–

ο M.A., εκπροσωπούμενος από τον B. Grohman, adwokat,

–

η Πολωνική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον B. Majczyna,

–

η Τσεχική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον M. Smolek, τον J. Vláčil και την A. Pagáčová,

–

η Γερμανική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους J. Möller και R. Kanitz,

–

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από την C. Cattabriga, την A. Stobiecka-Kuik και τον G. Wils,

1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 21, παράγραφος 2α, της Σύμβασης εφαρμογής της Συμφωνίας του Σένγκεν της 14ης Ιουνίου 1985 μεταξύ των κυβερνήσεων των κρατών της Οικονομικής Ένωσης Μπενελούξ, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και της Γαλλικής Δημοκρατίας, σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα (ΕΕ 2000, L 239, σ. 19), η οποία υπογράφηκε στο Σένγκεν στις 19 Ιουνίου 1990 και τέθηκε σε εφαρμογή στις 26 Μαρτίου 1995, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 610/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013 (ΕΕ 2013, L 182, σ. 1) (στο εξής: ΣΕΣΣ), και του άρθρου 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης).

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ του M.A. και του Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w N. (προξένου της Δημοκρατίας της Πολωνίας, στο εξής: πρόξενος), με αντικείμενο της απόρριψη, εκ μέρους του δεύτερου, της αίτησης που υπέβαλε ο M.A. για τη χορήγηση εθνικής θεώρησης μακράς διαρκείας.

3

Το άρθρο 18 της ΣΕΣΣ έχει ως εξής:

«1.   Οι θεωρήσεις για παραμονή άνω των τριών μηνών είναι εθνικές θεωρήσεις που χορηγούνται από ένα από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τη νομοθεσία του ή το ενωσιακό δίκαιο. Αυτές οι θεωρήσεις χορηγούνται σύμφωνα με τον ενιαίο τύπο θεώρησης που καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1683/95 του Συμβουλίου [ΕΕ 1995, L 164, σ. 1] με σημείωση του γράμματος “D” στο πεδίο που διευκρινίζει τον τύπο θεώρησης. Συμπληρώνονται σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του παραρτήματος VII του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 810/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, για τη θέσπιση κοινοτικού κώδικα θεωρήσεων (“κώδικας θεωρήσεων”) [ΕΕ 2009, L 243, σ. 1].

2.   Οι θεωρήσεις μακράς διαρκείας έχουν περίοδο ισχύος που δεν υπερβαίνει το ένα έτος. Εάν κράτος μέλος επιτρέψει σε αλλοδαπό να παραμείνει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του έτους, η θεώρηση μακράς διαρκείας αντικαθίσταται πριν από τη λήξη της περιόδου ισχύος της με άδεια διαμονής.»

4

Το άρθρο 21 της ΣΕΣΣ προβλέπει τα εξής:

«1.   Αλλοδαποί κάτοχοι έγκυρου τίτλου διαμονής εκδοθέντος από ένα εκ των κρατών μελών μπορούν, βάσει του τίτλου αυτού και ενός έγκυρου ταξιδιωτικού εγγράφου, να κυκλοφορούν ελεύθερα για διάστημα μέχρι και τριών μηνών ανά εξάμηνο στο έδαφος των άλλων κρατών μελών, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις εισόδου που προβλέπει το άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχεία α), γ) και ε) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 562/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2006, για τη θέσπιση του κοινοτικού κώδικα σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν) [ΕΕ 2006, L 105, σ. 1] και δεν περιλαμβάνονται στους εθνικούς καταλόγους ανεπιθυμήτων του οικείου κράτους μέλους.

[…]

2α.   Το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας που θεσπίζεται με την παράγραφο 1 ισχύει επίσης για τους αλλοδαπούς που είναι κάτοχοι έγκυρης θεώρησης μακράς διαρκείας την οποία έχει χορηγήσει ένα από τα κράτη μέλη όπως προβλέπει το άρθρο 18.»

5

Κατά το άρθρο 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/801 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2016, σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την έρευνα, τις σπουδές, την πρακτική άσκηση, την εθελοντική υπηρεσία, τις ανταλλαγές μαθητών ή τα εκπαιδευτικά προγράμματα και την απασχόληση των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair) (ΕΕ 2016, L 132, σ. 21):

«Η παρούσα οδηγία καθορίζει:

[…]».

