Laghdú riosca - tubaistí nádúrtha agus de dhéanamh an duine

Tá méadú seasta tagtha ar dhéine agus ar mhinicíocht na dtubaistí nádúrtha le fiche nó tríocha bliain anuas, mar thoradh go páirteach ar an athrú aeráide, ar uirbiú, ar an bhfás ar an daonra agus ar dhíghrádú comhshaoil. Is mór-roinn í an Eoraip ina bhfuil daonra dlúth agus atá forbartha ón taobh eacnamaíoch de. Ciallaíonn sé sin, nuair a tharlaíonn tubaistí go bhféadfadh siad bualadh go trom agus d’fhéadfadh damáiste eacnamaíoch tromchúiseach tarlú dá mbarr.

ACHT

Cumarsáid ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, an gComhairle, an gCoiste Eacnamaíoch agus Sóisialta agus Coiste na Réigiún: Creat Gníomhaíochta Hyogo Iar-2015. Rioscaí a bhainistiú chun athléimneacht a bhaint amach (COM(2014) 216 final an 8.4.2014).

Conclúidí ón gComhairle maidir leis an gCreat Gníomhaíochta Iar-2015. Rioscaí a bhainistiú chun athléimneacht a bhaint amach (Meitheamh 2014) (féach lgh 29-33).

ACHOIMRE

Tá méadú seasta tagtha ar dhéine agus ar mhinicíocht na dtubaistí nádúrtha le fiche nó tríocha bliain anuas, mar thoradh go páirteach ar an athrú aeráide, ar uirbiú, ar an bhfás ar an daonra agus ar dhíghrádú comhshaoil. Is mór-roinn í an Eoraip ina bhfuil daonra dlúth agus atá forbartha ón taobh eacnamaíoch de. Ciallaíonn sé sin, nuair a tharlaíonn tubaistí go bhféadfadh siad bualadh go trom agus d’fhéadfadh damáiste eacnamaíoch tromchúiseach tarlú dá mbarr.

Tá méadú ó €9 billiún sna 1980í go dtí €13 billiún sna 2000í tagtha ar na meánchaillteanais bhliantúla ó thubaistí nádúrtha. Chun dul i ngleic leis na treochtaí scanrúla sin, tá beartais um chosc agus bainistíocht riosca riachtanach.

Is é an príomhfhócas i reachtaíocht um Chosaint Shibhialta an Aontais Eorpaigh (AE) ullmhacht agus beartas agus gníomh coisc. Ar bhonn intíre, leagann an mheicníocht amach tiomantais úra chun tuilleadh forbartha a dhéanamh ar mheasúnuithe riosca, measúnú ar inniúlachtaí bainistíochta riosca, úsáid athbhreithnithe piaraí do thíortha AE chun foghlaim óna chéile faoi rioscaí tubaiste a bhainistiú, mar aon leis an mbonn eolais agus an mbonn fianaise maidir le bainistíocht tubaistí. Tá tús áite tugtha do réitigh nuálacha maidir le cosc tubaistí a chosc chomh maith, lena n-áirítear árachas a úsáid mar uirlis le haghaidh bainistíocht riosca agus mar dhreasacht chun feasacht, cosc agus maolú riosca a chur chun cinn.

Cuireadh breithnithe um chosc agus bainistíocht riosca san áireamh i roinnt príomhbheartais AE lena n-áirítear beartas comhtháthaithe, sláinte, measúnacht tionchair chomhshaoil, athrú aeráide, oiriúnú, éiceachórais, talmhaíocht, slándáil bia agus cothaithe, uisce, bainistíocht riosca tuile, cosc um mórthimpistí tionsclaíocha, maoiniú riosca, sábháilteacht núicléach, iompar, fuinneamh, taighde agus nuálaíocht.

CAD A DEIRTEAR SA CHUMARSÁID SEO?

Ghlac an Coimisiún Cumarsáid maidir le Creat Gníomhaíochta Hyogo Iar-2015. Rioscaí a Bhainistiú chun Athléimneacht a bhaint amach. Arna thaca ag Conclúidí ón gComhairle, tacaíonn sé le comhsheasamht AE maidir leis an idirbheartaíocht dhomhanda ar leibhéal na Náisiún Aontaithe (NA) ar Chreat Gníomhaíochta iar-2015 um Laghdú Riosca Tubaiste.

D’fhorbair an Coimisiún na moltaí bunaithe ar na héachtaí atá déanta san am a chuaigh thart i mbainistíocht riosca tubaistí maidir le raon beartais AE lena n-áirítear cosaint shibhialta, cosaint an chomhshaoil, slándáil inmheánach, oiriúnú d’athrú aeráide, sláinte, taighde agus nuálaíocht agus gníomhaíocht sheachtrach. Tá na héachtaí sin ina gcion tábhachtach AE maidir le beartas soiléir um bainistíocht riosca tubaistí a fhorbairt ar leibhéal Eorpach agus ar leibhéal idirnáisiúnta.

