NAT/820
Προς μια συνολική στρατηγική βιώσιμης αγροτικής και αστικής ανάπτυξης
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ
Τμήμα «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον»
Προς μια συνολική στρατηγική βιώσιμης αγροτικής και αστικής ανάπτυξης
[γνωμοδότηση πρωτοβουλίας]
|
Επικοινωνία
|
nat@eesc.europa.eu
|
|
Υπάλληλος διοίκησης
|
Martine DELANOY
|
|
Ημερομηνία του εγγράφου
|
08/10/2021
|
Eισηγητής: Josep PUXEU ROCAMORA
Συνεισηγήτρια: Piroska KÁLLAY
|
Απόφαση της συνόδου ολομέλειας
|
25/03/2021
|
|
Νομική βάση
|
Άρθρο 32 παράγραφος 2 του Εσωτερικού Κανονισμού
|
|
|
Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας
|
|
|
|
|
Αρμόδιο όργανο
|
Τμήμα «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον»
|
|
Έγκριση από το τμήμα
|
04/10/2021
|
|
Έγκριση από την Ολομέλεια
|
DD/MM/YYYY
|
|
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.
|
…
|
|
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας
(υπέρ/κατά/αποχές)
|
…/…/…
|
1.Συμπεράσματα και συστάσεις
1.1Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) είναι πεπεισμένη ότι το μέλλον της Ευρώπης θα εξαρτηθεί από το πώς θα μεταχειριστούμε τις αγροτικές περιοχές και ότι απαιτείται μεγαλύτερη συνεργασία με τις αστικές περιοχές, ώστε να εξασφαλιστεί ότι κανένας τόπος και κανένας πολίτης δεν θα μείνουν στο περιθώριο κατά τη δίκαιη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη, βιώσιμη και ευημερούσα Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Αυτό θα ήταν σύμφωνο με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης και Κοινωνικής Συμφωνίας, με το μέσο ανάκαμψης NextGenerationEU, με την Εδαφική Ατζέντα 2030 και με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.
1.2Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η ΕΕ οφείλει να περιορίσει τις διαφορές μεταξύ περιοχών χάρη στην ανάπτυξη πολιτικών που να οδηγούν σε μια δίκαιη και βιώσιμη μετάβαση σε όλους τους τομείς και να εξασφαλίζουν καλή ποιότητα ζωής στον αγροτικό κόσμο.
1.3Λόγω των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και των πανδημιών, η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι αποτελεί επείγουσα ανάγκη να αναληφθεί δράση τώρα και να υπάρξει υποδειγματική μεταστροφή, ώστε να καταδειχθεί η προστιθέμενη αξία της από κοινού εργασίας και να τονωθούν ο αμοιβαίος σεβασμός και κατανόηση, προς όφελος όλων των πολιτών.
1.4Επομένως, η ΕΟΚΕ ζητά από τους φορείς χάραξης πολιτικής να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια συνολική και σφαιρική στρατηγική της ΕΕ, που θα ευνοεί την ισορροπημένη, συνεκτική, ισότιμη και βιώσιμη ανάπτυξη αγροτικών και αστικών περιοχών, αξιοποιώντας τον ρόλο των τοπικών κοινωνιών, τονώνοντας τις παραδοσιακές βιομηχανίες και δημιουργώντας νέες οικονομικές δραστηριότητες και ευκαιρίες εργασίας, ενώ παράλληλα θα προωθούνται οι συνέργειες με τις αστικές περιοχές.
1.5Για την εμπέδωση ίσων όρων μεταξύ αγροτικών κοινοτήτων και αστικού περιβάλλοντος, η ΕΟΚΕ διατυπώνει τις εξής προτάσεις:
1.Απαιτείται να χορηγηθούν επαρκείς πόροι στις αγροτικές πολιτικές, να διατεθούν υποδομές επικοινωνίας, τεχνολογίας και μεταφορών, καθώς και έξυπνα ποιοτικά και αποτελεσματικά συστήματα εκπαίδευσης και παροχής υπηρεσιών υγείας. Όλα αυτά πρέπει να έχουν ισάξιες επιδόσεις με τα αντίστοιχα των αστικών περιοχών (ισότιμες συνθήκες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης).
2.Η προσφορά απασχόλησης, παιδείας και στέγης πρέπει να αντανακλά και να αξιοποιεί τους αγροτικούς φυσικούς πόρους, δημιουργώντας παράλληλα καινοτόμες επιχειρηματικές ευκαιρίες.
