ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (δέκατο τμήμα)

της 30ής Μαρτίου 2017 ( 1 )

«Προδικαστική παραπομπή — Κοινή γεωργική πολιτική — Xρηματοδότηση από το ΕΓΤΑΑ — Ενίσχυση για την αγροτική ανάπτυξη — Ενισχύσεις Natura 2000 — Δικαίωμα επί της ενισχύσεως περιοριζόμενο στους ιδιώτες — Δασική έκταση ανήκουσα εν μέρει στο Δημόσιο»

Στην υπόθεση C-315/16,

με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Kúria (Ανώτατο Δικαστήριο, Ουγγαρία) με απόφαση της 19ης Απριλίου 2016, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 2 Ιουνίου 2016, στο πλαίσιο της δίκης

József Lingurár

κατά

Miniszterelnökséget vezető miniszter,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (δέκατο τμήμα),

συγκείμενο από τους M. Berger, πρόεδρο τμήματος, A. Borg Barthet και E. Levits (εισηγητή), δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: M. Campos Sánchez-Bordona

γραμματέας: A. Calot Escobar

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:

η Ουγγρική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από την E. Ε. Sebestyén καθώς και από τους M. Z. Fehér και G. Koós,

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από την J. Aquilina και τον A. Tokár,

κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία των άρθρων 42 και 46 του κανονισμού (ΕΚ) 1698/2005 του Συμβουλίου, της 20ής Σεπτεμβρίου 2005, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) (ΕΕ 2005, L 277, σ. 1).

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ του József Lingurár και του Miniszterelnökséget vezető miniszter (Υπουργού επικεφαλής του γραφείου του Πρωθυπουργού, Ουγγαρία) σχετικά με την απόφαση περί μη χορηγήσεως σε αυτόν της ενισχύσεως Natura 2000 για δασική έκταση η οποία του ανήκει.

Το νομικό πλαίσιο

Το δίκαιο της Ένωσης

3

Το άρθρο 7 του κανονισμού 1698/2005 ορίζει τα εξής:

«Τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για την εφαρμογή των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης στο κατάλληλο εδαφικό επίπεδο, σύμφωνα με τις οικείες θεσμικές ρυθμίσεις, κατά τον παρόντα κανονισμό.»

4

Το άρθρο 36, στοιχείο βʹ, σημείο iv, του κανονισμού αυτού διευκρινίζει ότι η προβλεπόμενη για τη βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου στήριξη αφορά τα μέτρα που στοχεύουν στην αειφορική χρήση των δασικών εκτάσεων χάρη στις ενισχύσεις Natura 2000.

5

Το άρθρο 42 του εν λόγω κανονισμού, σχετικά με τους γενικούς όρους για τα μέτρα που στοχεύουν στην αειφόρο χρήση δασικής γης, ορίζει, στην παράγραφο 1, τα εξής:

«Η στήριξη βάσει της παρούσας ενότητας χορηγείται μόνο για δάση και δασικές εκτάσεις που αποτελούν ιδιοκτησία ιδιωτών ή ενώσεών τους, ή δήμων ή ενώσεών τους. […]

Ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει για τη στήριξη που προβλέπεται στο άρθρο 36, στοιχείο βʹ, σημεία i, iii, vi και vii.»

6

Το άρθρο 46 του ιδίου κανονισμού έχει ως εξής:

«Η στήριξη που προβλέπεται στο άρθρο 36, στοιχείο βʹ, σημείο iv, παρέχεται ετησίως και ανά εκτάριο δάσους σε ιδιώτες ιδιοκτήτες δασών ή ενώσεις τους, για να αντισταθμίζει το κόστος και το διαφυγόν εισόδημα εξαιτίας των περιορισμών στη χρήση των δασών και άλλων δασικών εκτάσεων, που οφείλονται στην εφαρμογή των οδηγιών 79/409/ΕΟΚ [του Συμβουλίου, της 2ας Απριλίου 1979, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών (ΕΕ ειδ. έκδ. 15/001, σ. 202)] και 92/43/ΕΟΚ [του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικότοπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (ΕΕ 1992, L 206, σ. 7)] στη συγκεκριμένη έκταση. Η στήριξη καθορίζεται μεταξύ των κατώτατων και ανώτατων ποσών που καθορίζονται στο παράρτημα.»