6

Το άρθρο 2 της ως άνω οδηγίας προβλέπει στην παράγραφο 1 τα εξής:

«Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται στους υπηκόους τρίτων χωρών που αιτούνται να γίνουν δεκτοί ή που έχουν γίνει δεκτοί στο έδαφος κράτους μέλους για τον σκοπό της έρευνας, των σπουδών, της πρακτικής άσκησης ή εθελοντικής υπηρεσίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας. Τα κράτη μέλη δύνανται επίσης να αποφασίζουν να εφαρμόσουν τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας στους υπηκόους τρίτων χωρών που υποβάλλουν αίτηση για να γίνουν δεκτοί στο πλαίσιο προγράμματος ανταλλαγής μαθητών ή εκπαιδευτικού προγράμματος, εθελοντικής υπηρεσίας διαφορετικής από την ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία ή απασχόλησης ως εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair).»

7

Κατά το άρθρο 3 της εν λόγω οδηγίας:

«Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:

[…]

[…]

[…]

8

Το άρθρο 34, παράγραφος 5, της ίδιας οδηγίας έχει ως εξής:

«Κάθε απόφαση με την οποία κρίνεται απαράδεκτη ή απορρίπτεται αίτηση ή με την οποία δεν ανανεώνεται ή ανακαλείται άδεια υπόκειται σε ένδικα μέσα στο οικείο κράτος μέλος σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. Η γραπτή κοινοποίηση προσδιορίζει το δικαστήριο ή τη διοικητική αρχή ενώπιον των οποίων ο ενδιαφερόμενος μπορεί να προσφύγει, καθώς και την προθεσμία εντός της οποίας μπορεί να ασκήσει την προσφυγή.»

9

Το άρθρο 32, παράγραφος 3, του κανονισμού 810/2009, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 610/2013 (στο εξής: κώδικας θεωρήσεων), ορίζει τα εξής:

«Οι αιτούντες των οποίων η θεώρηση απορρίφθηκε έχουν δικαίωμα προσφυγής. Η προσφυγή ασκείται κατά του κράτους μέλους που έχει λάβει την τελική απόφαση επί της αιτήσεως και σύμφωνα με το εθνικό του δίκαιο. Τα κράτη μέλη παρέχουν στους αιτούντες πληροφορίες σχετικά με την ακολουθητέα διαδικασία σε περίπτωση προσφυγής, όπως διευκρινίζεται στο παράρτημα VΙ.»

10

Το άρθρο 75 του ustawa o cudzoziemcach (νόμου περί αλλοδαπών), της 12ης Δεκεμβρίου 2013 (Dz. U. του 2018, θέση 2094), όπως έχει τροποποιηθεί (στο εξής: νόμος περί αλλοδαπών), ορίζει τα εξής:

«1.   Αιτήματα χορήγησης εθνικής θεώρησης απορρίπτονται με έκδοση απόφασης.

2.   Η απορριπτική απόφαση αιτήματος χορήγησης εθνικής θεώρησης φέρει ορισμένο τύπο.»

11

Το άρθρο 76, παράγραφος 1, του νόμου περί αλλοδαπών ορίζει τα εξής:

«Στην περίπτωση απόφασης με την οποία απορρίπτεται η αίτηση για έκδοση θεώρησης Σένγκεν ή εθνικής θεώρησης είναι δυνατό:

[…]».

12

Το άρθρο 5 του ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (νόμου περί κώδικα διοικητικής δικονομίας), της 30ής Αυγούστου 2002 (Dz. U. του 2018, θέση 1302), όπως είχε τροποποιηθεί (στο εξής: νόμος περί κώδικα διοικητικής δικονομίας) και ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της κύριας δίκης, προβλέπει τα εξής:

«Τα διοικητικά δικαστήρια δεν έχουν δικαιοδοσία επί υποθέσεων οι οποίες αφορούν:

[…]

[…]»

13

Το άρθρο 58, παράγραφος 1, του κώδικα διοικητικής δικονομίας ορίζει ότι: «[τ]ο δικαστήριο απορρίπτει την προσφυγή […] σε περίπτωση που τα διοικητικά δικαστήρια δεν έχουν δικαιοδοσία […]».

