|
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ
|
|
Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
|
|
Κρατικές ενισχύσεις – Κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υγείας
|
|
_____________
|
|
Κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις που εφαρμόζονται στις υπηρεσίες υγείας και τις κοινωνικές υπηρεσίες – Οι ΥΓΟΣ σε ένα σενάριο μετά την πανδημία Σκέψεις και προτάσεις σχετικά με την αξιολόγηση της Επιτροπής για την τροποποίηση της δέσμης νομοθετικών μέτρων του 2012
(γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)
|
|
|
|
INT/981
|
|
|
|
Εισηγητής: Giuseppe GUERINI
|
|
Απόφαση της συνόδου ολομέλειας
|
20/01/2022
|
|
Νομική βάση
|
Άρθρο 32 παράγραφος 2 του Εσωτερικού Κανονισμού
|
|
|
Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας
|
|
Αρμόδιο όργανο
|
Τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση»
|
|
Έγκριση από το τμήμα
|
05/05/2022
|
|
Έγκριση από την Ολομέλεια
|
19/05/2022
|
|
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.
|
569
|
|
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας
(υπέρ/κατά/αποχές)
|
221/0/5
|
1.Συμπεράσματα και συστάσεις
1.1Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) πιστεύει ότι διάφορες κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υγείας, όπως η φροντίδα ατόμων (συμπεριλαμβανομένης της κατ’ οίκον φροντίδας), η επανένταξη στην εργασία μειονεκτούντων ατόμων και ατόμων με αναπηρία, οι υπηρεσίες παιδικής μέριμνας και η κοινωνική στέγαση είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής σε αυτή τη μεταπανδημική φάση έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης και διεθνών εντάσεων. Ως εκ τούτου, οι ευρωπαϊκοί κανόνες σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για τις εν λόγω υπηρεσίες διαδραματίζουν καίριο ρόλο.
1.2Η ΕΟΚΕ συνυπογράφει την επιλογή της Επιτροπής να θεωρήσει τις υπηρεσίες υγείας και τις κοινωνικές υπηρεσίες κατά την αξιολόγηση της ρύθμισης του τομέα, ως «υποκατηγορία» με αυτόνομα χαρακτηριστικά στο ευρύτερο πλαίσιο των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ).
1.3Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η δέσμη μέτρων Almunia (2012) για τις κρατικές ενισχύσεις που εφαρμόζονται στον τομέα των ΥΓΟΣ παρείχε θετικά στοιχεία εκσυγχρονισμού και απλούστευσης σε σύγκριση με το προηγούμενο πλαίσιο του 2005. Ως εκ τούτου, η κανονιστική προσέγγιση αυτής της δέσμης μέτρων θα πρέπει να επιβεβαιωθεί και για το μέλλον, με στοιχεία περαιτέρω εκσυγχρονισμού, σε περίπτωση που η Επιτροπή αποφασίσει να τροποποιήσει το ισχύον πλαίσιο μετά την υπό εξέλιξη αξιολόγησή της.
1.4Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, εντός των επιμέρους κρατών μελών, οι υπηρεσίες υγείας και ―σχεδόν σε απόλυτο βαθμό― οι υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας έχουν περιφερειακή, επαρχιακή, δημοτική ή ακόμη και ενδοδημοτική διάσταση στις μεγαλύτερες πόλεις. Αυτό σημαίνει ότι είναι αμελητέα η εσωτερική κινητικότητα των χρηστών μεταξύ των διαφόρων εθνικών περιφερειών και επαρχιών, κάτι που καθιστά ακόμη πιο αδύνατη τη διασυνοριακή κινητικότητα των χρηστών. Η απουσία διασυνοριακού ενδιαφέροντος θα απέκλειε τη δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 107 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες υγείας.