3.Τα αγροτικά κοινοβούλια και η τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (ΤΑΠΤΚ) πρέπει να στηριχθούν από τους πολιτικούς ιθύνοντες, ως πρότυπα συμμετοχικής δημοκρατίας, πρέπει δε να συμμετέχουν όλοι οι πολίτες της υπαίθρου χωρίς αποκλεισμούς, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, των γυναικών, των ηλικιωμένων, των ΑμεΑ, των μειονοτήτων και, όλως ιδιαιτέρως, των νέων.
4.Η πολιτιστική κληρονομιά πρέπει να προστατεύεται και να προβάλλεται.
1.6Όσον αφορά την αγροτική και αστική ανάπτυξη, η ΕΟΚΕ διατυπώνει τις εξής προτάσεις:
1.Οι κυβερνήσεις πρέπει να ενεργούν με διαφάνεια και ισοτιμία όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών στους πολίτες σε όλες τις περιοχές,
2.Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και το LEADER και οι ομάδες τοπικής δράσης, θα πρέπει να αναπτύξουν τοπικές αγροτικές και αστικές συμπράξεις, ώστε να δημιουργούνται οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ευκαιρίες και να αυξάνεται η κατανόηση των στοιχείων αλληλεξάρτησης.
3.Το πρότυπο διοίκησης των συμβουλίων πολιτικής τροφίμων θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως έμπνευση για αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων φορέων σε τοπικό επίπεδο. Οι δυνατότητες της τηλεργασίας, η ανάγκη αγροτικής στέγης και η πρόσβαση στη χρήση της γης υπέστησαν μεταβολές από τις νέες περιβαλλοντικές επιδράσεις και προκλήσεις, και από την πανδημία.
4.Είναι εποικοδομητικό να ευνοηθεί και να στηριχθεί η ανταλλαγή ορθών πρακτικών και περιπτώσεων κινδύνου μεταξύ των διαφόρων τόπων.
5.Η πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας εκπαίδευση στις αγροτικές περιοχές μπορεί να είναι ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην τοπική οικονομική ανάπτυξη και μπορεί να βοηθήσει τις αγροτικές κοινότητες να προσαρμοστούν σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
1.7Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ απευθύνει τις παρακάτω προτάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στις κεντρικές και περιφερειακές αρχές:
1.Το μακρόπνοο όραμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις αγροτικές περιοχές, που εγκρίθηκε πρόσφατα, πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω, ώστε να αποτελέσει μια αγροτική και αστική δέσμευση υπέρ μιας ισότιμης προσέγγισης. Είναι σημαντικό να αναδειχθεί η προστιθέμενη αξία που επιτυγχάνεται με τη συνεργασία αγροτικών και αστικών οργανώσεων, όπως π.χ. στην πρωτοβουλία «από το αγρόκτημα στο πιάτο» και στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς.
2.Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να στηρίξει τη δημιουργία μιας ομάδας ενδιαφερομένων μερών από τον αγροτικό και τον αστικό κόσμο, σύμφωνα με την πρωτοβουλία «έξυπνα χωριά», για την ανάπτυξη ορθών πρακτικών για πρότυπα σύμπραξης.
3.Για να στηριχτεί η δέσμευση, θα πρέπει να υπάρξουν επενδύσεις για πρότυπα τοπικά έργα, καθώς και κίνητρα, προϋποθέσεις και βραβεία πανευρωπαϊκής εμβέλειας για προοδευτικά παραδείγματα συμφωνιών χωρίς αποκλεισμούς.
1.8Η ΕΟΚΕ δεσμεύεται επιπλέον να συνεργαστεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή των Περιφερειών μέσω της ανάθεσης ερευνών, της διαβούλευσης με την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών και της προαγωγής ενός ευρωπαϊκού χάρτη για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του αγροτικού και του αστικού κόσμου.
1.9Η ΕΟΚΕ θα προσφέρει μια συνολική άποψη στις μελλοντικές της γνωμοδοτήσεις σχετικά με τις αστικές και αγροτικές εδαφικές πολιτικές. Για παράδειγμα, η παρούσα γνωμοδότηση συζητήθηκε σε διάφορα τμήματα της ΕΟΚΕ προτού εγκριθεί.