14

Ο αναιρεσείων της κύριας δίκης, υπήκοος τρίτης χώρας, υπέβαλε στον πρόξενο αίτηση για τη χορήγηση εθνικής θεώρησης μακράς διαρκείας, προκειμένου να πραγματοποιήσει σπουδές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Πολωνία. Δεδομένου ότι η αίτησή του απορρίφθηκε, ζήτησε από τον πρόξενο να την επανεξετάσει. Ο πρόξενος επιβεβαίωσε την απόρριψη της αίτησης για τη χορήγηση θεώρησης, λόγω μη αιτιολόγησης του σκοπού ή των συνθηκών της σχεδιαζόμενης διαμονής.

15

Ο αναιρεσείων της κύριας δίκης άσκησε προσφυγή κατά της απορριπτικής απόφασης του προξένου ενώπιον του Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (περιφερειακού διοικητικού δικαστηρίου Βαρσοβίας, Πολωνία). Για το παραδεκτό της προσφυγής, ο αναιρεσείων της κύριας δίκης επικαλέστηκε την απόφαση της 13ης Δεκεμβρίου 2017, El Hassani (C‑403/16, EU:C:2017:960), προβάλλοντας ότι το διατακτικό της μπορούσε να εφαρμοστεί εν προκειμένω, λόγω της ομοιότητας των πραγματικών και νομικών περιστάσεων της υπόθεσης επί της οποίας εκδόθηκε η εν λόγω απόφαση και της υπόθεσης της κύριας δίκης.

16

Με διάταξη της 12ης Μαρτίου 2019, το Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (περιφερειακό διοικητικό δικαστήριο Βαρσοβίας) απέρριψε την προσφυγή. Το δικαστήριο αυτό, στηριζόμενο στο άρθρο 5, σημείο 4, του κώδικα διοικητικής δικονομίας, έκρινε ότι η υπόθεση της κύριας δίκης δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων. Έκρινε επίσης ότι η λύση που δόθηκε με την απόφαση της 13ης Δεκεμβρίου 2017, El Hassani (C‑403/16, EU:C:2017:960), δεν μπορούσε να εφαρμοστεί στην υπόθεση της κύριας δίκης, για τον λόγο ότι επίμαχη στην απόφαση εκείνη ήταν θεώρηση βραχείας παραμονής, ήτοι θεώρηση Σένγκεν, ενώ, εν προκειμένω, ο αναιρεσείων της κύριας δίκης είχε ζητήσει εθνική θεώρηση μακράς διαρκείας, η οποία χορηγείται σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο.

17

Ο αναιρεσείων της κύριας δίκης, υποστηρίζοντας ότι το Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (περιφερειακό διοικητικό δικαστήριο Βαρσοβίας) έσφαλε, κρίνοντας ότι δεν χωρούσε δικαστικός έλεγχος της απόφασης του προξένου με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση για τη χορήγηση θεώρησης, και ότι, ως εκ τούτου, κακώς απέρριψε την προσφυγή κατά της απόφασης αυτής, άσκησε αίτηση αναιρέσεως ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, ήτοι του Naczelny Sąd Administracyjny (Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου, Πολωνία).

18

Το αιτούν δικαστήριο εκθέτει ότι, κατόπιν της αποφάσεως της 13ης Δεκεμβρίου 2017, El Hassani (C‑403/16, EU:C:2017:960), το άρθρο 5, σημείο 4, στοιχείο a, του κώδικα διοικητικής δικονομίας τροποποιήθηκε προκειμένου να προβλεφθεί δικαίωμα ένδικης προσφυγής κατά των αποφάσεων με τις οποίες απορρίπτονται αιτήσεις για τη χορήγηση θεώρησης Σένγκεν. Διευκρινίζει ότι η εν λόγω τροποποιημένη διάταξη δεν ισχύει για τις αποφάσεις με τις οποίες απορρίπτονται αιτήσεις για τη χορήγηση εθνικών θεωρήσεων, όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης. Συνεπώς, κατά το εθνικό δίκαιο, δεν χωρεί δικαστικός έλεγχος της απόφασης με την οποία ο πρόξενος απορρίπτει αίτηση για τη χορήγηση εθνικής θεώρησης μακράς διαρκείας.

19

Κατά συνέπεια, το αιτούν δικαστήριο διερωτάται αν το δίκαιο της Ένωσης επιβάλλει την ισχύ, για τις εθνικές θεωρήσεις μακράς διαρκείας, του ίδιου επιπέδου προστασίας με εκείνο που προβλέπεται για τις θεωρήσεις Σένγκεν και απορρέει από την απόφαση της 13ης Δεκεμβρίου 2017, El Hassani (C‑403/16, EU:C:2017:960).

