhainistithe teorainneacha, an bheartais víosaí agus na gcóras mórscála TF, ba cheart don Choimisiún, ar bhealach tráthúil, rannpháirt a thabhairt do na gníomhaireachtaí díláraithe ábhartha in obair an Choiste um Chistí Gnóthaí Baile, a cuireadh ar bun le Rialachán (AE) 2021/1148 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (4), go háirithe ag tús agus ag meántéarma na clárthréimhse. I gcás inarb iomchuí, ba cheart don Choimisiún a bheith in ann freisin rannpháirt a thabhairt do na gníomhaireachtaí díláraithe ábhartha de chuid an Aontais san fhaireachán agus sa mheastóireacht, go háirithe d’fhonn a áirithiú go mbeidh na gníomhaíochtaí, a dtacófar leo leis an gCiste, i gcomhréir le acquis ábhartha an Aontais agus le tosaíochtaí comhaontaithe an Aontais.

(18)

Laistigh de chreat cuimsitheach de straitéis drugaí an Aontais a mholann cur chuige cothrom atá bunaithe ar laghdú comhuaineach ar sholáthar agus éileamh, ba cheart, leis an gcúnamh airgeadais a sholáthraítear faoin gCiste, tacaíocht a thabhairt do ghníomhaíochtaí atá dírithe ar an ngáinneáil ar dhrugaí a chosc agus a chomhrac trí sholáthar agus éileamh a laghdú, go háirithe bearta atá dírithe ar tháirgeadh, ar mhonarú, ar eastóscadh, ar dhíol, ar iompar, ar allmhairiú nó ar onnmhairiú drugaí mídhleathacha, mar aon le seilbh a bheith orthu agus iad a cheannach, d’fhonn a bheith ag gabháil do ghníomhaíochtaí gáinneála drugaí. Leis an gCiste ba cheart go gcumhdófaí freisin gnéithe coisctheacha bheartais drugaí. Chun tuilleadh sineirgí agus comhtháthú a bhaint amach i réimse na ndrugaí, ba cheart na heilimintí sin de na cuspóirí a bhaineann le drugaí, a cumhdaíodh faoin gclár um Cheartas don tréimhse 2014-2020, a ionchorprú sa Chiste.

(19)

Chun a áirithiú go rannchuideoidh an Ciste go héifeachtach le leibhéal slándála inmheánaí níos airde ar fud an Aontais, agus ar an mbealach sin go rannchuideoidh sé le fíoraontas slándála a fhorbairt, ba cheart an Ciste a úsáid ar dhóigh a soláthraítear an breisluach Aontais is mó le gníomhaíochtaí na mBallstát.

(20)

Leis an gCiste, níor cheart tacú le hinfheistíochtaí i dtrealamh, i modhanna iompair ná i saoráidí ach i gcás ina mbíonn breisluach Aontais soiléir ag infheistíochtaí den sórt sin agus a mhéid is gá do na hinfheistíochtaí sin chun cuspóirí an Chiste a bhaint amach. Mar shampla, d’fhéadfaí an méid seo a leanas a áireamh ar na hinfheistíochtaí sin: infheistíochtaí i dtrealamh a theastaíonn le haghaidh fóiréinsice, faireachas ceilte, pléascán agus brath drugaí mar aon le haon sainchuspóir eile laistigh de chuspóirí an Chiste. Níor cheart aon infheistíochtaí a mhaoiniú leis an gCiste ar infheistíochtaí iad nach ábhartha ach ar bhonn náisiúnta amháin agus nó ar infheistíochtaí iad nach den riachtanas iad ach chun obair laethúil na n-údarás inniúil a chur i gcrích, amhail éide, gluaisteáin, busanna, scútair, stáisiúin phóilíneachta, ionaid oiliúna neamhspeisialaithe agus trealamh oifige.

(21)

Ar mhaithe le leas na dlúthpháirtíochta san Aontas, agus le meon freagrachta comhroinnte as an tslándáil san Aontas, i gcás ina sainaithnítear laigí nó rioscaí, de thoradh mheastóireacht Schengen go háirithe, ba cheart don Bhallstát lena mbaineann aghaidh a thabhairt go leordhóthanach ar na laigí sin trí úsáid a bhaint as acmhainní faoina chlár chun moltaí a glacadh de bhun Rialachán (AE) Uimh. 1053/2013 ón gComhairle a chur chun feidhme (5).

(22)

Chun rannchuidiú le cuspóir beartais an Chiste a bhaint amach, ba cheart do na Ballstáit a áirithiú go dtugtar aghaidh ina gcláir ar chuspóirí sonracha uile an Chiste, go bhfuil na tosaíochtaí a roghnófar i gcomhréir leis na bearta cur chun feidhme a leagtar amach in Iarscríbhinn II, agus go n-áirithítear le leithdháileadh acmhainní idir cuspóirí gur féidir an cuspóir beartais foriomlán a bhaint amach.

(23)

I gcomhréir le prionsabal na héifeachtúlachta, ba cheart sineirgí agus comhsheasmhacht a lorg le cistí eile de chuid an Aontais, agus ba cheart forluí idir na gníomhaíochtaí a sheachaint.

