|
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ
|
|
Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
|
|
Δέσμη μέτρων για τη μεταρρύθμιση του τελωνειακού συστήματος
|
|
_____________
|
|
Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του ενωσιακού τελωνειακού κώδικα για τη σύσταση της τελωνειακής αρχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 [Σ.τ.μ: προσωρινή μετάφραση]
[COM(2023) 258 final – 2023/0156 (COD)]
|
|
|
|
INT/1006
|
|
|
|
Εισηγητής: Αναστάσης Γιαπάνης
|
|
|
|
Αίτηση γνωμοδότησης
|
Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 14/09/2023
|
|
Νομική βάση
|
Άρθρο 114 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
|
|
|
|
|
Αρμόδιο όργανο
|
Τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση»
|
|
Έγκριση από το τμήμα
|
4/9/2023
|
|
Έγκριση από την Ολομέλεια
|
20/9/2023
|
|
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.
|
581
|
|
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας
(υπέρ/κατά/αποχές)
|
229/1/3
|
1.Συμπεράσματα και συστάσεις
1.1Πενήντα και πλέον χρόνια μετά την ίδρυση της Τελωνειακής Ένωσης της ΕΕ και δέκα χρόνια μετά τη θέσπιση του ενωσιακού τελωνειακού κώδικα, το σύστημα παραμένει σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένο. Προκειμένου να διασφαλιστεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ευρώπης στο διεθνές εμπόριο, είναι επιτακτική ανάγκη τα κράτη μέλη να καταλήξουν γρήγορα σε συναίνεση σχετικά με τη διάθεση πρόσθετων πόρων για την τελωνειακή μεταρρύθμιση.
1.2Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) τονίζει την ανάγκη προσέλκυσης εξειδικευμένης εμπειρογνωμοσύνης για τα τελωνεία σε μη παραδοσιακούς τομείς, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η επικοινωνία, η υποστήριξη των πελατών και η κοινωνική ασφάλιση, μέσω της προώθησης στη νεότερη γενιά της σταδιοδρομίας στον τελωνειακό τομέα και μέσω της εφαρμογής προγραμμάτων κατάρτισης και επανειδίκευσης σε όλα τα κράτη μέλη.
1.3Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ μιας σαφώς καθορισμένης στρατηγικής για την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στα τελωνειακά συστήματα, με παράλληλη διατήρηση των δεοντολογικής φύσης παραμέτρων σε όλα τα στάδια της διαδικασίας.
1.4Η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να προωθήσουν εκστρατείες ενημέρωσης για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον ρόλο και τον αντίκτυπο των τελωνειακών δραστηριοτήτων στην καθημερινή ζωή των πολιτών της ΕΕ.
1.5Προκειμένου να βοηθηθούν οι επιχειρηματίες να συμμορφωθούν με τους κανονισμούς που διέπουν τις πολλαπλές δέσμες κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, απαιτούνται νομικά δεσμευτικές επίσημες ερμηνείες παράλληλα με προορατικά μέτρα από τις αρχές, για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης και την αντιμετώπιση των υφιστάμενων αδύναμων σημείων σε ολόκληρη την ΕΕ.
1.6Η ΕΟΚΕ διαφωνεί με την πρόταση να θεωρείται μια αίτηση απορριπτέα, εάν κάποια τελωνειακή αρχή δεν τηρήσει τις καθορισμένες προθεσμίες για την κοινοποίηση της απόφασής της. Σε αντίθεση με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι αιτήσεις πρέπει να θεωρούνται παραδεκτές σε τέτοιες περιπτώσεις.
1.7Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να καθοριστεί η αρχή που είναι αρμόδια για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τους όρους που περιγράφονται στο άρθρο 6 παράγραφος 6 δεύτερο εδάφιο στοιχείο γ) της πρότασης και παρατηρεί την έλλειψη σαφήνειας στο στοιχείο στ) του ίδιου εδαφίου. Οι πτυχές αυτές πρέπει να αποσαφηνιστούν απευθείας στο πλαίσιο του ίδιου του κανονισμού και όχι μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων όπως προτείνεται για το στοιχείο στ).
1.8Η ΕΟΚΕ ζητά διευκρινίσεις σχετικά με τη σύνθεση, τις αρμοδιότητες και τις πιθανές δημοσιονομικές επιπτώσεις της μονάδας αντιμετώπισης κρίσεων, η οποία θα είναι μονίμως διαθέσιμη κατά τη διάρκεια κρίσεων (άρθρο 204).