1.5Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι οι εθνικές διοικήσεις δυσκολεύονται να συγκεντρώνουν ειδική πείρα στην ανάπτυξη των πράξεων ανάθεσης, οι οποίες αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή της απόφασης απαλλαγής αριθ. 21/2012 σχετικά με τις αντισταθμίσεις για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 360/2012 σχετικά με τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας στις ΥΓΟΣ. Ως εκ τούτου, θα ήταν πολύ χρήσιμο να δημιουργήσει η Επιτροπή μια πύλη όπου θα είναι προσβάσιμα συγκεκριμένα παραδείγματα θεμιτών πράξεων ανάθεσης σχετικά με τα διάφορα είδη υπηρεσιών υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών.
1.6Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών με κοινές νομικές παραδόσεις σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η αποτελεσματικότερη χρήση των περιθωρίων εκτίμησης που αναγνωρίζει το πρωτόκολλο 26 της ΣΛΕΕ στις εθνικές διοικήσεις κατά τη θέσπιση και την εφαρμογή των ΥΓΟΣ σε τοπικό επίπεδο.
1.7Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι ο κανόνας που προβλέπεται στην απόφαση αριθ. 21/2012, σύμφωνα με τον οποίο η αντιστάθμιση για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την κάλυψη του κόστους συμπεριλαμβανομένου ενός «ευλόγου κέρδους», χρήζει περαιτέρω αποσαφήνισης ως προς: α)τον πραγματικό προσδιορισμό του εύλογου κέρδους σε σχέση με το κεφάλαιο που χρησιμοποιείται για την παροχή της υπηρεσίας, λαμβανομένου υπόψη του λειτουργικού κινδύνου, β) τον πραγματικό ποσοτικό προσδιορισμό των πάγιων και διαρθρωτικών δαπανών που μπορούν να συμπεριληφθούν στο κόστος λειτουργίας των ΥΓΟΣ και γ) τον βαθμό στον οποίο θα μπορούσε να αναδειχθεί η ιδιαιτερότητα των υπηρεσιών και των οργανωτικών μοντέλων που χαρακτηρίζουν τους φορείς της κοινωνικής οικονομίας κατά τη διαχείριση και την παροχή των ΥΓΟΣ.
1.8Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι υπηρεσίες υγείας θα πρέπει να επωφελούνται από ένα ανώτατο όριο ενισχύσεων ήσσονος σημασίας για τρία οικονομικά έτη, το οποίο θα είναι υψηλότερο από το γενικά εγγυημένο για τις ΥΓΟΣ δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 360/2012 (500.000 ευρώ), όπως κατέδειξε και η δημόσια διαβούλευση που διεξήγαγε η Επιτροπή. Η συμβολή των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας όσον αφορά την κοινωνική συνοχή δικαιολογεί αυξημένο ανώτατο όριο σε σχέση με το ισχύον.
2.Εισαγωγή και γενικό πλαίσιο
2.1Το θέμα των κρατικών ενισχύσεων σε επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος και, σε άμεση σχέση με τους σκοπούς της παρούσας γνωμοδότησης, σε οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον στενότερο τομέα των υπηρεσιών υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών, διέπεται από τη λεγόμενη δέσμη νομοθετικών μέτρων Almunia του 2012. Η δέσμη αυτή αντικατέστησε και εκσυγχρόνισε το προηγούμενο νομικό πλαίσιο που χρονολογείται από το 2005 («δέσμη Monti-Kroes»).
2.2Η δέσμη μέτρων Almunia περιλαμβάνει τις ακόλουθες πράξεις:
-τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 360/2012 της Επιτροπής, της 25ης Απριλίου 2012, σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της ΣΛΕΕ στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας οι οποίες χορηγούνται σε επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος·
-την απόφαση της Επιτροπής, της 20ής Δεκεμβρίου 2011, για την εφαρμογή του άρθρου 106 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ στις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας που χορηγούνται σε ορισμένες επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος (2012/21/ΕΕ)·
-την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις στην αντιστάθμιση για παροχή δημόσιας υπηρεσίας γενικού οικονομικού συμφέροντος
·
-την ανακοίνωση της Επιτροπής — Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας (2011).
