Plaistigh aon úsáide — an tionchar ar an gcomhshaol a chomhrac

 

ACHOIMRE AR:

Treoir (AE) 2019/904 maidir le laghdú a dhéanamh ar an tionchar atá ag táirgí plaisteacha áirithe ar an gcomhshaol

CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?

• Is é is aidhm di an tionchar atá ag táirgí plaisteacha áirithe ar an gcomhshaol a chosc agus a laghdú, agus aistriú chuig geilleagar ciorclach a chur chun cinn ar fud an Aontais Eorpaigh (AE) trí mheascán de bhearta a thabhairt isteach atá saincheaptha do na táirgí a chumhdaítear leis an treoir, go háirithe trína áirithiú nach féidir táirgí plaisteacha aon úsáide (SUP) a chur ar an margadh, táirgí a bhfuil roghanna malartacha níos inbhuanaithe ar fáil agus inacmhainne ina leith.
• Seachadtar leis an treoir straitéis maidir le plaistigh AE, gné atá tábhachtach in aistriú AE i dtreo geilleagar ciorclach.

PRÍOMHPHOINTÍ

Raon feidhme

Baineann an treoir le táirgí SUP áirithe, táirgí a dhéantar as plaisteach ocsó-díghrádaithe* agus trealamh iascaireachta ina bhfuil plaisteach. Tá táirgí SUP déanta go hiomlán nó go páirteach as plaisteach, agus de ghnáth tá sé beartaithe iad a úsáid uair amháin nó ar feadh tréimhse ghearr sula gcaitear amach iad.

Srianta margaidh

• Ní féidir na táirgí SUP seo a leanas a chur ar an margadh:
  • sceanra (forcanna, sceana, spúnóga agus cipíní itheacháin);
  • plátaí;
  • soip agus baitíní cadáis (seachas na cinn a úsáidtear le feistí so-ionchlannaithe gníomhacha nó feistí leighis eile);
  • meascthóirí dí;
  • maidí atá le ceangal de bhalúin agus dá sásraí agus atá le tacú leo, seachas balúin le haghaidh úsáidí tionsclaíocha nó úsáidí gairmiúla eile agus feidhmeanna nach ndáiltear ar thomhaltóirí;
  • coimeádáin bhia atá déanta as polaistiréin inleathnaithe (i.e. boscaí, bíodh clúdach orthu nó ná bíodh) lena gcaitheamh láithreach gan aon ullmhúchán breise, a thomhlaítear ón gcoimeádán de ghnáth nó atá réidh le caitheamh gan a thuilleadh ullmhúcháin;
  • táirgí a dhéantar as plaisteach ocsó-indíghrádaithe;
  • coimeádáin dí atá déanta as polaistiréin inleathnaithe, lena n-áirítear a gcaidhpeanna agus a gclaibíní; agus
  • cupáin le haghaidh deochanna déanta as polaistiréin inleathnaithe, lena n-áirítear a gclúdaigh agus a gclaibíní.

Laghdú tomhaltais

• I gcomhréir le beartas dramhaíola AE, ní mór do Bhallstáit AE an méid seo a leanas a dhéanamh:
  • bearta a dhéanamh chun laghdú a dhéanamh ar thomhaltas SUP áirithe nach bhfuil aon rogha eile ann ina leith (cupáin óil lena n áirítear clúdaigh agus claibíní, agus coimeádáin bia ullmhaithe lena gcaitheamh láithreach); agus
  • faireachán a dhéanamh ar thomhaltas na dtáirgí aon úsáide sin, mar aon leis na bearta a rinneadh, agus an dul chun cinn atá déanta a thuairisciú don Choimisiún Eorpach.
• Éilítear leis an treoir laghdú cainníochtúil uaillmhianach agus leanúnach in úsáid na dtáirgí sin faoi 2026 (i gcomparáid le bunlíne 2022).
• Maidir le laghduithe tomhaltais, ghlac an Coimisiún gníomh cur chun feidhme, Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/162 maidir leis an laghdú ar thomhaltas táirgí áirithe SUP a ríomh, a fhíorú agus a thuairisciú agus maidir leis na bearta arna ndéanamh ag na Ballstáit chun an laghdú sin a bhaint amach.