(24)

Chun gnóthú éifeachtach na gcuspóirí beartais a uasmhéadú, le go mbainfear leas as barainneachtaí scála agus le go seachnófar forluí idir gníomhaíochtaí, ba cheart an Ciste a bheith comhleanúnach agus comhlántach le cláir eile de chuid an Aontais i réimse na slándála. Leis an gCiste, ba cheart sineirgí a áirithiú go háirithe leis an gCiste Tearmainn, Imirce agus Lánpháirtíochta, an Ciste um Bainistiú Comhtháite Teorainneacha, ina bhfuil an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí a bunaíodh le Rialachán (AE) 2021/1148 agus an ionstraim le haghaidh tacaíocht airgeadais do threalamh rialaithe custaim a bunaíodh le Rialachán (AE) 2021/1077 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (6), mar aon le Cistí eile an Bheartais Comhtháthaithe a chumhdaítear le Rialachán (AE) 2021/1060 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7),

an chuid de Chlár Fís Eorpach a bhaineann le taighde slándála a bunaíodh le Rialachán (AE) 2021/695 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (8), an Clár um Shaoránaigh, Comhionannas, Cearta agus Luachanna a bunaíodh le Rialachán (AE) 2021/692 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (9), an Clár um Cheartas a bunaíodh le Rialachán (AE) 2021/693 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10), an Clár don Eoraip Dhigiteach a bunaíodh le Rialachán (AE) 2021/694 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11) agus Clár InvestEU a bunaíodh le Rialachán 2021/523 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (12). Ba cheart sineirgí a lorg go háirithe i dtaca le slándáil bonneagair agus spásanna poiblí, an chibearshlándáil, cosaint íospartach, agus le cosc an radacaithe.

(25)

Ar mhaithe le feabhas a chur ar na comhlántachtaí atá idir an Ciste agus an Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí, ba cheart a bheith in ann trealamh ilchuspóra agus córais TFC a bhfuil a bpríomhúsáid i gcomhréir leis an Rialachán a úsáid chun cuspóirí na hIonstraime le haghaidh Tacaíocht Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí a bhaint amach.

(26)

Ba cheart bearta fhaigheann tacaíocht tríd an ionstraim i dtríú tíortha agus i ndáil le tríú tíortha a chur chun feidhme i sineirgíocht agus i gcomhtháthú le gníomhaíochtaí eile lasmuigh den Aontas agus ba cheart na bearta sin a bheith ina gcomhlánú ar ghníomhaíochtaí eile a fhaigheann tacaíocht trí ionstraimí an Aontais. Agus na gníomhaíochtaí sin á gcur chun feidhme, ba cheart, go háirithe, comhtháthú iomlán a lorg le prionsabail agus le cuspóirí ginearálta ghníomhaíochta sheachtrach an Aontais, agus lena bheartas eachtrach agus lena chúnamh forbartha a bhaineann leis an tír nó leis an réigiún atá i gceist. A mhéid a bhaineann le gné sheachtrach an Chiste, ba cheart don Chiste feabhas a chur ar an gcomhar le tríú tíortha i réimsí is ábhartha do leas slándála inmheánaí an Aontais. Sa chomhthéacs sin, ba cheart cistiú ó shaoráid théamach a úsáid chun tacú le gníomhaíochtaí i dtríú tíortha nó i ndáil le tríú tíortha, faoi chuimsiú chuspóirí an Chiste, go háirithe chun rannchuidiú leis an gcoireacht, lena n-áirítear an gháinneáil ar dhrugaí agus an gháinneáil ar dhaoine, a chomhrac agus a chosc, agus chun rannchuidiú le líonraí smuigleála coiriúla trasteorann a chomhrac.

(27)

Agus an tsaoráid théamach á cur chun feidhme aige, ba cheart don Choimisiún a áirithiú go dtugtar aghaidh leis an gcistiú ar na dúshláin agus ar na riachtanais a bhaineann le cuspóirí an Chiste a bhaint amach.

(28)

Ba cheart cistiú ó bhuiséad an Aontais a dhíriú ar ghníomhaíochtaí a bhféadfadh idirghabháil an Aontais breisluach a chur ar fáil ina leith i gcomparáid le gníomhaíochtaí arna ndéanamh ag na Ballstáit amháin. De bhrí go bhfuil gné thrasteorann ag baint leis an tslándáil, tá gá le freagairt láidir chomhordaithe ón Aontas. Leis an tacaíocht airgeadais arna soláthar faoin Rialachán seo, ba cheart rannchuidiú, go háirithe, le cumas náisiúnta agus cumas an Aontais a neartú i réimse na slándála.

(29)

Féadfar a mheas nach bhfuil an acquis ábhartha de chuid an Aontais á chomhlíonadh ag Ballstát a mhéid a bhaineann le tacaíocht oibriúcháin faoin gCiste, i gcás nár chomhlíon sé a chuid oibleagáidí faoi na Conarthaí i réimse na slándála, i gcás ina bhfuil baol soiléir ann go sáródh an Ballstát sin luachanna an Aontais agus an acquis maidir leis an tslándáil á chur chun feidhme aige, nó i gcás inar sainaithníodh easnaimh sa réimse ábhartha i dtuarascáil mheastóireachta faoi shásra meastóireachta agus faireacháin Schengen a leagtar síos i Rialachán (AE) Uimh. 1053/2013.

