ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα)
της 2ας Οκτωβρίου 2008 (*)
«Παράβαση κράτους μέλους – Οδηγία 93/16/ΕΟΚ – Ειδική εκπαίδευση για την άσκηση γενικής ιατρικής – Μη ορθή μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο»
Στην υπόθεση C‑36/08,
με αντικείμενο προσφυγή του άρθρου 226 ΕΚ λόγω παραβάσεως, η οποία ασκήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2008,
Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον Γ. Ζαββό και τον H. Støvlbæk, με τόπο επιδόσεων στο Λουξεμβούργο,
προσφεύγουσα,
κατά
Ελληνικής Δημοκρατίας, εκπροσωπούμενης από την Ε. Σκανδάλου, με τόπο επιδόσεων στο Λουξεμβούργο,
καθής,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα),
συγκείμενο από τους L. Bay Larsen, πρόεδρο τμήματος, K. Schiemann (εισηγητή) και J. Makarczyk, δικαστές,
γενικός εισαγγελέας: M. Poiares Maduro
γραμματέας: R. Grass
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Με την προσφυγή της, η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ζητεί από το Δικαστήριο να διαπιστώσει ότι η Ελληνική Δημοκρατία, εκδίδοντας και διατηρώντας σε ισχύ κανόνες όπως αυτοί του άρθρου 29, παράγραφοι δ.1 και δ.2, του νόμου 3209/03 (ΦΕΚ Α΄ 304 της 24ης Δεκεμβρίου 2003), οι οποίοι δεν είναι σύμφωνοι προς τα άρθρα 30, 31 και 36 της οδηγίας 93/16/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 1993, για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των ιατρών και της αμοιβαίας αναγνώρισης των διπλωμάτων, πιστοποιητικών και άλλων τίτλων τους (ΕΕ L 165, σ. 1), όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 2001/19/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαΐου 2001 (ΕΕ L 206, σ. 1, στο εξής: οδηγία 93/16), και μη αποσύροντας τα διπλώματα που έχουν χορηγηθεί χωρίς τήρηση των περιγραφόμενων όρων της οδηγίας 93/16, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα εν λόγω άρθρα 30, 31 και 36.
Το νομικό πλαίσιο
Η κοινοτική νομοθεσία
2 Το άρθρο 30 της οδηγίας 93/16 ορίζει:
«Κάθε κράτος μέλος που παρέχει στο έδαφός του τον πλήρη κύκλο [ιατρικής] εκπαίδευσης καθιερώνει ειδική εκπαίδευση στη γενική ιατρική ανταποκρινόμενη τουλάχιστον στις προϋποθέσεις που προβλέπονται στα άρθρα 31 και 32 […]».
3 Το άρθρο 31, παράγραφος 1, της εν λόγω οδηγίας προβλέπει:
«1. Η ειδική εκπαίδευση στη γενική ιατρική που προβλέπεται στο άρθρο 30 πρέπει να ανταποκρίνεται τουλάχιστον στις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) αρχίζει μόνον αφού συμπληρωθούν επιτυχώς τουλάχιστον έξι έτη σπουδών στα πλαίσια του κύκλου [ιατρικής] εκπαίδευσης που προβλέπεται στο άρθρο 23·
β) έχει διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών με πλήρη απασχόληση και πραγματοποιείται υπό τον έλεγχο των αρμόδιων αρχών ή οργανισμών·
[…]».
4 Το άρθρο 36, παράγραφοι 1, 2 και 4, της οδηγίας 93/16 έχουν ως εξής:
«1. Από την 1η Ιανουαρίου 1995, κάθε κράτος μέλος εξαρτά, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων περί κεκτημένων δικαιωμάτων, την άσκηση των δραστηριοτήτων του ιατρού με την ιδιότητα του γενικού ιατρού στα πλαίσια του εθνικού του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων, από την κατοχή διπλώματος, πιστοποιητικού ή άλλου τίτλου που προβλέπεται στο άρθρο 30.