2.Εισαγωγή
2.1Σύμφωνα με τις προτάσεις της γνωμοδότησης της ΕΟΚΕ «Ολοκληρωμένη προσέγγιση για τις αγροτικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ιδιαίτερη έμφαση στις ευάλωτες περιφέρειες», που εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020, και της ακρόασης που πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιουνίου 2021, η ΕΟΚΕ επιχειρεί τώρα να ορίσει πώς πρέπει να είναι μια συνολική στρατηγική της ΕΕ για τη βιώσιμη αγροτική και αστική ανάπτυξη, αναλύοντας το γενικό πλαίσιο που συνδέει την αγροτική πολιτική με όλες τις άλλες σχετικές πολιτικές, εντοπίζοντας τις υπάρχουσες προκλήσεις και εμπόδια, και τονίζοντας τον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών, των επιχειρήσεων και των τοπικών κοινοτήτων στην επεξεργασία προσεγγίσεων από τη βάση προς την κορυφή. Η ΕΟΚΕ θα συμβάλει ενεργά στη συνεκτίμηση αυτής της στρατηγικής κατά τη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ.
2.2Καθοριστική σημασία έχει η καλύτερη διαχείριση της ποικιλομορφίας που χαρακτηρίζει τις αγροτικές περιοχές, με βάση τις ευκαιρίες που προσφέρει η καθεμιά τους. Υπάρχουν αγροτικές περιοχές οι οποίες, λόγω της εγγύτητάς τους με τις αστικές περιοχές, μπορούν να επωφελούνται από τα πλεονεκτήματα του πολεοδομικού συγκροτήματος μέσω της αλληλεπίδρασης αγροτικού-αστικού περιβάλλοντος· άλλες, που βρίσκονται πιο μακριά, έχουν πολύ μεγαλύτερη εξάρτηση από έναν κλάδο ―συχνά τη γεωργία, την αλιεία, τη δασοκομία ή την εξόρυξη―, η δε αλληλεπίδραση με τις πόλεις είναι σ’ αυτές λιγότερο ορατή.
2.3Παρότι οι αγροτικές και οι αστικές περιοχές είναι διαφορετικές μεταξύ τους, η καθεμιά με τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και με ανισόρροπη ανάπτυξη, η πραγματικότητα αποδεικνύει ότι συνδέονται στενά μεταξύ τους. Τα στοιχεία της αλληλεξάρτησης είναι ταυτόχρονα ολοένα και περισσότερο σύνθετα και δυναμικά, περιλαμβάνουν δε διαρθρωτικές και λειτουργικές ροές προσώπων και κεφαλαιουχικών αγαθών, πληροφορίας, τεχνολογίας και τρόπων ζωής. Επομένως, έχει καίρια σημασία να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών, καθώς έχουν ανάγκη οι μεν τις δε και δεν μπορούν να υπάρξουν η μία χωρίς την άλλη.
2.4Το ιδανικό του αγροτικού τρόπου ζωής ως κατάσταση ευημερίας και ποιότητα ζωής για το άτομο πρέπει να αποτελεί στόχο που πρέπει να επιτυγχάνεται, ακόμη και στις απομακρυσμένες ή μειονεκτούσες περιοχές. Η στρατηγική πρέπει να βρει τον τύπο για την επίτευξη της αναγκαίας ισορροπίας μεταξύ των δύο αυτών πτυχών και έναν τρόπο συμπλήρωσής τους, έτσι ώστε να επιτευχθεί η βιωσιμότητα στο μέλλον.
2.0Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές (δημογραφικές αλλαγές, αποπληθυσμός, ψηφιακό χάσμα, χαμηλά εισοδήματα, περιορισμένη πρόσβαση σε ορισμένες υπηρεσίες, ανάγκη μεγαλύτερων προοπτικών απασχόλησης ή ειδικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής) μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσα από μια ολοκληρωμένη και ανανεωμένη τοπική προοπτική, που να αναζητά μια κοινή σχέση ανάπτυξης.
2.1Η νέα αυτή συγκυρία, που υπερβαίνει τους παραδοσιακούς δεσμούς ανάμεσα στις αγροτικές περιοχές, οι οποίες ήταν επικεντρωμένες στον γεωργικό κλάδο και αποκομμένες από το αστικό περιβάλλον, απαιτεί μέτρα αγροτικής ανάπτυξης που να βασίζονται σε μια πολυκλαδική και ολοκληρωμένη προσέγγιση όλων των περιοχών, η οποία θα αξιοποιεί τις συνέργειες και θα συμπληρώνεται με τις αγροτικές, τις αστικές και τις ενδιάμεσες περιοχές.
