AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,14.7.2021

COM(2021) 564 final

2021/0214(COD)

Togra le haghaidh

RIALACHÁN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE

lena mbunaítear sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha

(Téacs atá ábhartha maidir le LEE)

{SEC(2021) 564 final} - {SWD(2021) 643 final} - {SWD(2021) 644 final} - {SWD(2021) 647 final}

MEABHRÁN MÍNIÚCHÁIN

1.COMHTHÉACS AN TOGRA

•Forais agus cuspóirí an togra

Tá an domhan i ngleic le géarchéim aeráide ollmhór agus ní mór freagairt dhomhanda a thabhairt ar na dúshláin a bhaineann leis an athrú aeráide. Trí chomhar idirnáisiúnta láidir, treiseofar an chomhghníomhaíocht aeráide nach mór do pháirtithe uile Chomhaontú Pháras tabhairt fúithi chun go bhféadfar an sprioc a bhaint amach, eadhon, an méadú ar an meánteocht dhomhanda a choinneáil roinnt mhaith níos ísle ná 2 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch agus iarrachtaí a dhéanamh an méadú teochta a choinneáil faoi réir teorainn 1.5 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch 1 .

Ní mór an dá rud a bheith ann in éineacht – ceannaireacht idirnáisiúnta an Aontais Eorpaigh agus gníomhaíocht chinnte dhearfach san Aontas féin. Chun an cuspóir an tAontas Eorpach a bheith aeráidneodrach faoi 2050 a bhaint amach, i gcomhréir le Comhaontú Pháras, ní mór don Aontas a uaillmhian a mhéadú maidir leis an deacáid amach romhainn agus a chreat beartais maidir leis an aeráid agus leis an bhfuinneamh a nuashonrú. Faoin reachtaíocht AE atá ann cheana, táthar ag brath cheana féin ar thús a chur leis an bpróiseas sin. Thairis sin, mar a fógraíodh sa Chomhaontú Glas don Eoraip 2 , mhol an Coimisiún sprioc AE nua le haghaidh 2030, is é sin na hastaíochtaí gáis cheaptha teasa (‘GCT’) a laghdú faoi 55 faoin gcéad ar a laghad i gcomparáid leis na leibhéil a bhí ann in 1990 3 , agus é sin bunaithe ar mheasúnú tionchair cuimsitheach 4 . D’fhormhuinigh an Chomhairle Eorpach an cuspóir sin 5 agus cuireadh in iúl é do Chreat‑Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide, rud a fhágann go ngabhann ceangailteacht idirnáisiúnta leis 6 . Sa Dlí Aeráide Eorpach, amhail a comhaontaíodh leis na comhreachtóirí, leagtar síos an sprioc nua le haghaidh 2030 agus, in éineacht leis sin, cuirtear ceangal dlí ar chuspóir an Aontais Eorpaigh maidir leis an aeráidneodracht 7 .

Chun na laghduithe sin ar astaíochtaí gás ceaptha teasa a bhaint amach i gcomhréir leis an Dlí Aeráide Eorpach, tá sé beartaithe ag an gCoimisiún athbhreithniú a dhéanamh, i gcás inar gá, ar na hionstraimí beartais ábhartha uile faoi mhí Iúil 2021, trí bhíthin an phacáiste ‘Oiriúnach do 55’ (dá ngairtear freisin ‘Fit for 55’), rud a chuimseodh go háirithe athbhreithniú a dhéanamh ar an reachtaíocht earnála i réimsí na haeráide, an fhuinnimh, an iompair agus an chánachais 8 . Tá sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha (‘SCCT’), a fógraíodh sa Chomhaontú Glas don Eoraip, ina chuid den phacáiste sin agus beidh an sásra sin ina eilimint riachtanach de bhosca uirlisí an Aontais a úsáidfear chun cuspóir áirithe de chuid an Aontais a bhaint amach i gcomhréir le Comhaontú Pháras, eadhon, an tAontas a bheith aeráidneodrach faoi 2050, trí aghaidh a thabhairt ar rioscaí a bheidh ann maidir le sceitheadh carbóin mar thoradh ar an méadú ar uaillmhian aeráide an Aontais. I mí an Mhárta 2021, ghlac Parlaimint na hEorpa rún inar moladh sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a thabhairt isteach a bheadh comhoiriúnach le córas na hEagraíochta Domhanda Trádála 9 .

D’fhógair an Coimisiún freisin ina Phlean Gníomhaíochta AE ‘I dtreo Uisce, Aer agus Ithir Saor ó Thruailliú’ 10 go gcuirfí chun cinn ionstraimí agus dreasachtaí ábhartha chun feabhas a chur ar chur chun feidhme an phrionsabail ‘gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as’ 11 agus dá réir sin chun céimniú amach an ‘truaillithe saor in aisce’ a thabhairt chun críche d’fhonn an leas is fearr is féidir a bhaint as sineirgí idir an dícharbónú agus an uaillmhian maidir le truailliú nialasach.

D’fhógair an Coimisiún go raibh sé ar intinn aige sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a mholadh mar chuid den Chomhaontú Glas don Eoraip. Mar a léirítear sa Teachtaireacht ‘Má bhíonn difríochtaí fós ann ar fud an domhain idir na leibhéil uaillmhéine, de réir mar a mhéadóidh an tAontas Eorpach a uaillmhian aeráide, cuirfidh an Coimisiún moladh chun cinn maidir le sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha, le haghaidh earnálacha a roghnófaí, chun laghdú a dhéanamh ar an riosca sceite carbóin. D’áiritheodh sé sin gur chruinne a léireodh praghsanna iompórtálacha an cion carbóin a bhaineann leo. Ceapfar an beart sin ar dhóigh a gcomhlíonfaidh sé rialacha na hEagraíochta Domhanda Trádála agus oibleagáidí idirnáisiúnta eile atá ar an Aontas 12 ’.

Is rogha mhalartach é an sásra sin ar na bearta a thugann aghaidh ar an riosca sceite carbóin i gCóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh 13 (‘CTA AE’) agus tá sé d’aidhm aige a áirithiú, i dtaca le hiarrachtaí an Aontais maidir le hastaíochtaí a laghdú, nach ndéanfar na hiarrachtaí sin a fhrithchúiteamh de dheasca méadú astaíochtaí lasmuigh den Aontas a thiocfadh d’athlonnú oibríochtaí táirgthe atá dian ar charbón nó a thiocfadh de dheasca méadú ar an méid de tháirgí den chineál sin a d’allmhaireofaí. In éagmais sásra den chineál sin, d’fhéadfadh sé go dtiocfadh méadú foriomlán ar na hastaíochtaí domhanda de thoradh an sceite carbóin.

Le Comhaontú Pháras cuirtear de cheangal ar an gcomhphobal idirnáisiúnta méadú leanúnach a dhéanamh ar uaillmhian na gníomhaíochta aeráide chun teorainn a chur leis an méadú ar an meánteocht dhomhanda d’fhonn rioscaí agus tionchair an athraithe aeráide a laghdú go suntasach. I dtaca le rannchuidithe arna gcinneadh go náisiúnta, ní mór do gach Páirtí a rannchuidiú féin a ullmhú leis an sprioc dhomhanda sin a bhaint amach, agus é sin a bheith ina léiriú ar an ‘uaillmhian is airde is féidir’ mar aon lena ‘fhreagrachtaí coiteanna ach difreáilte, agus a chumais faoi seach’, i bhfianaise imthosca difriúla náisiúnta 14 .

Fad is a bheidh líon nach beag de chomhpháirtithe idirnáisiúnta an Aontais ag feidhmiú cur chuige beartais nach mbíonn an leibhéal amháin uaillmhéine aeráide mar thoradh air, mairfidh an riosca sceite carbóin. An sceitheadh carbóin, is rud é a tharlaíonn má dhéanann gnólachtaí in earnálacha nó i bhfo-earnálacha áirithe, ar chúiseanna a bhaineann le héagsúlacht uaillmhéine maidir le beartas aeráide, oibríochtaí táirgthe a athlonnú go tíortha eile ar lú na srianta astaíochta atá i bhfeidhm iontu, nó má ghlacann allmhairí ó na tíortha sin ionad earraí atá coibhéiseach ach atá níos éadroime ó thaobh astaíochtaí GCT de, de bharr difear idir beartais aeráide. D’fhéadfadh méadú domhanda ar astaíochtaí iomlána na ngnólachtaí sin a bheith mar thoradh air sin, rud a chuirfeadh laghdú na n‑astaíochtaí GCT i gcontúirt, laghdú a bhfuil géarghá leis má tá an domhan chun an mheánteocht dhomhanda a choimeád go mór faoi bhun 2°C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch.

Faoi láthair, san Aontas, is faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh atáthar ag tabhairt aghaidhe ar an riosca sceite carbóin. Is é an chéad chóras idirnáisiúnta trádála astaíochtaí GCT ar domhan é agus tá sé ann ó 2005. I gcás na n‑earnálacha a chumhdaítear leis an gcóras sin agus arb iad is mó atá faoi riosca sceite carbóin, déantar an riosca sin a bhainistiú trí lamháltais saor in aisce agus cúitimh a thabhairt, faoi rialacha um státchabhair, i leith an mhéadaithe ar chostais leictreachais. Mar sin féin, an leithdháileadh saor in aisce faoi chóras trádála astaíochta an Aontais Eorpaigh, bíonn de thoradh air, i gcomparáid leis an gceantáil iomlán, go lagaíonn sé an praghaschomhartha a thugann an córas do na suiteálacha a fhaigheann an leithdháileadh. Dá réir sin, cuireann sé isteach ar na dreasachtaí i dtaca le hinfheistíocht a dhéanamh i laghdú breise ar astaíochtaí.

Ag an am céanna, de réir mar a mhéadóidh an tAontas a uaillmhianta aeráide, meastar gur i méid a rachaidh an dibhéirseacht idir an tAontas agus na leibhéil gníomhaíochta aeráide i dtríú tíortha, agus go dtiocfaidh riosca sceite carbóin as sin don Aontas Eorpach. D’eascródh sé sin as spriocanna uaillmhianacha an Aontais, atá ag ardú ó thaobh uaillmhéine de, maidir le hastaíochtaí gás ceaptha teasa a laghdú, spriocanna ar cheart go laghdódh siad líon iomlán na lamháltas CTA. Mar thoradh air sin, neartaítear an praghaschomhartha carbóin a thugann córas trádála astaíochtaí an Aontais, rud a thugann dreasacht do tháirgeoirí an Aontais a gcuid astaíochtaí a laghdú, ach a leathnaíonn an éagsúlacht le tíortha nach bhfuil aon sásraí praghsála carbóin acu. Thairis sin, tiocfaidh laghdú ar an leithdháileadh saor in aisce, ina fhoriomláine, le himeacht ama, i gcomhréir leis an laghdú ar an uasteorainn astaíochtaí.

I bhfianaise na bhfadhbanna a bhfuil tuairisc orthu thuas, tugtar aghaidh sa togra seo ar an bhfadhb a bhaineann le hastaíochtaí GCT san Aontas a laghdú, agus ag an am céanna seachnaítear an cás ina ndéanfaí na hiarrachtaí laghdaithe astaíochtaí sin a fhrithchúiteamh ar an leibhéal domhanda trí mhéadú astaíochtaí lasmuigh den Aontas. Sa chomhthéacs sin, moltar sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a mbeadh de chuspóir uileghabhálach aige aghaidh a thabhairt ar an riosca sceite carbóin chun an t‑athrú aeráide a chomhrac trí astaíochtaí GCT a laghdú san Aontas agus ar fud an domhain.

•Comhsheasmhacht le forálacha beartais atá sa réimse beartais cheana

I gcomhthéacs an phacáiste ‘Oiriúnach do 55’, ní beart neamhspleách é an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha. Is beart beartais aeráide é lena ndírítear ar shláine uaillmhian aeráide an Aontais a chaomhnú, an uaillmhian sin atá dírithe ar mhórchuspóir na haeráidneodrachta. Is é ról an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha ná aghaidh a thabhairt ar an riosca sceite carbóin agus córas trádála astaíochtaí an Aontais Eorpaigh a threisiú. Dá réir sin, tá gaol láidir idir córas trádála astaíochtaí an Aontais agus an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha.

Mar chuid den phacáiste ‘Oiriúnach do 55’, táthar ag moladh athbhreithniú a dhéanamh ar chóras trádála astaíochtaí an Aontais Eorpaigh freisin 15 . Is éard atá i gceist leis sin córas trádála astaíochta an Aontais a leathnú go dtí an t‑iompar muirí agus, chomh maith leis sin, trádáil astaíochtaí a thabhairt isteach in earnálacha na bhfoirgneamh agus an iompair de bhóthar. Is é is suntasaí faoi sin gur sna huasteorainneacha níos déine ar astaíochtaí a fheictear an bhreis uaillmhéine aeráide atá sna leasuithe atáthar a mholadh maidir le córas trádála astaíochtaí an Aontais, rud a chiallaíonn go dtiocfaidh laghdú ar líon iomlán na lamháltas atá ar fáil. Ach an uasteorainn a bheith níos déine, is intuigthe gur láidre a bheadh praghaschomhartha an charbóin. Cuspóir an Aontais maidir le haeráidneodracht agus an cinneadh a rinneadh an uaillmhian aeráide i dtaca le 2030 a ardú, bhí de thoradh air sin gur tugadh faoi athbhreithniú níos leithne a dhéanamh ar na bearta atá ann cheana in aghaidh an riosca sceite carbóin. Go háirithe, cé gurb éifeachtach a choisceann leithdháileadh lamháltas saor in aisce na rioscaí sceite carbóin, is amhlaidh a lagaíonn sé, i gcomparáid leis an gceantáil iomlán, an praghaschomhartha carbóin a thugtar d’earnáil tionscail an Aontais.

Mar a thugtar le fios sa Chomhaontú Glas don Eoraip, d’áiritheodh sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha gur chruinne a léireodh praghas allmhairí an cion carbóin a bhaineann leo. Ceapadh an beart seo ar dhóigh a gcomhlíonfaidh sé rialacha na hEagraíochta Domhanda Trádála (‘EDT’) agus oibleagáidí idirnáisiúnta eile atá ar an Aontas. Thairis sin, chuir an tUachtarán von der Leyen béim ar leith air – ‘ní mór praghas a bheith ar an gcarbón – óir ní féidir leis an dúlra an praghas a íoc níos mó. Ba cheart go spreagfadh an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha táirgeoirí eachtracha agus allmhaireoirí san Aontas lena gcuid astaíochtaí carbóin a laghdú 16 ’.

Chun na críche sin, is den tábhacht féachaint le dul i gcion ar bhealach gníomhach ar thríú tíortha i dtaca le tuiscint ar na ceanglais SCCT agus ar a gcomhlíonadh. Thairis sin, rachaidh an tAontas i gceann plé le tríú tíortha a ndéanann an Rialachán seo difear dá gcuid trádála leis an Aontas, féachaint an bhfuil deiseanna ann le haghaidh dialóg agus comhar i dtaca le cur chun feidhme eilimintí áirithe den Sásra. Ba cheart dó freisin féidearthachtaí a fhiosrú maidir le comhaontuithe a thabhairt i gcrích chun a sásra praghsála carbóin a chur san áireamh.

Na sásraí atá ann cheana lena dtugtar aghaidh ar an riosca sceite carbóin, is éard atá i gceist leo lamháltais CTA AE a leithdháileadh saor in aisce agus, i gcásanna áirithe, bearta airgeadais chun cúiteamh a dhéanamh ar chostais astaíochtaí indíreacha ó mhéaduithe ar phraghsanna leictreachais de dheasca CTA AE (costais astaíochta indíreacha). Rogha mhalartach ar na bearta sin is ea an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha agus dá bhrí sin níor mhór dó a n‑ionad a ghlacadh le himeacht ama. Mar sin féin, chun ligean do tháirgeoirí, d’allmhaireoirí agus do thrádálaithe dul in oiriúint don chóras nua, ba cheart an laghdú ar an leithdháileadh saor in aisce a chur chun feidhme de réir a chéile fad a bheidh an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha á chéimniú isteach, chun a áirithiú nach mbeidh ag carnadh ar a chéile.

•Comhsheasmhacht le beartais eile de chuid an Aontais

Tá an tAontas thar a bheith gníomhach i bhfóraim idirnáisiúnta chun na rialacha domhanda comhshaoil a neartú agus chun dul in éineacht le comhpháirtithe trádála agus le tíortha atá i mbéal forbartha agus iad ar chonair an dícharbónaithe. Beidh an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha ina chomhlánú ar ghníomhaíocht chomhshaoil idirnáisiúnta an Aontais agus oibreoidh sé i bhfabhar an dícharbónaithe i dtríú tíortha.

Ó bhí 1992 ann, tá an tAontas Eorpach ag obair chun réitigh chomhpháirteacha a fhorbairt agus chun gníomhaíochtaí domhanda a bhrú chun cinn chun dul i ngleic leis an athrú aeráide. Le bheith níos sonraí faoi, ba cheart é a bheith d’aidhm ag an ngníomhaíocht ar leibhéal an Aontais Eorpaigh soláthar a dhéanamh do bhaint amach cuspóirí aeráide fadtéarmacha ar dhóigh chostéifeachtach, agus é sin a dhéanamh ar dhóigh a áiritheoidh an chóir agus an tsláine chomhshaoil. Trí rialachas láidir a chur á dhéanamh ar chuspóir an Aontais maidir le haeráidneodracht le haghaidh 2050, cuideofar lena áirithiú go leanfaidh an tAontas de bheith ag tarraingt go cinnte ionsar an sprioc sin.

D’fhógair an Coimisiún freisin go gcuirfí chun cinn ionstraimí agus dreasachtaí ábhartha chun an prionsabal ‘gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as’ a chur chun feidhme ar dhóigh níos fearr 17 agus dá réir sin chun céimniú amach an ‘truaillithe saor in aisce’ a thabhairt chun críche i bPlean Gníomhaíochta an Aontais: I dtreo Uisce, Aer agus Ithir Saor ó Thruailliú 18  d’fhonn uasmhéadú a dhéanamh ar na sineirgí idir an dícharbónú agus an uaillmhian maidir le truailliú nialasach.

2.BUNÚS DLÍ, COIMHDEACHT AGUS COMHRÉIREACHT

•Bunús dlí

•Coimhdeacht (i gcás inniúlacht neamheisiach)

Is de bhun‑nádúr an athraithe aeráide gur dúshlán trasteorann é nach leor gníomhaíocht ar an leibhéal áitiúil ná náisiúnta, aisti féin, chun leigheas a fháil air. Is féidir le gníomhaíocht chomhordaithe de chuid an Aontais cur go héifeachtach le gníomhaíocht náisiúnta agus áitiúil agus cuireann sí leis an ngníomhaíocht ar son na haeráide. Is gá comhordú a dhéanamh ar an ngníomhaíocht ar son na haeráide ar leibhéal an Aontais agus, i gcás inar féidir, ar an leibhéal domhanda, agus tá bonn cirt le gníomhaíocht AE ar fhorais na coimhdeachta.

Le tabhairt isteach Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha ar fud an Aontais, cruthófar creat coiteann aonfhoirmeach chun coibhéis a áirithiú idir an beartas praghsála carbóin a chuirtear i bhfeidhm i margadh inmheánach an Aontais agus an beartas praghsála carbóin a chuirtear i bhfeidhm ar allmhairí. Is é an comhshaol agus é sin amháin is aidhm dó agus tá gné thrasteorann ag baint leis, rud a fhágann nach féidir do na Ballstáit dul i ngleic leis go neamhspleách astu féin. De bharr gur leis an gcomhshaol a bhaineann an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha go bunúsach agus chun sraonadh trádála a sheachaint, ba cheart an Sásra a chur i bhfeidhm ar bhealach níos éifeachtúla ar leibhéal an Aontais agus ar bhealach aonfhoirmeach, agus é sin a bheith ag teacht le córas trádála astaíochtaí an Aontais agus ba cheart é a dhearadh ar bhealach atá comhoiriúnach le rialacha na hEagraíochta Domhanda Trádála.

Thairis sin, dá mba rud é nach gcuirfí an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha i bhfeidhm ar bhealach aonfhoirmeach, chuirfeadh sé dreasacht faoi iompraíochtaí a mbeadh sraonadh trádála agus siopadóireacht dlínse mar thoradh orthu, arae bheadh onnmhaireoirí tríú tíortha ag allmhairiú earraí trí na dlínsí de chuid an Aontais ina mbeifí ag cur an tSásra i bhfeidhm ar an mbealach is boige.

An méid sin, níl aon chontrárthacht idir é agus an cur chun feidhme agus an forfheidhmiú a chur siar chuig na húdaráis náisiúnta inniúla; ba cheart, áfach, é a theorannú do chur chun feidhme agus d’fhorfheidhmiú.

·Comhréireacht

Féachtar leis an togra seo le haghaidh a thabhairt ar an dúshlán a bhaineann le hastaíochtaí GCT san Aontas a laghdú, agus ag an am céanna seachnaítear an cás ina ndéanfaí na hiarrachtaí laghdaithe astaíochtaí sin a fhrithchúiteamh trí mhéadú astaíochtaí lasmuigh den Aontas. Maidir leis na roghanna polasaí, is léir gurb é atá á ndeachtú ná an aidhm maidir le cuspóirí an tSásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha a bhaint amach, eadhon aghaidh a thabhairt ar an riosca sceite carbóin chun an t‑athrú aeráide a chomhrac trí astaíochtaí GCT a laghdú san Aontas agus ar fud an domhain.

An cumhdach táirgí a mholtar le haghaidh an tSásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha, cinneadh é i bhfianaise na n‑earnálacha agus na n‑astaíochtaí a chumhdaíonn córas trádála astaíochtaí an Aontais, córas ina mbunaítear an cumhdach earnála ar chritéir éagsúla chainníochtúla agus cháilíochtúla atá nasctha le cuspóirí comhshaoil CTA AE, agus ba cheart raon feidhme an tSásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha a leagan síos trí thagairt d’earraí áirithe de réir an aicmithe a dhéantar orthu san Ainmníocht Chomhcheangailte 19 . Riarann sé sin don mhéid a spreag an beart, eadhon, a áirithiú go ndéanfar na rioscaí sceite carbóin a mhaolú i gcás earnálacha áirithe atá dian ar fhuinneamh. Leis an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha, téitear céim eile chun cinn le loighic CTA AE i dtaca leis an aeráid, arae dírítear de chéad uair ar na hearnálacha is airde astaíocht ó thaobh cainníochta de agus arb iad, dá réir sin, is mó a bhféadfaí difear a dhéanamh dóibh.

Eilimint ríthábhachtach den Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha is ea an cion carbóin sna táirgí, óir tugann sé tásc ar na hastaíochtaí GCT (i dtéarmaí coibhéis dé-ocsaíde carbóin, ‘CO2e’) a scaoileadh le linn a dtáirgthe ar an gcoigríoch. Úsáidtear é sin chun a áirithiú nach gcaitear le táirgí allmhairithe ar bhealach is lú fabhar ná an bealach a gcaitear le táirgí intíre a tháirgtear i suiteálacha CTA AE. Ó tá suiteálacha a chumhdaítear le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais faoi réir praghas carbóin a dhéantar a mheasúnú bunaithe ar a n‑astaíochtaí iarbhír, ba cheart freisin measúnú bunaithe ar a n‑astaíochtaí GCT iarbhír a dhéanamh ar tháirgí allmhairithe atá faoi raon feidhme an tSásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha. Mar sin féin, ionas go mbeidh gnólachtaí in ann dul in oiriúint don chur chuige sin, tá sé beartaithe tosú amach le hidirthréimhse gan coigeartú airgeadais.

A mhéid a bhaineann le riar an bhirt, dá gcumhachtaítí na húdaráis náisiúnta inniúla, d’uasmhéadófaí éifeachtacht an chur chun feidhme agus an fhorfheidhmithe tríd an taithí náisiúnta ar bhainistiú Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais a chur san áireamh. Leagan amach ina mbeadh na húdaráis aeráide inniúla náisiúnta ag feidhmiú ról lárnach, bheadh sé ag teacht den chuid is mó leis an leagan amach a úsáideadh go rathúil ar feadh deich mbliana i gCóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh.