7

Το άρθρο 50, παράγραφος 1, του κανονισμού 1698/2005 προβλέπει τα εξής:

«Τα κράτη μέλη καθορίζουν τις περιοχές που είναι επιλέξιμες για τις ενισχύσεις που προβλέπονται στο άρθρο 36 […], στοιχείο βʹ, σημεία i, iii, iv και vi, […] λαμβάνοντας υπόψη τις παραγράφους 2 έως 5 […].»

8

Το άρθρο 30, παράγραφος 4, του κανονισμού (ΕΚ) 1974/2006 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2006, για τη θέσπιση των γενικών λεπτομερειών εφαρμογής του κανονισμού 1698/2005 (ΕΕ 2006, L 368, σ. 15), διευκρινίζει τα εξής:

«Από το πεδίο εφαρμογής της πρώτης πρότασης του άρθρου 42, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 αποκλείονται τα ακόλουθα δάση και δασικές περιοχές:

α)

δάση ή άλλες δασικές εκτάσεις που αποτελούν ιδιοκτησία κεντρικών ή περιφερειακών κυβερνήσεων, ή δημόσιων επιχειρήσεων·

β)

δάση και άλλες δασικές εκτάσεις που αποτελούν ιδιοκτησία του Στέμματος·

γ)

δάση που ανήκουν σε νομικά πρόσωπα το μετοχικό κεφάλαιο των οποίων κατέχει τουλάχιστον κατά 50 % ένας από τους φορείς που αναφέρονται στα στοιχεία α) και β).»

Το ουγγρικό δίκαιο

9

Το Európai Mezőgazdasági Vidékfejlesztési Alapból a Natura 2000 erdőterületeken történő gazdálkodáshoz nyújtandó kompenzációs támogatás részletes szabályairól szóló 41/2012. (IV. 27.) VM rendelet [διάταγμα 41/2012 του Υπουργού Αγροτικής Αναπτύξεως (IV. 27.), περί θεσπίσεως λεπτομερών κανόνων σχετικά με την αντισταθμιστική ενίσχυση της εκμεταλλεύσεως στις δασικές εκτάσεις Natura 2000 μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Αναπτύξεως, Magyar Közlöny 2012/51. (IV. 27.)], στο άρθρο 4, προβλέπει τα εξής:

«[…]

(4)   Δεν είναι επιλέξιμα για ενισχύσεις δασοτεμάχια τα οποία, καίτοι πληρούν τις διατάξεις της παραγράφου 1, ανήκουν στο κράτος ή σε δήμους.

(5)   Δεν δικαιούνται ενίσχυση οι δήμοι, οι οργανισμοί διαχειρίσεως του δημόσιου προϋπολογισμού και οι οικονομικοί φορείς στους οποίους το ποσοστό κυριότητας του ουγγρικού Δημοσίου ανέρχεται τουλάχιστον σε 50 %.

[…]»

10

Το άρθρο 16, παράγραφος 6, του erdőről, az erdő védelméről és az erdőgazdálkodásról szóló 2009. évi XXXVII. törvény [νόμου XXXVII του 2009 περί των δασών, της προστασίας των δασών και της δασοκομικής εκμεταλλεύσεως, Magyar Közlöny 2009/71. (V.25.)] προβλέπει τα εξής:

«Εντός δημοτικής δασικής εκτάσεως, το δασοτεμάχιο είναι η βασική μονάδα δραστηριότητας δασοκομίας και διαχειρίσεως δασών, καταχωρισμένη στο μητρώο δασικής περιουσίας, η οποία έχει εδαφική συνέχεια και μπορεί να θεωρηθεί ως ομοιογενής βάσει των χαρακτηριστικών της βιοτικής δασικής κοινότητας που δύναται να ευρίσκεται σε αυτό καθώς και βάσει της ασκουμένης αειφόρου δασοκομικής διαχειρίσεως.»

Η διαφορά της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα

11

Ο νυν εφεσείων της κύριας δίκης υπέβαλε, στις 13 Μαΐου 2013, αίτηση καταβολής αντισταθμιστικής ενισχύσεως για δάση τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί Natura 2000 υπέρ 29 δασοτεμαχίων, αντιστοιχούντων σε 82 εκτάρια, ενώπιον του Γραφείου Γεωργίας και Αγροτικής Αναπτύξεως. Η αίτηση αυτή απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι το Ουγγρικό Δημόσιο έχει δικαιώματα κυριότητας επί ενός μέρους των δασοτεμαχίων αυτών, το οποίο αντιστοιχεί σε 0,182 % της συνολικής εκτάσεως.