0.Ζητούμενα και προτάσεις δράσης
0.1Η παραδοσιακή αντίληψη που διακρίνει σαφώς τις αγροτικές από τις αστικές περιοχές χρειάζεται νέες έννοιες, νέες ερμηνείες και προσεγγίσεις, η δε πραγματικότητα κάθε τόπου πρέπει να συνεκτιμάται για τον ορισμό της εκάστοτε περιφέρειας.
0.2Η μελλοντική ανάπτυξη των ευρωπαϊκών περιοχών πρέπει να στηρίζεται στη συμπληρωματικότητα μεταξύ των αγροτικών και των αστικών περιοχών και στον συντονισμό των πολιτικών που τις αφορούν, με απώτατο στόχο την επίτευξη της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των εν λόγω περιοχών.
0.3Οι πόλεις μεσαίου μεγέθους διαδραματίζουν καίριο ρόλο, συνδέοντας τις μητροπολιτικές αστικές περιοχές με τις αγροτικές, αξίζουν λοιπόν ιδιαίτερη προσοχή, τόσο από άποψη χωροταξικού σχεδιασμού όσο και διάθεσης πόρων και υπηρεσιών. Πολλές ευρωπαϊκές πόλεις (μεταξύ άλλων η Τουλούζη στη Γαλλία, η Μανρέσα στην Ισπανία, το Τορίνο στην Ιταλία και το Όλμπορ στη Δανία) έχουν ήδη εφαρμόσει πολύ επιτυχημένες προσεγγίσεις. Τα δίκτυα πόλεων, όπως τα ICLEI (Τοπικές Αρχές για την Αειφορία), Eurotowns και Eurocities συνιστούν καίριους παράγοντες για την ανταλλαγή εμπειριών και την προώθηση ορθών πρακτικών.
0.4Η αλληλεπίδραση πόλης και υπαίθρου πρέπει να περιλαμβάνεται στις πολιτικές επιδιώξεις. Οφείλουμε να διευκολύνουμε την κατανόησή της από τους πολιτικούς ηγέτες και τους φορείς χάραξης πολιτικής, καθώς και να προκρίνουμε τρόπους οργάνωσής τους με αφετηρία τον εκάστοτε τόπο.
0.5Η έρευνα, χρηματοδοτούμενη από ευρωπαϊκούς πόρους, πρέπει επίσης να εξακολουθήσει να διερευνά τρόπους προώθησης μιας ισότιμης και βιώσιμης αγροτικής και αστικής ανάπτυξης, και να αναζωογονήσει την οικονομική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Πρωτοβουλίες όπως οι ROBUST, RUBIZMO και LIVERUR θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω και να οδηγήσουν σε συγκεκριμένες αλλαγές.
0.6Η επίτευξη της βιωσιμότητας (οικονομικής κοινωνικής και περιβαλλοντικής) των περιοχών αυτών, αγροτικών και αστικών, απαιτεί μια ολοκληρωμένη πολιτική, που να συνδέεται με την κοινωνικο-οικονομική, πολιτισμική και εθνολογική πραγματικότητα, προάγοντας τη συνεργασία μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών και τη δέσμευση μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων, πέρα από κατάλληλους διοικητικούς μηχανισμούς με τις τοπικές δημόσιες υπηρεσίες.
0.7Οι απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές χρειάζονται ειδικές πολιτικές και ιδιαίτερη μεταχείριση. Πρέπει να επιλυθούν τα προβλήματα υγείας, εκπαίδευσης κ.λπ.
0.8Πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές υπερβαίνουν το πεδίο της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) και των κονδυλίων της, όπως τονίζεται στην πρόσφατη ενημερωτική μας έκθεση με τίτλο «Αξιολόγηση του αντικτύπου της ΚΓΠ στην εδαφική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών», και συνεπώς απαιτείται πρόοδος προς μια ολοκληρωμένη μορφή δράσης και χρηματοδότησης στις διάφορες πολιτικές που επηρεάζουν τις αγροτικές περιοχές. Τα κονδύλια από τις εθνικές πολιτικές θα πρέπει να συμπληρώνουν τα κονδύλια της ΚΓΠ για την αγροτική ανάπτυξη.
