Taighde agus forbairt

Is iad Airteagail 179-189, a tugadh isteach faoi Theideal XIX den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE), na boinn dhlíthiúla le haghaidh beartas reatha um thaighde agus forbairt theicneolaíoch (TFT) agus spáis an Aontais Eorpaigh (AE). Is iad seo a leanas na príomhaidhmeanna leis an mbeartas, faoi Airteagal 179 CFAE:

• limistéar Eorpach taighde a bhaint amach ina rachaidh taighdeoirí, eolas eolaíoch agus teicneolaíocht thart timpeall go héasca; agus
• sármhaitheas eolaíoch, teicneolaíoch agus nuálach AE a neartú chun iomaíochas a áirithiú ar an leibhéal domhanda agus chun cuidiú leis an Aontas Eorpach a thosaíochtaí straitéiseacha a bhaint amach.

Le himeacht na mblianta, tá an beartas tagtha chun cinn go mór, go háirithe ó 1984 i leith nuair a seoladh an chéad chlár réime ilbhliantúil Eorpach um thaighde. Bhí sé ina aidhm uamhal leis na chéad chláir réime ilbhliantúla tacú le comhar trasteorann i dtaighde agus i bhforbairt réamhiomaíoch (F & T a dhéanann eagraíochtaí iomaíocha i gcomhpháirt de ghnáth chun teicneolaíocht nua atá infheidhme ó thaobh tráchtála a bhféadfadh siad ar fad tairbhe a bhaint as a fhorbairt). Tá an naoú agus an clár réime is déanaí, Fís Eorpach, a mhairfidh le haghaidh na tréimhse 2021-2027, ar an gclár taighde agus nuálaíochta is mó ar domhan anois.

I gcomhréir le hAirteagal 182(3) den CFAE, cuirtear an clár réime chun feidhme trí chláir shonracha ina sainítear na rialacha sonracha maidir leis an gclár réime a dhéanamh laistigh de gach gníomhaíocht, a thréimhse a shocrú agus buiséad chun é a chur chun feidhme a shocrú.

Chomh maith le féachaint le borradh a chur faoi iomaíochas AE, cuirtear comhar agus cuimsiú chun cinn i gcláir thaighde AE trí:

• páirt a thabhairt do chineálacha éagsúla eagraíochtaí, idir institiúidí taighde, tionscal, fiontair bheaga agus mheánmhéide agus an saol acadúil, chomh maith le daoine aonair, ó raon geografach tíortha (tíortha an Aontais Eorpaigh agus tíortha nach iad); agus
• cumas TFT a fhorbairt i réigiúin nach bhfuil chomh forbartha mar chuid de bheartas struchtúrach agus comhtháite AE chun difríochtaí idir na réigiún a bhaint.