12

Ο νυν εφεσείων της κύριας δίκης άσκησε ένδικη προσφυγή κατά της αποφάσεως του Ταμείου αυτού ενώπιον του Budapest Környéki Közigazgatási és Munkaügyi Bíróság (δικαστηρίου διοικητικών και εργατικών διαφορών της Βουδαπέστης, Ουγγαρία) το οποίο την απέρριψε.

13

Το αιτούν δικαστήριο, επιληφθέν της εφέσεως κατά της πρωτόδικης αποφάσεως, διατηρεί αμφιβολίες ως προς τη συμβατότητα της ερμηνείας των διατάξεων του εθνικού δικαίου περί μεταφοράς του άρθρου 46 του κανονισμού 1698/2005, την οποία έκανε δεκτή το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, με τον αποδιδόμενο στη διάταξη αυτή σκοπό.

14

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Kúria (Ανώτατο Δικαστήριο, Ουγγαρία) αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

«1)

Έχει το άρθρο 42, παράγραφος 1, του κανονισμού 1698/2005 του Συμβουλίου, λαμβανομένου επίσης υπόψη του άρθρου 46, την έννοια ότι δεν αποκλείει πλήρως τους ιδιώτες από τις ενισχύσεις οι οποίες αποσκοπούν στην αειφόρο χρήση δασικής γης όταν η γη είναι εν μέρει κρατικής ιδιοκτησίας;

2)

Εάν η ενίσχυση δεν αποκλείεται πλήρως, έχει το άρθρο 46 του κανονισμού 1698/2005 την έννοια ότι, σε σχέση με την επίμαχη γη, η οποία είναι εν μέρει κρατικής ιδιοκτησίας, ο ιδιώτης δασοκαλλιεργητής ή ο ιδιώτης ιδιοκτήτης δικαιούται ενίσχυση κατ’ αναλογία προς το ποσοστό κυριότητάς του;»

Επί των προδικαστικών ερωτημάτων

15

Με τα ερωτήματα αυτά, τα οποία πρέπει να συνεξετασθούν, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινισθεί αν το άρθρο 42, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 1698/2005 έχει την έννοια ότι δεν επιτρέπει τον πλήρη αποκλεισμό δασικής εκτάσεως Natura 2000 από την προβλεπόμενη στο άρθρο 36, στοιχείο βʹ, σημείο iv, του κανονισμού αυτού ενίσχυση, για τον λόγο ότι μικρό μέρος της εκτάσεως αυτής ανήκει στο Δημόσιο, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η σχέση μεταξύ της επιφάνειας της εν λόγω εκτάσεως η οποία ανήκει στο Δημόσιο και εκείνης η οποία ανήκει σε ιδιώτη.

16

Δεδομένου ότι η Ουγγρική Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι, βάσει των παρατεθεισών στην προηγούμενη σκέψη διατάξεων, μπορεί να λαμβάνει μέτρα σχετικά με την εκτίμηση του ύψους της ενισχύσεως Natura 2000, καθορίζοντας, μεταξύ άλλων, τις συνέπειες σε περίπτωση μεικτής συνιδιοκτησίας, ιδιώτη και κράτους, επί δασικής εκτάσεως Natura 2000, πρέπει, πρώτον, να εξακριβωθεί εάν έχει τέτοιου είδους αρμοδιότητα.

17

Συναφώς, πρέπει να υπομνησθεί ότι, μολονότι, λόγω της φύσεώς τους και της λειτουργίας τους στο σύστημα των πηγών του δικαίου της Ένωσης, οι διατάξεις των κανονισμών παράγουν, κατά κανόνα, άμεσα αποτελέσματα στις εθνικές έννομες τάξεις, χωρίς να απαιτείται οι εθνικές αρχές να λάβουν μέτρα εφαρμογής, εντούτοις είναι ενδεχομένως αναγκαία, για την υλοποίηση ορισμένων διατάξεων, η λήψη μέτρων εφαρμογής εκ μέρους των κρατών μελών (αποφάσεις της 25ης Οκτωβρίου 2012, Ketelä, C-592/11, EU:C:2012:673, σκέψη 35, της 15ης Μαΐου 2014, Szatmári Malom, C-135/13, EU:C:2014:327, σκέψη 54, και της 7ης Ιουλίου 2016, Občina Gorje, C-111/15, EU:C:2016:532, σκέψη 34).

