Athléimneacht oibríochtúil dhigiteach don earnáil airgeadais

 

ACHOIMRE AR:

Rialachán (AE) 2022/2554 maidir le hathléimneacht oibríochtúil dhigiteach don earnáil airgeadais

CAD IS AIDHM LEIS AN RIALACHÁN?

Leagtar síos leis rialacha aonfhoirmeacha maidir le slándáil córas gréasán agus faisnéise de chuid eintiteas airgeadais, amhail bainc, cuideachtaí árachais agus gnólachtaí infheistíochta.

Cuimsítear ann réimse leathan d’eintitis airgeadais rialáilte an Aontais Eorpaigh (AE), lena gceanglaítear orthu haon chur isteach nó bagairt a bhaineann le teicneolaíochtaí faisnéise agus cumarsáide (TFC) a sheasamh, freagairt dóibh nó teacht slán uathu.

PRÍOMHPHOINTÍ

Raon feidhme

Clúdaíonn an rialachán:

• institiúidí creidmheasa, íocaíochta, airgid leictreonaigh agus pinsin ceirde;
• soláthraithe seirbhíse le haghaidh faisnéis chuntais, cripteashócmhainní, tuairisciú sonraí, sluamhaoiniú agus tríú páirtithe TFC;
• gnólachtaí infheistíochta, cistí infheistíochta malartacha, cuideachtaí bainistíochta, gníomhaireachtaí rátála creidmheasa agus riarthóirí tagarmharcanna criticiúla;
• stórtha trádála agus urrúsaithe, taisclanna lárnacha urrús, contrapháirtithe lárnacha agus ionaid trádála;
• gnólachtaí árachais, idirghabhálaithe árachais agus gnólachtaí athárachais.

Bainistíocht riosca TFC

Déanfaidh eintitis airgeadais, seachas micrifhiontair an méid seo a leanas:

• beidh bearta rialachais inmheánaigh agus rialaithe i bhfeidhm acu lena n–áiritheofar bainistíocht éifeachtach agus stuama ar riosca TFC;
• áiritheoidh siad go ndéanfaidh a gcomhlacht bainistíochta na socruithe ábhartha ar fad a shainiú, a fhormheas agus a mhaoirsiú agus go mbeidh sé freagrach astu;
• beidh creat bainistíochta riosca TFC atá fónta, cuimsitheach agus doiciméadaithe go maith i bhfeidhm acu lena mbeidh na straitéisí, beartais, nósanna imeachta, prótacail agus uirlisí is gá chun freagairt go tapa agus go héifeachtach;
• úsáidfidh agus cothóidh siad córais, prótacail agus uirlisí taighde agus forbartha TFC nuashonraithe atá oiriúnach, iontaofa, seasmhach ón taobh teicneolaíoch de agus a bhfuil cumas leordhóthanach acu;
• déanfaidh siad gach feidhm gnó, ról agus freagracht atá tacaithe ag TFC a shainaithint, a aicmiú agus a dhoiciméadú go leordhóthanach agus athbhreithneoidh siad cásanna riosca;
• déanfaidh siad faireachán leanúnach ar shlándáil agus ar oibriú córas agus uirlisí TFC chun tionchar aon riosca TFC a íoslaghdú;
• braithfidh siad neamhréireachtaí go pras agus sainaithneoidh siad pointí féideartha teipeanna;
• cuirfidh siad beartas cuimsitheach maidir le leanúnachas gnó TFC i bhfeidhm lena mbeidh pleananna, nósanna imeachta agus sásraí iomchuí;
• déanfaidh siad beartais agus nósanna imeachta um athbhunú agus aisghabháil a fhorbairt agus a dhoiciméadú;
• bainfidh siad leas as acmhainní agus baill foirne chun measúnú a dhéanamh ar leochaileacht agus ar cibearbhagairtí, ar theagmhais a bhaineann le TFC, go háirithe cibrionsaithe, agus déanfaidh siad anailís ar an tionchar a d’fhéadfadh a bheith acu ar athléimneacht oibríochtúil dhigiteach an eintitis;
• ceapfaidh siad pleananna cumarsáide géarchéime chun mórtheagmhais nó leochaileacht a bhaineann le TFC a nochtadh ar a laghad do chliaint, do chontrapháirtithe agus don phobal.

Bainistíocht, aicmiú agus tuairisciú a bhaineann le TFC

Déanfaidh eintitis airgeadais an méid seo a leanas:

• bearta a shainiú, a bhunú agus a chur chun feidhme chun teagmhais a bhaineann le slándáil a bhrath, a bhainistiú, a thaifeadadh agus fógra a thabhairt ina leith;
• teagmhais a aicmiú agus a dtionchar a chinneadh trí úsáid a bhaint as critéir amhail líon na gcliant agus na gcomhpháirtithe lena mbaineann, fad, leathadh geografach agus caillteanas sonraí;
• mórtheagmhais a bhaineann le TFC a thuairisciú dá húdarás inniúil ainmnithe a chuirfidh ar aghaidh chuig comhlacht níos airde é amhail an Banc Ceannais Eorpach nó an tÚdarás Baincéireachta Eorpach.