1.9Ένα συντακτικό λάθος στη γραμμή 3 του άρθρου 201 παράγραφος 1 πρέπει να διορθωθεί σε «...εφαρμογή στους τομείς που εμπίπτουν...».
1.10Είναι ζωτικής σημασίας η βελτίωση της προσβασιμότητας των μικρών επιχειρήσεων στο πρόγραμμα εγκεκριμένων οικονομικών φορέων και η εισαγωγή μεγαλύτερων απλουστεύσεων για τους κατόχους του καθεστώτος εγκεκριμένων οικονομικών φορέων, δεδομένου ότι τα τρέχοντα οφέλη που προσφέρει το καθεστώς εγκεκριμένων οικονομικών φορέων δεν αντισταθμίζουν επαρκώς το κόστος που συνδέεται με την υποβολή αίτησης και τη διατήρησή του.
1.11Προκειμένου να εξασφαλιστεί ο πλήρης συντονισμός και η διαλειτουργικότητα, είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν ότι η τελωνειακή αρχή της ΕΕ θα αναπτύξει τις εφαρμογές για τη σύνδεση με τον κόμβο δεδομένων της ΕΕ. Ο κανονισμός πρέπει να καθορίζει ακριβείς κανόνες πρόσβασης και όρους εμπιστευτικότητας, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των ευαίσθητων πληροφοριών και να καθιερωθεί σαφής λογοδοσία για τις οντότητες και τα φυσικά πρόσωπα στα οποία παρέχεται η πρόσβαση στα δεδομένα αυτά.
1.12Πρέπει να δημιουργηθεί ένα κοινό σύστημα ανάλυσης δεδομένων που θα περιλαμβάνει προγράμματα εξόρυξης δεδομένων, στο πλαίσιο του κόμβου τελωνειακών δεδομένων της ΕΕ, ακόμη και πριν τεθεί σε λειτουργία.
1.13Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τη θέσπιση της τελωνειακής αρχής της ΕΕ και αναγνωρίζει την ανάγκη στελέχωσής της με σημαντικό εργατικό δυναμικό για την εκπλήρωση των διαφόρων αρμοδιοτήτων που περιγράφονται στο άρθρο 208 του εν λόγω κανονισμού. Η συμμετοχή των χρηστών και η συνεργασία με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών είναι ζωτικής σημασίας για τον εντοπισμό των μη συμμορφούμενων προϊόντων που εισάγονται στην αγορά της ΕΕ. Πρέπει να δημιουργηθεί μια βάση υποβολής καταγγελιών στο πλαίσιο του κόμβου τελωνειακών δεδομένων της ΕΕ, με σκοπό τη λήψη μέριμνας σχετικής με τα πρότυπα συμμόρφωσης και τη διευκόλυνση της επικοινωνίας με τις εποπτικές αρχές της αγοράς.
1.14Οι εταιρείες της ΕΕ πρέπει να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε όλους τους νόμους, τους κανονισμούς, τις κατευθυντήριες γραμμές και τις σχετικές συμβουλές όσον αφορά τις τελωνειακές δραστηριότητές τους. Η ΕΟΚΕ ζητεί συγκεκριμένα να ανατεθεί στην τελωνειακή αρχή της ΕΕ ένας ειδικός ρόλος όσον αφορά τη στήριξη των ΜΜΕ, ως προσθήκη στο άρθρο 208 του εν λόγω κανονισμού.
1.15Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της τελωνειακής αρχής της ΕΕ που ορίζεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως περιγράφεται στο άρθρο 212 παράγραφος 2, πρέπει να έχει δικαίωμα ψήφου και ίσα δικαιώματα. Για να εξασφαλιστεί μια πλήρως δημοκρατική διαδικασία, οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται ομόφωνα ή, εάν αυτό δεν είναι δυνατόν, με πλειοψηφία των δύο τρίτων, χωρίς να δύναται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τις παρακάμπτει. Επιπλέον, οι αποφάσεις του εκτελεστικού συμβουλίου δεν πρέπει να εξαρτώνται από την ανάγκη θετικής ψήφου ενός εκ των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
1.16Σε περίπτωση που εγκριθεί η πρόταση για την τελωνειακή αρχή της ΕΕ, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι δεν χρειάζεται αναμονή έως το 2028 προκειμένου να τεθεί αυτή σε λειτουργία (όπως αναφέρεται στο άρθρο 238) και, αντίθετα, παροτρύνει να τεθεί αυτή σε λειτουργία δύο χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του εν λόγω κανονισμού. Απαιτούνται επίσης συντομότερες προθεσμίες ώστε οι συναλλασσόμενοι να χρησιμοποιούν τον Κόμβο (2032), καθώς οι καθυστερήσεις αυτές εμποδίζουν την πιο στοχευμένη και άμεσα λειτουργική δράση της ΕΕ.