0.9Οι πολιτικές για τη γεωργία, τα τρόφιμα και την ύπαιθρο πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τις πολιτικές που αφορούν το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, τη μείωση της φτώχειας, τις υποδομές και τις μεταφορές, την παιδεία και την επαγγελματική κατάρτιση, την παροχή βασικών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (υγεία, στέγη κ.λπ.), την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων με βάση την κυκλική οικονομία και τη βιοοικονομία, την ψηφιοποίηση ή την καταπολέμηση του αποπληθυσμού.
0.10Οι πολιτικές αυτές πρέπει επίσης να είναι συνεπείς και συμπληρωματικές προς ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ή η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», ιδίως δε με την αναγγελθείσα νέα βιομηχανική στρατηγική, που ορίζει τον αγροδιατροφικό τομέα ως ένα από τα καίρια στρατηγικά οικοσυστήματα της ΕΕ και μία από τις πολιτικές διασφάλισης της επισιτιστικής ασφάλειας. Ο πειραματισμός με νέες μορφές αστικής-αγροτικής συνεργασίας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας δεν αποτελεί απλώς προϋπόθεση, αλλά και ευκαιρία για μια δίκαιη μετάβαση και μια γεωγραφικά ισορροπημένη βιώσιμη ανάπτυξη.
0.11Η διαχείριση και η εναρμόνιση των ευρωπαϊκών, εθνικών και υποεθνικών κονδυλίων πρέπει να βελτιωθούν ώστε να προσεγγίζεται καλύτερα η βιώσιμη ανάπτυξη, με καλύτερη αντιμετώπιση των οριζόντιων ζητημάτων και πάντοτε με προσοχή στις ανάγκες του κάθε τόπου.
0.12Η ολοκληρωμένη αυτή προσέγγιση απαιτεί συντονισμό των διαφόρων δημοσίων υπηρεσιών και διαχειριστικών οργάνων, συμπεριλαμβανομένων των (πολλών) διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ασχολούνται με τις διατομεακές πολιτικές. Ο οριζόντιος αυτός συντονισμός προϋποθέτει οι πολιτικοί ιθύνοντες να εντάσσουν τα αγροτικά ζητήματα σε όλες τις πολιτικές, ώστε να εξασφαλίζεται ότι θα λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες της υπαίθρου.
0.13Όσον αφορά την επιτυχία του συντονισμού μεταξύ δημοσίων υπηρεσιών πρέπει να συνυπολογίζονται οι ακόλουθες πτυχές:
I)να εντοπίζεται η σωστή κλίμακα παρέμβασης·
II)να καθιερωθεί σαφής ηγετικός ρόλος για τον συντονισμό των πολιτικών·
III)να ενισχυθούν οι συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ περιφερειών ή δήμων·
IV)να προαχθούν συμπράξεις μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών για την αξιοποίηση των λειτουργικών δεσμών·
V)να βελτιωθεί ο κάθετος συντονισμός μεταξύ επιπέδων διακυβέρνησης.
0.0Είναι αναγκαίο να διατηρηθεί άμεσος δεσμός με τις αγροτικές περιοχές, χάρη στον ενεργό ρόλο των περιφερειών της ΕΕ, που αναλαμβάνουν καίριο έργο για τον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο. Η συμμετοχή πολλών ενδιαφερομένων και η προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή συνιστούν καθοριστικούς παράγοντες για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και τον ενστερνισμό σε τοπικό επίπεδο των αγροτικών πολιτικών. Η ΕΟΚΕ ζητά να λαμβάνεται υπόψη ο ρόλος που μπορούν να αναλάβουν οι ομάδες τοπικής δράσης και το πρότυπο τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων.
0.1Επιπλέον, η ΕΟΚΕ προτείνει να χρησιμεύσει το πρότυπο διοίκησης των συμβουλίων πολιτικής τροφίμων ως έμπνευση για αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων φορέων σε τοπικό επίπεδο.