18

Επιπλέον, δεν αμφισβητείται ότι τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν μέτρα εφαρμογής ενός κανονισμού εφόσον δεν παρακωλύουν την άμεση εφαρμογή του, δεν αποκρύπτουν τη φύση του ως πράξεως της Ένωσης και προσδιορίζουν την άσκηση του περιθωρίου εκτιμήσεως που τους παρέχει ο κανονισμός χωρίς να υπερβαίνουν τα όρια των διατάξεών του (αποφάσεις της 25ης Οκτωβρίου 2012, Ketelä, C-592/11, EU:C:2012:673, σκέψη 36, της 15ης Μαΐου 2014, Szatmári Malom, C-135/13, EU:C:2014:327, σκέψη 55, και της 7ης Ιουλίου 2016, Občina Gorje, C-111/15, EU:C:2016:532, σκέψη 35).

19

Κατόπιν εξετάσεως των εφαρμοστέων διατάξεων του επίμαχου κανονισμού, ερμηνευόμενων υπό το πρίσμα των σκοπών του, μπορεί να προσδιοριστεί αν αυτές απαγορεύουν, επιβάλλουν ή παρέχουν τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να λαμβάνουν ορισμένα μέτρα εφαρμογής και, ιδίως στην τελευταία αυτή περίπτωση, να προσδιοριστεί αν κάποιο συγκεκριμένο μέτρο βαίνει πέραν των ορίων του περιθωρίου εκτιμήσεως που αναγνωρίζεται σε κάθε κράτος μέλος (αποφάσεις της 25ης Οκτωβρίου 2012, Ketelä, C-592/11, EU:C:2012:673, σκέψη 37·και της 7ης Ιουλίου 2016, Občina Gorje, C-111/15, EU:C:2016:532, σκέψη 36).

20

Εν προκειμένω, οι διατάξεις των κανονισμών 1698/2005 και 1974/2006 δεν καθορίζουν τις λεπτομέρειες καταβολής της προβλεπομένης στο άρθρο 36, στοιχείο βʹ, σημείο iv, του κανονισμού 1698/2005 ενισχύσεως όταν δασική έκταση Natura 2000 ανήκει συγχρόνως στο Δημόσιο και σε ιδιώτες. Ειδικότερα, το άρθρο 42, παράγραφος 1, του κανονισμού αυτού κατοχυρώνει την αρχή της χορηγήσεως της στηρίξεως από τις ενισχύσεις Natura 2000 στα δάση και στις λοιπές δασικές εκτάσεις που αποτελούν ιδιοκτησία ιδιωτών ή ενώσεών τους, ή δήμων ή ενώσεών τους. Ο κανονισμός 1974/2006 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού 1698/2005 καθορίζει, στο άρθρο 30, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, τα όρια της αρχής αυτής, εφόσον διευκρινίζεται ότι αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 42, παράγραφος 1, τα δάση και οι λοιπές δασικές εκτάσεις που αποτελούν ιδιοκτησία κεντρικών ή περιφερειακών κυβερνήσεων, ή δημόσιων επιχειρήσεων.

21

Λαμβανομένου υπόψη, αφενός, ότι, δυνάμει του άρθρου 7 του κανονισμού 1698/2005, τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για την εφαρμογή των προγραμμάτων αγροτικής αναπτύξεως και, αφετέρου, ότι κατά το άρθρο 50, παράγραφοι 1 και 7, του κανονισμού αυτού οι δασικές εκτάσεις Natura 2000 που λαμβάνουν την προβλεπόμενη στο άρθρο 36, στοιχείο βʹ, σημείο iv, του εν λόγω κανονισμού ενίσχυση οριοθετούνται, σύμφωνα με τις οδηγίες 79/409 και 92/43, από τα κράτη μέλη, πρέπει να εξετασθεί αν η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική νομοθεσία απλώς καθορίζει τις λεπτομέρειες υπολογισμού των ποσών της προβλεπομένης στη διάταξη αυτή ενισχύσεως, όπως ισχυρίζεται η Ουγγρική Κυβέρνηση.

22

Εν προκειμένω, η απορρέουσα από την εθνική νομοθεσία ερμηνεία του άρθρου 42, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 1698/2005 καταλήγει, ειδικότερα υπό τις περιστάσεις της υποθέσεως της κύριας δίκης, στην αντιστροφή της σχέσεως μεταξύ του επιτασσόμενου με τη διάταξη αυτή κανόνα και της προκύπτουσας από το άρθρο 30, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 1974/2006 εξαιρέσεως. Συγκεκριμένα, η αρχή που κατοχυρώνεται στο άρθρο 42, παράγραφος 1, του κανονισμού 1698/2005 είναι η καταβολή της ενισχύσεως Natura 2000 σε ιδιώτες και στις ενώσεις τους. Πλην όμως, υπό τις περιστάσεις της υποθέσεως της κύριας δίκης, ενώ μόνον ένα αμελητέο μέρος της επίμαχης δασικής εκτάσεως ανήκει στο Δημόσιο, η μη καταβολή της ενισχύσεως εξ ολοκλήρου στον ιδιώτη, στον οποίο ανήκει το μεγαλύτερο μέρος της εκτάσεως αυτής, έχει ως συνέπεια να καθίσταται κανόνας η εξαίρεση.