Ceanglais maidir le bailiú agus dearadh ar leithligh do bhuidéil SUP

• Leagtar síos leis an treoir sprioc bhailiúcháin 90 % d’athchúrsáil buidéil SUP faoi 2029 (agus sprioc eatramhach 77 % faoi 2025).
• Ba cheart go mbeadh na buidéil sin déanta as 25 % de phlaisteach athchúrsáilte ar a laghad ina monarú faoi 2025 (do bhuidéil TPE), agus 30 % faoi 2030 (do gach buidéal).
• Ní fhéadfar iad siúd a bhfuil caipíní agus claibíní déanta as plaisteach orthu a chur ar an margadh ach amháin má fhanann na caipíní agus na claibíní ceangailte de na coimeádáin le linn na céime úsáide atá beartaithe do na táirgí.
• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/1752, leagtar amach na rialacha maidir le sonraí i ndáil le bailiú ar leithligh dramhbhuidéal dí SUP a ríomh, a fhíorú agus a thuairisciú.

Marcáil éigeantach

• Maidir le táirgí plaisteacha indiúscartha áirithe a chuirtear ar an margadh, ní mór marcáil infheicthe, sho-léite agus dhoscriosta a bheith greamaithe dá bpacáistíocht nó don táirge féin. Áirítear ar na táirgí seo:
  • earraí sláintíochta;
  • ceirtíní taise;
  • táirgí tobac le scagairí agus scagairí a chuirtear ar an margadh lena n-úsáid in éineacht le táirgí tobac; agus
  • cupáin le haghaidh deochanna.
• Ba cheart tomhaltóirí a chur ar an eolas leis na lipéid sin faoin méid a leanas:
  • roghanna iomchuí diúscartha dramhaíola don táirge nó cén cineál diúscartha dramhaíola ba cheart a sheachaint i gcás an táirge; agus
  • plaistigh a bheith sa táirge, chomh maith leis an tionchar diúltach a bhíonn ag bruscar ar an gcomhshaol.
• Áirítear i Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/2151 na rialacha maidir le sonraíochtaí marcála na n-ítimí sin.

Freagracht leathnaithe táirgeora

• Ionchorpraítear sa treoir an prionsabal “gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as”. Beidh ar tháirgeoirí na costais a leanas a chlúdach:
  • bailiú dramhaíola agus glanadh bruscair;
  • bailiú sonraí i ndáil le ceirtíní taise, balúin agus táirgí tobac le scagairí agus scagairí a mhargaítear lena n-úsáid in éineacht le táirgí tobac; agus
  • ardú feasachta maidir leis na táirgí SUP seo a leanas:
    • coimeádáin bhia agus deochanna,
    • coimeádáin dí,
    • cupáin,
    • paicéid agus cumhdaigh,
    • málaí siopadóireachta éadroma, agus
    • táirgí tobac le scagairí agus scagairí a chuirtear ar an margadh lena n-úsáid in éineacht le táirgí tobac.
• I gcás ceirtíní taise agus balún, beidh feidhm ag na hoibleagáidí sin ach amháin i gcás na gcostas bailiúcháin.
• Ceanglaítear ar na Ballstáit freisin an méid seo a leanas a dhéanamh:
  • a áirithiú go bhfuil rialacha i bhfeidhm maidir le freagracht leathnaithe táirgeora as trealamh iascaireachta ina bhfuil plaisteach; agus
  • faireachán agus measúnú a dhéanamh ar threalamh iascaireachta den sórt sin d’fhonn spriocanna bailithe uile-AE a bhunú.
• Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/958, leagtar amach na rialacha maidir leis an bhformáid chun na sonraí agus an fhaisnéis ábhartha a thuairisciú, agus an fhormáid don tuarascáil maidir le seiceáil cáilíochta maidir le trealamh iascaireachta a chuirtear ar an margadh agus dramhthrealamh iascaireachta a bhailítear sna Ballstáit.

Córais faisnéise agus tuairisciú

Le Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/2267, leagtar amach an fhormáid chun sonraí agus faisnéis a thuairisciú maidir le dramhaíl iarthomhaltais bailithe táirgí tobac le scagairí agus scagairí a mhargaítear lena n-úsáid in éineacht le táirgí tobac.

Ardú feasachta

Ní mór do na Ballstáit bearta a dhéanamh freisin chun:

• tomhaltóirí a chur ar an eolas agus iompar freagrach tomhaltóirí a spreagadh chun bruscar ó na táirgí atá liostaithe thuas a laghdú; agus
• tomhaltóirí a chur ar an eolas faoi tháirgí malartacha in-athúsáidte agus faoin tionchar a bhíonn ag diúscairt mhíchuí dramhaíola SUP ar an gcóras séarachais.