20

Ως προς το ζήτημα αυτό, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι το άρθρο 21, παράγραφος 2α, της ΣΕΣΣ παρέχει δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας στους αλλοδαπούς κατόχους εθνικής θεώρησης μακράς διαρκείας. Η εθνική θεώρηση είναι ένα από τα μέσα που παρέχουν σε αλλοδαπό τη δυνατότητα να ασκήσει το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και, συνεπώς, δεν διαφέρει σημαντικά από την άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας δυνάμει της θεώρησης Σένγκεν που χορηγείται σε υπήκοο τρίτης χώρας. Κατά το αιτούν δικαστήριο, μολονότι οι εθνικές θεωρήσεις και οι θεωρήσεις Σένγκεν διαφέρουν ως προς τους κανόνες, τις απαιτήσεις ή τον τρόπο χορήγησης, αφορούν αμφότερες την άσκηση από τους αλλοδαπούς του ίδιου δικαιώματος που απορρέει από το δίκαιο της Ένωσης. Η αδυναμία προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου κατά τελικής απορριπτικής αποφάσεως επί αίτησης για τη χορήγηση εθνικής θεώρησης ενδέχεται, επομένως, να παραβιάζει το δίκαιο της Ένωσης και, συγκεκριμένα, να προσβάλλει το προβλεπόμενο στο άρθρο 47, πρώτο εδάφιο, του Χάρτη δικαίωμα πραγματικής προσφυγής.

21

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Naczelny Sąd Administracyjny (Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Έχει το άρθρο 21, παράγραφος 2α, της [ΣΕΣΣ], σε συνδυασμό με το άρθρο 47, πρώτο εδάφιο, του [Χάρτη], την έννοια ότι το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου πρέπει να διασφαλίζεται σε υπήκοο τρίτου κράτους, όταν απορρίπτεται το αίτημά του να του χορηγηθεί θεώρηση μακράς διαρκείας και ο ίδιος δεν μπορεί να ασκήσει το προβλεπόμενο στο άρθρο 21, παράγραφος 1, της [ΣΕΣΣ] δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας στο έδαφος άλλων κρατών μελών;»

22

Η Πολωνική Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το Δικαστήριο δεν είναι αρμόδιο να απαντήσει στο προδικαστικό ερώτημα, διότι η υπόθεση της κύριας δίκης δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης.

23

Ως προς το ζήτημα αυτό, το άρθρο 19, παράγραφος 3, στοιχείο βʹ, ΣΕΕ και το άρθρο 267, πρώτο εδάφιο, ΣΛΕΕ προβλέπουν ότι το Δικαστήριο είναι αρμόδιο να αποφαίνεται, προδικαστικώς, επί της ερμηνείας του δικαίου της Ένωσης και επί του κύρους των πράξεων που εκδίδονται από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης.

24

Εν προκειμένω, το αιτούν δικαστήριο ζητεί από το Δικαστήριο να ερμηνεύσει το άρθρο 21, παράγραφος 2α, της ΣΕΣΣ, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του δικαίου της Ένωσης δυνάμει του προσαρτημένου στις Συνθήκη της Λισσαβώνας πρωτοκόλλου αριθ. 19 σχετικά με το κεκτημένο του Σένγκεν το οποίο έχει ενσωματωθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ 2010, C 83, σ. 290).

25

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο είναι αρμόδιο να απαντήσει στο υποβληθέν ερώτημα.

26

Με το προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το άρθρο 21, παράγραφος 2α, της ΣΕΣΣ, σε συνδυασμό με το άρθρο 47 του Χάρτη, έχει την έννοια ότι επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να προβλέπουν τη δυνατότητα άσκησης ένδικης προσφυγής κατά των αποφάσεων με τις οποίες απορρίπτονται αιτήσεις για τη χορήγηση θεωρήσεων μακράς διαρκείας για λόγους σπουδών.

27

Το άρθρο 21, παράγραφος 2α, της ΣΕΣΣ προβλέπει ότι το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας, υπό τις προϋποθέσεις της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, ισχύει επίσης για τους αλλοδαπούς που είναι κάτοχοι έγκυρης θεώρησης μακράς διαρκείας την οποία έχει χορηγήσει ένα από τα κράτη μέλη όπως προβλέπει το άρθρο 18 της ΣΕΣΣ.

