Access to European Union law
<a href="https://eur-lex.europa.eu/content/help/eurlex-content/experimental-features.html" target="_blank">More about the experimental features corner</a>
Choose the experimental features you want to try
EUR-Lex
Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

You are here
Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search

Summaries of EU Legislation

Bainc – maoirseacht stuamachta

Date of last review:
30/01/2025
Responsible entity(ies):
Ard-Stiúrthóireacht um Chobhsaíocht Airgeadais, Seirbhísí Airgeadais agus Aontas na Margaí Caipitil
Summarised document(s):

Bainc – maoirseacht stuamachta

ACHOIMRE AR:

Treoir 2013/36/AE maidir le rochtain ar ghníomhaíocht institiúidí creidmheasa agus maoirseacht stuamachta ar institiúidí creidmheasa agus ar ghnólachtaí infheistíochta (treoir maidir le ceanglais chaipitil — CRD IV)

CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?

  • Le Treoir 2013/36/AE, an Treoir maidir le Ceanglais Chaipitil (CRD), rialaítear rochtain ar ghníomhaíocht institiúidí creidmheasa san Aontas Eorpach (AE).
  • Leagtar síos léi freisin na rialacha seo a leanas maidir le:
    • na ceanglais ghinearálta maidir le rochtain ar ghníomhaíocht institiúidí creidmheasa;
    • Saoirse bunaíochta agus seirbhísí a sholáthar;
    • An córas is infheidhme maidir le brainsí banc atá lonnaithe ar leibhéal tíre;
    • maoirseacht stuamachta ar institiúidí creidmheasa arna déanamh ag na húdaráis náisiúnta ábhartha;
    • na ceanglais do bhainisteoirí institiúidí creidmheasa maidir le caighdeáin arda ghairmiúla agus sláine a chomhlíonadh (rialacha cearta maidir le creidmheas);
    • cumhachtaí agus uirlisí maoirseachta na n–údarás sin chun maoirseacht stuamachta a dhéanamh ar institiúidí creidmheasa; agus
    • na ceanglais foilseacháin nach mór do na húdaráis sin cloí leo a bhaineann le rialáil agus maoirseacht stuamachta institiúidí creidmheasa.
  • Cuirtear í in ionad na dtreoracha maidir le ceanglais chaipitil a bhí ann roimhe seo (2006/48/CE agus 2006/49/CE) agus cumhdaítear gnéithe a bhí sna treoracha sin roimhe seo.
  • Tá Treoir 2013/36/AE ina cuid de phacáiste reachtaíochta ina bhféachtar le hathléimneacht earnáil bhaincéireachta AE a neartú i ndiaidh na géarchéime airgeadais in 2008. Áirítear leis an bpacáiste chomh maith Rialachán (AE) Uimh. 575/2013, an rialachán maidir le ceanglais chaipitil (CRR) (féach achoimre) lena mbunaítear na ceanglais um maoirseachta nach mór do na bainc a urramú.

PRÍOMHPHOINTÍ

Leis an treoir cumhdaítear roinnt gnéithe, lena n áirítear na nithe a leanas.