•    An rogha ionstraime

3.TORTHAÍ AR MHEASTÓIREACHTAÍ EX POST, AR CHOMHAIRLIÚCHÁIN LEIS NA PÁIRTITHE LEASMHARA AGUS AR MHEASÚNUITHE TIONCHAIR

·Comhairliúcháin leis na páirtithe leasmhara

Chuir torthaí an chomhairliúcháin phoiblí agus an chomhairliúcháin spriocdhírithe ar chumas an Choimisiúin líon suntasach dearcthaí agus tuairimí a bhailiú maidir leis an tionscnamh. Léiríodh sna comhairliúcháin phoiblí agus spriocdhírithe araon gur aontaigh na freagróirí gur gá Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha a bheith ann chun aghaidh a thabhairt ar an riosca sceite carbóin agus chun cabhrú leis an Aontas a uaillmhianta aeráide méadaithe a chur i gcrích. An t‑aiseolas a fuarthas le linn na gcomhairliúchán sin, úsáideadh é chun eolas a dhéanamh do roghnú na n‑eilimintí dearaidh agus do chinntí maidir leis cad é na roghanna beartais is fearr. Tá achoimre ar thorthaí an chomhairliúcháin leis na páirtithe leasmhara san iarscríbhinn ábhartha a ghabhann leis an measúnú tionchair.

•Bailiú agus úsáid saineolais

Tá na céimeanna ullmhúcháin don togra bunaithe ar shraith de staidéir agus de chomhairlí a fuarthas ó shaineolaithe, lena ndéantar anailís ar dhearadh agus raon feidhme féideartha an tSásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha agus ar an tionchar a d’fhéadfadh a bheith aige ar an gcomhshaol, ar an tsochaí agus ar an ngeilleagar.

Go háirithe, le cuidiú saineolais a fuair an Coimisiún ó fhoinsí seachtracha, rinneadh staidéar i dtaca le dearadh optamach an tsásra agus i dtaca leis na hearnálacha ba cheart a chumhdach leis an sásra. Mar chuid den staidéar, rinneadh athbhreithniú ar loighic na hidirghabhála, rinneadh measúnú ar raon roghanna malartacha agus ar a indéanta atá siad, tugadh comhairle theicniúil faoi eilimintí a bhaineann le dearadh teicniúil agus tugadh tacaíocht maidir le roghnú na n‑earnálacha atá le cumhdach leis an sásra. Cuirtear eilimintí den staidéir sin i láthair sa mheasúnú tionchair 22 agus, chomh maith leis sin, tá an staidéar iomlán foilsithe ag an gCoimisiún 23 .

Chomh maith leis an staidéar cáilíochtúil a rinneadh ar an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha, rinneadh measúnú tiomnaithe cainníochtúil ar na tionchair, le tacaíocht ó Airmheán Comhpháirteach Taighde an Choimisiúin agus ó shaineolaithe seachtracha, agus díríodh ar an gcéad ásc ar thionchair an tSásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha ar tháirgí ábhair agus díríodh ina dhiaidh sin ar na tionchair ar leictreachas. Leis na measúnuithe cainníochtúla sin fuarthas léargas ar thionchair chomhshaoil, eacnamaíocha agus shóisialta an tionscnaimh agus tá fáil go poiblí orthu mar chuid den mheasúnú tionchair.

Ar deireadh, baineadh tairbhe freisin san anailís as breithniú a rinneadh ar irisí, staidéir agus páipéir taighde a chuir acadóirí faoi bhráid an chomhairliúcháin phoiblí oscailte agus ar staidéir eile neamhspleácha.

•Measúnú tionchair

Dá mba é a roghnófaí rogha beartais 4 i gcás táirgí ábhair agus an fachtóir astaíochta carbóin i gcás an leictreachais, thabharfadh sé sin sásra comhréireach chun aghaidh a thabhairt ar an athrú aeráide trí astaíochtaí GCT a laghdú san Aontas agus trína áirithiú nach dtiocfadh astaíochtaí a ghinfí lasmuigh den Aontas in ionad na n‑astaíochtaí sin. Ina theannta sin, dá gcuirfí deireadh de réir a chéile leis an leithdháileadh saor in aisce faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais sna hearnálacha lena mbaineann, agus dá dtabharfaí isteach an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha de réir a chéile, in éineacht leis sin, d’áiritheofaí go bhféadfadh na gnólachtaí agus na húdaráis an t‑aistriú a dhéanamh ar bhealach stuama intuartha.

•Oiriúnacht rialála agus simpliú

•Cearta bunúsacha

4.IMPLEACHTAÍ BUISÉADACHA

Is chuig buiséad an Aontais Eorpaigh a rachaidh formhór an ioncaim a ghinfear leis an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha 26 . Ag cruinniú urghnách den Chomhairle Eorpach an 17-21 Iúil 2020 27 , tháinig ceannairí an Aontais ar chomhaontú maidir leis an ionstraim théarnaimh NextGenerationEU. Leis an ionstraim sin, cuirfear na hacmhainní is gá ar fáil don Aontas chun aghaidh a thabhairt ar na dúshláin a bhaineann le paindéim COVID-19 agus, freisin, chun tacú leis an infheistíocht san aistriú glas agus san aistriú digiteach. Chun é a mhaoiniú, beidh an Coimisiún in ann suas le EUR 750 billiún a fháil ar iasacht ar na margaí airgeadais. Sa chomhthéacs sin, d’aontaigh Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle agus an Coimisiún ‘[go n‑]oibreoidh na hinstitiúidí chun acmhainní dílse nua leordhóthanacha a thabhairt isteach d’fhonn méid a chomhfhreagraíonn don chaiteachas a bhfuiltear ag súil leis agus a bhaineann leis an aisíocaíocht a chumhdach’ i gcás NextGenerationEU 28 . Gheall an Coimisiún go dtíolacfadh sé tograí maidir le hacmhainní dílse nua, agus go mbeadh an Sásra Coigeartaithe Carbóin ar Theorainneacha ar cheann acu sin, sa chéad seimeastar de 2021.

5.EILIMINTÍ EILE

•Pleananna cur chun feidhme agus socruithe faireacháin, meastóireachta agus tuairisciúcháin

•Míniúchán mionsonraithe ar fhorálacha sonracha an togra

Mar phointe deiridh, léirítear teacht i bhfeidhm an togra i gCaibidil XI agus, mar chuid de sin, léirítear nach mbeidh feidhm ag roinnt de na forálacha ach amháin le linn na hidirthréimhse agus go dtosófar ag cur roinnt eile díobh i bhfeidhm in 2026 (Airteagal 36).

2021/0214 (COD)

Togra le haghaidh

RIALACHÁN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE

lena mbunaítear sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha

(Téacs atá ábhartha maidir le LEE)

TÁ PARLAIMINT NA hEORPA AGUS COMHAIRLE AN AONTAIS EORPAIGH,

Ag féachaint don Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh, agus go háirithe Airteagal 192(1) de,

Ag féachaint don togra ón gCoimisiún Eorpach,

Tar éis dóibh an dréachtghníomh reachtach a chur chuig na parlaimintí náisiúnta,

Ag féachaint don tuairim ó Choiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa 29 ,

Ag féachaint don tuairim ó Choiste na Réigiún 30 ,

Ag gníomhú dóibh i gcomhréir leis an ngnáthnós imeachta reachtach,

De bharr an mhéid seo a leanas:

(1)Leag an Coimisiún amach, ina theachtaireacht maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip 31 , straitéis nua fáis a bhfuil d’aidhm aici an tAontas a chlaochlú ina shochaí chóir rathúil, ag a mbeidh geilleagar nua-aimseartha iomaíoch a bheidh tíosach ar acmhainní, nach mbeidh aon ghlanastaíochtaí (líon na n‑astaíochtaí lúide na haistrithe) gás ceaptha teasa (‘astaíochtaí GCT’) ann in 2050, agus nach mbeidh an fás eacnamaíoch inti ceangailte a thuilleadh le húsáid acmhainní. Tá sé d’aidhm ag an gComhaontú Glas don Eoraip freisin caipiteal nádúrtha an Aontais a chosaint, a chaomhnú agus a fheabhsú, agus sláinte agus dea-bhail na saoránach a chosaint ar rioscaí agus tionchair a bhaineann leis an gcomhshaol. San am céanna, ní mór an claochlú sin a bheith cóir agus cuimsitheach, gan duine ar bith a fhágáil ar lár. D’fhógair an Coimisiún freisin ina Phlean Gníomhachta AE: ‘I dtreo Uisce, Aer agus Ithir Saor ó Thruailliú’ 32 go gcuirfí chun cinn ionstraimí agus dreasachtaí ábhartha chun feabhas a chur ar chur chun feidhme an phrionsabail ‘gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as’ mar a leagtar amach in Airteagal 191(2) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (‘CFAE’) agus dá réir sin chun céimniú amach an ‘truaillithe saor in aisce’ a thabhairt chun críche d’fhonn an leas is fearr is féidir a bhaint as sineirgí idir an dícharbónú agus an uaillmhian maidir le truailliú nialasach.

(2)Tháinig Comhaontú Pháras 33 , a glacadh faoi Chreat‑Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide (‘UNFCCC’) i mí na Nollag 2015, tháinig sé i bhfeidhm i mí na Samhna 2016. Tá aontaithe ag na Páirtithe i gComhaontú Pháras, in Airteagal 2 den Chomhaontú, an méadú ar an mheánteocht dhomhanda a choimeád roinnt mhaith níos ísle ná 2°C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch agus iarrachtaí a dhéanamh teorainn a chur leis an méadú teochta ag 1.5 C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch.

(3)Is éard atá i gcroílár an Chomhaontaithe Ghlais don Eoraip dul i ngleic le dúshláin a bhaineann leis an aeráid agus leis an gcomhshaol chomh maith le cuspóirí Chomhaontú Pháras a bhaint amach. Is mó arís anois an luach atá ag baint leis an gComhaontú Glas don Eoraip i bhfianaise thionchair an‑tromchúiseacha phaindéim COVID-19 ar shláinte agus ar dhea-bhail eacnamaíoch shaoránaigh an Aontais.

(4)Tá an tAontas tiomanta a astaíochtaí GCT a laghdú 55 faoin gcéad ar a laghad faoi 2030 faoi bhun leibhéil 1990, faoi mar a leagtar amach sa mhéid a cuireadh faoi bhráid UNFCCC thar ceann an Aontais Eorpaigh agus a Bhallstát maidir le nuashonrú an rannchuidithe arna chinneadh go náisiúnta ón Aontas agus óna Bhallstáit 34 .

(5)Le Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 35 cumhdaítear sa reachtaíocht an sprioc maidir le haeráidneodracht ar fud an gheilleagair faoi 2050. Bunaítear freisin leis an Rialachán seo gealltanas atá ceangailteach ar an Aontas astaíochtaí GCT a laghdú 55 faoin gcéad ar a laghad faoi bhun leibhéil 1990 faoi 2030.

(6)Leis an Tuarascáil Speisialta ón bPainéal Idir-Rialtasach ar an Athrú Aeráide maidir leis na tionchair a ghabhann le méaduithe teochta domhanda 1.5°C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch agus na conairí astaíochta GCT domhanda atá gaolmhar leis sin 36 , cuirtear bunús láidir eolaíoch ar fáil chun dul i ngleic leis an athrú aeráide agus léirítear inti gur gá dlús a chur leis an ngníomhaíocht ar son na haeráide. Deimhnítear sa tuarascáil sin go bhfuil géarghá le hastaíochtaí GCT a laghdú chun an dóchúlacht go dtarlódh teagmhais adhaimsire a laghdú, agus gur gá an t‑athrú aeráide a theorannú go méadú teochta domhanda 1.5°C.

(7)Tá beartas uaillmhianach maidir leis an ngníomhaíocht ar son na haeráide á shaothrú ag an Aontas agus tá creat rialála curtha i bhfeidhm aige chun a sprioc maidir le laghdú astaíochtaí GCT a bhaint amach faoi 2030. Is é atá sa reachtaíocht lena gcuirtear an sprioc sin chun feidhme, inter alia, Treoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 37 , lena mbunaítear córas maidir le lamháltais astaíochtaí gás ceaptha teasa a thrádáil laistigh den Aontas (‘CTA AE’) agus lena dtugtar isteach praghsáil chomhchuibhithe i ndáil le hastaíochtaí GCT ar leibhéal an Aontais le haghaidh earnálacha agus fo-earnálacha dianfhuinnimh, Rialachán (AE) 2018/842 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 38 , lena dtugtar isteach spriocanna náisiúnta chun astaíochtaí GCT a laghdú faoi 2030, agus Rialachán (AE) 2018/841 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 39 , lena gceanglaítear ar na Ballstáit astaíochtaí GCT ó úsáid talún a chúiteamh le haistrithe astaíochtaí ón atmaisféar.

(8)Fad agus atá éagsúlacht cur chuige beartais ag líon mór comhpháirtithe idirnáisiúnta de chuid an Aontais agus éagsúlacht dá réir sin maidir leis an leibhéal uaillmhéine aeráide a bhíonn mar thoradh ar a gcur chuige, tá riosca sceite carbóin ann. An sceitheadh carbóin, is rud é a tharlaíonn má dhéanann gnólachtaí in earnálacha nó i bhfo-earnálacha áirithe, ar chúiseanna costais a bhaineann le beartais aeráide, oibríochtaí táirgthe a athlonnú go tíortha eile, nó má ghlacann allmhairí ó na tíortha sin ionad earraí atá coibhéiseach ach atá níos éadroime ó thaobh astaíochtaí GCT de. D’fhéadfadh méadú domhanda ar astaíochtaí iomlána na ngnólachtaí sin a bheith mar thoradh air sin, rud a chuirfeadh laghdú na n‑astaíochtaí GCT i gcontúirt, laghdú a bhfuil géarghá leis má tá an domhan chun an mheánteocht dhomhanda a choimeád go mór faoi bhun 2°C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch.

(9)An tionscnamh maidir le sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha (‘SCCT’) tá sé ina chuid den phacáiste ‘Oiriúnach do 55’. Beidh an sásra sin ina eilimint riachtanach de bhosca uirlisí an Aontais chun an cuspóir maidir le hAontas aeráidneodrach faoi 2050 a chomhlíonadh i gcomhréir le Comhaontú Pháras trí aghaidh a thabhairt ar rioscaí sceite carbóin mar thoradh ar uaillmhian aeráide mhéadaithe an Aontais.

(10)Na sásraí atá ann cheana lena dtugtar aghaidh ar an riosca sceite carbóin in earnálacha agus i bhfo-earnálacha ina bhfuil riosca sceite carbóin, is éard atá iontu sásraí lena ndéantar lamháltais CTA AE a leithdháileadh saor in aisce go hidirthréimhseach agus bearta airgeadais chun cúiteamh a dhéanamh ar chostais astaíochta indírí a thabhaítear ó chostais astaíochta GCT a chuirtear ar aghaidh i bpraghsanna leictreachais a leagtar síos in Airteagail 10a(6) agus 10b faoi seach de Threoir 2003/87/CE. Mar sin féin, le leithdháileadh saor in aisce faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh lagaítear an praghaschomhartha a thugann an córas do shuiteálacha a fhaigheann an leithdháileadh i gcomparáid leis an gceantáil iomlán agus, dá réir sin, cuireann sé isteach ar dhreasachtaí chun infheistíocht a dhéanamh i laghdú breise ar astaíochtaí.

(11)Féachann an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha le hionadú a dhéanamh ar na sásraí sin atá ann faoi láthair trí aghaidh a thabhairt ar an riosca sceite carbóin ar bhealach difriúil, eadhon trí phraghsáil carbóin atá coibhéiseach le haghaidh allmhairí agus táirgí intíre a áirithiú. Chun aistriú diaidh ar ndiaidh ón gcóras reatha ina bhfuil lamháltais saor in aisce chuig SCCT a áirithiú, ba cheart SCCT a thabhairt isteach de réir a chéile de réir mar a chuirtear deireadh de réir a chéile le lamháltais saor in aisce in earnálacha a chumhdaítear le SCCT. Maidir le cur i bhfeidhm comhpháirteach agus idirthréimhseach lamháltais CTA AE a leithdháiltear saor in aisce chomh maith le cur i bhfeidhm an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha, níor cheart é a bheith mar thoradh orthu sin, i gcás ar bith, go bhfaigheadh earraí AE cóir níos fabhraí i gcomparáid leis an gcóir a fhaigheann earraí a allmhairítear isteach i gcríoch chustaim an Aontais.

(12)Cé gurb é is cuspóir don sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha an riosca sceite carbóin a chosc, leis an Rialachán seo, thabharfaí spreagadh do tháirgeoirí ó thríú tíortha freisin teicneolaíocht a úsáid atá níos tíosaí ar astaíochtaí GCT, ionas go nginfí níos lú astaíochtaí in aghaidh an aonaid aschuir.

(13)Leis an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha, mar ionstraim chun sceitheadh carbóin a chosc agus astaíochtaí GCT a laghdú, ba cheart a áirithiú go bhfuil earraí a allmhairítear faoi réir córas rialála lena gcuirtear i bhfeidhm costais charbóin atá coibhéiseach leis na costais a bheadh le híoc faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh murach sin. Is beart aeráide é an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha agus leis sin, ba cheart an riosca sceite carbóin a chosc agus tacú le huaillmhian mhéadaithe an Aontais maidir leis an athrú aeráide a mhaolú, mar aon le comhoiriúint do EDT a áirithiú san am céanna.

(14)Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir le hearraí a allmhairítear isteach i gcríoch chustaim an Aontais ó thríú tíortha, ach amháin i gcás ina bhfuil táirgeadh na n‑earraí sin faoi réir Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh cheana, agus sa chás sin, tá feidhm aige maidir le tríú tíortha agus tríú críocha, nó maidir le córas praghsála carbóin atá idirnasctha go hiomlán le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh.

(15)I dtaca le tríú tíortha nó tríú críocha a dhéanfaí a chomhtháthú go hiomlán, nó a nascadh, de bharr aon chomhaontuithe a dhéanfaí amach anseo, le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais, chun na tríú tíortha nó na tríú críocha sin a eisiamh ón sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 de CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i leith liosta na dtíortha in Iarscríbhinn II a leasú. Os a choinne sin, ba cheart na tríú tíortha agus na tríú críocha sin a eisiamh ón liosta in Iarscríbhinn II agus iad a bheith faoi réir SCCT ionas nach muirearaíonn siad an praghas CTA iarbhír ar earraí a onnmhairítear chuig an Aontas.

(16)Ba cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir leis an scairbh ilchríochach agus maidir leis an limistéar eacnamaíoch eisiach a d’fhógair Ballstáit de bhun Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe maidir le Dlí na Farraige 40 , d’fhonn an riosca sceite carbóin i suiteálacha amach ón gcósta a chosc.

(17)Ba cheart na hastaíochtaí GCT atá le rialú leis an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a bheith ar aon dul leis na hastaíochtaí GCT sin a chumhdaítear in Iarscríbhinn I a ghabhann le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh i dTreoir 2003/87/CE, eadhon dé-ocsaíd charbóin (CO2’) mar aon le, i gcás inarb ábhartha, ocsaíd nítriúil (‘N2O’) agus sárfhluaracarbóin (‘PFCanna’). Ba cheart feidhm a bheith ag an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha maidir le hastaíochtaí díreacha ó na GCTanna sin ó tháirgeadh earraí go dtí tráth an allmhairithe isteach i gcríoch chustaim an Aontais ar dtús, agus tar éis idirthréimhse agus tar éis measúnú breise a dhéanamh, feidhm a bheith aige maidir le hastaíochtaí indíreacha, amhail raon feidhme Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh.

(18)Tá sé de chuspóir coiteann ag Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh agus ag an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha astaíochtaí GCT atá leabaithe sna hearnálacha agus sna hearraí céanna a phraghsáil trí lamháltais shonracha nó trí dheimhnithe sonracha a úsáid. Is de chineál rialála an dá chóras agus tá údar leo de thoradh an ghá le srian a chur ar astaíochtaí GCT, i gcomhréir leis an gcuspóir comhshaoil a leagtar amach san Aontas.

(19)Mar sin féin, le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh, cé go gcuirtear dearbhtheorainn ar na hastaíochtaí GCT ó na gníomhaíochtaí atá faoina raon feidhme agus go gceadaítear lamháltais a thrádáil (dá ngairtear ‘córas teorannaithe agus trádála astaíochtaí’), níor cheart teorainn chainníochtúil ar allmhairí a bhunú leis an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha, chun a áirithiú nach ndéanfar sreafaí trádála a shrianadh. Thairis sin, cé go bhfuil feidhm ag Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh maidir le suiteálacha atá bunaithe san Aontas, ba cheart feidhm a bheith ag sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha maidir le hearraí áirithe a allmhairítear isteach i gcríoch chustaim an Aontais.

(20)Tá gnéithe sonracha ag an gcóras SCCT i gcomparáid le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh, lena n‑áirítear gnéithe maidir le praghas na ndeimhnithe SCCT a ríomh, maidir leis an deis deimhnithe a thrádáil agus maidir le bailíocht na ndeimhnithe le himeacht ama. Tá na gnéithe sonracha sin ann de bharr an ghá le héifeachtacht an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a chaomhnú mar bheart chun sceitheadh carbóin a chosc le himeacht ama agus chun a áirithiú nach mbeidh ualach rómhór ag baint le bainistíocht an chórais maidir le hoibleagáidí a fhorchuirtear ar na hoibreoirí agus maidir le hacmhainní le haghaidh an rialtais, agus, san am céanna, leibhéal coibhéiseach solúbthachta atá ar fáil d’oibreoirí faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh a chaomhnú.

(21)D’fhonn a éifeachtacht mar bheart sceite carbóin a chaomhnú, ní mór an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a bheith ar aon dul le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh ó thaobh praghais de. Cé go ndéantar praghas na lamháltas a chinneadh trí cheantanna ar mhagadh CTA AE, ba cheart praghas na ndeimhnithe SCCT a bheith ina léiriú measartha ar phraghas ceantanna den sórt sin trí mheánphraghsanna arna ríomh ar bhonn seachtainiúil. Léirítear go mion le meánphraghsanna seachtainiúla den sórt sin na luaineachtaí i bpraghas Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh agus fágann sé go mbeadh corrlach réasúnta ag allmhaireoirí chun leas a bhaint as athruithe ar phraghas CTA AE agus, san am céanna, áirithítear go mbeidh na húdaráis riaracháin in ann an córas a bhainistiú.

(22)Faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh, is é líon iomlán na lamháltas a eisítear (an ‘chaidhp’) a chinneann soláthar na lamháltas astaíochtaí agus a thugann deimhneacht maidir leis na hastaíochtaí uasta GCT. Is í an chothromaíocht idir an soláthar sin agus éileamh an mhargaidh a chinneann an praghas carbóin. Tá gá le ganntanas chun dreasacht phraghais a bheith ann. Toisc nach féidir teorainn a fhorchur ar líon na ndeimhnithe SCCT atá ar fáil d’allmhaireoirí, dá bhféadfadh allmhaireoirí deimhnithe SCCT a thabhairt ar aghaidh agus a thrádáil, d’fhéadfadh sé dá thoradh sin go dtiocfadh ann do chásanna nach mbeadh praghas na ndeimhnithe SCCT ina léiriú a thuilleadh ar an éabhlóid ar an bpraghas i gCóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh. Lagódh sé sin an dreasacht chun dícharbónú a dhéanamh le haghaidh earraí baile agus earraí allmhairithe, rud a chuirfeadh an sceitheadh carbóin chun cinn agus a chuirfeadh isteach ar chuspóir aeráide uileghabhálach an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha. D’fhéadfadh praghsanna difriúla d’oibreoirí ó thíortha difriúla a bheith mar thoradh air. Dá bhrí sin, de bharr gur gá a sheachaint nach mbaintear an bonn d’éifeachtacht agus de chuspóir aeráide an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha agus gur gá a áirithiú go dtugtar an chóir chéanna d’oibreoirí ó thíortha eile, tá údar le teorainneacha ar na deiseanna deimhnithe SCCT a thrádáil agus a thabhairt ar aghaidh. Mar sin féin, chun an deis d’allmhaireoirí a chaomhnú a gcostais a optamú, ba cheart soláthar a dhéanamh sa Rialachán seo le haghaidh córas inar féidir le húdaráis méid áirithe deimhnithe breise a athcheannach ó na hallmhaireoirí. Socraítear an méid áirithe sin ar leibhéal a thugann corrlach réasúnta d’allmhaireoirí chun a gcostais a ghiaráil thar thréimhse bhailíochta na ndeimhnithe agus a chaomhnaíonn an éifeacht fhoriomlán ar tharchur praghsanna san am céanna, rud a áirithíonn go gcaomhnaítear cuspóir comhshaoil an bhirt.

(23)Ós rud é go bhfuil feidhm ag an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha maidir le hallmhairí earraí isteach i gcríoch chustaim an Aontais, seachas maidir le suiteálacha, ba ghá freisin feidhm a bheith ag oiriúnuithe agus simplithe áirithe sa chóras SCCT. Is é ba cheart a bheith i gceann de na simplithe sin córas dearbhaitheach inar cheart d’allmhaireoirí na hastaíochtaí iomlána fíoraithe GCT atá leabaithe in earraí a allmhairítear i mbliain féilire ar leith a thuairisciú. Ba cheart uainiú atá difriúil i gcomparáid le timthrialla comhlíontachta Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh a chur i bhfeidhm chun aon bhac a sheachaint a d’fhéadfadh a bheith ann mar thoradh ar oibleagáidí ar fhíoraitheoirí creidiúnaithe faoin Rialachán seo agus faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh.