Tástáil um athléimneacht dhigiteach oibríochtúil

Déanfaidh eintitis airgeadais, seachas micrifhiontair, an méid seo a leanas:

• clár fónta cuimsitheach um thástáil oibríochtúil chuimsitheach lena mbeidh na measúnuithe, tástálacha, modheolaíochtaí, cleachtais agus uirlisí is gá a bhunú, a chothabháil agus a athbhreithniú;
• déanfaidh siad tástáil treáite ar leibhéal na bagartha, gach 3 bliana ar a laghad, bunaithe ar a bpróifíl riosca agus imthosca oibríochtúla á gcur san áireamh — agus ní úsáidfidh siad ach tástálaithe atá deimhnithe, a mbeidh saineolas agus an oiriúnacht riachtanach acu agus a mbeidh árachas slánaíochta gairmiúil acu.

Riosca TFC tríú páirtí a bhainistiú

Déanfaidh eintitis airgeadais an méid seo a leanas:

• riosca tríú páirtí a bhainistiú mar chomhpháirt lárnach dá riosca foriomlán TFC;
• beidh socruithe conarthacha i bhfeidhm acu le haghaidh seirbhísí TFC lena gcuid oibríochtaí gnó a dhéanamh agus iad ag cloí go hiomlán leis an reachtaíocht ábhartha;
• aird a thabhairt ar chineál, ar scála, ar chastacht agus ar an tábhacht a bhaineann spleáchais a bhaineann le TFC agus aon rioscaí féideartha;
• na buntáistí agus na costais a bhaineann le réitigh mhalartacha a mheas agus aon rioscaí lena mbaineann á sainaithint agus á measúnú;
• cearta agus oibleagáidí gach páirtí agus an comhaontú seirbhíse a chur san áireamh sa chonradh.

Creat maoirseachta na soláthraithe seirbhísí ríthábhachtacha tríú páirtithe TFC

Maidir leis an gcreat:

• cuirtear de chúram leis ar na hÚdaráis Mhaoirseachta Eorpacha (ÚMEnna) an méid seo a leanas a dhéanamh:
  • na soláthraithe seirbhíse tríú páirtí TFC a mheastar a bheith ríthábhachtach d’eintitis airgeadais a ainmniú, ar bhonn critéir shoiléire,
  • mar phríomh–mhaoirseoir do gach soláthraí seirbhísí tríú páirtí ríthábhachtach, an tÚdaras Maoirseachta Eorpach a bheidh freagrach as an eintiteas airgeadais lena mbaineann a cheapadh;
• bunaítear leis Fóram Comhordúcháin chun an méid seo a leanas a dhéanamh:
  • forbairtí ábhartha maidir le riosca agus leochaileacht TFC a phlé agus cur chuige faireacháin comhsheasmhach AE a chur chun cinn,
  • measúnú a dhéanamh ar ghníomhaíochtaí maoirseachta ar bhonn bliantúil, aistriú chun athléimneacht dhigiteach oibríochtúil a chur chun cinn a mhéadú agus an dea–chleachtas a chothú,
  • tagarmharcanna cuimsitheacha a chur isteach le haghaidh soláthraithe seirbhísí ríthábhachtacha tríú páirtí;
• tugtar sainordú leis don phríomh–mhaoirseoir chun an méid seo a leanas a dhéanamh:
  • bheith ina phríomhphointe teagmhála do sholáthraithe seirbhísí ríthábhachtacha TFC tríú páirtí,
  • a mheasúnú an bhfuil rialacha, nósanna imeachta, sásraí agus socruithe cuimsitheacha, fónta agus éifeachtacha i bhfeidhm ag gach soláthraí ríthábhachtach,
  • gach faisnéis agus doiciméad ábhartha a iarraidh, imscrúduithe agus cigireachtaí a dhéanamh (lena n–áirítear i dtíortha nach tíortha den Aontas iad), gníomh feabhais a shonrú agus moltaí a eisiúint;
• cuirtear ar chumas an Údaráis Baincéireachta Eorpaigh, an Údaráis Eorpaigh um Árachas agus Pinsin Ceirde agus an Údaráis Eorpaigh um Urrúis agus Margaí leis oibriú le húdaráis rialála agus maoirseachta AE maidir le riosca tríú páirtí TFC;
• ceanglaítear leis ar ÚMEnna tuarascáil rúnda a chur faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa, Chomhairle an Aontais Eorpaigh agus an Choimisiúin Eorpaigh gach 5 bliana maidir lena ndéileálacha le húdaráis neamh–AE.