  • Údarú institiúidí íocaíochta. Ceanglaítear leis an tsraith rialacha seo ar ghnólachtaí atá sásta tabhairt faoi ghnó taiscí a bhailiú agus cistí inaisíoctha eile ón bpobal chun údarú a fháil ó mhaoirseacht an bhainc ("údarás inniúil" faoi chomparáid na treorach).
  • Rialachas níos fearr agus tuilleadh trédhearcachta. Tugtar rialacha isteach leis an treoir lena áirithiú go mbeidh na rioscaí a eascraíonn as gníomhaíochtaí institiúidí creidmheasa faoi réir bainistíocht agus maoirseacht éifeachtach a dhéanfaidh a gcomhlachtaí bainistíochta. Ó Eanáir 2015 i leith, ní mór d’institiúidí creidmheasa eolas áirithe a nochtadh ar bhonn tír le tír, lena n–áirítear a mbrabúis, a gcánacha, agus na fóirdheontais phoiblí atá faighte acu. Ó Iúil 2024 ar aghaidh, tugadh isteach le Treoir leasaitheach (AE) 2024/1619 caighdeáin rialachais níos déine agus ceanglas maidir le beartas a chur i bhfeidhm chun éagsúlacht a chur chun cinn i dtéarmaí inscne, aoise agus cúlra i gcomhlachtaí bainistíochta.
  • Bónais do bhaill foirne. Le cosc a chur ar institiúidí creidmheasa bónais a thabhairt dá mbaill foirne lena spreagtar iad dul san seans an–iomarcach, déantar foráil sa treoir i leith cóimheasa uasta idir pá seasta agus bónais do gach ball foirne ábhartha. Ní féidir le ball foirne bónas a fháil atá níos mó ná pá bliantúil seasta an bhaill foirne aitheanta sin, ach faoi réir coinníollacha áirithe féadfaidh scairshealbhóirí bónais suas le dhá oiread an phá sheasta a cheadú. Áirítear leis na rialacha freisin ceanglais eile maidir le bónais lena gcuirtear cur chuige fadtéarmach chun cinn maidir le dul i riosca. Le Treoir Leasaitheach (AE) 2024/1619, tugadh isteach rialacha nua maidir le bónais, lena nasctar iad le bainistiú riosca chun cultúr atá feasach ar riosca a spreagadh in institiúidí agus chun spriocanna inbhuanaitheachta a shaothrú.
  • Creat maoirseachta. Tá cumhachtaí suntasacha ag údaráis inniúla chun faireachán a dhéanamh ar chomhlíonadh na treorach agus é a fhorfheidhmiú, lena n-áirítear rialuithe níos déine maidir le rialachas bainc, bainistíocht riosca agus beartais luacha saothair.
  • Caipiteal breise a bheidh i seilbh institiúidí creidmheasa (Colún 2 agus cúrsaí caipitil).
    • Déantar foráil i leith ceanglais níos mionsonraithe maidir le creat Cholún 2, i gcás go bhféadfadh údaráis náisiúnta ábhartha a cheangal ar institiúidí creidmheasa caipiteal a choinneáil chomh maith leis na híoscheanglais atá leagtha síos in CRR.
    • Leagtar síos creat maidir le maoláin chaipitil, a bhfuil sé mar aidhm leo sócmhainneacht institiúide creidmheasa a chosaint trí chosaintí agus teorainneacha a leagan síos ar mhéid na n–íocaíochtaí díbhinne agus bónais is féidir le hinstitiúid creidmheasa a dhéanamh. Ag brath ar a mhéid a úsáideann an institiúid creidmheasa a maolán, éiríonn na teorainneacha níos doichte, dá réir sin déantar creimeadh caipitil bainc a chosc.
    • Ceanglaítear leis ar institiúid creidmheasa breithniú a dhéanamh ar an dóigh a bhféadfadh rioscaí comhshaoil, sóisialta agus rialachais dul i gcion ar a cobhsaíocht airgeadais agus ar a leordhóthanacht caipitil, a d' fhéadfadh dul i gcion ar a measúnuithe caipitil Colún 2.
  • Rioscaí CSR. Faoin treoir seo, éilítear ar institiúidí rioscaí an Aontais Eorpaigh (AE) a chomhtháthú ina gcuid creataí bainistíochta riosca agus an dóigh a ndéantar rioscaí CSR a chorprú ina straitéisí agus i gcleachtais bainistíochta riosca a nochtadh.
  • Brainsí nach brainsí de chuid an Aontais iad. Soiléirítear sa treoir na rialacha maidir le soláthar trasteorann seirbhísí baincéireachta ó lasmuigh den Aontas agus tugtar isteach íoscheanglais maidir le rialáil agus maoirseacht a dhéanamh ar bhrainsí bainc nach de chuid an Aontais iad.
  • Neamhspleáchas maoirseachta. Áirítear leis an treoir forálacha a bhaineann le neamhspleáchas maoirseachta agus le rialachas corparáideach (e.g. tréimhsí as piaraí don fhoireann mhaoirseachta sular féidir leo tús a chur ag obair do bhainc; lena dtugtar isteach rialacha comhchuibhithe "cearta an duine" do bhainisteoirí banc).
  • Cumas a sheasamh turraingí.. Tá rialacha sa treoir maidir le heintitis dhíolmhaithe, cuideachtaí sealbhaíochta airgeadais, cuideachtaí sealbhaíochta airgeadais mheasctha, luach saothair, bearta agus cumhachtaí maoirseachta, agus bearta caomhnaithe caipitil chun feabhas a chur ar chumas na hearnála airgeadais tosca féideartha a sheasamh.
  • Athléimneacht dhigiteach oibríochtúil. Rinneadh an teoir a ailíniú leis na ceanglais maidir le riosca teicneolaíochta faisnéise agus cumarsáide d’eintitis airgeadais a leagtar amach sa Rialachán maidir le hathléimneacht dhigiteach oibríochtúil don earnáil airgeadais (DORA) (Rialachán (AE) 2022/2554 – féach an achoimre).