(30)

Leis an gCiste, ba cheart aghaidh a thabhairt ar an ngá atá le solúbthacht agus simpliú méadaithe, agus ceanglais maidir leis an intuarthacht á n-urramú ag an am céanna, agus ba cheart a áirithiú go ndáilfear acmhainní go cothrom agus go trédhearcach chun na cuspóirí a leagtar síos sa Rialachán seo a chomhlíonadh. Ba cheart cur chun feidhme an Chiste a bheith faoi threoir phrionsabail na héifeachtúlachta, na héifeachtachta, na hábharthachta, agus an chomhtháthaithe, an bhreisluacha Aontais, agus cháilíocht an chaiteachais. Thairis sin, ba cheart an Ciste a chur chun feidhme ar an mbealach is cairdiúla don úsáideoir.

(31)

Chun an breisluach is fearr a fháil ó infheistíochtaí a chistítear go hiomlán nó i bpáirt ó bhuiséad an Aontais, ba cheart sineirgí a lorg, go háirithe, idir an Ciste agus cláir eile de chuid an Aontais, lena n-áirítear iad siúd faoi bhainistíocht chomhroinnte. Chun na sineirgí sin a uasmhéadú, ba cheart príomhshásraí cumasúcháin a áirithiú, lena n-áirítear cistiú carnach do ghníomhaíocht ón gCiste agus ó chlár eile de chuid an Aontais. Níor cheart gur mó cistiú carnach den sórt sin ná costais incháilithe iomlána na gníomhaíochta sin. Chun na críche sin, ba cheart rialacha iomchuí a leagan amach sa Rialachán seo, go háirithe maidir leis an bhféidearthacht an costas nó an caiteachas céanna a dhearbhú faoin gCiste agus faoi chlár eile de chuid an Aontais araon, ar bhonn pro rata.

(32)

Agus gníomhaíochtaí a fhaigheann tacaíocht ón gCiste á gcur chun cinn, ba cheart d’fhaighteoirí cistithe ón Aontas faisnéis a chur ar fáil i dteanga nó i dteangacha an spriocphobail. Chun infheictheacht chistiú an Aontais a áirithiú, ba cheart d’fhaighteoirí an chistithe sin tagairt dá bhunús agus cumarsáid á déanamh acu maidir leis an ngníomhaíocht. Chuige sin, ba cheart d’fhaighteoirí a áirithiú, maidir le gach teachtaireacht chuig na meáin nó chuig an bpobal, go mbeidh suaitheantas an Aontais le sonrú iontu agus go luafar go sainráite an tacaíocht airgeadais ón Aontas.

(33)

Ba cheart an Coimisiún a bheith in ann acmhainní airgeadais a úsáid faoin gCiste chun dea-chleachtais agus an malartú faisnéise a chur chun cinn a mhéid a bhaineann le cur chun feidhme an Chiste.

(34)

Ba cheart don Choimisiún faisnéis maidir leis an tacaíocht arna soláthar ón tsaoráid théamach faoi bhainistíocht dhíreach nó indíreach a fhoilsiú ar bhealach tráthúil agus ba cheart dó faisnéis den sórt sin a thabhairt cothrom le dáta i gcás inarb iomchuí. Ba cheart a bheith in ann na sonraí a shórtáil de réir cuspóir sonrach, ainm an tairbhí, an mhéid a gealladh go dlíthiúil agus chineál agus chuspóir an bhirt.

(35)

Ba cheart a bhunú leis an Rialachán seo na méideanna tosaigh le haghaidh chláir na mBallstát, arna ríomh ar bhonn na gcritéar a leagtar síos in Iarscríbhinn I.

(36)

Ba cheart do na méideanna tosaigh le haghaidh chláir na mBallstát a bheith mar bhonn d’infheistíochtaí fadtéarmacha na mBallstát sa tslándáil. Chun athruithe ar bhagairtí slándála inmheánaí agus seachtraí nó ar an staid bhonnlíne a chur san áireamh, ba cheart méid breise a leithdháileadh ar na Ballstáit ag meántéarma na clárthréimhse agus ba cheart an méid sin a bheith bunaithe ar na sonraí staidrimh, i gcomhréir le hIarscríbhinn I, agus staid chur chun feidhme a gclár á cur san áireamh.

(37)

De bhrí go mbíonn dúshláin i réimse na slándála ag teacht chun cinn de shíor, is gá leithdháileadh cistithe a chur in oiriúint d’athruithe ar bhagairtí slándála inmheánaí agus seachtraí agus is gá cistiú a stiúradh i dtreo na dtosaíochtaí a bhfuil breisluach Aontais is airde ag baint leo. Chun freagairt ar riachtanais phráinneacha agus ar athruithe ar bheartais agus ar thosaíochtaí an Aontais, agus chun cistiú a stiúradh i dtreo gníomhaíochtaí a bhfuil ardleibhéal breisluacha Aontais ag baint leo, ba cheart cuid den chistiú a leithdháileadh go tráthrialta, trí shaoráid théamach, ar ghníomhaíochtaí sonracha, ar ghníomhaíochtaí de chuid an Aontais agus ar chúnamh éigeandála.