28

Επομένως, όπως προκύπτει από το ίδιο το γράμμα του, το άρθρο 21, παράγραφος 2α, της ΣΕΣΣ αφορά αποκλειστικά τα δικαιώματα κυκλοφορίας που παρέχονται στους υπηκόους τρίτων κρατών οι οποίοι είναι κάτοχοι θεώρησης μακράς διάρκειας.

29

Επομένως, η εν λόγω διάταξη δεν παρέχει στους υπηκόους τρίτων κρατών των οποίων η αίτηση για τη χορήγηση τέτοιας θεώρησης απορρίφθηκε κανένα δικαίωμα ή ελευθερία που να εμπίπτει στην αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 47 του Χάρτη. Κατά συνέπεια, το άρθρο 21, παράγραφος 2α, της ΣΕΣΣ δεν επιβάλλει στα κράτη μέλη καμία σχετική υποχρέωση έναντι των υπηκόων αυτών.

30

Επομένως, η επίμαχη περίπτωση στην κύρια δίκη δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 21, παράγραφος 2α, της ΣΕΣΣ κατά το μέτρο που αφορά απόφαση με την οποία απορρίπτεται αίτηση υπηκόου τρίτου κράτους για τη χορήγηση θεώρησης μακράς διαρκείας και ειδικότερα τα μέσα παροχής έννομης προστασίας κατά της απόφασης αυτής.

31

Ωστόσο, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, το γεγονός ότι το αιτούν δικαστήριο διατύπωσε προδικαστικό ερώτημα παραπέμποντας μόνο σε ορισμένες διατάξεις του δικαίου της Ένωσης δεν εμποδίζει το Δικαστήριο να του παράσχει όλα τα ερμηνευτικά στοιχεία του δικαίου της Ένωσης που μπορούν να είναι χρήσιμα για την εκδίκαση της υποθέσεως της οποίας έχει επιληφθεί, είτε μνημονεύει τις διατάξεις αυτές είτε όχι στο ερώτημά του. Συναφώς, στο Δικαστήριο απόκειται να συναγάγει, από το σύνολο των στοιχείων που του παρέχει το εθνικό δικαστήριο και ιδίως από το σκεπτικό της αποφάσεως περί παραπομπής, εκείνα τα στοιχεία του δικαίου της Ένωσης που χρειάζονται ερμηνεία, λαμβανομένου υπόψη του αντικειμένου της διαφοράς (πρβλ., μεταξύ άλλων, απόφαση της 9ης Απριλίου 2014, Ville d’Ottignies-Louvain-la-Neuve κ.λπ., C‑225/13, EU:C:2014:245, σκέψη 30).

32

Υπό τις συνθήκες αυτές, πρέπει να εξεταστεί αν η υποχρέωση να προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης ένδικης προσφυγής κατά των αποφάσεων με τις οποίες απορρίπτεται αίτηση για τη χορήγηση θεώρησης μακράς διαρκείας, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, μπορεί να απορρέει από άλλη διάταξη του δικαίου της Ένωσης και όχι από το άρθρο 21, παράγραφος 2α, της ΣΕΣΣ.

33

Ως προς το ζήτημα αυτό, υπενθυμίζεται ότι, όπως προκύπτει από το άρθρο 18, παράγραφος 1, της ΣΕΣΣ, οι θεωρήσεις μακράς διαρκείας είναι εθνικές θεωρήσεις που χορηγούνται από ένα από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τη νομοθεσία του ή το ενωσιακό δίκαιο.

34

Όσον αφορά τις θεωρήσεις μακράς διαρκείας που χορηγούνται από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τη νομοθεσία τους, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί καμία πράξη από τον νομοθέτη της Ένωσης, βάσει του άρθρου 79, παράγραφος 2, στοιχείο αʹ, ΣΛΕΕ, σχετικά με τις διαδικασίες και τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση τέτοιων θεωρήσεων, οι προϋποθέσεις και διαδικασίες αυτές, περιλαμβανομένων και των διαδικασιών προσφυγής κατά αποφάσεων με τις οποίες απορρίπτεται αίτηση για τη χορήγηση τέτοιας θεώρησης, διέπονται αποκλειστικά από το εθνικό δίκαιο (πρβλ., όσον αφορά τις θεωρήσεις μακράς διάρκειας για ανθρωπιστικούς λόγους, απόφαση της 7ης Μαρτίου 2017, X και X, C‑638/16 PPU, EU:C:2017:173, σκέψη 44).