2.3Ως εκ τούτου, το τομεακό ρυθμιστικό πλαίσιο ισχύει εδώ και σχεδόν δέκα έτη και, σύμφωνα με τις εξηγήσεις της Επιτροπής, χρησιμοποιείται ευρέως από τα κράτη μέλη από την έναρξη ισχύος του, αν και υπάρχουν προβλήματα εφαρμογής που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την ανάληψη περαιτέρω δράσης από τον νομοθέτη της Ένωσης, ιδίως λόγω του μεγάλου χρόνου που παρήλθε από την πρώτη έγκριση.
2.4Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή δρομολόγησε ευρεία διαβούλευση μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών προκειμένου να επαληθεύσει την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα, την προστιθέμενη αξία και την τρέχουσα συμμόρφωση με τους αρχικούς στόχους του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, ιδίως στον τομέα της υγείας και των κοινωνικών υπηρεσιών.
2.5Η εν λόγω διαβούλευση πραγματοποιήθηκε μεταξύ της 31ης Ιουλίου 2019 και της 14ης Δεκεμβρίου 2019, με τη χρήση ερωτηματολογίου που συνέταξε η Επιτροπή και έλαβε 51 απαντήσεις από επιχειρήσεις, επιχειρηματικές οργανώσεις, συνδικαλιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ, ιδιώτες και δημόσιες διοικήσεις.
2.6Με την παρούσα γνωμοδότηση πρωτοβουλίας, ως όργανο εκπροσώπησης της ευρωπαϊκής οικονομίας και της κοινωνίας των πολιτών, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να επιστήσει την προσοχή της Επιτροπής σε ορισμένες πτυχές ενδιαφέροντος που συνδέονται με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της υγείας και των κοινωνικών υπηρεσιών, ενόψει της πιθανής μελλοντικής αναθεώρησης των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις σε αυτούς τους τομείς.
3.Γενικές παρατηρήσεις
3.1Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η ρύθμιση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας αποτελεί πολύ περίπλοκη δραστηριότητα για τον νομοθέτη της ΕΕ, δεδομένης της ανάγκης να επιτευχθεί μια δύσκολη ισορροπία μεταξύ της δημόσιας στήριξης για δραστηριότητες που έχουν κοινούς στόχους γενικού συμφέροντος και της προστασίας του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων θα πρέπει επίσης να καθιστά δυνατές τις δημόσιες επενδύσεις που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη κοινωνικών υποδομών και υποδομών υγείας χρήσιμες για την επιδίωξη των στόχων που ορίζονται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.
3.2Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά την απόφαση της Επιτροπής να θεωρήσει τις υπηρεσίες υγείας και τις κοινωνικές υπηρεσίες υποκατηγορία με αυτόνομα χαρακτηριστικά στο ευρύτερο πλαίσιο των ΥΓΟΣ, δεδομένων των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών αυτών των υπηρεσιών και των ειδικών στόχων τους. Στο έγγραφό της σχετικά με την αξιολόγηση των κανόνων που ισχύουν σήμερα, η Επιτροπή επισημαίνει ότι «από την άποψη των κρατικών ενισχύσεων, οι υπηρεσίες υγείας και οι κοινωνικές υπηρεσίες αποτελούν ένα υποσύνολο υπηρεσιών γενικού (οικονομικού) συμφέροντος».
3.3Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η δέσμη μέτρων Almunia (2012) σχετικά με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις που εφαρμόζονται στον τομέα των ΥΓΟΣ έχει παράσχει θετικά στοιχεία εκσυγχρονισμού σε σύγκριση με το προηγούμενο πλαίσιο του 2005, μειώνοντας τον διοικητικό και κανονιστικό φόρτο για τις εθνικές αρχές που επιθυμούν να χρηματοδοτήσουν τις ΥΓΟΣ. Η κανονιστική προσέγγιση αυτής της δέσμης πρέπει επομένως να επιβεβαιωθεί και για το μέλλον, με στοιχεία περαιτέρω εκσυγχρονισμού και αποσαφήνισης ορισμένων ειδικών πτυχών.