(38)

Ba cheart na Ballstáit a spreagadh chun cuid dá leithdháileadh don chlár a úsáid chun na gníomhaíochtaí a liostaítear in Iarscríbhinn IV a chistiú trí leas a bhaint as ranníocaíocht níos airde ón Aontas, go príomha mar gheall ar a mbreisluach suntasach Aontais nó a dtábhacht mhór don Aontas.

(39)

D’fhéadfaí cuid de na hacmhainní atá ar fáil faoin gCiste a leithdháileadh ar chláir na mBallstát chun gníomhaíochtaí sonracha a chur chun feidhme a bhfuil comhar i measc na mBallstát riachtanach ina leith, nó ar chur chun feidhme gníomhachtaí sonracha i gcásanna inar gá cistiú breise a chur ar fáil do Bhallstát amháin nó níos mó de thoradh cúinsí atá tagtha chun cinn san Aontas. Ba cheart don Choimisiún na gníomhaíochtaí sonracha sin a leagan amach ina chláir oibre.

(40)

Ba cheart don Chiste a bheith ina rannchuidiú le tacaíocht a thabhairt do na costais oibriúcháin a bhaineann leis an tslándáil inmheánach chun cur ar chumas na mBallstát na cumais sin atá ríthábhachtach don Aontas ina iomláine a choinneáil. Ba cheart costais shonracha a bhaineann le cuspóirí an Chiste a aisíoc ina n-iomláine a bheith i gceist le tacaíocht den sórt sin agus ba cheart an méid sin a bheith mar chuid lárnach de chláir na mBallstát.

(41)

Chun cur chun feidhme chuspóir beartais an Chiste a chomhlánú ar an leibhéal náisiúnta trí chláir na mBallstát, ba cheart tacaíocht a sholáthar leis an gCiste freisin do ghníomhaíochtaí ar leibhéal an Aontais. Ba cheart na gníomhaíochtaí sin a dhéanamh chun críoch straitéiseacha foriomlána a bhaint amach laistigh de raon feidhme idirghabhála an Chiste i ndáil le hanailís ar bheartais agus nuálaíocht, le foghlaim fhrithpháirteach thrasnáisiúnta agus comhpháirtíochtaí agus le tionscnaimh agus gníomhaíochtaí nua a thriail ar fud an Aontais nó i measc Ballstáit áirithe. Leis an gCiste, ba cheart tacú le hiarrachtaí na mBallstát, lena n-áirítear ar an leibhéal áitiúil, dea-chleachtas a mhalartú agus oiliúint chomhpháirteach a chur chun cinn, lena n-áirítear feasacht a mhúscailt i measc foirne forfheidhmithe dlí maidir leis an radacú, agus le gach cineál idirdhealaithe, ba shiocair leis an bhforéigean, amhail an frithsheimíteachas, an frithghiofógachas agus cineálacha eile ciníochais. Chun na críche sin, d’fhéadfaí sainchláir mhalartaithe d’fhoireann shóisearach forfheidhmithe dlí a mhaoiniú.

(42)

Chun acmhainneacht an Aontais a neartú chun freagairt láithreach a thabhairt ar theagmhais a bhaineann leis an tslándáil nó ar bhagairtí atá ag teacht chun cinn ar an Aontas, ba cheart é a bheith indéanta cúnamh éigeandála a sholáthar, i gcomhréir leis an gcreat a leagtar amach sa Rialachán seo. Dá bhrí sin, níor cheart cúnamh éigeandála den sórt sin a chur ar fáil chun tacaíocht a thabhairt do bhearta nuair nach mbíonn i gceist acu ach bearta teagmhais nó bearta fadtéarmacha nó chun aghaidh a thabhairt ar chásanna arbh éigean gníomhú ina leith mar nach ndearna na húdaráis inniúla pleanáil agus freagairt leordhóthanach.

(43)

Chun an tsolúbthacht gníomhaíochta is gá a áirithiú agus chun freagairt ar riachtanais atá ag teacht chun cinn ba cheart go bhféadfaí acmhainní airgeadais breise iomchuí a chur ar fáil do ghníomhaireachtaí díláraithe ionas go mbeidh siad in ann cúraimí éigeandála áirithe a dhéanamh. I gcásanna ina bhfuil an cúram atá le déanamh de chineál atá chomh práinneach sin nach bhféadfaí leasú ar a mbuiséad a thabhairt chun críche in am, ba cheart gníomhaireachtaí díláraithe a bheith incháilithe mar thairbhithe cúnaimh éigeandála, lena n-áirítear i bhfoirm deontas, atá comhsheasmhach le tosaíochtaí agus tionscnaimh a shainaithnítear ar leibhéal an Aontais ag institiúidí an Aontais.

(44)

Ó tharla gné thrasnáisiúnta ag roinnt le gníomhaíochtaí an Aontais agus chun an ghníomhaíocht chomhordaithe a chur chun cinn ar mhaithe le comhlíonadh an chuspóra sin arb é an leibhéal is airde slándáil a áirithiú san Aontas é, ba cheart gníomhaireachtaí díláraithe a bheith incháilithe go heisceachtúil le tairbhe a bhaint as gníomhaíochtaí de chuid an Aontais, lena n-áirítear i bhfoirm deontas, i gcás ina gcuidíonn siad le cur chun feidhme na ngníomhaíochtaí sin de chuid an Aontais a chumhdaítear faoi inniúlachtaí na ngníomhaireachtaí díláraithe agus nach gcumhdaítear na gníomhaíochtaí sin faoin ranníocaíocht a dhéanann an tAontas faoin mbuiséad bliantúil le buiséad na ngníomhaireachtaí díláraithe sin. Ba cheart an tacaíocht sin a bheith comhsheasmhach leis na tosaíochtaí agus na tionscnamh arna sainaithint ar leibhéal an Aontais ag institiúidí an Aontais chun breisluach Aontais a áirithiú.