2.Εισαγωγικές παρατηρήσεις
2.1Οι τελωνειακές αρχές αντιμετωπίζουν την πρόκληση για επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της προώθησης του εμπορίου με αποτελεσματικές και εξορθολογισμένες διαδικασίες και της επιτακτικής ανάγκης για επιβολή τελωνειακών ελέγχων. Πενήντα και πλέον χρόνια μετά την ίδρυση της Τελωνειακής Ένωσης της ΕΕ και δέκα χρόνια μετά τη θέσπιση του ενωσιακού τελωνειακού κώδικα, το σύστημα παραμένει σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένο. Μεταξύ των διαφόρων τελωνειακών αρχών εξακολουθεί να επικρατεί, σε σημαντικό βαθμό, αντιφατική ερμηνεία των κανόνων. Υπάρχει επίσης έλλειψη αποτελεσματικού συντονισμού μεταξύ των τελωνειακών αρχών και άλλων αρμόδιων εθνικών διοικήσεων που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή των πολιτικών της ΕΕ στα σύνορα.
2.2Προκειμένου να αντιμετωπιστεί επαρκώς η εξελισσόμενη φύση των σύγχρονων αλυσίδων εφοδιασμού και η επέκταση των συναλλαγών ηλεκτρονικού εμπορίου, είναι ζωτικής σημασίας για την ΕΕ να μεταρρυθμίσει και να προσαρμόσει το τελωνειακό σύστημα στη νέα πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Εάν δεν υπάρξει ουσιαστική αναδιάρθρωση, το υφιστάμενο πλαίσιο δεν θα επιτύχει τους βασικούς στόχους της Στρατηγική της Λισσαβώνας και θα θέσει σε κίνδυνο το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ευρώπης στο διεθνές εμπόριο, το οποίο θα μπορούσε να ξεπεραστεί από τα κράτη που εφαρμόζουν πιο δυναμικές τελωνειακές στρατηγικές.
2.3Οι τελωνειακές εργασίες έχουν επίσης επεκταθεί από την παραδοσιακή είσπραξη εσόδων σε νέα καθήκοντα, όπως η επιβολή απαγορεύσεων και περιορισμών που επιβάλλονται από μια περίπλοκη τομεακή νομοθεσία. Τα κράτη μέλη πρέπει να καταλήξουν άμεσα σε συμφωνία σχετικά με τη διάθεση των πρόσθετων πόρων για την τελωνειακή μεταρρύθμιση, αντιστρέφοντας την τάση υποστελέχωσης και αναγνωρίζοντας τη σημασία της χρήσης των κατάλληλων τεχνικών διαχείρισης έργων για τη διευκόλυνση των αλλαγών και για την απόκτηση τεχνολογικού εξοπλισμού αιχμής.
2.4Η πρόταση κανονισμού εισάγει νέους κανόνες που αποσκοπούν στην απλούστευση των τελωνειακών διαδικασιών, στην ενίσχυση της τελωνειακής επιτήρησης και της ικανότητας ελέγχου και στη διευκόλυνση της αποτελεσματικότερης είσπραξης των τελωνειακών δασμών σε όλα τα κράτη μέλη, με παράλληλη μείωση του διοικητικού φόρτου και των περιττών διατυπώσεων. Με την πάροδο του χρόνου, η είσπραξη των δασμών θα μεταβεί από τον τόπο στον οποίο δηλώνονται τα εμπορεύματα στον τόπο όπου έχει την έδρα του ο εισαγωγέας ή ο εξαγωγέας εντός της ΕΕ. Επιπλέον, ο κόμβος τελωνειακών δεδομένων της ΕΕ θα υποκαταστήσει την τρέχουσα υποδομή τεχνολογίας πληροφοριών των τελωνείων σε όλα τα κράτη μέλη, με στόχο τη μείωση των λειτουργικών δαπανών και την εφαρμογή μιας ενισχυμένης προσέγγισης της ΕΕ όσον αφορά τη διαχείριση των κινδύνων και τους τελωνειακούς ελέγχους.
3.Γενικές παρατηρήσεις
3.1Η πρόταση κανονισμού αντικαθιστά τον ισχύοντα ενωσιακό τελωνειακό κώδικα και εισάγει έναν αναθεωρημένο ενωσιακό τελωνειακό κώδικα με πλήρη αναδιοργάνωση των άρθρων του.