3.4Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι διάφορες κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υγείας, όπως η φροντίδα ατόμων (συμπεριλαμβανομένης της κατ’ οίκον φροντίδας), η επανένταξη στην εργασία μειονεκτούντων ατόμων και ατόμων με αναπηρία, οι υπηρεσίες παιδικής μέριμνας και η κοινωνική στέγαση είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής στην εσωτερική αγορά, καθώς αποτελούν «κοινές αξίες» των κρατών μελών, όπως ορίζεται στο πρωτόκολλο 26 της ΣΛΕΕ. Αυτές οι υπηρεσίες είναι ακόμη πιο στρατηγικές και κρίσιμες στην τρέχουσα μεταπανδημική φάση των διεθνών εντάσεων και του αυξανόμενου λαϊκισμού στα κράτη μέλη.
3.5Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι υπηρεσίες υγείας σε ορισμένες περιπτώσεις, διασφαλίζονται σε κρατικό επίπεδο μέσω δραστηριοτήτων μη οικονομικής φύσης, οι οποίες δεν καλύπτονται από τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Ταυτόχρονα, όταν οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται μέσω οικονομικών δραστηριοτήτων, είναι μέτριας διασυνοριακής σημασίας, διαδραματίζουν καθαρά τοπικό ρόλο και συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή στις εθνικές επικράτειες.
3.6Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι οι υπηρεσίες υγείας και οι κοινωνικές υπηρεσίες συχνά διασφαλίζονται μέσω μη οικονομικών δραστηριοτήτων, κάτι που θα απέκλειε την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις (άρθρο 107 της ΣΛΕΕ). Εξάλλου, ακόμη και όταν παρέχονται με όρους αγοράς, οι υπηρεσίες υγείας και οι κοινωνικές υπηρεσίες έχουν σαφώς τοπική διάσταση χωρίς πραγματική διασυνοριακή σημασία ως προς τη ζήτηση. Η τοπική διάσταση καθίσταται ακόμη πιο εμφανής όταν οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι υπηρεσίες υγείας τελούν υπό τη διαχείριση φορέων της κοινωνικής οικονομίας με τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων με μέλημα την κοινωνική συνοχή και το δημόσιο συμφέρον.
3.7Ωστόσο, σύμφωνα με την πρακτική εφαρμογής της Επιτροπής και την ευρωπαϊκή νομολογία η διασυνοριακή σημασία των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας δεν μπορεί να αποκλειστεί εκ των προτέρων όσον αφορά πιθανή στρέβλωση των διασυνοριακών επενδύσεων. Αν και κατανοεί τους λόγους αυτής της προσέγγισης για την πλήρη προστασία των ελευθεριών κυκλοφορίας που προβλέπονται στις Συνθήκες, η ΕΟΚΕ ζητά από την Επιτροπή να παράσχει κατάλληλες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη διασυνοριακή σημασία των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας. Οι υπηρεσίες αυτές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με συγκεκριμένο και ευέλικτο τρόπο στο πλαίσιο της ευρύτερης συζήτησης σχετικά με την έννοια της διασυνοριακής σημασίας ως συστατικό στοιχείο της έννοιας της κρατικής ενίσχυσης κατά την έννοια του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ.
3.8Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι, ακόμη και όταν οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι υπηρεσίες υγείας έχουν διασυνοριακή διάσταση, όπως στην περίπτωση των 37 διασυνοριακών αστικών περιοχών της ΕΕ που αναφέρονται στην οδηγία για τη διασυνοριακή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αυτό γίνεται με βάση τη γεωγραφική εγγύτητα των παραμεθόριων περιοχών και σύμφωνα με τις αρχές της τοπικής επικουρικότητας. Συνεπώς, η αύξηση των κρατικών ενισχύσεων δεν θα υπονόμευε σοβαρά τον διασυνοριακό ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων.
4.Ειδικές παρατηρήσεις
4.1Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, παρά τα θετικά στοιχεία σαφήνειας και απλούστευσης που επέφερε η δέσμη μέτρων Almunia το 2012, οι νομικές έννοιες που πρέπει να εφαρμόζονται στις ΥΓΟΣ παραμένουν αντικειμενικά πολύπλοκες, ιδίως υπό το πρίσμα της έντονης διασύνδεσης μεταξύ νομικών και οικονομικών αξιολογήσεων που χαρακτηρίζουν τον τομέα των ΥΓΟΣ.