(45)

Ba cheart aghaidh a thabhairt ar chuspóir beartais an Chiste seo freisin trí ionstraimí airgeadais agus trí ráthaíochtaí buiséadacha faoi ionuithe beartais Chlár InvestEU a bunaíodh le Rialachán (AE) 2021/523. Ba cheart tacaíocht airgeadais den sórt sin a úsáid chun aghaidh a thabhairt ar chliseadh margaidh nó ar chásanna infheistíochta fo-optamacha, ar mhodh comhréireach, níor cheart maoiniú príobháideach a dhúbláil nó a phlódú mar gheall ar ghníomhaíochtaí a dhéantar ná iomaíocht sa mhargadh inmheánach a shaobhadh. Ba cheart breisluach soiléir Aontais a bheith le gníomhaíochtaí.

(46)

Is ar bhonn deonach a dhéantar oibríochtaí measctha agus is oibríochtaí iad a fhaigheann tacaíocht ó bhuiséad an Aontais lena gcomhcheanglaítear foirmeacha neamh-inaisíoctha tacaíochta, foirmeacha in-aisíoctha tacaíochta, nó iad araon, ó bhuiséad an Aontais le foirmeacha in-aisíoctha tacaíochta ó institiúidí cur chun cinn, institiúidí forbartha nó ó institiúidí airgeadais poiblí eile, mar aon le tacaíocht ó institiúidí airgeadais tráchtála agus infheisteoirí.

(47)

Leagtar síos leis an Rialachán seo imchlúdach airgeadais don Chiste arb é a bheidh ann an príomh-mhéid tagartha, de réir bhrí phointe 18 den Chomhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, le comhar in ábhair bhuiséadacha agus le bainistíocht fhónta airgeadais, mar aon le hacmhainní dílse nua, lena n-áirítear treochlár i dtreo acmhainní dílse nua a thabhairt isteach (13), do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle le linn an nós imeachta bhuiséadaigh bhliantúil.

(48)

Tá feidhm ag Rialachán (AE, Euratom) 2018/1046 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (14) (“an Rialachán Airgeadais”) maidir leis an gCiste. Leis an Rialachán Airgeadais, leagtar síos rialacha maidir le cur chun feidhme bhuiséad an Aontais, lena n-áirítear na rialacha maidir le deontais, duaiseanna, soláthar, bainistíocht indíreach, ionstraimí airgeadais, ráthaíochtaí buiséadacha, cúnamh airgeadais agus aisíocaíocht a dhéanamh le saineolaithe seachtracha.

(49)

Chun gníomhaíochtaí faoin mbainistíocht roinnte a chur chun feidhme, ba cheart an Ciste a bheith ina chuid de chreat comhleanúnach ina mbeidh an Rialachán seo, an Rialachán Airgeadais agus Rialachán (AE) 2021/1060.

(50)

Le Rialachán (AE) 2021/1060, bunaítear an creat gníomhaíochta do Chiste Forbraíochta Réigiúnaí na hEorpa, do Chiste Sóisialta na hEorpa Plus, don Chiste Comhtháthaithe, don Chiste Eorpach Muirí, Iascaigh agus Dobharshaothraithe, don Chiste um Aistriú Cóir, don Chiste um Thearmann, Imirce agus Lánpháirtíochta, don Chiste Slándála Inmheánaí agus don Ionstraim le haghaidh Tacaíocht Airgeadais don Bhainistiú Teorainneacha agus don Bheartas Víosaí, mar chuid den Chiste um Bainistiú Comhtháite Teorainneacha, agus leagtar síos ann, go háirithe, na rialacha a bhaineann le clársceidealú, faireachán agus meastóireacht, bainistiú agus rialú cistí an Aontais arna gcur chun feidhme faoi bhainistíocht chomhroinnte. Ina theannta sin, is gá cuspóirí an Chiste a shonrú sa Rialachán seo, agus forálacha sonracha a leagan síos a bhaineann leis na gníomhaíochtaí a fhéadfar a mhaoiniú faoin gCiste.

(51)

Leagtar amach scéim réamh-mhaoiniúcháin le haghaidh an Chiste i Rialachán (AE) 2021/1060, agus socraítear ráta sonrach réamh-mhaoiniúcháin sa Rialachán seo. Ina theannta sin, chun a áirithiú gur féidir freagairt go pras ar staideanna éigeandála, is iomchuí ráta réamh-mhaoiniúcháin sonrach a bhunú le haghaidh cúnamh éigeandála. Leis an scéim réamh-mhaoiniúcháin, ba cheart a áirithiú gurb acmhainn don Bhallstát tacaíocht a chur ar fáil do thairbhithe ó thús chur chun feidhme a gclár.

(52)

Ba cheart na cineálacha maoiniúcháin agus na modhanna cur chun feidhme faoin Rialachán seo a roghnú bunaithe ar an gcumas atá acu cuspóirí sonracha na ngníomhaíochtaí a bhaint amach agus torthaí a sholáthar agus, go háirithe, na costais a bhaineann le rialuithe, ualaí riaracháin agus an baol a bhaineann le neamhchomhlíonadh á gcur san áireamh. Agus an cinneadh sin á dhéanamh, ba cheart úsáid cnapshuimeanna, rátaí comhréidh agus costas aonaid, chomh maith le maoiniú nach bhfuil baint aige le costais dá dtagraítear in Airteagal 125(1) den Rialachán Airgeadais a mheas.

(53)

Chun an leas is fearr a bhaint as prionsabal an iniúchta aonair, is iomchuí rialacha sonracha a shocrú maidir le rialú agus iniúchadh tionscadal inarb iad eagraíochtaí idirnáisiúnta, a ndearna an Coimisiún measúnú dearfach ar a gcórais rialaithe inmheánacha, na tairbhithe. I gcás tionscadal den sórt sin, ba cheart an deis a bheith ag na húdaráis bhainistíochta a bhfíoruithe bainistíochta a theorannú ar choinníoll go ndéanann an tairbhí na sonraí agus an fhaisnéis uile is gá maidir le dul chun cinn an tionscadail agus incháilitheacht an chaiteachais fholuitigh a sholáthar go tráthúil. Ina theannta sin, i gcás inar cuid de shampla iniúchóireachta é tionscadal a chuireann eagraíocht idirnáisiúnta den sórt sin chun feidhme, ba cheart don údarás iniúchóireachta a bheith in ann a chuid oibre a dhéanamh i gcomhréir le prionsabail an Chaighdeáin Idirnáisiúnta maidir le Seirbhísí Gaolmhara (ISRS) 4400, Engagements to Perform Agreed-upon Procedures Regarding Financial Information [Cúraimí a dhéanamh i ndáil le Nósanna Imeachta arna gComhaontú maidir le Faisnéis Airgeadais].

(54)

I gcomhréir le hAirteagal 193(2) den Rialachán Airgeadais, féadfar deontas a dhámhachtain do ghníomhaíocht atá tosaithe cheana, ar choinníoll gur féidir leis an iarratasóir a thaispeáint gur gá tús a chur leis an ngníomhaíocht sula síneofar an comhaontú deontais. Mar sin féin, ní incháilithe do mhaoiniú an Aontais na costais a thabhófar roimh an dáta a thíolacfar an t-iarratas ar dheontas, ach amháin i gcásanna eisceachtúla a bhfuil údar cuí leo. Chun nach gcuirfí isteach ar thacaíocht an Aontais ar bhealach a d’fhéadfadh dochar a dhéanamh do leasanna an Aontais, ba cheart a bheith in ann a mheas, ar feadh tréimhse theoranta ama ag tús an chreata airgeadais ilbhliantúil 2021-2027, go mbeidh na costais, arna dtabhú i ndáil le gníomhaíochtaí a dtacófar leo faoin Rialachán seo faoi bhainistíocht dhíreach agus ar cuireadh tús leo cheana, incháilithe do mhaoiniú an Aontais amhail ón 1 Eanáir 2021, fiú má tabhaíodh na costais sin sular tíolacadh an t-iarratas ar dheontas nó an iarraidh ar chúnamh.

(55)

I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 883/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (15) agus Rialacháin (CE, Euratom) Uimh. 2988/95 (16), (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 (17) agus (AE) 2017/1939ón gComhairle (18), táthar chun leasanna airgeadais an Aontais a chosaint trí bhíthin bearta comhréireacha, lena n-áirítear bearta a bhaineann le neamhrialtachtaí a chosc, a bhrath, a cheartú agus a imscrúdú, lena n-áirítear calaois, le haisghabháil na gcistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart agus, i gcás inarb iomchuí, pionóis riaracháin a fhorchur. Go háirithe, i gcomhréir le Rialacháin (Euratom, CE) Uimh. 2185/96 agus (AE, Euratom) Uimh. 833/2013, tá an chumhacht ag an Oifig Eorpach Frith-Chalaoise (OLAF) imscrúduithe riaracháin a dhéanamh, lena n-áirítear seiceálacha agus cigireachtaí ar an láthair, d’fhonn a shuí ar tharla calaois, éilliú nó aon ghníomhaíocht neamhdhleathach eile a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais. Tugtar de chumhacht d’Oifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh (OIPE) i gcomhréir le Rialachán (AE) 2017/1939 cionta coiriúla a dhéanann difear do leasanna airgeadais an Aontais, dá bhforáiltear i dTreoir (AE) 2017/1371 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (19), a imscrúdú agus a ionchúiseamh.

I gcomhréir leis an Rialachán Airgeadais, tá ar aon duine nó aon eintiteas a fhaigheann cistí de chuid an Aontais comhoibriú go hiomlán maidir le cosaint leasanna airgeadais an Aontais, na cearta agus an rochtain is gá a thabhairt don Choimisiún, do OLAF, don Chúirt Iniúchóirí agus, i leith na mBallstát sin atá rannpháirteach sa chomhar feabhsaithe de bhun Rialachán (AE) 2017/1939, do OIPE, agus a áirithiú go dtabharfaidh aon tríú páirtithe a bheidh páirteach i gcur chun feidhme cistí de chuid an Aontais cearta coibhéiseacha. Ba cheart do na Ballstáit comhoibriú go hiomlán le hinstitiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí an Aontais, agus gach cúnamh is gá a thabhairt dóibh, i dtaobh leasanna airgeadais an Aontais a chosaint.