35

Δεδομένου ότι οι αιτήσεις για τη χορήγηση τέτοιων θεωρήσεων μακράς διαρκείας δεν διέπονται από το δίκαιο της Ένωσης, οι διατάξεις του Χάρτη, και ειδικότερα εκείνες του άρθρου 47, δεν έχουν εφαρμογή ως προς τις αποφάσεις για την απόρριψη των αιτήσεων αυτών (πρβλ., όσον αφορά τις θεωρήσεις μακράς διάρκειας για ανθρωπιστικούς λόγους, απόφαση της 7ης Μαρτίου 2017, X και X, C‑638/16 PPU, EU:C:2017:173, σκέψη 45 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

36

Πράγματι, το πεδίο εφαρμογής του Χάρτη, όσον αφορά τη δράση των κρατών μελών, ορίζεται στο άρθρο του 51, παράγραφος 1, το οποίο προβλέπει ότι οι διατάξεις του Χάρτη απευθύνονται στα κράτη μέλη όταν αυτά εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης, η διάταξη δε αυτή επιβεβαιώνει την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου κατά την οποία τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στην έννομη τάξη της Ένωσης έχουν εφαρμογή σε όλες τις καταστάσεις που διέπονται από το δίκαιο της Ένωσης, πλην όμως όχι πέραν αυτών [απόφαση της 19ης Νοεμβρίου 2019, A. K. κ.λπ. (Ανεξαρτησία του πειθαρχικού τμήματος του Ανωτάτου Δικαστηρίου), C‑585/18, C‑624/18 και C‑625/18, EU:C:2019:982, σκέψη 78 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία].

37

Εν προκειμένω, από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι ο αναιρεσείων της κύριας δίκης ζήτησε από τον πρόξενο τη χορήγηση θεώρησης μακράς διαρκείας, προκειμένου να πραγματοποιήσει σπουδές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Πολωνία.

38

Ως προς το ζήτημα αυτό, πρέπει να ληφθεί υπόψη, αφενός, ότι η οδηγία 2016/801 ορίζει, μεταξύ άλλων, όπως προβλέπει το άρθρο της 1, στοιχείο αʹ, τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής, για περίοδο που υπερβαίνει τις 90 ημέρες, των υπηκόων τρίτων χωρών για σκοπούς σπουδών και, αφετέρου, ότι από το άρθρο της 3, σημεία 21 και 23, προκύπτει ότι η άδεια που χορηγείται από τα κράτη μέλη για τους σκοπούς της οδηγίας μπορεί να λάβει τη μορφή άδειας διαμονής ή, εφόσον προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο, τη μορφή θεώρησης μακράς διαρκείας.

39

Στο αιτούν δικαστήριο εναπόκειται να εξακριβώσει αν η επίμαχη στην κύρια δίκη αίτηση για τη χορήγηση θεώρησης εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της ως άνω οδηγίας.

40

Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης, επισημαίνεται ότι, δυνάμει του άρθρου 34, παράγραφος 5, της οδηγίας 2016/801, οι αποφάσεις με τις οποίες απορρίπτεται αίτηση για τη χορήγηση θεώρησης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας υπόκειται σε προσφυγή στο οικείο κράτος μέλος σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο.

41

Ως εκ τούτου, το άρθρο 34, παράγραφος 5, της οδηγίας 2016/801, στην περίπτωση απόφασης με την οποία απορρίπτεται αίτηση για τη χορήγηση θεώρησης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, παρέχει ρητώς στους αιτούντες τη δυνατότητα να ασκήσουν προσφυγή σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία του κράτους μέλους το οποίο έλαβε την απορριπτική απόφαση.

42

Συγκεκριμένα, όπως και για τις θεωρήσεις Σένγκεν, ο νομοθέτης της Ένωσης ανέθεσε στα κράτη μέλη την ευθύνη να αποφασίσουν σχετικά με τη φύση και τις επιμέρους λεπτομέρειες των μέσων παροχής έννομης προστασίας που έχουν στη διάθεσή τους οι αιτούμενοι τη χορήγηση θεώρησης μακράς διαρκείας που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2016/801.