Cóireáil gnólachtaí infheistíochta faoin treoir maidir le ceanglais chaipitil

Creat rialála nua le haghaidh gnólachtaí infheistíochta. Ar an , tháinig creat stuamachta tiomnaithe i bhfeidhm do ghnólachtaí infheistíochta: Rialachán (AE) 2019/2033 (féach an achoimre) agus Treoir (AE) 2019/2034 (féach an achoimre). Roimhe sin, bhí gnólachtaí infheistíochta faoi réir na rialacha stuamachta céanna leis na bainc. De réir roinnt critéar comhréireachta, tá gnólachtaí infheistíochta áirithe – a mheastar a bheith córasach agus idirnasctha – fós faoi réir roinnt forálacha de Threoir 2013/36/AE.

Gníomhartha cur chun feidhme agus tarmligthe

Ceadaítear leis an bpacáiste CRD/CRR gníomhartha tairmligthe agus cur chun feidhme a ghlacadh. Tugtar treoir leo seo do na húdaráis náisiúnta ábhartha, do bhainc agus do ghnólachtaí infheistíochta maidir le comhlíonadh an phacáiste. Leis na rialacháin tarmligthe seo a leanas, forlíontar Treoir 2013/36/AE maidir le caighdeáin theicniúla rialála.

  • Rialachán Tarmligthe (AE) 524/2014 maidir leis an bhfaisnéis a sholáthraíonn údaráis inniúla na mBallstát baile agus údaráis inniúla na mBallstát aíochta dá chéile;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) 527/2014 maidir leis na haicmí ionstraimí a léiríonn go leordhóthanach cáilíocht chreidmheasa institiúide mar ghnóthas leantach agus atá oiriúnach lena n–úsáid chun críocha luach saothair inathraithe;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 530/2014 maidir le risíochtaí ábhartha agus tairseacha le haghaidh cuir chuige inmheánacha i leith riosca sonrach sa leabhar trádála a shainiú tuilleadh;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 1151/2014 a mhéid a bhaineann leis an bhfaisnéis nach mór fógra a thabhairt ina leith agus an ceart bunaíochta agus an tsaoirse chun seirbhísí a sholáthar á bhfeidhmiú, arna leasú ina dhiaidh sin le Rialachán (AE) 2022/192 agus (AE) 2022/2403.
  • Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 1152/2014 maidir le caighdeáin theicniúla rialála i ndáil le suíomh geografach na risíochtaí creidmheasa ábhartha a shainaithint chun rátaí maolán caipitil frith–thimthriallach atá sainiúil don institiúid a ríomh;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) Uimh. 1222/2014 maidir leis an modheolaíocht a shonrú chun institiúidí a bhfuil tábhacht shistéamach dhomhanda ag gabháil leo a shainaithint agus chun fochatagóirí institiúidí a bhfuil tábhacht shistéamach dhomhanda ag gabháil leo a shainiú, arna leasú ina dhiaidh sin le Rialachán (AE) 2016/1608 agus Rialachán (AE) 2021/539;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) 2016/98 maidir leis na caighdeáin theicniúla rialála chun na coinníollacha ginearálta a shainiú maidir le heagraíochtaí comhpháirteacha comhpháirteacha a oibriú;
  • Rialachán Tarmligthe 2016/861 maidir le critéir cháilíochtúla agus chainníochtúla iomchuí chun catagóirí foirne a shainaithint a bhfuil tionchar ábhartha ag a gcuid gníomhaíochtaí gairmiúla ar phróifíl riosca institiúide;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) 2017/180 maidir le tagarmharcáil caighdeán measúnaithe punainne agus nósanna imeachta um chomhroinnt measúnuithe;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) 2021/923 maidir le caighdeáin theicniúla rialála lena leagtar amach na critéir chun freagracht bhainistíochta, feidhmeanna rialúcháin, aonaid ghnó ábhartha agus tionchar suntasach ar phróifíl riosca aonaid gnó ábhartha a shainiú, agus lena leagtar amach na critéir chun baill foirne nó catagóirí ball foirne a shainaithint a mbíonn tionchar ag a gcuid gníomhaíochtaí gairmiúla ar phróifíl riosca na hinstitiúide atá chomh hábhartha céanna le baill foirne nó catagóirí ball foirne;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) 2022/2579 a mhéid a bhaineann le caighdeáin theicniúla rialála lena sonraítear an fhaisnéis atá le soláthar ag gnóthas san iarratas ar údarú i gcomhréir le hAirteagal 8(a) de Threoir 2013/36/AE;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) 2022/2580 maidir le caighdeáin theicniúla rialála lena sonraítear an fhaisnéis atá le soláthar san iarratas ar údarú mar institiúid creidmheasa, agus lena sonraítear na bacainní lena bhféadfaí cosc a chur ar fheidhmiú éifeachtach feidhmeanna maoirseachta údarás inniúil;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) 2024/856 maidir leis na caighdeáin theicniúla rialála lena sonraítear na cásanna maidir le coincheap na maoirseachta, na modheolaíochtaí comhchoiteanna agus na boinn tuisceana agus cad is meath mór ann;
  • Rialachán Tarmligthe (AE) 2024/857 maidir le caighdeáin theicniúla rialála lena sonraítear modheolaíocht chaighdeánaithe agus modheolaíocht chaighdeánaithe shimplithe chun meastóireacht a dhéanamh ar rioscaí a eascraíonn as athruithe féideartha i rátaí úis a dhéanann difear do luach eacnamaíoch cothromais agus do ghlanioncam úis gníomhaíochtaí leabhar neamhthrádála institiúide araon.