3.2Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη διαβούλευση που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεταξύ 20 Ιουλίου και 19 Σεπτεμβρίου 2022 σχετικά με την αναθεώρηση της τελωνειακής νομοθεσίας με μεγάλο αριθμό ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων εθνικών τελωνειακών αρχών, εμπορικών ενώσεων, ομοσπονδιών και μεμονωμένων εταιρειών.
3.3Η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ είναι εξίσου σημαντική για την οικονομία της ΕΕ όσο και οι αποτελεσματικοί τελωνειακοί έλεγχοι, δεδομένου ότι το εμπόριο παράγει αξία και ευημερία, ιδίως σε αναπτυσσόμενους τομείς της αγοράς, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο. Η ΕΟΚΕ επισημαίνει τη σημασία του εξοπλισμού όλων των τελωνειακών αρχών με σύγχρονο και διαλειτουργικό τελωνειακό εξοπλισμό, ώστε να είναι προετοιμασμένες για τις μελλοντικές προκλήσεις.
3.4Οι νέες τεχνολογίες θα διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου, στη διευκόλυνση των αποτελεσματικών ελέγχων και στην ενίσχυση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο. Η ΕΕ πρέπει να παράσχει στήριξη επενδύοντας στην έρευνα, την καινοτομία και την ανάπτυξη υποδομών, συμπεριλαμβανομένου ενός πλήρως διαλειτουργικού πλαισίου. Η ΕΟΚΕ ζητεί μια σαφώς καθορισμένη στρατηγική για την ενσωμάτωση της ΤΝ στα τελωνειακά συστήματα και για τη δημιουργία δίκαιων συνθηκών για την προώθηση της ΤΝ και της ρομποτικής, με παράλληλη διασφάλιση της διατήρησης των δεοντολογικής φύσης παραμέτρων καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος το επίπεδο παρεμβατικής παρακολούθησης που είναι απαραίτητο για την αυτοματοποίηση της αποτελεσματικής καταπολέμησης του παράνομου εμπορίου να θεωρηθεί μη αποδεκτό από το σύνολο της κοινωνίας.
3.5Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι δεν έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στους ανθρώπινους πόρους και τις δεξιότητες που απαιτούνται για την προώθηση της προτεινόμενης τελωνειακής αλλαγής. Όπως και σε άλλους τομείς των δημοσίων υπηρεσιών, οι τελωνειακές αρχές είναι σε σημαντικό βαθμό υποστελεχωμένες στα περισσότερα κράτη μέλη. Εξακολουθεί να υφίσταται το ζήτημα των διαφορετικών συνθηκών εργασίας και αμοιβής μεταξύ των τελωνειακών υπαλλήλων στα κράτη μέλη. Μολονότι υπάρχει σαφής ζήτηση για δεξιότητες ΤΠ, τα τελωνεία πρέπει επίσης να αναζητήσουν εξειδικευμένη εμπειρογνωμοσύνη σε μη παραδοσιακούς τομείς, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η επικοινωνία, η υποστήριξη των πελατών, η κοινωνική ασφάλιση κ.λπ. Η προσέλκυση της νέας γενιάς στην τελωνειακή σταδιοδρομία πρέπει να προωθηθεί με τη διάδοση πληροφοριών σχετικά με τα οφέλη της εργασίας στον τελωνειακό τομέα και με την εισαγωγή προγραμμάτων κατάρτισης και επανειδίκευσης σε όλα τα κράτη μέλη.
3.6Υπάρχει έλλειψη κατανόησης μεταξύ των πολιτών της ΕΕ όσον αφορά τη σημασία των τελωνειακών αρχών στην καθημερινή τους ζωή. Είναι ζωτικής σημασίας να καταβληθούν προσπάθειες για την ανάδειξη του ρόλου που διαδραματίζουν τα τελωνεία μέσω εκστρατειών ενημέρωσης, που να αυξάνουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον αντίκτυπο των τελωνείων στην καθημερινή ζωή των πολιτών, μέσω βίντεο στο YouTube που να προωθούν επιτυχημένα παραδείγματα κ.λπ.