0.2Πρέπει να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τις τοπικές συμβάσεις, που υποστηρίζονται από πολιτικές δέσμευσης και με τις οποίες ορίζονται στόχοι, ενώνονται δυνάμεις, δίνονται κίνητρα για δημόσιες και ιδιωτικές δεσμεύσεις με τοπική επικέντρωση, αναπτύσσονται μηχανισμοί διοργανικής και διακλαδικής συνεργασίας, δημιουργείται μια νέα θεσμική διάρθρωση, προωθείται η βιώσιμη ανάπτυξη, αναγνωρίζεται η ποικιλομορφία των αγροτικών περιοχών και προάγονται οι δεσμοί μεταξύ αστικού και αγροτικού χώρου. Εν προκειμένω, οι εταιρείες και οι οργανισμοί του τομέα των γεωργικών ειδών διατροφής έχουν πλέον την ευκαιρία να υπογράψουν τον κώδικα δεοντολογίας για τις υπεύθυνες επιχειρηματικές και εμπορικές πρακτικές που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο».
0.3Οι τοπικές συμβάσεις πρέπει να βασίζονται στην ισότητα και τον σεβασμό. Στην Αγγλία, την Ουαλία και τη Σκωτία, υπάρχουν αγροτικοί κώδικες δεοντολογίας, που βοηθούν το κοινό να κατανοήσει πώς να δείχνει σεβασμό στις αγροτικές περιοχές. Αυτό θα μπορούσε να μετατραπεί σε έναν Χάρτη δικαιωμάτων και υποχρεώσεων σε ευρωπαϊκή κλίμακα για ισότιμες και βιώσιμες σχέσεις μεταξύ αγροτικού και αστικού χώρου. Επίσης, ο εν λόγω χάρτης θα πρέπει να ενσωματωθεί στη διδακτέα ύλη της αγωγής του πολίτη για όλους.
0.4Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχουν «συνταγές» που να μπορούν να εφαρμοστούν ενιαία στις διάφορες περιοχές και ότι ο κάθε τόπος πρέπει να επικεντρωθεί και να εξειδικευτεί, με σεβασμό στην ιδιαιτερότητα, στην ποικιλομορφία και στην πολυλειτουργικότητα των χρήσεων, βρίσκοντας λύσεις με βάση το δικό του δυναμικό, τις δικές του ανάγκες, ικανότητες και προσδοκίες. Η χρήση των υφιστάμενων υποδομών και ο προβληματισμός σχετικά με την ανάπτυξη νέων πρέπει να εξεταστούν σε παγκόσμιο επίπεδο, με παράλληλο έλεγχο των τάσεων για επενδύσεις στους κατάλληλους τόπους.
0.5Η ανάγκη βελτίωσης των ευκαιριών απασχόλησης:
I)Η πανδημία COVID-19 επέσπευσε τις διαδικασίες ψηφιοποίησης και οικολογικού προσανατολισμού που απαιτούν προσπάθεια για να διατηρηθούν σε βάθος χρόνου.
II)Είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν και να διατηρηθούν νέες ευκαιρίες απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων και όσων σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών στις αγροτικές περιοχές, την τηλεργασία, τις νέες τεχνολογίες ή τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
III)Η ενίσχυση των πολυλειτουργικών πτυχών της γεωργίας, η προώθηση των μη γεωργικών δραστηριοτήτων, η εγκατάσταση επιχειρήσεων του κλάδου των υπηρεσιών καθαρής ενέργειας, καθώς και βιομηχανιών στις αγροτικές περιοχές μπορούν να δημιουργήσουν πολλές ευκαιρίες απασχόλησης.
IV)Προώθηση της επιχειρηματικότητας, εξασφάλιση δίκαιων κανόνων ανταγωνισμού για τις ΜΜΕ και προσοχή στις ανάγκες των νεότερων γενεών (π.χ. τηλεργασία).
V)Διατήρηση της απασχόλησης και των καταστημάτων κοντά στον κόσμο. Η αγροτο-αστική θεώρηση προσφέρει ευκαιρίες για την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας.
VI)Προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας και βελτίωση των συνθηκών εργασίας στις αγροτικές περιοχές, με παράλληλη εξασφάλιση της συμμετοχής όλων των υπεύθυνων φωνών στη διαδικασία βελτίωσης.
VII)Σύζευξη της ζήτησης των καταναλωτών με τις περιφερειακές και τοπικές αγορές, χάρη στη διάθεση στην αγορά τοπικών προϊόντων και σημάτων ποιότητας.
VIII)Θα πρέπει να προαχθεί ευρέως η δημιουργία πολιτιστικών ευκαιριών στις αγροτικές περιοχές, όπως μεταξύ άλλων η διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων και η προστασία των ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων της υπαίθρου (εκκλησίες, κάστρα κ.λπ.).