4.2Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ ζητεί από την Επιτροπή να δημοσιεύσει επιχειρησιακό οδηγό για την επικαιροποίηση του εγγράφου Οδηγός για την εφαρμογή των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, τις δημόσιες συμβάσεις και την εσωτερική αγορά στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος, και ιδίως στις κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας [SWD (2013) 53 final/2], ο οποίος έχει αποδειχθεί πολύ χρήσιμος για τους φορείς του τομέα τα τελευταία χρόνια.
4.3Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι ειδικοί κανόνες σχετικά με τις ΥΓΟΣ, τόσο στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων όσο και σε σχέση με τις κρατικές ενισχύσεις, είναι λιγότερο γνωστοί από τις εθνικές διοικήσεις από ό,τι οι αντίστοιχοι συνήθεις κανόνες σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις και τις κρατικές ενισχύσεις. Οι κατάλληλες επενδύσεις στην κατάρτιση προς όφελος του προσωπικού της δημόσιας διοίκησης, το οποίο επίσης χρησιμοποιεί ευρωπαϊκούς πόρους, θα μπορούσαν επομένως να είναι χρήσιμες τόσο για την αύξηση της ποιότητας αυτών των υπηρεσιών όσο και για την αύξηση της συμμόρφωσης με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
4.4Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, από τεχνική και επιχειρησιακή άποψη, οι εθνικές διοικήσεις δυσκολεύονται να συγκεντρώσουν ειδική και υψηλού επιπέδου πείρα για την ανάπτυξη των πράξεων ανάθεσης, οι οποίες αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή της απόφασης απαλλαγής αριθ. 21/2012 σχετικά με τις αντισταθμίσεις για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας και, αν και με απλοποιημένους όρους, του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 360/2012 σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις (του αποκαλούμενου «Super de minimis», ο οποίος προβλέπει αυξημένο κατώτατο όριο 500.000 ευρώ για τρία οικονομικά έτη).
4.5Ως εκ τούτου, θα ήταν πολύ χρήσιμο να δημιουργήσει η Επιτροπή μια πύλη όπου θα είναι προσβάσιμα συγκεκριμένα παραδείγματα θεμιτών πράξεων ανάθεσης σχετικά με τα διάφορα είδη υπηρεσιών υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών, τα οποία θεωρούνται θεμιτά και έχουν αναπτυχθεί επαρκώς από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Επιτροπής. Η ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών με κοινές νομικές παραδόσεις θα μπορούσε επίσης να είναι πολύ χρήσιμη εν προκειμένω, ενθαρρύνοντας την αποτελεσματικότερη χρήση των περιθωρίων διακριτικής ευχέρειας που αναγνωρίζει το πρωτόκολλο 26 της ΣΛΕΕ στις εθνικές διοικήσεις κατά τη θέσπιση και την εφαρμογή των ΥΓΟΣ σε τοπικό επίπεδο.
4.6Όπως είναι γνωστό, ο κανόνας της απόφασης αριθ. 21/2012 προβλέπει ότι η αντιστάθμιση που οφείλεται στους φορείς οι οποίοι έχουν επιφορτιστεί με υποχρεώσεις παροχής δημόσιων υπηρεσιών δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την κάλυψη του κόστους, συμπεριλαμβανομένου ενός «ευλόγου κέρδους». Η εν λόγω έννοια χρήζει περαιτέρω ανάλυσης και αποσαφήνισης ως προς τα εξής τρία ζητήματα: α)τον βαθμό προσδιορισμού του εύλογου κέρδους σε σχέση με το κεφάλαιο που χρησιμοποιείται για την παροχή της υπηρεσίας, λαμβανομένου υπόψη του λειτουργικού κινδύνου, β) τον ποσοτικό προσδιορισμό των πάγιων και διαρθρωτικών δαπανών που μπορούν να συμπεριληφθούν στο κόστος λειτουργίας των ΥΓΟΣ και γ) τον βαθμό στον οποίο θα πρέπει να αναδεικνύεται η ιδιαιτερότητα των υπηρεσιών και των οργανωτικών μοντέλων που χαρακτηρίζουν τους φορείς της κοινωνικής οικονομίας κατά τη διαχείριση και την παροχή των ΥΓΟΣ.