Socruithe um chomhroinnt faisnéise

Féadfaidh eintitis airgeadais eolas agus faisnéis faoin gcibearbhagairtí a mhalartú eatarthu féin, ar choinníoll:

• gurb é is aidhm leis sin a n–athléimneacht oibríochtúil dhigiteach a neartú;
• go ndéanfar é laistigh dá bpobail iontaofa;
• go gcosnófar leis rúndacht ghnó agus sonraí pearsanta, agus go n–urramófar leis rialacha maidir le beartas iomaíochta.

Pionóis agus bearta leighis

Maidir leis na húdaráis inniúla:

• tá na cumhachtaí maoirseachta, imscrúdaithe agus smachtbhannaí ar fad acu a theastaíonn chun a ndualgais a chomhlíonadh;
• déanann siad pionóis riaracháin agus na bearta feabhais arna gcinneadh leis an dlí náisiúnta a fhorchur, agus a fhoilsiú ar a suíomhanna gréasáin.

dréachtaíonn ÚMEanna chaighdeáin theicniúla rialála maidir le huirlisí bainistíochta riosca TFC, aicmiú agus tuairisciú teagmhas a bhaineann le TFC agus seoladh gníomhaíochtaí maoirseachta.

Maidir leis an gCoimisiún:

• tá an chumhacht aige gníomhartha tarmligthe a ghlacadh;
• faoin 17 Eanáir 2028, cuirfidh sé athbhreithniú ar an rialachán, i ndiaidh dó dul i gcomhairle leis na ÚMEanna agus leis an mBord Eorpach um Riosca Sistéamach, isteach chuig Parlaimint agus chuig an gComhairle.

Leasaítear leis an rialachán Rialacháin (CE) Uimh. 1060/2009, (CE) Uimh. 648/2012, (CE) Uimh. 909/2014, (CE) Uimh. 600/2014 agus (CE) 2016/1011.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá sé i bhfeidhm ón 17 Eanáir 2025.

CÚLRA

Leis na leasuithe a rinneadh i ndiaidh na géarchéime airgeadais 2008 rinneadh cobhsaíocht airgeadais na hearnála a neartú go príomha. Níor pléadh rioscaí TFC ach go hindíreach i roinnt réimsí agus bhí dúshlán fós ag baint leo maidir le hathléimneacht, feidhmíocht agus cobhsaíocht oibríochtúil chóras airgeadais an Aontais.

Tá an rialachán, ar a dtugtar DORA, ina chuid de phacáiste um airgeadas digiteach níos mó a bhfuil sé mar aidhm leis forbairt teicneolaíochta a chothú agus cobhsaíocht airgeadais agus cosaint tomhaltóirí a áirithiú. Cuimsítear ina ngnéithe eile straitéis um airgeadas digiteach, margaí i gcripteashócmhainní agus teicneolaíocht mórleabhar dáilte.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Pacáiste um airgeadas digiteach (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (AE) 2022/2554 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 14 Nollaig 2022 maidir le hathléimneacht dhigiteach oibríochtúil don earnáil airgeadais agus lena leasaítear Rialacháin (CE) Uimh. 1060/2009, (AE) Uimh. 648/2012, (AE) Uimh. 600/2014, (AE) Uimh. 909/2014 agus (AE) 2016/1011 (IO L 333, 27.12.2022, lgh. 1–79).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Teachtaireacht ón gCoimisiún chuig Parlaimint na hEorpa, chuig an gComhairle, chuig Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa agus chuig Coiste na Réigiún maidir le Straitéis Airgeadais Dhigitigh don Aontas (COM(2020) 591 final, 24.9.2020).

Rialachán (AE) 2016/1011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 8 Meitheamh 2016 maidir le hinnéacsanna a úsáidtear mar thagarmharcanna in ionstraimí airgeadais agus i gconarthaí airgeadais nó chun feidhmíocht cistí infheistíochta a thomhas agus lena leasaítear Treoir 2008/48/CE agus Treoir 2014/17/AE agus Rialachán (AE) Uimh. 596/2014 (IO L 171, 29.6.2016, lgh. 1–65).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (AE) 2016/1011 a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Rialachán (AE) Uimh. 909/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Iúil 2014 maidir le socraíocht urrús san Aontas Eorpach a fheabhsú agus maidir le taisclanna lárnacha urrús agus lena leasaítear Treoir 98/26/CE agus Treoir 2014/65/AE agus Rialachán (AE) Uimh. 236/2012 IO L 257, 28.8.2014, lgh. 1–72).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) Uimh 600/2014 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 15 Bealtaine 2014 maidir le margaí in ionstraimí airgeadais agus lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh 648/2012 (IO L 173, 12.6.2014, lgh. 84–148).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) Uimh. 648/2012 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 4 Iúil 2012 maidir le díorthaigh thar an gcuntar, contrapháirtithe lárnacha agus stórtha trádála (IO L 201, 27.7.2012, lgh. 1–59).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (CE) Uimh. 1060/2009 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Meán Fómhair 2009 maidir le gníomhaireachtaí rátála creidmheasa (IO L 302, 17.11.2009, lgh. 1–31).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 10.01.2024