(24)I dtaca le smachtbhannaí, ba cheart do na Ballstáit pionóis a chur i bhfeidhm maidir le sáruithe ar an Rialachán seo agus a áirithiú go gcuirtear chun feidhme iad. Ba cheart méid na bpionós sin a bheith comhionann le méid na bpionóis atá i bhfeidhm faoi láthair laistigh den Aontas i gcás ina sáraítear Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh de réir Airteagal 16(3) agus (4) de Threoir 2003/87/CE.

(25)Cé go bhfuil feidhm ag Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh maidir le próisis agus gníomhaíochtaí táirgthe áirithe, leis an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha ba cheart díriú go háirithe ar na hallmhairí earraí comhfhreagracha. Chuige sin, ní mór earraí allmhairithe a shainaithint go soiléir trí iad a aicmiú san Ainmníocht Chomhcheangailte 41 (‘AC’) agus trí iad a nascadh le hastaíochtaí GCT leabaithe.

(26)Ba cheart cumhdach táirgí an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a bheith ina léiriú ar na gníomhaíochtaí a chumhdaítear le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh arae tá an scéim sin bunaithe ar chritéir chainníochtúla agus cháilíochtúla atá nasctha le cuspóir comhshaoil Threoir 2003/87/CE agus toisc gurb é an córas rialála astaíochtaí GCT is cuimsithí dá bhfuil san Aontas é.

(27)Maidir le raon táirgí a shocrú le haghaidh an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha lena léirítear na gníomhaíochtaí a chumhdaítear le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh, bheadh sé sin ina rannchuidiú chun a áirithiú nach gcuirfear cóir is lú fabhar ar tháirgí allmhairithe ná mar a chuirfear ar tháirgí comhchosúla de bhunús baile.

(28)Cé gurb é cuspóir foriomlán an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha cumhdach táirgí leathan a bheith ann, ba stuama tosú le líon áirithe earnálacha le táirgí atá measartha aonchineálach mar a bhfuil riosca sceite carbóin. Liostaítear na hearnálacha AE a mheastar a bhfuil riosca sceite carbóin ag roinnt leo i gCinneadh Tarmligthe 2019/708 ón gCoimisiún 42 .

(29)Ba cheart na hearraí faoin Rialachán seo a roghnú tar éis anailís chúramach a dhéanamh ar a n‑ábharthacht i dtéarmaí astaíochtaí GCT carntha agus i dtéarmaí riosca sceite carbóin sna hearnálacha CTA AE comhfhreagracha agus, san am céanna, castacht agus an t‑ualach riaracháin a theorannú. Go háirithe, ba cheart bunábhair agus buntáirgí a chumhdaítear le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh a chur san áireamh sa roghnúchán iarbhír, agus é mar chuspóir leis sin a áirithiú go mbeidh allmhairiú táirgí dianfhuinnimh isteach san Aontas ar comhchéim le táirgí AE i dtéarmaí praghsála carbóin CTA AE, agus chun rioscaí sceite carbóin a mhaolú. Seo a leanas critéir ábhartha eile ba cheart a bheith ann chun an roghnúchán a chaolú: ar an gcéad dul síos, ábharthacht na n‑earnálacha i dtéarmaí astaíochtaí, is é sin cé acu atá nó nach bhfuil an earnáil ar cheann de na hastaírí astaíochtaí comhiomlána GCT is mó; ar an dara dul síos, neamhchosaint na hearnála ar riosca suntasach sceite carbóin, mar a shainmhínítear de bhun Threoir 2003/87/CE; ar an tríú dul síos, an gá atá le cothromaíocht a bheith ann idir cumhdach leathan i dtéarmaí astaíochtaí GCT agus, san am céanna, an chastacht agus an iarracht riaracháin a theorannú.

(30)Le húsáid an chéad chritéir, ceadaítear na hearnálacha seo a leanas a liostú i dtéarmaí astaíochtaí carntha: iarann agus cruach, scaglanna, stroighin, ceimiceáin bhunúsacha orgánacha, agus leasacháin.

(31)Mar sin féin, níor cheart aghaidh a thabhairt sa Rialachán seo ar earnálacha áirithe atá liostaithe i gCinneadh Tarmligthe (AE) 2019/708 ón gCoimisiún, i ngeall ar a saintréithe ar leith.

(32)Go háirithe, ní áirítear ceimiceáin orgánacha i raon feidhme an Rialacháin seo i ngeall ar shrianta teicniúla a fhágann nach féidir astaíochtaí leabaithe earraí allmhairithe a shainiú go soiléir. I gcás na n‑earraí sin, is bunpharaiméadar é an tagarmharc is infheidhme faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh, rud a fhágann nach féidir astaíochtaí atá leabaithe in earraí allmhairithe aonair a leithdháileadh ar mhodh cinnte. Teastaíonn tuilleadh sonraí agus anailíse chun leithdháileadh lamháltas níos spriocdhírithe a chur i bhfeidhm maidir le ceimiceáin orgánacha.

(33)Tá feidhm ag srianta teicniúla comhchosúla maidir le táirgí scaglainne, óir is é mar atá i gcás na dtáirgí sin nach féidir astaíochtaí GCT a shannadh ar mhodh cinnte do na táirgí aschuir aonair. An tráth céanna, ní le táirgí sonracha, amhail peitreal, díosal nó ceirisín, atá baint dhíreach ag an tagarmharc ábhartha i gCóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh, ach leis an aschur scaglainne ina iomláine.

(34)Mar sin féin, ba cheart táirgí alúmanaim a chuimsiú sa sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha toisc gur mó an neamhchosaint atá acu ar sceitheadh carbóin. Thairis sin, i roinnt feidhmeanna tionsclaíocha tá táirgí alúmanaim in iomaíocht dhíreach le táirgí cruach i ngeall ar shaintréithe atá an‑chosúil le saintréithe na dtáirgí cruach. Cuimsiú an alúmanaim, rud é atá ábhartha freisin toisc go bhféadfadh sé go leathnófaí raon feidhme an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha sa todhchaí chun astaíochtaí indíreacha a chumhdach freisin.

(35)Ar an gcaoi chéanna, ba cheart feadáin agus feistis píobáin a chuimsiú i raon feidhme an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha d’ainneoin a leibhéal íseal astaíochtaí leabaithe toisc, dá n‑eisiataí iad, go méadódh sé sin an dóchúlacht go ndéanfaí cuimsiú táirgí cruach sa sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a imchéimniú tríd an bpatrún trádála a mhodhnú i dtreo táirgí iartheachtacha.

(36)Os a choinne sin, níor cheart feidhm a bheith ag an Rialachán seo maidir le táirgí áirithe nach bhfuil astaíochtaí suntasacha i gceist lena dtáirgeadh amhail dramh feiriúil (faoi chód AC 7204), fearó‑chóimhiotal (cód AC 7202) agus leasacháin áirithe (faoi chód AC 3105 60 00).

(37)Ba cheart allmhairiú leictreachais a chuimsiú i raon feidhme an Rialacháin seo, toisc gurb í an earnáil seo is cúis le 30 faoin gcéad d’iomlán na n‑astaíochtaí GCT san Aontas. Le huaillmhian aeráide fheabhsaithe an Aontais mhéadófaí an bhearna maidir le costais charbóin idir táirgeadh leictreachais san Aontas agus táirgeadh leictreachais ar an gcoigríoch. Leis an méadú sin mar aon leis an dul chun cinn atá déanta chun eangach leictreachais an Aontais a nascadh le heangach leictreachais a chomharsan, mhéadófaí an riosca sceite carbóin i ngeall ar mhéadú na n‑allmhairí leictreachais, ós le gléasraí cumhachta gualbhreoslaithe a tháirgtear cuid shuntasach díobh.

(38)Ós rud é nár cheart go mbeadh ar allmhaireoirí táirgí a chumhdaítear leis an Rialachán seo a n‑oibleagáidí SCCT faoin Rialachán seo a chomhlíonadh tráth an allmhairithe, ba cheart bearta riaracháin sonracha a chur i bhfeidhm chun a áirithiú go gcomhlíonfar na hoibleagáidí ag céim níos déanaí. Dá bhrí sin, níor cheart allmhaireoirí a bheith i dteideal earraí SCCT a allmhairiú ach amháin tar éis iad údarú a fháil arna dheonú ag údaráis inniúla atá freagrach as cur i bhfeidhm an Rialacháin seo.

(39)Ba cheart an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a bhunú ar chóras dearbhaitheach ina ndéanann dearbhóir údaraithe, a fhéadfaidh ionadaíocht a dhéanamh ar níos mó ná allmhaireoir amháin, dearbhú a chur isteach go bliantúil maidir leis na hastaíochtaí leabaithe sna hearraí a allmhairíodh isteach i gcríoch chustaim an Aontais agus líon áirithe deimhnithe SCCT a thabhairt suas a chomhfhreagraíonn do na hastaíochtaí a dearbhaíodh.

(40)Ba cheart dearbhóir údaraithe a bheith in ann laghdú a éileamh ar líon na ndeimhnithe SCCT atá le tabhairt suas, laghdú a chomhfhreagraíonn don phraghas carbóin a íocadh i leith na n‑astaíochtaí sin i ndlínsí eile cheana.

(41)Ba cheart na hastaíochtaí leabaithe a dearbhaíodh a bheith deimhnithe ag duine atá creidiúnaithe ag comhlacht creidiúnaithe náisiúnta arna cheapadh i gcomhréir le hAirteagal 4(1) de Rialachán Uimh. 765/2008 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 43 nó de bhun Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2018/2067 44 .

(42)Faoin gcóras, ba cheart an deis a bheith ann d’oibreoirí suiteálacha táirgthe i dtríú tíortha clárú i mbunachar sonraí lárnach agus a n‑astaíochtaí GCT leabaithe ó tháirgeadh earraí a chur ar fáil do dhearbhóirí údaraithe. Ba cheart oibreoir a bheith in ann a roghnú nach dtabharfaí rochtain don phobal ar a ainm, a sheoladh ná a shonraí teagmhála sa bhunachar sonraí lárnach.

(43)Tá difríocht idir deimhnithe SCCT agus lamháltais CTA AE, arae is gné fhíor-riachtanach de na lamháltais sin an cheantáil laethúil. An gá atá le praghas soiléir a shocrú le haghaidh deimhnithe SCCT, rud é sin a fhágann go gcuireann an foilsiú laethúil ualach rómhór agus mearbhall ar oibreoirí, de dheasca an riosca go gcaillfeadh na praghsanna laethúla a mbailíocht tráth a bhfoilsithe. Dá réir sin, bheadh foilsiú na bpraghsanna SCCT ar bhonn seachtainiúil ina léiriú cruinn ar threocht phraghsála lamháltais CTA AE agus shaothródh sé an cuspóir aeráide céanna. Dá bhrí sin, ba cheart ríomh phraghsanna deimhnithe SCCT a bhunú ar bhonn fráma ama níos faide (ar bhonn seachtainiúil) ná an fráma ama a bunaíodh le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh (ar bhonn laethúil). Ba cheart a chur de chúram ar an gCoimisiún an meánphraghas sin a ríomh agus a fhoilsiú.

(44)Chun solúbthacht a thabhairt do na dearbhóirí údaraithe maidir lena n‑oibleagáidí SCCT a chomhlíonadh agus chun ligean dóibh tairbhiú de luaineachtaí i bpraghas na lamháltas CTA AE, ba cheart na deimhnithe SCCT a bheith bailí ar feadh tréimhse 2 bhliain ó dháta an cheannaigh. Ba cheart deis a bheith ann don dearbhóir údaraithe cuid de na deimhnithe a ceannaíodh de bharraíocht a athdhíol leis an údarás náisiúnta. Ba cheart don dearbhóir údaraithe an méid deimhnithe a bheidh ag teastáil tráth an tabhairt suas a thiomargadh i rith na bliana, de réir tairseacha arna leagan síos ag deireadh gach ráithe.

(45)Tá údar le dearadh atá beagán difriúil le haghaidh an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha i ngeall ar shaintréithe fisiceacha an leictreachais mar tháirge, go háirithe toisc nach indéanta sreabhadh iarbhír na leictreon a leanúint. Ba cheart luachanna réamhshocraithe a úsáid mar chur chuige caighdeánach agus ba cheart é a bheith d’fhéidearthacht ag dearbhóirí údaraithe a éileamh go ríomhfaí a n‑oibleagáidí SCCT ar bhonn a gcuid astaíochtaí iarbhír. Tá difríocht idir trádáil an leictreachais agus trádáil earraí eile, go háirithe toisc go ndéantar an trádáil trí eangacha leictreachais idirnasctha, a bhaineann úsáid as malartáin chumhachta agus as cineálacha sonracha trádála. An mhargadhchúpláil, foirm trádála leictreachais is ea í a ndéantar rialáil dhlúth uirthi agus inar féidir tairiscintí agus ofrálacha a chomhiomlánú ar fud an Aontais.

(46)Chun rioscaí imchéimniúcháin a sheachaint agus chun feabhsú a dhéanamh ar inrianaitheacht astaíochtaí CO2 iarbhír ó allmhairiú an leictreachais agus óna úsáid in earraí, níor cheart ríomh astaíochtaí iarbhír a cheadú ach amháin faoi réir roinnt coinníollacha dochta. Go háirithe, ba cheart é a bheith riachtanach a léiriú go ndearnadh ainmniúchán cinnte maidir leis an toilleadh idirnaisc a leithdháileadh agus go bhfuil gaol conarthach díreach idir an ceannaitheoir agus táirgeoir an leictreachais in‑athnuaite, nó idir an ceannaitheoir agus táirgeoir an leictreachais a ngabhann astaíochtaí atá faoi bhun an luacha réamhshocraithe leis. .

(47)Maidir leis na Comhpháirtithe Conarthacha sa Chonradh lena mbunaítear an Comhphobal Fuinnimh 45 nó na Páirtithe i gComhaontuithe Comhlachais lena n‑áirítear Limistéir Dhoimhne Chuimsitheacha Shaorthrádála, tá siad tiomanta do phróisis dícharbónaithe ar cheart go mbeadh mar thoradh orthu sa deireadh go nglacfar sásraí praghsála carbóin a bheidh comhchosúil nó coibhéiseach le CTA AE nó go nglacfaidh na Comhpháirtithe sin páirt in CTA AE.

(48)Comhtháthú na dtríú tíortha i margadh leictreachais an Aontais, rud é sin a thugann spreagadh tábhachtach do na tíortha sin dlús a chur lena n‑aistriú chuig córais fuinnimh ina mbeidh sciar ard fuinnimh in‑athnuaite. An mhargadhchúpláil sa mhargadh leictreachais, mar a leagtar amach i Rialachán (AE) 2015/1222 ón gCoimisiún 46 , cuireann sé ar a gcumas do thríú tíortha leictreachas ó fhuinnimh in‑athnuaite a chomhtháthú níos fearr isteach sa mhargadh leictreachais, an leictreachas sin a mhalartú ar bhealach éifeachtúil laistigh de limistéar níos leithne, rud a dhéanann cothromaíocht a bhaint amach idir an soláthar agus an t‑éileamh laistigh de mhargadh an Aontais atá níos mó ná a margaí féin, agus déine carbóin a nginiúna leictreachais a laghdú. Le comhtháthú na dtríú tíortha isteach i margadh leictreachais an Aontais, cuirtear le slándáil an tsoláthair leictreachais sna tíortha sin agus sna Ballstáit chomharsanachta.

(49)Nuair a bheidh tríú tíortha comhtháite go dlúth isteach i margadh leictreachais an Aontais tríd an margadhchúpláil, ba cheart teacht ar réitigh theicniúla chun cur i bhfeidhm an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a áirithiú maidir le leictreachas a onnmhairítear ó na tíortha sin isteach i gcríoch chustaim an Aontais. Mura féidir teacht ar réitigh theicniúla, ba cheart díolúine a thabhairt do thríú tíortha atá margadhchúpláilte, díolúine a mbeadh teorainn ama léi, ón sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha go dtí 2030 ar a dhéanaí, agus an díolúine sin a bheith ag baint le honnmhairiú an leictreachais agus leis sin amháin, ar choinníoll go gcomhlíontar coinníollacha áirithe. Mar sin féin, ba cheart do na tríú tíortha sin treochlár a fhorbairt agus geallúint go gcuirfidh siad sásra praghsála carbóin chun feidhme lena ndéanfar foráil le haghaidh praghas a bheidh coibhéiseach le CTA AE, agus ba cheart dóibh gealltanas a thabhairt go mbainfidh siad aeráidneodracht amach faoi 2050 agus chun ailíniú le reachtaíocht an Aontais i réimsí an chomhshaoil, na haeráide, na hiomaíochta agus an fhuinnimh. Ba cheart an díolúine sin a aistarraingt tráth ar bith má bhíonn cúiseanna ann lena chreidiúint nach gcomhlíonann an tír atá i gceist a gealltanais nó nach bhfuil CTA glactha aici faoi 2030 atá coibhéiseach le CTA AE.

(50)Ba cheart idirthréimhse a bheith i bhfeidhm ar feadh na tréimhse 2023 go dtí 2025. Ba cheart feidhm a bheith ag sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha gan coigeartú airgeadais, agus é de chuspóir aige cur i bhfeidhm rianúil an tsásra a éascú agus dá réir sin an riosca maidir le tionchair shuaiteacha ar thrádáil a laghdú. Ba cheart go mbeadh ar dhearbhóirí na hastaíochtaí leabaithe iarbhír in earraí a allmhairíodh le linn na hidirthréimhse a thuairisciú ar bhonn ráithiúil, agus mar chuid de sin, na hastaíochtaí díreacha agus indíreacha mar aon le haon phraghas carbóin a íocadh ar an gcoigríoch a shonrú.

(51)Chun feidhmiú cuí an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a éascú agus a áirithiú, ba cheart don Choimisiún tacaíocht a chur ar fáil do na húdaráis inniúla atá freagrach as cur i bhfeidhm an Rialacháin seo maidir lena n‑oibleagáidí a chomhlíonadh.

(52)Ba cheart don Choimisiún measúnú a dhéanamh ar an Rialachán seo roimh dheireadh na hidirthréimhse agus tuairisciú do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle. Ba cheart díriú i dtuarascáil an Choimisiúin ar fhéidearthachtaí maidir le feabhas a chur ar ghníomhaíochtaí ar son na haeráide i dtaca leis an gcuspóir áirithe sin a bhaint amach, is é sin an tAontas a bheith aeráidneodrach faoi 2050. Ba cheart don Choimisiún, mar chuid den mheasúnú sin, tús a chur le heolas a bhailiú a bheidh ag teastáil chun an raon feidhme a leathnú, más féidir, ionas go gcumhdófaí astaíochtaí indíreacha mar aon le hearraí agus seirbhísí eile a bhfuil riosca sceite carbóin ag roinnt leo, agus chun modhanna a fhorbairt chun astaíochtaí leabaithe a ríomh bunaithe ar na modhanna tomhais táirge maidir le lorg comhshaoil 47 .

(53)I bhfianaise a bhfuil thuas, ba cheart leanúint den idirphlé le tríú tíortha agus ba cheart spás a bheith ann do chomhar agus do réitigh a d’fhéadfadh a bheith ina mbonn faisnéise le haghaidh roghanna sonracha a dhéanfar maidir leis na sonraí faoi dhearadh an bhirt le linn a chur chun feidhme, go háirithe le linn na hidirthréimhse.

(54)Ba cheart don Choimisiún a dhícheall a dhéanamh, ar bhealach cóir agus i gcomhréir le hoibleagáidí idirnáisiúnta an Aontais, dul i gcomhairle le tríú tíortha a ndéanann an Rialachán seo difear dá dtrádáil leis an Aontas chun na féidearthachtaí a fhiosrú maidir le hidirphlé agus comhar i dtaca le cur chun feidhme ghnéithe sonracha an tSásra a leagtar amach sa Rialachán seo agus sna gníomhartha cur chun feidhme lena mbaineann. Ba cheart don Choimisiún freisin, na féidearthachtaí a fhiosrú maidir le comhaontuithe a thabhairt i gcrích chun a sásra praghsála carbóin a chur san áireamh.

(55)Ós rud é go bhfuil sé d’aidhm ag an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha próisis táirgthe atá níos glaine a spreagadh, tá an tAontas réidh chun oibriú le tíortha ísealioncaim agus meánioncaim chun a dtionscail déantúsaíochta a dhícharbónú. Thairis sin, ba cheart don Aontas tacú le tíortha is lú forbairt leis an gcúnamh teicniúil is gá chun a n‑oiriúnú do na hoibleagáidí nua a bhunaítear leis an rialachán seo a éascú.

(56)Tá forálacha an Rialacháin seo gan dochar do Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 48 agus do Rialachán (AE) 2018/1725 ó Pharlaimint na h Eorpa agus ón gComhairle 49 . 

(57)Ar mhaithe le héifeachtúlacht, ba cheart feidhm a bheith ag forálacha Rialachán (CE) Uimh. 515/97 ón gComhairle 50 .

(58)Chun a áirithiú nach ndéanfar forálacha an Rialacháin seo a imchéimniú, ba cheart an chumhacht chun gníomhartha a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 290 den CFAE a tharmligean chuig an gCoimisiún i dtaca leis an liosta d’earraí in Iarscríbhinn I a fhorlíonadh.

(59)Tá sé tábhachtach, go háirithe, go rachadh an Coimisiún i mbun comhairliúcháin iomchuí le linn a chuid oibre ullmhúcháin, lena n‑áirítear ar leibhéal na saineolaithe, agus go ndéanfaí na comhairliúcháin sin i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr an 13 Aibreán 2016 51 . Go sonrach, chun rannpháirtíocht chomhionann in ullmhú na ngníomhartha tarmligthe a áirithiú, faigheann Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle na doiciméid uile ag an am céanna leis na saineolaithe sna Ballstáit, agus bíonn rochtain chórasach ag a gcuid saineolaithe ar chruinnithe ghrúpaí saineolaithe an Choimisiúin a bhíonn ag déileáil le hullmhú na ngníomhartha tarmligthe.

(60)Chun coinníollacha aonfhoirmeacha a áirithiú maidir leis an Rialachán seo a chur chun feidhme, ba cheart cumhachtaí cur chun feidhme a thabhairt don Choimisiún. Ba cheart na cumhachtaí sin a fheidhmiú i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 52 .

(61)Ba cheart leasanna airgeadais an Aontais a chosaint trí bhearta comhréireacha feadh an timthrialla caiteachais, lena n‑áirítear neamhrialtachtaí a chosc, a bhrath agus a fhiosrú, cistí a cailleadh, a íocadh go mícheart nó a úsáideadh go mícheart a ghnóthú agus, i gcás inarb iomchuí, pionóis airgeadais agus riaracháin a ghearradh.

TAR ÉIS AN RIALACHÁN SEO A GHLACADH:

Caibidil I
Ábhar, raon feidhme agus sainmhínithe

Airteagal 1
Ábhar

1.Bunaítear leis an Rialachán seo sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha (‘SCCT’) chun aghaidh a thabhairt ar astaíochtaí gás ceaptha teasa atá leabaithe sna hearraí dá dtagraítear in Iarscríbhinn I, tráth a n‑allmhairithe isteach i gcríoch chustaim an Aontais, chun an riosca sceite carbóin a chosc.

2.Comhlánaítear leis an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha an córas arna bhunú le Treoir 2003/87/CE maidir le trádáil lamháltas astaíochtaí gás ceaptha teasa laistigh den Aontas trí shraith choibhéiseach rialacha a chur i bhfeidhm maidir le hallmhairiú earraí, ar earraí iad dá dtagraítear in Airteagal 2, isteach i gcríoch chustaim an Aontais.

3.De réir a chéile éireoidh an sásra sin ina rogha mhalartach ar na sásraí a bunaíodh faoi Threoir 2003/87/CE chun an riosca sceite carbóin a chosc, go háirithe an leithdháileadh lamháltas saor in aisce i gcomhréir le hAirteagal 10a den Treoir sin.

Airteagal 2
Raon feidhme

1.Tá feidhm ag an Rialachán seo maidir le hearraí mar a liostaítear iad in Iarscríbhinn I, de thionscnamh tríú tír, nuair a dhéantar na hearraí sin, nó táirgí próiseáilte ó na hearraí sin ar toradh iad ar an nós imeachta próiseála isteach dá dtagraítear in Airteagal 256 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle 53 , a allmhairiú isteach i gcríoch chustaim an Aontais.