4.7Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, κατά τον καθορισμό της έννοιας του «εύλογου κέρδους», θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά της δικαιούχου επιχείρησης, ιδίως όταν η εν λόγω επιχείρηση επανεπενδύει διαρκώς τα κέρδη της στη δική της επιχείρηση και χαρακτηρίζεται ως οντότητα ή επιχείρηση της κοινωνικής οικονομίας.
4.8Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι υπηρεσίες υγείας θα πρέπει να επωφελούνται από ένα ανώτατο όριο ενισχύσεων ήσσονος σημασίας για τρία οικονομικά έτη, αυξημένο και διαφορετικό από αυτό που εγγυάται για τις ΥΓΟΣ ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 360/2012 (500.000 ευρώ), όπως κατέδειξε και η δημόσια διαβούλευση που διεξήγαγε η Επιτροπή. Η αύξηση αυτή δικαιολογείται από το δημόσιο ρόλο και το γενικό συμφέρον των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας και από τον περιορισμένο αντίκτυπο των δραστηριοτήτων αυτών στον ανταγωνισμό και στις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών. Η αύξηση του κατώτατου ορίου για τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες υγείας θα δημιουργήσει μεγαλύτερο περιθώριο για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 360/2012, καθιστώντας πιο εύκολη την προσφυγή στον εν λόγω κανονισμό και στις απλουστευμένες μορφές του.
4.9Η σημασία των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας για την κοινωνική συνοχή δικαιολογεί την αύξηση του ανώτατου ορίου με το τριπλό όφελος ότι: α) θα χορηγούνται περισσότερες ενισχύσεις εντός του απλουστευμένου και ταχύτερου πλαισίου των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας, β) θα λαμβάνεται υπόψη η επάνοδος του πληθωρισμού στο μακροοικονομικό επίπεδο, κάτι που θα συνεπαγόταν περιοδικές αναθεωρήσεις πιο κοντά στο ανώτατο όριο σε τρία δημοσιονομικά έτη και γ) θα αναγνωρίζεται η επικουρική λειτουργία πολλών οντοτήτων της κοινωνικής οικονομίας.
4.10Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τη σημασία και τον ρόλο των μικρομεσαίων και των ιδιωτικών επιχειρήσεων που συμμετέχουν στη διαχείριση των κοινωνικών ΥΓΟΣ και των ΥΓΟΣ της υγείας βάσει διαγωνισμών που διαχειρίζονται οι τοπικές αρχές. Ακόμη και γι’ αυτόν τον λόγο, η συλλογή και κυκλοφορία δεδομένων και πληροφοριών από τις εθνικές διοικήσεις σχετικά με τις διαδικασίες επιλογής των παρόχων υπηρεσιών, τις χορηγούμενες αντισταθμίσεις και τις επιδόσεις θα μπορούσε επίσης να παράσχει χρήσιμες πληροφορίες.
4.11Τέλος, η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, όπως αναγνωρίζει η Επιτροπή στο σχέδιο δράσης της για την κοινωνική οικονομία, ο τομέας των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας θα μπορούσε επίσης να υποστηριχθεί έμμεσα με την παροχή στις οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας, οι οποίες δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα σε αυτούς τους τομείς, καλύτερης πρόσβασης σε μέτρα ενίσχυσης που στηρίζουν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και πιστώσεις, καθώς και μέσω ειδικών κινήτρων για την απασχόληση εργαζομένων μειονεκτούντων ή με αναπηρία κατά την έννοια του γενικού κανονισμού απαλλαγής για τις κρατικές ενισχύσεις. Από την άποψη αυτή, θα ήταν πολύ χρήσιμο ένα σαφές και ελαστικό ενωσιακό νομοθέτημα που θα επιτρέπει την εύλογη σώρευση και τον συνδυασμό διαφορετικών κινήτρων σε σχέση με τις ίδιες δραστηριότητες.
Βρυξέλλες, 19 Μαΐου 2022
Christa Schweng
Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
_____________