23

Ως εκ τούτου, ερμηνεία των διατάξεων αυτών καταλήγουσα στον πλήρη αποκλεισμό από το καθεστώς ενισχύσεων Natura 2000 μιας δασικής εκτάσεως με την αιτιολογία ότι ένα μέρος της εκτάσεως αυτής ανήκει στο Δημόσιο προσκρούει στο γράμμα του άρθρου 42, παράγραφος 1, του κανονισμού 1698/2005, το οποίο κατοχυρώνει την αρχή της χορηγήσεως της ενισχύσεως στα δάση και στις δασικές εκτάσεις οι οποίες ανήκουν σε ιδιώτες ή σε ενώσεις ιδιωτών.

24

Κατά τα λοιπά, όπως προκύπτει από το άρθρο 30, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 1974/2006, τα δάση και οι λοιπές δασικές εκτάσεις που ανήκουν μεταξύ άλλων στο κράτος αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 42, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 1698/2005. Δεδομένου όμως ότι η εθνική νομοθεσία η οποία επιτρέπει την εφαρμογή του άρθρου 30, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, καταλήγει στον αποκλεισμό από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 42, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, μιας ολόκληρης δασικής εκτάσεως Natura 2000, μολονότι το σύνολο σχεδόν της εκτάσεως εμπίπτει σε αυτό το πεδίο εφαρμογής, μια τέτοια ερμηνεία θέτει υπό αμφισβήτηση τον ίδιο τον καθορισμό του εν λόγω πεδίου εφαρμογής.

25

Εφόσον από τις διατάξεις των κανονισμών 1698/2005 και 1974/2006 δεν προβλέπεται ρητώς ότι ο μεικτός χαρακτήρας μιας δασικής εκτάσεως Natura 2000 έχει τόσο ριζική συνέπεια, τέτοιου είδους μέτρο δεν εντάσσεται στο πλαίσιο του περιθωρίου εκτιμήσεως που αναγνωρίζεται σε κάθε κράτος μέλος για την εφαρμογή των ενισχύσεων Natura 2000.

26

Δεύτερον, όσον αφορά τις συνέπειες που πρέπει να αντληθούν από τον μεικτό χαρακτήρα δασικής εκτάσεως Natura 2000, υπενθυμίζεται, κατά πρώτον, ότι, σύμφωνα με το άρθρο 46 του κανονισμού 1698/2005, η ενίσχυση Natura 2000 σκοπεί την αντιστάθμιση του κόστους και του διαφυγόντος εισοδήματος εξαιτίας των περιορισμών στη χρήση των δασών και άλλων δασικών εκτάσεων, που οφείλονται στην εφαρμογή των οδηγιών 79/409 και 92/43.

27

Το γεγονός, όμως, ότι ένα τμήμα δασοτεμαχίου εκμεταλλεύσεως Natura 2000 δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των ενισχύσεων Natura 2000, επειδή ανήκει στο Δημόσιο, δεν συνεπάγεται εξάλειψη της ανάγκης αντισταθμίσεως των περιορισμών στη χρήση των δασοτεμαχίων της εκμεταλλεύσεως αυτής που ανήκει σε ιδιώτη λόγω της υλοποιήσεως των απαιτήσεων που προβλέπουν οι ως άνω οδηγίες.

28

Επομένως, με τον πλήρη αποκλεισμό από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 42, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 1698/2005 δασικής εκτάσεως Natura 2000 η οποία ανήκει συγχρόνως σε ιδιώτη και στο Δημόσιο, ακυρώνεται κατ’ ανάγκην ο αντισταθμιστικός σκοπός του συστήματος ενισχύσεων Natura 2000.

29

Κατά δεύτερον, οι εθνικές διατάξεις που εκδίδονται στο πλαίσιο της ασκήσεως από το κράτος μέλος της αρμοδιότητάς του για την εφαρμογή των κανονιστικών ρυθμίσεων της Ένωσης πρέπει να τηρούν τις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης, μεταξύ άλλων, την αρχή της αναλογικότητας (βλ., συναφώς, όσον αφορά την καταπολέμηση της απάτης, απόφαση της 28ης Οκτωβρίου 2010, SGS Belgium κ.λπ., C-367/09, EU:C:2010:648, σκέψη 40).

