Rialacha inbhuanaitheachta maidir le cadhnraí agus cadhnraí dramhaíola

 

ACHOIMRE AR:

Rialachán (AE) 2023/1542 maidir le cadhnraí agus cadhnraí dramhaíola

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

• Tá sé mar aidhm aige a chinntiú, amach anseo, go mbeidh lorg ísealcharbóin ag cadhnraí, go n-úsáideann siad substaintí díobhálacha íosta, go dteastaíonn níos lú amhábhar uathu ó thíortha neamh-Aontas Eorpach (AE) iad agus go mbailítear, go n-athúsáidtear agus go n-athchúrsáiltear go mór iad laistigh den AE.
• Tá an rialachán mar chuid d’aistriú an AE chuig geilleagar ciorclach, gné thábhachtach den Chomhar Glas Eorpach (féach achoimre), agus méadóidh sé cinnteacht an tsoláthair d’amhábhar agus d’fhuinneamh, mar aon le neamhspleáchas straitéiseach agus iomaíochas an AE a fheabhsú.

PRÍOMHPHOINTÍ

Raon feidhme

Baineann an rialachán le gach ceallraí, lena n-áirítear gach ceann díobh:

• cadhnraí iniompartha;
• cadhnraí feithiclí leictreacha (FL);
• cadhnraí tionsclaíocha;
• cadhnraí tosaithe, soilsithe agus adhainte (a úsáidtear go príomha le haghaidh feithiclí agus innealra); agus
• cadhnraí le haghaidh modhanna éadroma iompair (LMT) amhail rothair leictreacha, r-mhóipéidí agus r-scútar.

Spriocanna

Leagann sé amach rialacha a chlúdaíonn saolré iomlán na gcadhnraí. Áirítear leo sin:

• spriocanna bailithe dramhaíola do tháirgeoirí cadhnraí iniompartha — 63% faoi dheireadh 2027 agus 73% faoi dheireadh 2030;
• cuspóirí bailithe dramhaíola do chadhnraí LMT — 51% faoi dheireadh 2028 agus 61% faoi dheireadh 2031;
• spriocanna maidir le hathshlánú litiam ó chadhnraí dramhaíola — 50% faoi dheireadh 2027 agus 80% faoi dheireadh 2031 — ar féidir iad a leasú chun forbairtí margaidh agus teicneolaíochta agus infhaighteacht litiam a chur san áireamh;
• spriocanna maidir le cóbalt, copar, luaidhe agus nicil a aisghabháil — 90% faoi dheireadh 2027 agus 95% faoi dheireadh 2031;
• íosleibhéil d’ábhar athchúrsáilte do chadhnraí tionsclaíocha, do chadhnraí tosaithe, soilsithe agus adhainte agus cadhnraí EV — 16% do chóbalt, 85% do luaidhe, 6% do litiam agus 6% do nicil ó 18 Lúnasa 2031;
• spriocanna éifeachtúlachta athchúrsála — 80% do chadhnraí nicil-caidmiam, 75% do chadhnraí luaidhe-aigéid, 65% do chadhnraí litiam-bhunaithe agus 50% do chadhnraí dramhaíola eile, faoi dheireadh 2025; i gcás cadhnraí luaidhe-aigéid agus cadhnraí litiam-bhunaithe, socraítear spriocanna breise níos airde ó dheireadh 2030;
• ceanglas gur cheart go mbeadh cadhnraí iniompartha atá ionchorpraithe i bhfearais inbhainte agus inathsholáthair ag an úsáideoir deiridh faoi 2027;
• ceanglas go gcaithfidh gairmí neamhspleách cadhnraí LMT a athsholáthar.

Sábháilteacht, inbhuanaitheacht agus lipéadú

• Ní mór do chuideachtaí rioscaí sóisialta agus comhshaoil a bhaineann le foinsiú, próiseáil agus trádáil amhábhar amhail litiam, cóbalt, nicil agus graifít nádúrtha atá ina gcuid cadhnraí a shainaithint, a chosc agus aghaidh a thabhairt orthu.
• Áirítear leis an rialachán critéir feidhmíochta, marthanachta agus sábháilteachta a chumhdaíonn srianta ar shubstaintí guaiseacha amhail mearcair, caidmiam agus luaidhe, agus faisnéis éigeantach faoi lorg carbóin cadhnraí.
• Beidh faisnéis agus lipéadú a chlúdóidh ábhair ar nós comhpháirteanna ceallraí agus ábhar athchúrsáilte ag teastáil i bhfoirm cód QR agus, le haghaidh cadhnraí LMT, tionsclaíochta agus EV, “pas ceallraí”. Beidh ceanglais lipéadaithe i bhfeidhm ó 2026 agus an cód QR ó 2027.

Leasaíonn an rialachán Treoir 2008/98/CE maidir le bainistiú dramhaíola (féach achoimre) agus Rialachán (AE) 2019/1020 maidir le faireachas margaidh agus comhlíonadh táirgí (féach achoimre). Aisghairtear leis Treoir 2006/66/CE maidir le diúscairt cadhnraí caite (féach an achoimre) ón 30 Meitheamh 2027.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá feidhm ag an rialachán ón18 Feabhra 2024 cé is moite de rialacha sonraithe áirithe.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Cadhnraí (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (AE) 2023/1542 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 12 Iúil 2023 maidir le cadhnraí agus cadhnraí dramhaíola, lena leasaítear Treoir 2008/98/CE agus Rialachán (AE) 2019/1020 agus lena n-aisghairtear Treoir 2006/66/CE (IO) L 191, 28.7.2023, lgh. 1–117).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle Eorpach, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún — An Comhaontú Glas don Eoraip (COM(2019) 640 final, 11.12.2019).

Rialachán (AE) 2019/1020 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 20 Meitheamh 2019 maidir le faireachas margaidh ar tháirgí agus comhlíonadh táirgí agus lena leasaítear Treoir 2004/42/CE agus Rialachán (CE) Uimh. 765/2008 agus Rialachán (AE) Uimh. 305/2011 (IO L 169, 25.6.2019, lgh. 1-44).

Ionchorpraíodh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (AE) 2019/1020 sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Treoir 2008/98/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 19 Samhain 2008 maidir le dramhaíl agus lena n–aisghairtear treoracha áirithe (IO L 312, 22.11.2008, lgh. 3–30).

Féach an leagan comhdhlúite.

Treoir 2006/66/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 6 Meán Fómhair 2006 maidir le cadhnraí agus taisc-cheallraí agus dramhcheallraí agus taisc-cheallraí agus lena n-aisghairtear Treoir 91/157/CEE (IO L 266, 26.9.2006, lgh. 1–14).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 25.01.2024