3.7Τα συστήματα ΤΠ του υφιστάμενου ενωσιακού τελωνειακού κώδικα και ο μελλοντικός κόμβος δεδομένων περιέχουν εξαιρετικά ευαίσθητα δεδομένα που είναι υψίστης σημασίας για την αξιολόγηση των καθηκόντων και για τη διαχείριση των κινδύνων στο διεθνές εμπόριο, καθώς και για τη συνολική λειτουργικότητα της τελωνειακής υποδομής. Ένα σημαντικό εμπόδιο έγκειται στην προθυμία και την εμπιστοσύνη όλων των ενδιαφερόμενων μερών να συμμετάσχουν στην ανταλλαγή δεδομένων.
3.8Όσον αφορά τις πολυάριθμες δέσμες κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι απαιτούνται επίσημες ερμηνείες που να έχουν νομική βαρύτητα προκειμένου να επικουρούνται οι επιχειρηματίες να ασκούν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες σύμφωνα με τους κανονισμούς, καθώς και προορατικά μέτρα από τις αρχές για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους εν λόγω κανονισμούς. Σε ολόκληρη την ΕΕ εξακολουθούν να υπάρχουν αδύναμα σημεία τα οποία αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης για την παράκαμψη των κυρώσεων και τη διευκόλυνση του παράνομου εμπορίου.
4.Ειδικές παρατηρήσεις
4.1Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η προθεσμία των 30 ημερών που έχει στη διάθεσή της μια τελωνειακή αρχή για την απλή επαλήθευση του κατά πόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις για την αποδοχή μιας αίτησης για την έκδοση απόφασης εξακολουθεί να είναι μεγάλη και υιοθετεί την ίδια άποψη όσον αφορά την προθεσμία των 120 ημερών για τη λήψη απόφασης μετά την αποδοχή της αίτησης. Αυτό δεν συνάδει με τον στόχο του εξορθολογισμού του τελωνειακού συστήματος, οι δε προθεσμίες πρέπει να μειωθούν περαιτέρω.
4.2Επιπλέον, η ΕΟΚΕ δεν συμφωνεί με την πρόταση να θεωρείται ότι μια αίτηση απορρίπτεται εάν η τελωνειακή αρχή δεν τηρεί τις καθορισμένες προθεσμίες για την κοινοποίηση της απόφασής της. Αυτό είναι παράνομα επιζήμιο για τον αιτούντα, αφήνει δε περιθώριο ανευθυνότητας εκ μέρους της τελωνειακής αρχής. Σε αντίθεση με την παρούσα πρόταση, η ΕΟΚΕ θεωρεί καταλληλότερο κάθε αίτηση να θεωρείται παραδεκτή εάν η τελωνειακή αρχή δεν τηρήσει τις καθορισμένες προθεσμίες.
4.3Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαίο να καθοριστεί ποια αρχή αποφασίζει ως προς το κατά πόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 6 παράγραφος 6 δεύτερο εδάφιο στοιχείο γ) της πρότασης. Επιπλέον, η ασάφεια του άρθρου 6 παράγραφος 6, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο στ), αφήνει περιθώρια για οποιαδήποτε ερμηνεία. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι πτυχές αυτές πρέπει να αποσαφηνιστούν στο πλαίσιο του ίδιου του κανονισμού και όχι μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων [όπως προτείνεται στο στοιχείο στ)].
4.4Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαίο να καθοριστεί στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού το «εύλογο χρονικό διάστημα» εντός του οποίου οι αρχές θεωρείται ότι πρέπει να απελευθερώσουν τα εμπορεύματα, όταν δεν τα έχουν επιλέξει για κανέναν έλεγχο, όπως αναφέρεται στο άρθρο 60 παράγραφος 6, αντί να εκδοθούν κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 261.
4.5Η ΕΟΚΕ ζητά διευκρινίσεις σχετικά με τη σύνθεση, τις αρμοδιότητες και τις πιθανές δημοσιονομικές επιπτώσεις της μονάδας αντιμετώπισης κρίσεων που θα είναι μονίμως διαθέσιμη κατά τη διάρκεια των κρίσεων (άρθρο 204).
4.6Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ένα συντακτικό λάθος στη γραμμή 3 του άρθρου 201 παράγραφος 1 και προτείνει να τροποποιηθεί η διατύπωση σε «... εφαρμογή στους τομείς που εμπίπτουν...».
4.7Η βελτίωση της προσβασιμότητας των μικρών επιχειρήσεων στο πρόγραμμα εγκεκριμένων οικονομικών φορέων και η εφαρμογή μεγαλύτερων απλουστεύσεων για τους κατόχους του καθεστώτος εγκεκριμένων οικονομικών φορέων είναι ουσιαστικής σημασίας. Τα τρέχοντα οφέλη που απορρέουν από το καθεστώς εγκεκριμένων οικονομικών φορέων είναι δυσανάλογα περιορισμένα σε σύγκριση με το κόστος που συνδέεται με την υποβολή αίτησης και τη διατήρηση του καθεστώτος. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα κριτήρια για τη χορήγηση του καθεστώτος εγκεκριμένων οικονομικών φορέων που ορίζονται στο άρθρο 24 είναι ασαφή και επιδέχονται ερμηνεία.