2.Tá feidhm ag an Rialachán seo maidir leis na hearraí dá dtagraítear i mír 1 i gcás ina dtugtar na hearraí sin chuig an scairbh ilchríochach nó chuig limistéar eacnamaíoch eisiach Ballstáit.

3.De mhaolú ar mhíreanna 1 agus 2, níl feidhm ag an Rialachán seo maidir le hearraí de thionscnamh tíortha agus críocha a liostaítear in Iarscríbhinn II, Roinn A.

4.Measfar gur earraí de thionscnamh tríú tíortha iad earraí allmhairithe i gcomhréir le rialacha tionscnaimh neamhfhabhair mar a shainmhínítear in Airteagal 59 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013.

5.Déanfar tíortha agus críocha a liostú in Iarscríbhinn II, Roinn A, faoi réir chomhlíonadh carnach na gcoinníollacha seo a leanas: :

(a)tá feidhm ag Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh a bunaíodh de bhun Threoir 2003/87/CE maidir leis an tír sin nó leis an gcríoch sin nó tugadh comhaontú i gcrích idir an tríú tír sin nó idir an tríú críoch sin agus an tAontas ar comhaontú é lena ndéantar nasc iomlán idir Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh agus córas trádála astaíochtaí an tríú tír nó an tríú críoch;

(b)an praghas a íoctar i dtír thionscnaimh na n‑earraí, muirearaítear go héifeachtach é ar na hearraí sin gan aon lacáiste seachas na cinn sin a chuirtear i bhfeidhm i gCóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh freisin.

6.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh chun na coinníollacha a chinneadh maidir leis an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a chur i bhfeidhm i leith earraí dá dtagraítear i mír 2. Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme sin a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

7.Má tá margadh leictreachais ag tríú tír nó ag tríú críoch, ar margadh é atá comhtháite trí mhargadhchúpláil le margadh inmheánach an Aontais don leictreachas, agus mura rabhthas in ann teacht ar réiteach teicniúil chun an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a chur i bhfeidhm i leith allmhairiú leictreachais isteach san Aontas, ón tríú tír sin nó ón tríú críoch sin, beidh díolúine ó chur i bhfeidhm an tsásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha ag an allmhairiú leictreachais ón tír nó ón gcríoch, ar choinníoll go gcomhlíonfar gach ceann de na coinníollacha seo a leanas:

(a)tá comhaontú tugtha i gcrích ag an tríú tír nó ag an tríú críoch leis an Aontas, lena leagtar amach oibleagáid maidir le dlí an Aontais a chur i bhfeidhm i réimse an leictreachais, lena n‑áirítear an reachtaíocht maidir le forbairt foinsí in‑athnuaite fuinnimh, chomh maith le rialacha eile i réimse an fhuinnimh, an chomhshaoil agus na hiomaíochta;

(b)cuirtear chun feidhme leis an dlí náisiúnta sa tríú tír sin nó sa tríú críoch sin príomhfhorálacha reachtaíocht mhargadh leictreachais an Aontais, lena n‑áirítear an reachtaíocht maidir le forbairt foinsí in‑athnuaite fuinnimh agus le cúpláil margaí leictreachais;

(c)tá treochlár curtha faoi bhráid an Choimisiúin ag an tríú tír nó ag an tríú críoch, ina bhfuil amchlár chun bearta a ghlacadh chun na coinníollacha a leagtar amach i bpointí (d) agus (e) a chur chun feidhme;

(d)tá gealltanas tugtha ag an tríú tír nó ag an tríú críoch i leith na haeráidneodrachta faoi 2050 agus dá réir sin, i gcás inarb infheidhme, tá straitéis forbartha fhadtéarmach, le haghaidh lár an chéid agus ailínithe leis an gcuspóir sin, foirmlithe aici maidir le híseal-astaíochtaí gás ceaptha teasa agus curtha in iúl go foirmiúil aici do Chreat‑Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar an Athrú Aeráide, agus tá an oibleagáid sin curtha chun feidhme aici ina reachtaíocht intíre;

(e)agus an treochlár á chur chun feidhme aici de bhun phointe (c), tá dul chun cinn substaintiúil i dtreo ailíniú na reachtaíochta intíre le dlí an Aontais i réimse na gníomhaíochta ar son na haeráide léirithe ag an tríú tír nó ag an tríú críoch, ar bhonn an treochláir sin, lena n‑áirítear dul chun cinn i dtreo praghsála carbóin ar leibhéal coibhéiseach leis an Aontas a mhéid a bhaineann le giniúint leictreachais ar a laghad. Maidir le córas trádála astaíochtaí le haghaidh leictreachais a chur chun feidhme, a bhfuil praghas coibhéiseach aige le Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh, tabharfar chun críche é faoin 1 Eanáir 2030;

(f)tá córais éifeachtacha curtha ar bun ag an tríú tír nó ag an tríú críoch chun allmhairiú indíreach leictreachais a chosc san Aontas ó thríú tíortha eile nach gcomhlíonann na ceanglais atá leagtha amach i bpointí (a) go (e).

8.Déanfar tríú tír nó tríú críoch a chomhlíonann na coinníollacha a leagtar amach i mír 7, pointí (a) go (f), a liostú in Iarscríbhinn II, Roinn B, den Rialachán seo, agus cuirfidh sí isteach dhá thuarascáil maidir le comhlíonadh na gcoinníollacha de bhun mhír 7, pointí (a) go (f), ceann amháin roimh an 1 Iúil 2025 agus an ceann eile roimh an 1 Iúil 2029. Faoin 31 Nollaig 2025 agus faoin 31 Nollaig 2029, déanfaidh an Coimisiún a mheasúnú, go háirithe ar bhonn an treochláir de bhun mhír 7, pointe (c), agus ar bhonn na dtuarascálacha a fuarthas ón tríú tír nó ón tríú críoch, cé acu atá an tríú tír nó an tríú críoch sin fós ag urramú na gcoinníollacha a leagtar amach i mír 7 nó nach bhfuil.

9.Tríú tír nó tríú críoch a liostaítear in Iarscríbhinn II, Roinn B den Rialachán seo, bainfear den liosta sin í:

(a)má tá cúiseanna ag an gCoimisiún a mheas nach bhfuil dul chun cinn leordhóthanach léirithe ag an tír nó ag an gcríoch chun ceann de na ceanglais a liostaítear i mír 7, pointí (a) go (f) a chomhlíonadh, nó má tá beart déanta ag an tír nó ag an gcríoch a bhí ar neamhréir leis na cuspóirí a leagtar amach i reachtaíocht aeráide agus chomhshaoil an Aontais;

(b)má tá bearta déanta ag an tríú tír nó ag an tríú críoch atá bunoscionn lena cuspóirí dícharbónaithe, mar shampla tacaíocht phoiblí a sholáthar chun acmhainn nua ghiniúna a bhunú a astaíonn níos mó ná 550 g CO2 de thionscnamh breosla iontaise in aghaidh an kWh leictreachais.

10.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 28 chun ceanglais agus nósanna imeachta a leagan amach le haghaidh tíortha nó críocha a scriostar ón liosta in Iarscríbhinn II, Roinn B, chun cur i bhfeidhm an Rialacháin seo ar a gcríocha a áirithiú maidir le leictreachas. Má tharlaíonn sé i gcásanna mar sin go bhfuil an mhargadhchúpláil fós ar neamhréir le cur i bhfeidhm an Rialacháin seo, féadfaidh an Coimisiún cinneadh a dhéanamh na tríú tíortha nó na tríú críocha a eisiamh ó mhargadhchúpláil an Aontais agus féadfaidh sé a cheangal go mbeadh leithdháileadh acmhainne sainráite ann ag an teorainn idir an tAontas agus an tríú tír, ionas gur féidir an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a chur i bhfeidhm.

11.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 28 chun na liostaí in Iarscríbhinn II, Ranna A nó B, a leasú, ag brath ar cé acu a chomhlíontar na coinníollacha i míreanna 5, 7 nó 9 nó nach gcomhlíontar.

12.Féadfaidh an tAontas comhaontuithe a thabhairt i gcrích le tríú tíortha d’fhonn sásraí praghsála carbóin sna tíortha sin a chur san áireamh i gcur i bhfeidhm Airteagal 9.

Airteagal 3
Sainmhínithe

Chun críocha an Rialacháin seo, tá feidhm ag na sainmhínithe seo a leanas:

(1)ciallaíonn ‘earraí’ earraí a liostaítear in Iarscríbhinn I;

(2)ciallaíonn ‘gáis ceaptha teasa’ gáis ceaptha teasa mar a shonraítear in Iarscríbhinn I i ndáil le gach ceann de na hearraí a liostaítear san Iarscríbhinn sin;

(3)ciallaíonn ‘astaíochtaí’ scaoileadh gás ceaptha teasa san atmaisféar ó tháirgeadh earraí;

(4)ciallaíonn ‘allmhairiú’ an scaoileadh i saorchúrsaíocht dá bhforáiltear in Airteagal 201 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013;

(5)ciallaíonn ‘Córas Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh’ an córas maidir le trádáil lamháltas astaíochtaí gás ceaptha teasa laistigh den Aontas i leith gníomhaíochtaí a liostaítear in Iarscríbhinn I a ghabhann le Treoir 2003/87/CE cé is moite de ghníomhaíochtaí eitlíochta;

(6)ciallaíonn ‘tríú tír’ tír nó críoch lasmuigh de chríoch chustaim an Aontais;

(7)ciallaíonn ‘scairbh ilchríochach’ an scairbh ilchríochach arna sainmhíniú ag Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe maidir le Dlí na Farraige;

(8)ciallaíonn ‘limistéar eacnamaíoch eisiach’ an limistéar eacnamaíoch eisiach arna shainmhíniú ag Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe maidir le Dlí na Farraige agus ar dhearbhaigh Ballstát gur limistéar eacnamaíoch eisiach é de bhun an choinbhinsiúin sin;

(9)ciallaíonn ‘margadhchúpláil’ acmhainn tarchurtha a leithdháileadh trí chóras AE lena ndéantar orduithe a mheaitseáil agus acmhainní traslimistéir a leithdháileadh go comhuaineach faoi mar a leagtar amach i Rialachán (AE) Uimh. 2015/1222 ón gCoimisiún;

(10)ciallaíonn ‘leithdháileadh acmhainne sainráite’ leithdháileadh acmhainne tarchurtha trasteorann ar leithligh ó thrádáil leictreachais;

(11)ciallaíonn ‘údarás inniúil’ an t‑údarás, arna ainmniú ag gach Ballstát i gcomhréir le hAirteagal 11 den Rialachán seo;

(12)ciallaíonn ‘údaráis chustaim’ riaracháin chustaim na mBallstát mar a shainmhínítear in Airteagal 5(1) de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013;

(13)ciallaíonn ‘dearbhóir’ duine a thaisceann dearbhú custaim maidir le scaoileadh i saorchúrsaíocht ina ainm féin nó an duine a dtaisctear dearbhú den sórt sin ina ainm i gcomhréir le Rialachán (AE) Uimh. 952/2013;

(14)ciallaíonn ‘duine’ duine nádúrtha, duine dlítheanach agus aon chomhlachas daoine nach bhfuil ina dhuine dlítheanach ach a n‑aithnítear faoi dhlí an Aontais nó faoin dlí náisiúnta go bhfuil an inniúlacht aige gníomhartha dlíthiúla a dhéanamh;

(15)ciallaíonn ‘astaíochtaí díreacha’ astaíochtaí ó na próisis táirgthe earraí a bhfuil rialú díreach ag an táirgeoir orthu;

(16)ciallaíonn ‘astaíochtaí leabaithe’ astaíochtaí díreacha a scaoiltear le linn tháirgeadh na n‑earraí, agus a ríomhtar de bhun na modhanna a leagtar amach in Iarscríbhinn III;

(17)ciallaíonn ‘tona de choibhéis CO2’ tona amháin dé-ocsaíde carbóin (‘CO2’) nó tona de CO2, ocsaíd nítriúil agus sárfhluaracarbóin dá dtagraítear i gcás earraí in Iarscríbhinn I;

(18)ciallaíonn ‘deimhniú SCCT’ deimhniú i bhformáid leictreonach a fhreagraíonn do thona amháin astaíochtaí leabaithe in earraí;

(19)ciallaíonn ‘tabhairt suas’ deimhnithe SCCT a fhritháireamh i gcoinne na n‑astaíochtaí leabaithe a dearbhaíodh in earraí allmhairithe;

(20)ciallaíonn ‘próisis táirgthe’ na próisis cheimiceacha agus na próisis fhisiceacha a fheidhmítear chun earraí a tháirgeadh i suiteáil;

(21)ciallaíonn ‘luach réamhshocraithe’ luach a ríomhtar nó a bhaintear as sonraí tánaisteacha lena léirítear na hastaíochtaí leabaithe in earraí;

(22)ciallaíonn ‘astaíochtaí iarbhír’ na hastaíochtaí a ríomhtar bunaithe ar shonraí príomhúla ó na próisis táirgthe earraí;

(23)ciallaíonn ‘praghas carbóin’ an tsuim airgid a íoctar i dtríú tír i bhfoirm cánach nó lamháltas astaíochtaí faoi chóras trádála astaíochtaí gás ceaptha teasa, a ríomhtar de réir gáis ceaptha teasa a chumhdaítear leis an mbeart sin agus a scaoiltear le linn tháirgeadh na n‑earraí;

(24)ciallaíonn ‘suiteáil’ aonad teicniúil do-aistrithe ina ndéantar próiseas táirgthe;

(25)ciallaíonn ‘oibreoir’ aon duine a oibríonn nó a dhéanann rialú ar shuiteáil i dtríú tír;

(26)ciallaíonn ‘comhlacht creidiúnaithe náisiúnta’ comhlacht creidiúnaithe náisiúnta arna cheapadh ag gach Ballstát i gcomhréir le hAirteagal 4(1) de Rialachán (CE) Uimh. 765/2008;

(27)ciallaíonn ‘lamháltas CTA AE’ lamháltas dá dtagraítear in Airteagal 3(a) de Threoir 2003/87/CE i leith gníomhaíochtaí a liostaítear in Iarscríbhinn I den Treoir sin seachas gníomhaíochtaí eitlíochta;

(28)ciallaíonn ‘astaíochtaí indíreacha’ astaíochtaí ó tháirgeadh leictreachais, téimh agus fuaraithe, a úsáidtear le linn phróisis táirgthe na n‑earraí.

Caibidil II
Oibleagáidí agus cearta dearbhóirí údaraithe earraí

Airteagal 4
Earraí a allmhairiú

Ní dhéanfaidh ach dearbhóir atá údaraithe ag an údarás inniúil i gcomhréir le hAirteagal 17 (‘dearbhóir údaraithe’) earraí a allmhairiú isteach i gcríoch chustaim an Aontais.

Airteagal 5
Iarratas ar údarú

1.Sula ndéanfaidh aon dearbhóir earraí dá dtagraítear in Airteagal 2 a allmhairiú, déanfaidh sé iarratas ar údarú chuig an údarás áitiúil ag an áit a bhfuil sé bunaithe chun na hearraí sin a allmhairiú isteach i gcríoch chustaim an Aontais.

2.De mhaolú ar mhír 1, i gcás ina leithdháiltear acmhainn tarchurtha chun leictreachas a allmhairiú trí leithdháileadh acmhainne sainráite, measfar, chun críocha an Rialacháin seo, gur dearbhóir údaraithe sa Bhallstát é an duine ar leithdháileadh acmhainn air chun allmhairithe agus a ainmníonn an acmhainn chun allmhairithe sin, i gcás ina ndearbhaíonn an duine allmhairiú leictreachais. Déanfar allmhairí a thomhas in aghaidh na teorann ar feadh tréimhsí ama nach faide ná uair an chloig agus ní féidir onnmhairiú nó idiriompar a asbhaint san uair an chloig chéanna.

3.Beidh an fhaisnéis seo a leanas faoin dearbhóir, ar dearbhóir é a chaithfidh a bheith bunaithe san Aontas, san áireamh san iarratas ar údarú:

(a)ainm, seoltaí agus faisnéis teagmhála;

(b)Uimhir Chláraithe agus Aitheantais Oibreoirí Eacnamaíochta (‘EORI’) i gcomhréir le hAirteagal 9 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013;

(c)an phríomhghníomhaíocht eacnamaíoch a dhéantar san Aontas;

(d)deimhniú ón údarás cánach sa Bhallstát, áit a bhfuil an dearbhóir bunaithe, nach bhfuil an dearbhóir faoi réir ordú aisghabhála gan íoc le haghaidh fiachais chánach náisiúnta;

(e)dearbhú ar onóir nach raibh an dearbhóir páirteach in aon sárú tromchúiseach ná in aon sraith sáraithe ar reachtaíocht chustaim, ar rialacha cánachais nó ar rialacha maidir le drochúsáid mhargaidh le linn na 5 bliana roimh bhliain an iarratais, lena n‑áirítear gan aon taifead a bheith aige maidir le cionta coiriúla tromchúiseacha a bhaineann lena ghníomhaíocht eacnamaíoch;

(f)an fhaisnéis uile is gá lena thaispeáint go bhfuil an acmhainn airgeadais agus an acmhainn oibríochtúil ag an dearbhóir chun a oibleagáidí faoin Rialachán seo a chomhlíonadh agus, má chinneann an t‑údarás inniúil ar bhonn measúnú riosca gur gá sin, doiciméid tacaíochta lena ndeimhnítear an fhaisnéis sin, amhail an cuntas brabúis agus caillteanais agus an clár comhardaithe le haghaidh suas le 3 cinn de na blianta airgeadais ba dhéanaí dár dúnadh na cuntais;

(g)luach airgeadúil measta agus méid measta allmhairí earraí go dtí críoch chustaim an Aontais de réir chineál na n‑earraí, le haghaidh na bliana féilire ina gcuirtear isteach an t‑iarratas agus le haghaidh na bliana féilire dár gcionn;

(h)ainmneacha agus faisnéis teagmhála na ndaoine sin a bhfuil an dearbhóir ag feidhmiú ar a son, más infheidhme.

4.Féadfaidh an t‑iarratasóir a iarratas a tharraingt siar tráth ar bith.

5.Cuirfidh an dearbhóir údaraithe an t‑údarás inniúil ar an eolas gan mhoill mar gheall ar aon athrú ar an bhfaisnéis a soláthraíodh faoi mhír 3, a thiocfaidh chun cinn i ndiaidh don chinneadh a bheith déanta, agus a d’fhéadfadh tionchar a bheith aige ar an gcinneadh a glacadh de bhun Airteagal 17 nó ar ábhar an údaraithe i gcomhréir le hAirteagal 17.

6.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh, a bhaineann le formáid chaighdeánach an iarratais agus leis na moilleanna agus leis an nós imeachta is inleanta ag an údarás inniúil agus iarratais ar údarú á bpróiseáil aige i gcomhréir le mír 1 agus na rialacha maidir le sainaithint ag an údarás inniúil na ndearbhóirí chun leictreachas a allmhairiú. Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme sin a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

Airteagal 6
Dearbhú SCCT

1.Faoin 31 Bealtaine gach bliain, cuirfidh gach dearbhóir údaraithe dearbhú (‘dearbhú SCCT’), le haghaidh na bliana féilire roimh an dearbhú, faoi bhráid an údaráis inniúil.

2.Beidh na nithe seo a leanas sa dearbhú SCCT:

(a)cainníocht iomlán gach cineál earraí a allmhairíodh le linn na bliana féile roimh an dearbhú, arna sloinneadh in uaireanta meigeavata i gcás leictreachais agus i dtonaí i gcás earraí eile;

(b)iomlán na n‑astaíochtaí leabaithe, arna shloinneadh i dtonaí d’astaíochtaí coibhéise CO2 in aghaidh na meigeavatuaire leictreachais nó, i gcás earraí eile, i dtonaí d’astaíochtaí coibhéise CO2 in aghaidh an tona de gach cineál earraí, arna ríomh i gcomhréir le hAirteagal 7;

(c)an líon iomlán deimhnithe SCCT a fhreagraíonn d’iomlán na n‑astaíochtaí leabaithe, atá le tabhairt suas, tar éis an laghdaithe atá dlite mar gheall ar an bpraghas carbóin a íocadh i dtír thionscnaimh i gcomhréir le hAirteagal 9 agus an coigeartú is gá ar an méid a leithdháiltear lamháltais CTA AE saor in aisce i gcomhréir le hAirteagal 31.

3.I gcás inar táirgí próiseáilte ar toradh iad ar an nós imeachta próiseála isteach dá dtagraítear in Airteagal 256 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013 na hearraí allmhairithe, tabharfaidh an dearbhóir údaraithe tuairisc sa dearbhú SCCT ar iomlán na n‑astaíochtaí atá leabaithe sna hearraí a chuirtear faoin nós imeachta próiseála isteach agus a liostaítear in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán seo, fiú mura liostaítear an táirge próiseáilte san Iarscríbhinn sin.

4.I gcás inar táirgí próiseáilte ar toradh iad ar an nós imeachta próiseála amach dá dtagraítear in Airteagal 259 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013 na hearraí allmhairithe, ní thabharfaidh an dearbhóir údaraithe tuairisc sa dearbhú SCCT ach ar na hastaíochtaí ón oibríocht phróiseála a rinneadh taobh amuigh de chríoch chustaim an Aontais, ar choinníoll go liostaítear an táirge próiseáilte in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán seo.

5.I gcás inar earraí arna dtabhairt ar ais dá dtagraítear in Airteagal 203 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013 iad na hearraí allmhairithe, tabharfaidh an dearbhóir údaraithe tuairisc ar leithligh – ‘nialas’ a thuairisceoidh sé, sa dearbhú SCCT, le haghaidh iomlán na n‑astaíochtaí leabaithe a fhreagraíonn do na hearraí sin.

6.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh a bhaineann leis an bhformáid chaighdeánach agus leis an nós imeachta chun an dearbhú SCCT a chur isteach agus leis na socruithe chun deimhnithe SCCT a thabhairt suas dá bhforáiltear i mír 2, pointe (c). Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme sin a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

Airteagal 7
Astaíochtaí leabaithe a ríomh

1.Déanfar astaíochtaí leabaithe in earraí a ríomh de bhun na modhanna a leagtar amach in Iarscríbhinn III.

2.Déanfar astaíochtaí leabaithe in earraí seachas leictreachas a chinneadh bunaithe ar na hastaíochtaí iarbhír i gcomhréir leis na modhanna a leagtar amach in Iarscríbhinn III, pointí 2 agus 3. Nuair nach féidir astaíochtaí iarbhír a chinneadh go leormhaith, déanfar na hastaíochtaí leabaithe a chinneadh faoi threoir luachanna réamhshocraithe i gcomhréir leis na modhanna a leagtar amach in Iarscríbhinn III, pointe 4.1.

3.Déanfar astaíochtaí leabaithe i leictreachas allmhairithe a chinneadh faoi threoir luachanna réamhshocraithe i gcomhréir leis an modh a leagtar amach in Iarscríbhinn III, pointe 4.2, mura roghnaíonn an dearbhóir údaraithe na hastaíochtaí leabaithe a chinneadh bunaithe ar na hastaíochtaí iarbhír i gcomhréir leis an iarscríbhinn sin, pointe 5.

4.Coimeádfaidh an dearbhóir údaraithe taifid den fhaisnéis atá de dhíth chun na hastaíochtaí leabaithe a ríomh i gcomhréir leis na ceanglais a leagtar síos in Iarscríbhinn IV. Beidh na taifid sin mionsonraithe a ndóthain chun cur ar a gcumas d’fhíoraitheoirí atá creidiúnaithe de bhun Airteagal 18 na hastaíochtaí leabaithe a fhíorú i gcomhréir le hAirteagal 8 agus le hIarscríbhinn V agus chun cur ar a chumas don údarás inniúil an dearbhú SCCT a athbhreithniú i gcomhréir le hAirteagal 19(1).

5.Coimeádfaidh an dearbhóir údaraithe na taifid sin ar fhaisnéis dá dtagraítear i mír 4, lena n‑áirítear tuarascáil an fhíoraitheora, go dtí deireadh an cheathrú bliain i ndiaidh na bliana a cuireadh isteach an dearbhú SCCT nó ba cheart an dearbhú SCCT a chur isteach.