(56)

Tá feidhm ag rialacha airgeadais cothrománacha arna nglacadh ag Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle ar bhonn Airteagal 322 CFAE maidir leis an Rialachán seo. Leagtar síos na rialacha sin sa Rialachán Airgeadais agus cinntear leo go háirithe an nós imeachta maidir leis an mbuiséad a bhunú agus a chur chun feidhme trí dheontais, soláthar, duaiseanna agus cur chun feidhme indíreach, agus foráiltear leo do sheiceálacha ar fhreagracht na ngníomhaithe airgeadais. Áirítear freisin leis na rialacha arna nglacadh ar bhonn Airteagal 322 CFAE córas ginearálta coinníollachta chun buiséad an Aontais a chosaint.

(57)

De bhun Chinneadh 2013/755/AE ón gComhairle (20), tá daoine agus eintitis atá lonnaithe i dtíortha nó críocha thar lear incháilithe do chistiú faoi réir rialacha agus chuspóirí an Chiste agus faoi réir aon socruithe féideartha is infheidhme maidir leis an mBallstát lena mbaineann an tír nó an chríoch ábhartha thar lear.

(58)

De bhun Airteagal 349 CFAE agus i gcomhréir le Teachtaireacht ón gCoimisiún an 24 Deireadh Fómhair 2017 dar teideal A stronger and renewed strategic partnership with the EU’s outermost regions [Comhpháirtíocht straitéiseach neartaithe athnuaite leis na réigiúin is forimeallaí san Aontas Eorpach], arna formhuiniú ag an gComhairle ina conclúidí an 12 Aibreán 2018, ba cheart do na Ballstáit ábhartha a áirithiú go dtabharfar aghaidh ina gcláir ar bhagairtí atá ag teacht chun cinn, ar bagairtí iad nach mór do na réigiúin is forimeallaí dul i ngleic leo. Leis an gCiste, ba cheart tacú leis na Ballstáit sin trí acmhainní leordhóthanacha a chur ar fáil chun cuidiú leis na réigiúin is forimeallaí de réir mar is iomchuí.

(59)

De bhun mhíreanna 22 agus 23 de Chomhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (21), ba cheart meastóireacht a dhéanamh ar an gCiste ar bhonn na faisnéise arna bailiú i gcomhréir le ceanglais faireacháin shonracha, agus ag an am céanna ualach riaracháin, go háirithe ar na Ballstáit, agus ró-rialáil, á seachaint. Ar na ceanglais sin ba cheart a áireamh, i gcás inarb iomchuí, táscairí intomhaiste mar bhonn chun meastóireacht a dhéanamh ar éifeachtaí an Chiste ar an talamh. Chun an méid atá bainte amach ag an gCiste a thomhas, ba cheart táscairí agus spriocanna gaolmhara a bhunú i ndáil le gach cuspóir sonrach den Chiste. Ar na táscairí sin, ba cheart táscairí cáilíochta agus cainníochtúla a áireamh.

(60)

Trí tháscairí agus trí thuairisciú airgeadais, ba cheart don Choimisiún agus do na Ballstáit faireachán a dhéanamh ar chur chun feidhme an Chiste i gcomhréir le forálacha ábhartha Rialachán (AE) 2021/1060 agus an Rialacháin seo. Ón mbliain 2023 ar aghaidh, ba cheart do na Ballstáit tuarascálacha bliantúla ar fheidhmíocht lena gcumhdófar an bhliain chuntasaíochta is déanaí a chur faoi bhráid an Choimisiúin. Ba cheart faisnéis a bheith sna tuarascálacha sin maidir leis an dul chun cinn atá déanta maidir le cur chun feidhme chláir na mBallstát. Ba cheart do na Ballstáit achoimrí ar na tuarascálacha sin a chur faoi bhráid an Choimisiúin. Ba cheart don Choimisiún na hachoimrí sin a aistriú i dteangacha oifigiúla uile an Aontais agus iad a chur ar fáil go poiblí ar a shuíomh gréasáin, in éineacht le naisc chuig suíomhanna gréasáin na mBallstát dá dtagraítear i Rialachán (AE) 2021/1060.

(61)

Ag léiriú a thábhachtaí atá sé dul i ngleic leis an athrú aeráide i gcomhréir le gealltanais an Aontais chun Comhaontú Pháras a glacadh faoi Chreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (22) a chur chun feidhme, agus leis an ngealltanas maidir le Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe, ba cheart do na gníomhaíochtaí faoin Rialachán seo rannchuidiú leis an sprioc iomlán a bhaint amach gurbh é 30 % de chaiteachas uile an chreata airgeadais ilbhliantúil a bheadh á chaitheamh ar phríomhshruthú cuspóirí aeráide agus le dul i mbun oibre i dtreo na huaillmhéine gurbh é 7,5 % den bhuiséad a bheadh á chaitheamh ar chaiteachas bithéagsúlachta in 2024 agus 10 % in 2026 agus in 2027, agus an forluí atá ann cheana idir spriocanna aeráide agus bithéagsúlachta á chur san áireamh. Ba cheart, leis an gCiste, tacú le gníomhaíochtaí lena n-urramaítear caighdeáin agus tosaíochtaí aeráide agus comhshaoil an Aontais agus nach ndéanfaí aon díobháil shuntasach leo do chuspóirí comhshaoil de réir bhrí Airteagal 17 de Rialachán (AE) 2020/852 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (23).