4.8Οι τελωνειακές αρχές πρέπει να προβαίνουν σε ενδελεχή εξέταση των πράξεων και των εσωτερικών αρχείων των εγκεκριμένων οικονομικών φορέων, τουλάχιστον μία φορά ανά τριετία. Η προθυμία των εταιρειών να παρέχουν στις τελωνειακές αρχές άμεση πρόσβαση στα συστήματα σχεδιασμού των επιχειρηματικών πόρων παραμένει αβέβαιη και θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παρέχει ισχυρή διαβεβαίωση ότι οι εμπιστευτικές πληροφορίες θα προστατεύονται.
4.9Στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον νέο ενωσιακό τελωνειακό κώδικα εισάγεται από το 2032 η έννοια του «αξιόπιστου και ελεγμένου συναλλασσομένου», όταν θα είναι δηλαδή διαθέσιμος ο κόμβος δεδομένων, και προτείνεται η αντικατάσταση του συστήματος απλούστευσης των εγκεκριμένων οικονομικών φορέων το 2037, με την υποχρέωση των συναλλασσομένων να κάνουν χρήση του κόμβου δεδομένων από την εν λόγω ημερομηνία και εντεύθεν. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή της νέας έννοιας των συναλλασσομένων θα μπορούσε να συντομευθεί, εάν ο κόμβος δεδομένων είναι διαθέσιμος πριν από το 2032. Μια εύρυθμα λειτουργούσα τελωνειακή ένωση πρέπει να βασίζεται σε ένα διαφανές και απλό σύστημα που θα αποθαρρύνει την απάτη, και εντός του οποίου μόνο οι συμμορφούμενοι και αξιόπιστοι συναλλασσόμενοι θα δικαιούνται τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό απλουστεύσεων, ενώ όλοι οι συναλλασσόμενοι θα δύνανται να επωφελούνται από μια ενιαία διεπαφή μέσω του κόμβου δεδομένων.
4.10Τα εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης πρέπει να καταστρέφονται σε αυστηρά ρυθμιζόμενες εγκαταστάσεις εμπειρογνωμόνων, λόγω της άγνωστης σύνθεσής τους. Είναι αναγκαία η δημιουργία ενός δικτύου εγκεκριμένων και ελεγχόμενων εγκαταστάσεων για την καταστροφή και την ανακύκλωση προϊόντων παραποίησης/απομίμησης.
4.11Υπάρχουν ουσιαστικά στοιχεία που αποδεικνύουν τη συστηματική εκμετάλλευση του ορίου των 150 ευρώ, το οποίο συνεπάγεται απαλλαγή από τελωνειακούς δασμούς, δημιουργώντας αθέμιτο πλεονέκτημα για τις επιχειρήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου από τρίτες χώρες, σε σχέση με το παραδοσιακό εμπόριο και τους εμπόρους λιανικής πώλησης της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι τα κράτη μέλη θα επωφεληθούν από την αυξημένη είσπραξη τελωνειακών δασμών που θα προκύψει από την κατάργηση του ορίου των 150 ευρώ, αλλά αυτό θα αύξανε την επιβάρυνση των διαδικτυακών πλατφορμών και ενδεχομένως θα αύξανε την τιμή των αγαθών για τους τελικούς καταναλωτές. Με τη σειρά τους, οι επιχειρήσεις (ιδίως οι ΜΜΕ) θα αντιμετωπίσουν μειωμένες απαιτήσεις εγγραφής σε μητρώα σε πολλά κράτη μέλη για τους σκοπούς του ΦΠΑ. Τα κράτη μέλη θα επωφεληθούν από τη μείωση των διοικητικών δαπανών, καθώς οι συναλλασσόμενοι που πραγματοποιούν εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών άνω των 150 ευρώ που εισάγονται στην ΕΕ, θα έχουν τη δυνατότητα να δηλώνουν και να καταβάλλουν τον εφαρμοστέο ΦΠΑ μέσω του καθεστώτος της μονοαπευθυντικής θυρίδας εισαγωγών (IOSS).