Glacadh na gníomhartha cur chun feidhme seo a leanas:

  • Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 620/2014 maidir le caighdeáin i ndáil le malartú faisnéise idir údaráis inniúla na mBallstát baile agus údaráis inniúla na mBallstát aíochta;
  • Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 650/2014 arna leasú ina dhiaidh sin le Rialachán (AE) 2019/912, maidir le caighdeáin i ndáil le formáid, struchtúr, liosta ábhar agus dáta foilseacháin bliantúil na faisnéise atá le nochtadh ag údaráis inniúla.
  • Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 710/2014 maidir le caighdeáin i ndáil leis na coinníollacha a bhaineann leis an gcinneadh comhpháirteach maidir le ceanglais stuamachta a bhaineann go sonrach le hinstitiúidí a chur i bhfeidhm;
  • Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 926/2014, arna leasú ina dhiaidh sin le Rialachán (AE) 2022/193 agus Rialachán (AE) 2024/796, maidir leis na foirmeacha, teimpléid agus na nósanna imeachta caighdeánacha maidir leis an bhfaisnéis a bhfuil fógra le tabhairt ina leith agus an ceart bunaíochta agus an tsaoirse chun seirbhísí a sholáthar á bhfeidhmiú;
  • Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2016/99 maidir le feidhmiú oibriúcháin bhreathnóirí maraithe a chinneadh;
  • Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2016/2070, arna leasú den uair is déanaí le Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2025/379 maidir le teimpléid, sainmhínithe agus réitigh TF atá le húsáid ag institiúidí agus iad ag tuairisciú don Údarás Baincéireachta Eorpach agus do na húdaráis inniúla;
  • Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2017/461 maidir le nósanna imeachta foirmeacha agus teimpléid choiteanna don phróiseas comhairliúcháin idir na húdaráis inniúla ábhartha maidir le héadálacha beartaithe gabháltas cáilitheach in institiúidí creidmheasa;
  • Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2022/2581 maidir le caighdeáin theicniúla cur chun feidhme i dtaca le cur i bhfeidhm Threoir 2013/36/AE maidir le soláthar faisnéise in iarratais ar údarú mar údarás creidmheasa.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA RIALACHA?

  • B’éigean Treoir 2013/36/AE a thrasuí sa dlí náisiúnta faoin . Ba cheart go mbeadh feidhm ag na rialacha atá sa treoir ón .
  • B’éigean Treoir leasaitheach (AE) 2019/878 a thrasuí faoin . Ba cheart go mbeadh feidhm ag na rialacha atá sa treoir ón dáta céanna.
  • B’éigean Treoir leasaitheach (AE) 2019/2034 a thrasuí faoin . Ba cheart go mbeadh feidhm ag na rialacha atá sa treoir ón dáta céanna, le díolúine na rialacha maidir le tuairisciú maoirseachta, ar cheart dóibh a bheith i bhfeidhm ón .
  • B’éigean Treoir leasaitheach (AE) 2022/2556 a thrasuí faoin . Ba cheart go mbeadh feidhm ag na rialacha atá sa treoir ón dáta céanna.
  • Ní mór Treoir leasaitheach (AE) 2024/1619 a thrasuí faoin . Ba cheart go mbeadh feidhm ag an gcuid is mó de na rialacha nua atá sa treoir ón dáta céanna.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Treoir 2013/36/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an maidir le rochtain ar ghníomhaíocht institiúidí creidmheasa agus maoirseacht stuamachta institiúidí creidmheasa agus gnólachtaí infheistíochta, lena leasaítear Treoir 2002/87/CE agus lena n–aisghairtear Treoir 2006/48/CE agus Treoir 2006/49/CE (IO L 176, , lgh. 338-436).

Rinneadh leasuithe agus ceartúcháin leantacha ar Threoir 2013/36/CE a chorprú sa bhuntéacs. Is chun críche tagartha amháin atá an leagan comhdhlúite seo.

an nuashonrú is déanaí

Top