43

Ως προς το ζήτημα αυτό, υπενθυμίζεται ότι, κατά πάγια νομολογία, ελλείψει κανόνων της Ένωσης οι οποίοι να διέπουν ορισμένο ζήτημα, εναπόκειται στην εσωτερική έννομη τάξη εκάστου κράτους μέλους να θεσπίσει τους δικονομικούς κανόνες των ενδίκων βοηθημάτων που αποσκοπούν στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των υποκειμένων δικαίου, δυνάμει της αρχής της δικονομικής αυτονομίας, υπό τον όρο, ωστόσο, ότι οι κανόνες αυτοί δεν είναι λιγότερο ευμενείς από τους διέποντες παρόμοιες καταστάσεις που υπόκεινται στο εσωτερικό δίκαιο (αρχή της ισοδυναμίας) και δεν καθιστούν πρακτικώς αδύνατη ή υπερβολικά δυσχερή την άσκηση των δικαιωμάτων που απονέμει το δίκαιο της Ένωσης (αρχή της αποτελεσματικότητας) (απόφαση της 13ης Δεκεμβρίου 2017, El Hassani, C‑403/16, EU:C:2017:960, σκέψη 26 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

44

Εξάλλου, σύμφωνα με τη νομολογία που υπενθυμίζεται στη σκέψη 36 της παρούσας απόφασης, τα χαρακτηριστικά της διαδικασίας προσφυγής του άρθρου 34, παράγραφος 5, της οδηγίας 2016/801 πρέπει να καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 47 του Χάρτη.

45

Η διάταξη αυτή του Χάρτη επιβάλλει όμως στα κράτη μέλη την υποχρέωση να διασφαλίζουν, σε κάποιο στάδιο της εν λόγω διαδικασίας, τη δυνατότητα άσκησης προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου (πρβλ. απόφαση της 13ης Δεκεμβρίου 2017, El Hassani, C‑403/16, EU:C:2017:960, σκέψη 41).

46

Κατά συνέπεια, όσον αφορά τις αποφάσεις με τις οποίες απορρίπτεται αίτηση για τη χορήγηση θεώρησης για λόγους σπουδών που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2016/801, το δίκαιο της Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 34, παράγραφος 5, της οδηγίας αυτής, σε συνδυασμό με το άρθρο 47 του Χάρτη, επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να προβλέπουν διαδικασία προσφυγής κατά των απορριπτικών αυτών αποφάσεων της οποίας οι λεπτομέρειες ρυθμίζονται από την έννομη τάξη κάθε κράτους μέλους, τηρουμένων των αρχών της ισοδυναμίας και της αποτελεσματικότητας, η δε διαδικασία αυτή πρέπει να προβλέπει, σε κάποιο στάδιό της, την άσκηση προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 13ης Δεκεμβρίου 2017, El Hassani, C‑403/16, EU:C:2017:960, σκέψη 42).

47

Κατόπιν των ανωτέρω σκέψεων, στο προδικαστικό ερώτημα που υπέβαλε το αιτούν δικαστήριο πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 21, παράγραφος 2α, της ΣΕΣΣ δεν έχει εφαρμογή στην περίπτωση απόρριψης της αίτησης υπηκόου τρίτου κράτους για τη χορήγηση θεώρησης μακράς διαρκείας.

48

Το δίκαιο της Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 34, παράγραφος 5, της οδηγίας 2016/801, σε συνδυασμό με το άρθρο 47 του Χάρτη, έχει την έννοια ότι επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να προβλέπουν διαδικασία προσφυγής κατά των αποφάσεων με τις οποίες απορρίπτονται αιτήσεις για τη χορήγηση θεωρήσεων για λόγους σπουδών, κατά την έννοια της εν λόγω οδηγίας, της οποίας οι λεπτομέρειες ρυθμίζονται από την έννομη τάξη κάθε κράτους μέλους, τηρουμένων των αρχών της ισοδυναμίας και της αποτελεσματικότητας, η δε διαδικασία αυτή πρέπει να προβλέπει, σε κάποιο στάδιό της, την άσκηση προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου. Στο αιτούν δικαστήριο εναπόκειται να εξακριβώσει αν η επίμαχη στην κύρια δίκη αίτηση για τη χορήγηση εθνικής θεώρησης μακράς διαρκείας για λόγους σπουδών εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της ως άνω οδηγίας.

49

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (πρώτο τμήμα) αποφαίνεται: