déantar scéim Phríomhchathracha Cultúir na hEorpa (ECoC) a athnuachan agus a nuashonrú leis don tréimhse 2020-2033;
leagtar amach leis na rialacha, na nósanna imeachta agus an féilire chun ECoCanna a ainmniú le linn na tréimhse sin.

PRÍOMHPHOINTÍ

Le tionscnamh ECoC sonraítear éagsúlacht fhlúirseach na gcultúr san Eoraip agus na gnéithe comónta a chomhroinneann siad trí dhá chathair a ainmniú gach bliain chun an teideal sin a ghlacadh.

Cáilitheacht

Gach bliain, liostaítear dhá thír de chuid an Aontais Eorpaigh (AE) san fhéilire atá leagtha amach sa chinneadh, agus bronntar an teideal ar chathair amháin ó gach tír. Gach 3 bliana féadfar tríú cathair ó Chomhlachas Saorthrádála na hEorpa (CSTE) / ón Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (LEE), ó thír is iarrthóir nó ó thír is iarrthóir ionchasach a ainmniú chomh maith.

Critéir roghnúcháin

Cur leis an straitéis fhadtéarmach: tionchar fadtéarmach cultúrtha, sóisialta agus eacnamaíoch bhliain ECoC chomh maith lena hinbhuanaitheacht tar éis dheireadh na bliana.
An ghné Eorpach: conas a dhéantar idirphlé agus comhthuiscint níos fearr idir saoránaigh Eorpacha, idir ealaíontóirí agus an pobal i gcoitinne, a chur chun cinn, agus béim á cur ar ghnéithe coitianta an chultúir, na hoidhreachta agus na staire, chomh maith le héagsúlacht chultúrtha.
Ábhar cultúrtha agus ealaíne:
- fís agus straitéis ealaíne;
- rannpháirteachas na n–ealaíontóirí agus na n–eagraíochtaí áitiúla sa chlár;
- mothú trialach nua agus nuálach a chur le chéile le nithe áitiúla agus traidisiúnta.
Cumas seachadta: tacaíocht pholaitiúil leathan agus tiomantas do bhonneagar atá inmharthana agus inbhuanaithe.
For–rochtain:
- rannpháirteachas na ndaoine áitiúla sna himeachtaí, go háirithe mionlaigh agus daoine faoi mhíbhuntáiste;
- naisc leis an oideachas;
- straitéis forbartha lucht spéise.
Bainistíocht: indéantacht maidir le tiomsú airgid agus buiséid, rialachas foriomlán agus leordhóthanacht an struchtúir seachadta, pleanáil theagmhasach, margaíocht agus cumarsáid.

An próiseas roghnúcháin

Seoltar an comórtas don teideal 6 bliana roimh ré agus ainmnítear ECoCanna 4 bliana roimh an imeacht.

Is é painéal saineolaithe neamhspleácha a dhéanann an próiseas roghnúcháin dhá chéim sna tíortha lena mbaineann:

próiseas réamhroghnaithe a n–ullmhaítear gearrliosta ina dhiaidh, le moltaí ón bpainéal chuig na cathracha ar an ngearrliosta;
beidh próiseas roghnúcháin deiridh ar siúl 9 mí ina dhiaidh sin, agus molann an painéal cathair amháin don teideal.

Ar bhonn mholadh an phainéil, ainmníonn an tír AE lena mbaineann cathair amháin chun an teideal a bheith aici agus beidh 2 mhí ag an gCoimisiún Eorpach ansin chun liosta na gcathracha atá ainmnithe mar ECoCanna a fhoilsiú. Úsáidtear próiseas den chineál céanna chun cathracha a ainmniú ó thíortha is iarrthóirí nó ó thíortha is iarrthóirí ionchasacha, ach sa chás sin beidh an Coimisiún freagrach as an ainmniú.

A luaithe is a ainmnítear na cathracha, tugann an painéal treoir agus tacaíocht dóibh agus a gcuid clár á n–ullmhú acu. Le linn na tréimhse seo, cuireann na cathracha tuarascálacha ar dhul chun cinn isteach go rialta agus freastalaíonn a n–ionadaithe ar chruinnithe faireacháin go rialta.

Tionchar phaindéim COVID-19

I bhfianaise phaindéim COVID-19, lena leasaítear Cinneadh (AE) 2020/2229 aithnítear go raibh sé deacair, mura raibh sé dodhéanta, cuspóirí na gníomhaíochta, lena nglactar leis soghluaisteacht, turasóireacht, eagrú imeachtaí agus rannpháirtíocht an phobail a bhaint amach, maidir leis na ECoCanna a ainmníodh le haghaidh 2020. Mar sin leasaítear leis an féilire atá i gceangal le Cinneadh Uimh. 445/2014/AE chun:

an deis a thabhairt do Rijeka agus do Ghaillimh a mbliain ECoC 2020 a leathnú go dtí an 30 Aibreán 2021, gan bliain an ainmniúcháin a athrú;
an bhliain a bhfuil Timisoara agus Elefsina i dteideal imeacht ECoC a óstáil a chur siar ó 2021 go 2023;
an bhliain ina bhféadfaidh tír is iarrthóir nó tír is iarrthóir ionchasach iarratas a dhéanamh ar imeacht ECoC a óstáil a chur siar ó 2021 go 2022.

ECoCanna atá ainmnithe ó 2022 go 2025

Ainmníodh na cathracha seo a leanas mar ECoCanna ó 2022 go 2025.

2022: Kaunas (an Liotuáin), Esch (Lucsamburg) agus Novi Sad (an tSeirbia, tír is iarrthóir).
2023: Veszprém (an Ungáir), Timișoara (an Rómáin) agus Elefsina (an Ghréig).
2024: Tartu (an Eastóin), Bodø (an Iorua, tír CSTE/LEE) agus Bad Ischl (an Ostair).
2025: Chemnitz (an Ghearmáin) agus Nova Gorica (an tSlóivéin, molta).

Aisghairm

Aisghairtear Cinneadh Uimh. 1622/2006/CE le Cinneadh Uimh. 445/2014/AE.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA GCINNTÍ?

Tá Cinneadh Uimh. 445/2014/AE i bhfeidhm ón 4 Bealtaine 2014 i leith.
Tá Cinneadh leasaitheach (AE) 2020/2229 i bhfeidhm ón 1 Eanáir 2021.

CÚLRA

Ó lár na 1980í, nuair a seoladh tionscnamh ECoC den chéad uair, tugadh aitheantas méadaithe do ról an chultúir i gcathracha mar chatalaíoch don chruthaitheacht, don chomhtháthú sóisialta agus críochach, don fhostaíocht agus don fhás.

Príomhchathracha Cultúir na hEorpa (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Cinneadh Uimh. 445/2014/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Aibreán 2014 lena mbunaítear gníomhaíocht de chuid an Aontais le haghaidh Phríomhchathracha Cultúir na hEorpa don tréimhse 2020 go 2033 agus lena n–aisghairtear Cinneadh Uimh. 1622/2006/CE (IO L 132, 3.5.2014, lgh. 1-12)

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Chinneadh Uimh. 445/2014/AE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh (AE) 2020/2229 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Nollaig 2020 lena leasaítear Cinneadh Uimh. 445/2014/AE lena mbunaítear gníomhaíocht Aontais do Phríomhchathracha Cultúir na hEorpa do na blianta 2020 go 2033 (IO L 437, 28.12.2020, lgh. 116-119)

Cinneadh (AE) 2015/809 ón gComhairle an 19 Bealtaine 2015 ag ainmniú Príomhchathracha Cultúir na hEorpa don bhliain 2019 sa Bhulgáir agus san Iodáil (IO L 128, 23.5.2015, lch. 20)

Cinneadh 2014/352/AE ón gComhairle an 21 Bealtaine 2014 lena n–ainmnítear Príomhchathair Chultúir na hEorpa don bhliain 2018 san Ísiltír (IO L 175, 14.6.2014, lch. 26)

Cinneadh Cur Chun Feidhme 2014/353/AE ón gComhairle an 21 Bealtaine 2014 maidir leis na socruithe praiticiúla agus nós imeachta le haghaidh ceapachán triúr saineolaithe den phainéal roghnúcháin agus monatóireachta ag an gComhairle don gníomh i leith Phríomhchathair Chultúir na hEorpa 2020-33 (IO L 175, 14.6.2014, lgh. 27-30)

Nuashonraithe 02.02.2021

Top