(62)

Maidir le Rialachán (AE) Uimh. 514/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (24) agus le haon ghníomh is infheidhme maidir le clárthréimhse 2014-2020, ba cheart leanúint d’fheidhm a bheith acu maidir le cláir agus tionscadail lena dtacaítear leo faoin ionstraim le haghaidh tacaíocht airgeadais do chomhar póilíneachta, don choireacht a chosc agus a chomhrac, agus do bhainistíochta géarchéime mar chuid den Chiste Slándála Inmheánaí le linn chlárthréimhse 2014-2020. Ós rud é go mbeidh forluí idir tréimhse chur chun feidhme Rialachán (AE) Uimh. 514/2014 agus an chlárthréimhse a chumhdaítear leis an Rialachán seo, agus chun comhleanúnachas a áirithiú maidir le cur chun feidhme tionscadal áirithe arna bhformheas faoin Rialachán sin, ba cheart forálacha maidir le céimniú na dtionscadal a leagan síos. Ba cheart gach céim ar leith den tionscadal a chur chun feidhme i gcomhréir le rialacha na clárthréimhse faoina bhfaigheann sé cistiú.

(63)

Ós rud é nach féidir leis na Ballstáit cuspóirí an Rialacháin seo a ghnóthú go leordhóthanach agus, gur fearr is féidir iad a ghnóthú ar leibhéal an Aontais, féadfaidh an tAontas bearta a ghlacadh, i gcomhréir le prionsabal na coimhdeachta a leagtar amach in Airteagal 5 CAE. I gcomhréir le prionsabal na comhréireachta a leagtar amach san Airteagal sin, ní théann an Rialachán seo thar a bhfuil riachtanach chun na cuspóirí sin a ghnóthú.

(64)

Chun eilimintí neamhriachtanacha sa Rialachán seo a fhorlíonadh agus a leasú, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca leis an liosta gníomhaíochtaí atá incháilithe le haghaidh rátaí cómhaoinithe níos airde a leagtar amach in Iarscríbhinn IV, le tacaíocht oibriúcháin faoi Iarscríbhinn VII agus le tuilleadh forbartha a dhéanamh ar an gcreat faireacháin agus meastóireachta. Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n-áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail atá leagtha síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr. Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(65)

Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (25). Ba cheart an nós imeachta scrúdúcháin a úsáid chun gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh ina leagtar síos oibleagáidí coiteanna ar Bhallstáit, go háirithe maidir le faisnéis a sholáthar don Choimisiún, agus ba cheart an nós imeachta comhairleach a úsáid chun gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh i ndáil leis na socruithe mionsonraithe a bhaineann le faisnéis a sholáthar don Choimisiún faoi chuimsiú an chlársceidealaithe agus an tuairiscithe, ós rud é gur de chineál teicniúil amháin iad. Ba cheart don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme atá infheidhme láithreach a bhaineann le cinntí maidir le dámhachtain cúnaimh éigeandála dá bhforáiltear sa Rialachán seo a ghlacadh más rud é, i gcásanna a bhfuil údar cuí leo agus a bhaineann le cineál agus cuspóir cúnaimh den sórt sin, go n-éilítear amhlaidh ar mhórfhorais phráinne.

(66)

I gcomhréir le hAirteagail 1 agus 2 de Phrótacal Uimh. 22 maidir le seasamh na Danmhairge, atá i gceangal le CAE agus le CFAE, níl an Danmhairg rannpháirteach i nglacadh an Rialacháin seo agus níl sí faoi cheangal aige ná faoi réir a chur i bhfeidhm.

(67)

I gcomhréir le hAirteagal 3 de Phrótacal Uimh. 21 maidir le seasamh na Ríochta Aontaithe agus na hÉireann i dtaca leis an limistéar saoirse, slándála agus ceartais, atá i gceangal le CAE agus le CFAE, tá fógra tugtha ag Éirinn gur mian léi a bheith rannpháirteach i nglacadh agus i gcur i bhfeidhm an Rialacháin seo.

(68)

Is iomchuí tréimhse chur i bhfeidhm an Rialacháin seo a ailíniú le tréimhse chur i bhfeidhm Rialachán (AE, Euratom) 2020/2093 ón gComhairle (26).

(69)

Chun leanúnachas a áirithiú maidir le tacaíocht a sholáthar sa réimse beartais ábhartha agus chun go bhféadfar an cur chun feidhme a thosú ó thús chreat airgeadais ilbhliantúil 2021-2027, ba cheart don Rialachán seo teacht i bhfeidhm mar ábhar práinne agus ba cheart feidhm a bheith aige, le héifeacht chúlghabhálach, ón 1 Eanáir 2021,