[…]
2. Κάθε κράτος μέλος προσδιορίζει τα κεκτημένα δικαιώματα. […]
[…]
4. Οι αρμόδιες αρχές κάθε κράτους μέλους εκδίδουν, μετά από αίτηση, πιστοποιητικό που αποδεικνύει το δικαίωμα άσκησης των δραστηριοτήτων του ιατρού υπό την ιδιότητα του γενικού ιατρού στα πλαίσια του εθνικού του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων χωρίς το δίπλωμα, το πιστοποιητικό ή άλλο τίτλο που προβλέπονται στο άρθρο 30, σε ιατρούς που έχουν κεκτημένα δικαιώματα βάσει της παραγράφου 2.»
Η εθνική νομοθεσία
5 Το άρθρο 29, παράγραφοι δ.1 και δ.2, του νόμου 3209/2003 προβλέπει ότι η ειδικότητα της γενικής ιατρικής αναγνωρίζεται στην Ελλάδα στους επαγγελματίες που πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
– ιατροί που έχουν εικοσαετή άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος αλλά δεν έχουν λάβει ειδικότητα·
– ιατροί που έχουν δεκαπενταετή άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος και έχουν ειδική εκπαίδευση μόνον έξι μηνών·
– ιατροί που έχουν ορισμένη άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος και ειδική εκπαίδευση ενός μόνον έτους.
Η προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία
6 Η Επιτροπή, θεωρώντας ότι το άρθρο 29, παράγραφοι δ.1 και δ.2, του νόμου 3209/2003 αντιβαίνει στις διατάξεις της οδηγίας 93/16, κίνησε τη διαδικασία λόγω παραβάσεως που προβλέπεται στο άρθρο 226 ΕΚ. Αφού κάλεσε την Ελληνική Δημοκρατία να υποβάλει τις παρατηρήσεις της, εξέδωσε στις 4 Ιουλίου 2006 αιτιολογημένη γνώμη, με την οποία κάλεσε αυτό το κράτος μέλος να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί εντός δύο μηνών από της κοινοποιήσεώς της.
7 Η Επιτροπή, δεδομένου ότι δεν έκρινε ικανοποιητική την απάντηση της Ελληνικής Κυβερνήσεως στην εν λόγω αιτιολογημένη γνώμη και επειδή δεν έλαβε καμία πληροφορία εκ μέρους του κράτους μέλους αυτού ώστε να μπορεί να συναγάγει ότι ελήφθησαν τα αναγκαία μέτρα για την πλήρη συμμόρφωση με την εν λόγω οδηγία, αποφάσισε να ασκήσει την υπό κρίση προσφυγή.
Επί της προσφυγής
Επί του παραδεκτού
8 Εισαγωγικά επιβάλλεται η παρατήρηση ότι τα αιτήματα της υπό κρίση προσφυγής είναι απαράδεκτα καθόσον ζητείται να διαπιστωθεί ότι η Ελληνική Δημοκρατία, μη αποσύροντας τα διπλώματα που έχουν χορηγηθεί χωρίς τήρηση των περιγραφόμενων όρων της οδηγίας 93/16, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία αυτή.
9 Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο προσφυγής βάσει του άρθρου 226 ΕΚ, το Δικαστήριο δεν έχει αρμοδιότητα να υποχρεώσει ένα κράτος μέλος να λάβει συγκεκριμένα μέτρα (βλ. απόφαση της 14ης Απριλίου 2005, C‑104/02, Επιτροπή κατά Γερμανίας, Συλλογή 2005, σ. I‑2689, σκέψη 49). Εν προκειμένω, η διαπίστωση ότι η Ελληνική Δημοκρατία παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία 93/16, διότι δεν απέσυρε τα διπλώματα που έχουν χορηγηθεί χωρίς τήρηση των περιγραφόμενων όρων της οδηγίας αυτής, θα είχε, κατ’ ουσίαν, τα ίδια αποτελέσματα με μια τέτοια διαταγή.