6.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh a bhaineann le rialacha mionsonraithe maidir le gnéithe de na modhanna ríofa a leagtar amach in Iarscríbhinn III, lena n‑áirítear teorainneacha córais próiseas táirgthe, fachtóirí astaíochta, luachanna suiteáil-sonracha astaíochtaí iarbhír agus luachanna réamhshocraithe agus a gcur i bhfeidhm faoi seach ar earraí aonair a chinneadh chomh maith le modhanna a leagan síos chun iontaofacht na sonraí a áirithiú, ar sonraí iad a gcinnfear na luachanna réamhshocraithe ar a mbonn, lena n‑áirítear an leibhéal mionsonra agus fíorú na sonraí. I gcás inar gá, forálfar leis na gníomhartha sin gur féidir na luachanna réamhshocraithe a oiriúnú do limistéir, do réigiúin nó do thíortha ar leith chun tosca sonracha oibiachtúla a chur san áireamh, mar shampla tíreolaíocht. acmhainní nádúrtha, dálaí margaidh, gnáthfhoinsí fuinnimh, nó próisis thionsclaíocha. Leis na gníomhartha cur chun feidhme, tógfar ar reachtaíocht atá ann cheana chun fíorú a dhéanamh ar shonraí astaíochtaí agus gníomhaíochta i gcás suiteálacha atá cumhdaithe faoi Threoir 2003/87/CE, go háirithe Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 2018/2067.

7.Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme dá dtagraítear i mír 6 a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

Airteagal 8 
Astaíochtaí leabaithe a fhíorú

1.Áiritheoidh an dearbhóir údaraithe go ndéanfaidh fíoraitheoir atá creidiúnaithe de bhun Airteagal 18 iomlán na n‑astaíochtaí leabaithe a dearbhaíodh sa dearbhú SCCT agus a cuireadh isteach de bhun Airteagal 6 a fhíorú, bunaithe ar na prionsabail fíorúcháin a leagtar amach in Iarscríbhinn V.

2.I dtaca le hastaíochtaí leabaithe in earraí a táirgeadh i suiteálacha cláraithe i dtríú tír i gcomhréir le hAirteagal 10, féadfaidh an dearbhóir údaraithe rogha a dhéanamh faisnéis fhíoraithe a úsáid a nochtadh dó i gcomhréir le hAirteagal 10(7) chun an oibleagáid dá dtagraítear i mír 1 a chomhlíonadh.

3.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh a bhaineann leis na prionsabail fíorúcháin dá dtagraítear i mír 1 a mhéid a bhaineann leis an bhféidearthacht tarscaoileadh a dhéanamh ar an oibleagáid go dtabharfadh an fíoraitheoir cuairt ar an tsuiteáil ina ndéantar na hearraí ábhartha a tháirgeadh agus ar an oibleagáid tairseacha a shocrú chun cinneadh a dhéanamh cé acu atá míráitis nó neamh‑chomhréireachtaí ábhartha nó nach bhfuil agus a bhaineann leis an doiciméadacht tacaíochta atá riachtanach le haghaidh na tuarascála fíorúcháin.

Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme dá dtagraítear sa chéad fhomhír a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

Airteagal 9
Praghas carbóin a íocadh i dtír thionscnaimh

1.Féadfaidh dearbhóir údaraithe éileamh a dhéanamh ina dhearbhú SCCT ar laghdú i líon na ndeimhnithe SCCT atá le tabhairt suas chun go gcuirfí san áireamh an praghas carbóin a íocadh sa tír thionscnaimh le haghaidh na n‑astaíochtaí leabaithe údaraithe.

2.Coimeádfaidh an dearbhóir údaraithe taifid den doiciméadacht, arna deimhniú ag duine neamhspleách, atá de dhíth chun a léiriú go raibh na hastaíochtaí leabaithe dearbhaithe faoi réir praghas carbóin i dtír thionscnaimh na n‑earraí agus coimeádfaidh sé fianaise de chruthúnas na híocaíochta iarbhír don phraghas carbóin sin nár cheart a bheith faoi réir lacáiste onnmhairiúcháin ná cúiteamh de chineál ar bith eile ar onnmhairiú.

3.Coimeádfaidh an dearbhóir údaraithe na taifid sin dá dtagraítear i mír 2, go dtí deireadh an cheathrú bliain i ndiaidh na bliana a cuireadh an dearbhú SCCT isteach lena linn nó ar cheart an dearbhú SCCT a chur isteach.

4.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh lena mbunaítear an mhodheolaíocht chun an laghdú i líon na ndeimhnithe SCCT atá le tabhairt suas a ríomh, maidir leis an bpraghas carbóin a íocadh in airgeadra eachtrach a chomhshó go euro ag meánráta malairte bliantúil i gcomhréir le mír 1, agus maidir le cáilíochtaí an duine neamhspleách a dheimhníonn an fhaisnéis chomh maith le míreanna cruthúnais maidir leis an bpraghas carbóin a íocadh agus an easpa lacáistí onnmhairiúcháin nó cineálacha eile cúitimh ar onnmhairiú a chur i fheidhm dá dtagraítear i mír 2. Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme sin a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

Airteagal 10
Oibreoirí agus suiteálacha i dtríú tíortha a chlárú

1.Arna iarraidh sin d’oibreoir suiteála atá lonnaithe i dtríú tír, déanfaidh an Coimisiún an fhaisnéis faoin oibreoir sin agus faoina shuiteáil a chlárú i mbunachar sonraí lárnach dá dtagraítear in Airteagal 14(4).

2.Ar an bhfaisnéis a bheidh san iarraidh ar chlárúchán dá dtagraítear i mír 1, tá an fhaisnéis seo a leanas a bheidh le háireamh sa bhunachar sonraí tráth an chláraithe:

(a)ainm, seoladh agus sonraí teagmhála an oibreora;

(b)suíomh gach suiteála lena n‑áirítear seoladh iomlán agus comhordanáidí arna sloinneadh i ndomhanfhad agus i ndomhanleithead lena n‑áirítear 6 dheachúil;

(c)príomhghníomhaíocht eacnamaíoch na suiteála sa tríú tír;

3.Tabharfaidh an Coimisiún fógra don oibreoir faoin gclárú sa bhunachar sonraí. Beidh an clárúchán bailí ar feadh tréimhse 5 bliana ón dáta a thugtar fógra faoi d’oibreoir na suiteála.

4.Cuirfidh an t‑oibreoir an Coimisiún ar an eolas gan mhoill mar gheall ar aon athrú san fhaisnéis dá dtagraítear i mír 2 a thagann chun cinn tar éis an chláraithe agus tabharfaidh an Coimisiún an fhaisnéis ábhartha cothrom le dáta.

5.Beidh sé d’oibleagáid ar an oibreoir dá dtagraítear i mír 1:

(a)na hastaíochtaí leabaithe a chinneadh, ar astaíochtaí iad a ríomhtar i gcomhréir leis na modhanna a leagtar amach in Iarscríbhinn III, de réir chineál na n‑earraí a tháirgtear ag an tsuiteáil dá dtagraítear i mír 1;

(b)a áirithiú go ndéanann fíoraitheoir atá creidiúnaithe de bhun Airteagal 18 na hastaíochtaí leabaithe dá dtagraítear i bpointe (a) a fhíorú i gcomhréir leis na prionsabail fíorúcháin a leagtar amach in Iarscríbhinn V;

(c)cóip a choimeád de thuarascáil an fhíoraitheora chomh maith le taifid den fhaisnéis atá de dhíth chun na hastaíochtaí leabaithe in earraí a ríomh mar a leagtar síos in Iarscríbhinn IV le haghaidh tréimhse 4 bliana tar éis an fíorú a dhéanamh.

6.Beidh na taifid dá dtagraítear i mír 5, pointe (c) mionsonraithe a ndóthain chun an fíorú a dhéanamh i gcomhréir le mír 5, pointe (b), agus chun cur ar a chumas d’aon údarás inniúil athbhreithniú a dhéanamh, i gcomhréir le hAirteagal 19(1), ar an dearbhú SCCT a rinne dearbhóir údaraithe ar nochtadh an fhaisnéis ábhartha dó i gcomhréir le mír 8.

7.Féadfaidh oibreoir an fhaisnéis mar gheall ar fhíorú astaíochtaí leabaithe dá dtagraítear i mír 5 a nochtadh do dhearbhóir údaraithe. Beidh an dearbhóir údaraithe i dteideal leas a bhaint as an bhfaisnéis nochta chun an oibleagáid dá dtagraítear in Airteagal 8 a chomhlíonadh.

8.Féadfaidh an t‑oibreoir a iarraidh, tráth ar bith, go ndíchlárófaí ón mbunachar sonraí é.

Caibidil III
Údaráis inniúla

Airteagal 11
Údaráis inniúla

1.Ainmneoidh gach Ballstát an t‑údarás inniúil chun na hoibleagáidí faoin Rialachán seo a chomhlíonadh agus cuirfidh siad an Coimisiún ar an eolas faoi sin.

Cuirfidh an Coimisiún liosta de na húdaráis inniúla go léir ar fáil do na Ballstáit agus foilseoidh sé an fhaisnéis sin in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

2.Cuirfidh na Ballstáit de cheangal ar údaráis inniúla aon fhaisnéis atá riachtanach nó ábhartha maidir le feidhmiú a bhfeidhmeanna agus a ndualgas a mhalartú.

Airteagal 12
Coimisiún

Tabharfaidh an Coimisiún cúnamh do na húdaráis inniúla a n‑oibleagáidí faoin Rialachán seo a chomhlíonadh agus a ngníomhaíochtaí a chomhordú.

Airteagal 13
Rúndacht ghairmiúil agus nochtadh faisnéise

Gach faisnéis a fhaigheann an t‑údarás inniúil agus a dhualgais á chomhlíonadh aige, ar faisnéis rúnda í de bharr a cineáil nó ar faisnéis í a chuirtear ar fáil ar bhonn rúnda, beidh sí faoi réir oibleagáid na rúndachta gairmiúla. Ní nochtfaidh an t‑údarás inniúil faisnéis den sórt sin gan cead sainráite an duine nó an údaráis a sholáthair í. Féadfar í a roinnt le húdaráis chustaim, leis an gCoimisiún agus le hOifig an Ionchúisitheora Phoiblí Eorpaigh agus caithfear léi i gcomhréir le Rialachán (CE) Uimh. 515/97 ón gComhairle.

Airteagal 14
Clárlanna náisiúnta agus bunachar sonraí lárnach

1.Bunóidh údarás inniúil gach Ballstáit clárlann náisiúnta dearbhóirí atá údaraithe sa Bhallstát sin i bhfoirm bunachar sonraí leictreonach caighdeánaithe ina bhfuil na sonraí maidir le deimhnithe SCCT na ndearbhóirí sin, agus chun foráil a dhéanamh maidir le rúndacht i gcomhréir leis na coinníollacha a leagtar amach in Airteagal 13.

2.Beidh sa bhunachar sonraí dá dtagraítear i mír 1 cuntais le faisnéis mar gheall ar gach dearbhóir údaraithe, go háirithe:

(a)ainm agus sonraí teagmhála an dearbhóra údaraithe;

(b)uimhir EORI an dearbhóra údaraithe;

(c)an uimhir chuntais SCCT;

(d)líon, praghas díola, dáta ceannaithe, dáta tugtha suas, nó dáta athcheannaigh, nó an dáta a chuir an t‑údarás inniúil ar ceal dheimhnithe SCCT gach dearbhóra údaraithe.

3.Is faoi rún a bheidh an fhaisnéis sa bhunachar sonraí dá dtagraítear i mír 2.

4.Bunóidh an Coimisiún bunachar sonraí lárnach a mbeidh fáil ag an bpobal air ina mbeidh ainmneacha, seoltaí agus sonraí teagmhála na n‑oibreoirí agus suíomh na suiteálacha i dtríú tíortha i gcomhréir le hAirteagal 10 (2). Féadfaidh oibreoir rogha a dhéanamh gan a ainm, a sheoladh agus a shonraí teagmhála a bheith ar fáil don phobal.

Airteagal 15
Riarthóir lárnach

1.Gníomhóidh an Coimisiún mar riarthóir lárnach chun loga idirbheartaíochta neamhspleách a choinneáil ar bun ina gcoimeádfar taifead de cheannach deimhnithe SCCT, dá sealbhaíocht, dá dtabhairt suas, dá n‑athcheannach agus dá gcur ar ceal, agus áiritheoidh sé comhordú na gclárlann náisiúnta.

2.Déanfaidh an riarthóir lárnach rialuithe rioscabhunaithe ar idirbhearta a gcoimeádtar taifead orthu i gclárlanna náisiúnta trí loga idirbheartaíochta neamhspleách chun a áirithiú nach bhfuil aon neamhrialtachtaí ann i gceannach, sealbhaíocht, tabhairt suas, athcheannach agus cur ar ceal deimhnithe SCCT.

3.Má dhéantar neamhrialtachtaí a shainaithint de thoradh na rialuithe a dhéantar faoi mhír 2, cuirfidh an Coimisiún an Ballstát nó na Ballstáit lena mbaineann ar an eolas le haghaidh imscrúdú breise chun na neamhrialtachtaí a sainaithníodh a cheartú.

Airteagal 16
Cuntais sna clárlanna náisiúnta

1.Sannfaidh an t‑údarás inniúil uimhir chuntais SCCT uathúil do gach dearbhóir údaraithe.

2.Tabharfar rochtain do gach dearbhóir údaraithe ar a chuntas sa chlárlann.

3.Cuirfidh an t‑údarás inniúil an cuntas ar bun a luaithe a bhronnfar an t‑údarú dá dtagraítear in Airteagal 17(1) agus tabharfaidh sé fógra don dearbhóir údaraithe faoi sin.

4.Má tá an dearbhóir údaraithe i ndiaidh stad dá ghníomhaíocht eacnamaíoch, nó má rinneadh a údarú a chúlghairm, dúnfaidh an t‑údarás inniúil cuntas an dearbhóra sin.

Airteagal 17
Dearbhóirí a údarú

1.Dearbhóir a chuirfidh iarratas ar údarú isteach i gcomhréir le hAirteagal 5(1), údaróidh an t‑údarás inniúil é má chomhlíontar na coinníollacha seo a leanas:

(a)ní raibh an dearbhóir páirteach i sárú tromchúiseach ná i sraith sáraithe ar reachtaíocht chustaim, ar rialacha cánachais nó ar rialacha maidir le drochúsáid mhargaidh agus níl aon taifead ina leith maidir le cionta coiriúla tromchúiseacha a bhaineann lena ghníomhaíocht eacnamaíoch le linn na 5 bliana roimh an iarratas;

(b)léiríonn an dearbhóir an acmhainn airgeadais agus an acmhainn oibríochtúil atá aige chun a oibleagáidí faoin Rialachán seo a chomhlíonadh.

2.I gcás ina gcinnfidh an t‑údarás inniúil nár comhlíonadh na coinníollacha a liostaítear i mír 1, nó i gcás inar theip ar an iarratasóir an fhaisnéis a sholáthar a liostaítear in Airteagal 5(3), diúltófar an dearbhóir a údarú.

3.Má dhiúltaíonn an t‑údarás inniúil dearbhóir a údarú, féadfaidh an dearbhóir a bhfuil an t‑údarú á iarraidh aige agóid a chur faoi bhráid an údaráis ábhartha faoin dlí náisiúnta, sula ndéanfar achomharc, agus tabharfaidh an t‑údarás ábhartha sin treoir don riarthóir náisiúnta an cuntas a oscailt nó seasfaidh sé leis an diúltú i gcinneadh réasúnaithe, faoi réir cheanglais an dlí náisiúnta lena saothraítear cuspóir dlisteanach atá ag luí leis an Rialachán seo agus ar ceanglais iad atá comhréireach.

4.Beidh an fhaisnéis seo a leanas i gcinneadh an údaráis inniúil lena n‑údaraítear dearbhóir

(a)ainm agus seoladh an dearbhóra údaraithe;

(b)uimhir EORI an dearbhóra údaraithe;

(c)an uimhir chuntais SCCT.

5.Féadfaidh dearbhóir údaraithe a iarraidh tráth ar bith go ndéanfaí a údarú a chúlghairm.

6.Éileoidh an t‑údarás inniúil go ndéanfar ráthaíocht a sholáthar chun dearbhóir a údarú i gcomhréir le mír 1, mura raibh an dearbhóir bunaithe i rith an dá bhliain airgeadais roimh an mbliain a cuireadh isteach an t‑iarratas i gcomhréir le hAirteagal 5(1).

Socróidh an t‑údarás inniúil méid na ráthaíochta sin ag uasmhéid luach na ndeimhnithe SCCT a chaithfidh an dearbhóir údaraithe a thabhairt suas, agus an uasmhéid sin de réir mheastachán an údaráis inniúil, i gcomhréir le hAirteagal 22.

7.Soláthrófar an ráthaíocht mar ráthaíocht bainc, atá iníoctha ar an gcéad éileamh, ag institiúid airgeadais a oibríonn san Aontas nó trí aon fhoirm eile ráthaíochta lena soláthraítear dearbhú coibhéiseach. I gcás ina suíonn an t‑údarás inniúil nach n‑áirithítear leis an ráthaíocht a soláthraíodh méid na n‑oibleagáidí SCCT, nó nach deimhin nó leor an ráthaíocht a soláthraíodh chun méid na n‑oibleagáidí SCCT a áirithiú, cuirfidh sé de cheangal ar an dearbhóir údaraithe ráthaíocht bhreise a sholáthar, nó ráthaíocht nua a chur in ionad na ráthaíochta tosaigh, de réir mar a roghnóidh sé féin.

8.Scaoilfidh an t‑údarás inniúil an ráthaíocht díreach tar éis an 31 Bealtaine den dara bliain inar thug an dearbhóir údaraithe suas deimhnithe SCCT i gcomhréir le hAirteagal 22.

9.Déanfaidh an t‑údarás inniúil údarú dearbhóra a chúlghairm mura bhfuil na coinníollacha a leagtar síos i mír 1 á gcomhlíonadh aige a thuilleadh, nó mura bhfuil sé ag comhoibriú leis an údarás sin.

Airteagal 18
Fíoraitheoirí a chreidiúnú

1.Measfar gur fíoraitheoir creidiúnaithe faoin Rialachán seo é duine ar bith a creidiúnaíodh de bhun Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) Uimh. 2018/2067.

2.De bhreis ar mhír 1, féadfaidh comhlacht creidiúnaithe náisiúnta, arna iarraidh sin dó, duine a chreidiúnú mar fhíoraitheoir faoin Rialachán seo tar éis an doiciméadacht a sheiceáil lena bhfianaítear a inniúlacht na prionsabail fíorúcháin dá dtagraítear in Iarscríbhinn V a chur i bhfeidhm chun oibleagáidí rialúcháin na n‑astaíochtaí leabaithe a bhunaítear in Airteagail 8, 10 agus 38 a chomhlíonadh.

3.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 28 le haghaidh an chreidiúnaithe dá dtagraítear i mír 2, lena sonraítear coinníollacha maidir le rialú agus formhaoirsiú a dhéanamh ar fhíoraitheoirí creidiúnaithe, maidir le creidiúnú a tharraingt siar agus maidir le haitheantas frithpháirteach agus meastóireacht piaraí na gcomhlachtaí creidiúnúcháin.

Airteagal 19
Dearbhuithe SCCT a athbhreithniú

1.Féadfaidh an t‑údarás inniúil athbhreithniú a dhéanamh ar an dearbhú SCCT laistigh den tréimhse dar críoch an ceathrú bliain i ndiaidh na bliana ba cheart an dearbhú a chur isteach. D’fhéadfadh sé gurb é a bheadh san athbhreithniú fíorú ar an bhfaisnéis a soláthraíodh sa dearbhú SCCT ar bhonn na faisnéise a chuir na húdaráis chustaim in iúl i gcomhréir le hAirteagal 25(2) agus aon fhaisnéis ábhartha eile, agus ar bhonn aon iniúchta a mheastar a bhfuil gá leis, lena n‑áirítear iniúchadh ag áitreabh an dearbhóra údaraithe.

2.I gcás nár cuireadh isteach dearbhú SCCT i gcomhréir le hAirteagal 6, déanfaidh údarás inniúil an Bhallstáit sin ina bhfuil an dearbhóir údaraithe bunaithe measúnú ar oibleagáidí SCCT an dearbhóra sin ar bhonn na faisnéise atá ar fáil dó agus ríomhfaidh sé an líon iomlán deimhnithe SCCT atá dlite faoin 31 Nollaig ar a dhéanaí den cheathrú bliain i ndiaidh na bliana ba cheart an dearbhú SCCT a chur isteach.

3.I gcás ina bhfuil sé suite ag an údarás inniúil go bhfuil an líon dearbhaithe de dheimhnithe SCCT atá le tabhairt suas mícheart, nó nár cuireadh isteach aon dearbhú SCCT de bhun mhír 2, déanfaidh sé coigeartú ar an líon deimhnithe SCCT atá dlite ag an dearbhóir údaraithe. Tabharfaidh an t‑údarás inniúil fógra don dearbhóir údaraithe faoin gcoigeartú agus iarrfaidh sé go dtabharfaidh an dearbhóir údaraithe suas na deimhnithe SCCT breise laistigh de thréimhse aon mhí amháin.

4.Féadfaidh faighteoir an fhógra dá dtagraítear i mír 3 achomharc ar an bhfógra a thaisceadh. Soláthrófar d’fhaighteoir an fhógra faisnéis maidir leis an nós imeachta is inleanta i gcás achomhairc.

5.I gcás inar tugadh suas níos mó deimhnithe SCCT ná an líon dlite, déanfaidh an t‑údarás inniúil luach na ndeimhnithe SCCT breise a tugadh suas, arna ríomh ag an meánphraghas a d’íoc an dearbhóir údaraithe as deimhnithe SCCT le linn na bliana allmhairiúcháin, a aisíoc gan mhoill leis an dearbhóir údaraithe.

Caibidil IV
Deimhnithe SCCT

Airteagal 20
Deimhnithe SCCT a dhíol

1.Díolfaidh údarás inniúil gach Ballstáit deimhnithe SCCT le dearbhóirí atá údaraithe sa Bhallstát sin ag an bpraghas a ríomhfar i gcomhréir le hAirteagal 21.

2.Áiritheoidh an t‑údarás inniúil go sannfar cód céannachta aonaid uathúil do gach deimhniú SCCT nuair a chruthófar é agus cláróidh sé an uimhir chéannachta aonaid uathúil, an praghas agus dáta díola an deimhnithe sa chlárlann náisiúnta i gcuntas an dearbhóra údaraithe atá á cheannach.

Airteagal 21
Praghas na ndeimhnithe SCCT

1.Ríomhfaidh an Coimisiún praghas na ndeimhnithe SCCT mar mheánphraghas phraghsanna scoir lamháltais CTA AE ar an gcomhardán ceantála i gcomhréir leis na nósanna imeachta a leagtar síos i Rialachán (AE) Uimh. 1031/2010 ón gCoimisiún 54 in aghaidh gach seachtaine féilire.

Sna seachtainí féilire sin nach mbíonn aon cheant sceidealta ar an gcomhardán ceantála, is é an praghas a bheidh ar dheimhnithe SCCT ná meánphraghas phraghsanna scoir lamháltais CTA AE ón tseachtain dheireanach ina raibh ceantanna ar siúl ar an gcomhardán ceantála.

2.Foilseoidh an Coimisiún an meánphraghas sin ar a shuíomh gréasáin ar an gcéad lá oibre den tseachtain féilire dár gcionn agus cuirfear i bhfeidhm é ón lá oibre ina dhiaidh sin go dtí an chéad lá oibre den tseachtain féilire ina dhiaidh sin.

3.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh chun sainiú breise a dhéanamh ar an modheolaíocht chun meánphraghas na ndeimhnithe SCCT a ríomh agus ar shocruithe praiticiúla chun an praghas sin a fhoilsiú. Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme sin a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

Airteagal 22
Deimhnithe SCCT a thabhairt suas

1.Faoin 31 Bealtaine gach bliain, déanfaidh an dearbhóir údaraithe líon deimhnithe SCCT a thabhairt suas don údarás inniúil, líon a fhreagraíonn do na hastaíochtaí leabaithe a dearbhaíodh i gcomhréir le hAirteagal 6(2)(c) agus a fíoraíodh i gcomhréir le hAirteagal 8 don bhliain féilire roimh an tabhairt suas

2.Chun críocha mhír 1, áiritheoidh an dearbhóir údaraithe go bhfuil an líon deimhnithe SCCT is gá ar fáil ar a chuntas sa chlárlann náisiúnta. Thairis sin, áiritheoidh an dearbhóir údaraithe go bhfreagraíonn an líon deimhnithe SCCT ar a chuntas sa chlárlann náisiúnta ag deireadh gach ráithe le 80 faoin gcéad ar a laghad de na hastaíochtaí leabaithe, arna gcinneadh faoi threoir luachanna réamhshocraithe i gcomhréir leis na modhanna a leagtar amach in Iarscríbhinn III, sna hearraí ar fad atá allmhairithe aige ó bhí tús na bliana féilire ann.