ΚΟΜΒΟΣ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΕ
4.12Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, για λόγους πλήρους συντονισμού και διαλειτουργικότητας, τα κράτη μέλη πρέπει να συμφωνήσουν ότι η τελωνειακή αρχή της ΕΕ θα αναπτύσσει τις εφαρμογές που θα χρησιμοποιηθούν από όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να συνδεθούν με τον κόμβο δεδομένων της ΕΕ, αντί να τις αναπτύξουν τα ίδια, όπως προτείνεται στο άρθρο 30 παράγραφος 1 της πρότασης.
4.13Η ΕΟΚΕ εκτιμά τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε απαραίτητα δεδομένα στο πλαίσιο του κόμβου τελωνειακών δεδομένων της ΕΕ για την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, τις εθνικές φορολογικές αρχές, τις εποπτικές αρχές της αγοράς και άλλες αρμόδιες αρχές. Ωστόσο, ζητεί ένα σύστημα που θα προστατεύει τα ευαίσθητα δεδομένα από τη δημοσιοποίηση εκτός αυτού του πλαισίου και την πλήρη λογοδοσία για τις οντότητες και τα πρόσωπα που θα έχουν πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα εντός του κόμβου.
4.14Επιπλέον, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι κάθε αρχή πρέπει να ορίσει ένα συγκεκριμένο σημείο επαφής, πρόσωπο ή πρόσωπα και εισηγείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να το καταστήσει αυτό υποχρεωτικό μέσω εκτελεστικών πράξεων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 31 παράγραφος 14, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους λογοδοσίας για το σημείο επαφής της αρχής, το πρόσωπο ή τα πρόσωπα που έχουν πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα. Με τον παρόντα κανονισμό πρέπει να καθορισθούν ειδικοί κανόνες πρόσβασης, κανόνες εμπιστευτικότητας και όροι για τη χρήση του κόμβου τελωνειακών δεδομένων της ΕΕ.
4.15Η ΕΟΚΕ επικροτεί την υποχρέωση των τελωνειακών αρχών να διατηρήσουν συνεχή διάλογο με τους οικονομικούς φορείς και με τις αρχές που συμμετέχουν στο διεθνές εμπόριο αγαθών και να προωθήσουν τη διαφάνεια, μεταξύ άλλων μέσω της ελεύθερης διάθεσης των εντύπων αίτησης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 39 της πρότασης κανονισμού.
4.16Η ανταλλαγή τελωνειακών πληροφοριών με διεθνείς εταίρους, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρέπει να πραγματοποιείται με πλήρη σεβασμό της ιδιωτικότητας των δεδομένων των πολιτών και των επιχειρήσεων της ΕΕ.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ
4.17Δεδομένου ότι τόσο οι εθνικές τελωνειακές αρχές όσο και η τελωνειακή αρχή της ΕΕ θα είναι επιφορτισμένες με την εκτέλεση δραστηριοτήτων διαχείρισης κινδύνων χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα στον κόμβο τελωνειακών δεδομένων της ΕΕ, η ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμο να υπάρχει ένα κοινό σύστημα ανάλυσης δεδομένων για την ερμηνεία ενός τόσο μεγάλου όγκου δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων εξόρυξης δεδομένων στον τελωνειακό κόμβο δεδομένων της ΕΕ.
4.18Η ΕΟΚΕ έχει ήδη δηλώσει ότι «Ο άριστος χειρισμός του μεγάλου όγκου διαθέσιμων δεδομένων θα σήμαινε την άμεση και σημαντική βελτίωση της τρέχουσας κατάστασης του τελωνειακού συστήματος και θα επέτρεπε την καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη ανταπόκριση στις αυξανόμενες προκλήσεις. Θα επέτρεπε, ακόμη, την έξυπνη εποπτεία των αλυσίδων εφοδιασμού και ενισχυμένες δυνατότητες προβλέψεων». Πρέπει να δημιουργηθούν προγράμματα ανάλυσης δεδομένων ακόμη και πριν τεθεί σε λειτουργία ο κόμβος τελωνειακών δεδομένων της ΕΕ.
4.19Η συνεργασία με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και με μεμονωμένους πολίτες είναι απαραίτητη για την ανακάλυψη αγαθών που εξακολουθούν να εισέρχονται στην αγορά της ΕΕ και τα οποία δεν τηρούν τα πρότυπα συμμόρφωσης ή οσάκις υπάρχουν επαρκείς λόγοι από τους οποίους να προκύπτει ότι τα αγαθά δεν συμμορφώνονται με τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ. Θα πρέπει να δημιουργηθεί μια βάση για την καταγγελία των ως άνω παραβάσεων, έτσι ώστε να αναφέρονται στις εποπτικές αρχές της αγοράς τυχόν ζητήματα μη συμμόρφωσης.
ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΕ
4.20Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της δημιουργίας της τελωνειακής αρχής της ΕΕ και των ειδικών λειτουργιών που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εξακολουθεί να είναι αμφίβολο κατά πόσον τα κράτη μέλη θα συμφωνήσουν με την πρόταση αυτή και σημειώνει ότι θα χρειαστεί μεγάλος αριθμός προσωπικού για την εκτέλεση όλων των ρόλων που προτείνονται στο άρθρο 208 του εν λόγω κανονισμού.
4.21Είναι εξαιρετικά σημαντικό η τελωνειακή αρχή της ΕΕ να είναι σε θέση να παρέχει βέλτιστες πρακτικές στις εθνικές τελωνειακές αρχές και να παρακολουθεί την εφαρμογή τους, καθώς και να εκτελεί δραστηριότητες διαχείρισης και επεξεργασίας δεδομένων. Η ΕΟΚΕ έχει ήδη δηλώσει ότι αυτά είναι πολύ απαραίτητα για τις εθνικές τελωνειακές αρχές και ότι η ΕΕ είναι η πλέον κατάλληλη προκειμένου να τα θέσει σε εφαρμογή.
4.22Οι εταιρείες της ΕΕ πρέπει να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε όλους τους νόμους, τους κανονισμούς, τις κατευθυντήριες γραμμές και τις σχετικές συμβουλές όσον αφορά τις τελωνειακές δραστηριότητές τους, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασής τους εντός της ΕΕ. Η τελωνειακή αρχή της ΕΕ πρέπει να διαδραματίσει ειδικό ρόλο στον σχεδιασμό απλουστευμένων κατευθυντήριων γραμμών και εγχειριδίων για τις ΜΜΕ και να στηρίξει την εξοικείωσή τους με την τελωνειακή νομοθεσία και τις τελωνειακές διατυπώσεις. Η ΕΟΚΕ ζητά συγκεκριμένα να οριστεί ένας ρόλος για την τελωνειακή υπηρεσία της ΕΕ όσον αφορά τη στήριξη των ΜΜΕ, ο οποίος θα πρέπει να προστεθεί στο άρθρο 208 του εν λόγω κανονισμού.
4.23Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το μέλος που ορίζεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο διοικητικό συμβούλιο της τελωνειακής αρχής της ΕΕ, όπως προτείνεται στο άρθρο 212 παράγραφος 2, πρέπει να έχει δικαίωμα ψήφου και ότι όλα τα άλλα μέλη του διοικητικού συμβουλίου πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα. Δεν είναι σαφές ούτε αναφέρεται εάν τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της τελωνειακής αρχής της ΕΕ πρέπει να αμείβονται για την εργασία τους, ούτε ποια είναι η προέλευση της χρηματοδότησης.
4.24Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι όλες οι αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου πρέπει να λαμβάνονται ομόφωνα. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται με πλειοψηφία των δύο τρίτων των ψήφων και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν πρέπει ποτέ να έχει την εξουσία να τις παρακάμπτει χάρη στις ψήφους της. Όλα τα μέλη του συμβουλίου πρέπει να έχουν ίση ψήφο. Ομοίως, οι αποφάσεις στο πλαίσιο του εκτελεστικού συμβουλίου δεν πρέπει να εξαρτώνται από την ανάγκη μίας θετικής ψήφου από έναν από τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
4.25Σε περίπτωση που δοθεί πράσινο φως στην πρόταση της τελωνειακής αρχής της ΕΕ, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι δεν υπάρχει λόγος για αναμονή έως το 2028 προκειμένου να τεθεί αυτή σε λειτουργία (άρθρο 238) και ζητεί να τεθεί σε λειτουργία δύο χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού (ακόμη και ένα χρόνο αργότερα). Το ίδιο ισχύει και ως προς την προθεσμία του Ιανουαρίου 2032 για τη χρήση του τελωνειακού κόμβου δεδομένων της ΕΕ από τους συναλλασσομένους. Ακριβώς αυτού του είδους οι καθυστερήσεις εμποδίζουν την πιο στοχευμένη και άμεσα λειτουργική δράση της ΕΕ, οδηγώντας στις περισσότερες περιπτώσεις σε απώλεια δυναμικής.
Βρυξέλλες, 20 Σεπτεμβρίου 2023
Oliver Röpke
Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
_____________