IX)Οι διαδικασίες ψηφιοποίησης διανοίγουν νέες ευκαιρίες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προσδοκίες και ελκυστικότητα για τους πολίτες ―ιδίως τους νέους― και να συντείνουν στην αντιστροφή της τάσης αποπληθυσμού και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές. Προς τούτο, οι αγροτικές περιοχές πρέπει να διαθέτουν επαρκείς υποδομές, που να εξασφαλίζουν συνδεσιμότητα. Οι στρατηγικές συνδεσιμότητας και οι ψηφιακές πλατφόρμες προσφέρουν λύσεις εν προκειμένω, ενώ μια αγροτική ψηφιακή νομοθετική πράξη θα διευκόλυνε την ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα και τις αγροτικές περιοχές.
X)Πρέπει να υποστηριχθούν η βιώσιμη γεωργία και οι υδατοκαλλιέργειες στις αγροτικές και περιαστικές περιοχές, παράλληλα με τον οικολογικό τουρισμό, την ψυχαγωγία και τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες με θέμα τη βιωσιμότητα, ενώ όλες αυτές οι δραστηριότητες πρέπει να είναι συμβατές με την προστασία της βιοποικιλότητας, ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα ζωής των πολιτών;
XI)Η ποιοτική και προσιτή αγροτική εκπαίδευση, ήδη από τα πρώτα χρόνια ζωής των παιδιών, μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των επιδόσεων στην εκπαίδευση· η δε δυνατότητα χρήσης δημόσιων υπηρεσιών, όπως η παιδική μέριμνα και τα σχολεία, εξαρτάται από την τοποθεσία και διαμορφώνει την ελκυστικότητα των αγροτικών περιοχών, μεταξύ άλλων και για τους εργαζομένους υψηλής ειδίκευσης.
0.6Η οικονομική ανάπτυξη και η δημιουργία απασχόλησης έχουν μεγάλη σημασία, πρέπει όμως να συμπληρώνονται από επαρκή παροχή υπηρεσιών, στέγασης, ενέργειας, ψυχαγωγίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης, διαρκούς μάθησης και υψηλής ποιότητας συστημάτων υγείας, ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι αγροτικές περιοχές δεν θα είναι απλώς βιώσιμες, αλλά και ελκυστικές για διαμονή. Η ΕΕ οφείλει να αναπτύξει επειγόντως τις βάσεις για μια βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία της ευημερίας που θα είναι επωφελής για όλους.
0.7Αυτό απαιτεί νέες μορφές παροχής υπηρεσιών στις αγροτικές περιοχές:
I)παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών (συνεργατική λειτουργία διαφόρων υπηρεσιών στον ίδιο χώρο· συνεργασία μεταξύ παρόχων υπηρεσιών· συνεργασία μεταξύ ομάδων επαγγελματιών· συμπαραγωγή μεταξύ δημόσιων, ιδιωτικών και κοινοτικών οργανώσεων)·
II)παροχή εναλλακτικών και πιο ευέλικτων υπηρεσιών (κινητές υπηρεσίες που φέρνουν την υπηρεσία στον πολίτη· μοντέλα «ακτινωτού τροχού», όπου οι υπηρεσίες παρέχονται τακτικά από ένα κεντρικό σημείο· υπηρεσίες πιο κατάλληλες για τις τοπικές ανάγκες)·
III)τεχνολογικές και ψηφιακές λύσεις, μεταξύ άλλων στους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας.
0.8Μια συνολική στρατηγική για την επίτευξη κατωτάτων αποδεκτών ορίων υπηρεσίας σε διάφορες περιοχές και η ανταλλαγή υπηρεσιών μεταξύ διαφόρων μερών του κάθε τόπου συνιστούν καθοριστικά στοιχεία για τη διαμόρφωση βιώσιμων αστικών και αγροτικών περιοχών.
0.9Απαιτείται να χαραχτεί μια στρατηγική η οποία, με βάση τη βελτίωση των υπηρεσιών στην ύπαιθρο και τις νέες ευκαιρίες απασχόλησης, θα επιτρέπει τη διατήρηση του πληθυσμού και, κυρίως, θα εγγυάται την αναγκαία ανανέωση των γενεών.
Βρυξέλλες, 4 Οκτωβρίου 2021
Peter Schmidt
Πρόεδρος του τμήματος «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον»
_____________