3.I gcás ina gcinneann an t‑údarás inniúil nach bhfuil an líon deimhnithe SCCT i gcuntas an dearbhóra údaraithe i gcomhréir leis na hoibleagáidí de bhun mhír 2, an dara habairt, tabharfaidh an t‑údarás sin fógra faoin gcoigeartú agus iarrfaidh sé go dtabharfaidh an dearbhóir údaraithe suas na deimhnithe SCCT breise laistigh de mhí amháin.

4.Féadfaidh faighteoir an fhógra dá dtagraítear i mír 3 achomharc ar an bhfógra a thaisceadh. Soláthrófar d’fhaighteoir an fhógra faisnéis maidir leis an nós imeachta is inleanta i gcás achomhairc.

Airteagal 23
Deimhnithe SCCT a athcheannach

1.Athcheannóidh údarás inniúil gach Ballstáit, arna iarraidh sin do dhearbhóir údaraithe sa Bhallstát sin, an farasbarr de dheimhnithe SCCT a bheidh fágtha ar chuntas an dearbhóra sa chlárlann náisiúnta tar éis thabhairt suas na ndeimhnithe i gcomhréir le hAirteagal 22. Cuirfear isteach an iarraidh ar athcheannach faoin 30 Meitheamh gach bliain ina dtugtar suas deimhnithe SCCT.

2.Aon trian den líon iomlán deimhnithe SCCT a cheannaigh an dearbhóir údaraithe le linn na bliana féilire roimhe sin, sin é an teorainn a bheidh leis an líon deimhnithe atá faoi réir an athcheannaigh dá dtagraítear i mír 1.

3.Is é an praghas athcheannaigh a bheidh ar gach deimhniú SCCT ná an praghas a d’íoc an dearbhóir údaraithe as an deimhniú sin tráth an cheannaigh. 

Airteagal 24
Deimhnithe SCCT a chur ar ceal

Faoin 30 Meitheamh gach bliain, cuirfidh údarás inniúil gach Ballstáit ar ceal aon deimhniú SCCT a ceannaíodh le linn na bliana roimh an mbliain féilire roimhe sin agus a bhí fágtha i gcuntais clárlainne náisiúnta na ndearbhóirí atá údaraithe sa Bhallstát sin.

Caibidil V
Earraí a riar ag an teorainn

Airteagal 25
Nósanna imeachta ag an teorainn nuair a dhéantar earraí a allmhairiú

1.Ní cheadóidh na húdaráis chustaim earraí a allmhairiú mura bhfuil an dearbhóir údaraithe ag údarás inniúil tráth a scaoiltear na hearraí i saorchúrsaíocht ar a dhéanaí.

2.Cuirfidh na húdaráis chustaim in iúl go tréimhsiúil, d’údarás inniúil an Bhallstáit sin ina bhfuil an dearbhóir údaraithe, faisnéis faoi na hearraí a dhearbhaítear le haghaidh allmhairithe, lena n‑áirítear uimhir EORI agus uimhir chuntais SCCT an dearbhóra, cód AC 8 ndigit na n‑earraí, an líon, an tír thionscnaimh, dáta an dearbhaithe agus an nós imeachta custaim.

3.Déanfaidh na húdaráis chustaim rialuithe ar na hearraí i gcomhréir le hAirteagal 46 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013, lena n‑áirítear cód AC 8 ndigit, líon agus tír thionscnaimh na n‑earraí allmhairithe. Cuirfidh an Coimisiún na rioscaí a bhaineann le sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha san áireamh i ndearadh na gcritéar riosca comhchoiteann agus na gcaighdeán comhchoiteann de bhun de bhun Airteagal 50 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013.

4.Féadfaidh na húdaráis chustaim faisnéis rúnda a fuair na húdaráis chustaim agus a ndualgas á chomhlíonadh acu nó a chuirtear ar fáil ar bhonn rúnda a chur in iúl i gcomhréir le hAirteagal 12(1) de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013 d’údarás inniúil an Bhallstáit sin ina bhfuil an dearbhóir údaraithe. Déileálfaidh údaráis inniúla na mBallstát leis an bhfaisnéis seo agus malartóidh siad í i gcomhréir le Rialachán (CE) Uimh. 515/97 ón gComhairle.

5.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh lena sainítear an fhaisnéis, an t‑uainiú agus an modh chun an fhaisnéis a chur in iúl de bhun mhír 2. Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme sin a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

Caibidil VI
Forfheidhmiú

Airteagal 26
Pionóis

1.Dearbhóir údaraithe a dteipeann air, faoin 31 Bealtaine gach bliain, líon deimhnithe SCCT a thabhairt suas a fhreagraíonn do na hastaíochtaí leabaithe in earraí a allmhairíodh le linn na bliana roimhe sin, dlífear pionós a chur air atá comhionann leis an bpionós i leith astaíochtaí iomarcacha a leagtar amach in Airteagal 16(3) de Threoir 2003/87/CE, agus a ardaíodh de bhun Airteagal 16(4) den Treoir sin, sa bhliain a allmhairíodh na hearraí, i gcás gach deimhniú SCCT ba cheart a bheith tugtha suas ag an dearbhóir údaraithe.

2.Aon duine seachas dearbhóir údaraithe a thabharfaidh earraí isteach i gcríoch chustaim an Aontais gan deimhnithe SCCT a thabhairt suas de réir an Rialacháin seo, dlífear an pionós dá dtagraítear i mír 1 a chur air sa bhliain a tugadh isteach na hearraí, i gcás gach deimhniú SCCT ba cheart a bheith tugtha suas ag an duine.

3.I gcás ar bith, ní fhágfaidh íoc an phionóis go scaoilfear an dearbhóir údaraithe ón oibleagáid an líon deimhnithe SCCT gan íoc i mbliain ar leith a thabhairt suas d’údarás inniúil an Bhallstáit sin ina bhfuil an dearbhóir údaraithe.

4.Má chinneann an t‑údarás inniúil gur theip ar an dearbhóir údaraithe an oibleagáid a chomhlíonadh deimhnithe SCCT a thabhairt suas mar a shonraítear i mír 1, nó gur thug duine earraí isteach i gcríoch chustaim an Aontais mar a shonraítear i mír 2, déanfaidh an t‑údarás inniúil an pionós a fhorchur agus tabharfaidh sé fógra don dearbhóir údaraithe nó, sa chás faoi mhír 2, don duine mar a leanas:

(a)go bhfuil an t‑údarás inniúil tagtha ar an gconclúid go bhfuil ag teip ar an dearbhóir údaraithe nó ar an duine an oibleagáid a chomhlíonadh deimhnithe SCCT a thabhairt suas i gcás bliain ar leith;

(b)na cúiseanna atá lena chonclúid;

(c)méid an phionóis atá á fhorchur ar an dearbhóir údaraithe nó ar an duine;

(d)an dáta óna mbeidh an pionós dlite;

(e)an gníomh a mheasann an t‑údarás inniúil ba cheart don dearbhóir údaraithe nó don duine a dhéanamh chun a oibleagáid faoi phointe (a) a chomhlíonadh, ag brath ar na fíorais agus ar na himthosca a bhaineann leis an gcás; agus

(f)go bhfuil sé de cheart ag an dearbhóir údaraithe nó ag an duine achomharc a dhéanamh faoi rialacha náisiúnta.

5.Féadfaidh na Ballstáit smachtbhannaí riaracháin nó smachtbhannaí coiriúla a chur i bhfeidhm as mainneachtain an reachtaíocht SCCT a chomhlíonadh i gcomhréir lena rialacha náisiúnta i dteannta pionóis dá dtagraítear i mír 2. Beidh na smachtbhannaí sin éifeachtach, comhréireach agus athchomhairleach.

Airteagal 27
Imchéimniú

1.Déanfaidh an Coimisiún beart, bunaithe ar shonraí ábhartha agus oibiachtúla, i gcomhréir leis an Airteagal seo, chun dul i ngleic le cleachtais lena ndéantar an Rialachán seo a imchéimniú.

2.Áirítear ar na cleachtais imchéimniúcháin cásanna nach bhfuil cúis chuí ná bonn cirt eacnamaíoch leordhóthanach le hathrú sa phatrún trádála i ndáil le hearraí a áirítear i raon feidhme an Rialacháin seo ach gurb é is cúis leis an athrú oibleagáidí a leagtar síos sa Rialachán seo a sheachaint agus is éard a bhíonn sna cleachtais sin táirgí atá modhnaithe de bheagán, nach n‑áirítear sa liosta earraí in Iarscríbhinn I ach a bhaineann le hearnáil a áirítear i raon feidhme an Rialacháin seo, a chur in ionad na n‑earraí sin.

3.Ballstát nó aon pháirtí a ndéanann na cásanna a dtugtar tuairisc orthu i mír 2 difear dó, nó a dtéann na cásanna sin chun sochair dó, féadfaidh sé fógra a thabhairt don Choimisiún má bhíonn air dul i ngleic, thar thréimhse dhá mhí i gcomparáid leis an tréimhse chéanna sa bhliain roimhe sin, le laghdú mór ar an méid earraí allmhairithe a áirítear i raon feidhme an Rialacháin seo agus le méadú ar an méid allmhairí táirgí atá modhnaithe de bheagán nach n‑áirítear sa liosta earraí in Iarscríbhinn I. Déanfaidh an Coimisiún faireachán leanúnach ar aon athrú mór patrúin i dtrádáil earraí agus táirgí atá modhnaithe de bheagán ar leibhéal an Aontais.

4.Luafar san fhógra dá dtagraítear i mír 3 na cúiseanna is bun leis agus áireofar ann sonraí agus staidreamh ábhartha maidir leis na hearraí agus na táirgí dá dtagraítear i mír 2.

5.I gcás ina bhfuil cúiseanna leordhóthanacha ag an gCoimisiún lena chreidiúint, agus na sonraí, na tuarascálacha agus an staidreamh ábhartha á gcur san áireamh, lena n‑áirítear iad siúd a sholáthair údaráis chustaim na mBallstát, gur ann do na himthosca dá dtagraítear i mír 3 i mBallstát amháin nó níos mó, tugtar de chumhacht dó gníomhartha tarmligthe a ghlacadh i gcomhréir le hAirteagal 28 d’fhonn raon feidhme an Rialacháin seo a fhorlíonadh chun táirgí atá modhnaithe de bheagán a chur san áireamh chun críocha frith‑imchéimnithe.

Caibidil VII
Tarmligean a fheidhmiú agus nós imeachta coiste

Airteagal 28
An tarmligean a fheidhmiú

1.Is faoi réir na gcoinníollacha a leagtar síos san Airteagal seo a thugtar an chumhacht don Choimisiún chun gníomhartha tarmligthe a ghlacadh.

2.Tabharfar an chumhacht chun gníomhartha tarmligthe dá dtagraítear in Airteagal 2(10), Airteagal 2(11), Airteagal 18(3) agus Airteagal 27(5) a ghlacadh don Choimisiún go ceann tréimhse neamhchinntithe ama.

3.Féadfaidh Parlaimint na hEorpa nó an Chomhairle tarmligean na cumhachta dá dtagraítear in Airteagal 2(10), Airteagal 2(11), Airteagal 18(3) agus Airteagal 27(5) a chúlghairm aon tráth.

4.Le cinneadh chun cúlghairm a dhéanamh, cuirfear deireadh le tarmligean na cumhachta atá sonraithe sa chinneadh sin. Gabhfaidh éifeacht leis an lá tar éis fhoilsiú an chinnidh in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh nó ar dháta is déanaí a shonrófar sa chinneadh. Ní dhéanfaidh sé difear do bhailíocht aon ghnímh tharmligthe atá i bhfeidhm cheana.

5.Sula nglacfaidh sé gníomh tarmligthe, rachaidh an Coimisiún i mbun comhairliúchán le saineolaithe arna n‑ainmniú ag gach Ballstát i gcomhréir leis na prionsabail a leagtar síos i gComhaontú Idirinstitiúideach an 13 Aibreán 2016 maidir le Reachtóireacht Níos Fearr.

6.A luaithe a ghlacfaidh sé gníomh tarmligthe, tabharfaidh an Coimisiún fógra, an tráth céanna, do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle faoi.

7.Ní thiocfaidh gníomh tarmligthe a ghlactar de bhun Airteagal 2(10), Airteagal 2(11), Airteagal 18(3) agus Airteagal 27(5) i bhfeidhm ach amháin mura mbeidh aon agóid curtha in iúl ag Parlaimint na hEorpa nó ag an gComhairle laistigh de thréimhse 2 mhí tar éis fógra faoin ngníomh sin a thabhairt do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle nó más rud é, roimh dhul in éag na tréimhse sin, go mbeidh Parlaimint na hEorpa agus an Chomhairle araon tar éis a chur in iúl don Choimisiún nach ndéanfaidh siad aon agóid. Déanfar an tréimhse sin a fhadú 2 mhí ar thionscnamh Pharlaimint na hEorpa nó na Comhairle.

Airteagal 29
Feidhmiú cumhachtaí cur chun feidhme ag an gCoimisiún

1.Tabharfaidh an Coiste SCCT cúnamh don Choimisiún. Beidh an coiste sin ina choiste de réir bhrí Rialachán (AE) Uimh. 182/2011.

2.I gcás ina ndéantar tagairt don mhír seo, beidh feidhm ag Airteagal 5 de Rialachán (AE) Uimh. 182/2011.

Caibidil VIII
Tuairisciú agus athbhreithniú

Airteagal 30
Tuairisciú agus athbhreithniú ag an gCoimisiún

1.Baileoidh an Coimisiún an fhaisnéis is gá d’fhonn raon feidhme an Rialacháin seo a leathnú chun astaíochtaí indíreacha agus earraí seachas na cinn sin a liostaítear in Iarscríbhinn I a chumhdach, agus forbróidh sé modhanna chun astaíochtaí leabaithe a ríomh bunaithe ar mhodhanna tomhais maidir le lorg comhshaoil.

2.Roimh dheireadh na hidirthréimhse, tíolacfaidh an Coimisiún tuarascáil do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle maidir le cur i bhfeidhm an Rialacháin seo. Cuimseofar sa tuarascáil, go háirithe, measúnú ar na féidearthachtaí raon feidhme astaíochtaí leabaithe a leathnú a thuilleadh chun astaíochtaí indíreacha agus earraí eile a mbaineann riosca sceite carbóin leo seachas na cinn sin atá cumhdaithe faoin Rialachán seo cheana a chumhdach, chomh maith le measúnú ar an gcóras rialachais. Cuimseofar ann freisin measúnú ar an bhféidearthacht an raon feidhme a leathnú a thuilleadh chun astaíochtaí leabaithe seirbhísí iompair a chumhdach chomh maith le hearraí níos faide síos an slabhra luacha agus seirbhísí a d’fhéadfadh a bheith faoi réir an riosca sceite carbóin amach anseo.

3.Más iomchuí, beidh togra reachtach ag gabháil leis an tuarascáil ón gCoimisiún.

Caibidil IX
Comhordú a dhéanamh le leithdháileadh na lamháltas saor in aisce faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh

Airteagal 31
Leithdháileadh na lamháltas saor in aisce faoi Chóras Trádála Astaíochtaí an Aontais Eorpaigh agus an oibleagáid deimhnithe SCCT a thabhairt suas

1.Déanfar coigeartú ar na deimhnithe SCCT atá le tabhairt suas i gcomhréir le hAirteagal 22 chun go gcuirfear san áireamh a mhéid a leithdháiltear lamháltais CTA AE saor in aisce i gcomhréir le hAirteagal 10a de Threoir 2003/87/CE ar shuiteálacha a tháirgeann, laistigh den Aontas, na hearraí a liostaítear in Iarscríbhinn I.

2.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh lena leagtar síos modheolaíocht ríofa i ndáil leis an laghdú dá dtagraítear i mír 1. Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme sin a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

Caibidil X
Forálacha idirthréimhseacha

Airteagal 32
Raon feidhme

Le linn idirthréimhse an Rialacháin seo, beidh feidhm ag an sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha mar oibleagáid tuairiscithe mar a leagtar amach in Airteagail 33 go 35.

Airteagal 33
Earraí a allmhairiú

1.Beidh sé d’oibleagáid ar dhearbhóir a bhfuil earraí á n‑allmhairiú aige oibleagáid tuairiscithe a chomhlíonadh, mar a leagtar amach in Airteagal 35.

2.Tráth a scaoilfear na hearraí sin i saorchúrsaíocht, ar a dhéanaí, cuirfidh na húdaráis chustaim an dearbhóir ar an eolas faoin oibleagáid dá dtagraítear i mír 1.

3.Trí bhíthin an tsásra faireachais a bunaíodh de bhun Airteagal 56(5) de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013, cuirfidh na húdaráis chustaim in iúl d’údarás inniúil an Bhallstáit allmhairiúcháin faisnéis mar gheall ar earraí allmhairithe, lena n‑áirítear táirgí próiseáilte ar toradh iad ar an nós imeachta próiseála amach. Áireofar i bhfaisnéis den sórt sin uimhir EORI an dearbhóra, cód AC 8 ndigit, líon, tír thionscnaimh agus dearbhóir na n‑earraí, dáta an dearbhaithe agus an nós imeachta custaim.

Airteagal 34
Oibleagáid tuairiscithe i dtaca le nósanna imeachta áirithe custaim

1.I gcás earraí próiseáilte ar toradh iad ar an nós imeachta próiseála isteach dá dtagraítear in Airteagal 256 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013, áireofar san oibleagáid tuairiscithe dá dtagraítear in Airteagal 33(1) earraí a chuirtear faoin nós imeachta próiseála isteach agus a liostaítear in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an Rialachán seo, fiú mura liostaítear an táirge próiseáilte san Iarscríbhinn sin.

2.Ní bhainfidh an oibleagáid tuairiscithe le hallmhairiú na nithe seo a leanas:

(a)táirgí próiseáilte ar toradh iad ar an nós imeachta próiseála amach dá dtagraítear in Airteagal 259 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013;

(b)earraí allmhairithe a cháilíonn mar earraí arna dtabhairt ar ais i gcomhréir le hAirteagal 203 de Rialachán (AE) Uimh. 952/2013.

Airteagal 35
Oibleagáid tuairiscithe

1.Cuirfidh gach dearbhóir, le haghaidh gach ráithe de bhliain féilire, tuarascáil (‘tuarascáil SCCT’) ina bhfuil faisnéis faoi na hearraí a allmhairíodh le linn na ráithe sin faoi bhráid údarás inniúil an Bhallstáit allmhairiúcháin nó, sa chás gur allmhairíodh na hearraí go dtí níos mó ná Ballstát amháin, faoi bhráid údarás inniúil an Bhallstáit a roghnóidh an dearbhóir, tráth nach déanaí ná mí amháin tar éis dheireadh gach ráithe.

2.Beidh an fhaisnéis seo a leanas sa tuarascáil SCCT:

(a)cainníocht iomlán gach cineál earraí, arna sloinneadh in uaireanta meigeavata i gcás leictreachais agus i dtonaí i gcás earraí eile; agus arna sonrú in aghaidh na suiteála a tháirgeann na hearraí sa tír thionscnaimh;

(b)iomlán na n‑astaíochtaí leabaithe iarbhír, arna shloinneadh i dtonaí d’astaíochtaí coibhéise CO2 in aghaidh na meigeavatuaire leictreachais nó, i gcás earraí eile, i dtonaí d’astaíochtaí coibhéise CO2, in aghaidh an tona de gach cineál earraí, arna ríomh i gcomhréir leis an modh a leagtar amach in Iarscríbhinn III;

(c)iomlán na n‑astaíochtaí indíreacha leabaithe iarbhír, arna shloinneadh i dtonaí d’astaíochtaí coibhéise CO2 in aghaidh an tona de gach cineál earraí seachas leictreachas, arna ríomh i gcomhréir le modh a leagtar amach i ngníomh cur chun feidhme dá dtagraítear i mír 6;

(d)an praghas carbóin atá dlite i dtír thionscnaimh le haghaidh na n‑astaíochtaí leabaithe sna hearraí allmhairithe, nach bhfuil faoi réir lacáiste onnmhairiúcháin ná cúiteamh de chineál ar bith eile ar onnmhairiú.

3.Cuirfidh an t‑údarás inniúil an fhaisnéis dá dtagraítear i mír 2 in iúl don Choimisiún dhá mhí ar a dhéanaí tar éis dheireadh na ráithe a chumhdaítear le tuarascáil.

4.Déanfaidh an t‑údarás inniúil pionós comhréireach agus athchomhairleach a fhorchur ar dhearbhóirí nach gcuirfidh isteach tuarascáil SCCT.

5.Má chinneann an t‑údarás inniúil nár chomhlíon dearbhóir an oibleagáid tuarascáil SCCT a chur isteach mar a shonraítear i mír 1, déanfaidh an t‑údarás inniúil an pionós a fhorchur agus tabharfaidh sé fógra don dearbhóir mar a leanas:

(a)go bhfuil an t‑údarás inniúil tagtha ar an gconclúid go bhfuil ag teip ar an dearbhóir an oibleagáid a chomhlíonadh tuarascáil a chur isteach do ráithe ar leith;

(b)na cúiseanna atá lena chonclúid;

(c)méid an phionóis atá á fhorchur ar an dearbhóir;

(d)an dáta óna mbeidh an pionós dlite;

(e)an gníomh a mheasann an t‑údarás inniúil gur cheart don dearbhóir a dhéanamh chun a oibleagáid faoi phointe (a) a chomhlíonadh, ag brath ar na fíorais agus ar na himthosca a bhaineann leis an gcás; agus

(f)go bhfuil sé de cheart ag an dearbhóir achomharc a dhéanamh faoi rialacha náisiúnta.

6.Tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh a bhaineann leis an bhfaisnéis atá le tuairisciú, leis na nósanna imeachta chun an fhaisnéis dá dtagraítear i mír 3 a chur in iúl agus le comhshó an phraghais carbóin a íocadh in airgeadra eachtrach go euro ag meánráta malairte bliantúil. Tugtar de chumhacht don Choimisiún freisin gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh chun sainiú breise a dhéanamh ar na gnéithe is gá den mhodh ríofa a leagtar amach in Iarscríbhinn III, lena n‑áirítear teorainneacha córais na bpróiseas táirgthe, na fachtóirí astaíochta, luachanna suiteáil-sonracha na n‑astaíochtaí iarbhír agus a gcur i bhfeidhm faoi seach ar earraí aonair a chinneadh chomh maith le modhanna a leagan síos chun iontaofacht na sonraí a áirithiú, lena n‑áirítear an leibhéal mionsonra agus fíorú na sonraí sin. Tugtar de chumhacht bhreise don Choimisiún gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh chun modh a fhorbairt chun na hastaíochtaí indíreacha atá leabaithe in earraí allmhairithe a ríomh.

7.Déanfar na gníomhartha cur chun feidhme dá dtagraítear sa chéad fhomhír a ghlacadh i gcomhréir leis an nós imeachta scrúdúcháin dá dtagraítear in Airteagal 29(2).

Caibidil XI
Forálacha críochnaitheacha

Airteagal 36
Teacht i bhfeidhm

1.Tiocfaidh an Rialachán seo i bhfeidhm an [fichiú] lá tar éis lá a fhoilsithe in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

2.Beidh feidhm aige ón 1 Eanáir 2023.

3.De mhaolú ar mhír 2:

(a)Beidh feidhm ag Airteagail 32 go 34 go dtí an 31 Nollaig 2025.

(b)Beidh feidhm ag Airteagal 35 go dtí an 28 Feabhra 2026.

(c)Beidh feidhm ag Airteagail 5 agus 17 ón 1 Meán Fómhair 2025.

(d)Beidh feidhm ag Airteagail 4, 6, 7, 8, 9, 14, 15, 16, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27 agus 31 ón 1 Eanáir 2026.

Beidh an Rialachán seo ina cheangal go huile agus go hiomlán agus beidh sé infheidhme go díreach i ngach Ballstát.