10 Υπό τις συνθήκες αυτές, η εξέταση της υπό κρίση προσφυγής θα περιοριστεί στην εκτίμηση της συμβατότητας της επίδικης εθνικής ρύθμισης με τα άρθρα 30, 31 και 36 της οδηγίας 93/16.
Επί της ουσίας
11 Η Επιτροπή προσάπτει κατ’ ουσίαν στην Ελληνική Δημοκρατία ότι επιτρέπει, με το άρθρο 29, παράγραφοι δ.1 και δ.2, του νόμου 3209/2003, τη χορήγηση πτυχίων ειδικότητας γενικής ιατρικής σε ιατρούς που δεν συμπλήρωσαν τον απαιτούμενο από τα άρθρα 30 και 31 της οδηγίας 93/16 χρόνο ειδικής εκπαίδευσης στη γενική ιατρική.
12 Κατά την άποψη της Επιτροπής, οι εν λόγω ιατροί έχουν κεκτημένα δικαιώματα υπό την έννοια του άρθρου 36, παράγραφος 2, της οδηγίας 93/16 και μπορούν επομένως, κατ’ αρχήν, να ασκούν δραστηριότητες ιατρού ως γενικοί ιατροί. Οι ιατροί αυτοί μπορούν επίσης να λάβουν πιστοποιητικό για τα κεκτημένα αυτά δικαιώματα, που προβλέπεται από το άρθρο 36, παράγραφος 4, της οδηγίας 93/16.
13 Αντιθέτως, η αναγνώριση της ειδικότητας της γενικής ιατρικής στους εν λόγω ιατρούς αντιβαίνει στις διατάξεις της οδηγίας 93/16.
14 Διαπιστώνεται ότι η προσφυγή της Επιτροπής είναι βάσιμη για τους λόγους που εκθέτει.
15 Η Ελληνική Κυβέρνηση περιορίστηκε εξάλλου με το υπόμνημά της αντικρούσεως στο να επισημάνει ότι με νομοσχέδιο που πρόκειται να ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο θα καταργηθούν σύντομα οι επίδικες διατάξεις της εθνικής ρύθμισης.
16 Κατόπιν των προεκτεθέντων, διαπιστώνεται ότι η Ελληνική Δημοκρατία, εκδίδοντας και διατηρώντας σε ισχύ κανόνες όπως αυτοί του άρθρου 29, παράγραφοι δ.1 και δ.2, του νόμου 3209/03, οι οποίοι αντιβαίνουν στα άρθρα 30, 31 και 36 της οδηγίας 93/16, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα εν λόγω άρθρα 30, 31 και 36, καθώς και ότι η προσφυγή πρέπει να απορριφθεί κατά τα λοιπά.
Επί των δικαστικών εξόδων
17 Κατά το άρθρο 69, παράγραφος 2, του Κανονισμού Διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου. Δεδομένου ότι Επιτροπή υπέβαλε τέτοιο αίτημα, η Ελληνική Δημοκρατία, η οποία ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (έκτο τμήμα) αποφασίζει:
1) Η Ελληνική Δημοκρατία, εκδίδοντας και διατηρώντας σε ισχύ κανόνες όπως αυτοί του άρθρου 29, παράγραφοι δ.1 και δ.2, του νόμου 3209/03, οι οποίοι αντιβαίνουν στα άρθρα 30, 31 και 36 της οδηγίας 93/16/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 1993, για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των ιατρών και της αμοιβαίας αναγνώρισης των διπλωμάτων, πιστοποιητικών και άλλων τίτλων τους, όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 2001/19/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαΐου 2001, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα εν λόγω άρθρα 30, 31 και 36.
2) Απορρίπτει κατά τα λοιπά την προσφυγή.
3) Καταδικάζει την Ελληνική Δημοκρατία στα δικαστικά έξοδα.
(υπογραφές)
* Γλώσσα διαδικασίας: η ελληνική.