Treoirlínte ón gCoimisiún

• I mí an Mheithimh 2021, d’eisigh an Coimisiún treoirlínte maidir le táirgí SUP chun a áirithiú go gcuirfear ceanglais na treorach i bhfeidhm i gceart agus go haonfhoirmeach ar fud AE.
• Soiléiríonn na treoirlínte na príomhthéarmaí a úsáidtear sa treoir agus tugtar samplaí de tháirgí SUP atá laistigh nó lasmuigh dá raon feidhme.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA RIALACHA?

• Ba ghá an treoir a thrasuí i ndlí náisiúnta an 3 Iúil 2021.
• Tá feidhm ag na srianta margaidh agus na rialacha marcála táirgí ón 3 Iúil 2021, agus beidh feidhm ag na ceanglais deartha táirgí maidir le caipíní agus claibíní coimeádán dí SUP ón 3 Iúil 2024.
• Tá feidhm ón 5 Eanáir 2023 ag na bearta freagrachta leathnaithe táirgeora le haghaidh táirgí tobac ina bhfuil scagairí agus scagairí a chuirtear ar an margadh lena n-úsáid in éineacht le táirgí tobac.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Plaistigh aon úsáide (an Coimisiún Eorpach)
• Srianta AE ar phlaistigh aon úsáide áirithe (an Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Treoir (AE) 2019/904 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Meitheamh 2019 maidir le laghdú a dhéanamh ar an tionchar atá ag táirgí plaisteacha áirithe ar an gcomhshaol (IO L 155, 12.6.2019, lgh. 1-19).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2022/162 ón gCoimisiún an 4 Feabhra 2022 lena leagtar síos rialacha maidir le cur i bhfeidhm Threoir (AE) 2019/904 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le ríomh, fíorú agus tuairisciú ar an laghdú ar thomhaltas táirgí plaisteacha aon úsáide áirithe agus maidir leis na bearta arna ndéanamh ag na Ballstáit chun an laghdú sin a bhaint amach (IO L 26, 7.2.2022, lgh. 19–35).

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/2267 ón gCoimisiún an 17 Nollaig 2021 lena leagtar síos an fhormáid chun sonraí agus faisnéis a thuairisciú maidir le dramhaíl iarthomhaltais bailithe táirgí tobac le scagairí agus scagairí a mhargaítear lena n-úsáid in éineacht le táirgí tobac (IO L 455, 20.12.2021, lgh. 32–36).

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/1752 ón gCoimisiún an 1 Deireadh Fómhair 2021 lena leagtar síos rialacha maidir le cur i bhfeidhm Threoir (AE) 2019/904 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle a mhéid a bhaineann le sonraí a ríomh, a fhíorú agus a thuairisciú maidir le bailiú ar leithligh dramhbhuidéal plaisteach aon úsáide (IO L 349, 4.10.2021, lgh. 19–30).

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/958 ón gCoimisiún an 31 Bealtaine 2021 lena leagtar síos an fhormáid chun sonraí agus faisnéis a thuairisciú maidir le trealamh iascaireachta a chuirtear ar an margadh agus maidir le dramhthrealamh iascaireachta a bhailítear sna Ballstáit agus an fhormáid don tuarascáil maidir le seiceáil cáilíochta i gcomhréir le hAirteagail 13(1)(d) agus 13(2) de Threoir (AE) 2019/904 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 211, 15.6.2021, lgh. 51–64).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/958 a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2020/2151 ón gCoimisiún an 17 Nollaig 2020 lena leagtar síos rialacha maidir le sonraíochtaí marcála comhchuibhithe maidir le táirgí plaisteacha aon úsáide a liostaítear i gCuid D den Iarscríbhinn a ghabhann le Treoir (AE) 2019/904 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le laghdú ar an tionchar atá ag táirgí plaisteacha áirithe ar an gcomhshaol (IO L 428, 18.12.2020, lgh. 57–67).

Treoir 2008/98/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 19 Samhain 2008 maidir le dramhaíl agus lena n–aisghairtear treoracha áirithe (IO L 312, 22.11.2008, lgh. 3–30).

Féach an leagan comhdhlúite.

Treoir 94/62/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 20 Nollaig 1994 maidir le pacáistíocht agus dramhaíl ó phacáistíocht (IO L 365, 31.12.1994, lgh. 10-23).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 11.04.2022