Arna dhéanamh sa Bhruiséil,

RÁITEAS AIRGEADAIS REACHTACH

1.LEAGAN AMACH AN TOGRA/TIONSCNAIMH

1.1.Teideal an togra/tionscnaimh

1.2.Réimsí beartais lena mbaineann i gcreat ABM/ABB

1.3.Cineál an togra/tionscnaimh

1.4.Cuspóirí

1.5.Forais an togra/tionscnaimh

1.6.Fad agus tionchar airgeadais

1.7.Modhanna bainistíochta atá beartaithe

2.BEARTA BAINISTÍOCHTA

2.1.Rialacha faireacháin agus tuairisciúcháin

2.2.Córas bainistíochta agus rialúcháin

2.3.Bearta chun calaois agus neamhrialtachtaí a chosc

3.AN TIONCHAR AIRGEADAIS A MHEASTAR A BHEIDH AG AN TOGRA/TIONSCNAMH

3.1.Ceannteidil an chreata airgeadais ilbhliantúil agus na línte buiséid ar a n‑imreofar tionchar

3.2.An tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar chaiteachas

3.2.1.Achoimre ar an tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar chaiteachas

3.2.2.An tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar leithreasuithe faoi chomhair oibríochtaí

3.2.3.An tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar leithreasuithe de chineál riaracháin

3.2.4.Comhoiriúnacht don chreat airgeadais ilbhliantúil reatha

3.2.5.Ranníocaíochtaí ó thríú páirtithe

3.3.An tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar ioncam

RÁITEAS AIRGEADAIS REACHTACH

1.LEAGAN AMACH AN TOGRA/TIONSCNAIMH 

1.1.Teideal an togra/tionscnaimh

1.2.Réimsí beartais lena mbaineann 

1.3.Baineann an togra/tionscnamh le: 

× beart nua 

◻ beart nua a leanann tionscadal píolótach/réamhbheart 55  

◻ síneadh ar bheart atá ann cheana 

◻ beart nó bearta a chumasc nó a atreorú i dtreo beart eile/beart nua 

1.4.Cuspóirí

1.4.1.Cuspóirí ginearálta

1.4.2.Cuspóirí sonracha

1.4.3.An toradh agus an tionchar a bhfuil coinne leo

Sonraigh an tionchar ba cheart a bheith ag an togra/tionscnamh ar na tairbhithe/grúpaí ar a bhfuil sé dírithe.

1.4.4.Táscairí feidhmíochta

Sonraigh na táscairí chun faireachán a dhéanamh ar dhul chun cinn agus ar ghnóthachain.

1.5.Forais an togra/tionscnaimh 

1.5.1.Ceanglais atá le comhlíonadh sa ghearrthéarma nó san fhadtéarma, lena n‑áirítear amlíne le haghaidh rolladh amach chur chun feidhme an tionscnaimh

1.5.2.Breisluach a bhaineann le rannpháirtíocht an Aontais (d’fhéadfadh an breisluach a bheith ann mar thoradh ar fhachtóirí éagsúla, e.g. gnóthachain de thoradh comhordú, an deimhneacht dhlíthiúil, breis éifeachtachta nó comhlántachtaí). Chun críocha an phointe seo, is é a chiallaíonn ‘breisluach a bhaineann le rannpháirtíocht an Aontais’ an luach a thagann as idirghabháil an Aontais ar luach é atá sa bhreis ar an luach a bheadh ann dá mbeadh na Ballstáit ag feidhmiú astu féin.

1.5.3.Ceachtanna a foghlaimíodh ó thaithí eile den sórt sin san am a chuaigh thart

1.5.4.Comhoiriúnacht don Chreat Airgeadais Ilbhliantúil agus sineirgíochtaí a d’fhéadfadh a bheith ann le hionstraimí iomchuí eile

1.5.5.Measúnú ar na roghanna éagsúla maoinithe atá ar fáil, lena n‑áirítear an fhéidearthacht ath‑leithdháileadh a dhéanamh

1.6.Fad agus tionchar airgeadais an togra/tionscnaimh

◻ tréimhse theoranta

–◻    i bhfeidhm ón [LL/MM]BBBB go dtí an [LL/MM]BBBB

–◻    Tionchar airgeadais ó BBBB go dtí BBBB i gcás leithreasuithe faoi chomhair gealltanas agus ó BBBB go dtí BBBB i gcás leithreasuithe faoi chomhair íocaíochtaí.

× tréimhse neamhtheoranta

–Cuirfear chun feidhme é, le hidirthréimhse thosaigh, ón 1 Eanáir 2023

–agus cuirfear ag feidhmiú go hiomlán ina dhiaidh sin é.

1.7.Modhanna bainistíochta atá beartaithe 57  

✓ Bainistiú díreach ag an gCoimisiún

–◻ a dhéanfaidh a ranna, lena n‑áirítear an chuid sin den fhoireann atá i dtoscaireachtaí an Aontais;

–◻    a dhéanfaidh na gníomhaireachtaí feidhmiúcháin.

◻ Bainistíocht chomhroinnte management de chomhroinnt leis na Ballstáit

◻ Bainistíocht indíreachtrí chúraimí a bhaineann le cur chun feidhme an bhuiséid a chur faoina gcúram seo a leanas:

–◻ tríú tíortha nó na comhlachtaí a d’ainmnigh siad;

–◻ eagraíochtaí idirnáisiúnta agus a ngníomhaireachtaí (le sonrú);

–◻ an Banc Infheistíochta Eorpach agus an Ciste Eorpach Infheistíochta;

–◻ comhlachtaí dá dtagraítear in Airteagail 70 agus 71 den Rialachán Airgeadais;

–◻ comhlachtaí dlí phoiblí;

–◻ comhlachtaí arna rialú ag an dlí príobháideach agus a bhfuil misean seirbhíse poiblí acu a mhéid a chuirfidh siad ráthaíochtaí leordhóthanacha airgeadais ar fáil;

–◻ comhlachtaí arna rialú ag dlí príobháideach Ballstáit, a bhfuil curtha de chúram orthu comhpháirtíochtaí príobháideacha poiblí a chur chun feidhme, agus a sholáthróidh ráthaíochtaí leordhóthanacha airgeadais;

–◻ daoine a bhfuil curtha de chúram orthu gníomhaíochtaí sonracha a chur chun feidhme in CBES de bhun Theideal V de CAE, agus a shainaithnítear sa bhunghníomh ábhartha.

–I gcás ina sonraítear níos mó ná modh bainistíochta amháin, tabhair sonraí sa roinn ‘Nótaí’, le do thoil.

Nótaí

2.BEARTA BAINISTÍOCHTA 

2.1.Rialacha faireacháin agus tuairisciúcháin 

Sonraigh minicíocht na mbeart agus na coinníollacha atá leo.

2.2.Córas bainistíochta agus rialaithe 

2.2.1.An bonn cirt atá leis na modhanna bainistíochta, le sásraí cur chun feidhme an mhaoinithe, leis na coinníollacha íocaíochta agus leis an straitéis rialaithe atá beartaithe

2.2.2.Faisnéis faoi na rioscaí a aithníodh agus na córais rialaithe inmheánacha a cuireadh ar bun chun na rioscaí a mhaolú

2.2.3.Meastachán ar chostéifeachtúlacht na rialuithe agus an bonn cirt atá leis sin (cóimheas ‘costais rialaithe ÷ luach na gcistí gaolmhara arna mbainistiú’), agus measúnú ar an leibhéal riosca earráide a mheastar a bheidh ann (tráth dhéanamh na híocaíochta agus tráth dhúnadh an chláir) 

2.3.Bearta chun calaois agus neamhrialtachtaí a chosc 

Sonraigh na bearta coisctheacha agus cosanta atá ann cheana nó atá beartaithe, e.g. bearta sa Straitéis Frithchalaoise.

3.AN TIONCHAR AIRGEADAIS A MHEASTAR A BHEIDH AG AN TOGRA/TIONSCNAMH 

3.1.Na ceannteidil den chreat airgeadais ilbhliantúil agus na línte buiséid a ndéantar difear dóibh 

·Línte buiséid atá ann cheana

In ord cheannteidil agus línte buiséid an chreata airgeadais ilbhliantúil.

·Línte nua bhuiséid atáthar a iarraidh

In ord cheannteidil agus línte buiséid an chreata airgeadais ilbhliantúil.

3.2.An tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar chaiteachas 

3.2.1.Achoimre ar an tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar chaiteachas 

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil) Praghsanna reatha

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil) Praghsanna reatha

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil) Praghsanna reatha

3.2.2.Achoimre ar an tionchar a mheastar a bheidh aige ar leithreasuithe riaracháin an Choimisiúin

–◻    Ní éilíonn an togra/tionscnamh go n‑úsáidfear leithreasuithe de chineál riaracháin

–×    Éilíonn an togra/tionscnamh go n‑úsáidfear leithreasuithe de chineál riaracháin, mar a mhínítear thíos:

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil)

Na leithreasuithe is gá le haghaidh acmhainní daonna agus caiteachas eile de chineál riaracháin, cumhdófar iad leis na leithreasuithe sin san Ard‑Stiúrthóireacht atá sannta cheana do bhainistíocht an bhirt agus/nó atá athshannta laistigh den Ard‑Stiúrthóireacht, mar aon le haon leithdháileadh breise a d’fhéadfaí a thabhairt don Ard‑Stiúrthóireacht atá i mbun bainistíochta faoi chuimsiú an nós imeachta maidir le leithdháileadh bliantúil i bhfianaise na srianta buiséadacha.

3.2.2.1.Na hacmhainní daonna a mheastar a bheidh riachtanach

–◻    Ní éilíonn an togra/tionscnamh go n‑úsáidfear acmhainní daonna.

–×    Éilíonn an togra/tionscnamh go n‑úsáidfear acmhainní daonna, mar a mhínítear thíos:

Sloinnfear an meastachán in aonaid de choibhéis lánaimseartha

Is é XX an réimse beartais nó an teideal buiséid lena mbaineann.

Soláthrófar na hacmhainní daonna is gá le baill foirne ón Ard‑Stiúrthóireacht a bhfuil bainistíocht an bhirt faoina gcúram cheana agus/nó ar athshannadh a gcúraimí laistigh den Ard‑Stiúrthóireacht, mar aon le haon leithdháileadh breise a d’fhéadfaí a thabhairt don Ard‑Stiúrthóireacht atá i mbun bainistíochta faoi chuimsiú an nós imeachta maidir le leithdháileadh bliantúil i bhfianaise na srianta buiséadacha.

Cur síos ar na cúraimí a bheidh le déanamh:

3.2.3.Comhoiriúnacht don chreat airgeadais ilbhliantúil reatha 

✓    Tá an togra/tionscnamh comhoiriúnach don chreat airgeadais ilbhliantúil reatha.

◻    Beidh athchlárú an cheannteidil ábhartha sa chreat airgeadais ilbhliantúil ag gabháil leis an togra/tionscnamh seo.

◻    Éilíonn an togra/tionscnamh go gcuirfear an ionstraim sholúbthachta i bhfeidhm nó go ndéanfar athbhreithniú ar an gcreat airgeadais ilbhliantúil 65 .

3.3.An tionchar a mheastar a bheidh ag an togra/tionscnamh ar ioncam 

◻    Ní bheidh aon tionchar airgeadais ag an togra/tionscnamh ar ioncam.

✓    Beidh an tionchar airgeadais seo a leanas ag an togra/tionscnamh:

✓    ar acmhainní dílse

◻    ar ioncam eile

◻ Má tá an t‑ioncam sannta do línte caiteachais, sonraigh sin

EUR milliúin (go dtí an tríú deachúil)

Nóta: Ní mheastar go nginfidh SCCT ioncam san idirthréimhse 2023 go 2025.

Le linn na céime cinntithí de SCCT, eadhon ó 2026, beidh ioncam bliantúil SCCT ag brath ar mhéid an chéimnithe amach a dhéanfar ar an leithdháileadh saor in aisce agus ar chéimniú isteach an bhirt teorann faoi seach.

In 2030, meastar go n‑ardóidh an beart teorann, as féin amháin, an t‑ioncam iomlán bliantúil go EUR 2.1 billiún agus EUR 7 mbilliún d’ioncam breise.

I gcás ioncam ilghnéitheach atá ‘sannta’, sonraigh na línte buiséid a ndéantar difear dóibh.

Sonraigh an modh lena ríomhfar an tionchar ar ioncam.

(1)    Airteagal 2(1)(a) de Chomhaontú Pháras.

(2)    Teachtaireacht ón gCoimisiún an 11 Nollaig 2019 maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip (COM(2019) 640 final, lch. 4.)

(3)    Thíolaic an Coimisiún togra COM(2020) 563 final, togra lenar leasaíodh an chéad togra ón gCoimisiún maidir leis an dlí aeráide Eorpach ionas go gcuimseofaí sprioc AE athbhreithnithe maidir le hastaíochtaí a laghdú 55 % ar a laghad faoi 2030. An 10-11 Nollaig 2020, d’fhormhuinigh an Chomhairle Eorpach, ina cuid conclúidí, sprioc mhéadaithe sin an Aontais.

(4)    Teachtaireacht ón gCoimisiún an 17 Meán Fómhair 2020 maidir le dlús a chur le huaillmhian aeráide na hEorpa in 2030. (COM(2020) 562 final: Cuid 1/2).

(5)    Conclúidí ón gComhairle Eorpach an 11 Nollaig 2020. (EUCO 22/20 CO EUR 17 CONCL 8).

(6)    Uachtaránacht na Gearmáine ar Chomhairle an Aontais Eorpaigh (2020). Nuashonrú ar an rannchuidiú arna chinneadh go náisiúnta ón Aontas Eorpach agus a Bhallstáit.

(7)    Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Meitheamh 2021 lena mbunaítear an creat chun aeráidneodracht a bhaint amach agus lena leasaítear Rialacháin (AE) 2018/1999 (‘An Dlí Aeráide Eorpach’) (IO L 243, 9.7.2021, lch. 1).

(8)    Clár Oibre an Choimisiúin, 2021. (COM(2020) 690 final). Leagtar amach in Iarscríbhinn I na hionstraimí go léir atá faoin bpacáiste.

(9)    Rún ó Pharlaimint na hEorpa an 10 Márta 2021 ‘I dtreo sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha a bheadh comhoiriúnach le córas na hEagraíochta Domhanda Trádála’.

(10)    Teachtaireacht ón gCoimisiún an 12 Bealtaine 2021 maidir le Conair i dtreo Pláinéad Sláintiúil do Chách (COM(2021) 400 final).

(11)    Airteagal 191(2) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh.

(12)    Teachtaireacht ón gCoimisiún. (2019). An Comhaontú Glas don Eoraip (COM/2019/640 final), lch. 4.

(13)    Treoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Deireadh Fómhair 2003 lena mbunaítear córas maidir le trádáil lamháltas astaíochtaí gás ceaptha teasa laistigh den Aontas agus lena leasaítear Treoir 96/61/CE ón gComhairle (IO L 275, 25.10.2003, lch. 32).

(14)    Airteagal 4(3) de Chomhaontú Pháras.

(15)    [Nóta chuig Oifig na bhFoilseachán: cuir isteach, le do thoil, nuair a bheidh sé ar fáil, uimhir an athbhreithnithe CTA AE atá beartaithe]

(16)    Aitheasc ar Staid an Aontais ón Uachtarán von der Leyen ag an seisiún iomlánach a bhí ag Parlaimint na hEorpa ar an 16 Meán Fómhair 2020. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/SPEECH_20_1655

(17)    Airteagal 191(2) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh.

(18)    Teachtaireacht ón gCoimisiún. (2021). Conair i dtreo Pláinéad Sláintiúil do Chách. (COM(2021), 400 final).

(19)    Rialachán (CEE) Uimh. 2658/87 ón gComhairle an 23 Iúil 1987 maidir leis an ainmníocht taraife agus staidrimh agus leis an gComhtharaif Chustaim (IO L 256, 7.9.1987, lch. 1).

(20)     https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12228-EU-Green‑Deal-carbon‑border-adjustment‑mechanism-_en

(21)     https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12228-EU-Green‑Deal-carbon‑border-adjustment‑mechanism-_en  

(22)    [Nóta chuig Oifig na bhFoilseachán: cuir isteach an nasc chuig an measúnú tionchair nuair a bheidh sé foilsithe] 

(23)    [Nóta chuig Oifig na bhFoilseachán: cuir isteach an nasc chuig an staidéar nuair a bheidh sé foilsithe]

(24)    [Nóta chuig Oifig na bhFoilseachán: cuir isteach na naisc chuig bileog achoimre agus tuairim dhearfach an Bhoird um Ghrinnscrúdú Rialála nuair a bheidh siad foilsithe.]

(25)    IO C 326, 26.10.2012, lch. 391.

(26)    Cinneadh (AE, Euratom) 2020/2053 ón gComhairle an 14 Nollaig 2020 maidir le córas acmhainní dílse an Aontais Eorpaigh agus lena n‑aisghairtear Cinneadh 2014/335/AE Euratom (IO L 424, 15.12.2020, lch. 1).

(27)    Féach Conclúidí ón gComhairle Eorpach, 17-21 Iúil 2020 .

(28)    Comhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, maidir le comhar in ábhair bhuiséadacha agus maidir le bainistíocht fhónta airgeadais, agus maidir le hacmhainní dílse nua, lena n‑áirítear treochlár chun acmhainní dílse nua a thabhairt isteach (IO L 433 I, 22.12.2020, lch. 28).

(29)    IO C, , lch. . [Nóta chuig Oifig na bhFoilseachán: cuir isteach uimhir na tuairime]

(30)    IO C, , lch. . [Nóta chuig Oifig na bhFoilseachán: cuir isteach uimhir na tuairime]

(31)    Teachtaireacht ón gCoimisiún an 11 Nollaig 2019 maidir leis an gComhaontú Glas don Eoraip (COM(2019) 640 final).

(32)    Teachtaireacht ón gCoimisiún an 12 Bealtaine 2021 maidir le Conair i dtreo Pláinéad Sláintiúil do Chách (COM(2021) 400).

(33)    IO L 282, 19.10.2016, lch. 1.

(34)     Comhairle an Aontais Eorpaigh ST/14222/1/20/REV1.

(35)    Rialachán (AE) 2021/1119 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Meitheamh 2021 lena mbunaítear an creat chun aeráidneodracht a bhaint amach agus lena leasaítear Rialachán (AE) 2018/1999 (‘An Dlí Aeráide Eorpach’) (IO L 243, 9.7.2021, lch. 1).

(36)    an Painéal Idir-Rialtasach ar Athrú Aeráide, 2018: Téamh Domhanda 1.5°C. Tuarascáil Speisialta ón bPainéal Idir-Rialtasach ar Athrú Aeráide maidir le tionchair an téimh dhomhanda 1.5°C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch agus na conairí astaíochtaí gás ceaptha teasa domhanda atá gaolmhar leis sin, i gcomhthéacs an fhreagairt dhomhanda a neartú ar an mbagairt a bhaineann leis an athrú aeráide, ar an bhforbairt inbhuanaithe agus ar iarrachtaí an bhochtaineacht a dhíothú [Masson‑Delmotte, V., P. Zhai, H.-O. Pörtner, D. Roberts, J. Skea, P.R. Shukla, A. Pirani, W. Moufouma-Okia, C. Péan, R. Pidcock, S. Connors, J.B.R. Matthews, Y. Chen, X. Zhou, M.I. Gomis, E. Lonnoy, T. Maycock, M. Tignor, agus T. Waterfield (eagarthóirí)].

(37)    Treoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Deireadh Fómhair 2003 lena mbunaítear córas maidir le lamháltais astaíochtaí gás ceaptha teasa a thrádáil laistigh den Aontas agus lena leasaítear Treoir 96/61/CE ón gComhairle (IO L 275, 25.10.2003, lch. 32).

(38)    Rialachán (AE) 2018/842 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 maidir le laghduithe bliantúla ceangailteacha ar astaíochtaí gás ceaptha teasa ag na Ballstáit ó 2021 go 2030 lena rannchuidítear leis an ngníomhú ar son na haeráide agus chun gealltanais a tugadh faoi Chomhaontú Pháras a chomhlíonadh, agus lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 (IO L 156, 19.6.2018, lch. 26).

(39)    Rialachán (AE) 2018/841 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Bealtaine 2018 maidir le hastaíochtaí agus aistrithe gás ceaptha teasa ó úsáid talún, athrú ar úsáid talún agus foraoiseacht a chur san áireamh i gcreat 2030 don aeráid agus don fhuinneamh, agus lena leasaítear Rialachán (AE) Uimh. 525/2013 agus Cinneadh Uimh. 529/2013/AE (IO L 156, 19.6.2018, lch. 1).

(40)    Coinbhinsiún maidir le Dlí na Farraige, Montego Bay, 10 Nollaig 1982.

(41)    Rialachán (CEE) Uimh. 2658/87 ón gComhairle an 23 Iúil 1987 maidir leis an ainmníocht taraife agus staidrimh agus leis an gComhtharaif Chustaim (IO L 256, 7.9.1987, lch. 1).

(42)    Cinneadh Tarmligthe (AE) 2019/708 ón gCoimisiún an 15 Feabhra 2019 lena bhforlíontar Treoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir leis na hearnálacha agus na fo-earnálacha a chinneadh a mheastar a bhfuil riosca sceite carbóin ag roinnt leo sa tréimhse 2021 go 2030 (IO L 120, 8.5.2019, lch. 2).

(43)    Rialachán (CE) Uimh. 765/2008 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 9 Iúil 2008 lena leagtar amach na ceanglais maidir le creidiúnú agus maidir le faireachas margaidh a bhaineann le táirgí a mhargú, agus lena n‑aisghairtear Rialachán (CEE) Uimh. 339/93 (IO L 218, 13.8 2008, lch. 30).

(44)    Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2018/2067 ón gCoimisiún an 19 Nollaig 2018 maidir le fíorú sonraí agus maidir le creidiúnú fíoraitheoirí de bhun Threoir 2003/87/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 334, 31.12.2018, lch. 94).

(45)    Cinneadh 2006/500/CE ón gComhairle an 29 Bealtaine 2006 maidir leis an gComhphobal Eorpach do thabhairt i gcrích Chonradh an Chomhphobail Fuinnimh (IO L 198, 20.7.2006, lch. 15).

(46)    Rialachán (AE) 2015/1222 ón gCoimisiún an 24 Iúil 2015 lena mbunaítear treoirlíne maidir le leithdháileadh acmhainneachta agus le bainistiú ar phlódú (IO L 197, 25.7.2015, lch. 24).

(47)    Moladh ón gCoimisiún 2013/179/AE an 9 Aibreán 2013 maidir le modhanna coiteanna a úsáid chun feidhmíocht chomhshaoil saolré táirgí agus eagraíochtaí a thomhas agus a chur in iúl (IO L 124, 4.5.2013, lch. 1).

(48)    Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 27 Aibreán 2016 maidir le daoine nádúrtha a chosaint i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil agus maidir le saorghluaiseacht sonraí den sórt sin, agus lena n‑aisghairtear Treoir 95/46/CE (An Rialachán Ginearálta maidir le Cosaint Sonraí) (IO L 119, 4.5.2016, lch. 1).

(49)    Rialachán (AE) 2018/1725 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 23 Deireadh Fómhair 2018 maidir le daoine nádúrtha a chosaint i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil ag institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí an Aontais agus maidir le saorghluaiseacht sonraí den sórt sin, agus lena n‑aisghairtear Rialachán (CE) Uimh. 45/2001 agus Cinneadh Uimh. 1247/2002/CE (IO L 295, 21.11.2018, lch. 39).

(50)    Rialachán (CE) Uimh. 515/97 ón gComhairle an 13 Márta 1997 maidir le cúnamh frithpháirteach idir údaráis riaracháin na mBallstát agus maidir le comhar idir na Ballstáit agus an Coimisiún chun a áirithiú go gcuirfear an dlí ar ábhair chustaim agus ar ábhair thalmhaíochta i bhfeidhm i gceart (IO L 82, 22.3.1997, lch. 1).

(51)    Comhaontú Idirinstitiúideach idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir le Reachtóireacht Níos Fearr (IO L 123, 12.5.2016, lch. 1).

(52)    Rialachán (AE) Uimh. 182/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 16 Feabhra 2011 lena leagtar síos na rialacha agus na prionsabail ghinearálta a bhaineann leis na sásraí maidir le rialú ag na Ballstáit ar fheidhmiú cumhachtaí cur chun feidhme ag an gCoimisiún (IO L 55, 28.2.2011, lch. 13).

(53)    Rialachán (AE) Uimh. 952/2013 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 9 Deireadh Fómhair 2013 lena leagtar síos Cód Custaim an Aontais (IO L 269, 10.10.2013, lch. 1).

(54)    Rialachán (AE) Uimh. 1031/2010 ón gCoimisiún an 12 Samhain 2010 maidir le huainiúchán, riarachán agus gnéithe eile de cheantáil ar lamháltais astaíochtaí gás ceaptha teasa de bhun Threoir 2003/87/CE (IO L 302, 18.11.2010, lch. 1).

(55)    Dá dtagraítear in Airteagal 58(2)(a) nó (b) den Rialachán Airgeadais.

(56)    Comhaontú Idirinstitiúideach an 16 Nollaig 2020 idir Parlaimint na hEorpa, Comhairle an Aontais Eorpaigh agus an Coimisiún Eorpach maidir leis an smacht buiséadach, maidir le comhar in ábhair bhuiséadacha agus maidir le bainistíocht fhónta airgeadais, agus maidir le hacmhainní dílse nua, lena n‑áirítear treochlár chun acmhainní dílse nua a thabhairt isteach (IO L 433 I, 22.12.2020, lch. 28).