Príomhmholtaí an Choimisiúin

• 1.

  Tuilleadh trédhearcachta agus rialachas níos fearr maidir le Creat úr Gníomhaíochta Hyogo iar-2015: Molann an Coimisiún caighdeáin rialachais, athbhreithnithe piaraí tréimhsiúla ag tíortha agus bailiú agus roinnt sonraí atá inchomparáide ar bhonn domhanda maidir le caillteanais agus guaisí tubaiste.

• 2.

  Béim ar thorthaí: Molann an Coimisiún go dtabharfar spriocanna agus gníomhartha intomhaiste isteach chun rioscaí tubaistí a laghdú.

• 3.

  Ba chóir go gcuirfeadh bearta um laghdú riosca tubaistí le fás inbhuanaithe agus cliste: ba cheart go mbeadh gach mórbhonneagar agus mórthionscadal riosca-íogair agus aeráid-dhíonach agus tubaiste-dhíonach (.i. ba chóir dóibh bheith ionsuite ionas go bhfuil siad chomh frithsheasmhach agus is féidir chun tubaistí a sheasamh. Ba cheart teicneolaíochtaí nuálacha agus ionstraimí chun tacú le bainistíocht tubaistí a spreagadh tuilleadh (córais réamhrabhaidh, bonneagair agus foirgnimh athléimneacha, bonneagar glas, cumarsáid riosca srl. a shuiteáil) chun méadú ar dheiseanna gnó a bhaint amach agus chun cur leis an bhfás glas.

• 4.

  Aird speisialta a thabhairt ar na daoine is leochailí: tá an Coimisiún ag súil go mbeidh Creat úr Gníomhaíochta Hyogo níos íogaire ó thaobh inscne agus go ndíreoidh sé ar ghrúpaí leochaileacha amhail páistí, daoine scothaosta, daoine faoi mhíchumas, daoine gan dídean agus na boicht. Ba cheart aird faoi leith a thabhairt ar athléimneacht foirgneamh i ngach suíomh uirbeach agus gach suíomh tuaithe leochaileach, agus i gceantair chósta chomh maith.

• 5.

  Taobh le guaisí nádúrtha, ba cheart go rachfaí i ngleic i gcreat cuimsitheach idirnáisiúnta le coinbhleacht agus cineálacha eile foréigin agus leochaileacht stáit (tíortha ina bhfuil cumais agus institiúidí stáit laga) chomh maith le rioscaí teicneolaíocha (mar shampla, núicléach) neamhdheimhneacht an tsoláthair bhia agus eipidéimí.

CÚLRA

Tacaíonn AE le Creat Gníomhaíochta Hyogo ina gcuirtear laghdú agus feasacht riosca tubaistí chun cinn ar fud an domhain. Spreagann sé laghdú riosca tubaistí a chuimsiú i gcreat iar-2015 maidir leis an mbochtaineacht a dhíothú agus forbairt inbhuanaithe chomh maith. Sa chomhthéacs seo, in 2014, d’eisigh an Coimisiún Eorpach Cumarsáid maidir le Creat Gníomhaíochta Hyogo Iar-2015. Rioscaí a Bhainistiú chun Athléimneacht a bhaint amach. Chuir sé sin le comhsheasamht AE a mhúnlú le linn idirbheartaíocht idirnáisiúnta ar an gcreat idirnáisiúnta (NA) athnuachana um laghdú riosca tubaistí.

Plean 10 mbliana is ea Creat Gníomhaíochta Hyogo (CGH) ”Athléimneacht náisiún agus pobal in aghaidh tubaistí a fhorbairt” arna ghlacadh ag 168 ballstát de chuid na Náisiún Aontaithe a chuir de cheangal orthu féin oibriú ar 5 thosaíocht ghníomhaíochta chun áit níos sábháilte ó ghuaisí nádúrtha a dhéanamh den domhan agus athléimneacht tubaistí a fhorbairt. Ag cumhdach na tréimhse 2005-15, cuirtear an creat iar-2015 um laghdú riosca tubaistí a formhuiníodh ag an 3ú comhdháil Dhomhanda um laghdú in Sendai (an tSeapáin) an 14-18 Márta 2015 in ionad an CGH.

ACHTANNA GAOLMHARA

Cinneadh Uimh. 1313/2013/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 17 Nollaig 2013 maidir le Meicníocht an Aontais um Chosaint Shibhialta (Iris Oifigiúil L 347 an 20.12.2013, lgh 924-947).

Nuashonraithe 08.12.2014