30

Εν προκειμένω, καίτοι, προβλέποντας τον αποκλεισμό από την ενίσχυση Natura 2000 των εκτάσεων που ανήκουν στο Δημόσιο, η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική νομοθεσία και η ερμηνεία της θέτουν αποτελεσματικά σε εφαρμογή την εξαίρεση η οποία προβλέπεται στο άρθρο 30, παράγραφος 4, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 1974/2006, ο πλήρης αποκλεισμός δασικής περιοχής από την ενίσχυση Natura 2000 λόγω της υπάρξεως, ανεξαρτήτως μεγέθους, εκτάσεως ανήκουσας στο Δημόσιο είναι δυσανάλογος σε σχέση με τις υφιστάμενες σχέσεις ιδιοκτησίας.

31

Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι, ενώ το 99,818 % της επίμαχης στην υπόθεση της κύριας δίκης δασικής εκτάσεως εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 42, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 1698/2005, το σύνολο της εκτάσεως αυτής δεν θα λάβει ενισχύσεις Natura 2000 επειδή το 0,182 % της περιοχής αυτής δεν εμπίπτει στο εν λόγω πεδίο εφαρμογής.

32

Συναφώς, η Ουγγρική Κυβέρνηση προβάλλει τον άρρηκτο χαρακτήρα της δασικής εκτάσεως Natura 2000 για να δικαιολογήσει τη συνέπεια αυτή.

33

Ωστόσο, το άρθρο 46 του κανονισμού 1698/2005 προβλέπει ότι οι ενισχύσεις Natura 2000 καταβάλλονται ετησίως και ανά εκτάριο δάσους.

34

Κατά τα λοιπά, το άρθρο 16, παράγραφος 6, του νόμου XXXVII του 2009 ορίζει το δασοτεμάχιο ως βασική ενότητα δραστηριότητας δασοκομίας.

35

Κατά συνέπεια, ο περιορισμός του αποκλεισμού από την αντισταθμιστική αποζημίωση της ενισχύσεως Natura 2000 δασικής εκτάσεως επιλέξιμης για την ενίσχυση αυτή μόνο στο δασοτεμάχιο ή στο εκτάριο του οποίου μέρος ανήκει στο Δημόσιο, ή ακόμη η παντελής απουσία αποκλεισμού όταν το εν λόγω μέρος είναι αμελητέο, συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας, αντιθέτως προς τον πλήρη αποκλεισμό της εκτάσεως αυτής, χωρίς να λαμβάνεται καθόλου υπόψη η σχέση μεταξύ της επιφάνειας της εν λόγω εκτάσεως που ανήκει στο Δημόσιο και εκείνης που ανήκει σε ιδιώτη.

36

Από το σύνολο των προεκτεθέντων προκύπτει ότι στα υποβληθέντα ερωτήματα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 42, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 1698/2005 έχει την έννοια ότι, όταν δασική έκταση επιλέξιμη για την ενίσχυση Natura 2000 ανήκει εν μέρει στο Δημόσιο και εν μέρει σε ιδιώτη, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η σχέση μεταξύ της επιφάνειας της εκτάσεως αυτής η οποία ανήκει στο Δημόσιο και εκείνης που ανήκει στον ιδιώτη για τον υπολογισμό του ύψους της ενισχύσεως η οποία πρέπει να καταβληθεί στον ιδιώτη.

Επί των δικαστικών εξόδων

37

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

 

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (δέκατο τμήμα) αποφαίνεται:

 

 

Το άρθρο 42, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 1698/2005 του Συμβουλίου, της 20ής Σεπτεμβρίου 2005, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), έχει την έννοια ότι, όταν δασική έκταση επιλέξιμη για την ενίσχυση Natura 2000 ανήκει εν μέρει στο Δημόσιο και εν μέρει σε ιδιώτη, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η σχέση μεταξύ της επιφάνειας της εκτάσεως αυτής η οποία ανήκει στο Δημόσιο και εκείνης η οποία ανήκει στον ιδιώτη για τον υπολογισμό του ύψους της ενισχύσεως που πρέπει να καταβληθεί στον ιδιώτη.

 

(υπογραφές)


( 1 ) Γλώσσα διαδικασίας: η ουγγρική.