(57)    Tá mionsonraí na modhanna bainistíochta agus tagairtí don Rialachán Airgeadais le fáil ar shuíomh gréasáin Ard‑Stiúrthóireacht an Bhuiséid: https://myintracomm.ec.europa.eu/budgweb/EN/man/budgmanag/Pages/budgmanag.aspx  

(58)    LD = Leithreasuithe difreáilte / LN = Leithreasuithe neamhdhifreáilte.

(59)    CSTE: Comhlachas Saorthrádála na hEorpa.

(60)    Tíortha is iarrthóirí agus, i gcás inarb iomchuí, tíortha ó na Balcáin Thiar a d’fhéadfadh a bheith ina n‑iarrthóirí.

(61)    De réir ainmníocht oifigiúil an bhuiséid.

(62)    Cúnamh agus caiteachas teicniúil agus/nó riaracháin ar mhaithe le cláir agus/nó bearta de chuid an Aontais (seanlínte ‘BA’) a chur chun feidhme, taighde indíreach, taighde díreach.

(63)    AC = Ball foirne ar conradh; AL = Ball foirne áitiúil; END = Saineolaí náisiúnta ar iasacht; INT = Ball foirne gníomhaireachta; JPD = Saineolaithe sóisearacha i dtoscaireachtaí.

(64)    Fo‑uasteorainn d’fhoireann sheachtrach arna cumhdach ag leithreasuithe faoi chomhair oibríochtaí (na seanlínte ‘BA’).

(65)    Féach Airteagail 12 agus 13 de Rialachán (AE, Euratom) Uimh. 2093/2020 ón gComhairle ina leagtar síos an creat airgeadais ilbhliantúil i gcomhair na mblianta 2021 go 2027.

AN COIMISIÚN EORPACH

An Bhruiséil,14.7.2021

COM(2021) 564 final

IARSCRÍBHINNÍ

a ghabhann leis an

RIALACHÁN Ó PHARLAIMINT NA hEORPA AGUS ÓN gCOMHAIRLE

lena mbunaítear sásra coigeartaithe carbóin ar theorainneacha

{SEC(2021) 564 final} - {SWD(2021) 643 final} - {SWD(2021) 644 final} - {SWD(2021) 647 final}

IARSCRÍBHINN I
Liosta na n‑earraí agus na ngás ceaptha teasa

1.Chun earraí a shainaithint, beidh feidhm ag an Rialachán seo maidir le hearraí a liostaítear sna hearnálacha seo a leanas a thagann faoi láthair faoi na cóid ainmníochta comhcheangailte (‘AC’) a liostaítear thíos, agus is éard a bheidh iontu na cóid atá i Rialachán (CEE) Uimh. 2658/87 ón gComhairle ( 1 ).

2.Chun críocha an Rialacháin seo, na gáis cheaptha teasa a bhaineann le hearraí atá sna hearnálacha a liostaítear thíos, is éard a bheidh sna gáis sin na cinn a liostaítear thíos le haghaidh gach cineál earraí.

Stroighin

Leictreachas

Leasacháin

Iarann agus Cruach

Alúmanam

IARSCRÍBHINN II
Tíortha agus críocha nach dtagann faoi raon feidhme an Rialacháin seo

1.Roinn A- Tíortha agus críocha atá lasmuigh de raon feidhme an Rialacháin seo

Ní bheidh feidhm ag an Rialachán seo maidir le hearraí de thionscnamh na dtíortha seo a leanas:

–an Íoslainn

–Lichtinstéin

–an Iorua

–an Eilvéis

Ní bheidh feidhm ag an Rialachán seo maidir le hearraí de thionscnamh na gcríoch seo a leanas:

–Büsingen

–Heligoland

–Livigno

–Ceuta

–Melilla

2.Roinn B – Tíortha agus críocha atá lasmuigh de raon feidhme an Rialacháin seo maidir le leictreachas a allmhairiú isteach i gcríoch chustaim an Aontais

[Folamh faoi láthair]

IARSCRÍBHINN III
Modhanna lena ríomhtar na hastaíochtaí leabaithe

1.Sainmhínithe

Chun críocha na hIarscríbhinne seo agus Iarscríbhinn IV, beidh feidhm ag na sainmhínithe seo a leanas:

(a)ciallaíonn ‘earraí simplí’ earraí a tháirgtear i bpróiseas táirgthe nach n‑éilíonn ach ábhair ionchuir agus breoslaí nach ngabhann aon astaíochtaí leabaithe leo;

(b)ciallaíonn ‘earraí coimpléascacha’ earraí ar gá earraí simplí eile a ionchur i bpróiseas a dtáirgthe;

(c)ciallaíonn ‘sainastaíochtaí leabaithe’ na hastaíochtaí leabaithe in aon tona amháin earraí, arna shloinneadh ina thonaí d’astaíochtaí coibhéise CO2 in aghaidh an tona earraí;

(d)ciallaíonn ‘fachtóir astaíochta CO2 meán ualaithe dhéine CO2 an leictreachais a ghintear as breoslaí iontaise i limistéar geografach. Is éard atá san fhachtóir astaíochta CO2 an toradh a fhaightear trí shonraí astaíochta CO2 na hearnála fuinnimh a roinnt ar ollmhéid na giniúna leictreachais ó bhreoslaí iontaise. Sloinntear é i dtonaí CO2 ina aghaidh na meigeavatuaire;

(e)ciallaíonn ‘comhaontú ceannacháin cumhachta’ conradh faoina gcomhaontaíonn duine leictreachas a cheannach go díreach ó tháirgeoir leictreachais;

(f)ciallaíonn ‘oibreoir córas tarchurtha’ oibreoir mar a shainmhínítear in Airteagal 2(35) de Threoir (AE) 2019/944 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle ( 2 ).

2.Na hastaíochtaí leabaithe díreacha iarbhír a chinneadh le haghaidh earraí simplí

Chun na sainastaíochtaí leabaithe iarbhír a chinneadh le haghaidh earraí simplí a tháirgtear i suiteáil ar leith, ní thabharfar sa chuntas ach na hastaíochtaí díreacha. Chun na críche sin, tá an chothromóid seo a leanas le cur i bhfeidhm:

Nuair is é SEEg na sainastaíochtaí leabaithe a ghabhann leis na hearraí g, i dtéarmaí coibhéise CO2 ina aghaidh an tona, nuair is é AttrEmg na hastaíochtaí sannta a ghabhann leis na hearraí g, agus nuair is é ALg leibhéal gníomhaíochta na n‑earraí. Is éard atá sa leibhéal gníomhaíochta an méid de na hearraí a táirgeadh sa tsuiteáil sin le linn na tréimhse tuairisciúcháin.

ciallaíonn ‘astaíochtaí sannta’ an chuid d’astaíochtaí díreacha na suiteála le linn na tréimhse tuairiscithe arb é próiseas táirgthe earraí g is cúis léi, agus é sin arna bhunú ar chur i bhfeidhm theorainneacha córais an phróisis a shainítear sna gníomhartha cur chun feidhme arna nglacadh de bhun Airteagal 7(6). Is í an chothromóid seo a leanas a úsáidfear chun na hastaíochtaí sannta a ríomh:

Nuair is é DirEm na hastaíochtaí díreacha, a thagann de thoradh an phróisis táirgthe, arna sloinneadh i dtonaí de choibhéis CO2e, faoi chuimsiú na dteorainneacha córais dá dtagraítear sa ghníomh cur chun feidhme de bhun Airteagal 7(6).

3.Na hastaíochtaí leabaithe díreacha iarbhír a chinneadh le haghaidh earraí coimpléascacha

Chun na sainastaíochtaí leabaithe iarbhír a chinneadh le haghaidh earraí coimpléascacha a tháirgtear i suiteáil ar leith, ní thabharfar sa chuntas ach na hastaíochtaí díreacha. Sa chás sin, tá an chothromóid seo a leanas le cur i bhfeidhm:

Nuair is é AttrEmg n hastaíochtaí sannta a ghabhann leis na hearraí g, agus nuair is é ALg leibhéal gníomhaíochta na n‑earraí, eadhon, an méid de na hearraí sin a táirgeadh sa tsuiteáil sin le linn na tréimhse tuairisciúcháin, agus nuair is é EEInpMat na hastaíochtaí leabaithe a ghabhann leis na hábhair (réamhtheachtaithe) ionchuir a caitheadh sa phróiseas táirgthe. Ní bhreithneofar ach ábhair ionchuir a liostaítear mar ábhair atá ábhartha do theorainneacha córais an phróisis táirgthe mar a shonraítear sa ghníomh cur chun feidhme arna ghlacadh de bhun Airteagal 7(6). Mar seo a leanas a ríomhtar an EEInpMat is ábhartha:

Nuair is é Mi mais an ábhair ionchuir i a úsáideadh sa phróiseas táirgthe, agus nuair is é SEEi na sainastaíochtaí leabaithe a ghabhann leis i leith an ábhair ionchuir. Maidir le SEEi bainfidh oibreoir na suiteála úsáid as luach na n‑astaíochtaí a eascraíonn as an tsuiteáil inar táirgeadh an t‑ábhar ionchuir, ar choinníoll gur féidir sonraí na suiteála a thomhas ar mhodh leormhaith.

4.Na luachanna réamhshocraithe dá dtagraítear in Airteagal 7(2) agus Airteagal 7(3) a chinneadh

Mura féidir sonraí faireacháin iarbhír a thagraíonn d’astaíochtaí díreacha i gcomhréir le pointí 2 agus 3 a sholáthar ar mhodh leormhaith, is luach réamhshocraithe a chuirfear i bhfeidhm.

Chun críche luachanna réamhshocraithe a chinneadh, ní úsáidfear ach luachanna iarbhír chun astaíochtaí leabaithe a chinneadh. In éagmais sonraí iarbhír, féadfar luachanna litríochta a úsáid. Foilseoidh an Coimisiún treoir maidir leis an gcur chuige chun ceartú a dhéanamh i ndáil le gáis cheaptha teasa nó dramhgháis a úsáidtear mar ionchur próisis, sula mbaileofar na sonraí is gá chun na luachanna réamhshocraithe ábhartha a chinneadh le haghaidh gach cineál earraí a liostaítear in Iarscríbhinn I. Agus na luachanna réamhshocraithe á gcinneadh bainfear úsáid as na sonraí is fearr atá ar fáil. Athbhreithneofar iad go tréimhsiúil trí bhíthin gníomhartha cur chun feidhme a bheidh bunaithe ar an bhfaisnéis is cothroime le dáta agus is iontaofa, lena n‑áirítear ar bhonn faisnéise arna soláthar ag tríú tír nó ag grúpa de thríú tíortha.

4.1.Na luachanna réamhshocraithe dá dtagraítear in Airteagal 7(2)

I gcás nach féidir leis an dearbhóir údaraithe na hastaíochtaí iarbhír a chinneadh ar mhodh leormhaith, úsáidfear luachanna réamhshocraithe. Socrófar na luachanna sin ag meándéine astaíochta gach tíre onnmhairiúcháin agus le haghaidh gach ceann de na hearraí a liostaítear in Iarscríbhinn I cé is moite de leictreachas, agus iad arna méadú trí chorrlach a chur leo, corrlach a chinnfear i ngníomhartha cur chun feidhme an Rialacháin seo. I gcás nach féidir sonraí iontaofa maidir leis an tír onnmhairiúcháin a chur i bhfeidhm i gcás cineál áirithe earraí, bunófar na luachanna réamhshocraithe ar mheándéine astaíochtaí an 10 faoi gcéad is measa feidhmíocht de na suiteálacha AE le haghaidh an chineáil sin earraí.

4.2.Na luachanna réamhshocraithe le haghaidh leictreachas allmhairithe in Airteagal 7(3)

Maidir le luachanna réamhshocraithe le haghaidh leictreachas allmhairithe, bunófar na luachanna sin ar luachanna réamhshocraithe sonracha le haghaidh tríú tír, grúpa de thríú tíortha nó réigiún laistigh de thríú tír, sin nó, mura bhfuil na luachanna sin ar fáil, ar luachanna réamhshocraithe AE le haghaidh táirgeadh leictreachais comhchosúil san AE, de réir phointe 4.2.2.

4.2.1.Luachanna réamhshocraithe sonracha le haghaidh tríú tír, grúpa de thríú tíortha nó réigiún laistigh de thríú tír

Bunófar na luachanna réamhshocraithe sonracha ar na sonraí is fearr atá le fáil ag an gCoimisiún agus lena gcinntear meán an fhachtóra astaíochta CO2 i dtonaí CO2 ina aghaidh na meigeavatuaire ó fhoinsí a shocraíonn na praghsanna sa tríú tír, sa ghrúpa de thríú tíortha nó sa réigiún laistigh de thríú tír.

I gcás ina gcinntear luachanna réamhshocraithe sonracha le haghaidh tríú tír, grúpa de thríú tíortha nó réigiún laistigh de thríú tír, agus go n‑allmhairítear leictreachas ó thríú tír eile nó ó réigiún eile isteach sa tríú tír, nó isteach sa ghrúpa eile de thríú tíortha nó isteach i réigiún laistigh de thríú tír chun críche é a athonnmhairiú chuig an Aontas, ní úsáidfear an luach réamhshocraithe céanna.

4.2.2.Luachanna réamhshocraithe malartacha

I gcás ina gcinntear luachanna réamhshocraithe sonracha le haghaidh tríú tír, grúpa de thríú tíortha, nó réigiún laistigh de thríú tír, beidh an luach réamhshocraithe le haghaidh leictreachais, beidh sé ionadach ar an bhfachtóir astaíochta CO2 san Aontas Eorpach, i dtonaí CO2 in aghaidh na meigeavatuaire. Ciallaíonn sé sin meán ualaithe dhéine CO2 an leictreachais a ghintear as breoslaí iontaise san Aontas Eorpach. Cuirtear san áireamh leis an ualú an meascán breoslaí iontaise sa táirgeadh san Aontas Eorpach. Is éard atá san fhachtóir astaíochta CO2 an toradh a fhaightear trí shonraí astaíochta CO2 na hearnála fuinnimh a roinnt ar ollmhéid na giniúna leictreachais ó bhreoslaí iontaise.

I gcás earraí de thionscnamh tríú tíre, nó i gcás grúpa de thríú tíortha a bhíonn i mbun leictreachas a mhalartú ar bhealach suntasach leis an Aontas Eorpach, más féidir a léiriú, ar bhonn sonraí iontaofa, go bhfuil meán an fhachtóra astaíochtaí CO2 ó fhoinsí a shocraíonn praghsanna sa tríú tír sin nó sa ghrúpa sin de thríú tíortha a bhfuil malartú suntasach leictreachais acu leis an Aontas Eorpach, go bhfuil sin níos ísle ná meánfhachtóir astaíochta CO2 an Aontais nó níos ísle ná an luach réamhshocraithe sonrach, leagfar síos luach réamhshocraithe malartach le haghaidh na tíre sin nó le haghaidh an ghrúpa tíortha sin agus bunófar an luach malartach sin ar an meánfhachtóir astaíochta CO2 sa tríú tír nó sa ghrúpa tríú tíortha sin.

I gcás ina sainítear luachanna réamhshocraithe malartacha le haghaidh tríú tír nó réigiún i dtríú tír, nó grúpa de thríú tíortha nó réigiúin laistigh de thríú tíortha, agus go n‑allmhairítear leictreachas ó thríú tír eile nó ó réigiún eile laistigh de thríú tíortha isteach sa tríú tír, faoi réir an luacha réamhshocraithe mhalartaigh, ní fhéadfar an luach réamhshocraithe malartach céanna a úsáid.

5.Coinníollacha maidir le hastaíochtaí leabaithe iarbhír sa leictreachas

Féadfaidh dearbhóir údaraithe a éileamh go gcuirfeadh sé i bhfeidhm na hastaíochtaí leabaithe iarbhír in ionad na luachanna réamhshocraithe le haghaidh an ríomha dá dtagraítear in Airteagal 7(3) má chomhlíontar na coinníollacha carnacha seo a leanas:

(a)tá comhaontú ceannacháin cumhachta tugtha i gcrích ag an dearbhóir údaraithe le táirgeoir leictreachais atá lonnaithe i dtríú tír le haghaidh méid leictreachais atá coibhéiseach leis an méid a n‑éilítear úsáid luacha shonraigh ina leith;

(b)An tsuiteáil ina ngintear an leictreachas, tá sí nasctha go díreach le córas tarchurtha an Aontais Eorpaigh nó is féidir a léiriú ag am an onnmhairithe nach raibh raibh aon phlódú líonra fisiceach ag aon phointe sa líonra idir an tsuiteáil agus córas tarchurtha an Aontais Eorpaigh;

(c)tá méid leictreachais atá coibhéiseach leis an leictreachas a n‑éilítear na hastaíochtaí leabaithe iarbhír a úsáid ina leith, tá sin sannta ar bhealach cinnte don acmhainn idirnasctha sannta ag na hoibreoirí córas tarchurtha freagracha uile sa tír thionscnaimh, sa tír ceann scríbe agus, más ábhartha, i ngach tír idiriompair, agus is don tréimhse amháin ama, tréimhse nach mbeidh níos faide ná uair an chloig, a thagraíonn an acmhainn ainmnithe agus an táirgeadh leictreachais ag an tsuiteáil dá dtagraítear i bpointe (b);

(d)tá deimhniú ar fáil ó fhíoraitheoir creidiúnaithe gur comhlíonadh na critéir thuasluaite. Gheobhaidh an fíoraitheoir tuarascálacha eatramhacha gach mí ar a laghad ina dtabharfar léiriú ar an gcaoi a bhfuiltear ag comhlíonadh na gcritéar thuasluaite.

6.Luachanna réamhshocraithe a oiriúnú de réir gnéithe réigiún‑sonracha

Is féidir luachanna réamhshocraithe a oiriúnú do limistéir áirithe, do réigiúin tíortha ina bhfuil tréithe sonracha i dtreis i dtéarmaí fachtóirí oibiachtúla amhail geograif, acmhainní nádúrtha, dálaí margaidh, an meascán fuinnimh, nó an táirgeadh tionsclaíoch. I gcas ina bhfuil sonraí arna n‑oiriúint do na tréithe sonracha logánta sin ar fáil agus gur féidir luachanna réamhshocraithe níos spriocdhírithe a shainiú leo, féadfar na luachanna níos spriocdhírithe sin a úsáid in ionad luachanna réamhshocraithe arna mbunú ar shuiteálacha AE.

I gcás dearbhóirí i leith earraí de thionscnamh tríú tír, nó grúpa de thríú tíortha, i gcás inar féidir leis na dearbhóirí sin, ar bhonn sonraí iontaofa, a léiriú gurb ísle na luachanna réamhshocraithe malartacha arna n‑oiriúnú de réir gnéithe réigiún‑sonracha ná na luachanna réamhshocraithe arna sainiú ag an gCoimisiún, féadfar na luachanna réamhshocraithe malartacha a úsáid.

IARSCRÍBHINN IV
Ceanglais leabharchoimeádta maidir le sonraí a úsáidtear chun astaíochtaí leabaithe a ríomh

1.Na sonraí íosta atá le coinneáil ag dearbhóir údaraithe le haghaidh earraí allmhairithe:

1.Sonraí lena sainaithnítear an dearbhóir údaraithe:

(a)ainm;

(b)an sainaitheantóir a shann an t‑údarás náisiúnta inniúil;

2.Sonraí maidir le hearraí allmhairithe:

(a)cineál agus cainníocht gach cineál earraí;

(b)an tír thionscnaimh;

(c)na hastaíochtaí iarbhír nó na luachanna réamhshocraithe.

2.Na sonraí íosta atá le coinneáil ag dearbhóir údaraithe le haghaidh astaíochtaí leabaithe in earraí allmhairithe arna mbunú ar na hastaíochtaí iarbhír

I gcás gach cineál earraí a bhfuil feidhm ag an Rialachán seo maidir leo, ní mór na sonraí breise seo a leanas a choinneáil:

(a)sainaithint na suiteála inar táirgeadh na hearraí;

(b)faisnéis teagmhála oibreoir na suiteála inar táirgeadh na hearraí;

(c)an tuarascáil fíorúcháin maidir le hastaíochtaí lena n‑áirítear na sonraí a bhaineann le hastaíochtaí leabaithe gach cineál earraí dearbhaithe mar a leagtar amach in Iarscríbhinn V;

(d)sainastaíochtaí leabaithe na n‑earraí.

IARSCRÍBHINN V
Prionsabail an fhíoraithe agus ábhar tuarascála fíorúcháin

1.Prionsabail an fhíoraithe

Beidh feidhm ag na prionsabail seo a leanas maidir le fíoruithe arna n‑iarraidh de réir Airteagal 8:

(a)beidh dearcadh an sceipteachais ghairmiúil ag fíoraitheoirí agus iad ag déanamh na bhfíoruithe;

(b)ní mheasfar tuarascáil astaíochtaí a bheith fíoraithe agus oiriúnach don fheidhm ach amháin más é breith an fhíoraitheora, le cinnteacht réasúnta, go bhfuil an tuarascáil saor ó mhíráitis ábhartha agus ó neamh‑chomhréireachtaí ábhartha maidir le rialacha ríomha Iarscríbhinn III;

(c)beidh sé éigeantach go dtabharfaidh an fíoraitheoir cuairteanna ar an tsuiteáil ach amháin i gcás ina dtarscaoiltear ón éigeantas sin é trí bhíthin critéir shonracha a chomhlíonadh;

(d)chun a chinneadh cé acu is ábhartha míráitis nó neamh‑chomhréireachtaí, nó nach ábhartha, úsáidfidh an fíoraitheoir tairseacha a leagtar síos leis na gníomhartha cur chun feidhme arna nglacadh i gcomhréir le hAirteagal 8.

Maidir le paraiméadair nach sainítear tairseacha den sórt sin ina leith, bainfidh an fíoraitheoir leas as breithiúnas saineolaithe chun a mheas cé acu is gá nó nach gá dearcadh mar mhídhearbhuithe ábhartha ar mhídhearbhuithe arna meas ina n‑aonar nó in éineacht le mídhearbhuithe eile, agus de réir a méide agus a gcineáil, i.e. agus cé acu a d’fhéadfaidís nó nach bhféadfaidís difear a dhéanamh d’úsáid na tuarascála acu siúd a bhfuil sí dírithe orthu, na húdáráis náisiúnta inniúla go háirithe.

2.Ábhar na tuarascála fíorúcháin

Beidh an méid seo a leanas, ar a laghad, i dtuarascáil fíorúcháin:

(a)sainaitheantas na suiteála inar táirgeadh na hearraí;

(b)faisnéis teagmhála oibreoir na suiteála inar táirgeadh na hearraí;

(c)an tréimhse thuairisciúcháin is infheidhme;

(d)ainm agus faisnéis teagmhála an fhíoraitheora:

(e)aitheantas an chreidiúnaithe, ainm an Chomhlachta Creidiúnúcháin;

(f)dáta na cuairte ar an tsuiteáil, más infheidhme, nó na cúiseanna nár tugadh cuairt ar an tsuiteáil;

(g)cainníochtaí gach cineáil earraí dearbhaithe a táirgeadh sa tréimhse thuairisciúcháin;

(h)astaíochtaí díreacha na suiteála le linn na tréimhse tuairisciúcháin;

(i)tuairisc ar an gcaoi a sanntar astaíochtaí na suiteála do chineálacha éagsúla earraí;

(j)faisnéis chainníochtúil faoi na hearraí, na hastaíochtaí agus na sreafaí fuinnimh nach mbaineann leis na hearraí sin;

(k)i gcás earraí coimpléascacha:

i.na cainníochtaí de na habhair ionchuir (réamhtheachtaithe) a úsáideadh;

ii.na sainastaíochtaí leabaithe;

iii.i gcás inar astaíochtaí iarbhír a úsáidtear sainaitheantas na suiteála inar táirgeadh an t‑ábhar ionchuir agus na hastaíochtaí iarbhír ó tháirgeadh an ábhair sin.

(l)an dearbhú tuairime maidir leis an bhfíorú;

(m)faisnéis faoi na mídhearbhuithe ábhartha a aimsíodh agus nár ceartaíodh, i gcás inarb infheidhme;

(n)faisnéis faoi neamh‑chomhréireachtaí leis na rialacha ríomha a leagtar amach in Iarscríbhinn III, i gcás inarb infheidhme.

(1)    Rialachán (CEE) Uimh. 2658/87 ón gComhairle an 23 Iúil 1987 maidir leis an ainmníocht taraife agus staidrimh agus leis an gComhtharaif Chustaim (IO L 256, 7.9.1987, lch. 1).

(2)    Treoir (AE) 2019/944 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 5 Meitheamh 2019 maidir le rialacha comhchoiteanna don mhargadh inmheánach leictreachais agus lena leasaítear Treoir 2012/27/AE (IO L 158, 14.6.2019, lch. 125)